Για πληροφορίες σχετικά με την Πρωτοβουλία μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Γ.Ευτυχίδη τηλ ,

Transcript

1 Αθήνα 7/9/2007 Σας αποστέλλουμε συνημμένη Παρέμβαση ομάδας ειδικών επιστημόνων-ερευνητών, σχετική με τα προβλήματα των δασικών πυρκαγιών του Η παρέμβαση αυτή αποτελεί διεπιστημονική πρωτοβουλία με σκοπό να γίνει σαφές, πέρα από πολιτικές αποχρώσεις, συντεχνιακές ή συνδικαλιστικές επιδιώξεις ότι: - Υπάρχει ομόφωνη άποψη του επιστημονικού κόσμου που ασχολείται με το αντικείμενο των δασικών πυρκαγιών, η οποία και κατατίθεται για επεξεργασία και προβληματισμό - Η βιοφυσική διάσταση του προβλήματος η οποία επιτείνει τις συνέπειες θεσμικών και οργανωτικών αδυναμιών δεν αποτελεί άλλοθι άλλα αντικείμενο άμεσης και συστηματικής διαχείρισης και τέλος ότι - Χρειάζεται να υπάρξει εθνικό σχέδιο για τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος και την προστασία των εθνικών πόρων, που να βασίζεται σε επιστημονική τεκμηρίωση και όχι σε αυθαίρετες πολιτικές επιλογές και να αξιοποιεί όλο το υπάρχον δυναμικό υπηρεσιών, οργανισμών, φορέων και προσώπων που μπορούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών Την παρέμβαση υπογράφουν ΟΝΟΜΑ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΦΟΡΕΑΣ Ανδριόπουλος Παύλος Βιολόγος Τμήμα Βιολογίας Παν.Αθηνών Αριανούτσου Μαργαρίτα Καθ. Οικολογίας Τμήμα Βιολογίας Παν.Αθηνών Βαρελά Βασιλική Δασολόγος ΑΛΓΟΣΥΣΤΕΜΣ ΑΕ Γήτας Γιάννης Λέκτορας Τηλεπισκόπησης-ΓΣΠ ΑΠΘ, Τμήμα Δασολογίας και ΦΠ Γκούμα Βασιλική Δρ Δασολόγος Ερευνών Αθηνών Δασκαλάκου Βάλια Δρ Δασολόγος Ερευνών Αθηνών Ευτυχίδης Γιώργος Δασολόγος ΑΛΓΟΣΥΣΤΕΜΣ ΑΕ Θάνος Κώστας Καθ.Βοτανικής Τμήμα Βιολογίας Παν.Αθηνών Καζάνης Δημήτρης Δρ Βιολόγος Τμήμα Βιολογίας Παν.Αθηνών Καλαμποκίδης Κων/νος Επίκ. Καθηγητής Τμήμα Γεωγραφίας, Παν. Αιγαίου Καρέτσος Γιώργος Δασολόγος- Δρ Οικολογίας ΕΘΙΑΓΕ, ΙΜΔΟ & ΤΔΠ Κωσταντινίδης Παύλος Αναπληρωτής Ερευνητής Ερευνών Θεσ/νίκης Λυμπερόπουλος Νίκος Δρ Μηχανολόγος Μηχ/κός UNIDO-ICHET Μαλλίνης Γιώργος Δρ Τηλεπισκόπησης-ΓΣΠ ΑΠΘ, Τμήμα Δασολογίας και ΦΠ Μαντζαβέλας Αντώνης Δρ Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος ΟΜΙΚΡΟΝ ΕΠΕ Μπαλατσός Παναγιώτης Δρ Δασολόγος - Πυρκαγιολόγος Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης Ξανθόπουλος Γαβριήλ Δρ Δασολόγος- Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ, ΙΜΔΟ & ΤΔΠ Σταθερόπουλος Μίλτος Καθ. Αναλυτικής Χημείας Τμήμα Χημ.Μηχανικών ΕΜΠ Σφυρής Άγγελος Μαθηματικός-Πληροφορικός ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ Τσαγκάρη Κωνσταντίνα Δασολόγος Δρ Μετεωρολογίας ΕΘΙΑΓΕ Τσιουρλής Γιώργος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ, Ιδρυμα Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης Για πληροφορίες σχετικά με την Πρωτοβουλία μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Γ.Ευτυχίδη τηλ , axion-1@otenet.gr 1

2 Παρέμβαση Ελλήνων Επιστημόνων Έρευνας Δασικών Πυρκαγιών για τις Πυρκαγιές του 2007 Οι πυρκαγιές του 2007 αποτελούν τη μεγαλύτερη κοινωνική, οικολογική και οικονομική καταστροφή που έχει υποστεί η Ελλάδα μετά τη λήξη του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, με σημαντικές συνέπειες στην υγεία του πληθυσμού και δεκάδες θυμάτων. Τα προβλήματα που δημιούργησαν οι πυρκαγιές αυτές και οι συνέπειές τους, σε συνδυασμό με τις αντιλήψεις που επικρατούν και το δυναμικό που υπάρχει για την επανάληψη τέτοιων καταστάσεων, είναι πολύ πιθανόν να επηρεάσουν μελλοντικά τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρα μας με πολύ αρνητικό τρόπο. Ως Έλληνες επιστήμονες που ασχολούμαστε με τις πολλαπλές και σύνθετες πτυχές του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών, θεωρούμε καθήκον και υποχρέωσή μας να διατυπώσουμε ομόφωνα και διεπιστημονικά τις απόψεις μας για τις αιτίες της καταστροφής, την αντιμετώπιση του προβλήματος και το σχεδιασμό της μεταπυρικής διαχείρισης των περιοχών που κάηκαν. Η παρέμβαση αυτή αποτελεί για εμάς έκφραση της συμμετοχής μας στην οδύνη των οικογενειών των ανθρώπων που χάθηκαν, δήλωση εκτίμησης της προσπάθειας ανάκαμψης των κοινωνιών που δοκιμάστηκαν από τις πυρκαγιές αλλά και αντίλαλο της αγωνίας των περιοχών της χώρας, που εν δυνάμει αποτελούν υποψήφια θέατρα παρόμοιων καταστροφών στο μέλλον. Όπως σε κάθε φυσική καταστροφή, αποτελεί υποχρέωση όλων να αντιμετωπίσουμε κατά προτεραιότητα τις έκτακτες καταστάσεις και να αποκαταστήσουμε τη λειτουργία και τη συνοχή του κοινωνικού ιστού. Παράλληλα όμως οφείλουμε να αναζητήσουμε και να αποκαλύψουμε τις αιτίες που οδήγησαν στην Εθνική αυτή τραγωδία και να αξιοποιήσουμε δημιουργικά την εμπειρία της καταστροφής ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον αντίστοιχες περιπέτειες. Για το λόγο αυτό θεωρούμε εθνική προτεραιότητα, πέρα από την αποκατάσταση των πυρόπληκτων και την ανασυγκρότηση των καμένων περιοχών, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή προληπτικών μέτρων για τη διαχείριση του κινδύνου στις περιοχές της χώρας όπου οι οικολογικές συνθήκες είναι παρόμοιες με αυτές των περιοχών που κάηκαν και δυστυχώς είναι πάρα πολλές. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι το επόμενο καλοκαίρι οι πιθανότητες να βιώσουμε μία ακόμη εθνική τραγωδία έχουν μειωθεί ή θα μειωθούν με την ενίσχυση και μόνο της δασοπυρόσβεσης όπως διαφαίνεται από τις εκτιμήσεις και τις προθέσεις αυτών που θα κληθούν να αποφασίσουν για το μέλλον των δασών που συνδέεται άρρηκτα με το μέλλον της Ελλάδας. Πυρκαγιές σαν αυτές που ζήσαμε στην Ελλάδα, παρότι πρωτόγνωρες για τη χώρα μας, δεν είναι σπάνιες για τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Η μορφή αυτή των πυρκαγιών, που χαρακτηρίζεται διεθνώς με τον όρο Megafire (ΜΕΓΑ-ΠΥΡΚΑΓΙΑ), έχει γίνει αιτία για την απώλεια ανθρώπινων ζωών, υποδομών και οικισμών στην Αυστραλία, τις ΗΠΑ, την Κεντρική και Βόρεια Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Νότια Γαλλία, τη Ρωσία και αλλού. Οι χώρες αυτές, πολύ περισσότερο εξελιγμένες από την Ελλάδα στη διαχείριση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών, αν και δεν μπόρεσαν να αποφύγουν καταστροφές μεγάλης έκτασης, κατάφεραν τουλάχιστον να μην εξελιχθούν οι πυρκαγιές αυτές σε τραγωδίες και μάλιστα εθνικού χαρακτήρα. Βασικοί λόγοι εμφάνισης των ΜΕΓΑΠΥΡΚΑΓΙΩΝ είναι οι παρατεταμένες ξηρασίες με επανειλημμένους καύσωνες, το έλλειμα διαχείρισης των εύφλεκτων δασών Μεσογειακού τύπου και κυρίως η αντίληψη ότι η προστασία από τις δασικές πυρκαγιές ταυτίζεται με την δασοπυρόσβεση. Η συσσώρευση βιομάζας που είναι αναπόφευκτο αποτέλεσμα κάθε κλασσικής πολιτικής δασοπροστασίας, τροφοδοτεί εκρηκτικές και ανεξέλεγκτες καταστάσεις που και οι πλέον εξελιγμένοι μηχανισμοί δασοπυρόσβεσης δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν, όταν η συσσώρευση αυτή δεν ελέγχεται με κατάλληλα προγράμματα και οι καιρικές συνθήκες ευνοούν την εκδήλωση 2

3 πυρκαγιάς. Τέτοιες συνθήκες επικρατούσαν σε πολλές περιοχές της χώρας και για μεγάλα χρονικά διαστήματα το καλοκαίρι του Επειδή είναι προφανής η παρατήρηση ότι παρόμοιες συνθήκες υπήρχαν και τα προηγούμενα χρόνια, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία διαχείρισης των πυρκαγιών, κάθε χρονιά επιτυχημένης δασοπυρόσβεσης υπονομεύει την προστασία του δάσους για τα επόμενα χρόνια, όταν δεν συνδυάζεται με κατάλληλο χωροταξικό σχεδιασμό και ορθολογική διαχείριση της παραγόμενης δασικής βιομάζας. Έτσι μετά από επτά χρόνια «επιτυχημένης» δασοπυρόσβεσης στην Ελλάδα με πλήρη εγκατάλειψη της προστατευτικής διαχείρισης των δασών, δημιουργήσαμε μία κατάσταση η οποία δεν ήταν δυνατόν να ελεγχθεί, κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες, από το μηχανισμό της καταστολής. Αν δεν είχε συμβεί αυτό φέτος θα συνέβαινε το επόμενο ή το μεθεπόμενο καλοκαίρι. εφόσον η παραγωγή της δασικής βιομάζας χωρίς καμία διαχείριση προσθέτει διαρκώς ποσότητες καυσίμων, αυξάνοντας το δυναμικό της όποιας πυρκαγιάς εκδηλωθεί κάποια στιγμή που οι μετεωρολογικές συνθήκες θα την ευνοήσουν. Είναι βέβαιο και είχε πολλές φορές επισημανθεί από τους επιστήμονες του χώρου, χωρίς κανένα δυστυχώς αποτέλεσμα, ότι η καταστροφή με την εφαρμογή της συγκεκριμένης πολιτικής είναι θέμα χρόνου και «συμπτώσεων». Για μία ακόμη φορά με την ανακοίνωση αυτή θέλουμε να εκφράσουμε ομόφωνα μέσα από τις ιδιαίτερες γνώσεις και την εμπειρία του καθενός από μας σε σχέση με το αντικείμενο των δασικών πυρκαγιών, όχι απλά την ανησυχία μας αλλά τη βεβαιότητα ότι αν δεν αναθεωρηθεί η λογική της «δασοπυρόσβεσης» σαν πρακτική προσέγγιση της προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές, ενδέχεται σύντομα να φτάσει η στιγμή να διακυβεύεται και αυτή ακόμη η εθνική υπόσταση της χώρας. Είναι γεγονός ότι υπάρχει ένα πολύπλοκο σύστημα φυσικών, κοινωνικοοικονομικών, πολιτικών και θεσμικών παραγόντων που συνέβαλλε στο ολοκαύτωμα των ελληνικών δασών πλην όμως θα πρέπει να γίνει σαφές ότι κύρια γενεσιουργός αιτία της πυρκαγιάς παραμένει η λανθασμένη αντίληψη για τη διαχείριση του προβλήματος. Χωρίς να υποτιμάμε τον παράγοντα του κλίματος και να αμφισβητούμε την πιθανότητα εμπρησμών, θεωρούμε ότι οι κύριες αιτίες για την τραγική κατάσταση που έζησε όλη η Ελλάδα, είτε σαν πραγματικά είτε σαν εν δυνάμει θύματα καταστροφής, είναι η έλλειψη προληπτικής διαχείρισης των δασών, οι αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού δασοπυρόσβεσης και η ανυπαρξία οργανωμένων σχεδίων διαχείρισης κινδύνων και αντιμετώπισης κρίσεων που σχετίζονται με το φαινόμενο των ΜΕΓΑ-ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ. Επειδή ούτε το κλίμα ούτε τις προθέσεις των εμπρηστών μπορούμε να επηρεάσουμε άμεσα, η σύγχρονη και τεχνοκρατική προστασία των δασικών οικοσυστημάτων αποτελεί τη μόνη εφικτή μέθοδο για τον έλεγχο της συμπεριφοράς των πυρκαγιών και για τον περιορισμό της μεγέθυνσής τους. Η αδυναμία ελέγχου των μετώπων των ΜΕΓΑ-ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ στη χώρα μας, ακόμη και μετά την πρωτόγνωρη υπερσυγκέντρωση μέσων δασοπυρόσβεσης σαν αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής και διεθνούς αλληλεγγύης, αποτελεί περίτρανη απόδειξη ότι η λύση δεν βρίσκεται στην εμμονή της απόλυτης (και ίσως ύποπτης) στήριξης των εναερίων μέσων ούτε κατ επέκταση στο ανεπαρκές και προβληματικό σύστημα πυροπροστασίας των ελληνικών δασών. Η επιλογή αυτή έχει στοιχίσει διαχρονικά αυξανόμενες απώλειες με δεκάδες νεκρούς, χιλιάδες πυρόπληκτους, εκατομμύρια καμένα στρέμματα δάσους, οικονομικές ζημίες δισεκατομμυρίων ευρώ και ανυπολόγιστες κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες. Ο μοναδικός τρόπος για την αντιμετώπιση των ΜΕΓΑ-ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ είναι η πρόληψη που περιλαμβάνει κατάλληλα προγράμματα διαχείρισης της βλάστησης (κατασκευή ζωνών αναστολής γύρω από οικισμούς και προστατευόμενες θέσεις, δημιουργία μωσαϊκών δασικής κάλυψης κλπ), ήπια αντιπυρική διαχείριση, ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών στην προστασία του δάσους. Η υπερθέρμανση του πλανήτη, η επιθετική διείσδυση της ανθρώπινης κατοικίας στα εύφλεκτα μεσογειακά δάση χωρίς σχεδιασμό και υποδομές και η ανεπαρκής, όπως αποδείχθηκε, πρακτική 3

4 της καταστολής σαν μέθοδος προστασίας ενισχύει την ανησυχία μας ότι το πρόβλημα των ΜΕΓΑΠΥΡΚΑΓΙΩΝ θα είναι περισσότερο έντονο τα επόμενα χρόνια. Για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα πρέπει πρώτα να καταλάβουμε όλοι σε βάθος πώς και γιατί δημιουργείται και στη συνέχεια να τολμήσουμε να προλάβουμε την ανάπτυξή του μέσα από την εφαρμογή κατάλληλων χωροταξικών, διαχειριστικών και δασοκομικών μέτρων. Τα σχέδια ανασυγκρότησης που έχουν εξαγγελθεί θα πρέπει να αποβλέπουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής με τη διατήρηση της φυσιογνωμίας του τόπου. Τα δάση αποτελούσαν και εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική οικολογική και οικονομική συνιστώσα οιουδήποτε αναπτυξιακού σχεδιασμού και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπ όψη και να ενσωματωθεί στα σχέδια αυτά η ευαισθησία του δασικού οικοσυστήματος μετά την πυρκαγιά. Ο έλεγχος, η ορθολογική και ισορροπημένη διαχείριση της κτηνοτροφικής δραστηριότητας η οποία αποτελεί σημαντική οικονομική παράμετρο στις περιοχές που κάηκαν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αειφόρο ανάπτυξη και την εξασφάλιση της διατήρησης της φυσιογνωμίας των περιοχών αυτών. Θέλουμε να καταλήξουμε συνοψίζοντας τις σκέψεις μας στις παρακάτω διαπιστώσεις, προτάσεις και μέτρα που θεωρούμε ότι τόσο το κράτος όσο και οι πολίτες θα πρέπει να εξετάσουν άμεσα, μετά το τέλος της τρέχουσας καλοκαιρινής περιόδου, με πολιτική βούληση, επιστημονική συνεργασία και κοινωνική συναίνεση: - Οι πυρκαγιές αποτελούν σημαντικό εθνικό πρόβλημα το οποίο έχει διογκωθεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια λόγω της ταύτισης της δασοπυρόσβεσης με την πυροπροστασία. Στην πραγματικότητα είναι δύο συμπληρωματικές συνιστώσες της διαχείρισης του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών. Η μονοδιάστατη προσέγγιση στο πρόβλημα αυτό οδήγησε στα τραγικά τελευταία αποτελέσματα. - Η εκδήλωση πυρκαγιών πολύ μεγάλου μεγέθους δεν αποτελεί συμπτωματικό χαρακτηριστικό του φετινού καλοκαιριού αλλά θα συνεχίζεται με ολέθρια κοινωνικά, οικολογικά και οικονομικά αποτελέσματα όσο δεν εφαρμόζονται δασοκομικές και διαχειριστικές πρακτικές που περιορίζουν την πιθανότητα αναβάθμισης μιας πυρκαγιάς σε ΜΕΓΑ-ΠΥΡΚΑΓΙΑ. - Η διαχείριση των πυρκαγιών και η προστασία των πολιτών θα πρέπει να ενσωματωθούν στο χωροταξικό σχεδιασμό της ελληνικής επικράτειας με τη δημιουργία σύγχρονων υπηρεσιακών δομών και υποδομών. Η πρόληψη της διόγκωσης του μεγέθους και της έκτασης των δασικών πυρκαγιών προϋποθέτει την άμεση επανεξέταση και αναθεώρηση του χωροταξικού σχεδιασμού και της πολιτικής της δασοπροστασίας στην Ελλάδα - Η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών απαιτεί επανασχεδιασμό της πολιτικής δασοπροστασίας σε εθνικό επίπεδο ώστε να εξασφαλίζεται ενιαία διαχείριση του κύκλου πρόληψης, καταστολής και διαχείρισης των καμένων περιοχών. Η ολοκληρωμένη αυτή διαχείριση του προβλήματος θα πρέπει να βασίζεται στο συντονισμό της συμμετοχής όλων των εμπλεκόμενων φορέων σύμφωνα με αρμοδιότητες και συμπληρωματικούς ρόλους που θα προσδιορίζονται με σαφήνεια στο πλαίσιο ενός ενιαίου εθνικού σχεδίου. - Η πολιτεία πρέπει να εξετάσει, μετά και τον φετινό απολογισμό τα αποτελέσματα της εφαρμογής του Νόμου 2612 του 1998 και να επαναφέρει σε συζήτηση την προσέγγιση του ομόφωνου πορίσματος της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής του 1993 για τη δημιουργία Ενιαίου Διεπιστημονικού Φορέα Πυροπροστασίας (με ενοποίηση της πρόληψης, καταστολής και αποτελεσμάτων πυρκαγιών) - Η αποτύπωση και χαρτογράφηση των τύπων δασικής καύσιμης ύλης και η παρακολούθηση της συγκέντρωσης του φορτίου των καυσίμων σε εθνικό επίπεδο αποτελεί προτεραιότητα και προϋπόθεση της ορθολογικής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης του προβλήματος. Η διαχείριση της δασικής καύσιμης ύλης με προγράμματα μείωσης και ελέγχου της συσσώρευσης βιομάζας θα πρέπει να προωθηθεί άμεσα σε συνεργασία της Δασικής Υπηρεσίας με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και τους ΟΤΑ. Θα πρέπει επίσης να 4

5 διερευνηθεί ο συνδυασμός μείωσης της βιομάζας και παραγωγής βιοκαυσίμων ή βιοενέργειας - Οι δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας και η υπάρχουσα τεχνογνωσία για την οργάνωση και το σχεδιασμό της προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές με τη μορφή συστημάτων έγκαιρου εντοπισμού, εφαρμογών πληροφορικής για τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών και τεχνολογιών πυρόσβεσης θα πρέπει να αξιοποιηθούν σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο με την ένταξη τέτοιων δράσεων πανελλαδικά, τόσο στα τομεακά όσο και στα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα για την περίοδο Είναι αναγκαία η αποτύπωση και χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων σε ετήσια βάση καθώς και η διαχρονική παρακολούθηση τους, έτσι ώστε αφενός να προστατευτούν από την παράνομη οικιστική επέκταση και αφετέρου να διευκολυνθεί η σύνταξη σχεδίων επαναφοράς των οικοσυστημάτων στην πρότερη κατάσταση τους. - Η ανασυγκρότηση των καμένων περιοχών προϋποθέτει την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, την εκτίμηση και την ιεράρχηση των προβλημάτων που ενδέχεται να προκύψουν σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση και την εκπόνηση ολοκληρωμένων σχεδίων με ορίζοντα 5ετίας και εικοσαετίας αντίστοιχα. - Ο ευρύτερος σχεδιασμός θα πρέπει να λάβει υπ όψη του το ευάλωτο των καμένων οικοσυστημάτων και να εξασφαλίσει την προστασία τους από οικιστικές και κτηνοτροφικές πιέσεις αλλά και από διαβρωτικά και πλημμυρικά φαινόμενα - Οι αναδασώσεις και η επανεγκατάσταση του δάσους στις καμένες εκτάσεις θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα αφορά τις ευρύτερες περιοχές που κάηκαν και η ανθρώπινη παρέμβαση θα πρέπει να περιορίζεται στις περιπτώσεις όπου το φυσικό οικοσύστημα δεν μπορεί να επανέλθει από μόνο του. Η μεγάλη έκταση των περιοχών που κάηκαν και η δυσκολία φυσικής αναγέννησης που αναμένεται να εμφανίσουν ορισμένα από τα δασικά είδη που κάηκαν (π.χ. ελάτη, μαύρη πεύκη) είναι στοιχεία που θα πρέπει να αξιολογηθούν και να εξεταστούν ιδιαίτερα στο πλαίσιο των σχεδίων αναδάσωσης που θα εκπονηθούν και εφαρμοστούν. - Θα πρέπει άμεσα να εκπονηθούν σχέδια για τον έλεγχο της εδαφικής διάβρωσης και την αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών στα κατάντι αυτών που αποψιλώθηκαν από τις πυρκαγιές. - Επιβάλλεται η επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης του Κτηματολογίου και του Δασολογίου, για τον καθορισμό του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των εναπομείναντων δασών και δασικών εκτάσεων. - Θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο τρόπος σύνταξης των αντιπυρικών σχεδίων (εκπόνηση Ειδικών Σχεδίων Αντιπυρικής Προστασίας περιμετρικά οικιστικών περιοχών, αρχαιολογικών χώρων, σημαντικών προστατευόμενων περιοχών, κ.λπ.) και να επεκταθούν με σχέδια αντιμετώπισης κρίσης από την εκδήλωση ΜΕΓΑ-ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ σε Νομαρχιακό και Περιφερειακό επίπεδο. - Ιδιαίτερη φροντίδα χρειάζεται να δοθεί επίσης στις επιπτώσεις του καπνού στην υγεία των πολιτών και των πυροσβεστών - Τέλος θα πρέπει να ενισχυθεί και να προωθηθεί η ιδέα και η συμβολή του εθελοντισμού για την πρόληψη και προστασία των δασών από τις πυρκαγιές, καθώς και η ενημέρωση της κοινωνίας για ουσιαστική ενεργοποίηση της περιβαλλοντικής συνειδητοποίησης και ηθικής των Ελλήνων, όπως συμβαίνει στις περισσότερες από τις άλλες χώρες της ΕΕ. Αθήνα 7/9/2007 5