ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΛΙΜΑ: Αναζητώντας τα Υλικά που Χτίζουν το Σχολείο των Ονείρων Μας (Η Βιβλιοθήκη Μας)

Transcript

1 ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΛΙΜΑ: Αναζητώντας τα Υλικά που Χτίζουν το Σχολείο των Ονείρων Μας (Η Βιβλιοθήκη Μας) ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΓΕ.Λ. ΜΟΛΑΩΝ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 0

2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΛΙΜΑ: Αναζητώντας τα Υλικά που Χτίζουν το Σχολείο των Ονείρων Μας ΜΟΛΑΩΝ Μαθητές που συνεργάστηκαν Γκιοτσαλίτη Ευγενία Παπαδάκης Παναγιώτης Σεϊτανάκης Νικόλαος Σταθάκης Αλέξανδρος Τραϊφόρος Αριστείδης Πουλάκη Χρυσάνθη Πουλάκη Αδαμαντία Συρμαλή Γεωργία Τσιριγώτη Μάρθα Χρήστου Παναγιώτα Γερακάρη Πολυξένη Λαμπράκου Ζαφειρία Μανωλάκος Παναγιώτης Μαχαίρας Νικόλαος Σπυριδάκου Σταυρούλα 1

3 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 2 Περίληψη... 3 Εισαγωγή... 4 Ερευνητικοί Στόχοι... 5 Η Αξία της Σχολικής Βιβλιοθήκης... 5 Ο χώρος της Βιβλιοθήκης... 6 Μοντέλο παιδαγωγικού πολυχώρου Η Οργάνωση μια Σχολικής Βιβλιοθήκης Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης Dewey ΑΒΕΚΤ Σειρά Εγγραφής Η δική μας βιβλιοθήκη ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 Περίληψη Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τετραμήνου επικεντρωθήκαμε στο να μετατρέψουμε τη θεωρία σε πράξη, με αποτέλεσμα να ασχοληθούμε με την αναμόρφωση του χώρου της σχολικής μας βιβλιοθήκης. Η συγκεκριμένη λοιπόν ερευνητική έκθεση καταγράφει, επεξηγεί και δικαιολογεί τις παρεμβάσεις που επιλέξαμε να κάνουμε στον υπάρχοντα χώρο. 3

5 Εισαγωγή Η σημασία της βιβλιοθήκης, φυσικά όχι μόνο ως χώρου αποθήκευσης ή έστω και χρήσης βιβλίων αλλά ως πνευματικού ιδρύματος είναι μεγάλη. Όπως έχει πει και ο Α. Κοραής «Θέλετε να ευδοκιμήσει το σχολείο σας; Πρέπει να αρχίσετε από το να καταστήσετε βιβλιοθήκην καλήν και πλουσίαν ανάγκη δεν είναι να την κάνετε παρευθύς τοιαύτην, ανάγκη όμως είναι να αρχίσετε.» Συνδυάζοντας λοιπόν τα παραπάνω με την έννοια του σχολικού κλίματος με την οποία ασχοληθήκαμε στο προηγούμενο τετράμηνο συμπεραίνουμε ότι μία δημιουργική αναμόρφωση του χώρου της βιβλιοθήκης του σχολείου μας θα βελτίωνε το ήδη υπάρχον σχολικό κλίμα. Προτιμήσαμε να ασχοληθούμε με τον συγκεκριμένο χώρο και όχι με κάποια άλλη αίθουσα ή εξωτερικό χώρο γιατί θα έχουμε την ελευθερία να φτιάξουμε τον χώρο μόνοι μας ενώ από την άλλη η βιβλιοθήκη αποτελεί έναν κοινόχρηστο χώρο, όπου όλοι έχουν πρόσβαση, σε αντίθεση με κάποια τάξη. Άλλωστε είναι γεγονός ότι αντιληφθήκαμε τη σπουδαιότητα της βιβλιοθήκης ως χώρου στον οποίο οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν πληροφορίες για εργασίες τους, να δανειστούν βιβλία και γενικώς να τους δοθεί η ευκαιρία να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες, αλλά και οι διδάσκοντες να αναζητήσουν υλικό σχετικό με το μάθημα ώστε να το παρουσιάσουν στους μαθητές ως πιο ενδιαφέρον ενώ ταυτόχρονα να τους προσφέρουν περισσότερες γνώσεις. Σκοπός μας λοιπόν είναι να δημιουργήσουμε ένα ήρεμο και φιλικό περιβάλλον που έχει να προσφέρει κάτι σε όλους τους μαθητές και έτσι να κάνουμε ένα παραπάνω βήμα στην περαιτέρω βελτίωση του κλίματος στο σχολείο μας. Έτσι λοιπόν όπως είχαμε αναφέρει στην προηγούμενη εργασία στο πλαίσιο της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας λόγω των αμφίδρομων / αλυσιδωτών σχέσεων που αναπτύσσονται στο σχολείο μας, κάνοντας αλλαγή σε έναν τομέα, ταυτόχρονα επηρεάζουμε το συνολικό έργο που παράγεται. 4

6 Ερευνητικοί Στόχοι Να μάθουμε ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για την οργάνωση και τον σχεδιασμό μιας σχολικής βιβλιοθήκης. Να εφαρμόσουμε όσα διαβάσουμε στα βιβλία στη δική μας περίπτωση. Να μάθουμε για άλλες σχολικές βιβλιοθήκες. Να διαμορφώσουμε τον χώρο της βιβλιοθήκης του σχολείου προκειμένου να αποκτήσουμε πρόσβαση σε αυτήν, αλλά και να συμβάλουμε με αυτόν τον τρόπο στο γενικότερο υγιές σχολικό κλίμα. Η Αξία της Σχολικής Βιβλιοθήκης Η Σχολική Βιβλιοθήκη είναι θεσμός του 20ού αιώνα. Δημιουργήθηκε για να στηρίξει τις νέες εκπαιδευτικές τάσεις ατομική μάθηση, μέθοδο project, χρήση πολλαπλών πηγώνκαι τα τελευταία χρόνια τα νέα εκπαιδευτικά μέσα οπτικοακουστικό υλικό, πολυμέσα, ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης. Η σχολική βιβλιοθήκη είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της μαθητοκεντρικής διδακτικής μεθόδου που έχει ως στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, τη χρήση ποικίλων ειδών εκπαιδευτικού υλικού, την ανάπτυξη δεξιοτήτων αναζήτησης και την προετοιμασία για τη δια βίου εκπαίδευση. Η προοδευτική εγκατάλειψη του παραδοσιακού μοντέλου μάθησης σύμφωνα με το οποίο ο εκπαιδευτικός είναι ο πομπός της γνώσης, η γνώση αυτοσκοπός, το ένα εγχειρίδιο και η απομνημόνευση το εργαλείο και το μέσο μάθησης αντίστοιχα, αντικαθίσταται από μια νέα αντίληψη. Σύμφωνα με τη σύγχρονη αντίληψη για τη μάθηση η γνώση οικοδομείται, ο εκπαιδευτικός δρά ως συντονιστής στις μαθητικές δραστηριότητες, ο μαθητής οικοδομεί ενεργά τη γνώση και υπάρχει θετική στάση στην αυτομόρφωση. Απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχία αυτού του μοντέλου είναι η ύπαρξη σχολικής βιβλιοθήκης. Η ελληνική πολιτεία αναγνωρίζει την αξία της βιβλιοθήκης, όμως δεν εφαρμόζει στην πράξη αυτές τις ιδέες. Όσες σχολικές βιβλιοθήκες δημιουργήθηκαν έγιναν χάρη σε εκπαιδευτικούς και δασκάλους, όμως δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές δημιουργίας και λειτουργίας μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης. Επίσης, τα σχολικά εγχειρίδια παρωθούν εκπαιδευτικό και μαθητή να αξιοποιήσει τη σχολική βιβλιοθήκη για την υλοποίηση της διαθεματικής φύσης των δραστηριοτήτων. 5

7 Ο χώρος της Βιβλιοθήκης Αν κάποιος επιχειρούσε να περιγράψει τη μορφή των σημερινών αιθουσών θα διαπίστωνε ότι πρόκειται για μορφή που επιβιώνει από το Ενώ ο Παιδαγωγικός σχεδιασμός του χώρου θα έπρεπε να εξασφαλίζει: 1. Διαρρύθμιση του χώρου σε περιοχές 2. Ευελιξία του χώρου 3. Οικεία ατμόσφαιρα στο χώρο 4. Δημιουργία παιδαγωγικών μικροπεριβαλλόντων Για τη Διαρρύθμιση του χώρου σε περιοχές προτείνεται ο χωρισμός της αίθουσας σε χώρους διαφορετικής εργασίας: ομαδική εργασία σε ενωμένα θρανία, χρήση Η/Υ σε ξεχωριστό θρανίο (2 άτομα), υπερυψωμένος χώρος (σαλόνι) για συζήτηση. 6

8 Δεν πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι όλη η αίθουσα πρέπει να είναι γεμάτη με υπολογιστές ή γενικά να δίνει τη δυνατότητα για τον ίδιο τρόπο εργασίας. Είναι πιο χρήσιμο να επιτρέπει τόσο την ατομική εργασία όσο και τη συνεργασία μικρών ομάδων. Για τον σκοπό αυτό προτείνεται η δημιουργία Νησίδας πολυμέσων και Μελέτης της βιβλιογραφίας, (πίνακας & βιβλιοθήκη). 7

9 Όσον αφορά την Ευελιξία του χώρου όπως φαίνεται και στις εικόνες που ακολουθούν υπάρχει δυνατότητα αναμόρφωσης των τωρινών αιθουσών, δεν είναι απαραίτητο να είναι εξαρχής φτιαγμένες με τέτοιο τρόπο. 8

10 Σε σχέση με την ευελιξία του χώρου φαίνεται ότι πρέπει να υπάρχουν εναλλακτικές διατάξεις. Παράλληλα η δημιουργία οικείας ατμόσφαιρας αποτελεί βασικό παράγοντα στην αποτελεσματική λειτουργία του χώρου. Σημαντικο είναι στο χωρο της σχολικης βιβλιοθηκης τα παιδια να είναι οργανωμενα σε ομαδες. Έτσι προωθείται η συνεργασία και η ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των μαθητών του σχολείου. 9

11 Μοντέλο παιδαγωγικού πολυχώρου Η βιβλιοθήκη με αυτήν τη μορφή είναι χωρισμένη σε ειδικό χώρο για τους υπολογιστές και διαφορετικό χώρο για το αναγνωστήριο που έχει τη μορφή συνεδριακής αίθουσας. Η βιβλιοθήκη με αυτή την μορφή είναι πάλι χωρισμένη σε τμήματα. Το ένα είναι το τμήμα των Η/Υ ενώ το άλλο είναι χώρος για το αναγνωστήριο. Μόνο που ο χώρος αυτός αποτελείται από θρανία ενωμένα μεταξύ τους, δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να συναναστραφούν με τους συμμαθητές τους. Έτσι, μαθαίνουν να συνεργάζονται με άλλους και συγχρόνως κοινωνικοποιούνται. 10

12 Η Οργάνωση μια Σχολικής Βιβλιοθήκης Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης Dewey. Πρόκειται για το σύστημα που χρησιμοποιούν οι περισσότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο. Λέγεται δεκαδικό γιατί ξεκινάμε από 10 κατηγορίες στις οποίες καταχωρούμε οποιοδήποτε βιβλίο και κάθε κατηγορία με τη σειρά της υποδιαιρείται σε 10 υποκατηγορίες. Η διαδικασία αυτή μπορεί να επαναληφθεί όσες φορές χρειάζεται ώστε να δημιουργηθούν ειδικότερες κατηγορίες. Θεματικές Κατηγορίες Σχολικών Βιβλιοθηκών. 000 Έργα γενικής φύσεως 100 Φιλοσοφία και Ψυχολογία 200 Θρησκεία 300 Κοινωνικές Επιστήμες 400 Γλώσσα 500 Φυσικές Επιστήμες και Μαθηματικά 600 Εφαρμοσμένες Επιστήμες / Ιατρική / Τεχνολογία 700 Καλές Τέχνες / Ψυχαγωγία 800 Λογοτεχνία και Ρητορική 900 Γεωγραφία / Βιογραφία / Ιστορία Για μεγαλύτερη εξειδίκευση ενός θέματος τοποθετείται τελεία μετά το τρίτο ψηφίο και έτσι η ταξινόμηση συνεχίζεται με δεκαδικά πια ψηφία. Για παράδειγμα ένα βιβλίο για τις γάτες έχει τον ταξινομικό αριθμό 636 επειδή, αφορά την τεχνολογία (τάξη 600) πρόκειται για θέμα κτηνοτροφίας (διαίρεση 630) ασχολείται με το θέμα της περιποίησης των ζώων (τμήμα 636) και συγκεκριμένα με την περιποίηση της γάτας. Στο σύστημα Dewey κάθε θέμα μεταφράζεται σε έναν αριθμό ο οποίος ονομάζεται ταξινομικός. Έτσι ένα βιβλίο που σχετίζεται με την εκτροφή των προβάτων θα λάβει τον αριθμό 636,3 ως ταξινομικό. Για την τοποθέτηση στο ράφι πέρα από τον ταξινομικό τοποθετούνται τα τρία πρώτα γράμματα του επιθέτου του συγγραφέα ή του τίτλου του έργου αν αυτό είναι συλλογικό. 11

13 636,3 ταξινομικός ΖΥΓ + συγγραφέας = 636,3 ΖΥΓ ταξιθετικός Η τοποθέτηση των βιβλίων στα βιβλιοστάσια ξεκινά από το πάνω ράφι προς τα κάτω και από τα αριστερά προς τα δεξιά. Η τοποθέτηση των βιβλίων στο ράφι γίνεται κατά αύξουσα σειρά των ταξινομικών αριθμών. Όταν δύο βιβλία έχουν τον ίδιο ταξινομικό αριθμό η τοποθέτησή τους πραγματοποιείται σύμφωνα με το αλφαβητικό μέρος του ταξιθετικού. Σε αυτήν την περίπτωση προηγούνται τα βιβλία με λατινικούς χαρακτήρες στον ταξιθετικό τους αριθμό και ακολουθούν τα βιβλία με ελληνικούς χαρακτήρες. ΑΒΕΚΤ Πρόκειται για το ηλεκτρονικό πρόγραμμα καταλογογράφησης και ταξινόμησης βιβλίων που έχει αντικαταστήσει τις χειρόγραφες καρτέλες που συνόδευαν κάθε βιβλίο. Με τη χρήση του ΑΒΕΚΤ υπάρχει η δυνατότητα αναζήτησης εύρεσης κάποιου βιβλίου σε οποιαδήποτε βιβλιοθήκη, αρκεί να υπάρχει δεδομένο κάποιο από τα κριτήρια που το ορίζουν. Σειρά Εγγραφής Επιπλέον κάθε βιβλίο πρέπει να είναι καταγεγραμμένο στον κατάλογο της βιβλιοθήκης έτσι ώστε φαίνεται ότι ανήκει σε αυτήν. Για τον σκοπό αυτό στην πρώτη του σελίδα καταγράφεται ένας αριθμός εισαγωγής με τον οποίο μπορεί να αναζητηθεί μόνο στη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη. 12

14 Η δική μας βιβλιοθήκη Ο χώρος που επιλέξαμε να αναμορφώσουμε ήταν η βιβλιοθήκη μας. Όπως φαίνεται και στις εικόνες χρειαζόταν να μάθουμε πολλά, τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά θέματα που αφορούσαν τον σχεδιασμό και την οργάνωση μιας σχολικής βιβλιοθήκης. Καθώς ο χώρος δεν ήταν διαμορφωμένος μας επέτρεπε να πειραματιστούμε. Με βάση λοιπόν τις διαστάσεις του χώρου, επεξεργαστήκαμε μία ηλεκτρονική μακέτα της βιβλιοθήκης μας, όπου είχαμε τη δυνατότητα να προτείνουμε μία δική μας εκδοχή για τον χώρο. Και αυτό μας επέτρεπε να πειραματιστούμε. 13

15 Όσα τελικά κατορθώσαμε ίσως να μην είναι αρκετά αλλά οι στόχοι μας θεωρούμε ότι επιτεύχθηκαν και η βιβλιοθήκη μας έγινε ένας «ζεστός» χώρος στον οποίο ήδη μπορούμε να εργαζόμαστε. 14

16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αραμπατζή Κ., «Iδέες και προτάσεις για τις Σχολικές Βιβλιοθήκες», μτφρ. από το Toolhit for School Library Media Programme, του American Library Association (2006). Αρβανίτη Ι., (2007), «Σχολική Βιβλιοθήκη: Ένας μαγικός τόπος για όλα τα παιδιά», στο Πρακτικά του ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ., 4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Σχολείο ίσο για παιδιά άνισα, Αθήνα 4-6 Μαΐου Αρεταίου Λ. & Δάνα Μ., «Κτηριακές Παρεμβάσεις σε υγιστάμενα σχολικά κτίρια για σχολικές βιβλιοθήκες», στο Σχολικές Βιβλιοθήκες Ο.Σ.Κ. Γερμανός Δ., «(Ανα)Σχεδιασμός του Σχολικού χώρου για αναβάθμιση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος», προβολή στο Παν/μιο Θεσσαλονίκης, διαδίκτυο