ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ» ΥΠΟΘΕΜΑ: «ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ»

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ» ΥΠΟΘΕΜΑ: «ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ» ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ: Λέσση Αλεξάνδρα Μίαρη Ζωή Μπαλή Αλεξάνδρα Νικομάνη Μαρία Πανδής Γιώργος ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ Α2 Λυκείου Γυμνασίου Αργυράδων (Λ-Τ) Κέρκυρας 1

2 Περιεχόμενα Ορισμός Αλκοόλ και αλκοολισμού... σελ3. Ονοματολογία.... σελ.3 Ιστορία...σελ3. Εξάρτηση και αλκοολισμός.σελ3. Αλκοόλ και Υγεία....σελ4. Οι βλαπτικές επιδράσεις του αλκοόλ..σελ6. Επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα...σελ6. Αλκοόλ και καρκίνος.σελ7. Ισχαιμική καρδιοπάθεια και διαβήτης...σελ7. Επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα..σελ7. Άλλες επιβλαβείς δράσεις του αλκοόλ στον οργανισμό..σελ7. Εγκυμοσύνη και αλκοόλ...σελ8. Τι συμβαίνει όταν πίνετε αλκοόλ στη διάρκεια της εγκυμοσύνης;..σελ8. Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για το μωρό από την κατανάλωση αλκοόλ στην εγκυμοσύνη;....σελ8. Πίνοντας αλκοόλ στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης.....σελ9. Καταθλιπτικός Αλκοολισμός «Αλκοόλ και Κατάθλιψη»....σελ9. Εφηβεία - Αλκοόλ και παραβατικότητα...σελ11. Η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Αλκοόλ.σελ12. Το αλκοόλ και η επίδραση του στον αθλητισμό...σελ14. Οι συνέπειες του αλκοόλ στην αθλητική απόδοση...σελ15. Κατανάλωση αλκοόλ και ατυχήματα....σελ16. Κοινωνικές επιπτώσεις...σελ17. Διαχωρισμός χρόνιου και περιστασιακού χρήστη....σελ17. Συμπεράσματα....σελ17. 2

3 Πηγές... σελ19. Τίτλος: Αλκοόλ και Εξάρτηση Ορισμός Αλκοόλ και αλκοολισμού Αλκοόλ (ή αιθυλική αλκοόλη ή οινόπνευμα) είναι οργανική ένωση και αποτελεί συστατικά των αλκοολούχων ποτών. Από την άλλη, αλκοολισμός ονομάζεται η παθολογική σχέση που μπορεί να αναπτύσσει το άτομο με το αλκοόλ. Ο συγκεκριμένος όρος υποδηλώνει την πλήρη εξάρτηση του ατόμου σε αυτό. Η αιθανόλη είναι ένα πτητικό, εύφλεκτο και άχρωμο υγρό. Είναι ένα ψυχοενεργό ναρκωτικό και ένα από τα παλαιότερα ψυχαγωγικά ποτά. Γνωστό στην καθομιλουμένη απλά ως «αλκοόλη». Βρίσκεται στα αλκοολούχα ποτά σε ειδικά θερμόμετρα, ως διαλύτης και ως καύσιμο. Ονοματολογία Το εμπειρικό όνομα «αλκοόλ» φαίνεται να προέρχεται από το αραβικό Al Cuhi που ήταν καλλωπιστική σκόνη αντιμονίου αλλά και το προϊόν απόσταξης. Όρος από τον οποίο προέρχεται και η ονομασία ολόκληρης της υπερομόλογης σειράς των αλκοολών. Ιστορία Η ζύμωση της ζάχαρης σε αιθανόλη είναι μία από τις πρώτες βιομηχανικές αντιδράσεις που ανακάλυψε η ανθρωπότητα. Τα μεθυστικά αποτελέσματα της κατανάλωσής της αιθανόλης είναι γνωστά από την αρχαιότητα (τουλάχιστον). Στη σύγχρονη εποχή, που παράγεται για βιομηχανική χρήση, παράγεται επίσης και από το αιθένιο. Tο χρησιμοποιούσαν αρχικά και σε διάφορες λατρευτικές τελετουργίες. Εξάρτηση και αλκοολισμός Όταν υπάρχει χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, αναπτύσσεται σταδιακά στον οργανισμό ένας βαθμός ανοχής. Αυτό σημαίνει ότι για να επιτευχθεί το ίδιο φαρμακολογικό αποτέλεσμα στον οργανισμό, απαιτούνται όλο και υψηλότερες συγκεντρώσεις αλκοόλ στο αίμα. Δεδομένου ότι ο σκοπός της κατανάλωσης αλκοόλ 3

4 είναι ακριβώς η πρόκληση αυτού του φαρμακολογικού αποτελέσματος (ευθυμία ή μέθη) η επίτευξή του προϋποθέτει όλο και μεγαλύτερες καταναλώσεις αλκοολούχων ποτών. Η συνεχόμενη αύξηση του βαθμού ανοχής οδηγεί σταδιακά σε «σωματική εξάρτηση», δηλαδή σε εκδήλωση δυσάρεστων συμπτωμάτων, που ονομάζονται «στερητικά συμπτώματα», τα οποία εκδηλώνονται όταν δεν υπάρχουν επαρκή επίπεδα αλκοόλης στο αίμα. Καθώς ο οργανισμός έχει ανάγκη όλο και υψηλότερων επιπέδων αλκοόλης, είναι δυνατόν τα στερητικά συμπτώματα σε μερικές περιπτώσεις να εκδηλωθούν ακόμη και όταν η αλκοόλη βρίσκεται σε επίπεδα περίπου 100mg %. Εντούτοις, ο όρος «αλκοολισμός» δεν πρέπει να θεωρείται συνώνυμος με την εμφάνιση σωματικής εξάρτησης από το αλκοόλ. Ο αλκοολισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία δημιουργούνται στο άτομο προβλήματα υγείας, εργασίας και κοινωνικά προβλήματα με ενδεχόμενες νομικές προεκτάσεις, ανεξάρτητα από το κατά πόσον έχει αναπτυχθεί σωματική εξάρτηση στο αλκοόλ ή όχι. Αλκοόλ και Υγεία Το αλκοόλ είναι χημική ένωση, προϊόν ζύμωσης υδατανθράκων. Θεωρείται πηγή ενέργειας, αφού διασπάται στον οργανισμό, δίνοντας 7 θερμίδες ανά γραμμάριο. Όσο περισσότερο αλκοόλ περιέχουν τα διάφορα αλκοολούχα ποτά, τόσες περισσότερες θερμίδες προσφέρουν. Η διαφορά ανάμεσα στο αλκοόλ και στις άλλες πηγές ενέργειας που προέρχονται από τα τρόφιμα (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη) είναι ότι το αλκοόλ «καίγεται» πιο εύκολα. Πιο συγκεκριμένα, όταν καταναλώνουμε αλκοόλ το σώμα μας θα προτιμήσει να «κάψει» τις θερμίδες που προέρχονται από αυτό και άρα θα χρησιμοποιήσει λιγότερη ενέργεια από τις άλλες πηγές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μεγαλύτερο ποσό ενέργειας από τις τροφές να μετατρέπεται και να αποθηκεύεται ως λίπος στο σώμα. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερο αλκοόλ καταναλώνουμε τόσο αυξάνει η πιθανότητα να αυξήσουμε το βάρος μας και το ποσοστό σωματικού λίπους μας. Αν λάβουμε υπ όψη μας ότι το αλκοόλ, σε αντίθεση με τα τρόφιμα δε δημιουργεί αίσθημα κορεσμού οδηγώντας έτσι ευκολότερα σε υπερκατανάλωση, τότε καταλαβαίνουμε ότι όσοι πίνουν συστηματικά έχουν πολλές πιθανότητες να αυξήσουν το βάρος τους και κυρίως το ποσοστό του σωματικού τους 4

5 λίπους. Επιπρόσθετα, οι θερμίδες από το αλκοόλ είναι «κενές», αφού το αλκοόλ δεν περιέχει κανένα θρεπτικό συστατικό. Τα μόνα αλκοολούχα ποτά που περιέχουν κάποια θρεπτικά συστατικά είναι η μπύρα (βιταμίνες του συμπλέγματος Β, φολικό οξύ και αντιοξειδωτικά) και το κρασί (σίδηρο, κάλιο και αντιοξειδωτικά). Είναι γνωστό ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και ειδικότερα κόκκινου κρασιού συντελεί στην καλή λειτουργία της καρδιάς. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε μέτρια κατανάλωση; Η αλήθεια είναι ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική ανοχή στο αλκοόλ. Υπάρχουν άνθρωποι που ο οργανισμός τους «αντιδρά» αρνητικά ακόμη και σε πολύ μικρές ποσότητες αλκοόλ. Ωστόσο, οι διεθνείς οργανισμοί υγείας έχουν θεσπίσει κάποια ασφαλή όρια για την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Σύμφωνα λοιπόν με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας υγιής άνδρας δεν πρέπει να καταναλώνει πάνω από 1 δόση (~15 γρ αλκοόλ) «σκληρού» ποτού και μία υγιής γυναίκα πάνω από ½ δόση «σκληρού» ποτού. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αντενδείκνυται σε έγκυες, θηλάζουσες, ανήλικους, αλκοολικούς σε θεραπεία, ασθενείς που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή (π.χ. αντιυπερτασιακές θεραπείες), ασθενείς με κίρρωση ήπατος και σε όλους όσους οδηγούν. Η κατανάλωση αλκοόλ πάνω από τα επιτρεπτά όρια μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα εμφάνισης άλλων θανατηφόρων νοσημάτων όπως είναι η κίρρωση ήπατος και κάποιες μορφές καρκίνου (π.χ. στόματος και οισοφάγου). Και βέβαια, ας μη ξεχνάμε τον κίνδυνο του αλκοολισμού που μπορεί να διαταράξει κοινωνικές και οικογενειακές σχέσεις. Τέλος, στις αρνητικές επιδράσεις του αλκοόλ θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και τα τροχαία ατυχήματα που οφείλονται στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Συμπερασματικά, τα μηνύματα είναι ότι: - αν δεν πίνατε μέχρι τώρα, δεν υπάρχει λόγος να αρχίσετε να πίνετε - αν πίνετε ½-1 ποτό ημερησίως μειώνετε δραστικά τη συχνότητα εμφάνισης της στεφανιαίας νόσου, ιδιαίτερα αν αθλείστε και δεν καπνίζετε - αν πίνετε πάνω από τα επιτρεπτά όρια θέτετε σε κίνδυνο την υγεία σας. 5

6 Συμβουλευτικά, όσοι πίνετε: 1. Μην πίνετε νηστικοί. Όταν υπάρχει τροφή στο στομάχι, η αλκοόλη μεταβολίζεται προοδευτικά κι έτσι θα καθυστερήσει ή θα αποφευχθεί εντελώς η μέθη. 2. Πίνετε το ποτό σας αργά. Όταν πίνουμε αργά, η αλκοόλη μεταβολίζεται προοδευτικά. 3. Αραιώστε το ποτό σας με πάγο ή νερό. Έτσι αυξάνεται ο όγκος του ποτού χωρίς να αυξάνεται η περιεκτικότητα του σε αλκοόλ. 4. Προτιμήστε κρασί ή μπύρα. Τα οινοπνευματώδη ποτά που προέρχονται από ζύμωση έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ από εκείνα που προέρχονται από απόσταξη. 5. Αποφύγετε τα γλυκά ποτά (λικέρ, σαγκριά) και τα κοκτέιλ. Η γλυκόζη επιταχύνει την απορρόφηση της αιθυλικής αλκοόλης στο αίμα και οδηγεί σε υπερκατανάλωση. Οι βλαπτικές επιδράσεις του αλκοόλ Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ. 2005) η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να χαρακτηριστεί ως: 1. Επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ: Ως επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ έχει οριστεί το επίπεδο ή ο τρόπος κατανάλωσης που είναι πιθανόν να οδηγήσει σε βλάβη εάν οι συνήθειες κατανάλωσης επιμείνουν. Δεν υπάρχει καθορισμένη συμφωνία για το επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ. Ο ορισμός του Π.Ο.Υ. την περιγράφει ως τη μέση ημερήσια κατανάλωση 20-40gr αλκοόλης για τις γυναίκες και 40-60gr για τους άνδρες. 2. Επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ: Ως επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ ορίζεται η μορφή κατανάλωσης που σχετίζεται με πρόκληση βλάβης στην υγεία, είτε οργανική (όπως κίρρωση του ήπατος) είτε ψυχική (όπως η δευτερογενής κατάθλιψη που ακολουθεί τη χρήση αλκοόλ). Βασιζόμενος σε επιδημιολογικά στοιχεία που συσχετίζουν την κατανάλωση αλκοόλ με τη βλάβη, ο Π.Ο.Υ. υιοθέτησε ως ορισμό για την επιβλαβή κατανάλωση αλκοόλ τη μέση κατανάλωση άνω των 40gr αλκοόλης ημερησίως στις γυναίκες και άνω των 60gr για τους άνδρες. 3. Bαριά επεισοδιακή κατανάλωση αλκοόλ «BINGE DRINKING»: Ο όρος αυτός εμπεριέχει εκτός από τη βαριά κατανάλωση την έννοια του σε μία μόνη περίσταση ή «συνεδρία χρήσης» ή στην καθομιλουμένη στην «καθισιά». Η χρήση οδηγεί σε τοξίκωση. Ένας άλλος ορισμός θα μπορούσε να είναι η κατανάλωση σε μία μόνο περίσταση το λιγότερο 60gr αλκοόλης. Το αλκοόλ στον οργανισμό ασκεί πολύπλευρη φαρμακολογική και τοξική δράση και επηρεάζει τη λειτουργία πολλών συστημάτων. Οι δράσεις του εξαρτώνται από την πυκνότητα του αλκοόλ στο αίμα και περιλαμβάνουν: Επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα Η κύρια δράση του αλκοόλ αφορά στο κεντρικό νευρικό σύστημα (Κ.Ν.Σ.). Η φαρμακολογική δράση του αλκοόλ στο Κ.Ν.Σ. είναι κατασταλτική και όχι διεγερτική. Σε μεγάλες μάλιστα συγκεντρώσεις, το κατασταλτικό αποτέλεσμα της δράσης του αλκοόλ είναι ιδιαίτερα εμφανές και μοιάζει με εκείνο των αναισθητικών φαρμάκων. Τα πρώτα συμπτώματα από το Κ.Ν.Σ. εκδηλώνονται μόλις η συγκέντρωση του αλκοόλ στο αίμα ξεπεράσει τα 40mg % και περιλαμβάνουν εξασθένηση της μνήμης και της προσοχής, ήπιες διαταραχές του λόγου, διαταραχές στην εκτέλεση λεπτών χειρισμών και ελάττωση της αντίδρασης σε αισθητηριακά ερεθίσματα. Στις συγκεντρώσεις αυτές, διατηρείται η πνευματική διαύγεια και το άτομο δεν έχει την 6

7 αίσθηση της επίδρασης που ασκεί το αλκοόλ στον οργανισμό του. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά την οδήγηση, καθώς, ενώ ο οδηγός δεν έχει αίσθηση της επίδρασης της αλκοόλης, ώστε να ακολουθήσει περισσότερο συντηρητική οδήγηση, έχει εντούτοις βραδύτερη αντίδραση στα διάφορα ερεθίσματα, γεγονός που μπορεί να αποβεί μοιραίο. Η πυκνότητα των 40mg % μπορεί να επιτευχθεί πολύ εύκολα στον οργανισμό, π.χ. με την κατανάλωση 60 γραμμαρίων ουίσκι ή 200 γραμμαρίων κρασιού. Σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις, παρατηρείται σταδιακή θόλωση της διάνοιας (μέθη), κεφαλαλγίες κ.λπ., συμπτώματα που εμφανίζονται όταν η συγκέντρωση στο αίμα φτάσει τα mg %. Σε υψηλότερες συγκεντρώσεις εμφανίζεται η εικόνα της βαριάς μέθης και της δηλητηρίασης, με σύγχυση, λήθαργο και κώμα. Ο θάνατος είναι σπάνιος από οξεία δηλητηρίαση και μπορεί να επέλθει από παράλυση του κέντρου της αναπνοής, όταν η συγκέντρωση του αλκοόλ ξεπεράσει τα mg %. Αλκοόλ και καρκίνος Η κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί στην ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκίνων του πεπτικού συστήματος, όπως του στόματος, του φάρυγγα, του οισοφάγου, του ήπατος, του παγκρέατος κ.λπ. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του πεπτικού συστήματος είναι συνολικά τετραπλάσιος σε σχέση με τους μη χρήστες αλκοόλ Ισχαιμική καρδιοπάθεια και διαβήτης Είναι διαπιστωμένο ότι η μικρή ως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει θετικό προστατευτικό αποτέλεσμα στην πιθανότητα εμφάνισης ισχαιμικής καρδιοπάθειας, καθώς και σακχαρώδη διαβήτη. Εντούτοις, το θετικό αποτέλεσμα αντιστρέφεται όταν η κατανάλωση ξεπεράσει κατά μέσο όρο τα 40 γραμμάρια αλκοόλης την ημέρα για τις γυναίκες και τα 60 για τους γραμμάρια για τους άνδρες. Στην υψηλότερη κατανάλωση οινοπνεύματος, παρατηρείται αύξηση του σχετικού κινδύνου για ισχαιμική καρδιοπάθεια, η οποία στους άνδρες μπορεί να φτάσει μέχρι 65%. Παράλληλα, σε υψηλή κατανάλωση το αλκοόλ προκαλεί ταχυκαρδία, υπέρταση, καρδιακές αρρυθμίες και αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια. Επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα Η χρόνια χρήση αλκοόλ στο αναπνευστικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άπνοιας κατά τον ύπνο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια από χημικό ερεθισμό των πνευμόνων, πνευμονία και καρκίνο του λάρυγγα και των πνευμόνων. Άλλες επιβλαβείς δράσεις του αλκοόλ στον οργανισμό Μεταξύ των άλλων επιδράσεων του αλκοόλ στον οργανισμό περιλαμβάνονται: η εμφάνιση αιματολογικών διαταραχών (αναιμία ή θρομβοπενία), οι μυοσκελετικές διαταραχές (μυοπάθειες, οστεοπόρωση κ.λπ.), 7

8 οι διαταραχές της αναπαραγωγικής λειτουργίας (διαταραχές στύσης, μείωση όγκου και ποιότητας του σπέρματος κ.λ.π.). Εγκυμοσύνη και αλκοόλ Πολλές μέλλουσες μητέρες ρωτούν για την κατανάλωση αλκοόλ και αν είναι ασφαλές να πίνουν έστω και με μέτρο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Είναι δύσκολο να πει κανείς ποιο είναι το «ασφαλές» επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ. Οι επίσημες οδηγίες όμως (που υποστηρίζονται από όλο τον ιατρικό κόσμο), συστήνουν να μην πίνετε καθόλου αλκοόλ ώσπου να γεννηθεί το μωρό σας. Τι συμβαίνει όταν πίνετε αλκοόλ στη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Αξίζει να θυμάστε πως κάθε φορά που πίνετε αλκοόλ ενώ είστε έγκυος, το μοιράζεστε με το αγέννητο μωρό σας κι έχει αποδειχτεί πως η κατανάλωσή του σε τακτική βάση μπορεί να αποβεί επιζήμια. Το αλκοόλ φτάνει γρήγορα στο μωρό σας μέσω του πλακούντα. Μπορεί να εκπλαγείτε μαθαίνοντας ότι μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος του μωρού σας και βρίσκεται περίπου στα ίδια επίπεδα συγκέντρωσης με το δικό σας αίμα, απαιτώντας όμως το διπλάσιο χρόνο για να αποβληθεί απ τον οργανισμό του. Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για το μωρό από την κατανάλωση αλκοόλ στην εγκυμοσύνη; Πίνοντας πάνω από δύο μονάδες* αλκοόλ τη μέρα σημαίνει πως το μωρό σας έχει περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει προβλήματα μάθησης, ομιλίας, διάσπασης προσοχής, γλωσσικά προβλήματα και υπερκινητικότητα. Αυτές οι βλαβερές συνέπειες είναι γνωστές ως συνέπειες του Εμβρυικού Αλκοολικού Συνδρόμου. Αν πίνετε πάνω από έξι μονάδες αλκοόλ τη μέρα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, διατρέχετε άμεσα τον κίνδυνο να γεννήσετε ένα μωρό με Εμβρυικό Αλκοολικό Σύνδρομο (ΕΑΣ). Αυτό σημαίνει ένα παιδί που ενδέχεται να αντιμετωπίζει σοβαρή 8

9 διανοητική και σωματική καθυστέρηση στην ανάπτυξη, προβλήματα συμπεριφοράς και ανωμαλίες σχηματισμού στο πρόσωπο, αλλά και στην καρδιά. Πίνοντας αλκοόλ στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης Η αλήθεια είναι πως οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακριβώς τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο μωρό η κατανάλωση μερικών ποτηριών αλκοόλ στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης. Πολλές γυναίκες είχαν καταναλώσει αλκοόλ προτού ανακαλύψουν πως κυοφορούν και γέννησαν υγιή μωρά. Είναι καλύτερο, όμως, να απέχετε τελείως από το αλκοόλ αμέσως μόλις μάθετε ότι είστε έγκυος ή τουλάχιστον να περιοριστείτε στις συστάσεις των Ειδικών για μία με δύο μονάδες αλκοόλ, μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Αν σχεδιάζετε να μείνετε έγκυος, ίσως αποφασίσετε να απέχετε εντελώς από το ποτό ώστε να γλιτώσετε τις ανησυχίες! Καταθλιπτικός Αλκοολισμός «Αλκοόλ και Κατάθλιψη» Το αλκοόλ μπορεί να παράγει μια στιγμιαία ευχάριστη και χαλαρή κατάσταση του νου. Ωστόσο, προβλήματα αλκοόλ και κατάθλιψης συχνά εμφανίζονται μαζί. Είναι πιο ακριβές να πούμε ότι το αλκοόλ συμβάλλει στην ανάπτυξη της κατάθλιψης. Έως 40 τοις εκατό των ανθρώπων που πίνουν έχουν βαριά συμπτώματα που μοιάζουν με καταθλιπτική ασθένεια. Περίπου 5 έως 10 τοις εκατό των ατόμων με κατάθλιψη καταναλώνουν υπερβολικά ποσά αλκοόλ. 9

10 Οι άνθρωποι στρέφονται συχνά στο αλκοόλ με την πεποίθηση ότι έχει τη δυνατότητα να μειώσει τα συμπτώματα της μειωμένης διάθεσης. Τι αποτυγχάνουν να συνειδητοποιήσουν είναι ότι τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Τα αισθήματα ευφορίας που παράγονται από το αλκοόλ, αντικαθιστώνται σύντομα από αισθήσεις της υπνηλία, ευερεθιστότητας και παραφοράς. Όσο η κατανάλωση συνεχίζεται, ο κινητικός συντονισμός και η ισορροπία μπορεί να διαταραχθούν. Ο πότης μπορεί να αισθάνεται σύγχυση και αποπροσανατολισμό και να χάσει κάθε αίσθηση του ορθολογισμού. Στο τέλος, η επιθυμία για ύπνο θα αντικαταστήσει όλα τα άλλα. Εάν ένας πότης δεν έχει βιώσει ποτέ προβλήματα με το αλκοόλ, αυτός ή αυτή θα έχει την τάση να μην παρουσιάζει συμπτώματα κατάθλιψης. Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που βιώνουν προβλήματα με το αλκοόλ τόσο πριν όσο και μετά την ηλικία των 60 ετών έχουν τα υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης. Έχει επίσης προταθεί ότι η ύπαρξη προγενέστερων προβλημάτων αλκοολισμού προβλέπει την εμφάνιση κατάθλιψης αργότερα στη ζωή τους. Κατά την τελευταία δεκαετία νέες έρευνες έχουν ρίξει φως στον τρόπο με τον οποίο το αλκοόλ επηρεάζει τον εγκέφαλο, και στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επηρεάζεται από την κατάθλιψη. Είναι πλέον γνωστό ότι ορισμένα από τα συστήματα που εμπλέκονται στην παραγωγή των συμπτωμάτων της χαμηλής διάθεσης, αυξημένου άγχους, κακού ύπνου και μειωμένης όρεξης εμφανίζονται και σε κατάθλιψη και στον αλκοολισμό. Αυτή είναι μια εξήγηση του γιατί το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη. Λόγω της αρχικής ευφορίας αισθήσεις που παράγει, τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη συχνά θα στραφούν σε αλκοόλ, σε μια προσπάθεια να έχουν περισσότερο έλεγχο. Επομένως, είναι πολύ πιο πιθανό τα άτομα αυτά να αναπτύξουν μια εξάρτηση από το αλκοόλ. Επιπλέον, το ότι επηρεάζει η βαριά κατανάλωση το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι πιθανό να είναι ακόμη πιο επιζήμια για την ευημερία των ατόμων με κατάθλιψη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το αλκοόλ μπορεί να διαταράξει τις χημικές ισορροπίες στον εγκέφαλο και έτσι να προωθεί την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων. Για το λόγο αυτό, οι επαγγελματίες υγείας συμβουλεύουν συχνά εκείνοι που έχουν προδιάθεση για κατάθλιψη να απέχουν από το αλκοόλ τελείως. Τέλος, μερικές φορές δεν μπορούμε να πούμε ποιο έγινε πρώτο το σημαντικό είναι ότι όταν κάποιος έχει και τα δύο αυτά προβλήματα, όσο πιο γρήγορα θα λάβει θεραπεία, τόσο το καλύτερο. Το αθεράπευτο πρόβλημα μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο σε μεγαλύτερα προβλήματα. Πρέπει να είστε ειλικρινής σχετικά με τα προβλήματα σας πρώτα με τον εαυτό σας και στη συνέχεια με κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει να μπει σε μια κατάλληλη θεραπεία είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσετε πραγματικά τη δυσκολία. Εφηβεία - Αλκοόλ και παραβατικότητα Η εφηβεία είναι μια περίοδος στην εξέλιξη των ανθρώπων με αυξημένους κινδύνους για σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια, αλλά και η χρήση/κατάχρηση ουσιών η οποία εμφανίζεται σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά εφήβων από ότι η ψύχωση. Το αλκοόλ χρησιμοποιείται στην μεταβατική αυτή περίοδο πριν 10

11 από την ενηλικίωση, σαν ένα όχημα για την αντιμετώπιση των διαφόρων νέων και αγχωδών καταστάσεων που απαιτούν προσαρμογή. Ο έφηβος προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της "ενηλικίωσης" πολλές φορές καταφεύγει στην αυξημένη χρήση/κατάχρηση αλκοόλ 9. Η εφηβική ηλικία πρέπει να αποτελέσει τον στόχο οργανωμένων προληπτικών παρεμβάσεων. Στην ανάπτυξη αυτών των παρεμβάσεων πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η νοημοσύνη των εφήβων καθώς έχει επιβεβαιωθεί ότι χαμηλή νοημοσύνη, συνδυαζόμενη με σοβαρή κατάχρηση αλκοόλ, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εκδήλωσης βίαιης συμπεριφοράς 10. Στην Ελλάδα, όπως και στην Ευρώπη, σημαντικό ποσοστό των εφήβων κάνει κατάχρηση αλκοόλ. Σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 15 και17% αυτό έχει την μορφή συχνής κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και περίπου 3% παρουσιάζουν εξάρτηση. Τα σημεία που μπορεί να δείχνουν ότι ο έφηβος κάνει χρήση ουσιών είναι τα ακόλουθα: Στο σώμα: Κούραση, συχνά προβλήματα υγείας, αυξομείωση βάρους, χαοτικό βλέμμα, έλλειψη ατομικής υγιεινής. Στο συναίσθημα: Ξαφνικές αλλαγές της διάθεσης, επιθετικότητα, έλλειψη αυτό-εκτίμησης, αδυναμία σωστής κρίσης, κατάθλιψη, απάθεια. Στην οικογένεια: Έντονες συγκρούσεις με τα μέλη της οικογένειας, απομόνωση, μη τήρηση ορίων. Στο σχολείο: Πολλές απουσίες, έλλειψη πειθαρχίας, μείωσης της απόδοσης στα μαθήματα. Στην κοινωνία: Δημιουργία νέων φίλων με προβληματική συμπεριφορά, ροπή σε παραπτώματα, προβλήματα με το νόμο. Η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Αλκοόλ 11

12 Οι πιο σημαντικές διεθνείς νομικές συμφωνίες που επηρεάζουν την πολιτική απέναντι στο αλκοόλ είναι η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου, που αφορά στα αγαθά, και η Γενική Συμφωνία Εμπορικών Υπηρεσιών. Ωστόσο στην πράξη, η μεγαλύτερη επίδραση στην πολιτική κατά του αλκοόλ έχει επέλθει από τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί εμπορίου. Οι πιο πολλές περιπτώσεις αναφορικά με το αλκοόλ, πηγάζουν από τον κανονισμό φορολόγησης περί «εθνικού χειρισμού», που σημαίνει ότι τα κράτη απαγορεύεται να λειτουργούν υπό καθεστώς διακρίσεων - άμεσα ή έμμεσα- υπέρ των τοπικών προϊόντων και έναντι των εισαγώγιμων από άλλες περιοχές της Ε.Ε. Κάθε κράτος της Ε.Ε. έχει ένα σύνολο νόμων και διατάξεων που διαχωρίζουν το αλκοόλ από τα άλλα αγαθά του εμπορίου, συχνά για λόγους Δημόσιας Υγείας. Παρ όλη την οικουμενικότητα των πολιτικών απέναντι στο αλκοόλ, σχεδόν οι μισές ευρωπαϊκές χώρες ακόμη δεν έχουν ένα σχέδιο δράσης ή ένα συντονιστικό όργανο για το αλκοόλ. Ακόμη κι έτσι, οι περισσότερες χώρες έχουν προγράμματα πολιτικής κατά του αλκοόλ, από τα οποία τα σχολικά εκπαιδευτικά προγράμματα είναι τα πλέον συνηθισμένα σε όλη την Ευρώπη. Όλες οι χώρες επίσης έχουν κάποια μορφή περιορισμών σε θέματα οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, με όλες, πλην του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιρλανδίας και του Λουξεμβούργου, να έχουν ως ανώτατο επιτρεπτό όριο συγκέντρωσης του αλκοόλ στο αίμα των οδηγών, τα 0,5gr/ lt που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι πωλήσεις αλκοόλ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες γενικά διέπονται από περιορισμούς, σε λίγες περιπτώσεις λόγω ύπαρξης μονοπωλίου, συχνότερα λόγω της υποχρέωσης έκδοσης αδειών, ενώ συχνά υπάρχει και περιορισμός στα σημεία της πώλησης. Η φορολόγηση των αλκοολούχων σκευασμάτων είναι άλλη μία συνήθης πρακτική στις ευρωπαϊκές χώρες, αν και οι φόροι διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών. Αυτό γίνεται εμφανές στην περίπτωση της παραγωγής οίνου, όπου σχεδόν οι μισές ευρωπαϊκές χώρες δεν επιβάλουν κανενός είδους φορολογία, ενώ 1 στις 5 χώρες έχει ένα ποσοστό φόρου άνω των Ευρώ, προσαρμοσμένο στην αγοραστική δύναμη. Γενικά η φορολογία είναι υψηλότερη στη Βόρεια Ευρώπη και χαμηλότερη στη Νότια και σε περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Αν και η Ε.Ε. από μόνη της, αδυνατεί να περάσει νόμους απλά για την προστασία της ανθρώπινης υγείας (τα κράτη - μέλη δεν έχουν δώσει αυτήν τη δύναμη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς), κάποιες πολιτικές που αφορούν στο χειρισμό της εσωτερικής αγοράς μπορούν να ενσωματώσουν ένα ουσιαστικό ενδιαφέρον για την υγεία, όπως για παράδειγμα η διάταξη περί διαφήμισης του αλκοόλ στην Τηλεόραση Χωρίς 12

13 Σύνορα. Κατά τα άλλα, οι ενέργειες της Ε.Ε. κατά του αλκοόλ χαρακτηρίζονται από νομική ατολμία, η οποία εμφανίζεται με τη μορφή μη δεσμευτικών αποφάσεων και συστάσεων που παροτρύνουν τα κράτη - μέλη προς κάποιο συγκεκριμένο τρόπο δράσης. Εν αντιθέσει με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο με τη συνεχώς αυξανόμενη επιρροή του, έχει υποστηρίξει αναμφίβολα τους διαφημιστικούς περιορισμούς στην Καταλονία και στη Γαλλία, αποδεχόμενο ότι «είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η διαφήμιση ενεργεί ως ενθάρρυνση για την κατανάλωση αλκοόλ». Η στρατηγική της Ε.Ε. για το αλκοόλ θεμελιώνεται με μια σειρά συστάσεων και οδηγιών και ολοκληρώνεται το 2006, με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 24ης Οκτωβρίου 2006, με τίτλο «Μια στρατηγική της Ε.Ε. για τη στήριξη των κρατών - μελών στην προσπάθειά τους να μειώσουν τις βλάβες που προκαλούνται από το αλκοόλ». Η στρατηγική θεσπίζει πέντε προτεραιότητες για τη μείωση της επιβλαβούς και επικίνδυνης κατανάλωσης αλκοόλ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προστασία των νέων και των παιδιών, με στόχο: 1. τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ από ανηλίκους και μείωση της επικίνδυνης κατανάλωσης μεταξύ των νέων, 2. τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται στα παιδιά που ζουν σε οικογένειες με προβλήματα αλκοολισμού και 3. τη μείωση της έκθεσης στο αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται είναι οι περιορισμοί στην πώληση αλκοόλ, στην πρόσβαση σε αλκοολούχα ποτά και σε εμπορικές πρακτικές που μπορούν να επηρεάσουν τους νέους, καθώς και η προσπάθεια εμπλοκής της βιομηχανίας και του εμπορίου ποτών προς την κατεύθυνση αυτή. Καταπολέμηση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, με στόχο τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων και των θανάτων, αναπηριών και τραυματισμών από αυτά. Τα μέτρα που προτείνονται είναι: 1. η θέσπιση χαμηλότερων μέγιστων επιτρεπόμενων συγκεντρώσεων, με στόχο το 0,2% για το γενικό πληθυσμό και το 0% για τους νέους οδηγούς, καθώς και για τους οδηγούς Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και οχημάτων επαγγελματικής χρήσης, 2. η πραγματοποίηση συχνών αλκοτέστ, 3. η διοργάνωση εκστρατειών αγωγής και ευαισθητοποίησης. Μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το αλκοόλ στους ενηλίκους, με σκοπό: 1. τη μείωση των χρόνιων σωματικών και διανοητικών διαταραχών που συνδέονται με το αλκοόλ, 2. τη μείωση του αριθμού θανάτων εξαιτίας του αλκοόλ, 3. την ενημέρωση των καταναλωτών, ώστε να μπορούν να κάνουν συνειδητά τις επιλογές τους, και 4.τη μείωση των συσχετιζόμενων με το αλκοόλ βλαβών στο χώρο εργασίας. 13

14 Τα προτεινόμενα μέτρα αφορούν στους χώρους εργασίας, στην οργάνωση εκστρατείας για τη μείωση της κατανάλωσης, στην καθιέρωση άδειας πώλησης, στην κατάρτιση των σερβιτόρων, κ.λπ. Ανάληψη δραστηριοτήτων για την αύξηση της ευαισθητοποίησης, αναφορικά με τις συνέπειες της επιβλαβούς και επικίνδυνης κατανάλωσης αλκοόλ για την υγεία, την ικανότητα προς εργασία και την οδήγηση οχημάτων. Μεταξύ των ενεργειών που προτείνονται είναι η εφαρμογή γενικών προγραμμάτων αγωγής υγείας, που ξεκινούν από την παιδική ηλικία και συνεχίζονται μέχρι την εφηβεία, εκστρατείες με τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης, κ.λ.π. Συλλογή αξιόπιστων στοιχείων, με σκοπό την παρακολούθηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων και την εκπόνηση και την εφαρμογή αποτελεσματικότερων ενεργειών για την καταπολέμηση της επικίνδυνης κατανάλωσης αλκοόλ. Το αλκοόλ και η επίδραση του στον αθλητισμό Πολλοί αθλητές καταναλώνουν αλκοόλ λίγη ώρα πριν να γυμναστούν, έχοντας την εντύπωση ότι θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν περισσότερη δύναμη και εγρήγορση. Πιο κάτω θα μάθετε πως μπορεί το αλκοόλ να επηρεάσει την απόδοσή σας και ποιες επιπτώσεις επιφέρει στον οργανισμό σας. Η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα εξάρτησης. Πολλοί αθλητές πιστεύουν ότι μερικά ποτά πριν από κάποιο event μπορούν να προσφέρουν μία εργογόνος δράση. Είναι γνωστό ως ένα ισχυρό μέσο που αυξάνει την πνευματική εγρήγορση, ηρεμεί τους αθλητές και απαλύνει την αίσθηση του πόνου. Καταναλώνοντας μερικά ποτά, ορισμένοι αθλητές δηλώνουν ότι αισθάνονται περισσότερη εγρήγορση, περισσότερη αυτοπεποίθηση και ανίκητοι. Σε αθλήματα που απαιτούν σταθερές, ομαλές και ελεγχόμενες κινήσεις, η φήμη του αλκοόλ ως μέσο μείωσης του μυϊκού τρεμουλιάσματος και άγχους μπορεί να φανεί ιδιαίτερα ελκυστική. Πως όμως επηρεάζει η χρήση του αλκοόλ την απόδοση σας στον αθλητισμό; Το αλκοόλ λοιπόν, μπορεί να χαρακτηριστεί είτε ως τρόφιμο είτε ως ναρκωτικό. Ως ένα τρόφιμο, περιέχει πυκνή θερμιδική αξία. Στις 7 θερμίδες ανά γραμμάριο, το αλκοόλ προσφέρει σχεδόν τις διπλάσιες θερμίδες ανά γραμμάριο από υδατάνθρακες ή πρωτεΐνες, λιγότερο όμως από ένα γραμμάριο λίπους. Οι θερμίδες του αλκοόλ θεωρούνται «κενές», επειδή τα αλκοολούχα ποτά περιέχουν μηδαμινές ποσότητες βιταμινών και μετάλλων. Εκτός αυτών, το αλκοόλ ονομάζεται επίσης αντι-θρεπτικό συστατικό, διότι παρεμβαίνει άμεσα στην απορρόφηση, αποθήκευση και χρήση άλλων θρεπτικών συστατικών. Ως ναρκωτικό, το αλκοόλ έχει χαρακτηριστεί ως μία εθιστική ουσία. 14

15 Κατατάσσεται ως κατευναστικό, αλλά φαίνεται να έχει δύο μέρη αντίδρασης: αρχικά έχει την αίσθηση του ενθουσιασμού όπου στην συνέχεια ακολουθούν σημάδια κατάθλιψης. Οι άνδρες είναι λιγότερο επιρρεπείς στο αλκοόλ από τις γυναίκες. Αυτό οφείλεται στην ύπαρξη ενός συγκεκριμένου ένζυμου στο στομάχι το οποίο διασπά το αλκοόλ και το μεταβολίζει γρηγορότερα. Οι συνέπειες του αλκοόλ στην αθλητική απόδοση Για την εργογόνο δράση του, το αλκοόλ συνιστάται για: Ηρεμία των νεύρων Αύξηση νοητικής εγρήγορσης Μείωση του πόνου Μείωση μυϊκού τρέμουλου Παρά τα θετικά προτεινόμενα οφέλη που έχει το αλκοόλ ως εργογόνος ουσία, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα με εκείνο που προαναφέρθηκε πιο πάνω. Το αλκοόλ έχει αποδειχθεί ότι: Μειώνει την ακρίβεια, την ισορροπία και το χρόνο αντίδρασης Καθυστερεί την οπτική ανίχνευση και επεξεργασία πληροφοριών Μειώνει την αντοχή, την ενέργεια και την ανθεκτικότητα των μυών Αφυδατώνει το σώμα Έχει διαπιστωθεί ότι η αρκετή κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί ένα «αίσθημα» βελτιωμένων ψυχοκινητικών ικανοτήτων. Ουσιαστικά, μια πολύ μικρή ποσότητα ποτού μπορεί να προκαλέσει το ίδιο αποτέλεσμα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το αλκοόλ μπορεί να μειώσει το άγχος και το μυϊκό τρέμουλο, αλλά η μείωση συντονισμού, ισορροπίας και επεξεργασίας πληροφοριών που προκαλεί αναιρεί κάθε πραγματικό όφελος των πιο πάνω στις αθλητικές επιδόσεις. Η αρνητική επίδραση του αλκοόλ απαλύνει την αίσθηση του πόνου, αλλά ο πόνος υποδηλώνει τραυματισμό. Με το αλκοόλ ο αθλητής διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο αύξησης της σοβαρότητας ενός τραυματισμού, εφόσον χωρίς πόνο αγνοεί το πραγματικό μέγεθος της ζημιάς. Επιπλέον, το αλκοόλ αφυδατώνει τον οργανισμό αποτρέποντας την απελευθέρωση της αντιδιουρητικής ορμόνης, προκαλώντας έτσι τα νεφρά να αποβάλλουν τα περιττά υγρά με τη μορφή των ούρων 15

16 Κατανάλωση αλκοόλ και ατυχήματα Η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί την αιτία ενός μεγάλου αριθμού τροχαίων, εργατικών και άλλων ατυχημάτων. Η τοξίκωση από αλκοόλη αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, τραυματισμών ή εγκληματικών πράξεων, ενδοοικογενειακής βίας, πτώσεων και δηλητηριάσεων. Στην Ελλάδα, ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων, που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, ήταν 216,1 ανά κατοίκους το έτος 2000 και 185,5 το Σε ελληνικές έρευνες διαπιστώθηκε ότι η χρήση αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι το 10% των τροχαίων ατυχημάτων στην Αθήνα μπορεί να αποδοθεί στη χρήση αλκοολούχων ποτών.ένα σημαντικό ποσοστό των οδηγών (41%) που είχαν εμπλακεί σε τροχαία ατυχήματα κατά τη διάρκεια των ετών , είχαν καταναλώσει κάποιο αλκοολούχο ποτό πριν το ατύχημα, ενώ στο 33% των οδηγών η συγκέντρωση αλκοόλης στο αίμα ήταν πάνω από 80mg/ lt. Ο υψηλότερος κίνδυνος εμπλοκής σε τροχαία ατυχήματα ισχύει και για τους νέους που θεωρούν την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών κυρίαρχο στοιχείο του σύγχρονου τρόπου ζωής. Κοινωνικές επιπτώσεις 16

17 Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με επιβλαβείς καταστάσεις για τον ίδιο τον χρήστη, το άμεσο περιβάλλον του και το κοινωνικό σύνολο. Τα τελευταία χρόνια, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις κοινωνικές επιπτώσεις της χρήσης αλκοόλ, όπως είναι τα τροχαία ατυχήματα, τα εργασιακά και οικογενειακά προβλήματα και η διαπροσωπική βία. Οι κοινωνικές επιπτώσεις δεν αφορούν όμως μόνο στον χρήστη, αλλά και σε άλλους ανθρώπους: επιβάτες τυχαία εμπλεκόμενους σε τροχαία ατυχήματα, μέλη της οικογένειας του χρήστη που επηρεάζονται από την ανικανότητά του να εκπληρώσει τις κοινωνικές και οικογενειακές του υποχρεώσεις ή που υφίστανται τις συνέπειες της βίας στην οικογένεια, εργοδότες, συνάδελφοι κ.λ.π. Διαχωρισμός χρόνιου και περιστασιακού χρήστη: Το εξαρτημένο άτομο (ο χρόνιος χρήστης ουσιών) χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα: o o o o Καταναγκαστική επιθυμία της χρήσης της ουσίας. Αποτυχημένες προσπάθειες στο παρελθόν να διακόψει τη χρήση. Εμφάνιση στερητικού συνδρόμου αμέσως μετά τη διακοπή της χρήσης. Η ουσία έχει γίνει το επίκεντρο της ζωής του ατόμου (σε βάρος των άλλων δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων του). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Συμπερασματικά η θεραπεία ξεκινάει από τον ίδιο τον ασθενή. Η αποδοχή του προβλήματος είναι το σημαντικότερο βήμα. Είναι μια προσπάθεια επίπονη, μακροχρόνια και με πολλές στιγμές αδυναμίας. Η θεραπεία αποτοξίνωσης των αλκοολικών γίνεται με ψυχοθεραπεία και με φάρμακα σε ψυχιατρικές κλινικές. Παρουσιάζει δυστυχώς τεράστιες δυσκολίες. Οι αλκοολικοί συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ και δεν ζητούν βοήθεια από ειδικούς, πιστεύοντας ότι έτσι οι υπόλοιποι τους λυπούνται. Υπάρχουν βεβαίως κρατικά και δημόσια ιδρύματα όπου άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και να βοηθηθούν από ειδήμονες. Οι άνθρωποι αυτοί χρήζουν βοήθειας εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού. Αναγνώριση και αξιολόγηση του προβλήματος. Μεγάλη σημασία έχει η στάση στη πρώτη επαφή με τον προβληματικό πότη. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια για τη λεπτομερή αξιολόγηση κάθε πτυχής της γενικότερης υγείας και των δραστηριοτήτων του ατόμου. Κατάρτιση θεραπευτικού προγράμματος. Με βάση το δεδομένο ότι όλοι οι αλκοολικοί ΔΕΝ παρουσιάζουν την αυτή κλινική εικόνα ( π.χ. συμπτώματα, βαθμό εξάρτησης κ.λπ.), η κατάρτιση του θρεπτικού προγράμματος απαιτεί δύο βασικά στοιχεία : 1. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προαναφέρθηκε και 2. Την ενεργό συμμετοχή του ασθενούν στις αποφάσεις σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία. Ανάλογα με την κλινική εικόνα του προβληματικού πότη, τα πρώτα στάδια ενός θεραπευτικού προγράμματος μπορεί να απαιτήσουν: 17

18 1. Αποτοξίνωση. Η αποτοξίνωση δεν είναι θεραπεία για αλκοολισμό αλλά είναι μια περίοδο αποχής από το αλκοόλ με στόχο την προετοιμασία του ατόμου για απεξάρτηση και ανάρρωση. 2. Αντιμετώπιση οργανικών ή και ψυχιατρικών διαταραχών. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο ή ψυχιατρείο για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται ο αλκοολικός. Συνήθως πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι προβληματικοί πότες μπορούν να αντιμετωπιστούν στα εξωτερικά ιατρεία και όχι στα νοσοκομεία και στις κλινικές. Θεραπευτικό πρόγραμμα. Θα πρέπει η σχέση του θεράποντος και του θεραπευόμενου να είναι ειλικρινής και να υπάρχει μεταξύ τους εμπιστοσύνη. Δεν θα πρέπει ο θεράπων να λέει ψέματα στον θεραπευόμενο αλλά να του λέει την αλήθεια. Επίσης κάθε θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να εμπεριέχει κατάρτιση εφικτών θεραπευτικών στόχων. Επιπλέον απαραίτητη είναι η υποστήριξη της οικογένειας του αλκοολικού. Διαχρονική παρακολούθηση. Η διαχρονική παρακολούθηση του προβληματικού πότη και η συνεχής υποστήριξη του ίδιου και της οικογένειας του επιβάλλεται για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Ο αλκοολικός νοσεί. Η νόσος εισβάλλει ύπουλα και οι επιπτώσεις της βαρύνουν τόσο τους ασθενείς όσο και τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν. Απαιτείται εγρήγορση για αναγνώριση των συμπτωμάτων πριν η χρήση γίνει εξάρτηση, εφόσον είναι γνωστό πως η πρόληψη είναι ωφελιμότερη της θεραπείας. Σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, ενώ πολύτιμη ψυχολογική υποστήριξη παρέχεται από κοινωνικές ομάδες, π.χ Ανώνυμοι Αλκοολικοί. Η ζωή είναι σαν ένα ποτήρι κρασί, πρέπει κάποιος να τη γεύεται αργά για να αναδεικνύεται όλη η γεύση της. Πηγές B1%CE%BD%CF%8C%CE%BB%CE%B7 BF%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C% CF%82 ory/ 18

19 health/ health/ stics/ outalcohol/ ool.aspx 19