ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Transcript

1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΣΧΙΖΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

2 Μαθησιακοί στόχοι/ Προσδοκώμενα αποτελέσματα Όταν θα τελειώσεις την ενότητα αυτή, θα είσαι σε θέση: 1. Να γνωρίζεις τι είναι οικοτουρισμός και να αναγνωρίζεις την «εναλλακτικότητα» που αυτός εμφανίζει σε σχέση με τον μαζικό τουρισμό 2. Να εξηγείς την εμφάνισή του οικοτουρισμού ως εναλλακτική μορφή τουρισμού. 3. Να αντιλαμβάνεσαι και να εξηγείς τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στους διάφορους ορισμούς που δίνονται για τον οικοτουρισμό. 4. Να γνωρίζεις τις έννοιες της φέρουσας ικανότητας, της αειφορίας και της αειφόρου διαχείρισης 5. Να εφαρμόζεις την έννοια του οικοτουρισμού στον κόσμο της εμπειρίας και να διακρίνεις εμπειρικές περιπτώσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οικοτουρισμός από άλλες περιπτώσεις που δεν είναι οικοτουρισμός

3 Μαζικός τουρισμός Ο τουρισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο. Υπήρχε πάντοτε;

4 Μαζικός τουρισμός Ποιοι είναι οι λόγοι που συνετέλεσαν στην εμφάνιση του φαινομένου; Αστικοποίηση απομάκρυνση από τη φύση Εισόδημα εργατικής και μεσαίας τάξης Εξέλιξη μεταφορών Διαχωρισμός εργάσιμου και ελέυθερου χρόνου (καθιέρωση ετήσιας άδειας)

5 Μαζικός τουρισμός Δυναμικά αναπτυσσόμενος κλάδος της παγκόσμιας οικονομίας 1950: 25,3 εκ. τουρίστες 1995: 567,4 εκ. τουρίστες 2010 : λιγότερο από 1 δισ. τουρίστες Πυλώνας ανάπτυξης σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο (έσοδα,θέσεις εργασίας) 1950: 2,1 δισ. δολ. 1995: 372,6 δισ.δολ. 2010: δισ.δολ. Αριθμός απασχολούμενων(ευρώπη): 38 εκ.

6 Μαζικός τουρισμός και Ελλάδα Μοντέλο ανάπτυξης προ κρίσης: Αγροτική παραγωγή (πρωτογενής τομέας) Οικοδομικές εργασίες/δημόσια έργα Τουρισμός (τριτογενής τομέας)

7 Μαζικός τουρισμός και Ελλάδα Σημαντικός ο μαζικός τουρισμός για την εθνική οικονομία και τη τοπική ανάπτυξη 1980: συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ της Κέρκυρας: 60% 2000 τουριστικές επιχειρήσεις στις 2000 τουριστικές επιχειρήσεις στις Κυκλάδες

8 Τουριστική βιομηχανία Δίκτυο (network) από δρώντες παράγοντες (actors) όπως Ταξιδιωτικοί πράκτορες Αεροπορικές γραμμές Ξενοδοχεία Ενοικιαζόμενα δωμάτια Εστιατόρια Καφέ Μπαρ Τοπικά προιόντα.

9 Τουρισμός και Μεσόγειος

10 Επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Άναρχη οικιστική δόμηση Παράνομη δόμηση Καταπάτηση βιοτόπων Ρύπανση (θάλασσα, υπόγεια ύδατα) Διάβρωση εδάφους

11 Επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού Κοινωνικές επιπτώσεις: Αλλαγή ηθών και αξιών Εγκατάλειψη παραδοσιακών δομών κοινωνικής ζωής Ανταγωνισμός Επικράτηση καταναλωτικών προτύπων Οικονομικές επιπτώσεις: Εγκατάλειψη πρωτογενούς τομέα Εγκατάλειψη παραδοσιακών εργασιών Υπερβολική εξάρτηση από τουρισμό Τοπική οικονομία ευάλλωτη σε περιόδους τουριστικής κρίσης Εκροές κεφαλαίου από την τοπική κοινωνία

12 Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Ο εναλλακτικός τουρισμός μπορεί να είναι: Οικοτουρισμός Τουρισμός περιπέτειας Αθλητικός τουρισμός Αγροτουρισμός Ιαματικός τουρισμός Πολιτιστικός τουρισμός

13 Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Ο εναλλακτικός τουρισμός ορίζεται σε αντιπαράθεση με τον μαζικό: Εναλλακτικός τύπος διακοπών από αυτόν του ήλιος, θάλασσα και άμμος Βιώσιμος Καλεί τους τουρίστες σε δράση και συμμετοχή Συμβάλλει στη διάχυση της τουριστικής κίνησης στον τόπο και το χρόνο Ενισχύει την τοπική οικονομία

14 Ορισμοί οικοτουρισμού Ορισμός 1 «Ο οικοτουρισμός είναι τουρισμός και αναψυχή που είναι και βασισμένος στη φύση και βιώσιμος» (Lindberg & McKercher, 1997) Ορισμός 2 «Είναι το ταξίδι σε απομακρυσμένες ή φυσικές περιοχές που στοχεύει να ενισχύσει την κατανόηση και την εκτίμηση του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, αποφεύγοντας τη ζημία ή την επιδείνωση του"περιβάλλοντος και της εμπειρίας για άλλους»» (Figgis, 1993) Ορισμός 3 «Ο οικοτουρισμός είναι ένας τουρισμός φύσης που συμβάλλει στη προστασία, μέσω της δημιουργίας των κεφαλαίων για τις προστατευόμενες ζώνες, της δημιουργίας ευκαιριών απασχόλησης για τις τοπικές κοινότητες, και της προσφοράς περιβαλλοντικής εκπαίδευσης» (Boo, 1991b) Ορισμός 4 "Ο οικοτουρισµός είναι µία µορφή τουρισµού που εµπνέεται κυρίως από τη φυσική ιστορία µιας περιοχής, αλλά και τις τοπικές πολιτιστικές παραδόσεις(indigenous cultures). Ο οικοτουρίστας επισκέπτεται σχετικά µη ανεπτυγµένες περιοχές µε πνεύµα εκτίµησης, συµµετοχής και ευαισθησίας. Ο οικοτουρίστας κάνει συνετή χρήση των φυσικών πόρων και της άγριας ζωής και συνεισφέρει στην περιοχή που επισκέπτεται, µέσω εργασίας ή οικονοµικών πόρων που διοχετεύονται κατευθείαν στην προστασία της φύσης και στην οικονοµική ευηµερία των ντόπιων." (Ziffer,1989: 6)

15 Διαστάσεις τουρισμού Οι διαστάσεις του οικοτουρισμού είναι: Κοινωνία Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς Ευημερία τοπικής κοινωνίας (ποιότητα ζωής) Φύση Προστασία/διατήρηση φύσης Ευαισθητοποίηση (στάσεις φιλικές προς το περιβάλλον) Εκπαίδευση Συμμετοχικές δραστηριότητες Οικονομία Ανάπτυξη/κέρδος

16 Διαλεκτική σχέση κοινωνίας-φύσης Η φύση και η κοινωνία διαπλέκονται στο επίπεδο της οικονομίας και της ιδεολογίας: Ιδεολογία Σύνολο ιδεών για το τι είναι ο κόσμος και το πώς λειτουργεί. Οικονομία Υλικές ανταλλαγές/μετασχηματισμός φύσης Παραγωγικές δυνάμεις/σχέσεις

17 Υποθετικό Παράδειγμα: Η δράση της Εταιρίας Περιβαλλοντικής Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ) Αγρότες Ψαράδες Επιστημονικές μελέτες ΕΠΠ Πελεκάνος Ο δράστης (π.χ. η ΕΠΠ) προσπαθεί: Να οργανώσει τα υπόλοιπα στοιχεία για δικό του όφελος π.χ. το όφελος της ΕΠΠ είναι η διάσωση του πελεκάνου Κρατικές υπηρεσίες Περιβαλλοντικές μελέτες Να μιλήσει για λογαριασμό τους π.χ. να εκπροσωπήσει τους αγρότες Να εγγράψει τα εμπλεκόμενα στοιχεία σε δίκτυα π.χ. να εγγράψει τους αγρότες, τους ψαράδες, τον πελεκάνο κ.λ.π. στο δίκτυο των Πρεσπών

18 Υποθετικό Παράδειγμα: Η δράση της Εταιρίας Περιβαλλοντικής Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ) Αγρότες Ψαράδες Επιστημονικές μελέτες ΕΠΠ Πελεκάνος Όταν ο δράστης καταφέρει: : Να επαναορίσει τα συμφέροντα άλλων στοιχείων π.χ. να επαναορίσει τα συμφέροντα των αγροτών Κρατικές υπηρεσίες Περιβαλλοντικές μελέτες Και όλα τα στοιχεία αρχίσουν να δρουν από κοινού Τότε ο στόχος (η δημιουργία μιας προστατευόμενης περιοχής) επετεύχθη

19 Φύση Τι είναι η φύση; Πως οι άνθρωποι αναπαριστούν τη φύση πριν την παρέμβαση; Η περιοχή της λίμνης είναι ένας τόπος που παρέχει τα προς το ζειν Πως οι άνθρωποι αναπαριστούν τη φύση μετά την παρέμβαση; Η φύση από πόρος αποκτά αισθητική αξία Τι είναι ο πελεκάνος; Ο πελεκάνος είναι ένα ενοχλητικό πουλί που δημιουργεί πρόβλημα στις σοδειές Ο πελεκάνος γίνεται σύμβολο της φυσικής ομορφιάς της περιοχής Τι είναι οι υγροβιότοποι; Τι είναι το γριβάδι; Οι υγροβιότοποι είναι μέρη όπου τα ζώα μπορούν να ξεδιψάσουν αλλά και περιορίζουν τις άσκοπες και επιβλαβείς περιπλανήσεις των ζώων Το γριβάδι δίνει στο καθημερινό τραπέζι μια ευχάριστη νότα Οι υγροβιότοποι θεωρούνται θησαυροφυλάκια της ενδημικής πανίδας και χλωρίδας Το γριβάδι θεωρείται πλέον η βασική τροφή του πελεκάνου Με ποιο τρόπο οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τον εαυτό τους; Ο άνθρωπος δεν έχει την ίδια αξία με τον πελεκάνο Ο πελεκάνος και ο άνθρωπος αποτελούν μέρος φυσικών διαδικασιών κ.ο.κ. Οι αναπαραστάσεις για τη φύση αλλάζουν

20 Κοινωνία Ποια είναι η μορφή της κοινωνίας; Πως οι άνθρωποι αναπαριστούν την κοινωνία πριν την παρέμβαση; Τυπική αγροτική κοινωνία Πως οι άνθρωποι αναπαριστούν την κοινωνία μετά την παρέμβαση; Κοινωνία υπηρεσιών Τι γίνεται με τα επαγγέλματα; Πως γίνεται αντιληπτός ο χρόνος; Τι γίνεται με την ιδιοκτησία γης; Αγρότες, κτηνοτρόφοι, ψαράδες Ο χρόνος έχει κυκλική ροή. Υπάρχουν κοινωνικές πρακτικές όπως πανηγύρια, τελετουργίες κ.λ.π. Το έδαφος για γεωργική χρήση έχει μεγάλη αξία Νέα επαγγέλματα εμφανίζονται όπως ξενοδόχοι, ξεναγοί κ.λ.π. Ο χρόνος έχει γραμμική ροή Το έδαφος για γεωργική χρήση χάνει την αξία του η αλλαγή που συμβαίνει στο τι είναι φύση έχει άμεσο αντίκτυπο στον τρόπο που η τοπική κοινωνία αντιλαμβάνεται τον εαυτό της

21 Διαλεκτική σχέση κοινωνίας-φύσης Η φύση και η κοινωνία διαπλέκονται στο επίπεδο της οικονομίας και της ιδεολογίας: Πριν (γίνει προστατευόμενη περιοχή): Ανθρωποκεντρικό κοσμοείδωλο Ιδεολογία Μετά: Βιοκεντρικό κοσμοείδωλο Τυπική αγροτική οικονομία Οικονομία Οικοτουρισμός

22 Αειφόρος ανάπτυξη (sustainable development) Στόχος η ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων: καλύπτονται οι ανθρώπινες ανάγκες του παρόντος, ιδιαίτερα αυτές των φτωχότερων στρωμάτων και του Τρίτου Κόσμου δεν υπονομεύεται η κάλυψη των αναγκών του μέλλοντος. Η αειφόρος υλοτομία μπορεί να προσφέρει μια συνεχή παραγωγή ξύλου, που αντιστοιχεί στον "τόκο", ενώ το δασικό "κεφάλαιο" παραμένει σε καλή κατάσταση, ώστε να διαιωνίζεται η παραγωγική του ικανότητα.

23 Αειφόρος ανάπτυξη (sustainable development) Απαιτεί μια πολιτική μακροπρόθεσμου σχεδιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο, βασισμένη σε θέσεις, όπως: Οι περιβαλλοντικές πιέσεις αλληλεξαρτώνται (περιβάλλον= πολύπλοκο δυναμικό σύστημα) Τα οικολογικά και τα οικονομικά προβλήματα αλληλοεπηρεάζονται και συνδέονται με κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες (π.χ. ανεργία, φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός, μειονεκτική θέση γυναικών) Οι περιβαλλοντικές βλάβες δε σταματούν στα εθνικά σύνορα

24 Ορισμοί οικοτουρισμού Ορισμός 5 Οικοτουρισµός είναι ο αειφόρος, οικολογικά, τουρισµός στη φύση, που αναδεικνύει το φυσικό τοπίο και τον πολιτισµό, προεκτείνει την γνώση και κατανόηση που έχουν οι τουρίστες γι αυτά, προωθεί την προστασία της φύσης και συµβάλλει στην ευηµερία των ντόπιων (Richardson, 1993:8) Ορισμός 6 Οικοτουρισµός είναι ο τουρισµός στη φύση(nature based) που περιλαµβάνει εκπαίδευση(για) και ερµηνεία του φυσικού περιβάλλοντος και διέπεται από τις αρχές της αειφορικής διαχείρισης του περιβάλλοντος. Αυτός ο ορισµός αναγνωρίζει ότι στο φυσικό περιβάλλον περιλαµβάνονται πολιτιστικά στοιχεία και ότι η έννοια της αειφορικής διαχείρισης του περιβάλλοντος περιλαµβάνει την ανταπόδοση εύλογου οφέλους στην τοπική κοινωνία και στην µακροπρόθεσµη προστασία των πόρων.(australia Department of Tourism, 1994:17)

25 Οικονομία vs Φύση H οικονομία και η φύση έχουν αντιτιθέμενες σχέσεις Οικονομία Φύση Οικονομική μεγέθυνση/αύξηση Προστασία/διατήρηση

26 Βιοχωρητικότητα (φέρουσα ικανότητα) Ορισμός 1(Ηοvinen,G.R. 1982) Μέγιστος αριθµός επισκεπτών σε έναν τόπο όχι υπερβολική υποβάθµιση του περιβάλλοντος όχι μείωση της απόλαυσης των επισκεπτών Ορισμός 2 (Mathieson &Wall 1982) Μέγιστος αριθµός επισκεπτών σε έναν τόπο όχι απαράδεκτη αλλοίωση στο φυσικό περιβάλλον όχι απαράδεκτη πτώση στην ποιότητα της εµπειρίας που αποκοµίζουν οι επισκέπτες Ορισμός 3 (Ο'Reilly, Α.Μ. 1986) Η δυνατότητα ενός προορισµού να απορροφά τουρισµό προτού γίνουν αισθητά τα αρνητικά αποτελέσµατα στον φιλοξενούντα πληθυσµό. Η φέρουσα ικανότητα καθορίζεται από τον αριθµό επισκεπτών που είναι επιθυµητοί παρά από τον αριθµό των επισκεπτών που µπορεί να προσελκύσει ο τόπος

27 Ορισμοί οικοτουρισμού Ορισμός 7 Οικοτουρισµός είναι ο τουρισµός στη φύση ο οποίος, αντίθετα µε τον µαζικό τουρισµό, δεν υπερβαίνει την φέρουσα ικανότητα της περιοχής όπου εφαρµόζεται, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την προστασία του φυσικού, καταρχήν, αλλά και του πολιτιστικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση της συνοχής του κοινωνικού ιστού.

28 Ορισμοί οικοτουρισμού Ορισμός 7 Οικοτουρισµός είναι ο τουρισµός στη φύση ο οποίος, αντίθετα µε τον µαζικό τουρισµό, δεν υπερβαίνει την φέρουσα ικανότητα της περιοχής όπου εφαρµόζεται, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την προστασία του φυσικού, καταρχήν, αλλά και του πολιτιστικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση της συνοχής του κοινωνικού ιστού. Διοχετεύει μέρος των κερδών στην προστασία του περιβάλλοντος Πως προωθεί την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος; Προσφέρει εναλλακτικές δραστηριότητες σε σχέση με δραστηριότητες που υποβαθμίζουν το περιβάλλον Εξασφαλίζει την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας Συμβάλει στην ευαισθητοποίηση / περιβαλλοντική εκπαίδευση κατοίκων και επισκεπτών

29 Ορισμοί οικοτουρισμού Ορισμός 7 Οικοτουρισµός είναι ο τουρισµός στη φύση ο οποίος, αντίθετα µε τον µαζικό τουρισµό, δεν υπερβαίνει την φέρουσα ικανότητα της περιοχής όπου εφαρµόζεται, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την προστασία του φυσικού, καταρχήν, αλλά και του πολιτιστικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση της συνοχής του κοινωνικού ιστού. Πως προωθεί την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση του κοινωνικού ιστού; Δίνει οικονομικό και ψυχολογικό κίνητρο στους κατοίκους να μην εγκαταλείψουν τον τόπο τους Δίνει κίνητρο στους κατοίκους να μην εγκαταλείψουν τις παραδοσιακές τους δραστηριότητες (π.χ. παρασκευή τοπικών προιόντων, διατήρηση παραδοσιακών επαγγελμάτων) Δίνει κίνητρα για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς

30 Πολλοί ορισμοί για τον οικοτουρισμό Αναλύοντας 85 ορισμούς του οικοτουρισμού, ο Fennel (2001) εντόπισε 20 λέξεις που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης: Φυσικές περιοχές (62.4%) Προστασία (61.2%) Αναφορά στον πολιτισμό (50.6%) Κέρδη για τους τοπικούς πληθυσμούς (48.2%) Εκπαίδευση (41.2%) Αειφορία (25.9%)* Επιπτώσεις (25%)

31 Γιατί τόσοι πολλοί ορισμοί για τον οικοτουρισμό; Κρατικός τομέας Τουριστική βιομηχανία Περιβαλλοντικές οργανώσεις Τοπική κοινωνία Tουρίστες Πολυδιάστατο φαινόμενο Συνέργειες και αντιθέσεις ανάμεσα στη φύση, την κοινωνία και την οικονομία Πολυπλοκότητα Πολλοί δρώντες παράγοντες: ορίζουν το φαινόμενο από τη σκοπιά τους

32 Χρήσεις του όρου οικοτουρισμός O όρος οικοτουρισµός είναι σχετικά ασαφής και µπορεί να χρησιµοποιηθεί λανθασμένα από οποιονδήποτε φορέα ή επιχειρηµατία που προσφέρει ένα υποτιθέμενο «οικοτουριστικό προϊόν». Να προσδιορίσετε αν οι παρακάτω περιπτώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως οικοτουρισμός. 1. Τουριστική βιοµηχανία Ένα πρακτορείο ταξιδιών που προσφέρει οικοτουριστικά προγράµ-µατα δίνει ανεπαρκείς πληροφορίες για τον τόπο που προτείνει στο τουριστικό κοινό, µεταφέρει το δικό του φαγητό από την πόλη αποφεύγοντας να προµηθεύεται από την τοπική αγορά και προσφέρει δραστηριότητες σε προστατευόµενες περιοχές χωρίς να χρησιµο-ποιήσει τοπικούς ξεναγούς. Δεν είναι οικοτουρισμός

33 Χρήσεις του όρου οικοτουρισμός O όρος οικοτουρισµός είναι σχετικά ασαφής και µπορεί να χρησιµοποιηθεί λανθασμένα από οποιονδήποτε φορέα ή επιχειρηµατία που προσφέρει ένα υποτιθέμενο «οικοτουριστικό προϊόν». Να προσδιορίσετε αν οι παρακάτω περιπτώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως οικοτουρισμός. 2. Κρατικός τοµέας: Ένας κρατικός φορέας συζητά µε τους κατοίκους ενός χωριού που γειτνιάζει µε µία δασική προστατευόµενη περιοχή και τους βοηθά να συντάξουν ένα συµφωνητικό υπενοικίασης τµήµατος της περιοχής σε µία τουριστική εταιρεία, γνωστή από άλλες επιτυχηµένες οικοτουριστικές παρεµβάσεις. Ο κρατικός φορέας ζητάει από την εν λόγω εταιρεία να συντάξει ένα σχέδιο απασχόλησης και κατάρτισης ανθρώπινου δυναµικού από την τοπική κοινωνία. Είναι δυνητικά οικοτουρισμός

34 Χρήσεις του όρου οικοτουρισμός O όρος οικοτουρισµός είναι σχετικά ασαφής και µπορεί να χρησιµοποιηθεί λανθασμένα από οποιονδήποτε φορέα ή επιχειρηµατία που προσφέρει ένα υποτιθέμενο «οικοτουριστικό προϊόν». Να προσδιορίσετε αν οι παρακάτω περιπτώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως οικοτουρισμός. 3. Τοπική κοινωνία: Η πώληση χαµηλής ποιότητας αποµιµήσεων λαϊκής χειροτεχνίας ή άλλων προϊόντων δήθεν τοπικής παραγωγής και δήθεν ανόθευτων σε προσταευόμενες περιοχές. Για παράδειγµα, η πώληση ινδικών ξυλόγλυπτων στις Πρέσπες ή η πώληση ασηµικών Ινδίας στη Δαδιά. Δεν είναι οικοτουρισμός

35 Χρήσεις του όρου οικοτουρισμός O όρος οικοτουρισµός είναι σχετικά ασαφής και µπορεί να χρησιµοποιηθεί λανθασμένα από οποιονδήποτε φορέα ή επιχειρηµατία που προσφέρει ένα υποτιθέμενο «οικοτουριστικό προϊόν». Να προσδιορίσετε αν οι παρακάτω περιπτώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως οικοτουρισμός. 4. Τοπική κοινωνία: Η διάθεση προϊόντων τοπικής χειροτεχνίας, αγροτικής παραγωγής ή διατροφής(για παράδειγµα τοπικά τυριά, γλυκά κουταλιού και ποτά, λικέρ κλπ) σε προστατευόμενες περιοχές και η µετάδοση πληροφοριών για τον τρόπο παρασκευής τους Είναι οικοτουρισμός

36 Χρήσεις του όρου οικοτουρισμός O όρος οικοτουρισµός είναι σχετικά ασαφής και µπορεί να χρησιµοποιηθεί λανθασμένα από οποιονδήποτε φορέα ή επιχειρηµατία που προσφέρει ένα υποτιθέμενο «οικοτουριστικό προϊόν». Να προσδιορίσετε αν οι παρακάτω περιπτώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ως οικοτουρισμός. 5. Τουριστικό κοινό: Μεµονωµένοι καγιάκερ(εκτός πρακτορείου) σε µικρές ή µεγάλες οµάδες, επισκέπτονται ποτάµια της Ανατολικής Ελλάδας κυρίως την Άνοιξη. Κοιµούνται σχεδόν πάντα στα αυτοκίνητα τους ή σε σκηνές (εκτός κάµπινγκ), φέρνουν τρόφιµα από το εξωτερικό και µαγειρεύουν έξω. Ξοδεύουν ελάχιστα και δεν αγοράζουν σχεδόν τίποτα από το χωριό. Δεν είναι οικοτουρισμός

37 Ερωτήσεις σχετικές με τον οικοτουρισμό 1. Να προσδιορίσετε ποιες από τις παρακάτω δραστηριότητες εντάσσονται στην έννοια του οικοτουρισμού. Moto cross Καταβάσεις με τζιπ Αγώνες Rally σε ανώμαλο δρόμο Ράφτινγκ Κανόε Καγιάκ Πεζοπορία Παρατήρηση ορνιθοπανίδας Παρατήρηση βυθού Ποδηλασία Επίσκεψη σε αρχαιολογικό χώρο Επίσκεψη στο πάρκο με τις πεταλούδες στη Ρόδο Παραπέντε Φαγητό σε ταβέρνα (παιδάκια, σουβλάκια κ.λ.π.) Κατανάλωση τοπικών προιόντων

38 Ερωτήσεις σχετικές με τον οικοτουρισμό 2. Είναι απαραίτητο ο οικοτουρισμός να συνδέεται με προστατευόμενες περιοχές;

39 Ερωτήσεις σχετικές με τον οικοτουρισμό 3. Συνήθως, ως οικοτουριστικοί προορισµοί στην Ελλάδα θεωρούνται τα βουνά, τα δάση και οι υγρότοποι της ηπειρωτικής Ελλάδας. Μπορεί να υπάρξει οικοτουρισµός στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές;

40 Ερωτήσεις σχετικές με τον οικοτουρισμό 4. Πολύ συχνά οι τουρίστες επισκέπτονται µια προστατευόµενη περιοχή όχι αποκλειστικά για τη φύση αλλά και για πολλούς άλλους λόγους (γνωριµία µε τα µνηµεία και τον πολιτισµό, προσκύνηµα σε µοναστήρι, ησυχία, ξεκούραση κ.λπ.). Έχει, τελικά, νόηµα ο διαχωρισµός των εναλλακτικών µορφών τουρισµού σε πολιτιστικό, αθλητικό, θρησκευτικό κ.λπ.(σβορώνου 2003);

41 Βιβλιογραφία 1. Fennell D. (2003).Ecotourism. An Introduction. Routledge: London & New York. 2. Weaver D. (2001).The encyclopedia of ecotourism. Cabi publishing: New York. 3. Fennell D. (2001). Content analysis of ecotourism definitions. Current Issues in Tourism 5: Toufengopoulou A. et al. Basic questions of ecotourism in Greece: Ecotourism demand and supply, planning and protection, management bodies, enterprises Σβορώνου Ε. (2003). Μέθοδοι διαχείρισης του οικοτουρισμού και του τουρισμού σε προστατευόμενες περιοχές. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων: Αθήνα. 6. Σχεδιασμός δράσεων πιλοτικού χαρακτήρα για την ανάπτυξη του οικολογικού τουρισμού. Υπουργείο Ανάπτυξης Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού.