ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Transcript

1 ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Σελίδα 1 από 115

2 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΣΙΑΝΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΥΝΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΑΝ ΟΙ ΜΑΛΑΜΑ ΜΑΡΙΑ ΓΟΥΛΑΡΑ ΜΑΡΙΛΕΝΑ Σελίδα 2 από 115

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Εισαγωγή 4 2.Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα 5 3.Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε Ευρώπη και Αμερική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στις Χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Αμερική Σύνοψη της Διεθνούς Κατάστασης στα Πανεπιστήμια 65 4.Προσδοκίες Φοιτητών άλλων Τμημάτων Πληροφορικής 66 5.Εμπειρική Έρευνα Περιγραφικά Στοιχεία 75 Α Μέρος: Γενικά Στοιχεία 75 Β Μέρος: Ήρθα στο Τμήμα της Β.Π.. 80 Γ Μέρος: Με Ενδιαφέρει. 83 Δ Μέρος: Τι είδους βοήθεια και αντιμετώπιση ανέμενες για τις σπουδές σου; 84 Ε Μέρος: Πόσο Εύκολα ή Δύσκολα Ανέμενες τα Παρακάτω; 86 ΣΤ Μέρος: Ανέμενα από τον Καθηγητή να. 87 Ζ Μέρος: Όταν ήμουν Πρωτοετής. 92 Η Μέρος: Ως Φοιτητής. 94 Θ Μέρος: Σήμερα Εμπειρική Έρευνα - Συσχετίσεις 97 7.Συμπεράσματα Ερωτηματολόγιο Βιβλιογραφία 116 Σελίδα 3 από 115

4 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρακάτω έρευνα διεξήχθη στο τμήμα Βιομηχανικής Πληροφορικής του Α.Τ.Ε.Ι. Καβάλας, προκειμένου να συλλέξουμε πληροφορίες για τους φοιτητές του τμήματος σχετικά με τους λόγους που επέλεξαν τη σχολή, τις προσδοκίες που είχαν όταν εισήχθησαν στο τμήμα και αν αυτές έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Βασικοί στόχοι της ερευνητικής προσπάθειας ήταν η διερεύνηση: Των λόγων που οι φοιτητές επέλεξαν να ακολουθήσουν το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο σπουδών και κατά συνέπεια το τμήμα της Βιομηχανικής Πληροφορικής. Των απόψεών τους για τον τρόπο που διεξάγεται το πρόγραμμα σπουδών του τμήματός και κατά πόσο είναι ενεργοί σ αυτό. Των προσδοκιών τους για το τμήμα, όσον αφορά τις γνώσεις και την επαγγελματική τους ενασχόληση, κατά το πρώτο έτος φοίτησης και πόσο αυτές οι προσδοκίες έχουν αλλάξει στη διάρκεια των σπουδών τους. Η παρούσα εργασία ολοκληρώθηκε στις ακόλουθες πέντε (4) φάσεις: 1. Σύνταξη ερωτηματολογίου Επιλογή δείγματος. 2. Καταμέτρηση των ερωτηματολογίων και ποσοτικοποίηση των απαντήσεων Εισαγωγή των δεδομένων στον Η/Υ. 3. Στατιστική επεξεργασία των δεδομένων Αποτελέσματα και 4. Ερμηνεία των αποτελεσμάτων Σύνταξη τελικού πορίσματος. Τα στοιχεία που καταγράφηκαν με τις απόψεις και τις προσδοκίες των φοιτητών και φοιτητριών για το τμήμα της Βιομηχανικής Πληροφορικής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν έτσι ώστε να κατανοήσουμε το λόγο για τον οποίο οι φοιτητές επέλεξαν το συγκεκριμένο τμήμα, κατά πόσο καλύπτει τις προσδοκίες τους, ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις, για τη μελλοντική επαγγελματική τους ενασχόληση και να αποτελέσουν άξονα για τη μελλοντική αναβάθμιση των σπουδών τους. Σελίδα 4 από 115

5 2.ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστήμια (ΑΕΙ) και στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ). Τα πανεπιστήμια αποτελούνται από σχολές οι οποίες χωρίζονται σε τμήματα. Το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος οδηγεί σε ένα ενιαίο Πτυχίο. Τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ) περιλαμβάνουν τμήματα που συγκροτούν σχολές οι οποίες καλύπτουν τους βασικούς τομείς σπουδών (γραφικές τέχνες και καλλιτεχνικές σπουδές, διοίκηση επιχειρήσεων και οικονομικά, επαγγέλματα υγείας και πρόνοιας, τεχνολογία και γεωπονία, εφαρμοσμένη τεχνολογία και τεχνολογία τροφίμων και ειδών διατροφής). Κάθε ΤΕΙ έχει τουλάχιστον δύο σχολές και κάθε σχολή τουλάχιστον δύο τμήματα. Το πρόγραμμα σπουδών έχει περισσότερο πρακτική κατεύθυνση. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος για τις δραστηριότητες διδασκαλίας διαρκεί από 1η Σεπτεμβρίου μέχρι 31 Αυγούστου και χωρίζεται σε δύο εξάμηνα. Το πρώτο εξάμηνο αρχίζει το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου, το δεύτερο λήγει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Η φοίτηση στο πανεπιστήμιο είναι τουλάχιστον 4ετής, ενώ στα τεχνολογικά ιδρύματα τουλάχιστον 3ετής. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ - Τίτλοι σπουδών: Για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτείται το απολυτήριο Λυκείου. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να αναγνωρίσουν την ισοδυναμία των πτυχίων τους με τα ελληνικά. - Εισαγωγή: η εισαγωγή των υποψηφίων ρυθμίζεται από ένα σύστημα γενικών εξετάσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο. Κάθε υποψήφιος εξετάζεται σε 5 μαθήματα και ένα επιλογής που διδάχθηκαν κατά τη διάρκεια Σελίδα 5 από 115

6 της τελευταίας τάξης του Λυκείου. Τα μαθήματα αυτά προσδιορίζονται από την κατεύθυνση και οδηγούν σε αντίστοιχα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Κάθε υποψήφιος έχει δικαίωμα να επαναλάβει τις εξετάσεις όσες φορές θέλει στα τέσσερα αυτά μαθήματα. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υποχρεούνται να λάβουν μέρος σε εισαγωγικές εξετάσεις ή σε κάποιου είδους συνέντευξη, μολονότι η διαδικασία όσον αφορά την αίτηση εισαγωγής τους είναι αρκετά πολύπλοκη. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Οι φοιτητές τελειώνουν τις σπουδές τους και λαμβάνουν το πτυχίο τους εφόσον έχουν ολοκληρώσει τον απαιτούμενο αριθμό μαθημάτων και έχουν λάβει τον απαιτούμενο αριθμό διδακτικών μονάδων επιτυχώς.. Οι φοιτητές οι οποίοι αποτυγχάνουν σε ένα υποχρεωτικό μάθημα υποχρεούνται να επαναλάβουν το μάθημα αυτό σε επόμενο εξάμηνο. Οι τίτλοι σπουδών χορηγούνται από τα τμήματα και αποτελούν τα Πτυχία των αντίστοιχων τμημάτων. Στη συνέχεια οι πτυχιούχοι μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους για διδακτορικό δίπλωμα, με προϋπόθεση να συντάξουν τη διδακτορική διατριβή στα ελληνικά και να επιτύχουν σε δημόσια προφορική παρουσίαση με ακροατήριο. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Τα συγγράμματα χορηγούνται δωρεάν από το κράτος στους φοιτητές επιπλέον παρέχεται δωρεάν σίτιση, συμμετοχή στο κόστος μεταφοράς και στη στέγαση μέσω του κρατικού προϋπολογισμού σε φοιτητές που πληρούν ορισμένα κριτήρια. Χρηματοδότηση: το κράτος χορηγεί υποτροφίες. Επιλεξιμότητα: η επίδοση του φοιτητή και η οικογενειακή οικονομική κατάσταση αποτελούν τα κριτήρια που καθορίζουν την επιλεξιμότητα του φοιτητή για κρατική ενίσχυση (υποτροφίες). Σελίδα 6 από 115

7 Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν επίσης να λάβουν τέτοιου είδους ενίσχυση. 3.ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΗ 3.1 Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Οι φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι οι εξής: Πανεπιστήμια και ενιαία πανεπιστημιακά ιδρύματα ("Gesamthochschulen") Πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές ("Fachhochschulen") Παιδαγωγικές πανεπιστημιακές σχολές Πανεπιστημιακές σχολές μουσικής και καλών τεχνών Τα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων είναι πολλά και ποικίλα. Τα πανεπιστήμια έχουν δικαίωμα απονομής διδακτορικών διπλωμάτων. Οι «ενιαίες» πανεπιστημιακές σχολές συνδυάζουν διάφορες δραστηριότητες, οι οποίες κανονικά υπάγονται στην αρμοδιότητα των πανεπιστημίων, των τεχνικών πανεπιστημιακών σχολών και, εν μέρει, των πανεπιστημιακών σχολών μουσικής και καλών τεχνών. Οι πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές προσφέρουν προγράμματα σπουδών κυρίως για μηχανικούς αλλά και στους τομείς: οικονομία, γεωργία, κοινωνική εργασία, βιβλιοθηκονομία και τεκμηρίωση, πληροφορική, εφαρμοσμένες τέχνες. Οι πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές παρέχουν εξαιρετικά εφαρμοσμένη εκπαίδευση η οποία είναι προσανατολισμένη στις απαιτήσεις των επιμέρους επαγγελμάτων. Σελίδα 7 από 115

8 Οι παιδαγωγικές πανεπιστημιακές σχολές εκπαιδεύουν δασκάλους για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και ορισμένες κατηγορίες σχολείων του πρώτου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το λοιπό διδακτικό προσωπικό εκπαιδεύεται στα πανεπιστήμια. Γλώσσα διδασκαλίας είναι κατά κύριο λόγο η γερμανική. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος χωρίζεται σε δύο εξάμηνα. Στα πανεπιστήμια, το χειμερινό εξάμηνο διαρκεί από Οκτώβριο έως Μάρτιο (στις πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές από Σεπτέμβριο έως Φεβρουάριο), το δε εαρινό εξάμηνο από Απρίλιο έως Σεπτέμβριο (στις πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές από Μάρτιο έως Αύγουστο). Κατά τη διάρκεια του χειμερινού εξαμήνου τα μαθήματα στα πανεπιστήμια και στις πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές διαρκούν κατά κανόνα από τέλη Σεπτεμβρίου/αρχές Οκτωβρίου μέχρι μέσα/τέλη Φεβρουαρίου. Κατά τη διάρκεια του εαρινού εξαμήνου στα μεν πανεπιστήμια τα μαθήματα διαρκούν από μέσα Απριλίου έως μέσα Ιουλίου ενώ στις πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές από μέσα Μαρτίου έως μέσα Ιουλίου. Κατά τη διάρκεια του έτους δεν γίνονται παραδόσεις επί τρεις μήνες στις πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές και επί πέντε μήνες στις λοιπές πανεπιστημιακές σχολές και αυτόν τον τρόπο οι φοιτητές έχουν αρκετό χρόνο στη διάθεσή τους για μελέτη, προετοιμασία των παραδόσεων και των σεμιναρίων, προετοιμασία εργασιών, συμμετοχή σε πρακτικές ασκήσεις και εξετάσεις. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Οι μαθητές που έχουν φοιτήσει στην ανώτατη βαθμίδα εκπαιδευτικού ιδρύματος γενικής ή επαγγελματικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, έχοντας γραφτεί στα κατάλληλα μαθήματα και έχοντας περάσει τις τελικές εξετάσεις αποκτούν δικαίωμα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι αιτήσεις εγγραφής πρέπει να υποβάλλονται κάθε έτος πριν από τις 15 Ιουλίου για το επόμενο χειμερινό εξάμηνο και πριν από τις 15 Ιανουαρίου για το επόμενο θερινό εξάμηνο (μερικές φορές είναι δυνατή η έναρξη σπουδών Σελίδα 8 από 115

9 μόνο με το χειμερινό εξάμηνο). Οι προθεσμίες εγγραφής διαφέρουν μεταξύ των διαφόρων ιδρυμάτων. Οι υποψήφιοι μπορούν να εγγραφούν μόνο εφόσον έχουν λάβει επιστολή ότι έγιναν δεκτοί. Όλοι οι σπουδαστές πρέπει να εμφανίζονται αυτοπροσώπως για την εγγραφή. Πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ των διαφόρων τύπων διπλωμάτων για την αποδοχή στην ανώτατη εκπαίδευση. Το γενικό δίπλωμα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση (Algemeine Hochschulreife ή Arbitur) παρέχει το δικαίωμα παρακολούθησης σπουδών σε όλα τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, χωρίς περιορισμό όσον αφορά τα θέματα ή του τομείς θεμάτων. Το θεματικά περιορισμένο δίπλωμα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση (Fachgebundene Hochschulreife) παρέχει το δικαίωμα εγγραφής σε ειδικά προγράμματα σπουδών σε πανεπιστήμια ή τα αντίστοιχα ιδρύματα ή στις Fachhochschulen. Το δίπλωμα πρόσβασης στις Fachhochschulen είναι το Fachhochschulreife. Αυτό παρέχει επίσης δικαίωμα εγγραφής σε ειδικά προγράμματα σπουδών στα πανεπιστήμια γενικών σπουδών (Universitδten - Gesamthochschulen). Για την εγγραφή σε ορισμένες, τεχνικές κυρίως, πανεπιστημιακές σχολές οι υποψήφιοι πρέπει να πληρούν και ορισμένες άλλες προϋποθέσεις για να εισαχθούν σε αυτές, π.χ. να έχουν ολοκληρώσει περίοδο πρακτικής άσκησης σε σχετικό τομέα. Περιορισμός των εισακτέων: Ο αριθμός των εισακτέων σε ορισμένες σχολές καθορίζεται από την «Κεντρική υπηρεσία καθορισμού των εισακτέων» στο πλαίσιο συγκεντρωτικής διαδικασίας. Οι σχολές τις οποίες αφορά η εν λόγω διαδικασία μπορεί να είναι διαφορετικές από το ένα εξάμηνο στο άλλο. Επιπλέον, σε ορισμένα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι δυνατόν να προβλέπεται περιορισμός του αριθμού των εισακτέων (σε τοπικό επίπεδο ή για συγκεκριμένα τμήματα), χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη της Κεντρικής υπηρεσίας καθορισμού Σελίδα 9 από 115

10 των εισακτέων. Τα σημαντικότερα κριτήρια για τη διαδικασία επιλογής των φοιτητών σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο είναι ο μέσος όρος βαθμολογίας του απολυτηρίου ("Abitur"), ο χρόνος αναμονής, ειδικές εξετάσεις και κοινωνικοί παράγοντες. Εξάλλου, στις ιατρικές σχολές προβλέπεται επίσης ειδικό τεστ και συνέντευξη του υποψήφιου. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Οι γερμανοί και αλλοδαποί φοιτητές των πανεπιστημίων της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας δεν καταβάλλουν δίδακτρα ούτε για την εγγραφή, ούτε για τη φοίτηση, ούτε για τις εξετάσεις (εξαιρούνται ορισμένα ιδιωτικά ιδρύματα). Οι σπουδαστές καταβάλλουν κάποια ποσά μόνο για την κάλυψη της κοινωνικής ασφάλισης και υπέρ της φοιτητικής εστίας. Το τέλος αυτό ποικίλλει από τόπο σε τόπο μεταξύ 30 και 50 DΜ ανά εξάμηνο. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Τα προγράμματα σπουδών περιλαμβάνουν κατά κανόνα ένα βασικό κύκλο ("Grundstudium"), ο οποίος στα πανεπιστήμια διαρκεί συνήθως 4 εξάμηνα και ολοκληρώνεται με ενδιάμεση εξέταση, και έναν κύριο κύκλο σπουδών (συνολικά και κατά κανόνα 8 έως 10 εξάμηνα στα πανεπιστήμια), ο οποίος οδηγεί στην απόκτηση του πανεπιστημιακού τίτλου. Επιπλέον, οι πανεπιστημιακές σχολές διοργανώνουν ειδικές εξετάσεις για την απόκτηση συγκεκριμένων τίτλων: «Diplomprόfung», π.χ. για την απόκτηση πτυχίου πολιτικού μηχανικού σε πανεπιστήμια ή πανεπιστημιακές τεχνικές σχολές «Magisterprόfung», για την απόκτηση του πανεπιστημιακού πτυχίου που φέρει τον τίτλο «Magister» υποστήριξη διδακτορικής διατριβής, για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος, π.χ. «Doctor philosophiae». Σε ορισμένους κλάδους, η επιτυχής φοίτηση στους οποίους επιτρέπει την άσκηση επαγγελμάτων που άπτονται του δημοσίου συμφέροντος, απαιτείται κρατική εξέταση για τη χορήγηση του πανεπιστημιακού διπλώματος. Τούτο Σελίδα 10 από 115

11 ισχύει, μεταξύ άλλων, στην ιατρική, την κτηνιατρική, την οδοντιατρική, τη φαρμακευτική, τη νομική καθώς και στις σχολές οι απόφοιτοι των οποίων μπορούν να γίνουν καθηγητές. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις απαιτούνται δύο κρατικές εξετάσεις για την απόκτηση του πανεπιστημιακού πτυχίου. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Υποτροφίες: Οι φοιτητές που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους χρηματοδοτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου. Η οικονομική βοήθεια συνίσταται σε 50 % υποτροφία και 50 % άτοκο δάνειο. Οι αλλοδαποί σπουδαστές δικαιούνται υποτροφία αν έχουν διαμείνει 5 έτη στη Γερμανία ή αν ένας από τους γονείς τους απασχολήθηκε για 3 τουλάχιστον έτη στη Γερμανία, πριν από την αίτηση υποτροφίας. Επιλεξιμότητα: Για τους Γερμανούς φοιτητές η επιλεξιμότητα καθορίζεται με βάση το οικογενειακό εισόδημα. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίοι δεν δύνανται να επικαλεστούν τις κοινοτικές διατάξεις που αναφέρονται στο τμήμα Ι.1 μπορούν να λάβουν υποτροφίες από ορισμένους φορείς, όπως το DAAD. Οι υποτροφίες αυτές χορηγούνται κατά κανόνα με κριτήριο την απόδοση του φοιτητή και όχι την κοινωνική του κατάσταση. Η DΑΑD (Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών) προσφέρει στους αλλοδαπούς σπουδαστές υποτροφίες για βασικές ή προχωρημένες σπουδές, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση από αυτούς 2 τουλάχιστον ετών σπουδών στη χώρα καταγωγής τους. Τα σημαντικότερα κριτήρια για τη διαδικασία επιλογής των φοιτητών σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο είναι ο μέσος όρος βαθμολογίας του απολυτηρίου ("Abitur"), ο χρόνος αναμονής, ειδικές εξετάσεις και κοινωνικοί παράγοντες. Εξάλλου, στις ιατρικές σχολές προβλέπεται επίσης ειδικό τεστ και συνέντευξη του υποψήφιου. Oι Γερμανοί και αλλοδαποί φοιτητές των πανεπιστημίων της Σελίδα 11 από 115

12 Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας δεν καταβάλλουν δίδακτρα (εξαιρούνται ορισμένα ιδιωτικά ιδρύματα)... ΒΕΛΓΙΟ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Γαλλική και φλαμανδική κοινότητα: Υπάρχουν τρία είδη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: τριτοβάθμια εκπαίδευση σύντομης διάρκειας, τριτοβάθμια εκπαίδευση μακράς διαρκείας και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστημιακά εκπαιδευτικά ιδρύματα ή σε ιδρύματα ισοδύναμου καθεστώτος και περιλαμβάνει τουλάχιστον τέσσερα έτη σπουδών που χωρίζονται σε δύο κύκλους. Κάθε περίοδος ή κύκλος καταλήγει στη χορήγηση ενός πιστοποιητικού που καθορίζει την πρόσβαση στον επόμενο κύκλο σπουδών. Η διάρκεια κάθε κύκλου είναι δύο ή τρία έτη. Η μη πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση καλύπτει ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα αντικειμένων και είναι οργανωμένη σε δύο διαφορετικές μορφές: τριτοβάθμια εκπαίδευση σύντομης διάρκειας, που είναι ένας ενιαίος κύκλος σπουδών διάρκειας 3 ή 4 ετών. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία τέτοιων σπουδών. για παράδειγμα, στον κύκλο αυτό προετοιμάζονται νοσοκόμες, κοινωνικοί λειτουργοί, βιβλιοθηκάριοι - τεκμηριωτές, βοηθοί μηχανικοί, δάσκαλοι για την πρωτοβάθμια και για τα πρώτα 3 χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εκπαιδευτές, κτλ. τριτοβάθμια εκπαίδευση μακράς διαρκείας, παρόμοιου χαρακτήρα και επιπέδου με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, περιλαμβάνει δύο κύκλους σπουδών και διαρκεί τουλάχιστον τέσσερα έτη. Σ' αυτόν τον τύπο εκπαίδευσης απονέμονται διπλώματα όπως του αρχιτέκτονα, του μηχανικού βιομηχανίας, του εμπορικού μηχανικού, του δασκάλου της εμπορικής επιστήμης σε δευτεροβάθμια σχολεία, του licentiate σε εμπορικές ή διοικητικές επιστήμες, του κατόχου άδειας εξάσκησης επαγγέλματος σε διερμηνεία-μετάφραση, κτλ. Σελίδα 12 από 115

13 Εκτός από τα 6 «πλήρη» πανεπιστήμια, ορισμένες αυτόνομες σχολές προσφέρουν, σε λιγότερο εκτεταμένο αριθμό κλάδων, σπουδές οι οποίες μπορεί να είναι πλήρεις (Licence/Licentiaat) ή να περιορίζονται στον πρώτο κύκλο (Candidature/Kandidaatschap). Γερμανόφωνη κοινότητα: Υπάρχει μόνο ένα είδος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (μη πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση σύντομης διάρκειας). Οι σπουδαστές που επιθυμούν να παρακολουθήσουν ανώτατες σπουδές μακράς διαρκείας ή πανεπιστημιακές σπουδές πρέπει να εγγραφούν σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα μιας από τις δύο άλλες κοινότητες. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει κανονικά από τις 15 Σεπτεμβρίου μέχρι την πρώτη Δευτέρα Οκτωβρίου και τελειώνει το αργότερο στις 15 Ιουλίου στη Βαλονία και στις Βρυξέλλες και στα τέλη Ιουνίου στη Φλαμανδία. Χωρίζεται σε δύο εξάμηνα. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Τίτλοι σπουδών: Για την εισαγωγή και στα τρία είδη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτείται το Απολυτήριο ανώτατης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (CESS, Abschlubzeugnis der Oberstufe des Sekundarunterrichts ou Abitur, Diploma van secondair onderwijs). Oι ευρωπαίοι πολίτες που έχουν λάβει απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ξένης χώρας πρέπει να αναγνωρίσουν επίσημα την ισοδυναμία του απολυτηρίου τους με τα βελγικά για να έχουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εισαγωγή: Για ορισμένους κλάδους οργανώνονται εισιτήριες εξετάσειςoεπιπλέον, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν ελεύθερα να επιβάλουν τις προϋποθέσεις εισαγωγής βάσει ρυθμιστικών όρων που ισχύουν για Σελίδα 13 από 115

14 ορισμένους τομείς σπουδών. Οι ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να περάσουν με επιτυχία τις ίδιες εισιτήριες εξετάσεις με τους βέλγους σπουδαστές. Για πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση του «εκτεταμένου τύπου» (πανεπιστημιακό επίπεδο) και για ακαδημαϊκή εκπαίδευση απαιτούνται πτυχίο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και δίπλωμα ικανότητας για τριτοβάθμια εκπαίδευση (Diplτme d'aptitude ΰ accιder ΰ l'enseignement superieur/bekwaamheidsdiploma voor het hoger onderwijs), ο οποίο εκδίδεται από δευτεροβάθμιο σχολείο. Για την πρόσβαση σε τριτοβάθμια εκπαίδευση του «βραχέος τύπου», ο φοιτητής χρειάζεται γενικά μόνο το πτυχίο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για ορισμένες σπουδές απαιτείται επίσης και δίπλωμα ικανότητας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γλώσσες: Στο Βέλγιο, δεν υπάρχουν απαιτήσεις σχετικά με τη γνώση της επίσημης γλώσσας διδασκαλίαςo οι αλλοδαποί σπουδαστές οφείλουν, ωστόσο, να έχουν επαρκή γνώση αυτής της γλώσσας για να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Σε γενικές γραμμές, οι σπουδαστές που δεν έχουν ως μητρική γλώσσα τα γαλλικά ή τα ολλανδικά υποβάλλονται σε μία προκαταρκτική γλωσσική εξέταση πριν γίνουν δεκτοί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Δίδακτρα (στη γαλλική κοινότητα ονομάζονται minerval) επιβάλλονται σε όλα τα είδη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ποσό ορίζεται από τα πανεπιστήμια και τα μη πανεπιστημιακά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να καταβάλλουν το ίδιο ποσό με τους βέλγους σπουδαστές. Οι φοιτητές πρέπει να εγγραφούν πριν από την 1η Μαΐου στη «Service des inscriptions/inschrijvingdienst». Η οριστική εγγραφή γίνεται στις αρχές Σεπτεμβρίου. Οι φοιτητές απαιτείται να εμφανιστούν οι ίδιοι με ταυτότητα και φωτογραφία διαβατηρίου καθώς και με τα απαραίτητα πτυχία. Η εγγραφή περιλαμβάνει και την καταβολή των διδάκτρων. Σελίδα 14 από 115

15 ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Γαλλική κοινότητα: Οι χορηγούμενοι πανεπιστημιακοί τίτλοι είναι οι ακόλουθοι: τίτλος υποψηφίου (candidat) που χορηγείται ύστερα από τα δύο ή τρία έτη σπουδώνo τίτλος πτυχιούχου (licenciι) που χορηγείται ύστερα από δύο ή τρία έτη συμπληρωματικών σπουδώνo διδακτορικός τίτλος (docteur). Η τριτοβάθμια εκπαίδευση σύντομης διάρκειας οδηγεί στον τίτλο του διπλωματούχου (graduι). Γερμανόφωνη κοινότητα: Η τριτοβάθμια εκπαίδευση που παρέχεται στον παραϊατρικό και παιδαγωγικό τομέα οδηγεί στο πτυχίο διπλωματούχου (Graduierte - graduι). Φλαμανδική κοινότητα: Ο πρώτος κύκλος της βασικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης οδηγεί στη λήψη του ενδιάμεσου πιστοποιητικού υποψηφίου (candidaat). Ο δεύτερος κύκλος οδηγεί στον τίτλο του πτυχιούχου (licentiaat). O τρίτος κύκλος ισοδυναμεί με διδακτορικό πτυχίο. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Υποτροφίες: Οι μαθητές που έχουν φοιτήσει επιτυχώς στο σχολείο και οι γονείς των οποίων δεν διαθέτουν επαρκές εισόδημα που να επιτρέπει στα παιδιά τους να παρακολουθήσουν κανονική εκπαίδευση μπορούν να τύχουν οικονομικής και πρακτικής ενίσχυσης από τις δημόσιες αρχές. Η εν λόγω ενίσχυση συνίσταται σε υποτροφίες και δάνεια σπουδών που χορηγούνται σύμφωνα με τους ίδιους όρους. Η εν λόγω οικονομική ενίσχυση χορηγείται από κάθε κοινότητα. Σελίδα 15 από 115

16 Επιλεξιμότητα: Η οικονομική ενίσχυση χορηγείται βάσει του οικογενειακού εισοδήματος, της ηλικίας του σπουδαστή που εγγράφεται στο πρώτο έτος και των επιδόσεών του. Υπάρχουν τρία είδη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: τριτοβάθμια εκπαίδευση σύντομης διάρκειας, τριτοβάθμια εκπαίδευση μακράς διαρκείας και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η μη πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση καλύπτει ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα αντικειμένων και είναι οργανωμένη σε δύο διαφορετικές μορφές: Για την εισαγωγή και στα τρία είδη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτείται το Απολυτήριο ανώτατης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για ορισμένους κλάδους οργανώνονται εισιτήριες εξετάσεις. Επίσης, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν ελεύθερα να επιβάλουν τις προϋποθέσεις εισαγωγής βάσει ρυθμιστικών όρων που ισχύουν για ορισμένους τομείς σπουδών. Δεν εφαρμόζει αριθμητικό όριο εισακτέων σπουδαστών ούτε σύστημα ποσοστών. Δίδακτρα επιβάλλονται σε όλα τα είδη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ποσό ορίζεται από τα πανεπιστήμια και τα μη πανεπιστημιακά εκπαιδευτικά ιδρύματα. ΓΑΛΛΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η τριτοβάθμια εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η οργάνωσή τους καθώς και οι προϋποθέσεις εισαγωγής σε αυτά ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του ιδρύματος και το παρεχόμενο αντικείμενο σπουδών. Σελίδα 16 από 115

17 Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι τα ακόλουθα: τα πανεπιστήμια, τα οποία προσφέρουν μικρό (bac+2 (έτη), πρώτος κύκλος) ή μεγάλο (bac+3 (έτη) ή περισσότερα, δεύτερος και τρίτος κύκλος) κύκλο σπουδώνo οι δημόσιες ή ιδιωτικές σχολές ή τα δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα που είναι υπό την αιγίδα διαφόρων υπουργείων παρέχουν τριτοβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση. Η εκπαίδευση αυτή συνίσταται σε σύντομη επιμόρφωση (στον τεχνολογικό, εμπορικό, παραϊατρικό κλπ. τομέα) η μεγαλύτερη, δηλαδή διάρκειας 3 τουλάχιστον ετών μετά το απολυτήριο (πολιτικές επιστήμες, μηχανολογία, εμπόριο και διοίκηση επιχειρήσεων, κτηνιατρική, νομικά επαγγέλματα, αρχιτεκτονική, τηλεπικοινωνία και τέχνες). Μαθήματα επιπέδου ανώτερου του baccalaureat (post-baccalaureat) pαρέχονται στα γενικά και τεχνολογικά λύκεια: προπαρασκευαστικές τάξεις για τις ανώτατες σχολές (grandes ecoles) (CPGE)o tμήματα ανώτερων τεχνικών (STS) που προετοιμάζουν σε δύο έτη το δίπλωμα ανώτερου τεχνικού (BTS). Εκτεταμένη εκπαίδευση παρέχεται στις ανώτατες σχολές (grandes ιcoles), ιδιωτικές ή δημόσιες. Οι περισσότεροι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι και μηχανικοί της Γαλλίας έχουν περάσει από αυτόν τον τύπο του εκπαιδευτικού ιδρύματος. Ο περιορισμένος αριθμός θέσεων σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι περισσότεροι απόφοιτοι μιας ειδικής Grande Ιcole ασκούν στη συνέχεια το ίδιο επάγγελμα, δημιουργεί σημαντικά δίκτυα. Οι κύκλοι των μαθημάτων διαρκούν 3 χρόνια. Τα περισσότερα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν αναγνωριστεί με διάταγμα του Υπουργείου Ανώτατης Εκπαίδευσης και έχουν το δικαίωμα να χορηγούν επίσημα πιστοποιητικά σπουδών. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος ξεκινά, κατά κανόνα, στις αρχές Οκτωβρίου και τελειώνει στα τέλη Ιουνίου. Σελίδα 17 από 115

18 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Τίτλοι σπουδών: προϋπόθεση για την εγγραφή στο πανεπιστήμιο είναι η κατοχή του απολυτηρίου (baccalaurιat), ενός ισοδύναμου πιστοποιητικού ή του εθνικού πτυχίου πρόσβασης σε πανεπιστημιακές σπουδές (diplome d? acces aux etudes universitaires- DAEU).?ι μαθητές που επιθυμούν να γίνουν δεκτοί σε μια ανώτατη σχολή πρέπει, μετά τη λήψη του απολυτηρίου, να προετοιμαστούν σε μια CPGE προπαρασκευαστική τάξη για τις ανώτατες σχολές για τις εισαγωγικές εξετάσεις. Οι ευρωπαίοι πολίτες οφείλουν να έχουν λάβει στη χώρα καταγωγής τους ένα πτυχίο που να τους επιτρέπει την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα τους. Εισαγωγή: τα πανεπιστήμια υποχρεούνται να κάνουν δεκτούς στο πρώτο έτος όλους τους κατόχους του γαλλικού απολυτηρίου της ίδιας χρονιάς. Οι υποψήφιοι για τις ανώτατες σχολές πρέπει να περάσουν εισιτήριες εξετάσεις, για τις οποίες προετοιμάζονται σε μια προπαρασκευαστική τάξη για ανώτατες σχολές (CPGE)o η εισαγωγή τους γίνεται βάσει του σχολικού φακέλου τους που εξετάζεται από επιτροπή που αποτελείται από τους διδάσκοντες καθηγητές. Οι εισιτήριες εξετάσεις στις ανώτατες σχολές οργανώνονται από τις ίδιες τις σχολές. Η επιλογή είναι πολύ αυστηρή. Οι άλλες τριτοβάθμιες σχολές ορίζουν δικά τους κριτήρια και μεθόδους επιλογής (εξετάσεις, εξέταση του φακέλου, συνέντευξη, κτλ.). Εκτός από τις εισιτήριες εξετάσεις, η κάθε σχολή μπορεί να ορίσει δικά της κριτήρια και μεθόδους επιλογής. Για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύουν οι ίδιοι κανόνες που ισχύουν και για τους γάλλους σπουδαστές, αλλά η διαδικασία εγγραφής είναι διαφορετική. Οι ευρωπαίοι πολίτες που επιθυμούν να εγγραφούν σε κάποιο πανεπιστήμιο πρέπει να υποβάλουν αίτηση μέσω του πολιτιστικού τμήματος της γαλλικής πρεσβείας στη χώρα τους και να υποβληθούν σε μια διαδικασία προεγγραφής, εκτός αν ανήκουν σε ειδική κατηγορία. Σελίδα 18 από 115

19 Ορισμένες από τις κατηγορίες αυτές αναφέρονται στο κεφάλαιο για την ακαδημαϊκή αναγνώρισηo από αυτές εξαιρούνται οι φοιτητές που φθάνουν στη Γαλλία στο πλαίσιο διαπανεπιστημιακών συμφωνιών, οι φοιτητές που έχουν υποτροφία από τις γαλλικές αρχές ή υποτροφία από διεθνή οργανισμό και τη διαχειρίζεται γαλλικό ίδρυμα, οι πολιτικοί πρόσφυγες, κλπ. Όσοι επιθυμούν να φοιτήσουν σε εκπαιδευτικό ίδρυμα το οποίο επιβάλλει εισιτήριες εξετάσεις πρέπει να εγγραφούν κατευθείαν στο ίδρυμα της επιλογής τους, το οποίο θα αποφασίσει σχετικά με την εισαγωγή τους. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια για την προετοιμασία των εθνικών πτυχίων ορίζονται κάθε χρόνο με απόφαση του υπουργού που είναι αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι ξένοι φοιτητές που είναι υπήκοοι κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση του φοιτητές ERASMUS, πρέπει να καταβάλουν αυτά τα δίδακτρα, εκτός εάν λαμβάνουν υποτροφία του αρμόδιου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση υπουργείου. Το ίδιο ισχύει για όλα τα δημόσια ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.τα δίδακτρα στις δημόσιες και στις ιδιωτικές ανώτατες σχολές εμφανίζουν διαφορές και είναι υψηλότερα. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Σε πανεπιστημιακό επίπεδο, χορηγούνται τα ακόλουθα πιστοποιητικά και πτυχία: - πρώτος κύκλος: DEUG (diplome d'etudes universitaires generales) pτυχίο γενικών πανεπιστημιακών σπουδών ή DEUST (diplτme d'etudes universitaires scientifiques et technologiques) πτυχίο επιστημονικών και τεχνολογικών πανεπιστημιακών σπουδών, διάρκειας δύο ετών (απολυτήριο +2 έτη)o - δεύτερος κύκλος: πτυχίο τριετούς φοίτησης (licence - DEUG+1έτος) και πτυχίο τετραετούς φοίτησης (maξtrise - licence + 1 έτος) στο πλαίσιο βασικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης επαγγελματικού χαρακτήραo τεχνικό πτυχίο τετραετούς Σελίδα 19 από 115

20 φοίτησης (maξtrise) (DEUG + 2έτη) ύστερα από εκπαίδευση με επαγγελματική κατεύθυνσηo πτυχίο μηχανικού (maξtrise + 1 έτος) ύστερα από τρία χρόνιαo πτυχία που χορηγούν τα IUP (instituts universitaires d'enseignement professionnel) επαγγελματικά ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης και τα IUFM (instituts universitaires de formation des maitres) pανεπιστημιακά ινστιτούτα εκπαίδευσης διδασκάλων. - τρίτος κύκλος: diplome d'etudes superieures specialisees (pτυχίο ανώτατων ειδικευμένων σπουδών) - DESS ( maξtrise+1), στο πλαίσιο εκπαίδευσης με επαγγελματική κατεύθυνση, και diplτme d'etudes approfondies (pτυχίο εμπεριστατωμένων σπουδών) - DEA, ύστερα από εκπαίδευση στον τομέα της έρευνας. Μετά το DEA οι φοιτητές μπορούν να συνεχίσουν για την απόκτηση διδακτορικού τίτλου (Doctorat). Όλα τα δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι ανώτατες σχολές (grandes ιcoles) χορηγούν πτυχίο στον τομέα της ειδικότητάς τους. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Υποτροφίες: οι γάλλοι και ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να λάβουν δύο είδη υποτροφιών: εκείνες που χορηγούνται βάσει κοινωνικών κριτηρίων και εκείνες που χορηγούνται στους σπουδαστές του τρίτου κύκλου, βάσει των επιδόσεών τους και κοινωνικών κριτηρίων. Οι υποτροφίες βάσει κοινωνικών κριτηρίων χορηγούνται ανάλογα με τα οικογενειακά εισοδήματα και βάρη και σε ορισμένες περιπτώσεις ανάλογα με τα εισοδήματα του φοιτητή. Χορηγούνται στους φοιτητές που είναι ηλικίας κάτω των 26 ετών όταν υποβάλλουν την πρώτη αίτηση και οι οποίοι επιθυμούν να προετοιμάσουν εθνικό ή εγκεκριμένο πτυχίο παρακολουθώντας σπουδές πλήρους χρόνου. Σε περίπτωση επανάληψης ενός έτους, οι δικαιούχοι εγγεγραμμένοι στον πρώτο ή δεύτερο κύκλο, ή προετοιμάζουν Σελίδα 20 από 115

21 πτυχίο μηχανικού, ιατρού ή φαρμακοποιού ή διαγωνισμό πρόσβασης στην εκπαίδευση, χάνουν το δικαίωμα υποτροφίας. Προϋποθέσεις χορήγησης: οι υποτροφίες χορηγούνται είτε βάσει του οικογενειακού εισοδήματος και της τακτικής φοίτησης καθόλη τη διάρκεια των σπουδών, είτε βάσει των επιδόσεων του φοιτητή. Οι φοιτητές πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στον πρώτο ή το δεύτερο κύκλο, στα τμήματα ανώτερης τεχνικής εκπαίδευσης ή στις προπαρασκευαστικές τάξεις για τις ανώτατες σχολές. Δεν πρέπει να έχουν υπερβεί το 26ο έτος της ηλικίας τους αν ξεκινούν τις σπουδές τους, ενώ αν είναι ήδη υπότροφοι πρέπει να έχουν προαχθεί στο επόμενο έτος. Οι πανεπιστημιακές υποτροφίες χορηγούνται από τα πανεπιστήμια με προοπτική παρακολούθησης ενός τρίτου κύκλου (DESS, DEA και διδακτορικό). Η τριτοβάθμια εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η οργάνωσή τους καθώς και οι προϋποθέσεις εισαγωγής σε αυτά ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του ιδρύματος και το παρεχόμενο αντικείμενο σπουδών. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι τα πανεπιστήμια και οι δημόσιες ή ιδιωτικές σχολές ή τα δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα. Προϋπόθεση για την εγγραφή στο πανεπιστήμιο είναι η κατοχή του απολυτηρίου. Τα πανεπιστήμια υποχρεούνται να κάνουν δεκτούς στο πρώτο έτος όλους τους κατόχους του γαλλικού απολυτηρίου της ίδιας χρονιάς. Οι υποψήφιοι για τις ανώτατες σχολές πρέπει να περάσουν εισιτήριες εξετάσεις, για τις οποίες προετοιμάζονται σε μια προπαρασκευαστική τάξη για ανώτατες σχολές (CPGE). Οι εισιτήριες εξετάσεις στις ανώτατες σχολές οργανώνονται από τις ίδιες τις σχολές. Η επιλογή είναι πολύ αυστηρή. Οι άλλες τριτοβάθμιες σχολές ορίζουν δικά τους κριτήρια και μεθόδους επιλογής (εξετάσεις, εξέταση του φακέλου, συνέντευξη, κτλ.). Σελίδα 21 από 115

22 Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια για την προετοιμασία των εθνικών πτυχίων ορίζονται κάθε χρόνο με απόφαση του υπουργού που είναι αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. ΙΤΑΛΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστήμια, τα πολυτεχνεία και σε άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, δημόσια ή ιδιωτικά. Η ανώτατη εκπαίδευση διαιρείται σε τρεις κύκλους, μετά την ολοκλήρωση των οποίων ο φοιτητής λαμβάνει: πανεπιστημιακό δίπλωμα (diploma universitario), μετά από διετείς ή τριετείς σπουδές, πανεπιστημιακό πτυχίο (diploma di laurea), μετά από τετραετείς ή εξαετείς σπουδές (π.χ. ιατρικής), δίπλωμα ειδίκευσης (diploma de specializzazione), μετά από τουλάχιστον διετείς σπουδές, και διδακτορικό ερευνητικό δίπλωμα (diploma di dottorato di ricerca) μετά από τουλάχιστον τριετείς σπουδές. Τα πτυχία «laurea» και «dottorato di ricerca» παρέχουν δυνατότητα στον κάτοχο να χρησιμοποιεί τον τίτλο Dr (dottore). Μετά την απόκτηση του «laurea», ο φοιτητής μπορεί να συνεχίσει περαιτέρω αναλυτικές και εντατικές σπουδές στα «scuole di perfezionamento» ή στα «scuole di spezializzazione». Οι φοιτητές μπορούν να πραγματοποιήσουν σπουδές που οδηγούν στο πανεπιστημιακό δίπλωμα (diploma universitario) σε πανεπιστήμιο όσο και σε σχολές ειδικού στόχου (scuole dirette a fini speciali). Τα πανεπιστημιακά μαθήματα πραγματοποιούνται μόνο στην ιταλική γλώσσα. Η ανώτερη εκπαίδευση, μη πανεπιστημιακού επιπέδου, παρέχεται από διάφορα είδη ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αφορά δε ιδίως τον τεχνικό τομέα, όπως ακαδημίες, ανώτερα ιδρύματα καλών τεχνών και ωδεία. Σελίδα 22 από 115

23 ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος μπορεί να αρχίσει από το Σεπτέμβριο έως το Νοέμβριο. Τη σχετική απόφαση παίρνει κάθε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα με βάση το καταστατικό και τον κανονισμό λειτουργίας του. Ανάλογα με το πανεπιστήμιο και με τη σχολή, το ακαδημαϊκό έτος μπορεί να χωρίζεται σε εξάμηνα. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Για την πρόσβαση στους κύκλους σπουδών που οδηγούν στη λήψη διπλώματος (diploma universitario) ή πτυχίου (diploma di laurea), οι μαθητές πρέπει να είναι κάτοχοι απολυτηρίου (diploma di maturitΰ). Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι μη κοινοτικοί υπήκοοι πρέπει να είναι κάτοχοι τίτλου σπουδών που να έχει εκδοθεί μετά από συνολική φοίτηση τουλάχιστον 12 ετών. Αν η διάρκεια είναι μικρότερη, οι διατάξεις που θεσπίζει κάθε χρόνο το Υπουργείο Εξωτερικών προβλέπουν ειδικές ρυθμίσεις για τη συμπλήρωσή της. Εάν η χώρα προέλευσης του μαθητή επιβάλλει άλλους όρους εισαγωγής σε συγκεκριμένη σχολή, ο μαθητής πρέπει να πληροί τους όρους αυτούς. Για όλους τους κύκλους σπουδών που οδηγούν στη λήψη διπλώματος (diploma universitario) ή πτυχίου (diploma di laurea), προβλέπεται ένας περιορισμένος αριθμός θέσεων για μη κοινοτικούς φοιτητές, κατόπιν απόφασης του κάθε πανεπιστημίου. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπόκεινται σε ποσοτικούς περιορισμούς. Εισαγωγικές εξετάσεις Η εγγραφή στο πανεπιστήμιο είναι ελεύθερη, εκτός από τους κύκλους σπουδών περιορισμένης πρόσβασης, που καθορίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία, για τους οποίους προβλέπονται εισαγωγικές εξετάσεις. Εάν στη χώρα προέλευσης του μαθητή υπάρχει περιορισμένος αριθμός θέσεων (numerus clausus) στην αντίστοιχη πανεπιστημιακή σχολή, ο μαθητής πρέπει να υποστεί επιπλέον δοκιμασία σχετική με το πρόγραμμα σπουδών που επιλέγει. Σελίδα 23 από 115

24 Περιορισμένη πρόσβαση: Η πρόσβαση είναι περιορισμένη για τους ακόλουθους κύκλους πανεπιστημιακών σπουδών: Α) κύκλοι σπουδών επιπέδου διπλώματος (diploma) και πτυχίου (laurea) στις σχολές ιατρικής και κτηνιατρικής, έως το ακαδημαϊκό έτος o Β) κύκλοι σπουδών επιπέδου διπλώματος (diploma) και πτυχίου (laurea) στις αρχιτεκτονικές σχολές, έως το ακαδημαϊκό έτος o Γ) κύκλοι σπουδών επιπέδου διπλώματος (diploma), η διδακτική διάρθρωση των οποίων προβλέπει υποχρεωτική πρακτική άσκησηo Δ) κύκλοι σπουδών ειδίκευσης. Οι εισαγωγικές εξετάσεις για τους κύκλους σπουδών για τους οποίους γίνεται λόγος στα σημεία Β), Γ), Δ) διεξάγονται με κριτήρια και όρους που καθορίζονται από τα Πανεπιστήμια και δημοσιεύονται στις σχετικές προκηρύξεις διαγωνισμών. Ξένες γλώσσες: οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να υποστούν εξέταση ιταλικής γλώσσας. Η γλωσσική εξέταση διεξάγεται την ίδια ημερομηνία για όλους τους κύκλους σπουδών. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Με το προεδρικό διάταγμα αριθ. 306 της 25ης Ιουλίου 1997 σχετικά με τον κανονισμό περί πανεπιστημιακών εισφορών ορίζεται ότι οι φοιτητές συμβάλλουν στην κάλυψη του κόστους των υπηρεσιών που προσφέρονται από τα πανεπιστήμια μέσω της πληρωμής πανεπιστημιακών εισφορών και τέλους εγγραφής ύψους λιρών. Από το ακαδημαϊκό έτος 1995/96, το ποσό αυτό επανακαθορίζεται με ετήσια αναπροσαρμογή βάσει του προβλεπόμενου ποσοστού πληθωρισμού. Σελίδα 24 από 115

25 Τα πανεπιστήμια κλιμακώνουν το ύψος των πανεπιστημιακών εισφορών για τους κύκλους σπουδών επιπέδου διπλώματος (diploma) και πτυχίου (laurea) με κριτήρια δικαιοσύνης και αλληλεγγύης και με βάση την οικονομική κατάσταση του κάθε φοιτητή, ώστε να βοηθούνται οι φοιτητές που βρίσκονται στην πιο δύσκολη οικονομική κατάσταση. Η αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης γίνεται με βάση τη φύση και το ύψος των εισοδημάτων και της περιουσίας, ενώ λαμβάνεται υπόψη και το μέγεθος ης οικογένειας. ΤΕΛΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Οι τελικοί τίτλοι σπουδών είναι οι ακόλουθοι: πανεπιστημιακό δίπλωμα (diploma universitario), πανεπιστημιακό πτυχίο (diploma di laurea), δίπλωμα ειδίκευσης (diploma di specializzazione), διδακτορικό ερευνητικό δίπλωμα (diploma di dottorato di ricerca). ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Ο νόμος αριθ. 390 της 2ας Δεκεμβρίου 1991 «περί των κανόνων που διέπουν τα δικαιώματα πανεπιστημιακών σπουδών» θεσπίζει κανόνες, προς εφαρμογή των άρθρων 3 και 34 του Συντάγματος, «για την άρση των οικονομικών και κοινωνικών εμποδίων που περιορίζουν την πρόσβαση των πολιτών στην εκπαίδευση και, κυρίως, για να δίνεται η δυνατότητα στους ικανούς και τους άξιους, έστω και αν στερούνται οικονομικών μέσων, να φθάνουν έως τα πλέον υψηλά επίπεδα σπουδών». Το κράτος είναι υπεύθυνο για τον προσανατολισμό, το συντονισμό και τον προγραμματισμό των παρεμβάσεων στα θέματα που αφορούν το δικαίωμα για πανεπιστημιακές σπουδές. Οι περιφέρειες πραγματοποιούν τις παρεμβάσεις που χρειάζονται για την άρση των οικονομικών και κοινωνικών εμποδίων, με στόχο την έμπρακτη υλοποίηση του δικαιώματος για πανεπιστημιακές σπουδές.οι περιφέρειες καθορίζουν το ποσοστό των κεφαλαίων που προορίζονται για παρεμβάσεις για την υλοποίηση του δικαιώματος πανεπιστημιακών σπουδών. Το ποσό αυτό διατίθεται ετησίως για τη χορήγηση υποτροφιών σε φοιτητές Σελίδα 25 από 115

26 εγγεγραμμένους σε κύκλους σπουδών επιπέδου διπλώματος (diploma) και πτυχίου (laurea) με βάση τις προϋποθέσεις που καιορίζονται κάθε τρία χρόνια με διάταγμα του προέδρου του υπουργικού συμβουλίου. Παράλληλα με τα οικονομικά μέσα που διαθέτουν οι περιφέρειες, ο υπουργός προβλέπει, με το «Ταμείο ολοκληρωμένης παρέμβασης», τη χορήγηση χρηματοδοτήσεων για την αύξηση του αριθμού των φοιτητικών υποτροφιών. - Δίδακτρα: Τα δίδακτρα καταβάλλονται με την εγγραφή και μπορούν να πληρωθούν με δόσεις ή εφάπαξ. Η πληρωμή γίνεται μέσω ειδικών εντύπων ταχυδρομικού λογαριασμού, τα οποία μπορείτε να ζητήσετε από τη γραμματεία της σχολής. - Απαιτήσεις εισαγωγής στο πανεπιστήμιο: Η βασική απαίτηση εισαγωγής στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για όλους τους υποψηφίους είναι να κατέχουν απολυτήριο ανώτερου δευτεροβάθμιου σχολείου ισοδύναμο με το «diploma de maturitα». Οι ξένοι φοιτητές πρέπει να γνωρίζουν άπταιστα ιταλικά και η εξέταση στη γλώσσα είναι υποχρεωτική. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστήμια, τα πολυτεχνεία και σε άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, δημόσια ή ιδιωτικά. Η ανώτατη εκπαίδευση διαιρείται σε τρεις κύκλους, μετά την ολοκλήρωση των οποίων ο φοιτητής λαμβάνει: o πανεπιστημιακό δίπλωμα (diploma universitario), μετά από διετείς ή τριετείς σπουδές, o πανεπιστημιακό πτυχίο (diploma di laurea), μετά από τετραετείς ή εξαετείς σπουδές (π.χ. ιατρικής), o δίπλωμα ειδίκευσης (diploma de specializzazione), μετά από τουλάχιστον διετείς σπουδές, και διδακτορικό ερευνητικό δίπλωμα (diploma di dottorato di ricerca) μετά από τουλάχιστον τριετείς σπουδές. Σελίδα 26 από 115

27 Για την πρόσβαση οι μαθητές πρέπει να είναι κάτοχοι απολυτηρίου. Η εγγραφή στο πανεπιστήμιο είναι ελεύθερη, εκτός από τους κύκλους σπουδών περιορισμένης πρόσβασης, που καθορίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία, για τους οποίους προβλέπονται εισαγωγικές εξετάσεις. Οι φοιτητές συμβάλλουν στην κάλυψη του κόστους των υπηρεσιών που προσφέρονται από τα πανεπιστήμια μέσω της πληρωμής πανεπιστημιακών εισφορών και τέλους εγγραφής ύψους λιρών περίπου. ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Βόρεια Ιρλανδία είναι ίδια με εκείνη της Αγγλίας και της Ουαλίας. Συνεπώς αναφέρονται μόνο οι σημαντικές ιδιομορφίες της Βόρειας Ιρλανδίας. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Από το 1992, σχεδόν όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στο Ηνωμένο Βασίλειο ανήκουν σε μία και μόνο κατηγορία. Ωστόσο, λόγω της διαφορετικής ιστορίας τους και των άλλοτε διαφορετικών μεθόδων χρηματοδότησης, εξακολουθούν να υπάρχουν διαρθρωτικές διαφορές μεταξύ των ιδρυμάτων που είναι κοινώς γνωστά ως «παλαιά» πανεπιστήμια και τα πρώην «polytechnics» και «colleges» που είναι γνωστά ως «νέα» πανεπιστήμια. Κάθε πανεπιστήμιο είναι αυτόνομο και αποφασίζει ποια διπλώματα και άλλους τίτλους θα χορηγήσει, καθώς και τους σχετικούς όρους. Τα περισσότερα πανεπιστήμια παρέχουν τη δυνατότητα έρευνας, καθώς και ευρύ φάσμα μαθημάτων προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου. Κατά κανόνα, τα παλαιά πανεπιστήμια δεν παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση, ενώ πολλά από τα νέα πανεπιστήμια - ιδίως τα πρώην πολυτεχνεία παρέχουν περισσότερες δυνατότητες πρακτικών εφαρμογών. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος διαρκεί από τον Σεπτέμβριο/Οκτώβριο έως το τέλος Ιουνίου για τους φοιτητές που παρακολουθούν προπτυχιακά μαθήματα. Κανονικά διαιρείται σε τρία τρίμηνα, αλλά υπάρχει ολοένα και περισσότερο η τάση για δύο εξάμηνα. Σελίδα 27 από 115

28 ΑΓΓΛΙΑ, ΟΥΑΛΙΑ Τίτλοι σπουδών: κάθε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εφαρμόζει δική του πολιτική στο θέμα της αποδοχής. Γενικά, οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν επιτύχει και να έχουν λάβει βαθμούς ίσους ή μεγαλύτερους από C σε τρία τουλάχιστον μαθήματα των εξετάσεων GSCE και να έχουν επιτύχει σε δύο διαφορετικά μαθήματα στο General Certificate of Education A Level (ή τα αντίστοιχα AS) ή να έχουν λάβει GNVQ ανώτερου επιπέδου. Στην πράξη, λόγω του συναγωνισμού για τις θέσεις, τα περισσότερα πανεπιστήμια απαιτούν βαθμολογία σαφώς μεγαλύτερη από την ελάχιστη απαιτούμενη. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιθυμούν να παρακολουθήσουν πλήρες πρόγραμμα σπουδών πρέπει να αποδείξουν ότι το επίπεδο εκπαίδευσής τους τους επιτρέπει να παρακολουθήσουν πρόγραμμα που οδηγεί σε πτυχίο (degree) και ότι ομιλούν και κατανοούν την αγγλική. Ωστόσο, τα προσόντα αυτά δεν τους παρέχουν αυτόματα το δικαίωμα εγγραφής σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Υπάρχει συναγωνισμός για την εγγραφή και την τελική απόφαση λαμβάνει το σχετικό ίδρυμα. Από τους υποψηφίους για την τριτοβάθμια εκπαίδευση απαιτείται κατά κανόνα να έχουν λάβει βαθμούς ίσους ή μεγαλύτερους από C σε τρία τουλάχιστον μαθήματα των εξετάσεων GSCE και να έχουν επιτύχει σε δύο διαφορετικά μαθήματα του General Certificate of Education A Level (GCE A- level) ή να έχουν λάβει ισοδύναμο πιστοποιητικό (συμπεριλαμβανομένου του Highers στη Σκωτία). Όλα τα ιδρύματα θεωρούν σήμερα ότι δύο μαθήματα του GCE-AS και δύο μαθήματα επιπέδου Α ισοδυναμούν με τρία μαθήματα επιπέδου Α. Ορισμένα ιδρύματα δέχονται υποψηφίους με τέσσερα μαθήματα AS, χωρίς να απαιτούν μαθήματα επιπέδου Α. Στην πράξη, εξαιτίας του συναγωνισμού για τις θέσεις, τα περισσότερα ιδρύματα απαιτούν πολύ υψηλότερα επίπεδα από τα ελάχιστα. Εναλλακτικά προσόντα, συμπεριλαμβανομένων των προσόντων στην επαγγελματική εκπαίδευση, γίνονται ολοένα και πιο αποδεκτά. Εκτός από αυτές τις απαιτήσεις, τα ιδρύματα ορίζουν τους δικούς όρους εισαγωγής, και μάλιστα διαφορετικούς ανάλογα με το μάθημα που θέλει να παρακολουθήσει ο σπουδαστής. Σελίδα 28 από 115

29 Ορισμένα μαθήματα απαιτούν από το σπουδαστή να έχει προηγουμένως παρακολουθήσει ορισμένα συγκεκριμένα μαθήματα. Όσον αφορά την κατάρτιση στην παιδαγωγική, τα ιδρύματα μπορούν να μη δεχθούν έναν υποψήφιο που δεν έχει επιτύχει τον καθιερωμένο απαιτούμενο βαθμό C στο GSCE για τα αγγλικά, τα μαθηματικά και ένα μάθημα θετικών επιστημών. Από τους σπουδαστές αναμένεται να μπορούν να παρακολουθήσουν τις παραδόσεις στα αγγλικά και στις εργασίες τους και στις εξετάσεις να χρησιμοποιούν σωστά αγγλικά. Το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας (University of Wales) και ορισμένα άλλα ιδρύματα στην Ουαλία προβλέπουν την παρακολούθηση από το σπουδαστή ορισμένων μαθημάτων στην ουαλική γλώσσα και απαιτούν να χρησιμοποιείται η γλώσσα αυτή στις εργασίες και στις εξετάσεις. Τα περισσότερα ιδρύματα δέχονται επίσης αιτήσεις από υποψηφίους άνω των 21 ετών και συχνά εφαρμόζουν πιο χαλαρές προϋποθέσεις εισαγωγής εάν ο υποψήφιος αποδείξεις ότι τον απαιτούμενο ζήλο και καταλληλότητα για τον τομέα σπουδών. Ολοένα και περισσότερα πανεπιστήμια παρέχουν μαθήματα βάσει ενοτήτων ή με μερικό ωράριο, και πολλά επίσης αναγνωρίζουν ακαδημαϊκές μονάδες βάσει προηγούμενων σπουδών ή και γνώσεων που έχουν αποκτηθεί άτυπα μέσω της εργασίας ή άλλων εμπειριών (Accreditation of Prior Learning - APL ή Accreditation of Prior Exepriental Learning - APEL). Τα προπαρασκευαστικά μαθήματα μπορούν επίσης να εξασφαλίσουν την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα μαθήματα αυτά παρέχονται από κολέγια που αποσκοπούν στο να προετοιμάσουν σπουδαστές χωρίς ακαδημαϊκά προσόντα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα μαθήματα απευθύνονται κυρίως στους σπουδαστές άνω των 21 ετών και σχεδιάζονται και παραδίδονται έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Εισαγωγή: η αίτηση εισαγωγής στα περισσότερα από τα πλήρη πτυχιακά προγράμματα υποβάλλεται μέσω του Universities and Colleges Admissions Service (Υπηρεσία εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση) που λειτουργεί ως γραφείο Σελίδα 29 από 115

30 διαλογής. Εάν ένας φοιτητής δεν γίνει δεκτός σε κάποιο ίδρυμα στον πρώτο γύρο, αυτόματα μπαίνει στο δεύτερο γύρο. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ακολουθήσουν επίσης την ίδια διαδικασία, αλλά πρέπει και να αποδείξουν ότι μπορούν να καταβάλουν τα δίδακτρα (βλ. κατωτέρω). Συνήθως πραγματοποιούνται προσωπικές συνεντεύξεις εισαγωγής. Γλώσσες: το Ηνωμένο Βασίλειο δεν επιβάλλει καμία υποχρέωση όσον αφορά την επίσημη γλώσσα σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα συνήθως ζητούν από τους φοιτητές να δώσουν εξετάσεις ή να αποδείξουν τις γλωσσικές τους γνώσεις με άλλο τρόπο. Σκωτία: η εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση προϋποθέτει συνήθως επιτυχία σε ορισμένα μαθήματα στις εξετάσεις του Standard Grade ή του Higher Grade που διοργανώνει το Scottish Examination Board για την απονομή ενός Scottish Certificate of Education. Oι αιτήσεις που υποβάλλουν οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξετάζονται ξεχωριστά προκειμένου να διαπιστωθεί η εγκυρότητα των τίτλων σπουδών τους. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Αγγλία, Ουαλία: σε όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταβάλλονται δίδακτρα, τα οποία διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τα μειωμένα δίδακτρα (home fees) και τα πλήρη δίδακτρα για τους ξένους φοιτητές (full cost overseas fees). Οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να καταβάλλουν μειωμένα δίδακτρα, ενώ οι υπόλοιποι ξένοι φοιτητές γενικά καταβάλλουν τα δίδακτρα που ισχύουν για τους ξένους. Τα δίδακτρα των φοιτητών της Αγγλίας και της Ουαλίας καθώς και άλλων πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για επιλέξιμα μαθήματα καταβάλλονται σήμερα από τα LEA (τοπικές εκπαιδευτικές αρχές). Ωστόσο, για να μπορούν τα δίδακτρα να Σελίδα 30 από 115

31 καταβληθούν από το σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου, οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να πληρούν τα ίδια κριτήρια επιλογής με εκείνα που πρέπει να πληρούν οι Βρετανοί φοιτητές. Οι όροι αυτοί είναι: να έχουν την ιθαγένεια, ή να έχουν γονέα με την ιθαγένεια ενός κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να έχουν συνήθη τόπο διαμονής στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ο οποίος περιλαμβάνει τα 15 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία) τα τελευταία τρία έτη πριν από την έναρξη των σπουδών, να μην έχουν λάβει οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια από το υπουργείο παιδείας της Σκωτίας ή της Βόρειας Ιρλανδίας, να μην έχουν ήδη παρακολουθήσει μαθήματα ανωτάτης εκπαίδευσης με κρατική οικονομική βοήθεια, και να μην έχουν εγγραφεί σε πρόγραμμα μαθημάτων για το οποίο προβλέπονται τέτοιου είδους ενισχύσεις. Βόρεια Ιρλανδία: τα Education and Library Boards (εκπαιδευτικά συμβούλια και συμβούλια βιβλιοθηκών) έχουν την ίδια αρμοδιότητα με τα LEA. Σκωτία: τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα χρεώνουν δίδακτρα τα οποία καταβάλλονται από τους οργανισμούς αυτοδιοίκησης. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Αγγλία, Ουαλία: τα προπτυχιακά μαθήματα οδηγούν σε τίτλο σπουδών που ονομάζεται Bachelor και διακρίνεται σε Bachelor of Arts (BA) και Bachelor of Sciences (BSc). Οι σπουδές διαρκούν γενικά τρία έτη, αλλά σε ορισμένους τομείς μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο. Τα μεταπτυχιακά διπλώματα (Higher degrees) λαμβάνονται μετά από επιτυχή παρακολούθηση των μαθημάτων ή προσωπική έρευνα ή συνδυασμό των δύο. Η απονομή τους πραγματοποιείται σε δύο επίπεδα: Τα Master's Degrees συνήθως απαιτούν τουλάχιστον ένα έτος πλήρων σπουδών (συνήθως δύο έτη)o Σελίδα 31 από 115

32 Τα διδακτορικά απονέμονται μετά από την υποβολή διατριβής (thesis) Σκωτία: τα πτυχία (degrees) απονέμονται μετά την επιτυχή ολοκλήρωση 3ετών πλήρων σπουδών (Ordinary Degree) ή 4ετών σπουδών, οι οποίες γενικά είναι πιο ειδικευμένες και απαιτητικές (Honours Degree). Το πρώτο πανεπιστημιακό δίπλωμα της Σκωτίας στους τομείς των ελευθερίων τεχνών, των ανθρωπιστικών σπουδών και των γλωσσών είναι γνωστό ως Master of Arts (MA), αντίστοιχο προς το Bachelor's degree της Αγγλίας. Ολοένα και περισσότερα ιδρύματα απονέμουν διπλώματα Bachelor, όπως π.χ. στη μηχανολογία (engineering) και στα παιδαγωγικά. Τα μεταπτυχιακά μαθήματα λήγουν με μεταπτυχιακά διπλώματα μετά από ένα έτος ή με Masters degree μετά από ένα ή δύο έτη μαθημάτων. Τα διπλώματα έρευνας (MPhil, PhD) απονέμονται σχεδόν σε όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Αγγλία, Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία: Η οικονομική υποστήριξη των φοιτητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκεται υπό επανεξέταση. Οι παρακάτω παράγραφοι περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Υποτροφίες: Εκτός από τα δίδακτρα (βλ. ανωτέρω) οι υποτροφίες που καταβάλλονται αυτοδικαίως στους φοιτητές (mandory awards) περιλαμβάνουν και υποτροφία επιβίωσης. Σκοπός αυτής της υποτροφίας είναι να συμβάλλει στα έξοδα επιβίωσης του φοιτητή. Οι υποτροφίες αυτές εξετάζονται από τα LEA (Education and Library Boards στη Β.Ι.) σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, ενώ οι γονείς ή σύντροφοι συνεισφέρουν στις περισσότερες περιπτώσεις. Τα τελευταία έτη το ποσό τους έχει μειωθεί, διότι το ποσό που διατίθεται υπό μορφή φοιτητικών δανείων (βλ. κατωτέρω) έχει αυξηθεί σταδιακά. Ανάλογα με Σελίδα 32 από 115

33 την περίπτωση χορηγείται υποτροφία (descretionary awards) εάν ο φοιτητής δεν δικαιούται αυτοδικαίως υποτροφίας (mandatory award) ή εάν τα μαθήματα που παρακολουθεί δεν προβλέπουν τέτοιου είδους υποτροφία. Σκωτία: Υποτροφίες: Ο οργανισμός Student Awards Agency for Scotland προβλέπει ενίσχυση για τους φοιτητές που παρακολουθούν πλήρες πρόγραμμα ανώτατης εκπαίδευσης παρόμοια γενικά με εκείνη που προβλέπουν οι εκπαιδευτικές αρχές στο υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο. Κατά περίπτωση υποτροφίες (discretionary awards) μπορούν επίσης να χορηγηθούν από τις περιφερειακές εκπαιδευτικές αρχές για τους φοιτητές που παρακολουθούν άλλα μαθήματα με πλήρες ή μερικό πρόγραμμα. Αγγλία, Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία, Σκωτία: Επιλεξιμότητα για mandatory award: οι φοιτητές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να τύχουν οικονομικής ενίσχυσης εάν πληρούν ορισμένα κριτήρια επιλεξιμότητας. Ο πρώτος όρος είναι να έχουν διαμείνει επί τρία έτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, ούτως ώστε να έχουν δικαίωμα για την καταβολή των διδάκτρων για εγκεκριμένα μαθήματα. Αγγλία, Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία, Σκωτία: Φοιτητικά δάνεια: Σκοπός των φοιτητικών δανείων είναι να συμπληρώνουν τις υποτροφίες σπουδών. Για να λάβουν οι φοιτητές φοιτητικό δάνειο πρέπει να παρακολουθούν μαθήματα που παρέχουν δικαίωμα υποτροφίας και να πληρούν οι ίδιοι τα κριτήρια επιλεξιμότητας. Γενικά, οι φοιτητές πρέπει να πληρούν τους όρους διαμονής, να παρακολουθούν πλήρες πρόγραμμα μαθημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης σε προπτυχιακό επίπεδο ή αντίστοιχο σε ίδρυμα που χρηματοδοτείται από το δημόσιο στο Η.Β. και να είναι ηλικίας κάτω των 50 ετών κατά την έναρξη των μαθημάτων. Οι φοιτητές που πληρούν αυτά τα κριτήρια επιλογής οι οποίοι παρακολουθούν μαθήματα για το Postgraduate Certificate in Education (PGCE) μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση. Σελίδα 33 από 115

34 Αγγλία, Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία, Σκωτία: Ποσά εισόδου (Αccess Funds): Τα ποσά αυτά χορηγούνται από την κεντρική κυβέρνηση, αλλά η διαχείρισή τους γίνεται από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της μη υποχρεωτικής και ανώτατης εκπαίδευσης. Τα ποσά αυτά χορηγούνται στις περιπτώσεις στις οποίες η πρόσβαση στην εκπαίδευση μπορεί να εμποδιστεί για οικονομικούς λόγους, ή εφόσον οι φοιτητές, για οποιοδήποτε λόγο, αντιμετωπίζουν πραγματικές οικονομικές δυσχέρειες. Οι υπήκοοι του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου που εργάζονται στο Η.Β., οι σύζυγοί τους και τα τέκνα τους, που δεν πληρούν τον όρο της συνήθους τριετούς διαμονής, μπορούν να λάβουν αυτά τα ποσά (Αccess Funds), εφόσον πληρούν ορισμένους όρους. Από το 1992, σχεδόν όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στο Ηνωμένο Βασίλειο ανήκουν σε μία και μόνο κατηγορία. Κάθε πανεπιστήμιο είναι αυτόνομο και αποφασίζει ποια διπλώματα και άλλους τίτλους θα χορηγήσει, καθώς και τους σχετικούς όρους. Τα περισσότερα πανεπιστήμια παρέχουν τη δυνατότητα έρευνας. Κάθε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εφαρμόζει δική του πολιτική στο θέμα της αποδοχής. Γενικά, οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν επιτύχει και να έχουν λάβει βαθμούς ίσους ή μεγαλύτερους από C σε τρία τουλάχιστον μαθήματα των εξετάσεων GSCE και να έχουν επιτύχει σε δύο διαφορετικά μαθήματα στο General Certificate of Education A Level (ή τα αντίστοιχα AS) ή να έχουν λάβει GNVQ ανώτερου επιπέδου. Τα περισσότερα ιδρύματα δέχονται επίσης αιτήσεις από υποψηφίους άνω των 21 ετών και συχνά εφαρμόζουν πιο χαλαρές προϋποθέσεις εισαγωγής η αίτηση εισαγωγής στα περισσότερα από τα πλήρη πτυχιακά προγράμματα υποβάλλεται μέσω του Universities and Colleges Admissions Service (Υπηρεσία εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση) που λειτουργεί ως γραφείο διαλογής. Σε όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταβάλλονται δίδακτρα, τα οποία διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τα μειωμένα δίδακτρα και τα πλήρη δίδακτρα για τους ξένους φοιτητές (full cost overseas fees). Σελίδα 34 από 115

35 ΑΥΣΤΡΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Πανεπιστήμια Στα πανεπιστήμια διδάσκονται οι παραδοσιακές επιστήμες όπως η ιατρική, τα νομικά, οι κοινωνικές και οικονομικές επιστήμες όπως και η θεολογία και η φιλοσοφία η οποία από το 1975 χωρίστηκε σε μια θετική και μια θεωρητική σχολή. Τεχνικά πανεπιστήμια Οι επιστήμες για τους μηχανικούς διδάσκονται στα τεχνικά πανεπιστήμια και τις τεχνικές σχολές. Σ' αυτές τις σχολές, παράλληλα προς την θετική εκπαίδευση, που ομοιάζει με αυτή του παραδοσιακού πανεπιστημίου, αλλά περιέχει περισσότερες τεχνικές εφαρμογές, προσφέρονται ως κέντρα βάρους κυρίως η ηλεκτρολογία, η μηχανολογία, οι επιστήμες πολιτικού μηχανικού και η αρχιτεκτονική. Ειδικές σχολές περιλαμβάνουν το πανεπιστήμιο για εδαφοκαλλιέργεια της Βιέννης και η σχολή μεταλλειολόγων του Πανεπιστημίου της Leoben. Ανώτατες θεολογικές σχολές Αυτές αντιστοιχούν στις καθολικές θεολογικές σχολές των πανεπιστημίων, αλλά φορέας τους είναι η εκκλησία. Ανώτατες σχολές καλών τεχνών Κοινό χαρακτηριστικό των ανώτατων σχολών καλών τεχνών είναι η υποβολή σε ειδικές εισαγωγικές εξετάσεις. Υπάρχουν δύο τύποι τέτοιων ανώτατων σχολών: οι σχολές εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών και οι σχολές μουσικών και θεατρικών τεχνών. Σελίδα 35 από 115

36 Ανώτατες σχολές ειδίκευσης Πρόκειται για σχολές 3-4ετούς φοίτησης, μετά την μέση εκπαίδευση, με επιστημονικοεπαγγελματικό χαρακτήρα που είναι αναγνωρισμένες από το κράτος ως σπουδές ανώτατης ειδίκευσης. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος, το οποίο χωρίζεται σε δύο εξάμηνα, αρχίζει την 1η Οκτωβρίου και λήγει στα τέλη Ιουνίου. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Τίτλοι σπουδών: Μοναδική προϋπόθεση για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι το απολυτήριο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι κάτοχοι απολυτηρίου μπορούν να εγγραφούν σε ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της επιλογής τους. Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να διαθέτουν ένα ισοδύναμο απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Εισαγωγή: Για ορισμένους κύκλους σπουδών, και σε περίπτωση που στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση η διδασκαλία ορισμένων συναφών με τις εν λόγω σπουδές μαθημάτων ήταν ανεπαρκής ή ανύπαρκτη, πρέπει οι υποψήφιοι να δώσουν συμπληρωματικές εξετάσεις. Καθοριστικό ρόλο γι αυτό παίζουν οι εκάστοτε διατάξεις του κράτους στο οποίο εκδίδεται το απολυτήριο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για την εισαγωγή σε πανεπιστήμια καλλιτεχνικών κατευθύνσεων, οι υποψήφιοι πρέπει επίσης να διαθέτουν καλλιτεχνικό ταλέντο, πρακτικές εμπειρίες ή τις απαραίτητες σωματικές ικανότητες. Γλώσσες: Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να αποδείξουν ότι διαθέτουν επαρκή γνώση των γερμανικών. Σελίδα 36 από 115

37 ΔΙΔΑΚΤΡΑ Οι αυστριακοί φοιτητές καθώς και φοιτητές από τα κράτη του ΕΟΧ δεν χρειάζεται να καταβάλουν δίδακτρα. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Με την ολοκλήρωση των σπουδών και την απόκτηση διπλώματος απονέμεται ο τίτλος «Magister». Για την απονομή ενός ακαδημαϊκού τίτλου (Sponsion) ή ενός διδακτορικού τίτλου (Promotion) το πανεπιστήμιο εκδίδει ένα πιστοποιητικό στο οποίο αναφέρονται το είδος των σπουδών και το αντίστοιχο δίπλωμα. Φοιτητές που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους μπορούν να ζητήσουν την έκδοση ενός πτυχίου (Absolutorium). Η απόκτηση ενός ακαδημαϊκού τίτλου δεν αντιστοιχεί κατ' ανάγκη σε δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Επιδοτήσεις σπουδών: Ο δημόσιος τομέας και, εν μέρει, ο ιδιωτικός τομέας παρέχουν στους φοιτητές μια άμεση ή έμμεση ενίσχυση υπό διάφορες μορφές. Η έμμεση ενίσχυση χορηγείται ανεξάρτητα από την ανάγκη που έχει ο φοιτητής και αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών επιδοτήσεων. Στις έμμεσες ενισχύσεις συγκαταλέγονται οικογενειακά επιδόματα (δίδεται στους γονείς) και ασφαλιστικές και φορολογικές απαλλαγές για παιδιά που φοιτούν σε πανεπιστήμιο. Οι άμεσες ενισχύσεις αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος των κρατικών παροχών. Η χορήγηση των ενισχύσεων αυτών προϋποθέτει την ύπαρξη ανάγκης και έχει τη μορφή συμβολής στις δαπάνες των γονέων για τις σπουδές των παιδιών τους. Επιλεξιμότητα: Οι σπουδαστές που αιτούνται επιδότηση σπουδών ελέγχονται όσον αφορά την οικονομική τους κατάσταση και τις επιδόσεις τους. Το εκάστοτε χορηγούμενο ποσόν εξαρτάται από τις οικονομικές δυνατότητες των γονέων Σελίδα 37 από 115

38 και την οικογενειακή κατάσταση. Ένα σημαντικό κριτήριο αποτελεί το κατά πόσον οι σπουδαστές μπορούν να διαμένουν με τους γονείς τους ή αν πρέπει να διαμένουν στον τόπο που σπουδάζουν. Έγγαμοι σπουδαστές δικαιούνται υψηλότερο επίδομα. Δυνατότητα μεταβίβασης: Εκτός από τις επιδοτήσεις σπουδών, οι σπουδαστές δικαιούνται και μια υποτροφία εκπατρισμού για δύο εξάμηνα. Αυτός ο χρόνος σπουδών πρέπει να συνυπολογίζεται και μπορεί να εκτελεστεί μετά την πρώτη διπλωματική εξέταση. Το επίδομα που χορηγείται για σπουδές στο εσωτερικό συνεχίζει να καταβάλλεται και για σπουδές στο εξωτερικό. Στα πανεπιστήμια διδάσκονται οι παραδοσιακές επιστήμες όπως η ιατρική, τα νομικά, οι κοινωνικές και οικονομικές επιστήμες όπως και η θεολογία και η φιλοσοφία Οι επιστήμες για τους μηχανικούς διδάσκονται στα τεχνικά πανεπιστήμια και τις τεχνικές σχολές. Σ' αυτές τις σχολές, παράλληλα προς την θετική εκπαίδευση, που ομοιάζει με αυτή του παραδοσιακού πανεπιστημίου, αλλά περιέχει περισσότερες τεχνικές εφαρμογές. Μοναδική προϋπόθεση για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι το απολυτήριο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι κάτοχοι απολυτηρίου μπορούν να εγγραφούν σε ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της επιλογής τους. Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να διαθέτουν ένα ισοδύναμο απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι αυστριακοί φοιτητές καθώς και φοιτητές από τα κράτη του ΕΟΧ δεν χρειάζεται να καταβάλουν δίδακτρα. ΔΑΝΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διακρίνονται σε πανεπιστήμια, πανεπιστημιακά κέντρα, άλλα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης και ιδρύματα Σελίδα 38 από 115

39 μη ακαδημαϊκής ανώτερης εκπαίδευσης στο πεδίο της επαγγελματικής (τεχνικής και εμπορικής) εκπαίδευσης. Οι πανεπιστημιακές σπουδές παρέχουν κανονική, μακροπρόθεσμη και μεταπτυχιακή εκπαίδευση σε παραδοσιακά πανεπιστημιακά θέματα. Η Δανία υιοθέτησε πρόσφατα μια αγγλοαμερικανική δομή με την εισαγωγή των διπλωμάτων Bachelor και Ph.D. Οι συνήθεις πανεπιστημιακές σπουδές σήμερα συνίστανται σε σπουδές που καταλήγουν στο Bachelor's degree και ακολουθούνται από διετή φοίτηση που καταλήγει στο Candidatus degree (επίπεδο Master). Τρία έτη επιβλεπόμενων μεταπτυχιακών σπουδών μετά το Master καταλήγουν στο Ph.D. Τα άλλα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στον πανεπιστημιακό τομέα παρέχουν εκπαίδευση και κατάρτιση σε τομείς όπως η μηχανική, η κτηνιατρική, η ιατρική, η φαρμακευτική, η αρχιτεκτονική, η μουσική, οι καλές τέχνες και οι εμπορικές σπουδές. Τα ιδρύματα μη ακαδημαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρέχουν σύντομους και μεσαίας διάρκειας κύκλους σπουδών, ιδιαίτερα στους τομείς των εμπορικών και τεχνικών σπουδών, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής εργασίας και της υγείας. Ειδικά κολλέγια καταρτίζουν δασκάλους για το Folkeskole.Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός πανεπιστημιακών κύκλων σπουδών που διδάσκονται σε γλώσσα άλλη από τα δανικά (κυρίως στα αγγλικά). ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Κατά κανόνα, το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου και διαιρείται σε δύο εξάμηνα, από το Σεπτέμβριο έως τον Ιανουάριο και από το Φεβρουάριο έως το τέλος του Ιουνίου. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Τίτλοι σπουδών: Για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτούνται τίτλοι ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι τίτλοι αυτοί είναι: το πιστοποιητικό Σελίδα 39 από 115

40 απολυτήριων εξετάσεων ανώτερου δευτεροβάθμιου σχολείου (Studentereksamen), το πιστοποιητικό ανώτερων προπαρασκευαστικών εξετάσεων (Hψjere Forberedelseseksamen), το πιστοποιητικό ανώτερων εμπορικών εξετάσεων (Hψjere Handelseksamen) και το πιστοποιητικό ανώτερων τεχνικών εξετάσεων (Hψjere Teknisk Eksamen). Για τα μη ακαδημαϊκά ιδρύματα είναι δυνατόν, εντούτοις, να γίνουν δεκτοί σπουδαστές που δεν διαθέτουν αυτούς τους τίτλους εναλλακτικές απαιτήσεις μπορεί να είναι η παρακολούθηση των 9-10 ετών στο σχολείο, η εμπειρία σε εργασία ή μια εξέταση εισαγωγής. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να διαθέτουν απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναγνωρισμένο ως ισοδύναμο του δανικού. Εισαγωγή: Το σύστημα εισαγωγής για όλες τις σχολές με numerus clausus λειτουργεί βάσει του λεγόμενου συστήματος δύο ποσοστώσεων (Two Quota System), πράγμα το οποίο σημαίνει ότι υπάρχουν δύο ομάδες εισαγωγής με διαφορετικά κριτήρια και μεθόδους επιλογής. Η πρώτη ομάδα εισαγωγής επιλέγει σπουδαστές που έχουν επιτύχει υψηλό μέσο όρο στις απολυτήριες εξετάσεις. Η δεύτερη ομάδα εισαγωγής επιλέγει εκείνους τους σπουδαστές που έχουν χαμηλό μέσο όρο στις απολυτήριες εξετάσεις ή διαθέτουν εναλλακτικούς τίτλους ή ισοδύναμο αλλοδαπό τίτλο δευτεροβάθμιων σπουδών. Οι πολίτες της ΕΕ επιλέγονται στα πλαίσια της δεύτερης ομάδας. Κρίνονται βάσει του βαθμού τους, εφόσον το απολυτήριό τους δευτεροβάθμιου σχολείου αναγνωρισθεί ως ισοδύναμο προς το δανικό. Αν στη χώρα καταγωγής τους απαιτείται μια επιπλέον εισαγωγική εξέταση ή προπαρασκευαστική εξέταση, οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν περάσει και αυτήν. Γλώσσες: Τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης καθορίζουν τις δικές τους γλωσσικές απαιτήσεις. Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να έχουν καλή γνώση τόσο των Σελίδα 40 από 115

41 δανικών όσο και των αγγλικών. Πρέπει να περάσουν το διαγώνισμα γλώσσας «Danish Test II», το οποίο λαμβάνει χώρα σε εθνικά γλωσσικά κέντρα. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Στη Δανία δεν προβλέπονται δίδακτρα για την ανώτατη εκπαίδευση, ούτε και για τους πολίτες της ΕΕ. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Σε πανεπιστημιακό επίπεδο, παρέχονται οι ακόλουθοι τίτλοι σπουδών: Bachelor's degree σε όλους τους κύριους τομείς σπουδών ύστερα από τριετή φοίτηση (ΒΑ) Master's degree ύστερα από δύο περαιτέρω έτη σπουδών (νομική, επιστήμες, θεολογία, ιατρική κ.λπ.). Στις ανθρωπιστικές επιστήμες, προβλέπονται επίσης τετραετείς σπουδές και ειδικές εξαετείς σπουδές για Master's degree. Οι μη ακαδημαϊκές σπουδές ανώτερης εκπαίδευσης καταλήγουν συνήθως σε δίπλωμα, όπως το ανώτερο τεχνικό ή εμπορικό δίπλωμα. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Υποτροφίες: Οι υποτροφίες σπουδαστών χορηγούνται μέσω ενός συστήματος δελτίου. Όλοι οι σπουδαστές που είναι εγγεγραμμένοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση διαθέτουν 70 δελτία ένα δελτίο ισοδυναμεί με ένα μήνα σπουδών. Οι σπουδαστές μπορούν να επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν το δελτίο σε ένα πρόγραμμα κύκλου μακράς διάρκειας ή σε διάφορα σύντομης διάρκειας προγράμματα. Όταν ένας σπουδαστής εγγράφεται σε ένα πρόγραμμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, λαμβάνει δελτία που αντιστοιχούν στον επίσημα καθορισμένο χρόνο σπουδών συν 12 μήνες (όμως δεν παρέχονται περισσότερα από 70 δελτία). Αυτή η διαίρεση σε μηνιαία δελτία παρέχει τη Σελίδα 41 από 115

42 δυνατότητα στους σπουδαστές να αποφασίζουν οι ίδιοι ως προς το πότε θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα δελτία. Επιλεξιμότητα: Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν καλύπτονται από τους κοινοτικούς κανόνες που εξηγούνται στο μέρος Ι.1 παραπάνω μπορούν να καλύπτονται από το κρατικό σύστημα εφόσον έχουν μόνιμη κατοικία στη Δανία επί 24 συναπτούς μήνες ή επί 12 μήνες εφόσον είναι παντρεμένοι με άτομο δανικής ιθαγένειας. Ορισμένα ιδρύματα παρέχουν υποτροφίες για αλλοδαπούς. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διακρίνονται σε πανεπιστήμια, πανεπιστημιακά κέντρα, άλλα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης και ιδρύματα μη ακαδημαϊκής ανώτερης εκπαίδευσης στο πεδίο της τεχνικής και εμπορικής εκπαίδευσης. Για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτούνται τίτλοι ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ Διάρθρωση και διάρκεια Η Φινλανδία διαθέτει ένα από τα πυκνότερα δίκτυα φορέων ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη Όλα τα πενεπιστήμια και οι περισσότερες πολυτεχνικές σχολές συμμετέχουν στα διεθνή προγράμματα ανταλλαγών. Πολλά από αυτά εκτελούν τα μαθήματα στα αγγλικά. Ο πανεπιστημιακός τομέας αποτελείται από 20 ιδρύματα, εκ των οποίων 10 διαθέτουν διάφορες σχολές (Yliopisto/Universitet) και 10 είναι εξειδικευμένα (Korkeakoulu/Hφgskola), όπως οι σχολές οικονομικών σπουδών, διοίκησης επιχειρήσεων κ.τ.λ. Η διάρθρωση του πανεπιστημιακού πτυχίου αναθεωρήθηκε πρόσφατα, σε όλους σχεδόν τους τομείς, και πρόκειται να καλύψει όλα τα τμήματα μέχρι το φθινόπωρο του Σύμφωνα με το νέο σύστημα, εισάγεται μια κατώτερη βαθμίδα σπουδών (Bachelor) σε όλους σχεδόν τους τομείς. Σελίδα 42 από 115

43 Η μη πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται από το ammattikorkeakoulu, που λειτουργεί παράλληλα με τα πανεπιστήμια και παρέχει νέα είδη πτυχίων. Τα πτυχία αυτά έχουν αναγνωριστεί νομοθετικά ως πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά έχουν εντονότερο επαγγελματικό χαρακτήρα απ' ό,τι τα ακαδημαϊκά πτυχία. Σχολικό έτος Τόσο στην πανεπιστημιακή όσο και στη μη πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει την 1η Αυγούστου και λήγει την 31η Ιουλίου. Η πανεπιστημιακή διδασκαλία παρέχεται σύμφωνα με το πρόγραμμα, συνήθως μεταξύ Σεπτεμβρίου και Μαΐου και διακρίνεται σε δύο εξάμηνα. Στα μη πανεπιστημιακά ιδρύματα, οι εργασίες αρχίζουν τον Αύγουστο και τελειώνουν την τελευταία εργάσιμη ημέρα της εικοστής δεύτερης εβδομάδας του Μαΐου. Προϋποθέσεις εισαγωγής Πανεπιστημιακά ιδρύματα: Κάθε φορέας είναι υπεύθυνος για την επιλογή των σπουδαστών του. Οι αιτήσεις πρέπει να αποστέλλονται απευθείας στον εν λόγω φορέα. Επίσης αυτά παρέχουν περαιτέρω πληροφορίες για τις πρακτικές διαδικασίες (επισκεφθείτε, π.χ. το πανεπιστήμιο «Joensuu University/Διεθνείς υποθέσεις). Τίτλοι σπουδών: Οι μαθητές που επιτυγχάνουν στις γενικές εξετάσεις στη Φινλανδία έχουν δικαίωμα εισαγωγής στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από το 1991, το ίδιο δικαίωμα έχουν και οι μαθητές που διαθέτουν πτυχία κολλεγίων και επαγγελματικής εκπαίδευσης που χορηγούνται από τα ιδρύματα επαγγελματικής εκπαίδευσης. Το διεθνές απολυτήριο (Baccalaureate) παρέχει, επίσης, το ίδιο δικαίωμα. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προέρχονται από άλλες χώρες μπορούν να εισαχθούν σε περίπτωση που το απολυτήριό τους ή άλλο σχετικό πιστοποιητικό παρέχει τη δυνατότητα εισαγωγής στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της αντίστοιχης χώρας. Σελίδα 43 από 115

44 Εισαγωγή: Τα πανεπιστήμια επιλέγουν τους φοιτητές τους σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια επιλογής. Οι εισαγωγικές εξετάσεις αποσκοπούν στην αξιολόγηση του ενδιαφέροντος που δείχνει ο υποψήφιος για τον συγκεκριμένο τομέα, καθώς και στην εκτίμηση της καταλληλότητάς του και των ικανοτήτων του. Οι υποψήφιοι κατατάσσονται σύμφωνα με τα εξής κριτήρια: βαθμοί του πιστοποιητικού επιτυχίας στις γενικές εξετάσεις και στο απολυτήριο του δεύτερου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και αποτελέσματα κατά τη δοκιμασία επιλογής (πρόκειται για το πιο συνηθισμένο σύστημα) αποτελέσματα της δοκιμασίας εισαγωγής και μόνο βαθμολογία του πιστοποιητικού γενικών εξετάσεων και απολυτήριο δεύτερης βαθμίδας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μη πανεπιστημιακά ιδρύματα: Τίτλοι σπουδών: Οι μαθητές που έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορούν να ζητήσουν την εισαγωγή στο ammattikorkeakoulu, υπό τις εξής προϋποθέσεις: επαγγελματική εκπαίδευση (μόνο για τον ίδιο τομέα) γενικές εξετάσεις και απολυτήριο δεύτερου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γενικού χαρακτήρα (για όλους τους τομείς ammattikorkeakoulu) ή αντίστοιχες σπουδές στην αλλοδαπή. Δίδακτρα Η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν, μολονότι συζητείται, τα τελευταία έτη, το ενδεχόμενο καταβολής διδάκτρων. Καταβάλλεται υποχρεωτικά μόνο το (ονομαστικό) ετήσιο τέλος εγγραφής στη φοιτητική ένωση, με το οποίο παρέχεται σειρά δωρεάν υπηρεσιών. Οι φοιτητές αγοράζουν το εκπαιδευτικό υλικό, καταβάλλουν τις δαπάνες σίτισης και ταξιδίου, αλλά μπορούν να ζητήσουν οικονομική βοήθεια από δημόσια ταμεία\ Σελίδα 44 από 115

45 ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Πανεπιστημιακά ιδρύματα: Οι φοιτητές που ολοκλήρωσαν τις σπουδές που απαιτούνται για την απόκτηση πτυχίου μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τη χορήγησή του. Πανεπιστημιακά πτυχία θεωρούνται τα εξής: - κατώτερα ακαδημαϊκά πτυχία (επίπεδο Bachelor), που προϋποθέτουν τουλάχιστον τριετή πλήρη εκπαίδευση. Σύμφωνα με τη νέα δομή πτυχίων, που θα εφαρμοστεί πλήρως μέχρι το φθινόπωρο του 1997, η κατώτερη βαθμίδα αφορά όλα σχεδόν τα τμήματα_ - ανώτερα ακαδημαϊκά πτυχία (επίπεδο Masters) που διαρκούν πέντε έτη ή, επίσης, δύο έτη μετά την απόκτηση του κατώτερου ακαδημαϊκού πτυχίου_ - διδακτορικό δίπλωμα που προϋποθέτει τέσσερα έτη πλήρων σπουδών μετά το ανώτερο ακαδημαϊκό πτυχίο. Μη πανεπιστημιακά ιδρύματα: Τα διπλώματα χορηγούνται από το ίδρυμα ammattikorkeakoulu μετά τη συμπλήρωση του συνόλου των σπουδών που απαιτούνται για την απόκτηση πτυχίου. Ο τύπος του πιστοποιητικού που χορηγείται καθορίζεται ξεχωριστά από κάθε ίδρυμα. Οικονομική συνδρομή Η οικονομική βοήθεια από το φινλανδικό κράτος διακρίνεται σε επιχορηγήσεις για τους φοιτητές, στεγαστικά επιδόματα και εγγυήσεις φοιτητικών δανείων. Οι επιχορηγήσεις και τα στεγαστικά επιδόματα καταβάλλονται στους φοιτητές ως αντιστάθμιση των δαπανών διαβίωσης και δεν απαιτείται να επιστραφούν. Τα φοιτητικά δάνεια χορηγούνται από τράπεζες με την εγγύηση του κράτους_ μετά την ολοκλήρωση των σπουδών πρέπει να εξοφληθούν κατά τη διάρκεια περιόδου διάρκειας διπλάσιας από τη διάρκεια των σπουδών. Με την πάροδο του χρόνου, παρατηρείται ότι το ποσοστό των επιχορηγήσεων και των Σελίδα 45 από 115

46 στεγαστικών επιδομάτων αυξάνεται σε σχέση με τα δάνεια που πρέπει να επιστραφούν. Η οικονομική βοήθεια χορηγείται για ένα ακαδημαϊκό έτος κάθε φορά. Οι φοιτητές μπορούν να λάβουν οικονομική βοήθεια για 70 μήνες κατ' ανώτατο όριο εκ των οποίων οι 55 πρέπει να αντιστοιχούν σε σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αλλες πηγές επιχορηγήσεων, δανείων και ενισχύσεων: Χορηγούνται, επίσης, ξεχωριστές υποτροφίες και επιχορηγήσεις, εφόσον ζητηθούν και εγκριθούν, από διάφορα ταμεία και οργανισμούς. Η Φινλανδία διαθέτει ένα από τα πυκνότερα δίκτυα φορέων ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη Όλα τα πανεπιστήμια και οι περισσότερες πολυτεχνικές σχολές συμμετέχουν στα διεθνή προγράμματα ανταλλαγών. Οι μαθητές που επιτυγχάνουν στις γενικές εξετάσεις στη Φινλανδία έχουν δικαίωμα εισαγωγής στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα πανεπιστήμια επιλέγουν τους φοιτητές τους σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια επιλογής. Οι μαθητές που έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορούν να ζητήσουν την εισαγωγή στο ammattikorkeakoulu, υπό τις εξής προϋποθέσεις: επαγγελματική εκπαίδευση γενικές εξετάσεις και απολυτήριο δεύτερου κύκλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν, μολονότι συζητείται, τα τελευταία έτη, το ενδεχόμενο καταβολής διδάκτρων. ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Εκ παραδόσεως, το σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιρλανδία περιλαμβάνει τον πανεπιστημιακό τομέα, τα τεχνικά/τεχνολογικά κολέγια και τα παιδαγωγικά κολέγια, τα οποία χρηματοδοτούνται ουσιαστικά από το κράτος και είναι αυτόνομα. Σελίδα 46 από 115

47 Τα πανεπιστήμια και πανεπιστημιακά κολέγια παρέχουν προγράμματα για Bachelor (3-4 έτη με εξαίρεση ορισμένους κλάδους), Master (από 1 έως 3 έτη) και διδακτορικό. Η τεχνική εκπαίδευση παρέχεται κυρίως από τα Regional Technical Colleges (RTCs), που καλύπτουν τους τομείς των εμπορικών σπουδών, της μηχανολογίας, της τεχνολογίας των θετικών επιστημών και των παραϊατρικών σπουδών. Οι σπουδές διαρκούν από 2 έως τέσσερα έτη. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει στις αρχές Οκτωβρίου και λήγει στο τέλος Μαΐου. Από παλιά χωρίζεται κανονικά σε τρία τρίμηνα, ωστόσο, πολλά ιδρύματα σήμερα χωρίζουν τα μαθήματα σε εξάμηνα. Ανάλογα με τις σπουδές, οι εξετάσεις γίνονται τον Μάιο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο ή Δεκέμβριο, αλλά οι παραδόσεις γίνονται κανονικά από Οκτώβριο έως Μάιο. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Τίτλοι σπουδών: με ελάχιστες εξαιρέσεις, η εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιρλανδία είναι δυνατή μόνο μετά από επιτυχή συμμετοχή στις εξετάσεις για το Leaving Certificate ή σε αντίστοιχες εξετάσεις. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν τίτλους σπουδών που θα τους επέτρεπαν να εγγραφούν σε ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε άλλο κράτος μέλος γίνονται δεκτοί διότι θεωρούνται ότι πληρούν τις βασικές προϋποθέσεις για την εισαγωγή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Ιρλανδία. Εισαγωγή: οι αιτήσεις για την εισαγωγή σε όλα τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υποβάλλονται στο Central Applications Office (CAO), το οποίο διαθέτει τις θέσεις με βάση τους βαθμούς που έχουν λάβει οι υποψήφιοι στο Leaving Certificate. Ο συναγωνισμός για τις θέσεις, ιδίως στα πανεπιστήμια είναι πολύ μεγάλος, γι αυτό οι υποψήφιοι που θα υποβάλλουν αίτηση στο CAO πρέπει να απαριθμήσουν τις σπουδές που τους ενδιαφέρουν με σειρά Σελίδα 47 από 115

48 προτίμησης. Η τελική κατανομή των θέσεων είναι ανάλογη με τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων σε κάθε ίδρυμα, τον αριθμό των αιτήσεων και τους βαθμούς των υποψηφίων. Η απόδοση μιας θέσης σε πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κλάδο για τον οποίο υπάρχει μεγάλος συναγωνισμός καθορίζεται από το σχετικό ίδρυμα. Γλώσσες: οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να έχουν επιτύχει στις εξετάσεις της αγγλικής κατά τη λήψη του διπλώματος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή να έχουν αντίστοιχο δίπλωμα αγγλικής. Σε ορισμένα ιδρύματα γίνονται εξετάσεις για να εκτιμηθεί η γνώση της γλώσσας. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Δεν υπάρχουν δίδακτρα για τους φοιτητές που παρακολουθούν πλήρες πρόγραμμα μαθημάτων στα εγκεκριμένα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Στα πανεπιστήμια, οι τίτλοι σπουδών είναι: Το δίπλωμα Bachelor στους κυριότερους τομείς σπουδών μετά από τρία ή τέσσερα έτη σπουδών (η αρχιτεκτονική και η κτηνιατρική διαρκούν πέντε έτη ενώ η οδοντιατρική και η ιατρική έξι έτη)o Το δίπλωμα Μaster μετά από ένα έως τρία έτη επιπλέον σπουδών. Επίσης υπάρχει μία σειρά από άλλα προπτυχιακά πανεπιστημικά διπλώματα. Τα περιφερειακά τεχνικά κολέγια χορηγούν μία σειρά από διπλώματα μετά από διετείς σπουδές (Certificate), τριετείς σπουδές (Diploma) και σε ορισμένους τομείς τετραετείς σπουδές (Degree). XΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Υποτροφίες: Σελίδα 48 από 115

49 οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης διαχειρίζονται ένα πρόγραμμα υποτροφιών σπουδών για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι οποίες χορηγούνται μεταξύ άλλων βάσει των εισοδημάτων των γονέων. Σκοπός των υποτροφιών είναι να καλύψουν τα έξοδα σπουδών σε ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και ένα μέρος των εξόδων επιβίωσης. Επιλεξιμότητα: οι όροι που πρέπει να πληρούνται για τη χορήγηση αυτών των υποτροφιών καθορίζονται από το Υπουργείο Παιδείας. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι δεν μπορούν να τύχουν της εφαρμογής των κοινοτικών κανόνων που παρατίθενται στο σημείο Ι.1 του παρόντος δελτίου, μπορούν ωστόσο να πληρούν τους όρους για το πρόγραμμα Middle Level Technician Grants, που είναι ένα ειδικό πρόγραμμα υποτροφιών για τα περιφερειακά τεχνικά κολέγια και για τα τεχνολογικά κολέγια. Η ιρλανδική κυβέρνηση χορηγεί επίσης ορισμένες υποτροφίες που ενδιαφέρουν κυρίως τους σπουδαστές από τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιρλανδία περιλαμβάνει τον πανεπιστημιακό τομέα, τα τεχνικά/τεχνολογικά κολέγια και τα παιδαγωγικά κολέγια, τα οποία χρηματοδοτούνται ουσιαστικά από το κράτος και είναι αυτόνομα. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιρλανδία είναι δυνατή μόνο μετά από επιτυχή συμμετοχή στις εξετάσεις για το Leaving Certificate ή σε αντίστοιχες εξετάσεις. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν τίτλους σπουδών που θα τους επέτρεπαν να εγγραφούν σε ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε άλλο κράτος μέλος γίνονται δεκτοί διότι θεωρούνται ότι πληρούν τις βασικές προϋποθέσεις για την εισαγωγή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Ιρλανδία. Δεν υπάρχουν δίδακτρα για τους φοιτητές που παρακολουθούν πλήρες πρόγραμμα μαθημάτων στα εγκεκριμένα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στο Λουξεμβούργο παρουσιάζει αρκετές ιδιορρυθμίες. Στο πανεπιστημιακό κέντρο του Λουξεμβούργου παρέχεται Σελίδα 49 από 115

50 μόνο το πρώτο έτος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε διάφορα αντικείμενα σπουδών. Οι σπουδαστές που επιθυμούν να ακολουθήσουν ανώτατες σπουδές πρέπει να εγγραφούν σε ένα ξένο εκπαιδευτικό ίδρυμα είτε μετά το εν λόγω πρώτο έτος, είτε από την αρχή των σπουδών για τα μαθήματα που δεν διδάσκονται στη χώρα τους. Οι περισσότεροι πολίτες του Λουξεμβούργου που επιθυμούν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους μεταβαίνουν για το λόγο αυτό στη Γαλλία ή το Βέλγιο. Τα απολυτήρια γενικής και τεχνικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπουν την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση. Το δίπλωμα τεχνικού επιτρέπει την εισαγωγή στην ανώτερη τεχνική εκπαίδευση. Δεν διενεργούνται εισιτήριες εξετάσεις. ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η τριτοβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει την πανεπιστημιακή εκπαίδευση (Wetenschappelijke onderwijs - WO), την ανώτερη (μη πανεπιστημιακή) επαγγελματική εκπαίδευση (Hoger beroepsonderwijs - HBO) και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο (OU, εξ αποστάσεως τριτοβάθμια εκπαίδευση). Η ανώτερη επαγγελματική εκπαίδευση (HBO) παρέχει τόσο θεωρητική όσο και πρακτική κατάρτιση για επαγγέλματα τα οποία απαιτούν ανώτερο επίπεδο επαγγελματικών προσόντων. Οι σπουδές στην HBO συνδέονται σχεδόν πάντοτε με ένα συγκεκριμένο τομέα απασχόλησης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση απευθύνεται σε σπουδαστές που είναι από 18 ετών περίπου και άνω. Οι προπτυχιακές σπουδές διαρκούν τουλάχιστον 4 χρόνια, με εξαίρεση την ιατρική, την κτηνιατρική (έξι χρόνια), την οδοντιατρική και τη φιλοσοφία κάποιου συγκεκριμένου πεδίου μελέτης (5 χρόνια). Υπάρχουν πανεπιστημιακές σπουδές και σπουδές HBO, τόσο με πλήρες όσο και με μερικό ωράριο. Σε ορισμένες πανεπιστημιακές σχολές τα μαθήματα παραδίδονται σε γλώσσα άλλη από τα ολλανδικά, κυρίως στα αγγλικά. Σελίδα 50 από 115

51 ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και στην HBO, το ακαδημαϊκό έτος διαρκεί 42 εβδομάδεςo οι παραδόσεις ξεκινούν την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Πανεπιστήμιο: Τίτλοι σπουδών: τα άτομα που επιθυμούν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό VWO, να περάσουν εξετάσεις σε προπαρασκευαστικά μαθήματα HBO για να λάβουν το πιστοποιητικό προπαίδευσης ή να δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις (colloquium doctum). Οι πολίτες χωρών της ΕΕ πρέπει να είναι κάτοχοι απολυτηρίου ολλανδικού σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή ισότιμου τίτλου. Για τη συμμετοχή της εξετάσεις, ωστόσο, ενδέχεται να απαιτείται αποδεδειγμένη γνώση για ορισμένα θέματα. Αν οι γνώσεις αυτές δεν αποδεικνύονται με βάση το απαιτούμενο πιστοποιητικό VWO, το πανεπιστήμιο θα διενεργήσει προκριματικές εξετάσεις για τα εν λόγω θέματα. Για της πολίτες της ΕΕ οι προκριματικές αυτές εξετάσεις είναι πάντοτε υποχρεωτικές. Εισαγωγή: υπάρχει ένα κεντρικό σύστημα κατανομής των θέσεων στα διάφορα πανεπιστήμια. Αν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των σπουδαστών (Numerus Clausus), τότε αυτοί επιλέγονται με κλήρο. Γλώσσες: Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να περάσουν εξετάσεις ολλανδικής γλώσσας προκειμένου να γίνουν δεκτοί για σπουδές στα ολλανδικά πανεπιστήμιαo πληροφορίες για της απαιτήσεις και της ημερομηνίες των εξετάσεων παρέχονται από τα ίδια τα πανεπιστήμια. HBO: Σελίδα 51 από 115

52 Οι σπουδαστές που επιθυμούν να εγγραφούν πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό HAVO, VWO ή MBO. Ενδέχεται, ωστόσο, να απαιτείται επιπλέον να έχουν διδαχθεί δύο το πολύ συγκεκριμένα μαθήματα σε αυτό το επίπεδο. Εκτός από της απαιτήσεις που αφορούν την προηγούμενη εκπαίδευση, τα ιδρύματα ενδέχεται να επιβάλλουν και της απαιτήσεις σχετικές με την άσκηση του συγκεκριμένου επαγγέλματος. Και για την εγγραφή στην HBO χρησιμοποιούνται πια ένα κεντρικό σύστημα εισαγωγής και κλήρωση: της περιπτώσεις που το ενδιαφέρον για κάποια κατεύθυνση υπερβαίνει τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων, γίνεται κλήρωση. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Οι σπουδαστές των ολλανδικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών της ΕΕ, καταβάλλουν δίδακτρα. Οι ετήσιες αυξήσεις ορίζονται νομοθετικά. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Στο τέλος του πρώτου έτους, διεξάγονται «προπαιδευτικές εξετάσεις», της οποίες πρέπει να περάσουν οι σπουδαστές μέσα σε δύο χρόνια. Οι πτυχιακές εξετάσεις διεξάγονται μετά το τέταρτο έτος. Υπάρχουν ενδιάμεσες εξετάσεις (tentamens) σε όλα τα μαθήματα, συνήθως κάθε δύο ή τρεις μήνες. Οι σπουδαστές που εγκαταλείπουν της σπουδές της πριν από της πτυχιακές εξετάσεις λαμβάνουν επίσημη δήλωση που αναφέρει μέχρι ποιο σημείο έφθασαν και ποιες ενδιάμεσες εξετάσεις έδωσαν.στο πανεπιστήμιο όταν ο φοιτητής ή η φοιτήτρια περάσεις της πτυχιακές εξετάσεις (doctoraal), λαμβάνει ένα πιστοποιητικό (πτυχίο) που αναφέρει το βαθμό που έλαβε ενώ του χορηγείται και ο τίτλος του doctorandus, του meester ή του ingenieur. Ο τελευταίος τίτλος χρησιμοποιείται από της αποφοίτους των πολυτεχνείων και στη γεωπονική σχολή του Wageningen. Στα ιδρύματα της HBO, οι σπουδαστές που περνούν της πτυχιακές εξετάσεις λαμβάνουν πτυχίο (getuigschrift van HBO) και είναι δυνατό να της χορηγηθεί και κάποιος τίτλος, της ingenieur για της αποφοίτους του τεχνολογικού και του Σελίδα 52 από 115

53 γεωργικού τομέα, ή baccalaureus για της αποφοίτους άλλων κατευθύνσεων σπουδών. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Υποτροφίες και δάνεια: οι σπουδαστές μέχρι 27 ετών υπάγονται στο Νόμο για την παροχή οικονομικής ενίσχυσης της σπουδαστές (WSF). Όλοι οι σπουδαστές που είναι εγγεγραμμένοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με πλήρες ωράριο δικαιούνται βασική υποτροφία, το ποσό της οποίας εξαρτάται από το είδος της εκπαίδευσης και από το εάν ο σπουδαστής διαμένει μακριά από το σπίτι του ή όχι. Οι σπουδαστές μπορούν να ζητήσουν και συμπληρωματική οικονομική ενίσχυση. Μέρος της παρέχεται ως έντοκο δάνειο το οποίο πρέπει να εξοφληθεί μετά την ολοκλήρωση των σπουδών και το υπόλοιπο ως συμπληρωματική υποτροφία. Ορισμένοι σπουδαστές της είναι δυνατόν να δικαιούνται επίδομα μόνου γονέα ή επίδομα για το σύντροφό τουςo τα χρήματα αυτά συμπληρώνουν τη βασική υποτροφία και επομένως δεν πρέπει να επιστραφούν. Της όλοι οι σπουδαστές δικαιούνται φοιτητικό δελτίο για τα μέσα μαζικής μεταφοράς (κάρτα OV) το οποίο της επιτρέπει να ταξιδεύουν ελεύθερα σε ολόκληρη τη χώραo πρέπει να επιλέξουν μεταξύ δελτίου εργάσιμων ημερών και δελτίου σαββατοκύριακου. Μετά την ηλικία των 27 ετών, η ενίσχυση χορηγείται εξ ολοκλήρου ως έντοκο δάνειο. Η μέγιστη περίοδος για τη λήψη ενίσχυσης με τη μορφή υποτροφίας είναι σήμερα πέντε χρόνια (επίσημη διάρκεια σπουδών συν ένα επιπλέον έτος). Από την πενταετία και πέρα ο σπουδαστής δικαιούται ενίσχυση για δύο χρόνια το πολύ ακόμη με τη μορφή έντοκου δανείου. Το μέρος που χορηγείται ως υποτροφία δεν επιστρέφεται μόνον εφόσον ο σπουδαστής πληροί ορισμένα κριτήρια ετήσιας απόδοσης. Για της σπουδαστές που ξεκίνησαν της σπουδές της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση την 1 η Σεπτεμβρίου 1996 ή μεταγενέστερα, ισχύει ένα νέο καθεστώς. Στην αρχή χορηγείται οικονομική ενίσχυση με τη μορφή έντοκου δανείου. Ανάλογα με της επιδόσεις του σπουδαστή, το δάνειο μετατρέπεται στη συνέχεια σε υποτροφία και Σελίδα 53 από 115

54 παραγράφονται οι τόκοι. Το δικαίωμα σε υποτροφία διαρκεί συνήθως τέσσερα χρόνια. Στη συνέχεια ο σπουδαστής μπορεί να συνάψει έντοκο δάνειο τριετούς το πολύ διαρκείας. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, την ανώτερη (μη πανεπιστημιακή) επαγγελματική εκπαίδευση και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο (OU, εξ αποστάσεως τριτοβάθμια εκπαίδευση). Τα άτομα που επιθυμούν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό VWO, να περάσουν εξετάσεις σε προπαρασκευαστικά μαθήματα HBO για να λάβουν το πιστοποιητικό προπαίδευσης ή να δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις (colloquium doctum). Οι σπουδαστές των ολλανδικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών της ΕΕ, καταβάλλουν δίδακτρα. Οι ετήσιες αυξήσεις ορίζονται νομοθετικά. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η δημόσια αvώτατη εκπαίδευση περιλαμβάvει τηv αvώτατη εκπαίδευση σε παvεπιστήμια και πoλυτεχvεία. Η εκπαίδευση στα παvεπιστήμια είvαι περισσότερo θεωρητικής κατεύθυvσης εvώ στα πoλυτεχvεία θετικής. Η αvώτατη εκπαίδευση στα παvεπιστήμια παρέχει πρoγράμματα σπoυδώv σε όλoυς τoυς τoμείς, η δε διάρκεια σπoυδώv κυμαίvεται μεταξύ τεσσάρωv και έξι ετώv. Η διάρκεια σπoυδώv στα αvώτατα τεχvoλoγικά ιvστιτoύτα (πoλυτεχvεία) κυμαίvεται μεταξύ τριώv και τεσσάρωv ετώv. Σχολικό έτος Το ακαδημαϊκό έτος αρχίζει συνήθως στις 15 Οκτωβρίου και τελειώνει στις 31 Ιουλίου. Κανονικά χωρίζεται σε δύο εξάμηνα διάρκειας 15 και 16 εβδομάδων το καθένα. Προϋποθέσεις εισαγωγής Σελίδα 54 από 115

55 Τίτλoι σπoυδώv: Για τηv εισαγωγή στα αvώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα oι υπoψήφιoι πρέπει vα είvαι κάτoχoι τωv ακόλoυθωv τίτλωv σπoυδώv: Να έχoυv oλoκληρώσει τo 12o έτoς σχoλικής φoίτησης (diploma de estudos secundarios) και vα έχoυv επιτύχει στις γεvικές εισαγωγικές εξετάσεις (prova de afericao) κάθε έτoυς. Οι μαθητές πρέπει επιπλέov vα έχoυv επιτύχει στις ειδικές εξετάσεις σε oρισμέvα μαθήματα (provas especificas) και vα πληρoύv τις πρoϋπoθέσεις βαθμoλoγίας πoυ απαιτoύvται για τηv εισαγωγή τoυς. Οι πoλίτες της ΕΕ τυγχάvoυv διαφoρετικής αvτιμετώπισης. Για vα γίvoυv δεκτoί απαιτείται η πρoηγoύμεvη αvαγvώριση της ισoτιμίας τoυ τίτλoυ σπoυδώv τoυς. Εισαγωγή: Iσχύει έvα κεvτρικό σύστημα εισαγωγής πoυ δεv περιλαμβάvει τoυς πoλίτες της ΕΕ. Κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα πρoβλέπει έvαv πoλύ μικρό αριθμό κεvώv θέσεωv για τις περιπτώσεις αυτές, αvάλoγα με τις δυvατότητές τoυ και τov αριθμό πoρτoγάλωv υπoψηφίωv. Η εισαγωγή επαφίεται στηv κρίση τoυ κάθε ιδρύματoς. Περιoρισμέvoς αριθμός εισακτέωv (numerus clausus): Για τoυς υπoψηφίoυς της ΕΕ ισχύoυv περιoρισμoί εισαγωγής σε όλα τα παvεπιστήμια καθώς και ειδικές ρυθμίσεις. Γλώσσες: Δεv πρoβλέπovται επίσημα όρoι σχετικά με τη γvώση της πoρτoγαλικής γλώσσας oύτε γλωσσικές εξετάσεις για τoυς υπoψηφίoυς της ΕΕ πoυ επιθυμoύv vα σπoυδάσoυv στηv Πoρτoγαλία. Αvαμέvεται ωστόσo, ότι o αλλoδαπός πoυ επιθυμεί vα σπoυδάσει στηv Πoρτoγαλία γvωρίζει επαρκώς τηv πoρτoγαλική γλώσσα. Διοικητικά θέματα: Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να υποβάλουν τις αιτήσεις τους στα διάφορα γραφεία του GCIES (Gabinete Coordenador do Ingresso no Ensino Superior) Σελίδα 55 από 115

56 τον Ιούλιο και Αύγουστο. Το GCIES τις διαβιβάζει στα αρμόδια ιδρύματα, τα οποία στη συνέχεια καθορίζουν τη σειρά των υποψηφίων. Χρεώνονται κάποια ελάχιστα τέλη για τη γενική εγγραφή και την εγγραφή στα επιμέρους τμήματα. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Οι φoιτητές της αvώτατης δημόσιας εκπαίδευσης υπoχρεoύvται στηv καταβoλή διδάκτρωv πoυ κυμαίvovται από τo έvα εκπαιδευτικό ίδρυμα στo άλλo. Οι πoλίτες της ΕΕ υπoχρεoύvται στηv καταβoλή τoυ ιδίoυ πoσoύ. Τo πoσό καθoρίζεται από τo εκπαιδευτικό ίδρυμα σε συvάρτηση με τo μέσo κόστoς τoυ κάθε oιτητή τoυ. Οικονομική συνδρομή Υπoτρoφίες: Οι φoιτητές αvάλoγα με τo oικoγεvειακό τoυς εισόδημα, μπoρoύv vα απαλλαγoύv από τηv καταβoλή τμήματoς ή τoυ συvόλoυ τωv διδάκτρωv καθώς και vα λάβoυv υπoτρoφία για τηv κάλυψη εξόδωv διαβίωσης, μεταφoράς και σπoυδώv. Οι υπότρoφoι φoιτητές απαλλάσσovται από τηv καταβoλή διδάκτρωv. Ωστόσo, o αριθμός υπoτρoφιώv είvαι πoλύ περιoρισμέvoς. Πρoβλέπεται επίσης έvα σύστημα δαvείωv, τα oπoία όμως σπάvια παρέχovται. Οι πoλίτες της ΕΕ μπoρoύv vα υπoβάλoυv αίτηση υπoτρoφίας και αλλαγής διδάκτρωv με τoυς ίδιoυς όρoυς με τoυς πoρτoγάλoυς φoιτητές. Επιλoγή: Τo oικoγεvειακό εισόδημα είvαι τo βασικό κριτήριo όσov αφoρά τoυς πoρτoγάλoυς φoιτητές. Όσov αφoρά τoυς φoιτητές της ΕΕ πoυ δεv μπoρoύv vα τύχoυv της εφαρμoγής τωv κoιvoτικώv καvόvωv πoυ πρoβλέπovται στo τμήμα I.1 τoυ παρόvτoς εγγράφoυ, πρoβλέπovται δύo επιπλέov όρoι: Ο φoιτητής πρέπει vα πρoέρχεται από χώρα με τηv oπoία η Πoρτoγαλία έχει υπoγράψει συμφωvία διμερoύς συvεργασίας και vα τηρείται και η ρήτρα αμoιβαιότητας. Η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνει την ανώτατη εκπαίδευση σε πανεπιστήμια και πoλυτεχvεία. Η εκπαίδευση στα πανεπιστήμια είvαι περισσότερα θεωρητικής κατεύθυνσης εvώ στα πoλυτεχvεία θετικής. Η Σελίδα 56 από 115

57 αvώτατη εκπαίδευση στα παvεπιστήμια παρέχει πρoγράμματα σπoυδώv σε όλoυς τoυς τoμείς Για τηv εισαγωγή στα αvώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα oι υπoψήφιoι θα πρέπει: Να έχoυv oλoκληρώσει τo 12o έτoς σχoλικής φoίτησης και vα έχoυv επιτύχει στις γεvικές εισαγωγικές εξετάσεις κάθε έτoυς. Οι μαθητές πρέπει επιπλέov vα έχoυv επιτύχει στις ειδικές εξετάσεις σε oρισμέvα μαθήματα και vα πληρoύv τις πρoϋπoθέσεις βαθμoλoγίας πoυ απαιτoύvται για τηv εισαγωγή τoυς. Κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα πρoβλέπει έvαv πoλύ μικρό αριθμό κεvώv θέσεωv για τις περιπτώσεις αυτές, αvάλoγα με τις δυvατότητές τoυ και τov αριθμό πoρτoγάλωv υπoψηφίωv. Η εισαγωγή επαφίεται στηv κρίση τoυ κάθε ιδρύματoς. Οι φoιτητές της αvώτατης δημόσιας εκπαίδευσης υπoχρεoύvται στηv καταβoλή διδάκτρωv πoυ κυμαίvovται από τo έvα εκπαιδευτικό ίδρυμα στo άλλo. Τo πoσό καθoρίζεται από τo εκπαιδευτικό ίδρυμα σε συvάρτηση με τo μέσo κόστoς τoυ κάθε oιτητή τoυ. ΣΟΥΗΔΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σουηδία διαιρείται σε προπτυχιακές σπουδές, μεταπτυχιακές σπουδές και έρευνα. Το παρόν σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης άρχισε να ισχύει το 1993 με το νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο βασικός στόχος της μεταρρύθμισης ήταν να αποκτήσουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μεγαλύτερη ελευθερία στη λήψη αποφάσεων σχετικά με μαθήματα σπουδών και σχετικά με την τοπική πολιτική εισαγωγής σπουδαστών. Στη Σουηδία, η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται στα πανεπιστήμια και στα πανεπιστημιακά κολέγια. Υπάρχουν επί του παρόντος 33 κρατικά πανεπιστήμια και πανεπιστημιακά κολέγια σε ολόκληρη τη χώρα συν 26 πανεπιστημιακά κολέγια επιστημών στον τομέα της υγείας. Οι πανεπιστημιακές σπουδές διαρκούν 2 έτη για το δίπλωμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, 3 έτη για το πτυχίο και 4 έτη για μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών. Σελίδα 57 από 115

58 Οι επαγγελματικές σπουδές σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διαρκούν από 2 έως 51/2 έτη. Διάφορα προγράμματα περιλαμβάνουν πρακτική εξάσκηση σε συναφή βιομηχανικό ή δημόσιο κλάδο. Η γλώσσα διδασκαλίας είναι συνήθως τα σουηδικά, σε ορισμένους τομείς μεγάλο μέρος της υποχρεωτικής βιβλιογραφίας μπορεί να είναι στα αγγλικά. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Το ακαδημαϊκό έτος περιλαμβάνει 40 εβδομάδες και χωρίζεται σε δύο εξάμηνα. Το πρώτο εξάμηνο (φθινοπωρινή περίοδος) διαρκεί συνήθως από τα μέσα ή το τέλος Αυγούστου έως τα μέσα Ιανουαρίου και το δεύτερο εξάμηνο (εαρινή περίοδος) διαρκεί από τα μέσα Ιανουαρίου έως τις αρχές Ιουνίου. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Η μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του 1993 άλλαξε επίσης τους κανόνες σχετικά με τις προϋποθέσεις εισαγωγής, που καθορίζονται τώρα σε τοπικό επίπεδο για κάθε πανεπιστήμιο και πανεπιστημιακό κολέγιο. Για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ένας σπουδαστής πρέπει κατ? αρχή να πληροί τις γενικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας που είναι κοινές για όλα τα προγράμματα ή μαθήματα και στη συνέχεια να πληροί τις ειδικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας που απαιτεί από τους υποψήφιους το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο ή πανεπιστημιακό κολέγιο. Οι ειδικές αυτές προϋποθέσεις ποικίλλουν ανάλογα με τον εκπαιδευτικό τομέα. Όλες οι ειδικές γνώσεις που θα απαιτούνται από τα πανεπιστήμια και τις ανώτατες σχολές πρέπει να είναι σχετικές με το πρόγραμμα σπουδών τους. Όμως, η κυβέρνηση πρότεινε να ισχύσουν από το φθινόπωρο 1997 σαφέστεροι και πιο ενιαίοι κανόνες που θα διέπουν την επιλογή και την εισαγωγή των σπουδαστών στα πανεπιστήμια και στις ανώτατες σχολές. Προϋποθέσεις: Οι υποψήφιοι είναι επιλέξιμοι για εισαγωγή εάν έχουν ολοκληρώσει ένα τριετές εθνικό πρόγραμμα σε σχολείο δεύτερου κύκλου δευτεροβάθμιας Σελίδα 58 από 115

59 εκπαίδευσης ή ισοδύναμη σουηδική ή αλλοδαπή εκπαίδευση, ή εάν έχουν αποκτήσει ισοδύναμες γνώσεις μέσω άλλων δραστηριοτήτων. Επίσης, οι υποψήφιοι από τη Δανία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία ή τη Νορβηγία που είναι επιλέξιμοι για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των χωρών τους, είναι επιλέξιμοι και για την εισαγωγή στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Σουηδίας. Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν πολύ καλή γνώση των αγγλικών. Οι ειδικές γνώσεις που ενδέχεται να απαιτούν τα πανεπιστήμια ή τα πανεπιστημιακά κολέγια πρέπει να είναι συναφείς με το πρόγραμμα σπουδών. Εξέταση της εισαγωγής: Η ευθύνη για την εισαγωγή και την επιλογή των σπουδαστών ανήκει στα ίδια τα ιδρύματα. Μέσα σε ένα γενικά διαμορφωμένο πλαίσιο μπορούν να αποφασίζουν ποια κριτήρια επιλογής θα χρησιμοποιούνται για την εισαγωγή στις σχολές τους και το κατά πόσον η διαδικασία επιλογής θα διεξάγεται σε τοπικό επίπεδο ή μέσω της κεντρικής υπηρεσίας που παρέχεται από το Εθνικό Κέντρο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Για την επιλογή των σπουδαστών πρέπει να χρησιμοποιούνται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια: βαθμολογία, έλεγχος πανεπιστημιακής ικανότητας, άλλες ειδικές εξετάσεις, προηγούμενη εκπαιδευτική και επαγγελματική πείρα. Ο έλεγχος πανεπιστημιακής ικανότητας (μια γενική, μη υποχρεωτική εξέταση η οποία είναι κοινή για όλα τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) δεν μπορεί, ωστόσο, να είναι το μοναδικό κριτήριο επιλογής για ολόκληρη την εκπαίδευση. Το Εθνικό Κέντρο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχει τη συνολική ευθύνη για την εξέταση και τα περισσότερα ιδρύματα οργανώνουν αυτή την εξέταση δύο φορές το χρόνο. Γλώσσες: Οι υποψήφιοι των οποίων η μητρική γλώσσα δεν είναι μία από τις σκανδιναβικές γλώσσες πρέπει να έχουν την απαιτούμενη γνώση Σελίδα 59 από 115

60 σουηδικών, η οποία έχει αποκτηθεί, π.χ., μέσω ενός ετήσιου κύκλου προπαρασκευαστικών μαθημάτων. ΔΙΔΑΚΤΡΑ Όλη η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σουηδία είναι δωρεάν. Δεν υπάρχουν δίδακτρα σε σουηδικά πανεπιστήμια και κολλέγια, παρά μόνο ένα τέλος εγγραφής. Ο σπουδαστής αγοράζει ο ίδιος τα βιβλία σπουδών του και καταβάλλει ο ίδιος τις δαπάνες συντήρησής του. Δεν χορηγούνται υποτροφίες ή δάνεια από το σουηδικό κράτος. ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Υπάρχουν δύο είδη διπλωμάτων: γενικά και επαγγελματικά. Τα 52 επαγγελματικά διπλώματα (Yrkesexamen) χορηγούνται εφόσον έχουν ολοκληρωθεί προγράμματα σπουδών ποικίλης διάρκειας (από 2 έως 51/2 χρόνια) και αφορούν κυρίως επαγγέλματα που απαιτούν επίσημη έγκριση και εγγραφή σε μητρώο, π.χ. ιατρική. Τα τρία γενικά διπλώματα είναι: Δίπλωμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Hφgskoleexamen) με ειδίκευση που αποφασίζεται από το πανεπιστήμιο ή το πανεπιστημιακό κολέγιο (2 έτη σπουδών)o πτυχίο (Kandidatexamen, 3 έτη σπουδών)o μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών (Magisterexamen, 4 έτη σπουδών). ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Οικονομική συνδρομή χορηγείται σε σπουδαστές που παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράμματα εγκεκριμένα από το κράτοςo συνίσταται σε δύο μέρη, μια υποτροφία και ένα δεύτερο μέρος που είναι ένα ανταποδόσιμο δάνειο. Οι σπουδαστές δικαιούνται οικονομικής συνδρομής είτε φοιτούν κανονικά και με πλήρες πρόγραμμα είτε με μειωμένο πρόγραμμα, αλλά το Σελίδα 60 από 115

61 μειωμένο πρόγραμμα πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο ήμισυ του πλήρους προγράμματος. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σουηδία διαιρείται σε προπτυχιακές σπουδές, μεταπτυχιακές σπουδές και έρευνα. Η ευθύνη για την εισαγωγή και την επιλογή των σπουδαστών ανήκει στα ίδια τα ιδρύματα. Μέσα σε ένα γενικά διαμορφωμένο πλαίσιο μπορούν να αποφασίζουν ποια κριτήρια επιλογής Για την επιλογή των σπουδαστών πρέπει να χρησιμοποιούνται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια: βαθμολογία, έλεγχος πανεπιστημιακής ικανότητας, άλλες ειδικές εξετάσεις, προηγούμενη εκπαιδευτική και επαγγελματική πείρα. Όλη η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Σουηδία είναι δωρεάν. Ο σπουδαστής αγοράζει ο ίδιος τα βιβλία σπουδών του. Δεν χορηγούνται υποτροφίες ή δάνεια από το σουηδικό κράτος. 3.2 Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Αμερική Το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα εμπεριέχει τα ακόλουθα επίπεδα και τύπους εκπαιδευτικών ιδρυμάτων: Επίπεδα: Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση: τυπικά η πρωτοβάθμια περιλαμβάνει τις τάξεις Α έως Ε Δημοτικού, ενώ τα σχολεία δευτεροβάθμιας τις τάξεις ΣΤ Δημοτικού, Α έως Γ Γυμνασίου και Α έως Γ Λυκείου. Μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση: διετή κολλέγια (κοινοτικά κολλέγια), τετραετή κολλέγια και πανεπιστήμια, μεταπτυχιακές σχολές. Τα πτυχία που προσφέρονται είναι προπαρασκευαστικά, bachelor s, master s και διδακτορικά, όπως επίσης διπλώματα και πιστοποιητικά. Τύποι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις ΗΠΑ: Σελίδα 61 από 115

62 Δημόσια Ιδιωτικά Θρησκευτικά (Χριστιανικά, Καθολικά, Εβραϊκά) Λαϊκά Ιστορικά αφροαμερικανικά Ισπανόφωνων σπουδαστών Ελευθέρων Τεχνών Κολλέγια καριέρας Σχολές γλωσσών Η εμπειρία της εκπαίδευσης Το κόστος κυμαίνεται ανάλογα με τη φήμη του πανεπιστημίου, το αν είναι ιδιωτικό ή δημόσιο και με το πού βρίσκεται. Όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα των ΗΠΑ ξεχωρίζουν για την υλικοτεχνική και τεχνολογική τους υποδομή, αλλά και τις άριστες εγκαταστάσεις τους, ενώ οι καθηγητές και το προσωπικό βρίσκονται πάντα κοντά στους φοιτητές και είναι διαθέσιμοι να παρέχουν οποιαδήποτε βοήθεια ή πληροφορία. Οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν διαμονή είτε στους πανεπιστημιακούς κοιτώνες (που είναι ιδανικοί για όσους πάνε για προπτυχιακές σπουδές) είτε σε διαμερίσματα κοντά στην πανεπιστημιούπολη. Επειδή οι αποστάσεις είναι μεγάλες, όποιοι αποφασίσουν να μείνουν πιο μακριά από το πανεπιστήμιο (όπου τα διαμερίσματα είναι συνήθως οικονομικότερα), θα πρέπει να διαθέτουν μεταφορικό μέσο (απαιτείται να έχετε διεθνή άδεια οδήγησης ή να εκδώσετε, μετά από σχετικά εύκολες εξετάσεις, τοπική άδεια κάθε πολιτεία εκδίδει δική της άδεια οδήγησης, η οποία χρησιμεύει και σαν ταυτότητα). Οι τιμές των διαμερισμάτων εξαρτώνται από την περιοχή, στην οποία βρίσκονται, το μέγεθος και τις παροχές. Στις ΗΠΑ είναι πολύ συνηθισμένο να μοιράζονται από 2 έως 4 φοιτητές ένα διαμέρισμα, κάτι που κατεβάζει αυτόματα και το κόστος διαμονής. Η παρακολούθηση των μαθημάτων, χωρίς να είναι υποχρεωτική, είναι απαραίτητη, αφού συνήθως οι εξετάσεις βασίζονται στις σημειώσεις που κρατώνται κατά τη διάρκεια της παράδοσης. Οι εξετάσεις μπορεί να είναι σε Σελίδα 62 από 115

63 μορφή πολλαπλών επιλογών, έκθεσης ή ελεύθερης απάντησης, κάτι που εξαρτάται από τον τομέα σπουδών (major), αλλά και τον εκάστοτε καθηγητή. Γενικά, το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι πολύ διαφορετικό από το ευρωπαϊκό. Υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία, ειδικά στις προπτυχιακές σπουδές, κάτι που δίνει την ευκαιρία στους φοιτητές να αποφασίσουν για την κατεύθυνσή τους, μετά από αρκετά μαθήματα γενικών γνώσεων, ώστε να είναι πιο σίγουροι για την επιλογή τους. Η ζωή στις ΗΠΑ είναι γενικά εύκολη, αλλά το κόστος σπουδών είναι αρκετά υψηλό για τους φοιτητές που έρχονται από το εξωτερικό. Το κόστος διαβίωσης, από την άλλη, εξαρτάται από την πολιτεία, στην οποία βρίσκεται το πανεπιστήμιο, το μέγεθος της πόλης και, φυσικά, από τον τρόπο ζωής που επιλέγει ο καθένας. Τα πτυχία που παρέχονται Στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ παρέχεται πληθώρα πτυχίων και πιστοποιητικών. Τα κυριότερα (όπως και σε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα) είναι τα Bachelor s, τα Master s και τα PhDs. Bachelor s of Science και Bachelor s of Arts (πρώτο πτυχίο) Στις προπτυχιακές τους σπουδές, οι φοιτητές έχουν την ευελιξία, κατά τα δύο πρώτα έτη, να πάρουν μαθήματα γενικών γνώσεων, μέχρι να αποφασίσουν για την κατεύθυνση (major), την οποία θέλουν να ακολουθήσουν. Η διάρκεια σπουδών είναι 4 χρόνια και απαιτείται να συγκεντρωθεί συγκεκριμένος αριθμός ακαδημαϊκών μονάδων (credits), για την ολοκλήρωση του πτυχίου. Το Bachelor of Science αφορά, κυρίως, εφαρμοσμένες επιστήμες (Μαθηματικά, Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές, Γεωλογία, Χημεία, Φυσική κ.λπ.), ενώ το Bachelor of Arts τις θεωρητικές (Πολιτικές Επιστήμες, Φιλολογία, Ιστορία κ.λπ.). Συνήθως, οι φοιτητές, επειδή βρίσκονται σε νεαρή ηλικία, παρακολουθούν full-time τον κύκλο μαθημάτων. Master of Arts, Master of Science και MBAs (Μεταπτυχιακά) Οι μεταπτυχιακές σπουδές στις ΗΠΑ διαρκούν από ένα έως δύο χρόνια (fulltime). Υπάρχει όμως η δυνατότητα να διαρκέσουν και περισσότερο, αν κάποιος δεν έχει χρόνο αποκλειστικά για τις σπουδές του. Υπάρχουν, επίσης, μεταπτυχιακά που διεξάγονται τα Σαββατοκύριακα, προς διευκόλυνση εκείνων που εργάζονται κατά τη διάρκεια της βδομάδας. Όπως είναι φυσικό, Σελίδα 63 από 115

64 το κόστος των μεταπτυχιακών είναι σαφώς υψηλότερο από αυτό των προπτυχιακών, ενώ υπάρχουν μεγαλύτερες ευκαιρίες για τους φοιτητές να δουλέψουν εντός πανεπιστημιούπολης (είτε ως βοηθοί καθηγητών, είτε στη βιβλιοθήκη κ.λπ.), για μερική κάλυψη των εξόδων τους. Για την ολοκλήρωση του πτυχίου απαιτείται είτε η συγγραφή εργασίας (Master s thesis), είτε διεξάγονται εξετάσεις επί του συνόλου των μαθημάτων που έχει καλύψει ο κάθε φοιτητής. Doctor of Philosophy - PhD (Διδακτορικό) Στο διδακτορικό γίνονται συνήθως δεκτοί οι φοιτητές που έχουν ήδη μεταπτυχιακό. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, είναι πιθανό ένας φοιτητής με Bachelor s να γίνει δεκτός σε διδακτορικό, αν έχει, λόγου χάρη, επιδείξει εξαιρετικό ακαδημαϊκό επίπεδο στο πρώτο πτυχίο και διαθέτει εργασιακή εμπειρία και δημοσιεύσεις στον τομέα του. Η διάρκεια του διδακτορικού ποικίλλει ανάλογα με τον φοιτητή και το χρόνο που χρειάζεται για την έρευνα και, εντέλει, τη συγγραφή της διατριβής του (dissertation). Στις ΗΠΑ, για την ολοκλήρωση του διδακτορικού απαιτείται ορισμένος αριθμός δημοσιεύσεων σε αναγνωρισμένα περιοδικά ή επιστημονικές επιθεωρήσεις. Το κόστος ενός διδακτορικού είναι πάρα πολύ υψηλό, αλλά οι περισσότεροι συνήθως απαλλάσσονται από μέρος ή και από το σύνολο των διδάκτρων, εργαζόμενοι στο πανεπιστήμιο, κυρίως ως βοηθοί (teaching ή research assistants). Σελίδα 64 από 115

65 3.3 Σύνοψη της διεθνούς κατάστασης στα πανεπιστήμια ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΗΝΩΜΕΝΟ ΗΠΑ Μέθοδος εισαγωγής φοιτητών Διαρθρωση σπουδων Αιωνιοι φοιτητες/μεσ η διαρκεια σπουδων Αιωνιοι φοιτητες/μεσ η διαρκεια σπουδων Προαπαιτου μενα μαθηματα Ορια στο ποσες φορες μπορει να εξεταστει κανεις σε ενα μαθημα Διδακτρα (ετησιως, σε ευρω) Αρκετά ελεύθερη. Με απολυτήριο στις περισσότερες σχολές. Με χαμηλές βάσεις στις υπόλοιπες Συνηθως αποκεντρωμενη, Πολυ Ελευθερη, αυστηρη επιλογη κατοπιν μεσα στο ΑΕΙ numerus clausus σε επιλεγμενες σπουδες υψηλης ζητησης 2 κυκλοι Bachelor+Master κανενας περιορισμος/5, 4 χρονια κανενας περιορισμος/5, 4 χρονια ναι + συμπληρωση κυκλου πριν περασεις στον επομενο ευρω κανενας περιορισμος/6,2 χρονια κανενας περιορισμος/6,2 χρονια ναι + συμπληρωση ετους πριν περασεις στο επομενο οχι. Αλλα οποιος χρωστα πολλα μαθηματα δεν μπορει να συνεχισει στο επομενο ετος λογω της φυσης του προγραμματος κάπου 400 μέχρι και 1200 αναλογως φορολογικης καταστασης Συνηθως αποκεντρωμεν η, Πολυ Ελευθερη, αυστηρη επιλογη κατοπιν μεσα στο ΑΕΙ,numerus clausus σε επιλεγμενες σπουδες υψηλης ζητησης (Νομικη με περιπου 8/10) 2 κυκλοι υπο μεταβαση σε Bachelor+Mas ter μετα το 14ο εξαμηνο πληρωνουν διδακτρα/5,4 χρονια μετα το 14ο εξαμηνο πληρωνουν διδακτρα/5,4 χρονια ναι + συμπληρωση κυκλου πριν περασεις στον επομενο Κεντρικη μεσω του Baccalaure at, ειδικες εξετασεις για τις κορυφαιες Grandes Ecoles. Αρκετα ευκολη εισαγωγη για οσους κατεχουν Bac. ΒΑΣΙΛΕΙΟ Αποκεντρωμενη, αρκετα ελευθερη, δυσκολια κλιμακωνεται σημαντικααναλογ ως της φημης του ιδρυματος Αποκεντρωμενη, αρκετα ελευθερη, δυσκολια κλιμακωνεται σημαντικααναλο γως της φημης του ιδρυματος 2 κυκλοι Bachelor+Master Bachelor+Master 5,8 χρονια 5,8 χρονια ναι + συμπληρω ση κυκλου πριν περασεις στον επομενο αδυνατο/3,5 χρονια αδυνατο/3,5 χρονια ναι + συμπληρωση κυκλου πριν περασεις στον επομενο αδυνατο αδυνατο ναι (για αρκετά μαθήματα) περιπου 1400, περιλαμβανον ται ελευθερες μετακινησεις με τα δημοσια 150 εως 400 ευρω στα κανονικα ιδρυματα. μεγ στα δημοσια ΑΕΙ μεγ στα ιδιωτικα, περιπου 3000 στα δημοσια για τους κατοικους της Σελίδα 65 από 115

66 συγγραματα βιβλιοθηκη βιβλιοθηκη ΜΜΜ Εως 5000 σε καποια πολυτεχνει α. πλουσια βιβλιοθηκη + επιδομα στους οικονομικα ασθενεις αυτονομια μικρη μετρια μετρια αξιολογηση λιγη σε πολλα επιπεδα υποτροφιες Επιπεδο σπουδων και ερευνας σπανιες, ιδιωτικες μετριο, ανοδικες τασεις μετριο σε πολλα επιπεδα, ανταγωνισμος στα ερευνητικα προγραμματα δημοσιο: σε οικονομικα ασθενεις εως και 577 ευρω τον μηνα (το μισο ποσο ειναι ατοκο δανειο) ιδιωτες και ΜΚΟ: αρκετες υψηλο, καθοδικες τασεις βιβλιοθηκη και επιδοματα στα περισσοτερ α ιδρυματα μικρη λιγη, κυριως απο εφημεριδες δημοσιο: πολλες κυριως με βαση την οικονομικη επιφανεια ιδιωτες: αρκετες μετρια υψηλο, καθοδικες τασεις πλουσια βιβλιοθηκη μεγαλη σε ολα τα επιπεδα υψηλο εκαστοτε πολιτειας πλουσια εως υπερπλουσια βιβλιοθηκη πληρης σε ολα τα επιπεδα/πληρης ανταγωνισμος για κεφαλαια και μαθητες πολλες ιδιωτικες. Επισης πολλές ευκαιρίες επιδοτούμενης εργασίας (εντός και εκτός Πανεπιστημίου) κυρίως στο Μεταπτυχιακό επίπεδο, που εξασφαλίζουν στο φοιτητή όχι μόνο εισόδημα αλλά -συχνά- και απαλλαγή από τα δίδακτρα υψηλοτατο 4.ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Η έρευνα αφορά 3 τμήματα πληροφορικής. (Πανεπιστήμιο πληροφορικής Θεσσαλονίκης, ΤΕΙ τηλεπληροφορικής Άρτας, ΤΕΙ πληροφορικής και επικοινωνιών Σερρών). Σελίδα 66 από 115

67 1. Εντυπώσεις μετά την επιλογή και παρακολούθηση σε 3 τμήματα πληροφορικής. Η ικανοποίηση από την επιλογή των τμημάτων διερευνήθηκε με ερώτηση που τέθηκε στους φοιτητές/τριες και με κλίμακα απαντήσεων: Καθόλου, Λίγο, Πολύ, Πάρα πολύ.. Οι απαντήσεις όπως εμφανίζονται στις παρακάτω απεικονίσεις, ήσαν θετικές, δηλ. ήταν ικανοποιημένοι από την επιλογή του τμήματος ΔΙΚΣΕΟ, σε ποσοστό 64% και μη ικανοποιημένοι σε ποσοστό 35%. Ειδικότερα, το 48% των ερωτηθέντων δηλώνει «πολύ» ικανοποιημένο από την επιλογή του, το 32% δηλώνει «λίγο», το 16% «πάρα πολύ», το 3% καθόλου και 1% δεν απάντησε στην ερώτηση αυτή.. Η γνώμη των φοιτητών/τριών όμως έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί σε βάθος. Κρίθηκε σκόπιμο δηλ. να αναλυθεί (όσο και να επαληθευθεί) η ικανοποίηση στο «περιεχόμενό» της και στα «συστατικά» της. Έτσι, συνδέθηκε με το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν για τους σπουδαστές τα μαθήματα του Προγράμματος Σπουδών με την χρησιμότητα που διαπιστώνουν οι ίδιοι σε αυτά, ανά θεματική κατηγορία.. Πιο συγκεκριμένα Σελίδα 67 από 115

68 ερωτήθηκαν για τις κατηγορίες των μαθημάτων που βρίσκουν καταρχήν ενδιαφέροντα και στη συνέχεια χρήσιμα, ώστε να είναι εφικτή η ποσοτική και ποιοτική αποτίμηση της γνώμης τους. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν ήταν τα ακόλουθα: Ενδιαφέρον για τα μαθήματα: Mαθήματα Προγραμματισμού Τα μαθήματα προγραμματισμού θεωρήθηκαν σαν «πολύ ενδιαφέροντα» από το 42% των ερωτηθέντων, σαν «πάρα πολύ ενδιαφέροντα από το 29%», σαν «λίγο ενδιαφέροντα» από το 18% και σαν «καθόλου ενδιαφέροντα» από το 11%. Χαρακτηρίσθηκαν θετικά δηλ. σε ποσοστό 71% και αρνητικά σε ποσοστό 29%. Μαθήματα Μαθηματικών Τα μαθήματα των μαθηματικών για το 36% των ερωτηθέντων θεωρήθηκαν «λίγο ενδιαφέροντα», για το 23% «καθόλου ενδιαφέροντα», για το 20% «πολύ ενδιαφέροντα» και τέλος «πάρα πολύ ενδιαφέροντα» για το 21%. Επομένως, συνολικά το 41% του δείγματος εκφράστηκε θετικά και το 59% αρνητικά για τα παραπάνω μαθήματα. Μαθήματα Αυτοματισμού Η σχέση των νέων με τις νέες τεχνολογίες είναι προνομιακά καλύτερη από άλλων ηλικιών (όπως αποτυπώνεται σε πληθώρα ερευνών). Αυτό καταγράφεται και στην παρούσα έρευνα αφού σε ποσοστό 90% για τα μαθήματα αυτά είχαν θετική άποψη και μόνον το 10% αρνητική. Αναλυτικά, το 56% βρήκε τα μαθήματα πληροφορικής «πάρα πολύ ενδιαφέροντα», το 34% «πολύ ενδιαφέροντα», το 7% «λίγο ενδιαφέροντα» και το 3% «καθόλου ενδιαφέροντα». Χρήσιμα Μαθήματα : Στη συνέχεια διερευνήθηκε η άποψη των φοιτητών/τριών για την χρησιμότητα που πιστεύουν ότι θα έχουν στην μελλοντική επαγγελματική τους ζωή τα μαθήματα που διδάσκονται, έτσι όπως την αντιλαμβάνονται οι ίδιοι κατά τη διάρκειά της φοίτησής τους. Ειδικότερα ερωτήθηκαν για τις ίδιες Σελίδα 68 από 115

69 κατηγορίες μαθημάτων, όπως και στην προηγούμενη ερώτηση. Οι απόψεις τους καταγράφονται ως εξής:. Mαθήματα Προγραμματισμού Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων εξέφρασε θετική άποψη για τα κοινωνικά μαθήματα, αφού σε συνολικό ποσοστό 69% τα θεώρησε χρήσιμα. Αναλυτικά το 37% τα βρήκε «πολύ χρήσιμα,» το 32% «πάρα πολύ χρήσιμα», το 25% «λίγο χρήσιμα» και το 6% «καθόλου χρήσιμα». Μαθήματα Μαθηματικών Στα μαθήματα μαθηματικών παραμένει η πλειοψηφική έκφραση των σπουδαστών στην θετική άποψη για την χρησιμότητά τους με ποσοστό 61% και η αρνητική σε ποσοστό 39%. Γεγονός ιδιαίτερα ενδιαφέρον με δεδομένη την «στερεοτυπική» εικόνα δυσκολίας των μαθημάτων αυτών. Αναλυτικά, οι ερωτηθέντες τα θεώρησαν σε ποσοστό 31% «πολύ χρήσιμα», στο 30% «πάρα πολύ χρήσιμα», στο 28% «λίγο χρήσιμα» και στο 11% «καθόλου χρήσιμα». Μαθήματα Αυτοματισμού Στα μαθήματα πληροφορικής το σύνολο σχεδόν των ερωτηθέντων εξέφρασε θετική άποψη για τη χρησιμότητα τους με το εντυπωσιακό ποσοστό του 96%. Αναλυτικά, το 77% τα βρήκε «πάρα πολύ χρήσιμα», το 19% «πολύ χρήσιμα», το 2% «λίγο χρήσιμα» και υπόλοιπο 2% «καθόλου χρήσιμα». 2.Σχέδια μετά τη λήψη του πτυχίου Ο σχεδιασμός του μέλλοντος τους έχει σχέση, εκτός άλλων παραγόντων, και με το περιεχόμενο των σπουδών τους, την ειδικότητά τους κ.ά. Για το λόγο αυτό ερωτήθηκαν οι φοιτητές/τριες του δείγματός μας για το τι σκοπεύουν να κάνουν μετά τη λήψη του πτυχίου τους. Είχαν ως επιλογές απάντησης : την εγγραφή σε προπτυχιακό τμήμα άλλης σχολής, τις μεταπτυχιακές σπουδές, την εργασία, ή οτιδήποτε άλλο. Απάντησαν ως εξής: το 42% επιθυμεί να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές, το 38% επιθυμεί να εργαστεί, το 11% επιθυμεί να εγγραφεί σε άλλο προπτυχιακό τμήμα, το 1% επιθυμεί κάτι άλλο και τέλος το 8% δεν έδωσε καμία απάντηση. Σελίδα 69 από 115

70 Στην συνέχεια διερευνάται το περιεχόμενο της επιλογής «να κάνω μεταπτυχιακές σπουδές». Από το ποσοστό του 42% που επιθυμεί να ακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές το 72% αυτών δηλώνει ότι δεν γνωρίζει το ΠΜΣ που θέλει, το 3% επιθυμεί μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορική Δημογραφία, (ΠΜΣ που συνδιοργανώνεται από το τμήμα ΔΙΚΣΕΟ και το τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Παν/μίου), και το υπόλοιπο 25% δηλώνει ότι έχει αποφασίσει να ακολουθήσει κάποιο άλλο ΜΠΣ. Ο βαθμός ενημέρωσης των φοιτητών/τριών σχετικά με την συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας σε ότι αφορά το επάγγελμά τους αποτέλεσε επίσης αντικείμενο διερεύνησης, με αποτελέσματα θετικής ενημέρωσης σε ποσοστό 37% και αρνητικής ενημέρωσης σε ποσοστό 62%. Ειδικότερα, το 55% των ερωτώμενων θεωρούσε τον εαυτό του λίγο ενημερωμένο για το θέμα αυτό, το 31% πολύ ενημερωμένο, το 7% καθόλου, το 6% πάρα πολύ, ενώ τέλος το 1% δεν απάντησε στην ερώτηση αυτή.. 3.Προσδοκίες με βάση την επαγγελματική αποκατάσταση Σύμφωνα με μελέτες σε διάφορα τμήματα πληροφορικής στην Ελλάδα, επικτατεί απαισιοδοξία μεταξύ των φοιτητών και των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχέση με το ενδεχόμενο άμεσης εργοδότησής τους.η πλειοψηφία των φοιτητών αναμένει αρχικό μισθό Απαισιοδοξία, η οποία πηγάζει και από το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η ανεργία μεταξύ των πτυχιούχων παρουσιάζει αυξητική τάση στη χώρα μας, κάτι που συνδέεται με την αύξηση στην προσφορά πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το σημειώνεται πως για απάμβλυνση αυτού του φαινομένου απαιτείται συστηματική μελέτη για εντοπισμό των αιτίων που το προκαλούν. Στις έρευνες που έγιναν στο τμήμα τηλεπληροφορικής στο ΤΕΙ Άρτας καθώς και στο πανεπιστήμιο πληροφορικής της Θεσσαλονίκης, με τη χρήση δείγματος φοιτητών και αποφοίτων, εξετάζεται ο τρόπος διαμόρφωσης των προσδοκιών των φοιτητών σχετικά με την πιθανότητα μελλοντικής εργοδότησης και το μισθό τους μετά την αποφοίτηση. Ερευνάται, επίσης, κατά πόσο οι φοιτητές διαμορφώνουν τις προσδοκίες για την πιθανότητα Σελίδα 70 από 115

71 εργοδότησής και το μισθό τους ως πτυχιούχοι με ορθολογικότητα, λαμβάνοντας δηλαδή τους ίδιους παράγοντες υπόψη όπως και οι απόφοιτοι, που έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στην αγορά εργασίας. Παράλληλα, προσδιορίζονται τα χαρακτηριστικά των αποφοίτων που εξηγούν την πιθανότητα εργοδότησης και οι παράγοντες που επηρεάζουν το μισθό τους. Οι φοιτητές παρουσιάζονται μάλλον απαισιόδοξοι όσον αφορά τις προσδοκίες τους για άμεση εργοδότηση, ενώ το ποσοστό των φοιτητών που αναμένουν ότι θα απασχοληθούν προσωρινά μετά τις σπουδές σε επάγγελμα που δε θεωρούν ως τη μόνιμη εργασία τους, είναι πολύ κοντά σε αυτό των αποφοίτων που είχαν κάποτε (ή έχουν ακόμα) προσωρινή απασχόληση. * Η πιθανότητα εργοδότησης των αποφοίτων επηρεάζεται αρνητικά από το αν η οικογένειά τους διαμένει σε χωριό και θετικά από το αν έχουν μεταπτυχιακό τίτλο. * Η πιθανότητα ο φοιτητής να αναμένει άμεση εργοδότηση μετά την αποφοίτηση επηρεάζεται αρνητικά από το αν ο βαθμός απολυτηρίου είναι κάτω από 18 και θετικά από την εργοδότηση γονέα στον ιδιωτικό τομέα. * Ο μισθός των αποφοίτων που εργοδοτούνται επηρεάζεται θετικά από το αν το οικογενειακό τους εισόδημα είναι ικανοποιητικό. Ο μισθός είναι χαμηλότερος κατά μέσο όρο για τις γυναίκες. * Οι φοιτητές δεν έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες ως προς την επίδραση των μεταπτυχιακών στην πιθανότητα εργοδότησής τους και στο μελλοντικό μισθό τους, έχουν όμως ρεαλιστικές προσδοκίες ως προς την επίδραση του φύλου και του οικογενειακού εισοδήματος στην εργοδότηση και το μισθό. Προτάσεις Κάποιες προτάσεις που θα βελτιώσουν τις πιθανότητες και συνθήκες εργοδότησης των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι: * Αποτελεσματική και επαρκής καθοδήγηση και πληροφόρηση υποψήφιων φοιτητών και αποφοίτων για τις συνθήκες και δυνατότητες εργοδότησής τους μετά την αποφοίτησή τους από συγκεκριμένα πανεπιστημιακά τμήματα. Σελίδα 71 από 115

72 * Προώθηση μέτρων σε επίπεδο πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τμημάτων για καλύτερη ένταξη των αποφοίτων στην αγορά εργασίας. * Λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την προώθηση της ισότητας των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων. 4.Στο 40% δεν αρέσει η σχολή που φοιτούν Απογοητευμένο εμφανίζεται άνω του 40% των φοιτητών από τις σπουδές του, ενώ ένας στους τέσσερις κρίνει πως ισχυρότερο εφόδιο για την επαγγελματική αποκατάσταση είναι οι προσωπικές - πολιτικές γνωριμίες. Τα στοιχεία προέκυψαν από έρευνα της εταιρείας Συμβούλων Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας EMPLOY, που έγινε κατά το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου Μαρτίου 2010, σε δείγμα 835 φοιτητών της Θεσσαλονίκης, από 18 έως 26 ετών. «Πρόκειται για μια ερευνητική ματιά στις διαμορφωμένες αντιλήψεις των νέων, πάνω σε ορισμένες πτυχές της ανώτερης βαθμίδας του εκπαιδευτικού μας συστήματος, αλλά και στην καταγραφή των προσδοκιών τους, για την επερχόμενη είσοδό τους στην αγορά εργασίας», ανέφερε στην «Ε» ο Σελίδα 72 από 115

73 σύμβουλος σταδιοδρομίας Χρήστος Ταουσάνης, υποψήφιος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, που ήταν επικεφαλής της έρευνας. Για το αν η σχολή που σπουδάζουν εντάσσεται στις πρώτες πέντε προτιμήσεις τους, το 70,6% των φοιτητών απάντησε καταφατικά, 24% ότι εντάσσεται σε δευτερεύουσες προτιμήσεις και 5,4% δηλώνει πως σπουδάζει σε «τυχαία επιλογή». Οσον αφορά το ερώτημα αν επαληθεύτηκαν οι προσδοκίες τους από τη σχολή που σπουδάζουν, το 20,8% απάντησε θετικά, 36,3% απάντησε ότι επαληθεύτηκαν εν μέρει, ενώ 42,9% απάντησε αρνητικά. Στη συνέχεια, ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι το δεδομένο που προκύπτει, αναφορικά με τις πηγές πληροφόρησης των νέων για τις εκπαιδευτικές - επαγγελματικές τους επιλογές, δηλαδή από πού ενημερώθηκαν για να κάνουν τις συγκεκριμένες επιλογές σπουδών, όπου το 18% δήλωσε το σχολείο, 24,3% το φροντιστήριο, 39% το φιλικό - οικογενειακό περιβάλλον, 10,1% το Διαδίκτυο, 2,3% τον Τύπο, ενώ 5,4% δήλωσε κάποια άλλη πηγή. Ενα από τα κομβικά σημεία της έρευνας αποτέλεσε το ερώτημα για το κριτήριο επιλογής των σπουδών - επαγγέλματος που ακολούθησαν οι συμμετέχοντες και διαπιστώνουμε πως παραπάνω από τους μισούς (54,5%) επέλεξαν με πρώτιστο κριτήριο το ενδιαφέρον τους για το αντικείμενο, 13,5% απάντησε πως επέλεξε βάσει των επιδράσεων που δέχθηκε από το οικογενειακό περιβάλλον, 12,3% με κριτήριο τις προοπτικές υψηλών οικονομικών αποδοχών, 12% με βάση τον τόπο σπουδών και 7,7% με βάση άλλο κριτήριο. Ρωτήθηκαν ακόμη αν πιστεύουν ότι οι πανελλήνιες εξετάσεις αποτελούν αδιάβλητο και δίκαιο θεσμό. Απάντησαν: 16,1% ναι, 25,2% όχι, 29% μάλλον ναι, 29,7% μάλλον όχι. Για το αν υπάρχουν τμήματα ΑΕΙ - ΤΕΙ χωρίς καμιά απήχηση στην αγορά εργασίας, απάντησαν: 56,3% ναι, 15,7% όχι, 28% δεν γνωρίζω. Σχετικά με το επίπεδο των σπουδών στην Ελλάδα 10% δήλωσαν ότι είναι ικανοποιημένοι, 36,9% μάλλον ικανοποιημένοι, 26% όχι και 27,1% μάλλον όχι. Σελίδα 73 από 115

74 Για τους ερωτηθέντες φοιτητές, το ισχυρότερο εφόδιο επαγγελματικής αποκατάστασης, πέραν του βασικού τίτλου σπουδών, είναι η μεταπτυχιακή εξειδίκευση (21,8%), 7,3% δηλώνει την οικογενειακή παράδοση - διαδοχή σε κάποιο επάγγελμα, 22,4% την προϋπηρεσία, ενώ 27,6% απαντά πως ισχυρότερο εφόδιο είναι οι προσωπικές - πολιτικές γνωριμίες. Μόνο 15,4% μιλά για ατομικές ικανότητες, ενώ 5,5% παραθέτει κάτι άλλο. Στην ιεράρχηση των επαγγελματικών κριτηρίων ως σημαντικότερο στοιχείο σ' ένα επάγγελμα θεωρείται: 1. Οικονομικές απολαβές 38,5%. 2. Προσφορά στο σύνολο 16,8%. 3. Κονωνικό κύρος 7,1%. 4. Δημιουργικότητα 15,6%. 5. Προοπτικές εξέλιξης 20,6%. 6. Αλλο 1,4%. * 5. Αναβάθμιση του τμήματος. Η αναβάθμιση που θα συνεπάγεται και εκσυγχρονισμό του προγράμματος σπουδών θεωρήθηκε απαραίτητο να διερευνηθεί και να καταγραφεί η γνώμη των φοιτητών/τριών γι αυτό. Ειδικότερα ερωτήθηκαν αν και από ποιά άποψη πιστεύουν ότι θα τους βοηθήσει η αναβάθμιση. Σε ποσοστό 84% θεωρούν θετικές τις κινήσεις αυτές, ενώ το 11% τις απορρίπτει. Αναλυτικά, το 24% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι θα βοηθηθεί από επαγγελματική άποψη (επιπλέον δυνατότητες επαγγελματικής απασχόλησης), το 2% από επιστημονική άποψη με γνώσεις σε νέους τομείς, το 58% και από επαγγελματική και από επιστημονική άποψη, το 11% θεωρεί ότι δεν θα βοηθηθεί από καμία άποψη ενώ τέλος, το 5% δεν απάντησε στην ερώτηση αυτή. Σελίδα 74 από 115

75 5.ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Α Μέρος: Γενικά στοιχεία Στο τμήμα αυτό της εργασίας παραθέτονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης των απαντήσεων του Α μέρους του ερωτηματολογίου που περιλαμβάνει κάποιες γενικές ερωτήσεις. Συνολικά συλλέχθηκαν 152 ερωτηματολόγια. Από το σύνολο των ερωτηθέντων το 77,63% ήταν άντρες, ενώ το 22,37% ήταν γυναίκες (Εικόνα 1). Όσον αφορά το νομό καταγωγής των ερωτηθέντων φοιτητών του τμήματος, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών κατάγεται από το νομό Καβάλας (26,3%), ενώ ακολουθούν οι νομοί Θεσσαλονίκης (19,1%), Αττικής (7,2%), Ξάνθης και Σερρών (5,3%). Τα αποτελέσματα για το νομό προέλευσης των φοιτητών παρουσιάζονται αναλυτικά στον Πίνακα 1 και στην Εικόνα 2. Εικόνα 1: Ποσοστιαία κατανομή του φύλου των ερωτηθέντων φοιτητών του τμήματος (Α1 στο ερωτηματολόγιο) Το 79,61% των ερωτηθέντων αποφοίτησε από Ενιαίο Λύκειο και το 20,39% προέρχεται από ΕΠΑΛ (Εικόνα 3). Η πλειοψηφία των φοιτητών είχε ακολουθήσει την τεχνολογική κατεύθυνση (69,74%), ενώ η πληροφορική και η θεωρητική κατεύθυνση βρέθηκαν σε μικρότερα ποσοστά της τάξης του 12,50% και 8,55% αντίστοιχα. Οι υπόλοιπες κατευθύνσεις απαντώνται σε πολύ μικρά ποσοστά, που δεν ξεπερνούν το 4% (Εικόνα 3). Σελίδα 75 από 115

76 Πίνακας 1: Συχνότητα εμφάνισης, ποσοστό επί του συνόλου και αθροιστικό ποσοστό των νομών καταγωγής των ερωτηθέντων φοιτητών του τμήματος (Α3 στο ερωτηματολόγιο) Νομός Συχνότητα Ποσοστό Αθροιστικ ό Ποσοστό ΑΛΒΑΝΙΑ 2 1,3 1,3 ΞΑΝΘΗ 8 5,3 6,6 ΚΑΒΑΛΑ 40 26,3 32,9 ΡΟΔΟΠΗ 1 0,7 33,6 ΕΒΡΟΣ 7 4,6 38,2 ΑΤΤΙΚΗ 11 7,2 45,4 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑ 4 2,6 48,0 ΝΙΑ ΛΑΡΙΣΑ 4 2,6 50,7 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 29 19,1 69,7 ΣΕΡΡΕΣ 8 5,3 75,0 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ 2 1,3 76,3 ΗΜΑΘΙΑ 6 3,9 80,3 ΒΟΙΩΤΙΑ 1 0,7 80,9 ΜΑΓΝΗΣΙΑ 4 2,6 83,6 ΠΡΕΒΕΖΑ 1 0,7 84,2 ΔΡΑΜΑ 7 4,6 88,8 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 2 1,3 90,1 ΚΑΡΔΙΤΣΑ 1 0,7 90,8 ΚΙΛΚΙΣ 2 1,3 92,1 ΛΕΣΒΟΣ 1 0,7 92,8 ΚΟΖΑΝΗ 1 0,7 93,4 ΚΕΡΚΥΡΑ 1 0,7 94,1 ΠΙΕΡΡΙΑ 1 0,7 94,7 ΚΥΠΡΟΣ 1 0,7 95,4 ΜΕΣΣΗΝΙΑ 1 0,7 96,1 ΧΑΝΙΑ 1 0,7 96,7 ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ 1 0,7 97,4 ΦΘΟΙΩΤΙΔΑ 1 0,7 98,0 ΑΧΑΪΑ 1 0,7 98,7 ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ 1 0,7 99,3 ΠΕΛΛΑ 1 0,7 100,0 Σύνολο ,0 Σελίδα 76 από 115

77 Εικόνα 2: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων των φοιτητών του τμήματος, σύμφωνα με το νομό καταγωγής τους (Α3 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) Εικόνα 3: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που αφορούν (α) το σχολείο αποφοίτησης (Ενιαίο Λύκειο ή ΕΠΑΛ) (Α4 στο ερωτηματολόγιο) και (β) την κατεύθυνση που ακολούθησαν οι ερωτώμενοι φοιτητές (Α5 στο ερωτηματολόγιο) Στην ερώτηση που αναφέρεται στο εξάμηνο φοίτησης των ερωτηθέντων φοιτητών του τμήματος, η διάμεσος τιμή αντιστοιχεί στο έκτο εξάμηνο, ενώ η επικρατούσα τιμή αντιστοιχεί στο δεύτερο εξάμηνο. Αναλυτικότερα, το 34,9% των ερωτηθέντων βρίσκεται στο δεύτερο εξάμηνο σπουδών. Το επόμενο στην σειρά ποσοστό είναι το 9,9% που αναφέρεται Σελίδα 77 από 115

78 στους φοιτητές που βρίσκονται στο έβδομο έτος (ΠΤ3) φοίτησης, ενώ ακολουθούν οι φοιτητές που βρίσκονται στο έκτο (ΠΤ2) και όγδοο έτος (ΠΤ4) φοίτησης, σε ποσοστό 8,6%. Το σύνολο των απαντήσεων παρουσιάζεται αναλυτικά στον Πίνακα 2. Πίνακας 2: Συχνότητα εμφάνισης, ποσοστό επί του συνόλου και αθροιστικό ποσοστό του εξαμήνου φοίτησης των ερωτηθέντων φοιτητών του τμήματος (Α6 στο ερωτηματολόγιο) Εξάμηνο Συχνότητα Ποσοστό Αθροιστικό Ποσοστό B 53 34,9 34,9 Γ 7 4,6 39,5 Δ 7 4,6 44,1 Ε 5 3,3 47,4 ΣΤ 10 6,6 53,9 Ζ 9 5,9 59,9 Η 5 3,3 63,2 ΠΤ1 2 1,3 64,5 ΠΤ2 13 8,6 73,0 ΠΤ3 15 9,9 82,9 ΠΤ4 13 8,6 91,4 ΠΤ5 1 0,7 92,1 ΠΤ6 5 3,3 95,4 ΠΤ7 2 1,3 96,7 ΠΤ8 2 1,3 98,0 ΠΤ9 1 0,7 98,7 ΠΤ10 2 1,3 100,0 Σύνολο ,0 Στην ερώτηση που σχετίζεται με τον αριθμό των μαθημάτων που έχουν εξεταστεί επιτυχώς οι φοιτητές, η διάμεσος τιμή αντιστοιχεί στα 10 μαθήματα, ενώ η μέση τιμή αντιστοιχεί στα 14,37 μαθήματα. Η απόκλιση αυτή των δύο τιμών οφείλεται στην ύπαρξη ακραίων τιμών (μαθήματα σε μεγάλα έτη) που επηρεάζουν κατά κύριο λόγο την μέση τιμή. Επίσης, η τιμή με την μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης (9,2%) αντιστοιχεί στα 15 μαθήματα και ακολουθούν τα 5, 4 και 3 μαθήματα με συχνότητα εμφάνισης 7,9, 7,2% και 7,2% αντίστοιχα (Πίνακας 3). Σημειώνεται επίσης ότι 17 φοιτητές δεν απάντησαν σε αυτή την ερώτηση. Σελίδα 78 από 115

79 Πίνακας 3: Συχνότητα εμφάνισης, ποσοστό επί του συνόλου και αθροιστικό ποσοστό των μαθημάτων που οι ερωτηθέντες φοιτητές του τμήματος έχουν εξεταστεί επιτυχώς (Α7 στο ερωτηματολόγιο) Αριθμός Μαθημάτων Συχνότητα Ποσοστό Αθροιστικό ποσοστό 1 1 0,7 0, ,7 1, ,2 9, ,2 17, ,9 26, ,6 31, ,6 34, ,6 40, ,9 46, ,3 50, ,7 51, ,9 57, ,7 58, ,2 68, ,0 71, ,7 71, ,7 72, ,6 75, ,0 77, ,7 78, ,3 80, ,7 80, ,7 81, ,0 83, ,3 87, ,0 89, ,3 91, ,3 92, ,3 96, ,0 98, ,7 99, ,7 100,0 Σελίδα 79 από 115

80 (α) (β) Εικόνα 4: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που αντιστοιχούν στις ερωτήσεις (α) Ήταν από τις πρώτες επιλογές σου το Τμήμα της Β.Π. ή απλά έτυχε (Α8 στο ερωτηματολόγιο) και (β) Πριν έρθω στο τμήμα ήμουν. μαθητής (Α9 στο ερωτηματολόγιο) Στην ερώτηση Α7 του ερωτηματολογίου που αναφέρεται στο αν το τμήμα της Β.Π. ήταν από τις πρώτες επιλογές των ερωτηθέντων φοιτητών ή αν απλά έτυχε, τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι το 55,6% των φοιτητών είχαν ως πρώτη επιλογή της σχολή αυτή ενώ το υπόλοιπο 44,7% των φοιτητών απλά έτυχε να εισαχθούν σε αυτήν. Σχετικά με την τελευταία ερώτηση (Α8) του πρώτου μέρους του ερωτηματολογίου, η πλειοψηφία των φοιτητών του τμήματος της Β.Π. ήταν μαθητές με μέτρια επίδοση (69,08%) ενώ μόλις το 21,05% θεωρούσε την μαθητική του επίδοση ως καλή. Τα ποσοστά των ερωτηθέντων που αντιστοιχούν στις απαντήσεις πολύ καλός, κάτω του μετρίου και με πολλές ελλείψεις δεν ξεπέρασαν μεμονωμένα το 4%. Β Μέρος: Ήρθα στο τμήμα της Β.Π Στο δεύτερο μέρος της επεξεργασίας των αποτελεσμάτων, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που σχετίζονται με τους λόγους για τους οποίους οι φοιτητές επέλεξαν το τμήμα της Β.Π. Στο κομμάτι αυτό των ερωτήσεων, χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα που προέκυψαν παρουσιάζονται παρακάτω. Σελίδα 80 από 115

81 Από τις εικόνες 5 και 6 παρατηρήθηκε ότι οι σημαντικότεροι λόγοι επιλογής του συγκεκριμένου τμήματος από τους φοιτητές ήταν: Για το πτυχίο (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 5 και περίπου το 51% των φοιτητών συμφωνεί απόλυτα σε αυτό το ερώτημα) Η απόκτηση προσόντων για δουλειά (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4 και περίπου το 78% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Επίσης, οι παρακάτω λόγοι είχαν μέτρια επίδραση στην επιλογή του τμήματος από τους φοιτητές: Για την εμπειρία (Επικρατούσα τιμή και διάμεσος ίση με 3, ενώ το 53% των φοιτητών έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Επιδίωξη ενδιαφέροντος στο αγαπημένο μου θέμα (Επικρατούσα τιμή και διάμεσος ίση με 4 ενώ οι απαντήσεις 3 και 4 κάλυψαν το 58% του συνόλου) Τέλος, οι φοιτητές θεώρησαν τους παρακάτω λόγους επιλογής του τμήματος της Β.Π. ως μη σημαντικούς: Πήγαν οι φίλοι μου για σπουδές (Επικρατούσα τιμή και διάμεσος ίση με 1 ενώ το 70,4% των φοιτητών διαφωνεί απόλυτα σε αυτό το ερώτημα) Πήγαν οι γονείς μου για σπουδές (Επικρατούσα τιμή και διάμεσος ίση με 1 ενώ το 59,9% των φοιτητών διαφωνεί απόλυτα σε αυτό το ερώτημα) Δεν ήξερα τι άλλο να κάνω (Επικρατούσα τιμή και διάμεσος ίση με 1 ενώ το 77,7% των φοιτητών διαφωνεί απόλυτα σε αυτό το ερώτημα) Σελίδα 81 από 115

82 (α) (β) (γ) (δ) Εικόνα 5: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) για την εμπειρία (Β1 στο ερωτηματολόγιο) (β) για το πτυχίο (Β2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) για την απόκτηση προσόντων για δουλειά (Β3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) επιδίωξη ενδιαφέροντος στο αγαπημένο μου θέμα (Β4 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) Σελίδα 82 από 115

83 (γ) Εικόνα 6: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) πήγαν οι φίλοι μου για σπουδές (Β5 στο ερωτηματολόγιο) (β) πήγαν οι γονείς μου για σπουδές (Β6 στο ερωτηματολόγιο) (γ) δεν ήξερα τι άλλο να κάνω (Β7 στο ερωτηματολόγιο) Γ Μέρος: Με ενδιαφέρει Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του τρίτου μέρους της επεξεργασίας των απαντήσεων των ερωτηματολογίων της παρούσας έρευνας. Όπως και προηγουμένως, χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα που προέκυψαν παρουσιάζονται παρακάτω. Οι απαντήσεις των φοιτητών σχετικά με το τι τους ενδιαφέρει και σε ποιο βαθμό κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, παρουσιάζονται στις εικόνες 7 και 8. Πιο συγκεκριμένα, οι απαντήσεις με τις οποίες οι φοιτητές συμφωνούσαν απόλυτα ή τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό ήταν οι παρακάτω: Να μάθω περισσότερα στο αντικείμενο (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 74% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να μάθω πως να διερευνώ το αντικείμενο (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 68% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Όσον αφορά στις υπόλοιπες απαντήσεις των ερωτηματολογίων, βρέθηκε ότι κινούν σε μέτριο βαθμό το ενδιαφέρον των φοιτητών. Αναλυτικότερα: Να μάθω από καθηγητές (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 64% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Σελίδα 83 από 115

84 Να εκτιμήσω την έρευνα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 68% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Να διεξάγω δική μου έρευνα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 59% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) (α) (β) (γ) (δ) Εικόνα 7: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) να μάθω περισσότερα στο αντικείμενο (Γ1 στο ερωτηματολόγιο) (β) να μάθω πω να διερευνώ το αντικείμενο (Γ2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) να εκτιμήσω την έρευνα (Γ3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) να μάθω από καθηγητές (Γ4 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) Σελίδα 84 από 115

85 Εικόνα 8: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) να βοηθήσω καθηγητές (Γ5 στο ερωτηματολόγιο) (β) να διεξάγω δική μου έρευνα (Γ6 στο ερωτηματολόγιο) Τέλος, η απάντηση που φάνηκε να έχει την μικρότερη απήχηση στους φοιτητές, ήταν η Γ5 (να βοηθήσω τους καθηγητές) στο ερωτηματολόγιο (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 61% έδωσε τους βαθμούς 2 και 3 σε αυτό το ερώτημα). Δ Μέρος: Τι είδους βοήθεια και αντιμετώπιση ανέμενες για τις σπουδές σου; Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του τέταρτου μέρους της επεξεργασίας των απαντήσεων των ερωτηματολογίων. Όπως και προηγουμένως, χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα που προέκυψαν παρουσιάζονται στις Εικόνες 9 και 10 και περιγράφονται παρακάτω. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων οι φοιτητές συμφώνησαν σε πολύ μεγάλο βαθμό με τα εξής: Ανέμενες να επηρεάσουν τα ανωτέρω τη σχέση σου με το τμήμα (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 62% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Ανέμενες να σε προετοιμάσει το τμήμα για την επαγγελματική σου δραστηριότητα (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 5, ενώ περίπου το 50% έδωσε τον βαθμό 5 σε αυτό το ερώτημα) Η βοήθεια και η αντιμετώπιση που προσδοκούσαν να έχουν οι φοιτητές του τμήματος επιβεβαιώθηκαν σε μέτριο βαθμό στα θέματα που ακολουθούν: Οι καθηγητές ανέμενες να ασχοληθούν μαζί σου όσο το χρειάζεσαι (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 65% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Οι καθηγητές ανέμενες να σε καθοδηγήσουν σε κάποιον που θα σε βοηθούσε (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 66% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Οι καθηγητές ανέμενες να ξοδέψουν χρόνο για εσένα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 64% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Σελίδα 85 από 115

86 Ανέμενες να επηρεάσουν τα ανωτέρω τις σπουδές σου (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 69% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) (α) (β) (γ) (δ) Εικόνα 9: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) Οι καθηγητές ανέμενες να ασχοληθούν μαζί σου όσο το χρειάζεσαι (Δ1 στο ερωτηματολόγιο) (β) Οι καθηγητές ανέμενες να σε καθοδηγήσουν σε κάποιον που θα σε βοηθούσε (Δ2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) Οι καθηγητές ανέμενες να ξοδέψουν χρόνο για εσένα (Δ3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) Ανέμενες να επηρεάσουν τα ανωτέρω τις σπουδές σου (Δ4 στο ερωτηματολόγιο) Ε Μέρος: Πόσο Εύκολα ή Δύσκολα Ανέμενες τα Παρακάτω Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του πέμπτου μέρους της επεξεργασίας των απαντήσεων των ερωτηματολογίων της παρούσας εργασίας. Η ενότητα αυτή πραγματεύεται τον βαθμό δυσκολίας που περίμεναν να συναντήσουν οι φοιτητές του τμήματος σε μια σειρά θεμάτων. Όπως και προηγουμένως, χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα της ανάλυσης που παρουσιάζονται στις εικόνες 11 και 12 και σχολιάζονται παρακάτω. Σελίδα 86 από 115

87 Οι ερωτηθέντες φοιτητές συμφώνησαν απόλυτα ή σε πολύ μεγάλο βαθμό με τις παρακάτω περιπτώσεις: Συζητήσεις με άλλους φοιτητές (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 67% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Χρήση internet (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 70% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Σχέση με φοιτητές (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 71% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Οι απαντήσεις με τις οποίες οι φοιτητές του τμήματος Β.Π. συμφώνησαν σε μέτριο βαθμό ήταν οι παρακάτω: Παρακολουθώντας και κατανοώντας τις διαλέξεις (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 79% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Γραφή σημειώσεων (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 69% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Εργασίες (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 76% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Απορίες σε καθηγητές (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 51% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Εύρεση πληροφοριών στη βιβλιοθήκη (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 55% έδωσε τους βαθμούς 2 και 3 σε αυτό το ερώτημα) Ομαδική εργασία (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 63% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Σχέση με καθηγητές (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 63% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα). ΣΤ Μέρος: Ανέμενα τον καθηγητή να Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του έκτου μέρους της επεξεργασίας των απαντήσεων των ερωτηματολογίων. Η ενότητα αυτή πραγματεύεται τις προσδοκίες των φοιτητών σε μια σειρά θεμάτων που Σελίδα 87 από 115

88 αφορούν τους καθηγητές τους. Όπως και προηγουμένως, στις απαντήσεις των φοιτητών χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα της ανάλυσης που παρουσιάζονται στις εικόνες 13 και 14 και σχολιάζονται παρακάτω. Οι προσδοκίες των φοιτητών σχετικά με τους καθηγητές τους ήταν υψηλές και βαθμολογήθηκαν με υψηλό βαθμό στις παρακάτω περιπτώσεις: Είναι ειδικός στο αντικείμενο που διδάσκει. (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 83% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να είναι ενθουσιώδεις στη διδασκαλία (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 62% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να είναι ζεστός και με καλή διάθεση (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 65% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να διατηρεί το ενδιαφέρον μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 76% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να είναι αξιόπιστος και πιστευτός (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 5, ενώ περίπου το 76% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να είναι δίκαιος βαθμολογητής (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 5, ενώ περίπου το 81% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να παρέχει ποιοτικές και επίκαιρες γνώσεις (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 76% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να είναι ευέλικτος με τους φοιτητές/να είναι επικοινωνιακός (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 75% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 84% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να βοηθά (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 79% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να δίνει παραδείγματα (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 83% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να συνδέει τη θεωρία με την πράξη (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 5, ενώ περίπου το 80% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Σελίδα 88 από 115

89 Να είναι προσεγγίσιμος (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 76% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να δίνει το έναυσμα για προβληματισμό και συζήτηση (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 70% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να δίνει ξεκάθαρες οδηγίες (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 76% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να συνδέει τα θέματα (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 65% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Να ανταποκρίνεται σε ανάγκες και προσδοκίες φοιτητών (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 80% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) (α) (β) (γ) (δ) Σελίδα 89 από 115

90 (ε) (στ) Εικόνα 12: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) είναι ειδικός στο αντικείμενο που διδάσκει (ΣΤ1 στο ερωτηματολόγιο) (β) να ενδιαφέρεται για την προσωπική κατανόηση του κάθε φοιτητή (ΣΤ2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) να οριοθετεί τη διαδικασία εκμάθησης (ΣΤ3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) να είναι ενθουσιώδεις στη διδασκαλία (ΣΤ4 στο ερωτηματολόγιο) (ε) να είναι ζεστός και με καλή διάθεση (ΣΤ5 στο ερωτηματολόγιο) (στ) να διατηρεί το ενδιαφέρον μου (ΣΤ6 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) (γ) (δ) Σελίδα 90 από 115

91 (ε) (στ) Εικόνα 13: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) να είναι αξιόπιστος και πιστευτός (ΣΤ7 στο ερωτηματολόγιο) (β) να αναθέτει σχετικές εργασίες (ΣΤ8 στο ερωτηματολόγιο) (γ) να είναι δίκαιος βαθμολογητής (ΣΤ9 στο ερωτηματολόγιο) (δ) να τηρεί χρονοδιαγράμματα (ΣΤ10 στο ερωτηματολόγιο) (ε) να παρέχει ποιοτικές και επίκαιρες γνώσεις (ΣΤ11 στο ερωτηματολόγιο) (στ) να είναι ευέλικτος με τους φοιτητές/να είναι επικοινωνιακός (ΣΤ12 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) (γ) (δ) Σελίδα 91 από 115

92 (ε) (στ) Εικόνα 14: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) να ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις (ΣΤ13 στο ερωτηματολόγιο) (β) να βοηθά (ΣΤ14 στο ερωτηματολόγιο) (γ) να δίνει παραδείγματα ΣΤ15 στο ερωτηματολόγιο) (δ) να συνδέει τη θεωρία με την πράξη (ΣΤ16 στο ερωτηματολόγιο) (ε) να είναι προσεγγίσιμος (ΣΤ17 στο ερωτηματολόγιο) (στ) να δίνει το έναυσμα για προβληματισμό και συζήτηση (ΣΤ18 στο ερωτηματολόγιο) Ωστόσο, υπήρχαν και περιπτώσεις όπου οι φοιτητές ανέμεναν σε μέτριο βαθμό τα παρακάτω: Να ενδιαφέρεται για την προσωπική κατανόηση του κάθε φοιτητή (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 71% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Να οριοθετεί τη διαδικασία εκμάθησης (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 75% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Να αναθέτει σχετικές εργασίες (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 70% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Να τηρεί χρονοδιαγράμματα (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 67% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Ζ Μέρος: Όταν ήμουν πρωτοετής Το έβδομο μέρος της επεξεργασίας των αποτελεσμάτων σχετίζεται με το πρώτο έτος φοίτησης των σπουδαστών στο τμήμα της Β.Π. Όπως και προηγουμένως, στις απαντήσεις των φοιτητών χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα που προέκυψαν παρουσιάζονται στις εικόνες 16 και 17 περιγράφονται στην συνέχεια. Σελίδα 92 από 115

93 Οι αντιλήψεις και οι προσδοκίες των πρωτοετών φοιτητών του συγκεκριμένου τμήματος που συγκέντρωσαν την υψηλότερη βαθμολογία ήταν οι εξής: Πίστευα πως θα με βοηθούσε η ηλεκτρονική εκπαίδευση γενικά (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 62% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Ανέμενα οι καθηγητές μου να με βοηθήσουν σε ένα αρχικό σχέδιο της εργασίας μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 65% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Ανέμενα να χρειαστεί να διαβάζω πολύ (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 66% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Πίστευα πως θα με βοηθούσε η ηλεκτρονική εκπαίδευση στο να μην παρακολουθώ τις διαλέξεις (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 59% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Αντίθετα, οι παρακάτω περιπτώσεις βαθμολογήθηκαν με ενδιάμεσες τιμές στην κλίμακα βαθμολόγησης από την πλειοψηφία των ερωτηθέντων φοιτητών: Πίστευα πως είναι σημαντικό να παρακολουθώ τις διαλέξεις (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 58% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Πίστευα πως θα με βοηθούσαν οι ομαδικές εργασίες στα μαθήματα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 53% έδωσε τους βαθμούς 3 και4 σε αυτό το ερώτημα) Ανέμενα οι καθηγητές μου να με βοηθήσουν στην εξέλιξή μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 60% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Ανέμενα να έχω ικανό χρονικό διάστημα να παραδώσω την εργασία μου (Επικρατούσα τιμή και διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 70% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Τέλος, οι αντιλήψεις και οι προσδοκίες των πρωτοετών φοιτητών που αξιολογήθηκαν ως μη σημαντικές ήταν: Είχα έξω-πανεπιστημιακές δραστηριότητες που πίστευα πως θα επηρέαζαν τις σπουδές μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 1, διάμεσος ίση με 2, ενώ περίπου το 55% έδωσε τους βαθμούς 1 και 2σε αυτό το ερώτημα) Σελίδα 93 από 115

94 Ανέμενα να συνδυάσω τις σπουδές μου με τη δουλειά μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 1, διάμεσος ίση με 2, ενώ περίπου το 54% έδωσε τους βαθμούς 1 και 2 σε αυτό το ερώτημα) (α) (β) (γ) (δ) Εικόνα 16: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) είχα έξω-πανεπιστημιακές δραστηριότητες που πίστευα πως θα επηρέαζαν τις σπουδές μου (Ζ1 στο ερωτηματολόγιο) (β) ανέμενα να συνδυάσω τις σπουδές μου με τη δουλειά μου (Ζ2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) πίστευα πως είναι σημαντικό να παρακολουθώ τις διαλέξεις (Ζ3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) πίστευα πως θα με βοηθούσε η ηλεκτρονική εκπαίδευση γενικά (Ζ4 στο ερωτηματολόγιο) Η Μέρος: Ως φοιτητής... Η ενότητα αυτή αναφέρεται στις στάσεις αλλά και στις συνήθειες των φοιτητών του τμήματος της Β.Π., σχετικά με μια ευρύτερη κοινωνική και εκπαιδευτική θεματολογία..όπως και προηγουμένως, στις απαντήσεις των φοιτητών χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα που προέκυψαν παρουσιάζονται στις εικόνες 18 και 19. Σελίδα 94 από 115

95 Οι απαντήσεις των φοιτητών που στην πλειοψηφία τους αντιστοιχούσαν στις υψηλότερες βαθμολογίες της κλίμακας αναφέρονται παρακάτω: Ζητώ βοήθεια από μεγαλύτερα εξάμηνα, όποτε χρειαστεί (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 63% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Κάνω το καλύτερο που μπορώ (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 58% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Αναγνωρίζω ότι είμαι καλός σε κάποια πράγματα και σε άλλα όχι (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 77% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Οι απαντήσεις που εξέφρασαν σε μέτριο βαθμό τις στάσεις και τις συνήθειες των περισσότερων φοιτητών ήταν οι εξής: Μελετώ πολύ (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 51% έδωσε τον βαθμό 3 σε αυτό το ερώτημα) Προσπαθώ να ευχαριστήσω τους γονείς μου με τις επιδόσεις μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 53% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Προσπαθώ να ισορροπήσω την κοινωνική μου ζωή με τις σπουδές (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 74% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Μπορώ να βοηθώ νεότερους φοιτητές εκπαιδευτικά και κοινωνικά (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 60% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Θ Μέρος: Σήμερα Στο τελευταίο τμήμα της ανάλυσης των ερωτηματολογίων παρουσιάζεται η σημερινή εικόνα που έχουν οι φοιτητές τόσο για την εκπαιδευτική διαδικασία, όσο και για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και αποκατάσταση. Όπως και στα προηγούμενα κεφάλαια χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα βαθμολογίας από 1 έως 5, όπου 1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα. Τα κυριότερα αποτελέσματα που προέκυψαν παρουσιάζονται στις εικόνες 20 και 21 και περιγράφονται στην συνέχεια. Σελίδα 95 από 115

96 Οι απαντήσεις που βαθμολογήθηκαν υψηλότερα από τους περισσότερους φοιτητές ήταν οι εξής: Παρακολουθώ τακτικά τις διαλέξεις (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 66% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Οι σπουδές μου είναι σημαντικές (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 69% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Επιθυμώ να ασχοληθώ επαγγελματικά με τον τομέα της Πληροφορικής (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 5, ενώ περίπου το 51% έδωσε τον βαθμό 5 σε αυτό το ερώτημα) Το πτυχίο από το τμήμα θα με βοηθήσει στην επαγγελματική μου εξέλιξη (Επικρατούσα τιμή ίση με 5, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 66% έδωσε τους βαθμούς 4 και 5 σε αυτό το ερώτημα) Αντίθετα, οι παρακάτω ερωτήσεις έλαβαν ως απάντηση ενδιάμεσες τιμές στην κλίμακα βαθμολόγησης: Αφιερώνω πολλές ώρες την εβδομάδα για το Τμήμα (εκτός ΤΕΙ, διάβασμαεργασίες) (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 56% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Οι διαλέξεις είναι δύσκολες (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 70% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) 0ι διαλέξεις είναι όπως τις περίμενα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 65% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Τα μαθήματα εμπλούτισαν τις γνώσεις μου (Επικρατούσα τιμή ίση με 4, διάμεσος ίση με 4, ενώ περίπου το 75% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Τα μαθήματα πιστεύω πως θα μου φανούν χρήσιμα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 62% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Πιστεύω πως θα βρω εύκολα δουλειά στο αντικείμενο (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 3, ενώ περίπου το 53% έδωσε τους βαθμούς 3 και 4 σε αυτό το ερώτημα) Τέλος, σε μία μόνο περίπτωση δόθηκε χαμηλή βαθμολογία από τους ερωτηθέντες φοιτητές: Σελίδα 96 από 115

97 Στις διαλέξεις δεν καταλαβαίνω τίποτα (Επικρατούσα τιμή ίση με 3, διάμεσος ίση με 2, ενώ περίπου το 56% έδωσε τους βαθμούς 2 και 3 σε αυτό το ερώτημα) 6.ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ Η συσχέτιση με την χρήση του μη παραμετρικού συντελεστή του Spearman μεταξύ των ερωτήσεων Α6 (Σε ποιο εξάμηνο των σπουδών σου βρίσκεσαι) και Α7 (Πόσα μαθήματα έχεις περάσει με επιτυχία στις εξετάσεις) έδειξε ότι υπάρχει μια στατιστικώς σημαντική συσχέτιση μεταξύ τους (r = 0.859; p<0.001) (Πίνακας 4). Το γεγονός αυτό φανερώνει ότι ο αριθμός των επιτυχώς περασμένων μαθημάτων αυξάνεται όσο αυξάνεται και το εξάμηνο σπουδών που βρίσκονται οι φοιτητές. Έτσι, συμπεραίνεται ότι οι φοιτητές που βρίσκονται σε μεγάλα εξάμηνα δεν χρωστούν πολλά μαθήματα. Αντίστοιχα, η συσχέτιση μεταξύ των ερωτήσεων Α6 (Σε ποιο εξάμηνο των σπουδών σου βρίσκεσαι) και Α9 (Πριν έρθω στο τμήμα ήμουν..μαθητής) φανέρωσε ότι η αρνητική μεταξύ τους συσχέτιση δεν ήταν στατιστικώς σημαντική (r = ; p>0.05) (Πίνακας 5). Το αποτέλεσμα αυτό πιθανώς υποδηλώνει ότι ο χρόνος αποφοίτησης από την σχολή δεν συνδέεται άμεσα με το μορφωτικό επίπεδο που είχαν οι φοιτητικές ως μαθητές. Πίνακας 4: Συσχέτιση με την χρήση του μη παραμετρικού συντελεστή του Spearman μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερωτήσεων Α5 και Α6 του ερωτηματολογίου Ερωτήσεις A5 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 1,000 0,859 ** Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος). 0,0001 Πλήθος A6 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 0,859 ** 1,000 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,0001. Πλήθος A5 A6 Πίνακας 5: Συσχέτιση με την χρήση του μη παραμετρικού συντελεστή του Spearman μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερωτήσεων Α6 και Α9 του ερωτηματολογίου Σελίδα 97 από 115

98 Ερωτήσεις A6 Α9 A6 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 1,000-0,103 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος). 0,205 Πλήθος A9 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) -0,103 1,000 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,205. Πλήθος Η συσχέτιση μεταξύ των ερωτήσεων Γ1 (με ενδιαφέρει να: να μάθω περισσότερα στο αντικείμενο) και Α6 (Σε ποιο εξάμηνο των σπουδών σου βρίσκεσαι;) δεν έδειξε κάποια σημαντική συσχέτιση, πιθανώς αποτυπώνοντας το ότι το ενδιαφέρον για μάθηση από τους φοιτητές δεν μεταβάλλεται με το πέρας των ετών των σπουδών (p>0.05)(πίνακας 6). Αντίστοιχα αποτελέσματα προέκυψαν από την συσχέτιση της ερώτησης Α6 με τις ερωτήσεις Γ3 (με ενδιαφέρει να: να εκτιμήσω την έρευνα) και Γ6 (με ενδιαφέρει να: να διεξάγω δική μου έρευνα) καθώς δεν βρέθηκε καμία στατιστικώς σημαντική συσχέτιση μεταξύ των απαντήσεων των ερωτήσεων (p>0.05). Άρα συμπεραίνεται ότι το εξάμηνο σπουδών των φοιτητών δεν φαίνεται να επηρεάζει την άποψη και επιθυμία διεξαγωγής έρευνας από τους φοιτητές. Πίνακας 6: Συσχέτιση με την χρήση του μη παραμετρικού συντελεστή του Spearman μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερωτήσεων Α6 και Α7 με τις ερωτήσεις Γ1, Γ3 και Γ6 του ερωτηματολογίου Ερωτήσεις Γ1 Γ3 Γ6 A6 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 0,061-0,021 0,045 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,452 0,794 0,580 Πλήθος A7 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 0,759 0,657 0,701 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,04 0,04 0,03 Πλήθος Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την συσχέτιση των απαντήσεων μεταξύ της ερώτησης Α7 (Πόσα μαθήματα έχεις περάσει με επιτυχία στις εξετάσεις;) και της ερώτησης Γ1 (με ενδιαφέρει να: να μάθω περισσότερα στο Σελίδα 98 από 115

99 αντικείμενο) φανέρωσε μια ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ τους (r = 0.759; p<0.05)(πίνακας 6). Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι όσα περισσότερα μαθήματα περνούν οι φοιτητές τόσο περισσότερο αυξάνεται η επιθυμία τους να μάθουν περισσότερα πάνω στο αντικείμενο των σπουδών τους. Αντίστοιχα ήταν και τα αποτελέσματα που προέκυψαν μεταξύ της συσχέτισης της ερώτησης Α7 (Πόσα μαθήματα έχεις περάσει με επιτυχία στις εξετάσεις;) και των ερωτήσεων Γ3 (με ενδιαφέρει να: να εκτιμήσω την έρευνα) (r = 0,657; p<0.05) και Γ6 (με ενδιαφέρει να: να διεξάγω δική μου έρευνα)(r = 0,701; p<0.05). Πιο συγκεκριμένα ανιχνεύτηκε μια τάση του να αυξάνεται το ενδιαφέρον και η επιθυμία για έρευνα από τους φοιτητές με την αύξηση του αριθμού των μαθημάτων που έχουν περάσει. Η συσχέτιση μεταξύ της ερώτησης Α6 (Σε ποιο εξάμηνο των σπουδών σου βρίσκεσαι;) και της ερώτησης ΣΤ2 (ανέμενα τον καθηγητή να: να ενδιαφέρεται για την προσωπική κατανόηση του κάθε φοιτητή) έδειξε ότι οι απαντήσεις των ερωτήσεων αυτών παρουσιάζουν μια σημαντική μεταξύ τους συσχέτιση (r = 0.204; p<0.05) (πίνακας 7). Σημαντικές ήταν επίσης και οι συσχετίσεις μεταξύ της ερώτησης Α6 (Σε ποιο εξάμηνο των σπουδών σου βρίσκεσαι;) και των ερωτήσεων ΣΤ11 (ανέμενα τον καθηγητή να: να παρέχει ποιοτικές και επίκαιρες γνώσεις )(r = 0.209; p<0.5) και ΣΤ13 (ανέμενα τον καθηγητή να: να ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις)(r = 0.188; p<0.05). Σύμφωνα με τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι όσο περνούν τα εξάμηνα των σπουδών ικανοποιούνται σταδιακά οι απαιτήσεις των φοιτητών από τους καθηγητές τους. Αντίστοιχη τάση καταγράφηκε και από τις συσχετίσεις των ερωτήσεων ΣΤ2 (ανέμενα τον καθηγητή να: να ενδιαφέρεται για την προσωπική κατανόηση του κάθε φοιτητή), ΣΤ11 (ανέμενα τον καθηγητή να: να παρέχει ποιοτικές και επίκαιρες γνώσεις ) και ΣΤ13 (ανέμενα τον καθηγητή να: να ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις) με την ερώτηση Α7 (Πόσα μαθήματα έχεις περάσει με επιτυχία στις εξετάσεις;) (πίνακας 7). Και σε αυτήν την περίπτωση φάνηκε ότι όσα περισσότερα μαθήματα περνούν οι φοιτητές και αυξάνουν τις γνώσεις τους αλλά και την εμπλοκή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία τόσο περισσότερο ικανοποιούνται οι απαιτήσεις τους από τους καθηγητές. Σελίδα 99 από 115

100 Πίνακας 7: Συσχέτιση με την χρήση του μη παραμετρικού συντελεστή του Spearman μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερωτήσεων Α6 και Α7 με τις ερωτήσεις ΣΤ2, ΣΤ11 και ΣΤ13 του ερωτηματολογίου Ερωτήσεις ΣΤ2 ΣΤ11 ΣΤ13 A6 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 0,204 0,209 0,188 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,012 0,035 0,021 Πλήθος A7 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) 0,345 0,421 0,251 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,02 0,04 0,04 Πλήθος Τα αποτελέσματα της συσχέτισης του έτους σπουδών των φοιτητών (ερώτηση Α6) με τις ερωτήσεις θ1 (παρακολουθώ τακτικά τις διαλέξεις), θ6 (τα μαθήματα εμπλούτισαν τις γνώσεις μου) και θ10 (το πτυχίο από το τμήμα θα με βοηθήσει στην επαγγελματική μου εξέλιξη) παρουσιάζονται στον πίνακα 8. Αναλυτικότερα, γίνεται εμφανές ότι υπάρχει μια σημαντική αρνητική συσχέτιση και στις τρεις περιπτώσεις γεγονός που δείχνει μια μείωση της συχνότητας παρακολούθησης των διαλέξεων με την αύξηση την αύξηση του έτους φοίτησης που βρίσκονται οι φοιτητές, και μια μείωση της αίσθησης του εμπλουτισμού των γνώσεων των φοιτητών αλλά και της πεποίθησης ότι το πτυχίο τους θα τους βοηθήσει στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και εξέλιξη με την αύξηση του έτους φοίτησης τους. Πίνακας 8: Συσχέτιση με την χρήση του μη παραμετρικού συντελεστή του Spearman μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερωτήσεων Α6 και Α7 με τις ερωτήσεις Θ1, Θ6 και Θ10 του ερωτηματολογίου Ερωτήσεις Θ1 Θ6 Θ10 A6 Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r) -0,236-0,187-0,388 Σημαντικότητα (δίπλευρος έλεγχος) 0,003 0,021 0,001 Πλήθος Σελίδα 100 από 115

101 7.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με το τέλος της έρευνα οδηγηθήκαμε στα παρακάτω συμπεράσματα: Η επιλογή του τμήματος της Β.Π. από τους φοιτητές έγινε κατά κύριο λόγο με γνώμονα την απόκτηση των απαραίτητων εφοδίων για την μετέπειτα επαγγελματική τους αποκατάσταση. Από την άλλη πλευρά, οι παράγοντες που σχετίζονται με το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον φάνηκε ότι δεν επηρέασαν σημαντικά την απόφαση των φοιτητών για την επιλογή του τμήματος. Τέλος, παράγοντες όπως η επιλογή του τμήματος ως ξεκάθαρη στοχευόμενη επιλογή εκπαιδευτικής θεματολογίας ή η επιλογή του τμήματος ως πανεπιστημιακή εμπειρία, είχαν μέτριας έντασης επίδραση στην τελική επιλογή των φοιτητών. Οι ερωτηθέντες φοιτητές φαίνεται να ενδιαφέρονται περισσότερο για το γνωστικό αντικείμενο του τμήματος και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επιτύχουν την εμβάθυνση σε αυτό. Αντίθετα, το σύνολο των φοιτητών έδειξε συγκριτικά μικρότερο ενδιαφέρον στα θέματα που σχετίζονται με την έρευνα, ενώ ακόμα μικρότερο ενδιαφέρον καταγράφηκε σε θέματα που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση μεταξύ καθηγητών και φοιτητών. Οι προσδοκίες των φοιτητών σε θέματα βοήθειας και αντιμετώπισης από το τμήμα που εκπληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό, αφορούσαν την επαγγελματική τους κατάρτιση, ενώ σε μέτριο βαθμό βρέθηκε να εκπληρώνονται αυτές που σχετίζονται με τους καθηγητές του τμήματος (ενασχόληση, καθοδήγηση, διαθέσιμος χρόνος των καθηγητών). Τέλος, οι φοιτητές οι οποίοι δήλωσαν ότι οι προσδοκίες στους στα παραπάνω καλύφθηκαν σε πολύ μικρό βαθμό ή ακόμα και καθόλου δεν ξεπέρασαν το 25% του συνόλου. Σελίδα 101 από 115

102 (α) (β) Εικόνα 10: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) Ανέμενες να επηρεάσουν τα ανωτέρω τη σχέση σου με το τμήμα (Δ5 στο ερωτηματολόγιο) (β) Ανέμενες να σε προετοιμάσει το τμήμα για την επαγγελματική σου δραστηριότητα (Δ6 στο ερωτηματολόγιο) Οι φοιτητές ανέμεναν σε πολύ μεγάλο βαθμό να έχουν μεγάλη ευκολία σε θέματα που αφορούν την επικοινωνία και τις σχέσεις με άλλους φοιτητές, καθώς και την χρήση του διαδικτύου. Αντίθετα, περίμεναν ότι θα συναντήσουν δυσκολίες σε τομείς που άπτονται στην εκπαιδευτική διαδικασία, στις σχέσεις μεταξύ φοιτητών και καθηγητών, καθώς και στην συλλογική εργασία. (α) ( β) Σελίδα 102 από 115

103 (γ) ( δ) (ε) ( στ) Εικόνα 11: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) Παρακολουθώντας και κατανοώντας τις διαλέξεις (Ε1 στο ερωτηματολόγιο) (β) Γραφή σημειώσεων (Ε2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) Εργασίες (Ε3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) Απορίες σε καθηγητές (Ε4 στο ερωτηματολόγιο) (ε) Συζητήσεις με άλλους φοιτητές (Ε5 στο ερωτηματολόγιο) (στ) Εύρεση πληροφοριών στη βιβλιοθήκη (Ε6 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) Σελίδα 103 από 115

104 (γ) ( δ) Εικόνα 11: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) Χρήση internet (Ε7 στο ερωτηματολόγιο) (β) Ομαδική εργασία (Ε8 στο ερωτηματολόγιο) (γ) Σχέση με φοιτητές (Ε9 στο ερωτηματολόγιο) (δ) Σχέση με καθηγητές (Ε10 στο ερωτηματολόγιο) Οι φοιτητές στην πλειοψηφία είχαν υψηλές προσδοκίες από τους καθηγητές τους σε όλους του τομείς της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ακαδημαϊκής πορείας τους. (α) (β) (γ) Σελίδα 104 από 115

105 Εικόνα 15: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) να δίνει ξεκάθαρες οδηγίες (ΣΤ19 στο ερωτηματολόγιο) (β) να συνδέει τα θέματα (ΣΤ20 στο ερωτηματολόγιο) (γ) να ανταποκρίνεται σε ανάγκες και προσδοκίες φοιτητών (ΣΤ21 στο ερωτηματολόγιο) Οι πρωτοετείς φοιτητές του τμήματος αξιολόγησαν πολύ υψηλά τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες εκπαίδευσης και είχαν συνειδητοποιήσει ότι θα χρειαστεί να μελετήσουν πολύ κατά την διάρκεια των σπουδών τους, ενώ πίστευαν ότι θα έχουν την απαραίτητη βοήθεια από τους καθηγητές. Σε αντίθεση με όσα προαναφέρθηκαν οι πρωτοετείς φοιτητές του τμήματος πίστευαν σε μέτριο βαθμό ότι είναι σημαντικό να παρακολουθούν τις διαλέξεις των μαθημάτων, να αναλαμβάνουν ομαδικές εργασίες για τις οποίες θα έχουν αρκετό χρόνο στην διάθεση τους, καθώς και ότι οι καθηγητές θα βοηθούσαν από την πλευρά τους στην εξέλιξη των φοιτητών. Τέλος, η πλειοψηφία των πρωτοετών φοιτητών δεν θεώρησε σημαντικές τις έξω-πανεπιστημιακές δραστηριότητες ως εμπόδιο στις σπουδές τους, ενώ πολλοί από αυτούς δεν πίστευαν ότι θα μπορούσαν να συνδυάσουν το αντικείμενο των σπουδών τους με την μελλοντική επαγγελματική ενασχόληση. (α) (β) Σελίδα 105 από 115

106 (γ) (δ) (ε) (στ) Εικόνα 17: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) πίστευα πως θα με βοηθούσε η ηλεκτρονική εκπαίδευση στο να μην παρακολουθώ τις διαλέξεις (Ζ5 στο ερωτηματολόγιο) (β) πίστευα πως θα με βοηθούσαν οι ομαδικές εργασίες στα μαθήματα (Ζ6 στο ερωτηματολόγιο) (γ) ανέμενα οι καθηγητές μου να με βοηθήσουν στην εξέλιξή μου (Ζ7 στο ερωτηματολόγιο) (δ) ανέμενα οι καθηγητές μου να με βοηθήσουν σε ένα αρχικό σχέδιο της εργασίας μου (Ζ8 στο ερωτηματολόγιο) (ε) ανέμενα να χρειαστεί να διαβάζω πολύ (Ζ9 στο ερωτηματολόγιο) (στ) ανέμενα να έχω ικανό χρονικό διάστημα να παραδώσω την εργασία μου (Ζ10 στο ερωτηματολόγιο) Οι ερωτηθέντες φοιτητές του τμήματος προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της σχολής και όταν δεν τα καταφέρνουν αναζητούν την βοήθεια φοιτητών μεγαλύτερων εξαμήνων. Επίσης, αναγνωρίζουν ότι σε κάποιους τομείς αποδίδουν περισσότερο και σε άλλους λιγότερο. Αν και οι φοιτητές ισχυρίστηκαν ότι κάνουν ότι καλύτερο μπορούν, ένας στους δύο από τους ερωτηθέντες δήλωσε πως δεν μελετά πολύ. Τέλος, κοινωνικά ζητήματα όπως η ικανοποίηση των γονέων αλλά και η εξισορρόπηση μεταξύ σπουδών και κοινωνικής ζωής, φάνηκε να απασχολούν σε μέτριο βαθμό τους φοιτητές του τμήματος. Σελίδα 106 από 115

107 (α) (β) (γ) (δ) Εικόνα 18: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) μελετώ πολύ (Η1 στο ερωτηματολόγιο) (β) ζητώ βοήθεια από μεγαλύτερα εξάμηνα, όποτε χρειαστεί (Η2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) προσπαθώ να ευχαριστήσω τους γονείς μου με τις επιδόσεις μου (Η3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) προσπαθώ να ισορροπήσω την κοινωνική μου ζωή με τις σπουδές (Η4 στο ερωτηματολόγιο) (α) (β) Σελίδα 107 από 115

108 (γ) Εικόνα 19: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) κάνω το καλύτερο που μπορώ (Η5 στο ερωτηματολόγιο) (β) αναγνωρίζω ότι είμαι καλός σε κάποια πράγματα και σε άλλα όχι (Η6 στο ερωτηματολόγιο) (γ) μπορώ να βοηθώ νεότερους φοιτητές εκπαιδευτικά και κοινωνικά (Η7 στο ερωτηματολόγιο) Οι φοιτητές συμφώνησαν σε μεγάλο βαθμό ότι η παρακολούθηση των διαλέξεων είναι πολύ σημαντική, ενώ παράλληλα υποστήριξαν ότι επιθυμούν να ασχοληθούν επαγγελματικά το αντικείμενο σπουδών τους και ότι το πτυχίο τους θα τους βοηθήσει να επιτύχουν τον προαναφερόμενο στόχο τους. Από την άλλη πλευρά, θέματα που άπτονται επί της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς και θέματα που σχετίζονται με την μελλοντική χρησιμότητα των γνώσεων που αποκτούν οι φοιτητές από τις σπουδές τους, φάνηκε να απασχολούν και να επηρεάζουν την πλειοψηφία των φοιτητών σε μέτριο βαθμό. (α) ( β) Σελίδα 108 από 115

109 (γ) ( δ) (ε) ( στ) Εικόνα 20: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) παρακολουθώ τακτικά τις διαλέξεις (Θ1 στο ερωτηματολόγιο) (β) αφιερώνω πολλές ώρες την εβδομάδα για το Τμήμα (εκτός ΤΕΙ, διάβασμα-εργασίες) (Θ2 στο ερωτηματολόγιο) (γ) οι διαλέξεις είναι δύσκολες (Θ3 στο ερωτηματολόγιο) (δ) οι διαλέξεις είναι όπως τις περίμενα (Θ4 στο ερωτηματολόγιο) (ε) στις διαλέξεις δεν καταλαβαίνω τίποτα (Θ5 στο ερωτηματολόγιο) (στ) τα μαθήματα εμπλούτισαν τις γνώσεις μου (Θ6 στο ερωτηματολόγιο) ( α) ( β) Σελίδα 109 από 115

110 ( γ) ( δ) ( ε) Εικόνα 21: Ποσοστιαία κατανομή των απαντήσεων που δόθηκαν σε κλίμακα 1 έως 5 (1 = διαφωνώ απόλυτα και 5 = συμφωνώ απόλυτα) για τις ερωτήσεις (α) τα μαθήματα πιστεύω πως θα μου φανούν χρήσιμα (Θ7 στο ερωτηματολόγιο) (β) οι σπουδές μου είναι σημαντικές (Θ8 στο ερωτηματολόγιο) (γ) επιθυμώ να ασχοληθώ επαγγελματικά με τον τομέα της Πληροφορικής (Θ9 στο ερωτηματολόγιο) (δ) το πτυχίο από το τμήμα θα με βοηθήσει στην επαγγελματική μου εξέλιξη (Θ10 στο ερωτηματολόγιο) (ε) πιστεύω πως θα βρω εύκολα δουλειά στο αντικείμενο (Θ11 στο ερωτηματολόγιο) 8.ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Παρακάτω παρατίθεται το ερωτηματολόγιο το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Παρακαλώ σημειώστε την κατάλληλη για σας απάντηση A.1 Φύλο Άντρας Γυναίκα Α.2 Καταγωγή (Νομός). Α.3 Αποφοίτησες από Ενιαίο Λύκειο ΕΠΑΛ Σελίδα 110 από 115