ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014

Transcript

1 Ε_3.Νλ3Γ(ε) ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ Ηµεροµηνία: Κυριακή 6 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Και πάλι για τη «σιωπή των διανοουµένων»... Σε ορισµένες εποχές και σε ορισµένους τόπους έχει οπωσδήποτε νόηµα, πνευµατικό, πολιτικό και κοινωνικό, η απαίτηση ή και η έκκληση «να µιλήσουν οι διανοούµενοι», η οποία ακούγεται συνήθως µε µορφή επιτακτικού, αν όχι επιτιµητικού ερωτήµατος: «Γιατί σιωπούν οι διανοούµενοι;». Όχι µόνον όταν τα σκιάζει όλα η φοβέρα, όταν τυραννικά καθεστώτα οποιασδήποτε µορφής επιβάλλουν το φίµωτρό τους, αλλά και όταν δεσπόζει η σύγχυση και η θολούρα σε αισθήµατα και σκέψεις, όταν η κατάθλιψη τείνει να γίνει πανεθνικό γνώρισµα, τότε όσοι συµβατικά αποκαλούνται «πνευµατικοί άνθρωποι» ή «διανοούµενοι» (ούτε αυτός ο όρος έχει την ίδια σηµασία για όλους) οφείλουν να βγουν από τον χρυσελεφάντινο πύργο που τους αποδίδει σαν ιδιοκτησία ένας στεριωµένος µύθος και να µιλήσουν. Να αναλάβουν, πλην της ευθύνης του καλλιτέχνη, και την ευθύνη του πολίτη. Να ρισκάρουν. Όχι για να καθοδηγήσουν αφ υψηλού, τάχα σαν αυθεντίες και γνώστες των µυστικών της ιστορίας. Όχι σαν ποιµένες που των αδυνάτων αδύνατο µένουν αδιάβροχοι στα πάθη, στις πολιτικές ιδέες, στις ιδεολογικές συγκρούσεις. Αλλά σαν πολίτες που κάποια στιγµή έτυχε ν ακούσουν ή να διαβάσουν τον θουκυδίδειο Επιτάφιο («τον µηδέν τώνδε µετέχοντα ουκ απράγµονα, αλλ αχρείον νοµίζοµεν: εκείνον που δεν συµµετέχει στα κοινά, δεν τον θεωρούµε φιλήσυχο αλλά άχρηστο.»), που άλλωστε τον έχουµε περί πολλού, «πνευµατικοί» και µη, και συχνά-πυκνά τον µνηµονεύουµε µετά θαυµασµού για τις υψηλές ιδέες του, ακόµα κι αν δεν τον έχουµε διαβάσει. Ή έτυχε να πέσει στην αντίληψή τους και να γραφτεί στη µνήµη τους σαν επιταγή «ο πιο πρωτότυπος και παράξενος νόµος του Σόλωνα: να χάνει τα πολιτικά του δικαιώµατα όποιος προτιµά να µένει ουδέτερος ενώ έχουν ξεσπάσει εµφύλιες ταραχές» («των δ άλλων αυτού νόµον ίδιος µεν µάλιστα και παράδοξος ο κελεύων άτιµον είναι τον εν στάσει µηδετέρας µερίδος γενόµενον»). [ ] Η συµφωνία για το ποιοι είναι οι διανοούµενοι, άρα και πόσοι είναι, δεν ήταν ποτέ εύκολη. Θα ήταν πάντως άστοχο και υπερβολικό αν λέγαµε πως είναι διανοητές όλοι µα όλοι οι γραφιάδες, όλοι οι λογοτέχνες, όλοι οι εικαστικοί, οι µουσικοσυνθέτες, οι άνθρωποι του θεάτρου και του κινηµατογράφου, των τεχνών εν γένει, και µαζί τους όλοι οι πανεπιστηµιακοί και οι Αθάνατοι της Ακαδηµίας. Τόσο ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 4

2 Ε_3.Νλ3Γ(ε) υπερβολικό και άστοχο όσο και το να πιστεύουµε ότι όλοι οι διανοούµενοι είναι οπαδοί της ίδιας (πολιτικής ή ιδεολογικής) θρησκείας, έχουν την ίδια γνώµη για τα πράγµατα, την ίδια αντίληψη για τον κόσµο. Ποτέ δεν ίσχυσε κάτι τέτοιο. Και ποτέ δεν θα ισχύσει. Ευτυχώς. Γιατί το πνεύµα λιµνάζει δίχως σύγκρουση. Και οι διανοούµενοι που έχουν να επιδείξουν µόνο ακράδαντες σιγουριές και δεν χαλαλίζουν ούτε µία λέξη στην αυτοκριτική και την αµφισβήτηση των δογµάτων τους, καθώς και όσοι καταντούν κόλακες της κάθε εξουσίας και υπηρέτες της, παύουν απλώς να αξίζουν τον τίτλο του διανοούµενου, όσο χαλαρά κι αν τον ορίσουµε. ύσκολη όµως φαίνεται πως είναι και η συµφωνία ως προς το αν όντως σιωπούν οι διανοούµενοι (από δειλία, ιδιοτέλεια ή αδιαφορία για τα κοινά) ή όχι. Προσωπική µου γνώµη, που την έχω διατυπώσει και από δω, είναι πως όχι µόνο δεν σιωπούν, αλλά, χάρη και στη διεύρυνση της επικράτειας των Μέσων και την εµφάνιση νέων τρόπων ανακοίνωσης και µετάδοσης της γνώµης (το Ιντερνετ, που διαθέτει στον καθέναν όσα «µετερίζια» 1 ορέγεται, επώνυµα ή ψευδώνυµα), µάλλον για πολυλογία θα µπορούσαµε να µιλήσουµε παρά για σιωπή. Και σίγουρα για διχασµό στον χώρο της διανόησης, για εσωτερικές αντιδικίες και συγκρούσεις, στο πλαίσιο των οποίων δεν λείπουν η χλεύη και τα λιβελλογραφήµατα 2. Μιλάνε λοιπόν οι διανοούµενοι, όσοι τέλος πάντων ορίζονται και αναγνωρίζονται από το κοινό σαν διανοούµενοι. [ ] Μιλάνε, αλλά επειδή, όπως είναι λογικό, όσα λένε δεν συµφωνούν ούτε µεταξύ τους ούτε βέβαια µε όσα έχουµε εµείς στην κεφαλή µας, µε όσα δηλαδή θα θέλαµε να πούνε ώστε να τους χειροκροτήσουµε, επιµένουµε να ισχυριζόµαστε ότι κωφεύουν και δεν απαντούν, ότι ναρκισσεύονται και δεν µετέχουν, ότι αδρανούν και δεν παρεµβαίνουν. Αλλά η συµµετοχή τους, για να έχει νόηµα, πρέπει να γίνεται µε τους δικούς τους όρους και όχι µε τους δικούς µας. Να λένε δηλαδή ό,τι έχουν να πουν, όσο ενοχλητικό κι αν είναι για τα κλισέ µας. Και να κρίνονται για ό,τι λένε, µε κριτήριο δηλαδή το αν τα λεγόµενά τους έχουν συνοχή και καθαρότητα, θάρρος και µέτρο, ευθύτητα και ειλικρίνεια, και όχι µε κριτήριο το πόσο συµφωνούν µε όσα θα θέλαµε εµείς να τους υπαγορεύσουµε, σαν αθέατοι υποβολείς. Ελαφρώς διασκευασµένο κείµενο του Π. Μπουκάλα, εφηµ. «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 20/10/2013 Λεξιλόγιο: 1. µετερίζι = µεγάλης σηµασίας οχυρωµένη θέση από την οποία ξεκινούν οι επιθέσεις κατά του εχθρού, οχύρωµα, προµαχώνας. 2. λιβελλογράφηµα = δηµοσίευµα, άρθρο ή βιβλίο που περιέχει δυσφηµιστικά σχόλια και κακόβουλους, συκοφαντικούς χαρακτηρισµούς. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 4

3 Ε_3.Νλ3Γ(ε) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειµένου που σας δόθηκε ( λέξεις). Μονάδες 25 Β1. Να αναπτύξετε σε παράγραφο λέξεων το περιεχόµενο του ακόλουθου αποσπάσµατος από το κείµενο: «Οι διανοούµενοι οφείλουν να βγουν από τον χρυσελεφάντινο πύργο που τους αποδίδει σαν ιδιοκτησία ένας στεριωµένος µύθος και να µιλήσουν. Να αναλάβουν, πλην της ευθύνης του καλλιτέχνη, και την ευθύνη του πολίτη». Μονάδες 10 Β2. Με ποιους τρόπους αναπτύσσεται η τέταρτη (4 η ) παράγραφος του κειµένου; («ύσκολη όµως φαίνεται λιβελλογραφήµατα».). Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Β3. «Η συµφωνία για το ποιοι αν τον ορίσουµε.». Στη συγκεκριµένη παράγραφο να διερευνήσετε: α) Ποιον τρόπο πειθούς επιστρατεύει ο συγγραφέας; (Μονάδες 2) β) Ποια µέσα πειθούς χρησιµοποιεί; Να αναφέρετε ένα παράδειγµα για κάθε περίπτωση. (Μονάδες 3) Β4. α) Γιατί ο συγγραφέας χρησιµοποιεί το α πληθυντικό πρόσωπο σε ορισµένα σηµεία του κειµένου; Να καταγράψετε δύο σχετικά παραδείγµατα από το κείµενο που σας δόθηκε. (Μονάδες 2) β) Βασικό χαρακτηριστικό του δηµοσιογραφικού λόγου είναι η αναφορική λειτουργία της γλώσσας. Να καταγράψετε τρία σχετικά παραδείγµατα από το κείµενο που σας δόθηκε. (Μονάδες 3) Β5. Να σχηµατίσετε µία πρόταση ή µία περίοδο για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις: δεσπόζει, καθοδηγήσουν, ακράδαντες, αντιδικίες, αδρανούν. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 4

4 Ε_3.Νλ3Γ(ε) Β6. Από το β συνθετικό των παρακάτω λέξεων να σχηµατίσετε µία νέα σύνθετη λέξη: διανοούµενοι, ιδιοκτησία, καλλιτέχνη, αµφισβήτηση, χειροκροτήσουµε. Γ. Ο ήµος σας διοργανώνει µια εκδήλωση µε θέµα: «Ο ρόλος των πνευµατικών ανθρώπων στην κοινωνία». Ως εκπρόσωπος της µαθητικής σας κοινότητας αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειµένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σ αυτό να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι του πνεύµατος σήµερα έχουν αποµακρυνθεί από την κοινωνία και τα προβλήµατά της και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους µε αυτήν ( λέξεις). Μονάδες 40 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 4

5 Ε_3.Χλ3Θ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Ηµεροµηνία: Μ. Τετάρτη 16 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α.1 Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθµών αντιστοιχεί σε ηλεκτρόνιο ενός ατόµου µε την µεγαλύτερη ενέργεια: α. (3,1,1,1/2) β. (4,0,0, 1/2) γ. (3,2,-2,1/2) δ. (2,1,0, 1/2) Α.2 Από τα παρακάτω αλκυλαλογονίδια, δίνει πιο εύκολα αντιδράσεις υποκατάστασης το: α. CH 3 CH 2 F β. CH 3 CH 2 I γ. CH 3 CH 2 Br δ. CH 3 CH 2 Cl Α.3 Θέλετε να παρασκευάσετε στο εργαστήριο ένα ρυθµιστικό διάλυµα µε ph = 9. Ποιο από τα παρακάτω οξέα, µαζί µε τα κατάλληλα αντιδραστήρια, µπορείτε να χρησιµοποιήσετε, ώστε το ρυθµιστικό διάλυµα να έχει ικανοποιητική ρυθµιστική ικανότητα; α. ΗΑ µε Ka=10 4 β. ΗΒ µε Ka=10 5 γ. ΗΓ µε Ka=10 8 δ. Οποιοδήποτε από τα παραπάνω. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 6

6 Ε_3.Χλ3Θ(ε) Α.4 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασµένες χωρίς αιτιολόγηση: α. Η ενέργεια 2 ου ιοντισµού του 19 Κ, είναι µεγαλύτερη από την ενέργεια 2 ου ιοντισµού του 20 Ca. β. Στην ηλεκτρονιακή δοµή Κ(2), L(8), Μ(19), Ν(2) παραβιάζεται ο κανόνας του Hund. γ. Για τον προσδιορισµό του ισοδύναµου σηµείου στην ογκοµέτρηση του CH 3 COOH µε πρότυπο διάλυµα ΝαΟΗ, η βασική µορφή του δείκτη µπορεί να έχει Ρ Kb =5. ίνεται Κ w =10-14 και θ=25 ο C. δ. Τα υβριδικά τροχιακά δε συµµετέχουν σε π δεσµούς. ε. Η ρυθµιστική ικανότητα ενός ρυθµιστικού διαλύµατος, ελαττώνεται µε την αραίωση του διαλύµατος σε σταθερή θερµοκρασία. Α.5 ίνονται τα στοιχεία 26 Fe και 28 Ni. ΘΕΜΑ Β α. Να αναφέρετε τρεις (3) κοινές ιδιότητες των παραπάνω στοιχείων. Μονάδες 3 β. Να εξηγήσετε που οφείλονται αυτές οι κοινές ιδιότητες. Μονάδες 2 Β.1 α. ύο ηλεκτρόνια α και β έχουν ίδιους και τους τέσσερις κβαντικούς αριθµούς και ανήκουν στα στοιχεία Α και Β αντίστοιχα. Τα στοιχεία Α και Β ανήκουν στην 3 η περίοδο του περιοδικού πίνακα και σχηµατίζουν βασικά οξείδια. Για τους ατοµικούς αριθµούς τους ισχύει η σχέση: ΖΒ = ΖΑ + 1. Αν το ηλεκτρόνιο α είναι αυτό µε τη µεγαλύτερη ενέργεια στο στοιχείο Α και όλες οι ηλεκτρονιακές δοµές αναφέρονται στη θεµελιώδη κατάσταση, να βρεθούν οι ατοµικοί αριθµοί των στοιχείων Α και Β, καθώς και οι πιθανές κοινές τετράδες των κβαντικών αριθµών των δύο ηλεκτρονίων. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. Μονάδες 4 β. ίνονται τα στοιχεία: 8 Ο, 6 C, 17 Cl και 20 Ca. i. Να γράψετε τα σύµβολα Lewis των παραπάνω στοιχείων. ii. Να γράψετε τους ηλεκρονιακούς τύπους κατά Lewis των παρακάτω ενώσεων: α. Ca(ClO 3 ) 2 και β. COCl 2 Μονάδες 6 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 6

7 Ε_3.Χλ3Θ(ε) Β.2 α. Υδατικό διάλυµα 1 θερµοκρασίας θ 1 ο C περιέχει το ασθενές οξύ ΗΑ συγκέντρωσης 0,1Μ και έχει ph=3. Υδατικό διάλυµα 2 θερµοκρασίας θ 1 ο C περιέχει ΝαΑ (άλας του ασθενούς οξέος ΗΑ) συγκέντρωσης 0,01Μ και ph=8. Υδατικό διάλυµα 3 θερµοκρασίας θ 2 =25 ο C περιέχει το ασθενές οξύ ΗΒ συγκέντρωσης 0,01Μ και ph=3,5. i. Να εξηγήσετε αν η θερµοκρασία θ 1 είναι µικρότερη, µεγαλύτερη ή ίση από τη θερµοκρασία θ 2. Μονάδες 4 ii. Να εξηγήσετε ποιο από τα οξέα ΗΑ και ΗΒ είναι ισχυρότερο, σε υδατικό τους διάλυµα στους 25 ο C Μονάδες 2 ίνεται Κ w =10-14 στους 25 ο C. Να χρησιµοποιήσετε τις προσεγγίσεις που επιτρέπονται από το σχολικό βιβλίο. β. Ογκοµετρούµε στους 25 ο C υδατικό διάλυµα ασθενούς οξέος ΗΓ, µε πρότυπο διάλυµα NaOH και σχεδιάζουµε την καµπύλη ογκοµέτρησης. i. Ποια από τις παρακάτω είναι η σωστή καµπύλη ογκοµέτρησης; α. γ. ph 14 ph Ισοδύναµο Σηµείο Ισοδύναµο Σηµείο ii. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. V V β. ph Ισοδύναµο Σηµείο V Μονάδες 1 Μονάδες 3 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 6

8 Ε_3.Χλ3Θ(ε) Β.3 Να γράψετε µία χηµική εξίσωση για την κάθε µία από τις πιο κάτω µετατροπές: ΘΕΜΑ Γ α. CH 3 CΗ=Ο CH 3 CΟΟNa β. CH 3 CH 2 OH HCOOΚ γ. CH 3 CΝ CH 3 CΗ 2 NH 2 δ. CH3 C CH CH CH OH 3 3 O CH ε. HCOOK CO 2 Γ.1 Να βρεθούν οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων Α ως Σ: A (αλκένιο) C 4 H 8 O 2 (Θ) +HCl +ΝaOH B +ΝaOH υδατικό + MnO 4 - H + +Mg Cu / 300 o C Ξ 3 Γ Ε +H 2 O Κ +SOCl 2 CΟ 2 + Σ CHI 3 + I 2 - NaOH Z ενδιάµεσο προϊόν Μ Λ Ν + MnO 4 - H + + Ξ Μονάδες 13 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 6

9 Ε_3.Χλ3Θ(ε) Γ.2 Να εξηγήσετε τη διαδικασία µε την οποία θα διακρίνετε τις ενώσεις Ε, Κ και Μ του παραπάνω διαγράµµατος, γράφοντας και τις αντίστοιχες χηµικές εξισώσεις, αν έχετε στη διάθεσή σας τα παρακάτω αντιδραστήρια: α. Υδατικό διάλυµα K 2 Cr 2 O 7 οξυνισµένο µε H 2 SO 4. β. Αντιδραστήριο Tollen s. Μονάδες 6 Γ.3 Ισοµοριακό µίγµα µάζας 13,2g που αποτελείται από ακετυλένιο ( C2 H 2 ) και προπίνιο ( C3 H 4 ) αντιδρά µε περίσσεια υδατικού διαλύµατος που περιέχει H SO, Η 2 4 g και H gso 4 και τελικά παράγεται υγρό µίγµα κορεσµένων µονοκαρβονυλικών ενώσεων. Σε κατάλληλες συνθήκες, το παραπάνω µίγµα των καρβονυλικών ενώσεων προστίθεται σε απόλυτο αιθέρα που περιέχει και 90g CH3 CH 2MgI. Στη συνέχεια προσθέτουµε περίσσεια νερού. ΘΕΜΑ Να βρεθούν οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων που προκύπτουν τελικά, µετά την προσθήκη του νερού και οι ποσότητες αυτών των ενώσεων σε mol. ίνονται οι Αr: Η = 1, C = 12, Mg = 24, I = 127. Όλες οι παραπάνω αντιδράσεις θεωρούνται µονόδροµες και ότι παράγουν αποκλειστικά τα κύρια προϊόντα, ενώ τα µίγµατα είναι οµογενή. Μονάδες 6 Τρία διαφορετικά δοχεία, περιέχουν τα εξής διαλύµατα: ιάλυµα Υ1 περιέχει HCOOH µε C 1 =1Μ. ιάλυµα Υ2 περιέχει HCOOΝa µε C 2 =0,5Μ. ιάλυµα Υ3 περιέχει NaHSO 4 µε C 3 =2Μ. 1. Αναµιγνύουµε τα διαλύµατα Υ1 και Υ2 µε αναλογία όγκων 4:1 αντίστοιχα και προκύπτει διάλυµα Υ4. α. Να βρεθεί η % µεταβολή του βαθµού ιοντισµού του HCOOH στο Υ4, σε σχέση µε το Υ1. β. Να εξηγήσετε πως µεταβάλλεται το ph του διαλύµατος Υ4, µε τη συνεχή αραίωσή του, υπό σταθερή θερµοκρασία. Μονάδες 4 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 6

10 Ε_3.Χλ3Θ(ε) 2. Σε 3L του Υ3 προσθέτουµε 2L διαλύµατος NaOH συγκέντρωσης C 4 mol/l και προκύπτει διάλυµα Υ5 όγκου 5L που έχει ph=2. Να βρεθεί η συγκέντρωση C 4 του ΝaOΗ. Μονάδες 6 3. Στο διάλυµα Υ1 το ph ρυθµίζεται στην τιµή 1 (ph=1), χωρίς πρακτική µεταβολή του όγκου του διαλύµατος και προκύπτει το διάλυµα Υ6. α. Να βρεθεί ο βαθµός ιοντισµού του HCOOH στο διάλυµα Υ6. Μονάδες 6 β. Στο διάλυµα Υ6 διαλύεται πλήρως ορισµένη ποσότητα στερεάς ισχυρής µονόξινης βάσης ΜΟΗ, (χωρίς πρακτική µεταβολή στον όγκο και τη θερµοκρασία του διαλύµατος) µέχρι η [ΟΗ - ] να αποκτήσει την τιµή Μ, οπότε προκύπτει διάλυµα Υ7. Να βρεθεί η [HCOO - ] στο διάλυµα Υ7. Μονάδες 4 ίνεται για το HCOOH K a =10-4 στους 25 ο C. Για το δεύτερο στάδιο ιοντισµού του H 2 SO 4 δίνεται K a =510-3 στους 25 ο C. Τα δεδοµένα του προβλήµατος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις του σχολικού βιβλίου. Η θερµοκρασία όλων των διαλυµάτων είναι 25 ο C, όπου K w = ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!! ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 6 ΑΠΟ 6

11 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ηµεροµηνία: Τετάρτη 23 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ηµιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία τη συµπληρώνει σωστά. A1. Στο διπλανό σχήµα φαίνεται η κάθετη τοµή ενός πρίσµατος ολικής ανάκλασης που βρίσκεται στον αέρα. Ακτίνα φωτός που διαδίδεται στον αέρα προσπίπτει κάθετα στην πλευρά του πρίσµατος. Η γωνία εκτροπής της ακτίνας εξαιτίας της διέλευσής της από το πρίσµα ισούται µε: α. 30 β. 45 γ. 60 δ. 90 A2. ύο σφαίρες µαζών, που κινούνται µε ορµές, και κινητικές ενέργειες, αντίστοιχα, συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά. Κατά την κρούση ισχύει: α. και β. και γ. και δ. και έ 45 έ έ 45 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 8

12 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) Α3. Ασκώντας ένα ζεύγος δυνάµεων στο κλείδι του σχήµατος προκαλούµε την περιστροφή της βίδας. Αν διπλασιάσουµε το µέτρο και των δύο δυνάµεων, τότε το µέτρο της ροπής του ζεύγους: α. διπλασιάζεται. β. υποδιπλασιάζεται. γ. τετραπλασιάζεται. δ. παραµένει σταθερή. A4. Μικρό σώµα εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση µε περίοδο και πλάτος. Μεταξύ δύο διαδοχικών µηδενισµών της ταχύτητάς του: α. διανύει απόσταση σε χρόνο /4. β. διανύει απόσταση 2 σε χρόνο /2. γ. διανύει απόσταση 4 σε χρόνο. δ. διανύει απόσταση σε χρόνο /2. Α5. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράµµα τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθος, για τη λανθασµένη. α. Ο θεµελιώδης νόµος της στροφικής κίνησης ισχύει και στην κίνηση ενός τροχού που κυλίεται, αρκεί ο άξονας περιστροφής να διέρχεται από το κέντρο µάζας, να είναι άξονας συµµετρίας και να µην αλλάζει κατεύθυνση κατά τη διάρκεια της κίνησης. β. Σε κύκλωµα εξαναγκασµένων ηλεκτρικών ταλαντώσεων αν µεταβάλλουµε τη χωρητικότητα του πυκνωτή τότε θα µεταβληθεί και η συχνότητα των ταλαντώσεων του κυκλώµατος. γ. Όταν µια µικρή σφαίρα συγκρούεται πλάγια και ελαστικά µε κατακόρυφο τοίχο, τότε η ορµή της σφαίρας παραµένει σταθερή. δ. Το φαινόµενο της παλίρροιας στον κόλπο του Fundy στον Καναδά οφείλεται στην εξαναγκασµένη ταλάντωση της µάζας του νερού στην επιφάνεια της Γης εξαιτίας της βαρυτικής έλξης της Σελήνης. ε. Κατά µήκους γραµµικού ελαστικού µέσου έχει δηµιουργηθεί στάσιµο κύµα. Η διαφορά φάσης των ταλαντώσεων δύο διαδοχικών υλικών σηµείων του µέσου, που ταλαντώνονται µε µέγιστο πλάτος, είναι ίση µε. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 8

13 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) ΘΕΜΑ Β Β1. Οµογενής ράβδος (ΟΑ) µήκους l και µάζας µπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από ακλόνητο άξονα ο οποίος διέρχεται από το άκρο της και είναι κάθετος στο επίπεδο του σχήµατος. Στο άκρο της ράβδου έχει κολληθεί µε κατάλληλο τρόπο σηµειακή µάζα. Η ροπή αδράνειας της ράβδου ως προς άξονα που διέρχεται από το µέσο της και είναι κάθετος σε αυτήν υπολογίζεται από τη σχέση l. Το σύστηµα αφήνεται ελεύθερο να περιστραφεί από την οριζόντια θέση, όπως φαίνεται στο σχήµα. Αν η γωνία που σχηµατίζει κάθε χρονική στιγµή η ράβδος µε την αρχική της θέση, τότε το µέτρο της γωνιακής επιτάχυνσης της ράβδου ισούται µε: α. l β. l Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σας. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. γ. l Μονάδες 2 Β2. ιαθέτουµε δύο πανοµοιότυπες χορδές (1) και (2). Στη χορδή (1) στερεώνουµε ακλόνητα τα άκρα της και δηµιουργούµε µε κατάλληλο τρόπο στάσιµο κύµα µε συνολικά κοιλίες, οι οποίες έχουν συχνότητα ταλάντωσης η καθεµία. Στη χορδή (2) στερεώνουµε ακλόνητα το ένα άκρο της ενώ το άλλο άκρο της είναι ελεύθερο και δηµιουργούµε µε κατάλληλο τρόπο στάσιµο κύµα οπότε το ελεύθερο άκρο της είναι κοιλία. Αν ο συνολικός αριθµός κοιλιών στη χορδή (2) είναι επίσης και η συχνότητα ταλάντωσής τους είναι τότε ισχύει: α. 1 β γ. 1 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 8

14 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σας. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 2 Μονάδες 4 Β3. Μικρή σφαίρα µάζας συγκρούεται ελαστικά και έκκεντρα µε ακίνητη µικρή σφαίρα µάζας, όπως φαίνεται στο σχήµα. Μετά την κρούση τους οι σφαίρες κινούνται σε κάθετες διευθύνσεις. Οι µάζες των σφαιρών ικανοποιούν τη σχέση: α. β. γ. 2 0 Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σας. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 2 Μονάδες 4 Β4. Οριζόντια ελαστική χορδή εκτείνεται κατά µήκος του άξονα. Στη χορδή έχουµε ή διάδοση αρµονικού κύµατος ή δηµιουργία στάσιµου κύµατος µε κατάλληλο µηχανισµό. Στο σχήµα απεικονίζονται οι αποµακρύνσεις των σηµείων ενός τµήµατος της χορδής από τη θέση ισορροπίας τους ορισµένη χρονική στιγµή. Επίσης έχουν σχεδιαστεί οι ταχύτητες ταλάντωσης των σηµείων, και της χορδής την ίδια χρονική στιγµή, όπως φαίνεται στο σχήµα. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 8

15 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) ΘΕΜΑ Γ Η γραφική παράσταση (στιγµιότυπο) αντιστοιχεί: α. σε κύµα που διαδίδεται προς τα δεξιά. β. σε κύµα που διαδίδεται προς τα αριστερά. γ. σε στάσιµο κύµα. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 2 Μονάδες 4 Τα ηλεκτρικά κυκλώµατα και του σχήµατος αποτελούνται από πυκνωτή χωρητικότητας 1, ιδανικό πηνίο µε συντελεστή αυτεπαγωγής 10, πηγή µε ηλεκτρεγερτική δύναµη 20 και εσωτερική αντίσταση 2. Το κύκλωµα διαθέτει κλάδο µε αντιστάτη αντίστασης. Οι αγωγοί σύνδεσης στα κυκλώµατα έχουν αµελητέα αντίσταση. Αρχικά οι διακόπτες και είναι κλειστοί και ο µεταγωγός βρίσκεται στη θέση 1. Τη χρονική στιγµή 0 ανοίγουµε ακαριαία τους διακόπτες και ενώ κλείνουµε τους διακόπτες και, χωρίς να σχηµατιστεί σπινθήρας, οπότε τα ιδανικά κυκλώµατα αρχίζουν να εκτελούν ηλεκτρικές ταλαντώσεις. Κύκλωµα Α ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 8

16 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) Κύκλωµα Β Γ1. Να υπολογίσετε τον λόγο όπου, τα µέγιστα φορτία των πυκνωτών στα κυκλώµατα και αντίστοιχα. Γ2. Να υπολογίσετε την απόλυτη τιµή του ρυθµού µεταβολής της έντασης του ρεύµατος στο πηνίο του κυκλώµατος όταν η ενέργεια του µαγνητικού πεδίου στο πηνίο είναι τριπλάσια από την ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου στον πυκνωτή. Μονάδες 7 Γ3. Να υπολογίσετε τον λόγο όπου, οι εντάσεις των ρευµάτων που διαρρέουν τα πηνία των κυκλωµάτων και αντίστοιχα, τη χρονική στιγµή 10. Στο κύκλωµα θεωρούµε ως θετική τη φορά του ρεύµατος που διαρρέει το πηνίο πριν το κλείσιµο του διακόπτη. Μονάδες 7 Γ4. Κάποια χρονική στιγµή, την οποία εκ νέου θεωρούµε ως αρχή των χρόνων, το φορτίο του πυκνωτή στο κύκλωµα Β έχει τη µέγιστη τιµή του. Τη στιγµή αυτή ο µεταγωγός µ µετακινείται ακαριαία στη θέση 2, χωρίς να σχηµατιστεί σπινθήρας και το κύκλωµα αρχίζει να εκτελεί φθίνουσες ηλεκτρικές ταλαντώσεις. Το µέγιστο φορτίο του πυκνωτή µεταβάλλεται σύµφωνα µε τη σχέση, όπου θετική σταθερά. Στο τέλος των 200 πρώτων ταλαντώσεων η ενέργεια της ηλεκτρικής ταλάντωσης έχει υποτετραπλασιαστεί. Να υπολογίσετε τη σταθερά. 1 2 Μονάδες 6 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 6 ΑΠΟ 8

17 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) Να θεωρήσετε ότι δεν υπάρχουν απώλειες ενέργειας λόγω ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας και ότι η περίοδος της φθίνουσας ηλεκτρικής ταλάντωσης είναι ίση µε την περίοδο της αµείωτης ηλεκτρικής ταλάντωσης. ίνονται 2 και ΘΕΜΑ. Οι κυκλικοί οµογενείς δίσκοι και του σχήµατος έχουν µάζα 4 και ακτίνα 0,2 ο καθένας. Το κέντρο µάζας του δίσκου συνδέεται κατάλληλα στο ελεύθερο άκρο του ιδανικού ελατηρίου σταθεράς 150/, το άλλο άκρο του οποίου είναι στερεωµένο ακλόνητα. Τα κέντρα µάζας και των δύο δίσκων συνδέονται µε λεπτό, αβαρές και µη εκτατό νήµα. Στο κέντρο µάζας του δίσκου έχουµε προσαρµόσει µικρό ανιχνευτή ηχητικών κυµάτων αµελητέας µάζας. Στη βάση του κεκλιµένου επιπέδου υπάρχει πηγή ηχητικών κυµάτων συχνότητας 680. Η πηγή των ηχητικών κυµάτων και ο ανιχνευτής στο δίσκο βρίσκονται στην ίδια ευθεία, παράλληλη προς το κεκλιµένο επίπεδο. Κόβουµε το νήµα που συνδέει τα κέντρα των δύο δίσκων οπότε ο δίσκος αρχίζει να κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει. Η συχνότητα που καταγράφει ο ανιχνευτής τη στιγµή που ο δίσκος φτάνει στη βάση του κεκλιµένου επιπέδου, ελάχιστα πριν συγκρουστεί µε την ηχητική πηγή, είναι Να υπολογίσετε το µήκος της διαδροµής που διανύει το κέντρο µάζας του δίσκου µέχρι να φτάσει στη βάση του κεκλιµένου επιπέδου. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 7 ΑΠΟ 8

18 Ε_3.Φλ3ΘΤ(ε) 2. Για ποιες τιµές του συντελεστή οριακής στατικής τριβής η κίνηση του δίσκου γίνεται χωρίς ολίσθηση; 3. Να υπολογίσετε το ρυθµό µεταβολής της κινητικής ενέργειας του δίσκου όταν φτάσει στη βάση του κεκλιµένου επιπέδου. 4. Να παραστήσετε γραφικά τη συχνότητα του ήχου που καταγράφει ο ανιχνευτής σε συνάρτηση µε το χρόνο, από τη στιγµή που κόψαµε το νήµα µέχρι ο δίσκος να φτάσει στη βάση του κεκλιµένου επιπέδου. 5. Να υπολογίσετε το χρονικό διάστηµα που απαιτείται ώστε ο δίσκος να σταµατήσει για πρώτη φορά µετά το κόψιµο του νήµατος, αν κυλίεται στο κεκλιµένο επίπεδο χωρίς να ολισθαίνει. ίνονται: Η ροπή αδράνειας του κάθε δίσκου ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδο του, 0,6, 0,8, η επιτάχυνση της βαρύτητας 10/ και η ταχύτητα του ήχου στον ακίνητο αέρα 340/. Να θεωρήσετε ότι ο άξονας περιστροφής κάθε δίσκου διέρχεται από το κέντρο του και είναι κάθετος στο επίπεδό του. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 8 ΑΠΟ 8

19 Ε_3.Βλ3Θ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ηµεροµηνία: Παρασκευή 25 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία συµπληρώνει σωστά την ηµιτελή πρόταση. A1. Ποιο από τα παρακάτω σχήµατα απεικονίζει το κεντρικό δόγµα της Μοριακής Βιολογίας που ισχύει σήµερα; α. β. γ. δ. DNA RNA Πρωτεΐνες DNA RNA Πρωτεΐνες DNA RNA Πρωτεΐνες RNA DNA Πρωτεΐνες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 7

20 Ε_3.Βλ3Θ(ε) A2. Ποιος είναι ο γονότυπος του ατόµου Ι4 στο παρακάτω γενεαλογικό δέντρο στο οποίο µε µαύρο χρώµα παριστάνονται τα άτοµα που πάσχουν από δρεπανοκυτταρική αναιµία; α. Χ Β Υ. β. Ββ S. γ. ΒΒ ή Ββ S. δ. β S β S. A3. Το γονίδιο της β αλυσίδας της αιµοσφαιρίνης Α εκφράζεται στα πρόδροµα ερυθροκύτταρα. Ο υποκινητής του γονιδίου αυτού µπορεί να περιέχεται: α. µόνο στη γονιδιωµατική βιβλιοθήκη του ανθρώπου. β. µόνο στη cdna βιβλιοθήκη των πρόδροµων ερυθροκυττάρων. γ. και στις δύο βιβλιοθήκες. δ. σε καµία από τις δύο βιβλιοθήκες. A4. Οι φάσεις της κλειστής καλλιέργειας όπου ο αριθµός των βακτηρίων παραµένει σχεδόν σταθερός είναι: α. στατική και λανθάνουσα. β. στατική και εκθετική. γ. λανθάνουσα και εκθετική. δ. όλες οι παραπάνω. A5. Τα υβριδώµατα: α. αποµονώνονται από το σπλήνα ποντικού. β. προκύπτουν από τη σύντηξη καρκινικών κυττάρων µεταξύ τους. γ. δεν µπορούν να διατηρηθούν σε κυτταροκαλλιέργειες. δ. µπορούν να φυλάσσονται για µεγάλα χρονικά διαστήµατα στους -80 ο C. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 7

21 Ε_3.Βλ3Θ(ε) ΘΕΜΑ B B1. Στο παρακάτω σχήµα απεικονίζεται ένα στιγµιότυπο της µετάφρασης ενός mrna ευκαρυωτικού κυττάρου. α. Να επισηµάνετε σε ποια θέση (Α ή Β) αντιστοιχεί η ελεύθερη φωσφορική οµάδα και σε ποια το ελεύθερο υδροξύλιο της παρακάτω πολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας καθώς επίσης και στις θέσεις Γ και, το αµινικό και καρβοξυλικό άκρο της νεοσυντιθέµενης πεπτιδικής αλυσίδας. Μονάδες 4 A mrna Πολυπεπτιδική αλυσίδα Γ Ριβόσωµα Μικρή υποµονάδα Μεγάλη υποµονάδα β. Το ώριµο mrna παρότι αποτελείται αποκλειστικά από εξώνια έχει δύο περιοχές που δεν µεταφράζονται σε αµινοξέα. Οι αλληλουχίες αυτές ονοµάζονται 5 και 3 αµετάφραστες περιοχές. Ποιος ο ρόλος της 5' αµετάφραστης περιοχής. Μονάδες 3 γ. Ένα κύτταρο µπορεί να παράγει µεγάλο αριθµό µορίων µιας πρωτεΐνης από ένα ή δύο αντίγραφα ενός γονιδίου. Με ποιον τρόπο το επιτυγχάνει αυτό; Μονάδες 4 B ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 7

22 Ε_3.Βλ3Θ(ε) B2. α. Που οφείλεται η ικανότητα των βακτηριακών κυττάρων να παράγουν ανθρώπινη ινσουλίνη in vitro ; β. Πόσα αµινικά άκρα έχει η ινσουλίνη; Αιτιολογήστε την απάντηση σας. Μονάδες 2 γ. Πόσοι πεπτιδικοί δεσµοί συναντώνται στο µόριό της; Αιτιολογήστε την απάντηση σας. Μονάδες 3 B3. Ποια η συµβολή του βακτηρίου Ε. coli στις µεθόδους και τις τεχνικές Γενετικής Μηχανικής; Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Γ Γ1. ίνεται τµήµα DNA φυσιολογικού γονιδίου που κωδικοποιεί 8 αµινοξέα ενός φυσιολογικού πεπτιδίου. 5 ACG GAC ACC GAG CTT TGG GAT - CTT. 3 Μια γονιδιακή µετάλλαξη προκάλεσε την αλλαγή της αλληλουχίας σε: 5 ACG GAC ACC GAG CTT GGG GAT - CTT.3 Παρά τη µετάλλαξη που έγινε, δεν υπήρξε αλλαγή στην αλληλουχία των αµινοξέων του πεπτιδίου. α. Πότε µια µετάλλαξη του τύπου «αντικατάσταση βάσης» στις αλληλουχίες ενός γονιδίου που µεταφράζονται σε αµινοξέα (εξώνια) µπορεί: (i) να θεωρείται επιβλαβής; (ii) να µην θωρείται επιβλαβής; Μονάδες 6 β. Προσδιορίστε εάν η αλληλουχία του DNA του φυσιολογικού γονιδίου, που δίνεται αποτελεί τµήµα της κωδικής ή της µη κωδικής αλυσίδας. Μονάδες 10 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 7

23 Ε_3.Βλ3Θ(ε) Γ2. Με βάση τα δεδοµένα του παρακάτω γραφήµατος που δείχνει τις διαδοχικές διασταυρώσεις φυτών µοσχοµπίζελου, να αντιστοιχήσετε τις γενιές Α, Β και Γ στις γενιές P, F1 και F2, αντίστοιχα και να γράψετε τους γονοτύπους των γονέων και των απογόνων της F1 και F2. Μονάδες 4 Γ3. Η Γενετική Μηχανική έχει τη δυνατότητα προσθήκης γονιδίων σε ένα άτοµο, από έναν άλλο οργανισµό, µε αποτέλεσµα την τροποποίηση της γενετικής του σύστασης. Ποιων διαφορετικών οργανισµών τις γενετικές πληροφορίες φέρει: α. ένα διαγονιδιακό φυτό και β. ενα κλωνοποιηµένο ζώο όπως η Ντόλυ; ΘΕΜΑ Σε ένα ζευγάρι ο σύζυγος είναι υγιής, ενώ η γυναίκα πάσχει από κληρονοµική ασθένεια. Απέκτησαν 3 παιδιά, από τα οποία τα δύο αγόρια είναι υγιή, ενώ το κορίτσι πάσχει.. 1. Είναι δυνατόν η ασθένεια που εκδηλώνεται στα µέλη αυτής της οικογένειας να ελέγχεται από υπολειπόµενο φυλοσύνδετο γονίδιο; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. Μονάδες 4 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 7

24 Ε_3.Βλ3Θ(ε) 2. Να απεικονίσετε το γενεαλογικό δένδρο της παραπάνω οικογένειας δείχνοντας ταυτόχρονα, αν υπάρχουν, τους φορείς. Ο γενετιστής-ιατρός που παρακολουθεί την εξέλιξη της ασθένειας στην συγκεκριµένη οικογένεια έχει αποκλείσει την πιθανότητα να οφείλεται σε φυλοσύνδετο επικρατές γονίδιο. Μονάδες Τι ονοµάζουµε γενεαλογικό δένδρο; Ποια η χρησιµότητα δηµιουργίας γενεαλογικών δένδρων; 4. Τι είναι η γενετική καθοδήγηση; Ποιες οµάδες ατόµων είναι απαραίτητο να απευθύνονται σε ειδικούς επιστήµονες πριν προχωρήσουν στην απόκτηση απογόνων; Μονάδες 6 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 6 ΑΠΟ 7

25 Ε_3.Βλ3Θ(ε) 1 ο νουκλεοτίδιο U C A G ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΚΩ ΙΚΑΣ 2o νουκλεοτίδιο U C A G UUU UCU UAU UGU U Φαινυλανίνη Τυροσίνη Κυστεΐνη UUC UCC UAC UGC C Σερίνη UUA UCA UAA UGA Λήξη A Λήξη UUG UCG UAG UGG Τρυπτοφάνη G CUU Λευκίνη CCU CAU CGU U Ιστιδίνη CUC CCC CAC CGC C Προλίνη Αργινίνη CUA CCA CAA CGA A Γλουταµίνη CUG CCG CAG CGG G AUU ACU AAU AGU U Ασπαραγίνη Σερίνη AUC Ισολευκίνη ACC AAC AGC C Θρεονίνη AUA ACA AAA AGA A Λυσίνη Αργινίνη AUG Μεθειονίνη ACG AAG AGG G GUU GCU GAU Ασπαρτικό GGU U GUC GCC GAC οξύ GGC C Βαλίνη Αλανίνη Γλυκίνη GUA GCA GAA Γλουταµινικό GGA A GUG GCG GAG οξύ GGG G U C A G 3 ο νουκλεοτίδιο ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 7 ΑΠΟ 7

26 Ε_3.Μλ3ΘΤ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ηµεροµηνία: Κυριακή 27 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες Α1. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση ν 1 στο IR και ισχύει f '(x) = νx -. ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ν f (x) = x, ν IN {0,1} είναι παραγωγίσιµη Μονάδες 7 Α2. Πότε η ευθεία y = λ x + β λέγεται ασύµπτωτη της γραφικής παράσταση µιας συνάρτησης f στο + ; Μονάδες 4 Α3. Να διατυπώσετε το κριτήριο παρεµβολής. Μονάδες 4 Α4. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασµένη: i) Αν µια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού το Α έχει αντίστροφη, τότε 1 f (f (x)) = x, για κάθε x A. ii) Αν lim f( x) > 0, τότε f( x)> 0 κοντά στο x 0. x x o Μονάδες 2 Μονάδες 2 iii) Αν µια συνάρτηση f δεν είναι συνεχής στο σηµείο x 0, τότε δεν είναι παραγωγίσιµη σ αυτό. Μονάδες 2 iv) Μια συνεχής στο (α, β) συνάρτηση, παίρνει σε κάθε περίπτωση στο (α, β) µια µέγιστη και µια ελάχιστη τιµή. Μονάδες 2 v) Αν f συνεχής συνάρτηση στο [α, β] και λ IR, τότε λ f( x) dx=λ f( x) dx β. α β α Μονάδες 2 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 3

27 Ε_3.Μλ3ΘΤ(ε) ΘΕΜΑ Β ίνονται οι µιγαδικοί z, z 1 και w µε z = α + β i, µε α, β R τέτοιοι, ώστε o ( ) 1+ β 2 i z = 1 α + 2 i Β1. Να αποδείξετε ότι: να είναι φανταστικός και ( ) i Ιm w i = 2 w + i. 2 2 α) Ο γεωµετρικός τόπος των εικόνων του z στο µιγαδικό επίπεδο είναι η ευθεία ε µε εξίσωση x y =. Μονάδες 6 β) Ο γεωµετρικός τόπος των εικόνων του w στο µιγαδικό επίπεδο είναι η 2 παραβολή µε εξίσωση x + 2y = 0. Μονάδες 6 Β2. Να αποδείξετε ότι z w Β3. α) Να βρείτε το γεωµετρικό τόπο C των εικόνων του w στο µιγαδικό επίπεδο. Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Γ β) Να υπολογίσετε το εµβαδόν του χωρίου, που περικλείεται από την ευθεία x y = και την γραµµή C του προηγούµενου ερωτήµατος. Οι συναρτήσεις f, g είναι παραγωγίσιµες στο IR µε f (1) =1, g(1) = 0 και ικανοποιούν x 2 τις σχέσεις: f '(x) f (x) = e g '(x) 1 και 2f (x) + x 2x 1, για κάθε x IR. Γ1. Να αποδείξετε ότι x f (x) e g(x) 1 Γ2. α) Να υπολογίσετε το g '(1). = +. β) Να αποδείξετε ότι ( ) Μονάδες 6 x + 2 lim x + 1 g = 0 x + 1. x + Μονάδες 3 Μονάδες 4 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 3

28 Ε_3.Μλ3ΘΤ(ε) Γ3. Αν, επιπλέον ΘΕΜΑ 2 g(x) = (x 1) για κάθε x IR, τότε α) Να βρείτε το σύνολο τιµών της f. Μονάδες 6 β) Να αποδείξετε ότι, για κάθε λ IR, από το σηµείο Μ(1, λ) άγονται το πολύ τρεις εφαπτόµενες στη γραφική παράσταση της συνάρτησης h µε x h(x) = e (1 x) + 1. Η συνάρτηση g είναι δύο φορές παραγωγίσιµη στο IR µε και g ''(x ) 2 2 t [ g ''(x)] 2t e dt < g ''(x) e 2 g ''(x), για κάθε x IR 0 g(2) = 2, g (0) 2 g (1) 2 t t e dt e dt < Να αποδείξετε ότι η g' είναι γνησίως αύξουσα. 2. Να αποδείξετε ότι υπάρχει ρ (0, 1), τέτοιο, ώστε g( ) 2 g '( ρ ) < 0 < g '(2) (µονάδες 3). 3. Να υπολογίσετε το όριο 4. Να λύσετε την εξίσωση x 3 lim g. g(x) + 2 x g(1 x x ) g(1) g(x) g(x ) + = +, x > 0. Ευχόµαστε Επιτυχία Μονάδες 6 Μονάδες 6 ρ = (µονάδες 5) και Μονάδες 8 Μονάδες 6 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 3

29

30

31

32

33

34

35 Ε_3.Λλ3Κ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Ηµεροµηνία: Παρασκευή 25 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να µεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσµατα που σηµειώνονται µε έντονα γράµµατα. Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui «Atreus» nomen est, ei desideranti legit. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. «Ita est» inquit Accius «ut dicis; neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae deinceps scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria». Num ad hostem veni et captiva in castris tuis sum? In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit? Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit? Quamvis infesto et minaci animo perveneras, cur, cum in conspectu Roma fuit, tibi non sucurrit: «intra illa moenia domus ac penates mei sunt, mater coniunx liberique»? Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur; nisi filium haberem, libera in libera patria mortua essem. Ego nihil iam pati possum nec diu miserrima futura sum: at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet. Μονάδες 40 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 4

36 Ε_3.Λλ3Κ(ε) Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Β1. α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις παρακάτω λέξεις: Pacuvius: τη γενική του ενικού. aetate: τη γενική του πληθυντικού. Atreus: την κλητική του ενικού. nomen: την αφαιρετική του ενικού. pomis: την ονοµαστική του ενικού. ingeniis: την αιτιατική του πληθυντικού. animo: την κλητική του ενικού. conspectu: τη γενική του ενικού. moenia: τη γενική του πληθυντικού αριθµού. domus: την αιτιατική του πληθυντικού. mater: τη γενική του πληθυντικού. coniunx: την αφαιρετική του ενικού. filium: την κλητική του ενικού. servitus: τη γενική του ενικού. Μονάδες 8 β. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις παρακάτω λέξεις: putria: duriora: meliora: matura: lībera: την ονοµαστική του αρσενικού γένους στον ενικό αριθµό. το παραγόµενο επίρρηµα στο θετικό βαθµό. την ίδια πτώση και το ίδιο γένος στον άλλο αριθµό. τον υπερθετικό βαθµό του παραγόµενου επιρρήµατος. τη δοτική ενικού του ίδιου γένους στον υπερθετικό βαθµό. Μονάδες 4 Β2. Να προσδιορίσετε το γραµµατικό είδος των παρακάτω αντωνυµιών και να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθεµία από αυτές: suam: quod: idem: nihil: tibi: την κλητική του ενικού στο αρσενικό γένος του α προσώπου για έναν κτήτορα. την αιτιατική του πληθυντικού στο ίδιο γένος. την ονοµαστική ενικού στο αρσενικό γένος. την αιτιατική του πληθυντικού του ίδιου γένους. τη γενική του πληθυντικού στο ίδιο πρόσωπο, που λειτουργεί στο λόγο ως γενική διαιρετική. Μονάδες 3 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 4

37 Ε_3.Λλ3Κ(ε) B3. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηµατικούς τύπους: devertit: το ίδιο πρόσωπο στο µέλλοντα της ίδιας έγκλισης. videri: το α πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή. nascuntur: το γ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής µέλλοντα. fiunt: τη δοτική ενικού του γερουνδιακού στο θηλυκό γένος. fore: το β ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα. gignuntur: την πτώση του σουπίνου που δηλώνει την αναφορά. traxit: το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής παρατατικού στην παθητική περιφραστική συζυγία. potuisti: την ονοµαστική ενικού του θηλυκού γένους της µετοχής του ενεστώτα. populari: το α ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού. aluit: το απαρέµφατο του µέλλοντα (να λάβετε υπόψη το υποκείµενο). cecidit: γ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην ενεργητική περιφραστική συζυγία. oppugnaretur: το ίδιο πρόσωπο στον ενεστώτα της ίδιας έγκλισης. peperissem: το β ενικό πρόσωπο της οριστικής µέλλοντα στην άλλη φωνή. pergis: το γ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρακειµένου. pati: το β πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου. Μονάδες 15 Γ1. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους που ακολουθούν: Tarentum, tragoediam, cui, ei, sibi, me, hostem, qui (το δεύτερο), tibi (το πρώτο), cur. β. Να συµπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί µε τις παρακάτω λέξεις (µια από τις στήλες του πίνακα θα παραµείνει κενή): aetate, natu, (in) ingeniis, (in) castris, animo. ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ κυρίως τοπική οργανική ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 4

38 Ε_3.Λλ3Κ(ε) γ. Να αναγνωρίσετε συντακτικά την ακόλουθη πρόταση (είδος: µονάδα 1, τρόπος εισαγωγής: µονάδα 1, συντακτικός ρόλος: µονάδα 1, εκφορά: µονάδες 2) και να την ξαναγράψετε µε τέτοιο τρόπο, ώστε το περιεχόµενό της να θεωρείται ως πράξη ολοκληρωµένη στο παρελθόν κατά την άποψη του οµιλητή (µονάδες 1): ut primum exsulem deinde hostem te viderem Μονάδες 6 Γ2. α. Στην ακόλουθη πρόταση να αντικαταστήσετε την ενεργητική σύνταξη (debeo + απαρέµφατο) µε την παθητική περιφραστική συζυγία. Nα δηλωθεί το ποιητικό αίτιο: Tu non debuisti populari hanc terram. Μονάδες 2,5 β. Να µετατρέψετε την ακόλουθη κύρια πρόταση: Hos immatura mors aut longa servitus manet σε δευτερεύουσα ενδοιαστική εξαρτηµένη από το Mater timuit... Μονάδες 3 γ. tibi ingredienti : Να αναλύσετε τη µετοχή σε ισοδύναµη δευτερεύουσα πρόταση µε όλους τους δυνατούς τρόπους. Να δηλωθεί το υποκείµενο. Μονάδες 2,5 Γ3 α. Να µεταφέρετε στον πλάγιο λόγο την ακόλουθη πρόταση: Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit? µε εξάρτηση από τη φράση: Mater quaerebat a filio Μονάδες 3 β. Να συµπτύξετε την υπογραµµισµένη πρόταση σε ισοδύναµο µετοχικό σύνολο: Ergo ego nisi (te) peperissem, Roma non oppugnaretur. Μονάδες 2 γ. Στην παρακάτω περίοδο να µετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ: Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora Μονάδα 1 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 4

39 Ε_3.Αλ3Κ(ε) `` ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 5

40 Ε_3.Αλ3Κ(ε) `` ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 5

41 Ε_3.Αλ3Κ(ε) `` ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 5

42 Ε_3.Αλ3Κ(ε) `` ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 5

43 Ε_3.Αλ3Κ(ε) `` ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 5

44 Ε_3.Πλ3Τ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ (2ος Κύκλος) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ηµεροµηνία: Παρασκευή 25 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασµένη. 1. Όταν είναι γνωστός ο αριθµός επαναλήψεων µιας οµάδας εντολών είναι προτιµότερο να χρησιµοποιείται δοµή επανάληψης στη µορφή Όσο Επανάλαβε 2. Οι συγκριτικοί τελεστές προηγούνται των λογικών τελεστών. 3. Η Prolog είναι µια γλώσσα προγραµµατισµού που χρησιµοποιείται σε εφαρµογές τεχνητής νοηµοσύνης. 4. Ο αλγόριθµος της σειριακής αναζήτησης µπορεί να χρησιµοποιηθεί µόνο σε ταξινοµηµένους πίνακες. 5. Η µέθοδος επεξεργασίας σε µιά ουρά ακολουθεί τη λογική FIFO Μονάδες 10 Α2. ίνεται ο µονοδιάστατος πίνακας Α: και η παρακάτω οµάδα εντολών: Για κ από 2 µέχρι. Για λ από... µέχρι κ µε_βήµα... ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 8

45 Ε_3.Πλ3Τ(ε) Αν Α[...]... Α[...] τότε Αντιµετάθεσε Α[λ], Α[...] Τέλος_Αν Τέλος_Επανάληψης Τέλος_Επανάληψης Να συµπληρώσετε τα κενά στην παραπάνω οµάδα εντολών ώστε µετά την εκτέλεσή τους ο πίνακας Α να έχει τη µορφή: Μονάδες 7 Α3. α) Να αναφέρετε τις κατηγορίες των προβληµάτων µε βάση τη δυνατότητα επίλυσης τους, αναλύοντας µε λίγα λόγια την κάθε µια. Μονάδες 6 β) Ποια είναι τα πλεονεκτήµατα του τµηµατικού προγραµµατισµού; Μονάδες 6 Α4. ίνεται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου: S 0 Για κ από α µέχρι 10 µε_βήµα 2 S S + κ^2 Tέλος_επανάληψης Εµφάνισε S Να γράψετε ισοδύναµο τµήµα αλγορίθµου µε χρήση της δοµής επανάληψης στη µορφή Αρχή_επανάληψης...Μέχρις_ότου ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 8

46 Ε_3.Πλ3Τ(ε) Α5. Να γράψετε σε µορφή ψευδογλώσσας τις παρακάτω εκφράσεις που περιγράφουν µε ελεύθερο κείµενο κάποιο τµήµα αλγορίθµου. ΘΕΜΑ B α. Στην περίπτωση που η τιµή του x δεν είναι θετική να αυξάνεται η τιµή του y κατά 5, διαφορετικά να µειώνεται η τιµή του y κατά 1 β. Για κάθε περιττό ακέραιο αριθµό που ανήκει στο διάστηµα [4,18] να εµφανίζεται το τετράγωνό του. γ. Να εµφανίζει το γινόµενο διαδοχικών ζευγαριών εισαγόµενων αριθµών x, y που τουλάχιστον ο ένας από τους δύο είναι µη µηδενικός. Στην περίπτωση που και οι δύο είναι µηδέν να εµφανίζει τη λέξη «Τερµατισµός» και δε θα εισάγονται άλλοι αριθµοί. Μονάδες 6 Β1. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιµές που εµφανίζονται κατά την εκτέλεση του παρακάτω προγράµµατος. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΕΦΕ_2014 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Π[5], i ΑΡΧΗ Π[1] 2 Π[2] 3 Π[3] 5 Π[4] 8 Π[5] 13 i 1 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΛΕΣΕ ιαδ(π[i],π[i + 1]) i i + 1 ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ i + 1 > 5 ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ιαδ(α,β) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: α, β, κ ΑΡΧΗ ΑΝ F(α, β) mod 2 = 0 ΤΟΤΕ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 8

47 Ε_3.Πλ3Τ(ε) κ α + β ΑΛΛΙΩΣ κ α β ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΓΡΑΨΕ α, β, κ ΤΕΛΟΣ_ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ F(γ,δ): ΑΚΕΡΑΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: γ, δ, x, i ΑΡΧΗ ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 2 x γ + δ γ δ δ x ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ F δ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ Μονάδες 12 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 8

48 Ε_3.Πλ3Τ(ε) Β2. ίνεται ο παρακάτω αλγόριθµος σε µορφή διαγράµµατος ροής. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον ίδιο αλγόριθµο σε µορφή ψευδογλώσσας. i i +1 Γραψε τρ ΟΧΙ ΟΧΙ Αρχή i 1 i 10 ιάβασε α α>0 τρ 1 1 > ΝΑΙ xo τρ τρ xo-(xo^2-α)/(2*xo) τρ-xo <0 ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Τέλος *(-1) Μονάδες 8 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 8

49 Ε_3.Πλ3Τ(ε) ΘΕΜΑ Γ Στο δήµο σας πραγµατοποιείται ένας διαγωνισµός στον οποίο ο κάθε συµµετέχων θα πρέπει να απαντήσει σε τριάντα ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Οι σωστές απαντήσεις κάθε ερώτησης βρίσκονται σε έναν πίνακα ΑΠ[30]. Οι διαθέσιµες επιλογές της απάντησης είναι α, β και γ. Αν δεν γνωρίζει την απάντηση της ερώτησης θα δώσει το δ. Στην κάθε θέση αυτού του πίνακα υπάρχει η απάντηση της συγκεκριµένης ερώτησης (στην ΑΠ[1] υπάρχει η σωστή απάντηση της ερώτησης 1 κ.ο.κ) Να γράψετε έναν αλγόριθµο ο οποίος µε δεδοµένο τον πίνακα ΑΠ[30] Γ1. Για κάθε εξεταζόµενο θα διαβάζει τις απαντήσεις του για κάθε ερώτηση ελέγχοντας να είναι αποδεκτές τιµές. Θεωρούµε ότι υπάρχει έστω και ένας εξεταζόµενος. Μονάδες 2 Γ2. Θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει τη βαθµολογία του κάθε εξεταζόµενου. Για κάθε σωστή απάντηση ο εξεταζόµενος παίρνει 3 βαθµούς ενώ για κάθε λάθος µειώνεται η βαθµολογία του κατά 1 βαθµό. Στην περίπτωση που δεν γνωρίζει την απάντηση της η βαθµολογία του δεν επηρεάζεται. Η µικρότερη τιµή που µπορεί να πάρει η βαθµολογία είναι 0. Μονάδες 2 Γ3. Στη συνέχεια να ζητείται η απάντηση ΝΑΙ ή ΟΧΙ, σε κατάλληλη ερώτηση, για το αν θα συνεχιστεί η παραπάνω διαδικασία µε νέο εξεταζόµενο. ( εν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας των απαντήσεων) Μονάδες 3 Γ4. Θα υπολογίζει και εκτυπώνει το πλήθος των εξεταζόµενων που έχουν περισσότερες σωστές απαντήσεις από ότι λάθος. Μονάδες 3 Γ5. Θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει το µέσο όρο των βαθµολογιών που είναι ανάµεσα σε 0-20 (Αν υπάρχουν τέτοιες). Μονάδες 4 Γ6. Θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει τις δύο καλύτερες βαθµολογίες που υπήρξαν. Θεωρείστε ότι δεν υπάρχουν ισοβαθµίες. Μονάδες 6 Σηµείωση: Η χρήση πίνακα για αποθήκευση των βαθµολογιών ΕΝ επιτρέπεται, διότι ο πίνακας είναι στατική δοµή δεδοµένων και η χρήση του προϋποθέτει να γνωρίζουµε πριν την εκτέλεση το ακριβές πλήθος των δεδοµένων. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 6 ΑΠΟ 8

50 Ε_3.Πλ3Τ(ε) ΘΕΜΑ Ένα θέατρο έχει 15 σειρές και 20 θέσεις σε κάθε σειρά. Το θέατρο αυτό θέλει να εκσυγχρονιστεί και να δέχεται τηλεφωνικές παραγγελίες κράτησης θέσεων. 1. Για το σκοπό αυτό να γράψετε πρόγραµµα το οποίο: α) Να δηµιουργεί πίνακα Θ[15,20] η κάθε θέση του οποίου αντιστοιχεί σε µία θέση του θεάτρου. Για παράδειγµα η θέση του θεάτρου που βρίσκεται στην 3 η γραµµή και έχει αριθµό 10 αντιστοιχεί στη θέση Θ[3,10] του πίνακα. Στον πίνακα αυτό αποθηκεύονται οι τιµές ' ', για µια διαθέσιµη θέση και 'Κ', για µια κατειληµµένη θέση. Να αρχικοποιήσετε τον πίνακα έτσι ώστε όλες οι θέσεις να είναι διαθέσιµες. Μονάδες 1 β) Να ζητά και να δέχεται από τον χρήστη το πλήθος των θέσεων που θέλει να κρατήσει ο πελάτης καθώς και τον αριθµό της σειράς και τον αριθµό µιας θέσης που επιθυµεί να περιλαµβάνεται στις θέσεις που θα κρατήσει. Μονάδες 1 γ) Να καλεί τη διαδικασία ΚΡΑΤΗΣΗ µε παραµέτρους το πλήθος θέσεων που θέλει να κρατήσει ο πελάτης, τη σειρά και τον αριθµό της θέσης που θέλει να περιλαµβάνεται και τον πίνακα Θ. Η διαδικασία θα επιστρέφει την λογική µεταβλητή ΕΓΙΝΕ_ΚΡΑΤΗΣΗ η οποία θα έχει την τιµή ΑΛΗΘΗΣ, αν γίνει η κράτηση και την τιµή ΨΕΥ ΗΣ στην αντίθετη περίπτωση. Μονάδες 2 δ) Να ρωτά τον χρήστη αν θέλει να γίνει νέα κράτηση και να δέχεται ως απάντηση το γράµµα 'Ν' ή το γράµµα 'Ο' για απάντηση ΝΑΙ ή ΟΧΙ αντίστοιχα (δεν χρειάζεται έλεγχος εγκυρότητας). Μονάδες 2 ε) Η παραπάνω διαδικασία να τερµατίζεται όταν το θέατρο γεµίσει ή όταν ο χρήστης δεν θέλει να κάνει άλλη κράτηση. Μονάδες 2 στ) Στην περίπτωση που το θέατρο δεν γεµίσει, το πρόγραµµα να εµφανίζει πόσες σειρές γέµισαν. Μονάδες 3 ζ) Αν έγινε κράτηση των θέσεων να εµφανίζει το µήνυµα «Επιτυχής κράτηση θέσεων», διαφορετικά «Ανεπιτυχής κράτηση θέσεων». Μονάδες 1 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 7 ΑΠΟ 8

51 Ε_3.Πλ3Τ(ε) 2. Να γράψετε την διαδικασία ΚΡΑΤΗΣΗ η οποία: α) Θα ελέγχει αν υπάρχουν συνεχόµενες θέσεις, µε το πλήθος που επιθυµεί ο πελάτης και πρώτη την θέση που επιθυµεί. ιαφορετικά ελέγχει αν µπορεί να συµπληρωθεί το πλήθος των συνεχόµενων θέσεων µε θέσεις γειτονικές της επιθυµητής αλλά µε αριθµό µικρότερο από τον αριθµό της επιθυµητής. Για παράδειγµα αν ένας πελάτης ζητήσει 4 θέσεις στη σειρά 5 και να περιέχεται η θέση 7, αρχικά ελέγχει αν είναι διαθέσιµες οι θέσεις 7,8,9,10. Στην περίπτωση που βρεθούν διαθέσιµες οι θέσεις 7,8 αλλά όχι η 9, ελέγχει αν είναι διαθέσιµες οι θέσεις 5,6 ώστε να συµπληρωθεί η τετράδα 5,6,7,8. Μονάδες 6 β) Σε περίπτωση που υπάρχουν, οι συγκεκριµένες θέσεις να δεσµεύονται καταχωρώντας την τιµή Κ στις αντίστοιχες θέσεις του πίνακα Θ και η µεταβλητή ΕΓΙΝΕ_ΚΡΑΤΗΣΗ να παίρνει την τιµή ΑΛΗΘΗΣ διαφορετικά να παίρνει την τιµή ΨΕΥ ΗΣ. Μονάδες 2 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 8 ΑΠΟ 8

52 Ε_3.Βλ3Γ(ε) ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ A Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Ηµεροµηνία: Κυριακή 13 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία συµπληρώνει σωστά την ηµιτελή πρόταση. Α1. Τα βακτήρια δεν διαθέτουν: α. δικό τους µεταβολισµό. β. κυτταρικό τοίχωµα. γ. µεµβρανώδη οργανίδια π.χ. µιτοχόνδρια κτλ. δ. κυτταρική µεµβράνη και ριβοσώµατα. Α2. Η λυσοζύµη είναι ένα ένζυµο που καταστρέφει το κυτταρικό τοίχωµα των βακτηρίων και περιέχεται: α. στον ιδρώτα, στα δάκρυα και στο σάλιο. β. στο σµήγµα και στον ιδρώτα. γ. στην κεράτινη στιβάδα της επιδερµίδας. δ. σε όλους τους βλεννογόνους. Α3. Μία καρυδιά, µπορεί να θεωρηθεί ως ένα οικοσύστηµα. Φιλοξενεί πάνω της κάµπιες. Οι κάµπιες µε τη σειρά τους αποτελούν τροφή για 1000 πρωτόζωα η κάθε µία. Σχηµατίζεται έτσι η παρακάτω τροφική αλυσίδα: καρυδιά κάµπιες πρωτόζωα. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 6

53 Ε_3.Βλ3Γ(ε) Η πυραµίδα ενέργειας του παραπάνω οικοσυστήµατος θα είναι: Α4. Η ερηµοποίηση µπορεί να είναι: α. πάντα µια φυσική διεργασία και οδηγεί στη δηµιουργία των ερήµων. β. αποτέλεσµα παρέµβασης του ανθρώπου σε µη ερηµικά οικοσυστήµατα. γ. στάδιο της εξέλιξης όλων των φυσικών οικοσυστηµάτων. δ. διαδικασία που αφορά µόνο τα µεσογειακά οικοσυστήµατα. Α5. Με βάση τη θεωρία του Λαµάρκ: α. η εξέλιξη ακολουθεί το πρότυπο ενός φυλογενετικού δέντρου. β. όλοι οι οργανισµοί έχουν ένα κοινό πρόγονο. γ. η άβια ύλη παράγει ατελείς µορφές ζωής. δ. µεταξύ των οργανισµών διεξάγεται ένας αγώνας επιβίωσης. ΘΕΜΑ B Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις. Β1. Το οικοσύστηµα είναι ένα σύστηµα µελέτης και αποτελεί θεµελιώδη έννοια για την επιστήµη της Οικολογίας. Ποιοι παράγοντες ενός οικοσυστήµατος καθορίζουν τη φύση αλλά και τη λειτουργία του διατηρώντας ταυτόχρονα την ισορροπία του; Μονάδες 6 Β2. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιµη στη βιόσφαιρα είναι περιορισµένη και για το λόγο αυτό τα χηµικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη σύνθεση των χηµικών ενώσεων, από τις οποίες εξαρτώνται οι δοµές και οι λειτουργίες των οργανισµών, πρέπει να κυκλοφορούν, ώστε να γίνονται εκ νέου διαθέσιµα. Οι επαναλαµβανό µενες κυκλικές πορείες των χηµικών στοιχείων στα οικοσυστήµατα χαρακτηρί ζονται ως βιογεωχηµικοί κύκλοι. Ποια διαδικασία συνδέεται αναπόσπαστα µε όλους τους βιογεωχηµικούς κύκλους και ποιος είναι ο ρόλος της; Μονάδες 4 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 6

54 Ε_3.Βλ3Γ(ε) Β3. Μια οµάδα τουριστών κατά τη διάρκεια της επίσκεψης τους σε χώρα της Αφρικής, παρουσίασε αδιαθεσία. Στο τοπικό νοσοκοµείο διαγνώστηκε ότι νοσούσαν από ελονοσία. ΘΕΜΑ Γ α. Από ποιον παθογόνο µικροοργανισµό προκαλείται η συγκεκριµένη ασθένεια και µε ποιον τρόπο γνωρίζετε ότι µεταδίδεται; Μονάδες 2 β. Από ποιο σηµείο του οργανισµού εισήλθε ο παθογόνος µικροοργανισµός που προκάλεσε την ελονοσία και ποιοι µηχανισµοί της πρώτης γραµµής άµυνας παρακάµφθηκαν; Μονάδες 6 γ. Στο νοσοκοµείο το µόνο διαθέσιµο αντιβιοτικό είναι η πενικιλίνη. Πιστεύετε ότι θα είναι αποτελεσµατική η χορήγηση του στους ασθενείς; Αιτιολογήστε την απάντηση σας. Μονάδες 2 δ. Οι ασθενείς θέλοντας να αναρρώσουν ταχύτερα ζήτησαν από τον γιατρό να τους κάνει εµβόλιο κατά της ελονοσίας. Εξηγήστε τους γιατί το εµβόλιο δεν θα είχε κανένα απολύτως αποτέλεσµα στην περίπτωση τους. Μονάδες 2 ε. Ποιες αντιµικροβιακές ουσίες του πλάσµατος (ονοµαστική αναφορά) νοµίζετε ότι συµβάλλουν στην αντιµετώπιση των µικροβίων που έχουν µολύνει τους ασθενείς τουρίστες. Μονάδες 3 Γ1. Τα ακόλουθα διαγράµµατα απεικονίζουν τη συγκέντρωση αντισωµάτων στο αίµα δύο παιδιών, του ηµήτρη (διάγραµµα Α) και της Μαίρης (διάγραµµα Β). Στην περιοχή που µένει ο ηµήτρης έχει παρουσιαστεί επιδηµία ερυθράς. Οι γονείς του ανησύχησαν και για το λόγο αυτό συµβουλεύτηκαν τον παιδίατρο τους, ο οποίος τους προέτρεψε να εµβολιάσουν το παιδί. Στην περιοχή όπου µένει η Μαίρη εκδηλώθηκαν πολλά κρούσµατα γρίπης οπότε και οι γονείς της ακολουθώντας τις συµβουλές του γιατρού τους εµβολίασαν άµεσα το παιδί. Λίγες εβδοµάδες µετά όµως η Μαίρη εκδήλωσε συµπτώµατα γρίπης, παρά το γεγονός ότι είχε προηγηθεί ο εµβολιασµός της. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 6

55 Ε_3.Βλ3Γ(ε) α. Τι είδους ανοσοβιολογική απόκριση πραγµατοποιείται άµεσα µετά τον εµβολιασµό και στα δύο παιδιά; (καµπύλες α, γ διαγραµµάτων). Μονάδες 2 β. Στο διάγραµµα Α, η καµπύλη β που αντιστοιχεί στη συγκέντρωση των αντισωµάτων στο αίµα του ηµήτρη, η χρονική στιγµή t 2 (2 η εβδοµάδα µετά τον εµβολιασµό) απεικονίζει τη στιγµή που ο ηµήτρης ήρθε σε επαφή µε φυσικό τρόπο µε το µολυσµατικό παράγοντα της ερυθράς. Θα εµφανίσει συµπτώµατα της ασθένειας; Μονάδες 4 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 6

56 Ε_3.Βλ3Γ(ε) γ. Στο διάγραµµα Β, η καµπύλη δ που απεικονίζει τη συγκέντρωση των αντισωµάτων στο αίµα της Μαίρης, η χρονική στιγµή t 2 (4 η εβδοµάδα µετά τον εµβολιασµό) υποδεικνύει τη στιγµή που µολύνεται από ιό της γρίπης. Τι συνέβη και εκδήλωσε συµπτώµατα της ασθένειας παρά τον εµβολιασµό της; Έχουν δίκιο οι γονείς της να κατηγορήσουν το γιατρό τους; Μονάδες 4 Γ2. Ποια από τις έννοιες, η τροφική αλυσίδα ή το τροφικό πλέγµα, είναι πλησιέστερη προς την πραγµατικότητα που υπάρχει στα φυσικά οικοσυστήµατα και γιατί; Μονάδες 4 Γ3. Ποια η σηµασία (θετικός ρόλος) του διοξειδίου του άνθρακα της ατµόσφαιρας για τη ζωή στον πλανήτη µας; Μονάδες 8 Γ4. Στην εξελικτική θεωρία η φυσική επιλογή δρα στον πληθυσµό ή στα µεµονω- µένα άτοµα; Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Στη διπλανή εικόνα φαίνεται το τοπογραφικό µιας περιοχής η οποία επιβαρύνεται µε ρύπους λόγω των δραστηριοτήτων του ανθρώπου. 1. Γιατί το νερό θεωρείται φυσικό και αναντικατάστατο αγαθό για τους οργανισµούς; Μονάδες 4 2. Περιγράψετε τα αίτια δηµι ουργίας της όξινης βροχής. Μονάδες 6 3. Ένας από τους ρύπους της όξινης βροχής προκαλεί ένα ακόµη ατµοσφαιρικό φαινόµενο. Ποιο είναι αυτό το φαινόµενο και πως προκαλείται; Μονάδες 7 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 6