ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

Transcript

1 1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012 Ηράκλειο, Δημοτική Αίθουσα ΑΝΔΡΟΓΕΩ Καλλιόπη Αστυρακάκη 1ο ΕΠΑΛ Αρκαλοχωρίου Υποστηρικτικό μάθημα στη νεοελληνική γλώσσα Ά λυκείου στα Ε.Π.Α.Λ καίριες διδακτικές επισημάνσεις. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται το υποστηρικτικό μάθημα Ά λυκείου και η αναγκαιότητά του για τους μαθητές των Ε.Π.Α.Λ. Το μάθημα αυτό συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα μαθημάτων της Α και Β λυκείου με στόχο να υποστηριχθεί η εκπαιδευτική πορεία των παιδιών στο κύριο μάθημα και να καλυφθούν οι μαθησιακές ελλείψεις τους από προγενέστερες εκπαιδευτικές βαθμίδες. Η αξιοποίηση κειμένων από διαφορετικά επικοινωνιακά πλαίσια με γλωσσοκεντρικό στόχο βοηθούν τους μαθητές μας να εκφράζονται σωστά και να δημιουργούν δικά τους κείμενα. Υποδειγματικά εφαρμόζεται η διδασκαλία του Υποκειμένου στο συντακτικό, δίνεται θεωρία σε μορφή σχεδιαγράμματος και φύλλα εργασιών τα οποία θα δουλέψουν τα παιδιά σε ομάδες για να εμπεδώσουν το συντακτικό φαινόμενο. Η επιλογή του κατάλληλου κειμένου το οποίο κεντρίζει το ενδιαφέρον τους και είναι προσιτό στην ηλικία τους συντείνει στην καλύτερη δυνατή προσέγγιση και κατανόηση της διδακτικής πρότασης. Μια διδακτική προσέγγιση στο υποκείμενο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ Βασικός σκοπός της διδακτικής πρότασης είναι η άμεση κατανόηση ενός από τους βασικούς όρους της πρότασης, του υποκειμένου. Ως ειδικότεροι στόχοι τίθενται η κατανόηση της συμφωνίας υποκειμένου - ρήματος, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης σε σχέση με το θέμα που θίγει το κείμενο, η κατάθεση των δικών τους απόψεων όπως και η θετική αποτίμηση από τα παιδιά της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας. Ως μέθοδος διδασκαλίας προκρίνεται η διαλογική και η ομαδοσυνεργατική. Οργάνωση τάξης : α)ενιαία, β) σε ομάδες μικτής ικανότητας. Χρονική διάρκεια : δύο διδακτικές ώρες Πορεία διδασκαλίας : επαγωγική Πρώτη διδακτική ώρα ( 45 )

2 Εισαγωγική παρουσίαση από τον εκπαιδευτικό του συντακτικού φαινομένου και θεωρία στον πίνακα σε μορφή σχεδιαγράμματος.στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 4 ατόμων και δημιουργούν δικές τους προτάσεις με τους βασικούς όρους της πρότασης. Έπεται ανάγνωση του κειμένου από τον εκπαιδευτικό και οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν γραπτά στις ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου. Παράγουν λόγο έστω σε μια μικρή παράγραφο και εκφράζουν τη δική τους άποψη σχετικά με το κείμενο. Δεύτερη διδακτική ώρα (45 ) Ακολουθεί ανάγνωση των εργασιών και δίνονται ασκήσεις εμπέδωσης του συντακτικού φαινομένου που παρουσιάσαμε σε φύλλα εργασίας για την κάθε ομάδα. Ο εκπαιδευτικός συμπληρώνει, συνοψίζει και επεξηγεί όπου χρειάζεται. Στο τέλος δίνεται μία γελοιογραφία, μια αγγελία ή μια διαφήμιση για να αλλάξουν τα υποκείμενα και να κατανοήσουν ότι έχουμε συμφωνία υποκειμένου- ρήματος. Τα εποπτικά μέσα που κρίνονται αναγκαία για την πραγματοποίηση της διδακτικής πρότασης είναι ο πίνακας και ο Η/Υ που θα χρησιμεύσουν για την τελική φάση της συμπλήρωσης και της ανακεφαλαίωσης. Συμπεράσματα : Η παραπάνω διδακτική πρόταση υλοποιήθηκε την προηγούμενη χρονιά και τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κατανόηση του συντακτικού φαινομένου και του κειμένου.έκαναν όλες τις ασκήσεις στο σχολείο και ένιωσαν ικανοποιημένοι από την προσπάθειά τους. Δυσκολεύτηκαν λίγο στις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις ως υποκείμενο όπως και στο μετασχηματισμό μιας πρότασης σε ουσιαστικό. Τους άρεσε η γελοιογραφία και κάποιοι έφτιαξαν και δική τους με πολύ ωραία σκίτσα. Σε τελική αποτίμηση η εμπειρία υπήρξε για όλους μας εξαιρετικά θετική. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Βοηθώντας τους εφήβους να μειώσουν τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά για την Α Λυκείου Jane E. Brody, The New York Times, 15/ 02/ 2008* Τον περασμένο Ιανουάριο σε μία πόλη του New Jersey των Η.Π.Α.,ένα αυτοκίνητο που το οδηγούσε 17χρονος μαθητής Λυκείου, με συνεπιβάτες δύο ακόμα συνομήλικους του, προσπέρασε ένα άλλο, το οποίο επίσης οδηγούσε ένας έφηβος, με ταχύτητα 110 χλμ. την, ενώ το όριο για την περιοχή ήταν τα 80 χλμ. Το πρώτο όχημα που επιχείρησε την παράνομη προσπέραση συγκρούστηκε με ένα φορτηγό που βρισκόταν κανονικά στη λωρίδα κυκλοφορίας του. Τρία αγόρια και ένας 68χρονοςάνδρας έχασαν τη ζωή τους εκείνη την ημέρα. Τέτοιες ιστορίες αποτελούν πλέον συνήθεια, ωστόσο ωθούν γονείς και εκπαιδευτικούς να αναρωτηθούν γιατί η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά είναι τόσο κοινή ανάμεσα στους εφήβους και τι μέτρα θα έπρεπε να ληφθούν ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο. Υπάρχει μήπως στους εφήβους η αντίληψη ότι είναι αθάνατοι ή άτρωτοι, απρόσβλητοι και απολύτως ασφαλείς απέναντι σε κινδύνους που οι ενήλικες βλέπουν τόσο καθαρά; Ή μήπως δεν είναι σε θέση να εκτιμούν σωστά τον επερχόμενο κίνδυνο και χρειάζονται συνεχώς κάποιον να τους υπενθυμίζει πόσο επιβλαβές είναι να οδηγούν με υπερβολική ταχύτητα, να καταναλώνουν αλκοόλ, να κυκλοφορούν σε κακόφημες περιοχές, να κάνουν sex χωρίς προφυλάξεις ή να δοκιμάζουν ναρκωτικά; «Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει!», δήλωσε η καθηγήτρια Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ValerieF. Reyna. Τα γεγονότα δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, αποδεικνύεται ότι οι έφηβοι έχουν

3 επίγνωση της επικινδυνότητας των δραστηριοτήτων τους, αλλά και του γεγονότος ότι δεν είναι άτρωτοι. Στην πραγματικότητα μάλιστα υπερεκτιμούν τον κίνδυνο και προβλέπουν τις επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν από δραστηριότητες, όπως η οδήγηση με μεγάλη ταχύτητα και το sex χωρίς προφυλάξεις. Ωστόσο, επιλέγουν συνειδητά να προβούν σε τέτοιου είδους πράξεις γιατί υπολογίζουν ότι η «ζημία» είναι πολύ μικρή αναλογικά με τα «κέρδη» που μπορεί να έχουν. Πράγματι αυτό ισχύει βάσει πιθανοτήτων όσον αφορά αυτές τις δραστηριότητες. Η πιθανότητα να «κολλήσει» κάποιος aids είναι 1 στις 500. Επομένως οι ενήλικες είναι αυτοί που σκέφτονται παράλογα, όχι οι έφηβοι! Με αφορμή αυτά τα συμπεράσματα λοιπόν, τον περασμένο Ιούνιο, ηdr. Reyna μαζί με μια ομάδα ψυχολόγων, ανακοίνωσαν ότι οι καθιερωμένες αντιλήψεις, καθώς και οι παραδοσιακοί τρόποι αντιμετώπισης της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς των εφήβων, είναι αναποτελεσματικοί. Και αυτό γιατί βασίζονταν σε μια από την αρχή ελαττωματική θεωρία, μια παρανόηση. Επρόκειτο για την εσφαλμένη άποψη ότι οι έφηβοι φέρονται απερίσκεπτα επειδή αδυνατούν να υπολογίσουν τις συνέπειες των μελλοντικών τους πράξεων, ενώ η έρευνα απέδειξε ότι είναι σε θέση να υπολογίσουν τον κίνδυνο όταν αυτός ελλοχεύει, ωστόσο διαβλέπουν ότι είναι πιο πιθανό να κερδίσουν περισσότερα από αυτά που μπορεί να χάσουν. Κι ενώ οι ερευνητές θεωρούσαν ότι θα ήταν αποτελεσματικό να δείξουν στους εφήβους φωτογραφίες και ταινίες με θανατηφόρα αυτοκινητιστικά ατυχήματα, τελικά οι μαθητές που έλαβαν μέρος στην έρευνα, ήδη από πριν παρουσιάζονταν να έχουν αίσθηση του πόσο ευάλωτοι είναι απέναντι στον κίνδυνο και άρα να μην αλλάζουν στάση μετά την προβολή των film. Για τους λόγους αυτούς, η ομάδα της dr. Reyna, αποφάσισε να παρουσιάσει μία διαφορετική προσέγγιση του προβλήματος της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς των εφήβων. Ακριβώς λοιπόν επειδή οι έφηβοι δεν μπορούν να εκτιμήσουν την «ουσία» μιας επικίνδυνης κατάστασης και λειτουργούν βάσει μιας λογικής των πιθανοτήτων, δεν μπορούν να μεταβάλλουν τη γνώμη τους καθώς αποφασίζουν να κάνουν κάτι. Μια απόφαση που αφορά την «ουσία» της σωματικής και ψυχικής υγείας, δεν μπορεί να βασίζεται σε αριθμούς και πιθανότητες επικινδυνότητας.χρειάζεται να επιστρατεύσουν γνώση από τα βιώματα και την εμπειρία τους. Κι εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα. Οι έφηβοι, εκ θέσεως, δε διαθέτουν ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Η λύση δεν είναι βεβαίως η συνεχής επίβλεψη και αστυνόμευση από γονείς ή καθηγητές, παρόλο που αυτό κρίνεται απαραίτητο για μικρότερα παιδιά και για εφήβους των ετών. Οι ερευνητές συνέταξαν έναν οδηγό 44 σελίδων, ο οποίος περιλαμβάνει «ασκήσεις» εξομοίωσης επικίνδυνων καταστάσεων, στις οποίες οι έφηβοι ετών καλούνται να αναγνωρίζουν τα σημάδια που υποδεικνύουν τον πιθανό κίνδυνο, πριν προχωρήσουν στην πράξη. Η εξάσκηση λοιπόν έχει ως στόχο τη λήψη αποφάσεων πριν εμπλακεί ο έφηβος σε επικίνδυνη συμπεριφορά. Τα αποτελέσματα θα φανούν στο μέλλον. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ασκήσεις εμπέδωσης 1)Ποια είναι τα υποκείμενα των ρημάτων που υπογραμμίζονται στις παρακάτω προτάσεις και σε ποια πτώση βρίσκονται ; α. Τρία αγόρια και ένας 68χρονος άνδρας έχασαν τη ζωή τους εκείνη τη μέρα. β. Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει!

4 γ. Χρειάζεται να επιστρατεύσουν γνώση από τα βιώματα και την εμπειρία. δ. Οι μεθυσμένοι δεν μπορούν να εκτιμήσουν σωστά τον κίνδυνο. ε. Οι νέοι προβλέπουν τις επιπτώσεις Ποια μορφή (ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία πρόταση ή κάτι άλλο ) έχουν τα υποκείμενα που βρήκατε ; 2) Υπογράμμισε τα υποκείμενα των ριμάτων στην τελευταία παράγραφο του κειμένου. Η λύση δεν είναι βεβαίως θα φανούν στο μέλλον. 3) Αντιστοίχισε τις ονοματικές φράσεις με τις ρηματικές φράσεις. a. Ο οδηγός Έχει ως στόχο τη λήψη αποφάσεων b. Τα αποτελέσματα Σκέφτονται παράλογα c. Η εξάσκηση Περιλαμβάνει ασκήσεις εξομοίωσης d. Οι ενήλικες Θα φανούν στο μέλλον e. Το όριο Ήταν 80 χλμ. 4) Συμπλήρωσε το ρήμα και το υποκείμενο στις παρακάτω προτάσεις α. Η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά είναι τόσο κοινή στους εφήβους.... Υποκείμενο Ρήμα β. Είναι επιβλαβές να οδηγούν με υπερβολική ταχύτητα Υποκείμενο Ρήμα Σχηματίστε καινούργιες προτάσεις, αντικαθιστώντας τις προτάσεις υποκείμενα που γράφονται με έντονους χαρακτήρες με αντίστοιχα ουσιαστικά. α. Χρειάζεται να επιστρατεύσουν γνώση από τα βιώματα και την εμπειρία τους. β. Αποδεικνύεται ότι οι έφηβοι γνωρίζουν την επικινδυνότητα. 6. Στο παρακάτω απόσπασμα προσπαθήστε να αλλάξετε το υποκείμενο και να το αντικαστήσετε με το εγώ. Συγκρίνετε δύο κείμενα και πείτε ποιες αλλαγές έγιναν στα ρήματα. Οι έφηβοι έχουν επίγνωση της επικινδυνότητας των δραστηριοτήτων τους, αλλά και του γεγονότος ότι δεν είναι άτρωτοι. Στην πραγματικότητα μάλιστα υπερεκτιμούν τον κίνδυνο και προβλέπουν τις επιπτώσεις.

5 7. «Αποφάσισα να παρουσιάσω και να εκτιμήσω διαφορετικά το πρόβλημα της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς των εφήβων» Ξαναγράψτε το απόσπασμα ξεκινώντας έτσι : Η dr. Reyna.. Η dr. Reyna και η ομάδα της.. 8. Σχηματίστε προτάσεις με τις λέξεις που σου δίνονται : Υποκείμενο /Ο.Φ. Ρηματική φράση Έναν ερευνητές συνέταξαν οδηγό οι Λογική με πιθανοτήτων των τη λειτουργούν έφηβοι οι 9.Γελοιογραφία Χωριστείτε σε τρεις ομάδες και κάθε ομάδα να ξαναγράψει την γελοιογραφία ξεκινώντας με έναν από τους παρακάτω τρόπους Αυτοί ισχυρίζονται Εγώ νομίζω.. Εσείς θεωρείτε.

6