Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πανεπιστήμιο Μακεδονίας"

1 Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος

3 Πληθωρισμός Φαινόμενο με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Πληθωρισμός: αύξηση στο επίπεδο τιμών. Μετριέται με το ποσοστό αύξησης του επιπέδου των τιμών κατά την διάρκεια μιας χρονικής περιόδου. Η αύξηση τιμών των επιμέρους προϊόντων σταθμίζεται ανάλογα με την σπουδαιότητα τους και βρίσκεται ο μέσος όρος των αυξήσεων. Διαφορετικά ποσοστά πληθωρισμού από δημόσιες υπηρεσίες λόγω διαφορετικότητας χρονικής περιόδου (χρόνος, τρίμηνο). Δομικός πληθωρισμός: μετριέται με βάση τον ρυθμό μεταβολής του δείκτη τιμών χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα νωπά οπωροκηπευτικά προϊόντα και τα καύσιμα. Είναι δυνατόν σε μία οικονομία να αυξάνονται οι τιμές των προϊόντων, αλλά να μην υπάρχει πληθωρισμός, και αυτό γιατί μειώνονται οι τιμές κάποιων άλλων προϊόντων. Ανάλογα με την ένταση του πληθωρισμού: μέτριος, καλπάζων ή υπερπληθωρισμός.

4 Αίτια και είδη πληθωρισμού 1/2 Πληθωρισμός ωθούμενος από την ζήτηση: όταν η συνολική ζήτηση αυξάνεται με γρηγορότερο ρυθμό από την δυνατότητα μιας οικονομίας να παράγει προϊόντα. Πληθωρισμός ωθούμενος από το κόστος: μπορεί να προέλθει από την αύξηση των μισθών που δεν ακολουθείται από την αύξηση παραγωγικότητας ή από άλλα αίτια, όπως οι απότομες αυξήσεις τιμών των καυσίμων. Διαρθρωτικός πληθωρισμός: προκαλείται από την αδυναμία της προσφοράς να προσαρμοστεί στις ανάγκες της ζήτησης σε ορισμένους παραγωγικούς κλάδους μιας οικονομίας (όταν δηλαδή ένα μέρος των παραγωγικών συντελεστών παραμένει χωρίς απασχόληση με αποτέλεσμα την στενότητα προσφοράς κάποιων προϊόντων). Οι αυξήσεις αυτές μεταδίδονται σε κάποιους άλλους κλάδους και αρχίζει μια διαδικασία αύξηση τιμών γενική η οποία χαρακτηρίζεται ως διαρθρωτικός πληθωρισμός.

5 Αίτια και είδη πληθωρισμού 2/2 Εισαγόμενος πληθωρισμός: προέρχεται από την αύξηση τιμών των εισαγόμενων προϊόντων (αυξήσεις σε τιμές πετρελαιοειδών). Μπορεί επίσης να προκληθεί από την συνεχή υποτίμηση του νομίσματος μιας χώρας (εισαγωγές εξαγωγές). Πληθωρισμός αδράνειας: στηρίζεται σε πληθωριστικές προσδοκίες και ενσωματώνονται στις συμφωνίες που γίνονται στην οικονομία και με αυτόν τον τρόπο διατηρείται ο ρυθμός του πληθωρισμού (συλλογικές συμβάσεις- ονομαστικά επιτόκια).

8 Οικονομική παγκοσμιοποίηση και άνιση ανάπτυξη

9 G-20 Agreement (London 2/4/09) $500bn for the IMF to lend to struggling economies $250bn to boost world trade $250bn for a new IMF "overdraft facility" countries can draw on $100bn that international development banks can lend to poorest countries IMF will raise $6bn from selling gold reserves to increase lending for the poorest countries

10 Ανεργία Ανεργία: όταν σε μια οικονομία άτομα που είναι διατεθειμένα να εργασθούν με αμοιβή που ισχύει στην αγορά, δεν μπορούν να βρουν απασχόληση. Αν κάποιος δεν μπορεί να βρει απασχόληση γιατί ζητάει αμοιβή που είναι υψηλότερη ή θέλει να εργάζεται με περισσότερο ευνοϊκούς όρους δεν θεωρείται άνεργος. Σε απογραφές πληθυσμού και σε ειδικές στατιστικές έρευνες υπάρχουν 3 κατηγορίες: απασχολουμένους, άνεργους, και μη εργατικό δυναμικό. Μακροχρόνια ανεργία: ανεργία που διαρκεί πάνω από ένα χρόνο.

11 ΗΠΑ ( )

12 Είδη ανεργίας 1/3 Σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης δεν σημαίνει ότι η ανεργία είναι μηδενική. Υπάρχει πάντα ένα ποσοστό ανεργίας γιατί συνεχώς νέα άτομα εισέρχονται στην αγορά εργασίας, ενώ άλλα άτομα μετακινούνται για να βρουν εργασία. Το είδος αυτό βραχυπρόθεσμης ανεργίας ονομάζεται ανεργία τριβής. Η ανεργία τριβής εμφανίζεται σε οικονομίες και σε άτομα, που επιδιώκουν να πειραματιστούν με διάφορες εργασίες πριν κατασταλάξουν κάπου. Είναι σχετικά μεγαλύτερη σε οικονομίες που μετασχηματίζονται γρήγορα, και έτσι οι νέες επιχειρήσεις δεν δυσκολεύονται να βρουν νέους εργαζόμενους. Το μέγεθος της ανεργίας τριβής εξαρτάται πάντα από τους μηχανισμούς που υπάρχουν για την γρήγορη σύζευξη ανέργων και νέων θέσεων εργασίας. Εξαρτάται πάντα από την κατάσταση της οικονομίας και το μέγεθος της οικονομικής δραστηριότητας.

13 Κράτη & παγκόσμια προβλήματα (οικονομική κρίση)

14 Είδη ανεργίας 2/3 Εποχική ανεργία: οφείλεται στον εποχικό χαρακτήρα ορισμένων απασχολήσεων και μπορεί να επηρεάσει όλες τις ομάδες ηλικιών (εκπαίδευση-τουρισμός-γεωργία). Δεν θεωρείται σοβαρό οικονομικό πρόβλημα γιατί μπορεί να καλυφτεί με ανάπτυξη άλλης συμπληρωματική εργασίας, ή μπορεί να καλυφθεί λόγω υψηλών εισοδημάτων των εποχικών εργαζομένων.

15 Κράτη & παγκόσμια προβλήματα (οικονομική κρίση) 1/2

16 Είδη ανεργίας 3/3 Διαρθρωτική ανεργία: παρουσιάζεται όταν η διάρθρωση της προσφοράς εργασίας είναι διαφορετική από εκείνη της ζήτησης από πλευρά δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού ή χωροταξικής κατανομής. Στη περίπτωση αυτή ενώ υπάρχουν θέσεις εργασίας δεν έχουν την δυνατότητα να τις καταλάβουν γιατί δεν έχουν τα απαιτούμενα προσόντα ή δεν βρίσκονται στις γεωγραφικές περιοχές στις οποίες προσφέρονται αυτές. Το πρόβλημα οξύνεται διαρκώς σε διεθνές επίπεδο, λόγω των συνεχών μεταβολών της τεχνολογίας. Είναι διαδεδομένη σε μεγάλες ηλικίες, όπου μπορούν να γίνουν και μακροχρόνια άνεργοι.

20 Μεταναστευτική Παγκοσμιοποίηση και ανεργία

21 Δημοκρατία-τρομοκρατία-οικονομική ανάπτυξη

22 Συνέπειες του πληθωρισμού 1/3 Εξαρτώνται πάντα από την ένταση του Επιδράσεις στην διανομή εισοδήματος και πλούτου μεταξύ ομάδων και ατόμων. Στρεβλώσεις των σχετικών τιμών και συνεπώς της παραγωγής και της απασχόλησης. Επιδράσεις στις εξωτερικές συναλλαγές της χώρας Συναλλακτικό κόστος

Συνέπειες του πληθωρισμού 2/3 Πολλοί πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη του νομίσματος και μειώνει το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού.

23 Συνέπειες του πληθωρισμού 2/3 Πολλοί πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη του νομίσματος και μειώνει το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού. Όταν όμως αυξάνεται το επίπεδο τιμών, το ονομαστικό εισόδημα αυξάνεται κατά το ίδιο ακριβώς ποσοστό. Εκείνο που αλλάζει είναι η διανομή του εισοδήματος. Ο πληθωρισμός προκαλεί αναδιανομή του εισοδήματος σε βάρος εκείνων που το χρηματικό τους εισόδημα δεν μπορεί να αυξηθεί, ενώ ωφελεί όσους το εισόδημα τους αυξάνεται γρηγορότερα από τις τιμές. Προκειμένου να προστατευτεί το πραγματικό εισόδημα σε πολλές χώρες χορηγείται η αποκαλούμενη Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ). Έτσι αυξάνεται και προστατεύεται το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Με τον πληθωρισμό προκαλείται αναδιανομή όχι μόνο στο εισόδημα αλλά και στον πλούτο (εξαρτάται πάντα από την μορφή των περιουσιακών στοιχείων: κέρδος σε ακίνητα, χάσιμο σε μετρητά).

24 Συνέπειες του πληθωρισμού 3/3 Μείωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στο εξωτερικό. Τα άτομα δαπανούν χρήματα και παραγωγικούς πόρους για να αποφύγουν να κρατάνε χρήματα. Σε περίπτωση καλπάζοντος πληθωρισμού, οι οικονομικές συμφωνίες δεν είναι στιγμιαίες αλλά αναπροσαρμόζονται σε σύντομα χρονικά διαστήματα. Σε περιπτώσεις υπέρ-πληθωρισμού (π.χ. πόλεμος) οι τιμές αυξάνονται σε χιλιάδες φορές. Δημιουργείται από την συνεχόμενη αύξηση των δημόσιων δαπανών και την χρηματοδότηση τους από την έκδοση μεγάλων ποσοτήτων νέου χρήματος. Σε τέτοια περίπτωση δημιουργείται συνεχώς μια μεγάλη πλεονάζουσα ζήτηση που προκαλεί αύξηση των τιμών. Η ύπαρξη υπέρ-πληθωρισμού μπορεί να παραλύσει την οικονομία μιας χώρας γιατί το χρήμα χάνει την αξία του, και ο κόσμος ανταλλάσει το χρήμα με προϊόντα πριν χάσει την αξία του τελείως. Οι αποταμιεύσεις σταματάνε, οι παραγωγικές επενδύσεις μειώνονται δραματικά, και οι κερδοσκοπικές δοσοληψίες λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις.

25 Επιπτώσεις της ανεργίας Δημιουργεί σοβαρό οικονομικό κόστος, διότι το προϊόν της οικονομίας είναι μικρότερο από αυτό που θα μπορούσε να παραχθεί. Δηλαδή απώλεια προϊόντος που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για κατανάλωση η για επένδυση. Δημιουργείται σοβαρό κοινωνικό κόστος, λόγω της ανθρώπινης δυστυχίας, των απογοητεύσεων και της έλλειψης εισοδημάτων των ανέργων. Υψηλή ανεργία μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές και πολιτικές ταραχές. Το πρόβλημα της ανεργίας δεν είναι θέμα απλά χρημάτων για επιδότηση ανέργων, αλλά θέμα εξεύρεσης τρόπων για την κατάλληλη αξιοποίηση τους. Η υψηλή ρυθμοί ανεργίας συνοδεύονται κατά κανόνα, με αυξημένα ποσοστά αλκοολισμού, οικογενειακής βίας, εγκληματικότητας και άλλων ακραίων κοινωνικών φαινόμενων.

26 Κρατική πολιτική για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και της ανεργίας. πληθωρισμός από πλεονάζουσα ζήτηση: μείωση των κρατικών δαπανών για αγορά αγαθών και υπηρεσιών ή αύξηση των φόρων για περιορισμό των πιέσεων των τιμών. Αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων για μείωση της κατανάλωσης και της επένδυσης. Όσο αφορά την καταπολέμηση της ανεργίας μπορούν να χρησιμοποιούνται ακριβώς τα αντίθετα μέτρα. Οι μονεταριστές υποστηρίζουν ότι τα δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα δημιουργούν μόνο προβλήματα, όποτε πρέπει να αποφεύγονται. Αντίθετη άποψη από τους κρατιστές. Συμπερασματικά τα οποιαδήποτε μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ένα από τα δύο προβλήματα (πληθωρισμός), επιδεινώνουν το άλλο (ανεργία)

Σχετικά έγγραφα

1. Τα στάδια από τα οποία περνάει η οικονομία στη διάρκεια ενός κύκλου, λέγονται φάσεις του οικονομικού κύκλου.

1. Τα στάδια από τα οποία περνάει η οικονομία στη διάρκεια ενός κύκλου, λέγονται φάσεις του οικονομικού κύκλου. ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9Ο : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ - ΑΝΕΡΓΙΑ 9.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό