Αριθµός απόφασης 936/2008 ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟ ΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 ΠΡΩΤΟ ΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΙΚΑΙΟ ΟΣΙΑΣ Αριθµός απόφασης 936/2008 ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟ ΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Αποτελούµενο από τους δικαστές Ευθαλία Βάϊλα Πρόεδρο Πρωτοδικών, Αλέξανδρο Ορτεντζάτο Πρωτοδίκη, Πέλια Τζανετή Πάρεδρο λόγω κωλύµατος των τακτικών δικαστών Εισηγήτρια και από τη Γραµµατέα Εφη Κοντού. Συνεδρίασε δηµόσια στο ακροατήριό του, στις 26 Μαϊου 2008 για να δικάσει την υπόθεση µεταξύ: Της ενάγουσας Ενωσης Καταναλωτών µε την επωνυµία ΕΝΩΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Βαλτετσίου αριθµός και εκπροσωπείται νόµιµα και η οποία παραστάθηκε στο δικαστήριο δια των πληρεξουσίων δικηγόρων της Ανδροµάχης εληκωστοπούλου και ηµητρίου Σπυράκου Της εναγοµένης εταιρείας µε την επωνυµία ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ, που εδρεύει στην Αθήνα Λεωφόρος Συγγρού και εκπροσωπείτα νόµιµα και την οποία εκπροσώπησε ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Αντώνιος Τσαβδαρίδης Η ενάγουσα ζήτησε να γίνει δεκτή η από αγωγή της (γενικός αριθµός καταθέσεως /2007 και αριθµός καταθέσεως δικογράφου 2363/2007), η οποία προσδιορίστηκε για τη δικάσιµο της 18/2/2008, οπότε και µαταιώθηκε, επανήλθε δε προς συζήτηση µε την από κλήση (γενικός αριθµός καταθέσεως 41690/2008 και αριθµός καταθέσεως δικογράφου 386/2008) για τη δικάσιµο της , οπότε και αναβλήθηκε για την ανωτέρω δικάσιµο. Κατά τη συζήτηση της υποθέσεως, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων, ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στις προτάσεις τους. 1

2 ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ Κατά το άρθρο 2 6 του Ν.2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών οι γενικοί όροι των συναλλαγών, ήτοι όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων για απροσδιόριστο αριθµό µελλοντικών συµβάσεων, όπως είναι η ασφάλιση ζωής και ασθενείας, απαγορεύονται και είναι άκυροι, αν έχουν ως αποτέλεσµα τη σηµαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωµάτων και υποχρεώσεων των συµβαλλοµένων µερών εις βάρος του καταναλωτή, όπως είναι ο ασφαλιζόµενος. Ο καταχρηστικός χαρακτήρας τέτοιου γενικού όρου κρίνεται αφού ληφθούν υπόψη η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σύµβαση, το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψή της και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της συµβάσεως ή άλλης σύµβασης από την οποία εξαρτάται. Κατά δε την 7 του ίδιου άνω άρθρου καταχρηστικοί, κατά την ενδεικτική απαρίθµηση αυτής, είναι οι γενικοί όροι των συναλλαγών που, µεταξύ άλλων: α) β) ε) επιφυλάσσουν στον προµηθευτή (όπως είναι η ασφαλιστική εταιρεία στη σύµβαση ασφαλίσεως) το δικαίωµα µονοµερούς τροποποίησης ή λύσης της σύµβασης χωρίς ορισµένο ειδικό και σπουδαίο λόγο και ια) χωρίς σπουδαίο λόγο αφήνουν το τίµηµα αόριστο και δεν επιτρέπουν τον προσδιορισµό του µε κριτήρια ειδικά καθορισµένα στη σύµβαση και εύλογα για τον καταναλωτή. Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, οι οποίες ως προς τον έλεγχο των γενικών όρων των συναλλαγών (Γ.Ο.Σ.) αποτελούν εξειδίκευση του γενικού κανόνα του άρθρου 281 ΑΚ µε τα αναφερόµενα σ αυτές κριτήρια, για την κρίση της ακυρότητας ή µη ως καταχρηστικών των όρων αυτών λαµβάνεται υπόψη κατά κύριο λόγο το συµφέρον του καταναλωτή µε συνεκτίµηση όµως της φύσης των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σχετική σύµβαση, καθώς και του σκοπού αυτής, πάντοτε δε στα πλαίσια επιτεύξεως σχετικής ισορροπίας των δικαιωµάτων και υποχρεώσεων των συµβαλλοµένων µερών. Εξάλλου, από το συσχετισµό της γενικής ρήτρας περί καταχρηστικότητας που καθιερώνεται από 6 του άρθρου 2 Ν.2251/1994, σαφώς προκύπτει ότι οι ενδεικτικώς στο νόµο αναφερόµενες περιπτώσεις γενικών όρων θεωρούνται άνευ ετέρου από το νόµο ως καταχρηστικοί χωρίς να χρειάζεται ως προς αυτούς και η συνδροµή των προϋποθέσεων της γενικής ρήτρας της 6 του άρθρου 2 Ν.2251/1994. Περαιτέρω, οι Γ.Ο.Σ. πρέπει να παρουσιάζουν τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις των µερών κατά τρόπο ορισµένο, ορθό και σαφή (αρχή της διαφάνειας η 2

3 οποία πρέπει να διέπει τη διατύπωση των όρων και ναι µεν δεν καθιερώνεται ρητώς στο νόµο, όµως σαφώς συνάγεται από το όλο περιεχόµενό του). Έτσι, όταν πρόκειται για γενικό όρο που αφορά την επιφύλαξη στον ασφαλιστή του δικαιώµατος να προβαίνει µονοµερώς αυτός, διαρκούσης της ισχύος της συµβάσεως, σε αύξηση των ασφαλίστρων που συνιστά τη βασική υποχρέωση του ασφαλισµένου, πρέπει να διατυπώνεται στο ασφαλιστήριο κατά τρόπο διαφανή, υπό την έννοια ότι ο ασφαλισµένος ήδη κατά τη σύναψη της συµβάσεως πρέπει να δύναται να αντιληφθεί το µέτρο της αυξήσεως και στην περίπτωση µιας αυξήσεως να δύναται να εκτιµήσει το σύµφωνο αυτής προς την σχετική ρήτρα που την προβλέπει. Σε περίπτωση επιφυλαχθέντος στον προµηθευτή, όπως είναι ο ασφαλιστής, δικαιώµατος αναπροσδιορισµού των ασφαλίστρων πρέπει να αναφέρονται κατά τρόπο ορισµένο, όσο είναι δυνατόν, οι προϋποθέσεις αυτού και το δεδοµένο πλαίσιο διαµορφώσεως. Από τις αρχές της καλής πίστεως επιτάσσεται ότι ο συγκεκριµένος Γ.Ο.Σ. πρέπει να προσφέρει στον καταναλωτή επαρκή γνώση των οικονοµικών επιβαρύνσεων που αυτός αναλαµβάνει στο βαθµό που από τις περιστάσεις προκύπτει ότι κάτι τέτοιο µπορεί να αξιωθεί, άλλως ο αντισυµβαλλόµενος-καταναλωτής παραδίδεται στην κρίση του προµηθευτή για την ορθότητα και αναγκαιότητα της αναπροσαρµογής χωρίς αυτός να µπορεί να προβλέψει κάτω από ποιες προϋποθέσεις και σε ποια έκταση θα υποστεί πρόσθετες επιβαρύνσεις. Ο προµηθευτής ενεργεί κατά τρόπο καταχρηστικό, αν δεν συµµορφώνεται προς τις επιταγές αυτές. (ΑΠ 1030/2001, Α ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ/2001, ΕΕ/2001, 1125, ΕΕΜΠ /2001, 740, ΕΠΙ ΙΚΙΑ/2004, 414). Περαιτέρω, σύµφωνα µε τη διάταξη του άρθρου 8 Ν.2251/1994 ισχύουν τα ακόλουθα: 1. Ο παρέχων υπηρεσίες ευθύνεται για κάθε ζηµία που προκάλεσε υπαιτίως κατά την παροχή των υπηρεσιών. 2. Ως παρέχων υπηρεσίες θεωρείται όποιος παρέχει κατά τρόπο ανεξάρτητο υπηρεσία στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελµατικής δραστηριότητας. 3. Ο ζηµιωθείς υποχρεούται να αποδείξει τη ζηµία και την αιτιώδη συνάφεια µεταξύ της παροχής της υπηρεσίας και της ζηµίας. 4. Ο παρέχων τις υπηρεσίες φέρει το βάρος της απόδειξης της έλλειψης υπαιτιότητας. Για την εκτίµηση της έλλειψης υπαιτιότητας λαµβάνονται υπόψη η ευλόγως προσδοκώµενη ασφάλεια και το σύνολο των ειδικών συνθηκών και ιδιαίτερα: α) η φύση και το αντικείµενο της υπηρεσίας, ιδίως σε σχέση µε το βαθµό επικινδυνότητάς της, β) η εξωτερική µορφή της υπηρεσίας, γ) ο χρόνος παροχής της υπηρεσίας, δ) η ελευθερία δράσης που αφήνεται στο ζηµιωθέντα στο πλαίσιο της υπηρεσίας, ε) αν ο ζηµιωθείς ανήκει σε κατηγορία µειονεκτούντων ή ευπρόσβλητων 3

4 προσώπων και στ) το αν η παρεχόµενη υπηρεσία αποτελεί εθελοντική προσφορά του παρέχοντος. Εφόσον συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, ο βλαπτόµενος και υφιστάµενος ζηµία δύναται µε αγωγή κατά του παρέχοντος τις υπηρεσίες να αξιώσει την αποκατάστασή της. Όµως, εκτός από την ατοµική αγωγή που δύναται να ασκήσει ο υφιστάµενος τη ζηµία, αναγνωρίζεται από το άρθρο 10 9 του Ν.2251/1994 η δυνατότητα ασκήσεως συλλογικής αγωγής υπέρ της ενώσεως καταναλωτών που συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις του νόµου (ΑΠ 589/2001, ΕΕ , /ΝΗ , ΕΤΡΑΞΧΡ ). Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου του Ν.2251/1994, όπως τροποποιήθηκε µε το Ν.3587/2007, «ενώσεις καταναλωτών που έχουν τουλάχιστον πεντακόσια ενεργά µέλη και έχουν εγγραφεί στο µητρώο ενώσεων καταναλωτών πριν ένα τουλάχιστον έτος µπορούν να ασκού κάθε είδους αγωγή για την προστασία των γενικότερων συµφερόντων του καταναλωτικού κοινού (συλλογική αγωγή). Ιδίως µπορούν να ζητήσουν: α) την παράλειψη παράνοµης συµπεριφοράς του προµηθευτή, ακόµη και πριν αυτή εκδηλωθεί, πέραν δε αυτού και την άρση της προσβολής, όταν έχει προκληθεί ήδη η παράνοµη διατάραξη (βλ. σχ. σε ουβλή-μπώλο, ίκαιο Προστασίας Καταναλωτών, Ερµηνεία-Νοµολογία, ΙΙ, 2008, σελ ) και β) χρηµατική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Για τον καθορισµό της χρηµατικής ικανοποίησης το δικαστήριο λαµβάνει υπόψη ιδίως την ένταση της προσβολής της έννοµης τάξεως που συνιστά η παράνοµη συµπεριφορά, το µέγεθος της εναγοµένης επιχείρησης του προµηθευτή και κυρίως τον ετήσιο κύκλο εργασιών της, καθώς και τις ανάγκες της γενικής και ειδικής πρόληψης. Παρά τον χαρακτηρισµό της ως χρηµατικής ικανοποίησης πρόκειται πράγµατι για αστική κύρωση. Τούτο προκύπτει από πλείστες όσες διατάξεις του νόµου και ιδίως από τα κριτήρια που χρησιµοποιεί ο νόµος για τον καθορισµό του ύψους της, από τη ρύθµιση ότι η χρηµατική αυτή ικανοποίηση απαγγέλλεται µόνο µία φορά ως και τον προορισµό των εισπραττόµενων χρηµατικών ποσών για κοινωφελούς σχετικώς µε την προστασία του καταναλωτή (ΑΑΠ 589/2001, οπ. παρ., ΑΠ 1219/2001, ΕΕ , ΕφΑθ 1448/1998, 1251, ΠΠΑθ 7950/1999, ΝοΒ 2000, 812, ΠΠΑθ 2411/1997, Ελλ νη 1998, 936, ΠΠΑθ 2438/1997, ΕΕ 1998, 50, ΠΠΑθ 3356/1997, ΝοΒ 1998, 838, ΠΠΑθ 3717/1996, ΕΕ 1997, 82 και σε ούβλη-μπώλο, ίκαιο Προστασίας Καταναλωτών, Ερµηνεία-Νοµολογία, ΙΙ, 2008, σελ επ.). µετά την πρόσφατη τροποποίηση του Ν. 2251/1994 από το Ν.3587/2007 προστέθηκε στην παράγραφο 16 του άρθρου 10 και περ. δ σύµφωνα µε την οποία η ένωση καταναλωτών µπορεί να ζητήσει «την αναγνώριση του δικαιώµατος αποκατάστασης 4

5 της ζηµίας που υφίστανται οι καταναλωτές από την παράνοµη συµπεριφορά». Σύµφωνα µε την παράγραφο 20 του άρθρου 10 «Συλλογικές αγωγές κατά τις περιπτώσεις α και β της παραγράφου 16 του άρθρου 10 του ως άνω νόµου δικάζονται στη συντοµότερη δυνατή δικάσιµο κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας». Το δικαστήριο µπορεί να διατάξει την προσωρινή εκτέλεση της απόφασης. Η απόφαση παράγει τα αποτελέσµατά της έναντι πάντων και αν δεν ήσαν διάδικοι. Από τον συνδυασµό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι οι περιπτώσεις α και β της παραγράφου 16 που φέρονται ενώπιον του δικαστηρίου µε τη συλλογική αγωγή εκδικάζονται κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας και έχουν ως αντικείµενο όχι τη διάγνωση ιδιωτικού δικαιώµατος, έννοµης σχέσεως ή ζητήµατος αµφισβητούµενου µεταξύ ορισµένων υποκειµένων ως φορέων του, αλλά την αυθεντική βεβαίωση νοµικού γεγονότος ή τη διάπλαση κατάστασης, δεν περιορίζεται δε µόνο στην περίπτωση καταχρηστικών γενικών όρων, αλλά επεκτείνεται σε κάθε παράνοµη συµπεριφορά του προµηθευτή (ΑΠ 1030/2001 Ελλ νη 42, 1599, ΑΠ 1219/2001 Ελλ νη 42, 1603, ΑΠ 296/2001 Ελλ νη 42, 1321, ΕφΑθ 147/2004, Α ΗΜ. ΝΟΜΟΣ, ΕΤΡΑΞΧΡ 2004/372, ΝοΒ 2005/289, ΕφΑθ 5760/2001 Ελλ νη 43, 219, ΕφΑθ 3285/1998 Ελλ νη 39, 1334 και Ματθία, Η νοµική φύση και τα αποτελέσµατα της συλλογικής αγωγής Ελλ νη 38.3, Σηµείωση Κρητικού Ελλ νη ). Όσον αφορά στην αγωγή για την αναγνώριση του δικαιώµατος αποκατάστασης της ζηµίας, χωρίς να συγκεκριµενοποιείται το ποσό της, αποτελεί αυτοτελή αξίωση της ένωσης καταναλωτών στο πλαίσιο του άρθρου του ως άνω νόµου, η οποία εκδικάζεται κατά τη διαδικασία της αµφισβητουµένης δικαιοδοσίας. Αυτό δε συνάγεται: α) εξ αντιδιαστολής από το ίδιο το γράµµα του Ν.2251/1994, όπως αυτός τροποποιήθηκε, σε συνδυασµό µε το ότι β) ο κύκλος των θεµάτων που εκδικάζονται κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας είναι περιορισµένος, καθόσον η διαδικασία αυτή αποτελεί εξαίρεση του γενικού κανόνα της δικαιοδοσίας (βλ. Μπρακατσούλα, Η εκουσία δικαιοδοσία, εκδ σ. 20), για να υπαχθεί δε κάποια διαφορά στους κανόνες αυτής (εκουσίας δικαιοδοσίας) πρέπει είτε να προβλέπεται τούτο στα άρθρα ΚΠολ, είτε να προβλέπεται η υπαγωγή αυτή µε ρητή διάταξη νόµου (βλ. σχ. ΕφΑθ 3537/1992 ΝοΒ 1992, 891 και σε ούβλη-μπώλο, οπ. παρ., ΙΙ, σελ και 1587). Τέλος, κατά τη διάταξη του άρθρου ΚΠολ, αν η υπόθεση δεν υπάγεται στη διαδικασία κατά την οποία έχει εισαχθεί, το δικαστήριο αποφαίνεται γι αυτό αυτεπαγγέλτως και διατάζει την εκδίκαση της υπόθεσης κατά τη διαδικασία σύµφωνα µε την οποία δικάζεται. 5

6 Σύµφωνα µε την κρατούσα στη νοµική φιλολογία και νοµολογία άποψη, το άρθρο 591 ΚΠολ εφαρµόζεται σε όλα τα είδη των ειδικών διαδικασιών της διαγνωστικής δίκης, όχι όµως και στη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Εποµένως, αν εισαχθεί παρά το νόµο µία υπόθεση της αµφισβητούµενης δικαιοδοσίας κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας, τότε επειδή η υποβολή της αίτησης δεν µπορεί να επιφέρει τις δικονοµικές και ουσιαστικές συνέπειες της άσκησης της αγωγής, δεν θα εφαρµοστεί το άρθρο ΚΠολ και το δικαστήριο δεν θα διατάξει την εκδίκαση της υπόθεσης κατά την τακτική διαδικασία, αλλά θα την απορρίψει για έλλειψη δικαιοδοσίας (βλ. Κ. Μπέη, Πολ ικ IV σ. 7, ΕφΑθ 1868/ , 265 και τις κάτω από αυτή παρατηρήσεις Σ. Σταµατόπουλου, ΕφΑθ 903/1978 ΝοΒ 27, 431). Με εφαρµογή του άρθρου ΚΠολ, εξαίρεση επιτρέπεται µόνο αν τηρήθηκαν οι όροι των άρθρων 215 επ. ΚΠολ, οπότε θα εκδικαστεί η υπόθεση κατά την τακτική ή την προσήκουσα ειδική (διαγνωστική) διαδικασία της αµφισβητουµένης δικαιοδοσίας (βλ. σχετ. ΕφΑθ 3537/1992, οπ. παρ., ΕφΑθ 896/1970 ΑρχΝ , ΕΑ 4285/1972 Αρµ µε παρατηρήσεις Α. Αλεξίου). Αν δεν συντρέχουν οι όροι αυτοί, η αίτηση παραπέµπεται προς εκδίκαση σε άλλη συζήτηση κατά την προσήκουσα διαδικασία (βλ. σχ Κεραµέα-Κονδύλη-Νίκα, Ερµηνεία ΚΠολ, 2000, τ. ΙΙ, άρθρο 739 5, µε παραποµπή σε νοµολογία). Με την υπό κρίση από αγωγή, το ενάγον σωµατείο µε την επωνυµία Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. εκθέτει ότι λειτουργεί ως ένωση για την προστασία των συµφερόντων των καταναλωτών και την εκπροσώπησή τους ενώπιον των δικαστικών αρχών, ότι αριθµεί πλέον των πεντακοσίων (500) µελών, έχει εγγραφεί στο µητρώο ενώσεων καταναλωτών πριν από ένα τουλάχιστον έτος και ότι την παρούσα ασκεί κατόπιν αποφάσεως του διοικητικού συµβουλίου αυτής. Περαιτέρω, εκθέτει ότι η εναγοµένη ασφαλιστική εταιρεία προέβη κατά τα έτη 2006 και 2007, κατά τρόπο αντισυµβατικό και παράνοµο, σε µονοµερή αναπροσαρµογή του ασφαλίστρου όσον αφορά σε ασφαλιστήρια συµβόλαια ζωής και νοσοκοµειακής περίθαλψης που είχε συνάψει από το έτος 1993 και εφεξής µε πληθώρα καταναλωτών και στα οποία συµπεριλαµβάνονται όροι σύνδεσής τους µε την Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Μονάδα (ECU), όπως αναλυτικά εκτίθεται µε το δικόγραφο της αγωγής της. Με βάση τα παραπάνω, η ενάγουσα ένωση καταναλωτών ζητεί: α) να αναγνωριστεί ότι η επιβληθείσα κατά το έτος 2006 και 2007 αύξηση των ετήσιων ασφαλίστρων σε ποσοστό 6,8 και 6,5 % -κατ επιτρεπτή διόρθωση του δεύτερου ως άνω ποσοστού µε το δικόγραφο των προτάσεών της από το εσφαλµένω αναγραφόµενο στο δικόγραφο 6

7 της αγωγής 6,4%- αντίστοιχα στα ασφαλιστήρια συµβόλαι που συνήφθησαν µεταξύ της εναγοµένης και των καταναλωτών και περιλαµβάνουν γενικό όρο σύνδεσης µε την Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Μονάδα είναι αντισυµβατική, παράνοµη και άκυρη, β)να αναγνωριστεί ότι δεν δικαιούται η εναγοµένη να προβαίνει µονοµερώς στο µέλλον σε αύξηση του ετήσιου ασφαλίστρου που της οφείλουν οι καταναλωτές δυνάµει των ανωτέρω ασφαλιστηρίων συµβολαίων, γ) να υποχρεωθεί η εναγοµένη να άρει την παράνοµη επιβολή αύξησης των ετησίων ασφαλίστρων στα ως άνω συµβόλαια, δ) να απαγορευθεί στην εναγοµένη να προβαίνει στο µέλλον σε αύξηση του ετησίου ασφαλίστρου στα ως άνω συµβόλαια και να διατηρήσει το αυτό ασφάλιστρο που ίσχυε κατά τη στιγµή της υιοθέτησης του ευρώ από τη χώρα µας το έτος 2001, ε) να αναγνωρισθεί το δικαίωµα αποκατάστασης της ζηµίας που υπέστησαν οι καταναλωτές αντισυµβαλλόµενοι της εναγοµένης στα ως άνω ασφαλιστήρια συµβόλαια από την προδιαληφθείσα παράνοµη µονοµερή αναπροσαρµογή των ασφαλίστρων κατά τα έτη 2006 και 2007, στ) να απειληθεί κατά της εναγοµένης, ως µέσο αναγκαστικής εκτέλεσης της παρούσας, χρηµατική ποινή ύψους πέντε χιλιάδων εννιακοσίων (5.900) ευρώ υπέρ της ενάγουσας για κάθε παράβαση των ως άνω υποχρεώσεων, ζ) να αναγνωριστεί η υποχρέωση της να καταβάλει στην ενάγουσα το ποσό των διακοσίων χιλιάδων ( ) ευρώ ως χρηµατική της ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, µε το νόµιµο τόκο από την επίδοση της υπό κρίση αγωγής, η) να κηρυχθεί η παρούσα προσωρινά εκτελεστή και θ) να καταδικαστεί η εναγοµένη στα δικαστικά της έξοδα. Με το άνω περιεχόµενο και αιτήµατα η υπό κρίση αγωγή παραδεκτά φέρεται προς συζήτηση ενώπιον του δικαστηρίου αυτού, ως καθ ύλην και κατά τόπον αρµόδιο (άρθρο του Ν.2251/1994), για να δικαστεί κατά την προκείµενη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρο Ν.2251/1994), µε εξαίρεση το ανωτέρω υπό (ε) αίτηµα αναγνώρισης αποκατάστασης της ζηµίας που υπέστησαν οι καταναλωτές, το οποίο υπάγεται στη διαδικασία της αµφισβητούµενης δικαιοδοσίας, ενόψει δε του ότι δεν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις των άρθρων 215 επ. ΚΠολ και ιδία η διάταξη του άρθρου 237 που επιτάσσει την κατάθεση των προτάσεων είκοσι τουλάχιστον ηµέρες προ της δικασίµου (βλ. σχετικά την επί των προτάσεων σηµείωση του Γραµµατέως που βεβαιώνει την κατάθεσή τους στο ακροατήριο, ήτοι στις ). Πρέπει, εποµένως να διαταχθεί ο χωρισµός των δικών (βλ. σχ. Κεραµέα-Κονδύλη-Νίκα, Ερµηνεία ΚΠολ, τόµος Ι, 2000, άρθρο 218, παρ. 14 µε σχετική νοµολογία) και περαιτέρω, να παραπεµφθεί η υπό κρίση αγωγή ως προς το 7

8 ως άνω αίτηµά της σε άλλη συνεδρίαση του ικαστηρίου αυτού για να δικαστεί κατά την τακτική διαδικασία της αµφισβητουµένης δικαιοδοσίας, δεκτής γενοµένης ως κατ ουσίαν βάσιµης της προταθείσης σχετικής ενστάσεως της εναγοµένης. Περαιτέρω, το ενάγον νόµιµα προσκοµίζει και επικαλείται τα ακόλουθα έγγραφα: α) ακριβές αντίγραφο του από τροποποιηµένου καταστατικού του, από το οποίο προκύπτει ότι αναγνωρίσθηκε µε την µε αριθµό 2470/1988 απόφαση αυτού του ικαστηρίου και ότι το εν λόγω τροποποιηµένο καταστατικό του εγκρίθηκε µε την µε αριθµό 2000/1995 απόφαση αυτού του ικαστηρίου, β) ακριβές αντίγραφο της µε αριθµό 4728/ απόφασης του Νοµάρχη Αθηνών περί της αναγνώρισής του και της εγγραφής του στο µητρώο ενώσεων καταναλωτών, γ) ακριβές αντίγραφο του από πιστοποιητικού της Νοµαρχίας Αθηνών περί της εγγραφής του, δ) το µε αριθµό 205/ απόσπασµα πρακτικού συνεδρίασης του εν ενεργεία ιοικητικού Συµβουλίου του για την άσκηση συλλογικής αγωγής κατά της εναγοµένης, ε) την από κοινή υπεύθυνη δήλωση των µελών του ιοικητικού Συµβουλίου του ενάγοντος ότι αυτό αριθµεί πάνω από πεντακόσια (500) ενεργά µέλη. Από τα έγγραφα αυτά, αποδεικνύεται η ενεργητική νοµιµοποίηση του ενάγοντος για την άσκηση της παρούσας συλλογικής αγωγής (άρθρο και 17 του Ν.2251/1994). Η υπό κρίση αγωγή, καθ ο µέρος εισάγεται παραδεκτά προς συζήτηση είναι ορισµένη, απορριπτοµένης της περί του αντιθέτου σχετικής ενστάσεως περί αοριστίας της εναγοµένης και νόµιµη, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 2, 8 και 10 του Ν.2251/1994, 288 ΑΚ, 176, περ. δ, 946 και 947 ΚΠολ, µε εξαίρεση: α) το νοµιµότοκο επί του αναγνωριστικού αιτήµατος της χρηµατικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, το οποίο πρέπει να απορριφθεί ως µη νόµιµο, διότι: αφενός για την επιδίκαση δικονοµικών τόκων, κατ άρθρο 346 ΑΚ, απαιτείται η επίδοση καταψηφιστικής αγωγής, αφετέρου για την επιδίκαση τόκων υπερηµερίας, κατ άρθρο 345 σε συνδυασµό µε το 340 ΑΚ, απαιτείται όχληση, τέτοια δε δεν συνιστά η επίδοση αναγνωριστικής αγωγής και, κατά συνέπειαν, δεν γεννά υποχρέωση καταβολής τόκων υπερηµερίας (βλ. σχ. Βαθρακοκοίλη, ΕΡΝΟΜΑΚ, 2003, τόµος Β, άρθρο 346, σελ , όπου παραποµπή σε σχετική νοµολογία) και β) το αίτηµα κήρυξης της παρούσας απόφασης προσωρινά εκτελεστής όσον αφορά το ως άνω υπό (ζ) αίτηµα περί αναγνώρισης της υποχρέωσης της εναγοµένης για την καταβολή χρηµατικής ικανοποίησης, ενόψει του αναγνωριστικού του χαρακτήρα, διότι προσωρινώς εκτελεστές επιτρέπεται να κηρυχθούν µόνον οι αποφάσεις που µετά την τελεσιδικία τους θα µπορούσαν να αποτελέσουν τίτλους 8

9 εκτελεστούς (βλ. Κεραµέα-Κονδύλη-Νίκα, 2000, άρθρο 907, σελ. 1721, όπου συναφής νοµολογία). Όσον αφορά το αν καταλαµβάνεται η επίδικη υπόθεση από το νέο νόµο 3587/2007, που τροποποίησε το νόµο 2251/1994 και δηµοσιεύθηκε στο ΦΕΚ στις , πρέπει να λεχθούν τα εξής: σύµφωνα µε το άρθρο 2 ΑΚ που εκφράζει την αρχή της µη αναδροµικότητας του νόµου, ο νόµος ρυθµίζει τα γεγονότα και τις έννοµες σχέσεις που δηµιουργούνται µετά την έναρξη της ουσιαστικής ισχύος του, ενώ οι πριν από αυτό το χρονικό σηµείο υφιστάµενες εξακολουθούν να υπόκεινται στη ρύθµιση του νόµου που ίσχυε κατά το χρόνο της δηµιουργίας τους. Στην προκειµένη περίπτωση, η παράνοµη, κατά τα εκτιθέµενα µε το δικόγραφο της αγωγής, µονοµερής αναπροσαρµογή του ασφαλίσµατος από την εναγοµένη αφορά σε ασφαλιστήρια συµβόλαια ενεργά µέχρι και σήµερα, γεγονός εξάλλου που δεν αµφισβητείται κατά τρόπο ειδικό από την εναγοµένη και εποµένως, οι επίδικες αξιώσεις, σύµφωνα µε τα αµέσως πιο πάνω αναφερόµενα, υπόκεινται στη ρύθµιση του νέου νόµου, απορριπτοµένου του περί του αντιθέτου ισχυρισµού της εναγοµένης. Περαιτέρω, σύµφωνα µε την παράγραφο 18 του άρθρου 10 του Ν.2251/1994, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί, η εξάµηνη αποκλειστική προθεσµία για την άσκηση της συλλογικής αγωγής αρχίζει από την τελευταία εκδήλωση της παράνοµης συµπεριφοράς που αποτελεί τη βάση της, ενώ εάν πρόκειται για παράνοµη πράξη διαρκείας, η απόσβεση των σχετικών συλλογικών αξιώσεων θα επέλθει µετά την παρέλευση εξαµήνου από τον τερµατισµό της παράνοµης πράξης, η οποία επιφέρει τη διαρκή προσβολή (βλ. ούβλη-μπώλο, όπ. Παρ., ΙΙ, παρ , σελ. 1575). Στην υπό κρίση περίπτωση, η παράνοµη επιβολή αυξηµένων ασφαλίστρων αφορά σε ενεργά ασφαλιστήρια συµβόλαια και, εποµένως, η παράνοµη κατά τους αγωγικούς ισχυρισµούς πράξη είναι ενεστώσα και διαρκής. Ως εκ τούτου, δεν έχει παρέλθει η εξάµηνη αποκλειστική προθεσµία για την άσκηση της υπό κρίση αγωγής, απορριπτοµένου ως µη νόµιµου του περί του αντιθέτου ισχυρισµού της αντιδίκου. Εποµένως, η υπό κρίση αγωγή, πρέπει, κατά το µέρος που κρίθηκε νόµιµη, να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιµότητα. Η εναγοµένη ασφαλιστική εταιρεία αρνείται την ιστορική βάση της αγωγής και, περαιτέρω, ισχυρίζεται ότι η αναπροσαρµογή των ασφαλίστρων που έλαβε χώρα ήταν επιτακτική ενόψει µεταβολών που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της σύµβασης, όπως αναλυτικά εκτίθενται µε το δικόγραφο των προτάσεών της, οι οποίες κατέστησαν την παροχή αυτής όχι µόνο οικονοµικά δυσβάστακτη, αλλά και δυσµενή για τα συµφέροντα της κοινωνίας των ασφαλισµένων. Ο ως άνω ισχυρισµός 9

10 αποτελεί την ένσταση του άρθρου 288 ΑΚ, η οποία προβάλλεται παραδεκτά και νόµιµα και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιµότητα. Επίσης, η εναγοµένη ισχυρίζεται ότι η αναπροσαρµογή του ασφαλίστρου έλαβε χώρα µετά την παύση ισχύος των επιδίκων ασφαλιστηρίων συµβολαίων και ότι εποµένως, οι καλύψεις που εφεξής προσέφερε στους ασφαλισµένους της αποτελούσαν πρόταση για σύναψη νέας σύµβασης, την οποία και οι τελευταίοι απεδέχθησαν µε την καταβολή των νέων αναπροσαρµοσµένων ασφαλίστρων. Ο ισχυρισµός αυτός συνιστά ένσταση, κατ άρθρο 361 ΑΚ, που προτείνεται παραδεκτά, είναι νόµιµη και πρέπει να ερευνηθεί, εποµένως, κατ ουσίαν. Τέλος, η εναγοµένη ισχυρίζεται ότι η ενάγουσα ασκεί καταχρηστικά το δικαίωµά της, όσον µεν αφορά στην άρση των ήδη γενόµενων αναπροσαρµογών για τα έτη 2006 και 2007 διότι αυτή (η εναγοµένη) έχει ήδη εκπληρώσει τη δική της παροχή αναπροσαρµοσµένη τουλάχιστον κατά το ίδιο ποσοστό αυξήσεως των ασφαλίστρων, όσο δε αφορά στην απαγόρευση µελλοντικών αναπροσαρµογών των ασφαλίστρων, διότι αυτή θα οδηγήσει σε αφερεγγυότητα της εναγοµένης ασφαλιστικής εταιρείας και αδυναµία της να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των ασφαλιστικών της συµβολαίων. Ο ισχυρισµός αυτός αποτελεί την ένσταση περί καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώµατος του άρθρου 281 ΑΚ πλην όµως (η εν λόγω ένσταση) πρέπει να απορριφθεί ως κατ ουσίαν αβάσιµη, διότι τα αναφερόµενα ως άνω πραγµατικά περιστατικά που επικαλείται η εναγοµένη προς θεµελίωσή του δεν ασκούν καµία νόµιµη επιρροή και δεν συνιστούν κατάχρηση δικαιώµατος εκ µέρους του ενάγοντος. Από τις ένορκες καταθέσεις των µαρτύρων των διαδίκων Ιωάννου Μαγγέλη και Σπυρίδωνος Λευθεριώτη (ενός από κάθε πλευρά αντίστοιχα), που εξετάστηκαν στο ακροατήριο του ικαστηρίου τούτου και οι οποίες περιέχονται στα ταυτάριθµα µε την παρούσα απόφαση πρακτικά συνεδριάσεως, τις υπ αριθµ , 4.261, και 4.263/ , 4.266/ ένορκες βεβαιώσεις µαρτύρων ενώπιον της συµβ/φου Αθηνών Αικ. Τόλια, οι οποίες παραδεκτά λαµβάνονται υπόψη, τις οποίες προσκόµισε µετ επικλήσεως το ενάγον, την υπ. αριθµ. 5050/ ένορκη βεβαίωση µάρτυρα ενώπιον της συµβ/φου Αθηνών Παγώνας Στρατή-Σταθάρα και τις υπ αριθµ. 5052, 5053, 5054, 5055, 5056, 5057 και την 5058/ ένορκες βεβαιώσεις µαρτύρων που λήφθηκαν µετά την συζήτηση ενώπιον της ίδιας ως άνω συµβολαιογράφου, τις οποίες προσκοµίζει µετ επικλήσεως η εναγοµένη, οι οποίες όλες λαµβάνονται υπόψη κατ άρθρο 759 παρ. 3 Κ.Πολ.. (Εφ.Αθ. 4131/1995, /ΝΗ/ ), καθώς και από όλα τα επικαλούµενα και νοµίµως 10

11 προσκοµιζόµενα έγγραφα, αποδείχθηκαν πλήρως τα ακόλουθα πραγµατικά περιστατικά: Το ενάγον έχει αναγνωριστεί νόµιµα ως Ένωση Καταναλωτών και νοµιµοποιείται ενεργητικά αναφορικά µε την άσκηση της παρούσας συλλογικής αγωγής (βλ. παραπάνω). Η εναγοµένη είναι ανώνυµη εταιρία γενικών ασφαλειών. Στα πλαίσια της δραστηριότητάς της προέβη από το έτος 1993 στη σύναψη µε πληθώρα καταναλωτών ασφαλιστηρίων συµβολαίων ζωής και νοσοκοµειακής περίθαλψης, τα οποία συµπεριλάµβαναν όρο σύνδεσής τους µε την Ευρωπαική Νοµισµατική Μονάδα (ECU). Εδικότερα, τα επίδικα συµβόλαια περιλάµβαναν γενικούς όρους σύµφωνα µε τους οποίους: (άρθρο 1) Τιµή ECU ορίζεται η µέση τιµή της ευρωπαϊκής νοµισµατικής µονάδας στο εξής αποκαλούµενη ECU, όπως αυτή καθορίζεται στο δελτίο επίσηµων τιµών συναλλαγµάτων έναντι της δραχµής, το οποίο εκδίδεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Αρχική τιµή ECU ασφαλιστηρίου ζωής ή Τιµή Σύνδεσης ορίζεται η µέση τιµή ECU των τριών τελευταίων µηνών προ του µήνα σύνδεσης του ασφαλιστηρίου ζωής µε την ECU. Τιµή ECU τρέχοντος ασφαλιστικού έτους ασφαλιστηρίου ζωής ορίζεται η µέση τιµή ECU των τριών τελευταίων µηνών προ του µήνα της ετήσιας επετείου εκάστου ασφαλιστικού έτους. (άρθρο 2). Η ασφάλιση συνάπτεται σε δραχµές συνδεόµενη µε την ECU από την έναρξη ισχύος της ασφάλισης ή από την επόµενη ετήσια επέτειο της ασφάλισης, αφότου ο ασφαλιζόµενος υποβάλει αίτηση προς την εταιρεία µας για την σύνδεση του ασφαλιστηρίου του µε την ECU. Η σύνδεση γίνεται ως εξής: (παρ. 1). Κατά την διάρκεια ολόκληρου του πρώτου ασφαλιστικού έτους µετά την σύνδεση του ασφαλιστηρίου ζωής και µέχρι της εποµένης ετήσιας επετείου του, οι προβλεπόµενες από το ασφαλιστήριο παροχές καθώς και τα πληρωτέα ασφάλιστρα συνδέονται µε την αρχική Τιµή ECU και παραµένουν αµετάβλητα. 2. Για το καθένα από τα επόµενα της σύνδεσης µε την ECU ασφαλιστικά έτη, οι παροχές και τα ασφάλιστρα θα αναπροσαρµόζονται, πολλαπλασιαζόµενα µε το πηλίκον που προκύπτει από τη διαίρεση της τιµής ECU του τρέχοντος ασφαλιστικού έτους µε την αρχική τιµή του παρόντος συµβολαίου. Οι νέες αναπροσαρµοσµένες παροχές καθώς και τα ασφάλιστρα θα παραµένουν σταθερά για ολόκληρο το ασφαλιστικό έτος. Στην περίπτωση δε που το πηλίκον της διαιρέσεως υπολείπεται της µονάδας (όταν δηλαδή η αναπροσαρµογή ενός ασφαλιστικού έτους είναι αρνητική) τα ασφάλιστρα δεν θα αναπροσαρµόζονται προς τα κάτω, αλλά θα παραµένουν στο αυτό ύψος µε τα αντίστοιχα ασφάλιστρα του αρχικού (πρώτου) ασφαλιστικού έτους (σε συνδυασµό µε την παρ. 7 του ίδιου άρθρου). Στις ετήσιες αποδείξεις είσπραξης των ασφαλίστρων 11

12 που η εναγοµένη εξέδιδε και χορηγούσε στους ασφαλισµένους της κατά την πληρωµή των ασφαλίστρων τους και µε τις οποίες τους ειδοποιούσε για τις αναπροσαρµογές που λάµβαναν χώρα, αναγραφόταν η αρχική τιµή του ECU, ήτοι η τιµή της µονάδας κατά την ηµεροµηνία σύναψης ενός εκάστου των ασφαλιστηρίων συµβολαίων και η τρέχουσα τιµή του ECU, ήτοι αυτή που ίσχυε κατά την χρονική στιγµή κατά την οποία εκδίδονταν η σχετική απόδειξη. Επίσης, σηµειώνονταν η συνολική αναπροσαρµογή του ασφαλίστρου που είχε µεσολαβήσει από την έναρξη ισχύς του συµβολαίου µέχρι την ηµέρα έκδοσης της ετήσιας κάθε φορά απόδειξης ασφαλίστρων. Από την µία χρονιά στην επόµενη η αναπροσαρµογή των ασφαλίστρων γίνονταν, σύµφωνα και µε τα αναφερόµενα στους προδιαληφθέντες όρους των σχετικών ασφαλιστηρίων συµβολαίων, µε βάση το ποσοστό της αύξησης της τιµής του ECU κατά το τρέχον κάθε φορά ασφαλιστικό έτος σε σχέση µε την αρχική τιµή του ECU εκάστου ασφαλιστηρίου συµβολαίου. Τα ως άνω ασφαλιστήρια συµβόλαια περιλάµβαναν και Παράρτηµα που τιτλοφορούνταν «Πρόσθετη Ασφάλιση Εξόδων Νοσοκοµειακής Περίθαλψης». Άλλα από τα επίδικα ασφαλιστήρια συµβόλαια παρείχαν νοσοκοµειακές καλύψεις µε απεριόριστο όριο κάλυψης, άλλα µε περιορισµένο όριο κάλυψης. Η σύνδεση µε την τιµή του ECU περιλαµβάνονταν σε όλα τα ασφαλιστήρια συµβόλαια ανεξαιρέτως, περιορισµένης και απεριόριστης κάλυψης και αποτελούσε έναν αντικειµενικό και εκ των προτέρων γνωστό στους ασφαλισµένους τρόπο αναπροσαρµογής των ασφαλίστρων. Στα µεν ασφαλιστήρια µε όριο παροχών, ήτοι µε περιορισµένη κάλυψη, η αναπροσαρµογή των ασφαλίστρων συνεπάγεται αντίστοιχη αναπροσαρµογή του ορίου καλύψεως, η οποία είναι απαραίτητη προκειµένου να µην απαξιωθεί η ασφαλιστική κάλυψη του ασφαλισµένου από τον πληθωρισµό, ωστόσο εφόσον ο ίδιος το επιθυµεί είναι δυνατόν αµφότερες οι παροχές να παραµείνουν σταθερές. Στα δε ασφαλιστήρια απεριόριστης κάλυψης, όπου η παροχή του ασφαλιστή αναπροσαρµόζεται αυτόµατα κάθε χρόνο καλύπτοντας κάθε αύξηση που επέρχεται στο κόστος νοσηλείας του ασφαλισµένου (είτε ως καταβαλλόµενη αποζηµίωση είτε ως ασφαλιστικός κίνδυνος), η αναπροσαρµογή των ασφαλίστρων είναι αναγκαία και επιτακτική για την λειτουργία του συµβολαίου. Αυτό ενισχύεται και από το άρθρο 7 περ. δ του Παραρτήµατος, όσον αφορά στα ασφαλιστήρια απεριόριστης κάλυψης, σύµφωνα µε το οποίο: «Το παρόν Παράρτηµα παύει να ισχύει αν διακοπεί η σύνδεση του Ασφαλιστηρίου Ζωής από την Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Μονάδα (ECU)». Εξάλλου, η αναπροσαρµογή των επιδίκων ασφαλιστηρίων συµβολαίων ορίζεται και 12

13 στο φυλλάδιο µε το οποίο η εναγοµένη διαφήµιζε τα ως άνω συµβόλαια για την προώθησή τους στην αγορά. Ειδικότερα, σχετικά ορίζεται ότι: «Επειδή οι ανάγκες αυξάνονται µε το πέρασµα του χρόνου, η κάλυψη από το αρχικό ασφαλιστήριο ζωής δεν θα είναι αρκετή αν αυτό δεν αναπροσαρµόζεται. Η Εθνική Ασφαλιστική εγγυάται µε τον καλύτερο τρόπο την αναπροσαρµογή του συµβολαίου σας συνδέοντας τις αξίες του ασφαλιστηρίου µε ισοτιµία ECU και προσφέροντάς σας ευρωπαϊκή κάλυψη. Έτσι κάθε χρόνο εγγυηµένα και χωρίς ιατρική εξέταση, οι καλύψεις σας θα αναπροσαρµόζονται σε τέτοιο ύψος όσο η σχέση της τιµής ECU του τρέχοντος ασφαλιστικού έτους προς την αρχική τιµή ECU του ασφαλιστηρίου». Εποµένως, µε βάση τα παραπάνω, τα επίδικα ασφαλιστήρια συµβόλαια αναγνώριζαν στην εναγοµένη το δικαίωµα να αναπροσαρµόζει ετησίως τα ασφάλιστρα µε βάση την ρήτρα ECU, ήτοι σε κάθε περίπτωση µε όρους και κριτήρια αντικειµενικά, σαφή, ορισµένα και εκ των προτέρων γνωστά στους αντισυµβαλλοµένους τηςασφαλισµένους. Από την και µετά καταργήθηκε η νοµισµατική µονάδα του ECU και αντικαταστάθηκε το εγχώριο νόµισµα της δραχµής από το ευρώ (αν και η είσοδος της Ελλάδας στην ζώνη του Ευρώ είχε ήδη συντελεστεί σε λογιστική µόνο µορφή ήδη από Τα επίδικα ασφαλιστήρια συµβόλαια που εκφράζονταν µέχρι τότε σε δραχµές, εκφράζονταν πλέον σε ευρώ, ενώ η σύνδεση µε µία εξωγενή νοµισµατική µονάδα (ECU) έπαψε πλέον να υφίσταται. Κατ αποτέλεσµα, µε την διακοπή της σύνδεσης του εγχώριου νοµίσµατος µε το ECU, διεκόπη οµοίως και η σύνδεση των ως άνω ασφαλιστηρίων συµβολαίων και του επιδίκου παραρτήµατος µε το ECU. Ειδικότερα, αυτό είχε σαν αποτέλεσµα: όσον αφορά τα ασφαλιστήρια συµβόλαια µε απεριόριστη νοσοκοµειακή κάλυψη την παύση της ισχύος τους, σύµφωνα µε τον ως άνω προδιαληφθέντα όρο τους, όσο δε αφορά τα ασφαλιστήρια συµβόλαια µε περιορισµένη νοσοκοµειακή κάλυψη, τα οποία δεν περιελάµβαναν αντίστοιχο όρο παύσεως της ισχύος τους, την συνέχιση της λειτουργίας τους. Όπως αποδείχθηκε, από την και µέχρι και το έτος 2005 η εναγοµένη ασφαλιστική εταιρεία εξακολούθησε να παρέχει τις ασφαλιστικές παροχές στους ασφαλισµένους της βάσει των επίδικων ασφαλιστηρίων συµβολαίων και οι τελευταίοι µε τη σειρά τους εξακολούθησαν να καταβάλλουν τα ίδια ασφάλιστρα που κατέβαλαν για το έτος 2001, δηλαδή όλα τα επίδικα ασφαλιστήρια συµβόλαια εξακολούθησαν να λειτουργούν µε τους αρχικούς τους όρους, µε εξαίρεση την ρήτρα σύνδεσής τους µε το ECU η οποία, εν όψει των νοµισµατικών µεταβολών που είχαν 13

14 λάβει χώρα, είχε καταστεί ανενεργός και χωρίς την προσθήκη νέου όρου περί αναπροσαρµογής των ασφαλίστρων. Ειδικότερα, στα ασφαλιστήρια συµβόλαια απεριόριστης καλύψεως, µετά την λήξη της ισχύος τους στο τέλος του έτους 2001, έλαβε χώρα πρόταση της εναγοµένης ασφαλιστικής εταιρείας για παράταση της ισχύος τους και αντίστοιχα συναίνεση των ασφαλισµένων της δια της καταβολής των ασφαλίστρων, ανερχοµένων στο ύψος αυτών του προηγούµενου ασφαλιστικού έτους Στα περιορισµένης καλύψεως, εξακολούθησαν να λειτουργούν οι υφιστάµενες ασφαλιστικές συµβάσεις, δια της καταβολής από τους ασφαλισµένους, οµοίως ως άνω, των ασφαλίστρων του προηγούµενου ασφαλιστικού έτους Σηµειωτέον ότι η ρήτρα σύνδεσης των ασφαλιστηρίων συµβολαίων µε το ECU, η οποία είχε καταστεί ανενεργός µετά την , ήταν η µόνη ρήτρα αναπροσαρµογής των ασφαλίστρων που περιλάµβαναν τα επίδικα συµβόλαια και ότι στις αρχικές συµβάσεις δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη ρύθµισης της αναπροσαρµογής των ασφαλίστρων για το χρονικό διάστηµα µετά την κατάργηση της µονάδας ECU. Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε, κατά την παράταση (για τα απεριόριστης καλύψεως) και εξακολούθηση (για τα περιορισµένης καλύψεως) της λειτουργίας των επιδίκων συµβολαίων δεν µεσολάβησε από πλευράς της εναγοµένης καµία νέα πρόταση προς τους ασφαλισµένους της για να περιληφθεί σε αυτά ρήτρα που να ρυθµίζει κατ άλλον τρόπο την αναπροσαρµογή των ασφαλίστρων. Αυτό αποδεικνύεται ιδία από τις προσκοµισθείσες µετ επικλήσεως από το ενάγον σωµατείο αποδείξεις καταβολής των ασφαλίστρων κατά τα έτη από το 1995 έως και το 2005, σύµφωνα µε τις οποίες τα ασφάλιστρα µέχρι και το έτος 2001 αναπροσαρµόζονταν σύµφωνα µε τον όρο της αρχικής συµβάσεως, δηλαδή πολλαπλασιαζόµενα µε το πηλίκον που προκύπτει από την διαίρεση της τιµής του ECU του τρέχοντος κάθε φορά ασφαλιστικού έτους µε την αρχική τιµή ECU του κάθε ασφαλιστηρίου συµβολαίου, ενώ από το έτος 2002 και µέχρι το έτος 2005 παρέµειναν σταθερά στο ύψος αυτών του έτους 2001, µε την διαφορά ότι εκφράζονταν πλέον σε ευρώ και όχι σε δραχµές. Αρχής γενοµένης από τον Ιανουάριο του έτους 2006 οι καταναλωτές-αντισυµβαλλόµενοι της εναγοµένης στα ως άνω ασφαλιστήρια συµβόλαια έλαβαν ένας έκαστος επιστολή της, µε τυποποιηµένο περιεχόµενο, η οποία αφορούσε το ασφαλιστικό έτος 2006, το περιεχόµενο της οποίας είχε ως εξής: «Εδώ και αρκετά χρόνια βρίσκεστε µαζί µας στην µεγάλη οικογένεια της Εθνικής Ασφαλιστικής και έχετε στα χέρια σας ένα από τα πληρέστερα σε καλύψεις και το πλέον ανταγωνιστικό από πλευράς ασφαλίστρου Συµβόλαια Ζωής και Νοσοκοµειακής Περίθαλψης. Στα χρόνια αυτά µας τιµάτε µε 14

15 την εµπιστοσύνη σας και εµείς µε την σειρά µας πάντα ανταποκρινόµαστε µε συνέπεια στις ανάγκες σας. Φροντίζοντας πάντα το καλύτερο για εσάς, για πολλά χρόνια δεν σας επιβαρύναµε µε καµία αύξηση για το Νοσοκοµειακό σας Πρόγραµµα. Η συνεχής όµως ανοδική πορεία του κόστους της νοσοκοµειακής περίθαλψης µας υποχρεώνει να αυξήσουµε τα ασφάλιστρα µόνο της κάλυψης αυτής κατά 6,8% δηλαδή ποσό ευρώ στην ετήσια δόση. Σας επισηµαίνουµε ότι η αύξηση είναι πολύ µικρή σε σχέση µε την εξέλιξη του ιατρικού πληθωρισµού και σας διαβεβαιώνουµε ότι στο µέλλον θα αντιµετωπίσουµε την εξέλιξη αυτή µε τον ίδιο συνετό τρόπο. Η µικρή αυτή αύξηση µας βοηθά να συνεχίσουµε να σας παρέχουµε το ίδιο υψηλό επίπεδο υπηρεσιών». Με τον ίδιο τρόπο, ήτοι µε αποστολή προς τους ασφαλισµένους τυποποιηµένου περιεχοµένου επιστολών, ανακοίνωσε η εναγοµένη την αύξηση των ασφαλίστρων και για το επόµενο έτος, 2007, όπως παρακάτω: «Αναφερόµαστε στην περυσινή επιστολή, όπου σας ζητήσαµε αύξηση του ασφαλίστρου της Νοσοκοµειακής Περίθαλψης κατά 6,8% και σας ευχαριστούµε για την θετική σας ανταπόκριση. Στην επιστολή µας εκείνη σας είχαµε υποσχεθεί ότι θα αντιµετωπίζαµε και στο µέλλον τις αναγκαίες αυξήσεις µε τον ίδιο συνετό τρόπο. Έτσι σας ζητούµε και φέτος µία αύξηση στα ασφάλιστρα της Νοσοκοµειακής Περίθαλψης κατά 6,5% δηλαδή ευρώ..στην ετήσια δόση. Η αύξηση αυτή η οποία είναι πολύ µικρή σε σχέση µε την εξέλιξη του κόστους της Νοσοκοµειακής Περίθαλψης, είναι απαραίτητη για να συνεχίσουµε να παρέχουµε τις υπηρεσίες µας στο ίδιο υψηλό επίπεδο». Σηµειωτέον ότι η αύξηση που επιβλήθηκε αφορούσε τόσο τα τρέχοντα ασφαλιστικά έτη 2006 και 2007 όσο και τα παρελθόντα έτη, από το 2002 έως και το 2005, κατά τα οποία τα ασφάλιστρα είχαν παραµείνει σταθερά. Εξάλλου και η εναγοµένη συνοµολογεί µε το δικόγραφο των προτάσεών της τόσο το ποσοστό της αύξησης όσο και την αναδροµική επιβολή της, µε την διαφορά ότι ισχυρίζεται ότι επέβαλλε το πρώτον την αύξηση το έτος 2005 και όχι το 2006 και αναδροµικά για τα 3 έτη (2002, 2003 και 2004) και όχι για 4, πλην όµως οι σχετικοί ισχυρισµοί της δεν αποδείχθηκαν και απορρίπτονται στην ουσία τους. Από τα παραπάνω εκτιθέµενα πραγµατικά περιστατικά και το σύνολο των αποδεικτικών µέσων προκύπτει ότι η εναγοµένη προέβη στην αύξηση των ασφαλίστρων κατά τα έτη 2006 και 2007 όσον αφορά σε ασφαλιστήρια συµβόλαια στα οποία δεν περιλαµβάνονταν ρήτρα περί αναπροσαρµογής τους µετά την , οπότε και καταργήθηκε η µέχρι τότε ισχύουσα ρήτρα σύνδεσής τους µε τη τιµή του ECU. Η αναπροσαρµογή έγινε µονοµερώς από την εναγοµένη, µε αποστολή στους ασφαλισµένους 15

16 προδιατυπωµένων επιστολών, µε τις οποίες απλώς τους ανακοίνωνε την ήδη αποφασισθείσα από αυτήν αύξηση και το ποσοστό αυτής για το ασφαλιστικό έτος που ακολουθούσε, χωρίς να προηγηθεί καµία διαπραγµάτευση της αναπροσαρµογής και των όρων αυτής µε τους καταναλωτές. Επιπλέον, ο τρόπος επιβολής της αύξησης των ασφαλίστρων, µέσω τυποποιηµένης επιστολής και η µέσω της επιστολής αυτής επιφύλαξη εκ µέρους της εναγοµένης του δικαιώµατός της για ενδεχόµενη µελλοντική αύξηση των ασφαλίστρων, χωρίς να προβλέπεται συγκεκριµένα η περιοδικότητα και το ακριβές ύψος αυτής, αλλά αντιθέτως µε κριτήρια γενικά και ασαφή τα οποία δεν προσδιορίζονται κατά τρόπο αντικειµενικό, εύλογο και συγκεκριµένο (όπως βλ. ως άνω η συνεχής ανοδική πορεία του κόστους της νοσοκοµειακής περίθαλψης ή η εξέλιξη του ιατρικού πληθωρισµού), παραβιάζουν την αρχή της διαφάνειας, όπως αναλυτικά το περιεχόµενό της εκτέθηκε µε την προδιαληφθείσα νοµική σκέψη, και καθιστούν την γενόµενη αναπροσαρµογή αυθαίρετη µονοµερή τροποποίηση ενός από τα βασικά στοιχεία της αρχικής συµβάσεως, όπως το ασφάλιστρο, και κατά συνέπεια, την επίδικη συµπεριφορά της εναγοµένης παράνοµη και καταχρηστική. Η καταχρηστικότητα της συµπεριφοράς της ενισχύεται: α) από το γεγονός ότι επί 4 συναπτά έτη όπως αποδείχθηκε-ήτοι από το 2002 έως και το 2005-επέβαλε στους ασφαλισµένους της τα ίδια ασφάλιστρα µε αυτά του έτους 2001 χωρίς να ζητήσει καµία αύξηση επ αυτών και β) από την αναδροµική επιβολή αύξησης στα ασφάλιστρα των ετών από το έτος 2002 έως και το έτος Η αυθαίρετη αύξηση των ασφαλίστρων και η χρέωση των καταναλωτών µε αυτά είχε σαν αποτέλεσµα την διασάλευση της δικαιολογηµένα προσδοκώµενης ασφάλειας των συναλλαγών και την έκθεση σε κίνδυνο των οικονοµικών συµφερόντων των ασφαλισµένων-καταναλωτών, αφού µε τον τρόπο αυτόν δηµιουργείται ο κίνδυνος χρεώσεών τους µε αυθαίρετα προσδιοριζόµενα ασφάλιστρα τα οποία η ασφαλιστική εταιρεία επιβάλλει, χωρίς µάλιστα να δεσµεύεται σε σχέση µε τις µελλοντικές τους αυξήσεις. Εξάλλου, ακόµη αν θεωρηθεί αληθής ο ισχυρισµός της εναγοµένης ότι είχε δικαίωµα για την επίδικη αναπροσαρµογή, βάσει των άρθρων 200 και 288 ΑΚ, αυτό δεν θα µπορούσε να αναιρέσει τον αυθαίρετο, µονοµερή και ως εκ τούτου παράνοµο και καταχρηστικό χαρακτήρα, όπως παραπάνω αναλυτικά εκτέθηκε, του τρόπου µε τον οποίο αυτή έλαβε χώρα και, εποµένως, ο σχετικός ισχυρισµός της απορρίπτεται ως αβάσιµος στην ουσία του. Οµοίως ως άνω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιµη κατ ουσίαν και η ένσταση της εναγοµένης βάσει του άρθρου 361 ΑΚ διότι: για µεν το χρονικό διάστηµα από το 2002 έως και το Η αυθαίρετη αύξηση των 16

17 ασφαλίστρων και η χρέωση των καταναλωτών µε αυτά είχε σαν αποτέλεσµα τη διασάλευση της δικαιολογηµένα προσδοκώµενης ασφάλειας των συναλλαγών και την έκθεση σε κίνδυνο των οικονοµικών συµφερόντων των ασφαλισµένων-καταναλωτών, αφού µε τον τρόπο αυτόν δηµιουργείται ο κίνδυνος χρεώσεών τους µε αυθαίρετα προσδιοριζόµενα ασφάλιστρα τα οποία η ασφαλιστική εταιρεία επιβάλλει, χωρίς µάλιστα να δεσµεύεται σε σχέση µε τις µελλοντικές τους αυξήσεις. Εξάλλου, ακόµη αν θεωρηθεί αληθής ο ισχυρισµός της εναγοµένης ότι είχε δικαίωµα για την επίδικη αναπροσαρµογή, βάσει των άρθρων 200 και 288 ΑΚ, αυτό δεν θα µπορούσε να αναιρέσει τον αυθαίρετο, µονοµερή και ως εκ τούτου παράνοµο και καταχρηστικό χαρακτήρα, όπως παραπάνω αναλυτικά εκτέθηκε, του τρόπου µε τον οποίο αυτή έλαβε χώρα και εποµένως, ο σχετικός ισχυρισµός της απορρίπτεται ως αβάσιµος στην ουσία του. Οµοίως ως άνω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιµη κατ ουσίαν και η ένσταση της εναγοµένης βάσει του άρθρου 361 ΑΚ, διότι: για µεν το χρονικό διάστηµα από το 2002 έως και το 2005 η συναίνεση των καταναλωτών για την παράταση της ισχύος των αρχικών συµβάσεων αφορούσε στη διατήρηση των ασφαλίστρων σταθερών, ήτοι στην καταβολή των ασφαλίστρων του έτους 2001, όπερ και εγένετο. Εξάλλου, η καταβολή των αυξηµένων ασφαλίστρων κατά τα έτη 2006 και 2007, δεν σηµαίνει άνευ άλλου τινός την αποδοχή των αυξήσεων από τους καταναλωτές, οι οποίοι ευρίσκονται σε θέση διαπραγµατευτικής αδυναµίας αφού σε περίπτωση που αρνηθούν να καταβάλλουν τα έστω µονοµερώς επιβαλλόµενα ασφάλιστρα κινδυνεύουν να καταστούν τα συµβόλαιά τους αυτοδικαίως άκυρα, ενόψει του άρθρου 7 περ. α των γενικών όρων του σχετικού παραρτήµατος των επίδικων συµβολαίων. Όσον αφορά την, κατά τους ισχυρισµούς της εναγοµένης, ειδική συµφωνία περί αναπροσαρµογής του ασφαλίστρου για το Παράρτηµα των ασφαλιστηρίων µε απεριόριστη νοσοκοµειακή κάλυψη, η οποία κατέστη και αντικείµενο ατοµικής µε τον κάθε ασφαλισµένο διαπραγµατεύσεως, πρέπει να λεχθούν τα εξής: Πρόκειται για προσθήκη ειδικής ρήτρας τιµαριθµικής αναπροσαρµογής στο επίδικο παράρτηµα, που έλαβε χώρα εν έτει 2008 και αφορά µελλοντικές αναπροσαρµογές (όπως συνοµολογείται και από την εναγοµένη βλ. προτάσεις σελ. 36). Εποµένως, ακόµη και ρητή συµφωνία των ασφαλισµένων όσον αφορά στην ως άνω ρήτρα αναπροσαρµογής, σε κάθε περίπτωση δεν αναφέρεται στις αναπροσαρµογές που ήδη έλαβαν χώρα κατά τα έτη 2006 και 2007 και δεν αίρει τον παράνοµο χαρακτήρα τους, απορριπτοµένου ως κατ ουσίαν αβασίµου του σχετικού ισχυρισµού της εναγοµένης. 17

18 Κατόπιν των ανωτέρω εκτεθέντων, η υπό κρίση αγωγή πρέπει να γίνει εν µέρει δεκτή ως κατ ουσίαν βάσιµη, και ειδικότερα: Να αναγνωριστεί ότι η αύξηση των ασφαλίστρων που επιβλήθηκε από την εναγοµένη, κατά τα έτη 2006 και 2007, σε ποσοστό 6,8% και 6,5% αντίστοιχα, στα ασφαλιστήρια συµβόλαια που περιλαµβάνουν γενικό όρο σύνδεσής τους µε την Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Μονάδα είναι παράνοµη και καταχρηστική, να υποχρεωθεί η εναγοµένη σε άρση της παρανόµως επιβληθείσης ως άνω αύξησης των ετήσιων ασφαλίστρων, να αναγνωριστεί ότι εναγοµένη δεν δικαιούται να προβαίνει στο µέλλον κατά τρόπο µονοµερή και αυθαίρετο σε αύξηση των ετησίων ασφαλίστρων στα ανωτέρω συµβόλαια και να της απαγορευθεί να προβαίνει στο µέλλον σε µονοµερείς, αυθαίρετες και παράνοµες αυξήσεις των ετησίων ασφαλίστρων στα ως άνω συµβόλαια, απορριπτοµένου ως αβασίµου στην ουσία του σχετικού αιτήµατος όσον αφορά την απαγόρευση κάθε µελλοντικής αυξήσεως των ασφαλίστρων και τη διατήρηση στα επίδικα ασφαλιστήρια συµβόλαια του αυτού ασφαλίστρου που ίσχυε κατά τη στιγµή της υιοθέτησης του ευρώ από τη χώρα µας το έτος 2001, διότι αύξηση των ασφαλίστρων είναι δυνατή στο µέλλον εφόσον λάβει χώρα µε νόµιµο τρόπο, το γεγονός δε ότι αύξηση που επήλθε κατά τα έτη 2006 και 2007 κρίθηκε παράνοµη και καταχρηστική δεν σηµαίνει την άνευ άλλου τινός απαγόρευση κάθε είδους αύξησης των ασφαλίστρων στο µέλλον. Περαιτέρω, πρέπει να απειληθεί εις βάρος της εναγοµένης χρηµατική ποινή, ύψους ευρώ, για κάθε παράβαση των ως άνω υποχρεώσεών της. Αναφορικά µε το αίτηµα για την κήρυξη της παρούσης αποφάσεως προσωρινώς εκτελεστής, το ικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εξαιρετικοί προς τούτο λόγοι, ούτε ότι η καθυστέρηση στην εκτέλεση της απόφασης θα προκαλέσει σηµαντική ζηµία στον διάδικο που νίκησε (άρθρα 907, 908 παρ. 1 Κ.Πολ..), εποµένως το σχετικό αίτηµα του ενάγοντος πρέπει να απορριφθεί ως κατ ουσίαν αβάσιµο. Εξάλλου, από την ετήσιο απολογισµό του έτους 2006 προκύπτει ότι η εναγοµένη κατέχει την πρώτη θέση σε µερίδιο αγοράς µε ποσοστό 15,8% σε σχέση µε 14,8% το 2005, ότι κατάφερε να αναπτυχθεί µε ρυθµούς εξαιρετικά ταχύτερους σε σχέση µε την αγορά (10,5%) ότι διατηρεί 150 γραφεία ζωής, ασφαλιστικούς συµβούλους, συνεργαζόµενα ασφαλιστικά πρακτορεία, ότι στον κλάδο ζωής είχε κατά το ίδιο ως άνω έτος (2006) αύξηση νέας παραγωγής µε ποσοστό 41%, ενώ η ασφαλιστική αγορά κινήθηκε µε 18% αύξηση, απορριπτοµένων ως αναπόδεικτων και αβάσιµων στην ουσία των ισχυρισµών της εναγοµένης περί ζηµίας της κατά τα 18

19 έτη 2006 και Εποµένως, το ικαστήριο, λαµβάνοντας υπόψη τα στοιχεία αυτά σε συνδυασµό µε την ένταση της προσβολής της έννοµης τάξης, που συνιστά η κατά τα ανωτέρω παράνοµη συµπεριφορά της εναγοµένης και τις ανάγκες της γενικής πρόληψης, αλλά και της ειδικής (βλ. άρθρο 10 παρ. 16 εδάφιο β του Ν. 2251/1994), κρίνει ότι το ποσόν που πρέπει να αναγνωρισθεί στο ενάγον ως οφειλόµενο για χρηµατική ικανοποίηση ανέρχεται σε ευρώ, απορριπτοµένων των ισχυρισµών της εναγοµένης περί της αντίθεσης της διάταξης του άρθρου 10 παρ. 16 περ. β του Ν. 2251/1994 στην αρχή του άρθρου 7 παρ. 1 του Συντάγµατος και στην αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 εδ. δ του Σ). Τέλος, τα δικαστικά έξοδα πρέπει να κατανεµηθούν µεταξύ των διαδίκων ανάλογα µε την έκταση της νίκης και της ήττας τους (άρθρα 178 παρ. 1, 191 παρ.2,741 Κ.Πολ..) και να επιβληθεί µέρος των δικαστικών εξόδων του ενάγοντος εις βάρος της εναγοµένης, όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΙΚΑΖΕΙ κατ αντιµωλίαν των αντιδίκων. ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπό κρίση αγωγή ως προς το αίτηµά της να αναγνωριστεί το δικαίωµα αποκατάστασης της ζηµίας που έχουν υποστεί οι καταναλωτές από την παράνοµη αύξηση των ασφαλίστρων, κατά τα έτη 2006 και 2007, στα ασφαλιστήρια συµβόλαια που περιλαµβάνουν γενικό όρο σύνδεσής τους µε την Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Μονάδα, για να εκδικαστεί σε άλλη συνεδρίαση του ικαστηρίου αυτού κατά την τακτική διαδικασία της αµφισβητούµενης δικαιοδοσίας. ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ότι κρίθηκε απορριπτέο. ΕΧΕΤΑΙ εν µέρει την αγωγή. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι η επιβληθείσα από την εναγοµένη αύξηση των ετησίων ασφαλίστρων, κατά τα έτη 2006 και 2007, σε ποσοστό 6,8% και 6,5% αντίστοιχα, στα ασφαλιστήρια συµβόλαια που περιλαµβάνουν γενικό όρο σύνδεσής τους µε την Ευρωπαϊκή Νοµισµατική Μονάδα, είναι παράνοµη και καταχρηστική. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι η εναγοµένη δεν δικαιούται να προβαίνει στο µέλλον κατά τρόπο µονοµερή, παράνοµο και καταχρηστικό σε αύξηση των ετησίων ασφαλίστρων στα ανωτέρω συµβόλαια. ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ την εναγοµένη να άρει την προσβολή συνεπεία της παράνοµης επιβολής αύξησης των ετησίων ασφαλίστρων στα ανωτέρω συµβόλαια. 19

20 ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ στην εναγοµένη να προβαίνει στο µέλλον σε αύξηση των ετησίων ασφαλίστρων στα ανωτέρω συµβόλαια κατά τρόπο µονοµερή, παράνοµο και καταχρηστικό. ΑΠΕΙΛΕΙ εις βάρος της εναγοµένης χρηµατική ποινή, ύψους τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, για κάθε παράβαση των ως άνω υποχρεώσεών της για άρση της προσβολής και απαγόρευσή της στο µέλλον. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι η εναγοµένη οφείλει να καταβάλει στο ενάγον το συνολικό ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, ως χρηµατική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ εις βάρος της εναγοµένης µέρος των δικαστικών εξόδων του ενάγοντος, το ύψος των οποίων καθορίζει στο ποσό των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ. Κρίθηκε, αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 13/10/2008. Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ηµοσιεύθηκε σε δηµόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 17/10/2008. Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ 20