Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα για υπηρεσίες τουριστικών καταλυµάτων. ρ Χριστίνα Θεοχάρη Μέλος Α.Σ.Α.Ο.Σ.

Transcript

1 Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα για υπηρεσίες τουριστικών καταλυµάτων ρ Χριστίνα Θεοχάρη Μέλος Α.Σ.Α.Ο.Σ.

2 Μια κοινή πρωτοβουλία των... E.Ε. Γ Περιβάλλον ΑρµόδιωνΦορέωντωνΧωρών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

3 Πεδίο εφαρµογής Από την1η Μαΐου, 2003 για «παροχή υπηρεσιών τουριστικών καταλυµάτων»... Αφορά την επιστεγασµένη διανυκτέρευση σε κατάλληλα διαµορφωµένα δωµάτια, τα οποία περιλαµβάνουν, κατά το ελάχιστο, ένα κρεβάτι, το οποίο προσφέρεται ως βασική παροχή στους τουρίστες, τους ταξιδιώτες και τους ενοικιαστές

4 Οαντικειµενικός σκοπός του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήµατος Εγκαθιστά Πανευρωπαϊκά Περιβαλλοντικά πρότυπα από τις Μεσογειακές χώρες ως τη Βόρεια Ευρώπη

5 Τουριστικές Υπηρεσίες και περιβάλλον Οι τουριστικές επιχειρήσεις παράγουν το 5 % του ΑΕΠ τηςευρωπαϊκήςένωσης. Υπάρχει αυξανόµενη απαίτηση για καθαρό περιβάλλον. Αναγνωρίζεται η σηµασία της προστασίας του περιβάλλοντος στην διατήρηση των τουριστικών υπηρεσιών και της φροντίδας του, µέσα από δράσεις που οι ίδιες οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις αναλαµβάνουν.

6 Τουριστικές Υπηρεσίες και περιβάλλον Πελάτες ευαισθητοποιηµένοι για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των τουριστικών δραστηριοτήτων. Τουριστικά καταλύµατα εγκατεστηµένα σε ευαίσθητες οικολογικά περιοχές. Πιέσεις στους υπάρχοντες φυσικούς πόρους, π.χ. τους υδατικούς. ιαταραχή της τοπικής χλωρίδας και πανίδας µέσω της µη ορθής διαχείρισης των αποβλήτων.

7 Τουριστικές Υπηρεσίες και περιβάλλον οι αυξηµένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, η περιβαλλοντική αφύπνιση η αναγκαιότητα παροχής διαφοροποιηµένων και ανταγωνιστικών υπηρεσιών ευνοείται σηµαντικά η χρήση του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήµατος

8 Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα το «Λουλούδι» επιβραβεύει τις υπηρεσίες τουριστικών καταλυµάτων που σέβονται το περιβάλλον επισηµαίνει την περιβαλλοντικά καλή επίδοση αποτελεί προστιθέµενη ποιοτική αξία για την επιχείρηση. Οι επιχειρήσεις που έχουν επιβραβευθεί µε το λογότυπο του «Λουλουδιού» έχουν διακριθεί επίσηµα ότιείναιοιπιο περιβαλλοντικά φιλικές στην περιοχή τους.

9 Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα το «Λουλούδι» µοναδικό σήµα σχετικάµε την περιβαλλοντική ποιότητα πιστοποιηµένο από έναν ανεξάρτητο οργανισµό που ισχύει για όλη την Ευρώπη, παρέχει µια µοναδική ευκαιρία για την ικανοποίηση των προσδοκιών των πελατών των διαφόρων τύπων τουριστικών καταλυµάτων.

10 Ποια είναι η οµάδα - στόχος; µπορούν να υποβάλλουν αίτηση για το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα µεγάλο ξενοδοχείο αλυσίδας ένα µικρό ξενοδοχείο σε µια πόλη ένας ορεινός ξενώνας ενοικιαζόµενα δωµάτια αγροτουριστικά καταλύµατα

11 Οφέλη του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήµατος Η υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήµατος: Συµµόρφωση µε τα κριτήρια περιβαλλοντικής επίδοσης Πολλά πλεονεκτήµατα για τους ξενοδόχους

12 Ποιο είναι το όφελος για τις τουριστικές επιχειρήσεις ; Υψηλού επιπέδου σύστηµα επιβράβευσης... Ισχυρά και αξιόπιστα κριτήρια Ευκαιρίες στην αγορά για τις περιβαλλοντικά προσανατολισµένες επιχειρήσεις Θετικό ισοζύγιο κόστους-οφέλους Συµµόρφωση µε τα περιβαλλοντικά πρότυπα

13 Οφέλη - Τουριστικά καταλύµατα 1. Επίδειξη της υψηλής ποιότητας των υπηρεσιών και των περιβαλλοντικών επιδόσεων 2. Οικολογική επίδοση και οικονοµικά οφέλη 3. Αίσθηση ευηµερίας 4. Ικανοποίηση των προσδοκιών των φιλοξενουµένων 5. Ενίσχυση των εργαλείων marketing

14 1. Υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και περιβαλλοντικών επιδόσεων Σηµαντικός τρόπος για την ανάδειξη των προσπαθειών που αναλαµβάνει η τουριστική επιχείρηση σε σχέση µε την προστασία του περιβάλλοντος προς τους φιλοξενούµενους ενός τουριστικού καταλύµατος και τις συνεπαγόµενες βελτιώσεις στην ποιότητα των υπηρεσιών Επίσηµο εµπορικό σήµα, καταξιωµένο στη βάση ισχυρών και αξιόπιστων κριτηρίων στα οποία στηρίζεται η εφαρµογή του Εγγύηση για υψηλή περιβαλλοντική επίδοση των υπηρεσιών τουριστικών καταλυµάτων

15 2. Οικολογική επίδοση σε συνδυασµό µε οικονοµικό όφελος τα περιβαλλοντικά µέτρα που αναλαµβάνονται από µια τουριστική επιχείρηση απαιτούν χρόνο, προσπάθεια και διαθέσιµους πόρους (οικονοµικούς και ανθρώπινους) αλλά παράλληλα βοηθούν να επισηµανθούν οι οικολογικές και οικονοµικές αδυναµίεςστηντουριστικήεπιχείρηση, οι οποίες αποτελούν ευκαιρίες για ουσιαστικές βελτιώσεις: περιβαλλοντικές και οικονοµικές

16 Οικολογική επίδοση σε συνδυασµό µε οικονοµικό όφελος, Η µείωση της κατανάλωσης φυσικών πόρων όπως η ενέργεια και το νερό, που ζητάται από το Οικολογικό Σήµα, µέσω της υιοθέτησης απλών διαχειριστικών πρακτικών βοηθά στη µείωση των δαπανών της τουριστικής επιχείρησης.

17 3. Αίσθηση ευηµερίας Η περιβαλλοντική δέσµευση σε ένα τουριστικό κατάλυµα συνδυάζεται µε υψηλά επίπεδα καθαριότητας, υγιεινή διατροφή και ένα υγιές περιβάλλον για τους φιλοξενουµένους και τους εργαζόµενους. Στα περιβαλλοντικά φιλικά καταλύµατα χρησιµοποιούνται φυσικά οικοδοµικά υλικά, υπάρχουν χώροι για µη καπνιστές και αποφεύγεται η χρήση επικίνδυνων χηµικών ουσιών. Τα κλινοσκεπάσµατα πλένονται µε φιλικάπροςτο περιβάλλον απορρυπαντικά.

18 4. Ικανοποίηση φιλοξενούµενων Αναγνώριση της υψηλής περιβαλλοντικά επίδοσης του τουριστικού καταλύµατος ως ένα επιπρόσθετο στοιχείο ποιότητας στις υπηρεσίες που τους παρέχονται Βελτιώνει την εµπειρία των διακοπών για τους φιλοξενούµενους και υποστηρίζει τη γραµµή επικοινωνίας της τουριστικής επιχείρησης.

19 5. Ενίσχυση εργαλείων marketing Μια οικολογικά επιβραβευµένη µε το«λουλούδι», επιχείρηση παροχής υπηρεσιών τουριστικών καταλυµάτων µπορεί να χρησιµοποιήσει αυτή την επιβράβευση, ως εργαλείο marketing. Στα διαφηµιστικά φυλλάδιά της µπορεί να γίνεται χρήση του επίσηµου λογότυπου, ενώ µπορεί ακόµη αυτόνα χρησιµοποιείται ως εργαλείο επικοινωνίας µε τηντοπική κοινωνία, σε τουριστικές εκδηλώσεις, σε διαφηµίσεις και δράσεις δηµοσίων σχέσεων κ.λπ.

20 Οφέλη Τουριστικοί Πράκτορες Επιδεικνύοντας περιβαλλοντική υπευθυνότητα Σηµάδι φροντίδας για το περιβάλλον Επίδειξη υψηλής ποιότητας και υψηλών περιβαλλοντικών επιδόσεων Ικανοποίηση πελατών Ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα

21 Φιλοξενούµενοι Περιβαλλοντικά φιλικές διακοπές Επίσηµο σήµα τηςεεγια περιβαλλοντικά φιλικές υπηρεσίες τουριστικών καταλυµάτων Υπεύθυνη φροντίδα για το περιβάλλον Αντικειµενική φροντίδα για το περιβάλλον κατά την πιθανή διερεύνηση Υγεία και καλή διάθεση Ελεύθερος χρόνος και διασκέδαση

22 Φιλοξενούµενοι και περιβάλλον Τα τουριστικά καταλύµατα προσφέρουν φυσική και υγιεινή ατµόσφαιρα στους εσωτερικούς χρόνους και στους κήπους φυσικά υλικά για τις κρεβατοκάµαρες και τα µπάνια φρέσκο αέρας και ευχάριστη ατµόσφαιρα σε χώρους µη καπνιζόντων ξεχωριστή συλλογή απορριµµάτων στα δωµάτια βέλτιστη διαχείριση αποβλήτων και ενέργειας οδηγίες για εξοικονόµηση νερού στις κρεβατοκάµαρες και στις τουαλέτες πληροφορίες για τις δηµόσιες συγκοινωνίες

23 Φιλοξενούµενοι - υγεία και περιβάλλον Χαµηλές εκποµπές στους εσωτερικούς χώρους (από χρώµατα και υλικά καθαρισµού) Χαµηλότερηρύπανσηστοπεριβάλλονκαι στις γειτονικές περιοχές (µη χρήση φυτοφαρµάκων, λιπασµάτων κλπ) Προϊόντα διατροφής από τοπικές βιολογικές καλλιέργειες

24 Περιβαλλοντικά οφέλη για την κοινωνία Εξοικονόµηση νερού & ενέργειας Χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας Εκπαίδευση προσωπικού Πληροφόρηση επισκεπτών Μη χρήση επικίνδυνων χηµικών ουσιών Προµήθειες υλικών φιλικών προς το περιβάλλον Τοπικά προϊόντα διατροφής

25 Πως θα αποκτήσετε το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα Ελάτε σε επαφή µε τον αρµόδιο Φορέα (ΑΣΑΟΣ) Έγγραφα Αιτήσεων Οικολογικός Έλεγχος Ικανοποίηση των απαιτήσεων των κριτηρίων Επαλήθευση και καταβολή των τελών της αίτησης Επίσηµη Απονοµή ικαίωµα χρήσηςτου εµπορικού σήµατος για το µάρκετίνγκ σας

26 Πώς µπορείτεναπάρετετο Οικολογικό Σήµα της ΕΕ,1 Ηενδιαφερόµενη τουριστική επιχείρηση, πρέπει να έρθει σε επαφή µε τοναρµόδιο Εθνικό Φορέα. ΟΑρµόδιος Φορέας (ΑΣΑΟΣ) δίνει τις πληροφορίες για τη διαδικασία αίτησης, διανέµει το πακέτο αίτησης έχει την ευθύνη επαλήθευσης της συµµόρφωσης της τουριστικής επιχείρησης µε τακριτήριατου Οικολογικού Σήµατος, απονέµει το Οικολογικό Σήµα Οιυποψήφιοιπρέπειναετοιµάσουν και να υποβάλλουν έναν λεπτοµερή φάκελο που να αποδεικνύει πώς ικανοποιούνται τα τεχνικά κριτήρια του Οικολογικού Σήµατος.

27 Πώς µπορείτεναπάρετετο Οικολογικό Σήµα της ΕΕ,2 Εάν η αίτηση και ο φάκελος είναι σύµφωνα µε τις απαιτήσεις και παράλληλα έχει καταβληθεί το τέλος για την αίτηση, θα απονεµηθεί το Οικολογικό Σήµα. Το τέλος αίτησης καταβάλλεται όταν υποβάλλεται µια αίτηση.

28 Τέλη Τέλη Αίτησης Από 300 έως 1300 Εκπτώσεις για: µικρές επιχειρήσεις (έως 10 εργαζ./75%) ορεινά καταλύµατα (75%), ΜΜΕ (έως 25%) Ετήσια Τέλη Αποτελούν το 0,15% του 50% του ετήσιου όγκου πωλήσεων (= µέση τιµή διανυκτέρευσης επί τον αριθµό των διανυκτερεύσεων) πλέον ΦΠΑ

29 Κριτήρια Ικανοποίηση ορισµένων οικολογικών κριτηρίων: υποχρεωτικά κριτήρια και προαιρετικά κριτήρια Εκπλήρωση όλων των υποχρεωτικών κριτηρίων. Εάν δεν είναι δυνατό να εκπληρωθεί ένα υποχρεωτικό κριτήριο, ουποψήφιοςθα εξηγήσει γιατί συµβαίνει αυτό Εκπλήρωση των προαιρετικών κριτηρίων σύµφωνα µε τις απαιτήσεις που καθορίζονται σε σύστηµα βαθµολόγησης

30 Ποιοι είναι οι στόχοι των κριτηρίων; Περιορισµός των κύριων περιβαλλοντικών επιδράσεων από τις τρεις φάσεις του κύκλου της ζωής των υπηρεσιών δηλ. την αγορά, την παροχή υπηρεσίας και τα δηµιουργούµενα απόβλητα, δηλαδή: περιορισµό της κατανάλωσης ενέργειας περιορισµό της κατανάλωσης ύδατος περιορισµό της παραγωγής των αποβλήτων εύνοια στη χρήση των ανανεώσιµων πόρων και των ουσιών που είναι λιγότερο επικίνδυνες στο περιβάλλον προώθηση της περιβαλλοντικής επικοινωνίας και της εκπαίδευσης (των φιλοξενουµένων, του προσωπικού και των προµηθευτών).

31 Υποχρεωτικά κριτήρια Ενέργεια Νερό Επικίνδυνες χηµικές ουσίες ιαχείριση αποβλήτων Άλλα θέµατα

32 84 Κριτήρια 37 Υποχρεωτικά κριτήρια 47 Προαιρετικά κριτήρια: τουλάχιστον 16,5 βαθµοί (απότοσύνολοτων72,5) Ενέργεια Νερό Χηµικά ιαχείριση 8 5 Απόβλητα Άλλα Προαιρετικά κριτήρια Υποχρεωτικά κριτήρια

33 Υποχρεωτικά κριτήρια Ενέργεια 22% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (και για θέρµανση) Κατάργηση χρήσης πετρελαίου που περιέχει θείο (S) > 0.2% και λιγνίτη ως πηγές ενέργειας Απόδοση λεβήτων> 90%, η οποία µετρείται σύµφωνα µε την Οδηγία 92/42/EEC Τα κλιµατιστικά θα πρέπει να έχουν απόδοση τάξεως B σύµφωνα µε την Οδηγία 2002/31/EC Κατάλληλη µόνωση στα παράθυρα ιακοπή της λειτουργίας του κλιµατισµού ή της θέρµανσης Κλείσιµο φωτισµού Λαµπτήρες φωτισµού (60%) ενεργειακά αποδοτικοί Τάξης Α Οδηγία 98/11/EC H σάουνα θα πρέπει να έχει χρονοδιακόπτη

34 Υποχρεωτικά κριτήρια Νερό Προέλευση νερού Hπαροχή νερού από τις βρύσες και τα ντους πρέπει να είναι < 12 λίτρα/λεπτό Εξοικονόµηση νερού στο µπάνιο και στις τουαλέτες (πληροφόρηση) οχείο απορριµµάτων στις τουαλέτες (πληροφόρηση για χρήση του) εν πρέπει να χρησιµοποιούνται πάνω από 5 «δηµόσιες» τουαλέτες την ίδια στιγµή Έλεγχος διαρροών

35 Υποχρεωτικά κριτήρια Oι πετσέτες και τα σεντόνια θα αλλάζονται µία ή δύο φορές την εβδοµάδα ή όταν ζητηθεί Το πότισµα τωνφυτώνκαιτωνκήπωνθα γίνεται µετάτηδύσητουήλιουήώρεςπου δεν έχει µεγάλη ηλιοφάνεια Θα πρέπει να διατίθεται σύστηµα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων Θα πρέπει να υπάρχει συµµόρφωση µε το σχέδιο διαχείρισης των υγρών αποβλήτων και της προστασίας των υδάτων που εφαρµόζεται στην περιοχή

36 Υποχρεωτικά κριτήρια Επικίνδυνες χηµικές ουσίες Θα πρέπει να περιοριστεί η χρήση των απολυµαντικών Εκπαίδευση του προσωπικού στη χρήση απορρυπαντικών και απολυµαντικών ουσιών

37 Υποχρεωτικά κριτήρια ιαχείριση αποβλήτων ιευκόλυνση των επισκεπτών να διαχωρίζουν τα απορρίµµατα Το προσωπικό θα πρέπει να διαχωρίζει τα επικίνδυνα απόβλητα, που ορίζονται από την Οδηγία 2000/532/EC (πχ µελάνια, toner, µπαταρίες κλπ) Τα απορρίµµατα θα διαχωρίζονται, θα ταξινοµούνται και θα µεταφέρονται σε κατάλληλο χώρο διάθεσης (εφόσον είναι δυνατό) Χρήση µόνο επαναχρησιµοποιήσιµων προϊόντων (σαπούνια, σαµπουάν, φλιτζάνια,...)

38 Υποχρεωτικά κριτήρια Άλλες υπηρεσίες Χώροι για µη καπνίζοντες στους κοινόχρηστους χώρους Πληροφόρηση ως προς τα µέσα µαζικής µεταφοράς

39 Υποχρεωτικά κριτήρια Γενική ιαχείριση Σωστή συντήρηση του εξοπλισµού Συντήρηση λεβήτων ήλωση της Περιβαλλοντικής Πολιτικής και ακριβούς προγράµµατος δράσης Εκπαίδευση του προσωπικού να εφαρµόζει τα περιβαλλοντικά µέτρα Ενεργή πληροφόρηση των επισκεπτών ως προς την περιβαλλοντική πολιτική, τους στόχους και τις δράσεις Συλλογή στοιχείων (ως προς την κατανάλωση νερού και ενέργειας, τη χρήση χηµικών και την παραγωγή αποβλήτων) Πληροφόρηση για το Οικολογικό Σήµα

40 Πληροφόρηση επισκεπτών Να κλείνουν τον κλιµατισµό/τα θερµαντικά σώµαταότανανοίγουνταπαράθυρα Να κλείνουν τα φώτα όταν φεύγουν από τα δωµάτιά τους Οδηγίεςωςπροςτουςτρόπουςπεριορισµού της κατανάλωσης νερού στις τουαλέτες Nαχρησιµοποιούν τους κάδους απορριµµάτων στα αποχωρητήρια Να πληροφορούν τo προσωπικό για πιθανές διαρροές Να τους παρέχονται πληροφορίες ως προς τα µέσα µαζικής µεταφοράς

41 Προαιρετικά Κριτήρια Βασικές παροχές ιανυκτέρευση Επιπλέον παροχές ιατροφή (πρωινό γεύµα...) Fitness (σάουνα...) Πράσινο (πάρκα...) Βαθµοί 16,

42 Προαιρετικά Κριτήρια Ενέργεια Χρήση φωτοβολταϊκών ή ανεµογεννητριών (20%) Θέρµανση από ΑΠΕ (50%) Αποδοτικότητα λεβήτων Εκποµπές ΝΟx από λέβητες Τηλεθέρµανση Μονάδες συνδυασµένου κύκλου Αντλίες θερµότητας Ανάκτηση θερµότητας Ρύθµιση θερµοκρασίας Μόνωση κτιρίων Κλιµατισµός Τάξη Α Αυτόµατη διακοπή κλιµατισµού Βιοκλιµατική αρχιτεκτονική Χωροθέτηση ψυγείων Αυτόµατος χειρισµός φώτων δωµατίων και εξωτ. χώρων

43 Προαιρετικά Κριτήρια Νερό Χρήση νερού βροχής ή ανακυκλωµένου νερού H παροχή νερού από τις βρύσες και τα ντους πρέπει να είναι < 8,5 λίτρα/λεπτό Καζανάκια < 6 λίτρα/φορά Κατανάλωση νερού στα πλυντήρια και στα πλυντήρια πιάτων Ρύθµιση θερµοκρασίας νερού βρύσης (80%) Χρονοδιακόπτες ντους σε κοινούς χώρους

44 Προαιρετικά Κριτήρια Επικίνδυνες χηµικές ουσίες Απορρυπαντικά µε οικολογική σήµανση Χρήση οικολογικών χρωµάτων και βερνικών Αυτόµατη δοσοµέτρηση απολυµαντικού στις πισίνες Μηχανικός καθαρισµός Βιολογικοί κήποι

45 Προαιρετικά Κριτήρια ιαχείριση αποβλήτων Λιπασµατοποίηση Απαγόρευση χρήσης περιεκτών νερού, αναψυκτικών κλπ µιας χρήσης Μη χρήση ατοµικών µερίδων στο πρωινό ιάθεση λαδιών Χρησιµοποιηµένος εξοπλισµός επίπλων και κλινοσκεπασµάτων

46 Προαιρετικά Κριτήρια Άλλες υπηρεσίες Τοπική Περιβαλλοντική πληροφόρηση και εκπαίδευση Απαγόρευση καπνίσµατος στα δωµάτια (50%) ιαθεσιµότητα ποδηλάτων Επαναχρησιµοποιούµενα µπουκάλια Οικολογικό χαρτί τουαλέτας (50%) και χαρτί γραφείου Εξοπλισµός (10%) οικολογικός Οργανικά γεύµατα (2) Τοπικά προϊόντα διατροφής (2)

47 Προαιρετικά Κριτήρια Γενική ιαχείριση Καταχώρηση EMAS ή πιστοποίηση ISO Καταχώρηση EMAS ή πιστοποίηση ISO προµηθευτών Περιβαλλοντικό ερωτηµατολόγιο Μετρητές κατανάλωσης νερού και ενέργειας Πρόσθετες περιβαλλοντικές δράσεις Εθνικό οικολογικό σήµα

48 Το λουλούδι της ΕΕ και άλλα εθελοντικά εργαλεία (EMAS, ISO) Το λουλούδι της ΕΕ είναι ένα από τα διάφορα υπάρχοντα σήµατα τύπου Ι του ISO, και ένα από τα όργανα που έχουν θεσπιστεί στα πλαίσια της ευρωπαϊκής ολοκληρωµένης πολιτικής προϊόντων παράλληλα µε το EMAS (περιβαλλοντικό σύστηµα διαχείρισης και λογιστικού ελέγχου). Ενώ το λουλούδι της ΕΕ δεν απαιτεί την εφαρµογή ενός περιβαλλοντικού συστήµατος διαχείρισης (ΣΠ ), οι Αρµόδιοι Φορείς ενθαρρύνουν σηµαντικά για να λάβουν υπόψη τους την εφαρµογή του EMAS ήτουiso κατά την αξιολόγηση της εφαρµογής και το έλεγχο της συµµόρφωσης µε τακριτήρια.

49 Επιπλέον υπάρχει µια επιβράβευση της συµµόρφωσης µε το υποχρεωτικό γενικό διοικητικό κριτήριο (κριτήριο 30) εάν το EMAS ήοiso έχει εφαρµοστεί. Επιχειρήσεις που έχουν εφαρµόσει ήδη ένα EMS και που λειτουργούν ήδη µε τοemas ή χρησιµοποιούν προµηθευτές οικολογικών προϊόντων ή µε ISO /EMAS πρέπει να είναι σε θέση να εκπληρώσουν τα προαιρετικάκριτήριααρκετάεύκολα.

50 Εργαλεία επαλήθευσης Ησυµµόρφωση µε τα κριτήρια γίνεται µε: έγγραφα (λογαριασµοί, συµβάσεις, τιµολόγια) δηλώσεις (από τους κατασκευαστές, τις δηµόσιες ή ιδιωτικές αρχές, την ιδία-δήλωση) επιθεωρήσεις (επιτόπιες επιθεωρήσεις).

51 Χρήσιµες συνδέσεις Κριτήρια για τουριστικές υπηρεσίες: en.pdf DG Environment eco-label website: en.htm DG Environment eco-label website specialised in tourist accommodation: t/pg_tourism_en.htm DG Environment eco-label website specialised in camp site services: t/pg_campsites_en.htm

52 Για να πετύχουµε... την αειφόρο ανάπτυξη του τουρισµού, σε αρµονία µε τη φύση, δια µέσω του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήµατος.