ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

Transcript

1 ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ & MΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ & ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Χριστίνα Μπάνου, επίκουρος καθηγήτρια 1o μάθημα Α Εξάμηνο Ακαδ. Έτος:

2 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 10-2

3 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons

4 Τι είναι βιβλιογραφία Ένας πρώτος ορισμός: Βιβλιογραφία είναι η συστηματική και ακριβής βάσει κανόνων καταγραφή και περιγραφή των δημοσιευμάτων / τεκμηρίων, τα οποία μπορεί να είναι: Α. χειρόγραφα Β. έντυπα Γ. ηλεκτρονικά Δ. ψηφιακά Ποια είναι η χρήση της βιβλιογραφίας; Γιατί χρειάζονται οι βιβλιογραφίες; Η ανάγκη για κατάρτιση βιβλιογραφιών. Έρευνα και πληροφόρηση Είδη της βιβλιογραφίας. Bλ. P. Gaskell P. (1972), A New Introduction to bibliography, Oxford: Clarendon Press. Darnton R. (2009), The Importance of Being Bibliographical, in The Case for Books. Past, Present and Future, New York: Public Affairs.

5

6 Διττή φύση του εντύπου βιβλίου Έντυπο βιβλίο Α. Κείμενο (περιεχόμενο, διανοητικό κεφάλαιο, άϋλα γνωρίσματα, όχι εύκολα μετρήσιμα) Β. Αντικείμενο (τυπογραφική μορφή του βιβλίου, απτά υλικά χαρακτηριστικά, καλλιτεχνική αισθητική αξία)

7 Βιβλίο Πνευματικό προϊόν Μορφωτικό αγαθό Μέσο πληροφόρησης Μέσο διάδοσης της γνώσης Εμπορικό προϊόν Έργο τέχνης (αισθητική αξία του βιβλίου)

8 Νέες μορφές δημοσίευσης Λόγω των νέων τεχνολογιών της πληροφόρησης έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές στη μορφή του βιβλίου, στην εκδοτική βιομηχανία και στην αναγνωστική συμπεριφορά. Ψηφιακές δημοσιεύσεις Ηλεκτρονικά βιβλία Διαβάζοντας στην οθόνη και το χαρτί. Διαβάζοντας σε διαφορετικά μέσα (έντυπο, υπολογιστής, ηλεκτρονικό βιβλίο, tablet, κινητό κ.λπ.)

9 Βιβλιογραφία ορισμός (1) Βιβλιογραφία είναι η συστηματική και ακριβής βάσει κανόνων καταγραφή και περιγραφή των δημοσιευμάτων / τεκμηρίων, Βιβλιογραφία είναι η μελέτη των βιβλίων ως απτών αντικειμένων. Εξετάζει τα υλικά από τα οποία δημιουργήθηκαν, τον τρόπο σύνθεσης των υλικών. Εντοπίζει τον τόπο και τον τρόπο προέλευσής τους και τον κύκλο ζωής τους. Δεν εξετάζει το περιεχόμενό τους παρά μόνο το συμβολισμό τους. Εξετάζει τη σύνδεση μεταξύ βιβλίων: ποιο χειρόγραφο αντιγράφηκε από ποιόν, ποια διακριτά αντίτυτα βιβλίων οργανώνονται σε έναν ενιαίο τόμο, ποιες οι σχέσεις μεταξύ διαφορετικών εκδόσεων W. W. Greg ( ), Είδη της βιβλιογραφίας (βλ. 5 ο μάθημα).

10 Βιβλιογραφία, ορισμός Gaskell, Philip (1972), A New introduction to Bibliography, Oxford: Clarendon Press. The Bibliographical Society of America, Bibliography Defined, (date of last access 4/10/2016) Institut d histoire du livre, Introduction, (date of last access 3/10/2016) Institut d histoire du livre, Definitions of Bibliography and in particular of the variety called Analytical, (date of last access 3/10/2016)

11 Βιβλιογραφία Ορισμός (2) Η λίστα των αναφορών (βιβλίων, περιοδικών, άρθρων, ηλεκτρονικών πηγών κ.λπ.) που χρησιμοποιούμε όταν κάνουμε έρευνα για ένα θέμα Η λίστα αυτή ονομάζεται συχνά βιβλιογραφικές αναφορές ή αναφορές Μια βιβλιογραφική αναφορά περιέχει το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο του τεκμηρίου, το έτος και τον τόπο έκδοσης, τον εκδότη, τον μεταφραστή, τον επιμελητή του τόμου και άλλες πληροφορίες για την έκδοση. 13/1/2017 Βιβλιογραφία 11

12 Δημοσίευμα δεν είναι μόνο τα βιβλία / μονογραφίες Βιβλία Άρθρα Συλλογικοί τόμοι Κατάλογοι εκθέσεων Εγχειρίδια Εφημερίδες, περιοδικά Άλλο υλικό

13 Οι παράμετροι της σύνταξης μιας βιβλιογραφίας (1) Ο συντάκτης μιας βιβλιογραφίας ή ενός καταλόγου είναι ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο εργασίας του ανάλογα με: α. το υλικό του β. τους στόχους του γ. το κοινό, στο οποίο απευθύνεται δ. τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει (π.χ. δυσκολίες πρόσβασης) ε. το χρόνο και τις δυνατότητες (π. χ. πρόσβασης σε βιβλιοθήκες) που διαθέτει στ. τις προηγούμενες βιβλιογραφίες, που έχουν καταρτιστεί. Στην εισαγωγή της βιβλιογραφίας οφείλει σε κάθε περίπτωση να διευκρινίσει την μέθοδο εργασίας, που ακολούθησε, και να προσδιορίσει το υλικό του.

14 Οι παράμετροι της σύνταξης μιας βιβλιογραφίας (2) 1. Η γνώση της ιστορίας και της τυπολογίας των τεκμηρίων, των βιβλιογραφικών κανόνων, της ορολογίας, της μεθοδολογίας, σε συνδυασμό με την επισταμένη έρευνα, την ομοιογένεια σε όλα τα λήμματα και τη συνέπεια ως προς τη μέθοδο, αποτελούν τις αρετές και τη βάση για την κατάρτιση μιας πλήρους βιβλιογραφίας, η οποία θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τους χρήστες της. 2. Εάν τα τεκμήρια είναι έντυπα, ο ερευνητής-βιβλιογράφος οφείλει να γνωρίζει καλά το βιβλίο ως αντικείμενο, και επίσης να είναι γνώστης της εκδοτικής δραστηριότητας, καθώς και της ιστορίας του βιβλίου και της τυπογραφίας. 3. Δυσκολίες στην κατάρτιση της βιβλιογραφίας 4. Οι βιβλιογραφίες αποτελούν έργα αναφοράς (reference), απαραίτητα σε κάθε βιβλιοθήκη και σε κάθε ερευνητή. 5. Ο ρόλος των νέων τεχνολογιών της πληροφόρησης. Το διαδίκτυο

15 Άξονες του μαθήματος Τι είναι βιβλιογραφία Μέρη του βιβλίου. Εξωτερικά και εσωτερικά μέρη. Πριν από και μετά το κείμενο μέρη Λήμμα της βιβλιογραφίας. Κυρίως μέρος και υπομνημάτιο. Είδη βιβλιογραφίας Εθνική Βιβλιογραφία. Ρόλος της Εθνικής βιβλιοθήκης Ιστορία της βιβλιογραφίας Ελληνική Βιβλιογραφία. Έργα αναφοράς Ορολογία περιγραφής τεκμηρίων. Συντομογραφίες σύμβολα Χρήση βιβλιογραφιών και έργων αναφοράς. Παραδείγματα. Γκρίζα βιβλιογραφία Περιγραφή παλαιών εντύπων βιβλίων. Περιγραφή εικονογράφησης και διακόσμησης των τεκμηρίων. Συστήματα βιβλιογραφικών αναφορών / παραπομπών (Harvard, Vancouver, APA κ. ά. με παραδείγματα και ασκήσεις) Πηγές πληροφόρησης. Κατηγορίες και γνωρίσματα. Αναζήτηση και αξιολόγηση πηγών πληροφόρησης Πηγές πληροφόρησης στις ανθρωπιστικές και θετικές επιστήμες. Παραδείγματα (βλ. και εργαστήριο) Επίσκεψη στην Ακαδημαϊκή και τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Κέρκυρας)

16 Πάντοτε φανταζόμουν τον παράδεισο ως μια μορφή βιβλιοθήκης - Jorge Luis Borges