2 o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

Transcript

1 2 o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ Ερευνητική Εργασία ΘΕΜΑ «Περιβάλλον και Άθληση» Ομάδα εργασίας: Παπαϊωάννου Γιώργος Σεληγκούνας Δημήτρης Τσιμόπουλος Δημήτρης Βουλκούδης Γιώργος Γκιούπη Κατερίνα Λάρα Κατερίνα Λάσκα Μαρία Μαντής Τριαντάφυλλος Μητσιάκος Παναγιώτης Μπαγινέτας Χρήστος Παπαπολυμέρου Ιωάννης Παπασταικούδη Χρύσα Στεργιούλας Μιχάλης Στουρουμλής Βασίλης Τσέτσιλας Θοδωρής Τσουμακίδης Βαγγέλης Χαλκίδης Αλέςξης Υπεύθυνος Καθηγητής: Ζέρβας Κων/νος

2 Περιβάλλον και Άθληση Ξεκινώντας: Ο αθλητισμός είναι η συστηματική σωματική καλλιέργεια και δράση με συγκεκριμένο τρόπο, ειδική μεθοδολογία και παιδαγωγική με σκοπό την ύψιστη σωματική απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα ο αθλητισμός είναι ένας κοινωνικός θεσμός ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδομένη κοινωνία και τον πολιτισμό της. Η άσκηση σαν κινητική δραστηριότητα φυσιολογικά λαμβάνει χώρα σε υπαίθριο, ανοικτό χώρο. Επιστημονικά είναι δεδομένο ότι η συμμετοχή των μαθητών και των μαθητριών σε υπαίθριες κινητικές δράσεις αναψυχής εξασφαλίζει πολλαπλά σωματικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά οφέλη. Η απομάκρυνση όμως των μαθητών/μαθητριών από το φυσικό υπαίθριο περιβάλλον και η σταδιακή αντικατάσταση των παραδοσιακά κινητικών δραστηριοτήτων και παιγνιδιών της αλάνας με άλλες καθιστικές δραστηριότητες (τεχνολογία / διαδικτύου) είναι πλέον δυστυχώς πραγματικότητα. Ο αθλητισμός με σεβασμό στο περιβάλλον αποτελεί μια καινούρια έννοια τόσο στους αθλητικούς όσο και στους περιβαλλοντικούς κύκλους. Ως φυσική ανθρώπινη δραστηριότητα, ο αθλητισμός προϋποθέτει ένα υγιές φυσικό περιβάλλον και έτσι μπορεί να αποτελέσει κίνητρο και έμπνευση για βαθύτερο σεβασμό προς τη φύση. Είναι σημαντικό να εδραιωθεί ένας σύνδεσμος ανάμεσα σε αθλητική και περιβαλλοντική παιδεία, που θα επιτρέψει στα παιδιά και τους νέους να μάθουν για το περιβάλλον αθλούμενοι. Ακόμη, είναι χρήσιμο να περιληφθεί η περιβαλλοντική εκπαίδευση στα προγράμματα προπόνησης, όπου διδάσκοντες και προπονητές θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές του μηνύματος. Η σχολική διαδικασία παρέχει τις πρώτες ενεργητικές μεθοδεύσεις για την περιβαλλοντική συνείδηση. Προκειμένου να αποκτήσουν οι μαθητές θετική στάση για το περιβάλλον θα πρέπει οι εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιήσουν την εμπειρική μάθηση. Η άμεση εμπειρία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αποδοχή αξιών, απόκτηση ικανοτήτων και κατασκευή της γνώσης. Στον τομέα αυτό οι υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες μπορούν να παίξουν σπουδαίο ρόλο. Όσοι ασχολούνται με τις υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες πρέπει να έχουν την ευκαιρία να ασκούνται μέσα στη φύση. Από την άλλη μεριά όμως, η αύξηση της συμμετοχής στις υπαίθριες δραστηριότητες έχει οδηγήσει σε σοβαρές επιπτώσεις πάνω στο περιβάλλον. Τόσο οι διοργανωτές όσο και οι συμμετέχοντες σε εκδηλώσεις υπαίθριων αθλητικών δραστηριοτήτων πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η σχέση μεταξύ υπαίθριων δραστηριοτήτων και φύσης μπορεί να διαταραχθεί. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι ο αθλητισμός αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς τρόπους αναψυχής του ελευθέρου χρόνου του σύγχρονου πολίτη. Αυτό ακριβώς είναι που μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του περιβάλλοντος. Ο αθλητισμός μπορεί να γίνει ένας σημαντικός μοχλός που θα επηρεάσει προς την κατεύθυνση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Κεφάλαιο 1 ο : Κοινωνικό Περιβάλλον

3 Ο αθλητισμός είναι ένας κοινωνικός θεσμός ο οποίος σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζει την ίδια την κοινωνία και τον πολιτισμό της μέσα στην οποία εντάσσεται.ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή των ομαδικών αθλημάτων,διότι μέσα από αυτό εντάσσονται οι προσπάθειες του αθλητή με το σύνολο και μέσω αυτού ενδυναμώνεται η ομαδικότητα,η συνεργασία,η ικανότητα στρατηγικής και υπακοής όπως και η ικανότητα του αθλητή να παίρνει πρωτοβουλίες και η προσπάθειά του να επιτύχει έναν ομαδικό στόχο. Η ψυχαγωγία είναι σημαντική πτυχή του αθλητισμού.η τόνωση,η αναζωογόνηση,η εγρήγορση,η πρόκληση έντονων συναισθημάτων,όλα συνεισφέρουν στο ανέβασμα της προσωπικότητας και του ψυχικού κόσμου των ανθρώπων σε υψηλότερα επίπεδα.γι αυτό εργαζόμενοι συγκρότησαν ερασιτεχνικούς συλλόγους σε τοπικό επίπεδο,ενώ μαθητές και σπουδαστές φτιάχνουν δικές τους ομάδες στα σχολεία ή στις σχολές αντίστοιχα.όλοι οι άνθρωποι βλέπουν τον αθλητισμό ως μια δημιουργική έξοδο για τον ελεύθερο χρόνο τους,που βελτιώνει το βιοτικό τους επίπεδο. Επίσης ο αθλητισμός συνεισφέρει στην και στην ψυχαγωγία του θεατή (παθητικός αθλητισμός).την ώρα ενός αγώνα ο άνθρωπος γίνεται ο ίδιος δέκτης της καταβολής κάθε προσπάθειας από τους αθλούμενους και παρακινείται από αυτούς που έχουν αθληθεί,αποκτώντας υγιή πρότυπα και διαμορφώνοντας τον τρόπο ζωής του σύμφωνα με υγιής συνήθειες.με αυτό τον τρόπο βελτιώνει ακόμα και την ίδια του τη προσωπικότητα. Ωστόσο,παρά τα θετικά που μας προσφέρει ο αθλητισμός, στη σημερινή εποχή υπάρχει διαστρέβλωση του αθλητισμού και των αθλητικών προτύπων.ο αθλητισμός είναι ένα κοινωνικό αγαθό,αλλά ταυτόχρονα και αντικείμενο εμπορευματοποίησης λόγω της υποβάθμισης του από την ίδια την κοινωνία.υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να περάσουν την άποψη ότι πρέπει να βλέπουμε τον αθλητισμό ως μέσο είσπραξης χρημάτων και όχι σαν ψυχαγωγικό μέσο.τους δε αθλητές σαν ''πιόνια'' για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού.ο αθλητισμός μετατρέπεται σε ''σκουπίδι'', χάνει τα μαζικά του χαρακτηριστικά, χάνεται η ουσία της άθλησης και τα ιδεώδη και με την νίκη να είναι έρμαιο στα χέρια ιδιωτικών διαφημιστικών εταιριών που σπονσοράρουν τους αθλητές. Μία άλλη αρνητική πτυχή του αθλητισμού και πιο συγκεκριμένα του ποδοσφαίρου, είναι η πολιτικοποίηση του.κάποιοι πολιτικοί εμπλέκονται με ποδοσφαιρικές ομάδες για δικό τους συμφέρον και όχι για την προώθηση του ίδιου του αθλήματος,αλλά για την προσωπική τους προβολή και κύρος.για παράδειγμα,όταν ένας βουλευτής εκλέγεται και παίρνει πολλούς ψήφους από ανθρώπους μιας ποδοσφαιρικής ομάδας τότε ο συγκεκριμένος βουλευτής προσφέρει χρήματα για την προώθηση αυτής της ομάδας.ωστόσο ο βαθύτερος λόγος που συμβάλλει είναι η αύξηση της δημοτικότητας του.γι αυτό όλος ο κόσμος συμφωνεί ότι η πολιτική δεν θα πρέπει να εμπλέκεται όχι μόνο με το ποδόσφαιρο,αλλά γενικότερα με τον αθλητισμό. Με την αύξηση των παραγωγικών δυνάμεων προωθήθηκαν και οι ανάγκες.στον καπιταλισμό ο αθλητισμός γίνεται κύρια ανάγκη της εργατικής τάξης, η οποία μέσω της ενασχόλησης με τον αθλητισμό προσπαθούσε να ξεχάσει τις κακουχίες και τις δυσκολίες της ζωής.επίσης και στην εποχή της χούντας οι πολιτικοί αρχηγοί χειραγωγούσαν τους ανθρώπους να ασχολούνται με το ποδόσφαιρο έτσι ώστε να απορροφούνται και να μην ασχολούνται με τα πολιτικά θέματα. Τέλος, παρά τα αρνητικά που προσφέρει ο αθλητισμός στο ευρύτερο κοινό το μόνο σίγουρο είναι ότι μας βοηθάει στην διαμόρφωση της προσωπικότητας αλλά και στην ενίσχυση των κοινωνικών σχέσεων.συμπέρασμα είναι ότι ο αθλητισμός είναι ωφέλιμος στη ζωή μας, αλλά με μέτρο και όχι πλήρη απορρόφηση.

4 Ενότητα 2η : Οικογενειακό Περιβάλλον Η συμμετοχή των παιδιών στον αθλητισμό συνδέεται με την παρουσία του γονέα και την συμπεριφορά του, άλλοτε ενθουσιώδης και υποστηρικτική, άλλοτε πιεστική και απαιτητική. Οι γονείς στον αθλητισμό περιγράφονται ως η βάση του αθλητή, η «πηγή» των περισσότερων χαρακτηριστικών στοιχείων του, στοιχεία που τον συνοδεύουν όχι μόνο στον αθλητισμό αλλά και σε όλη του τη ζωή. Θεωρώντας ότι η ανάπτυξη των παιδιών δεν είναι προδιαγεγραμμένη, η επίδραση των γονέων στον αθλητισμό είναι, σημαίνουσα. Καθορίζει τη στάση του παιδιού προς τον αθλητισμό, προς τους συναθλητές, τους προπονητές του, τους στόχους του γενικότερα. Είναι κρίσιμης σημασίας ακόμη και για την απόδοση του αθλητή, επιτυχημένη ή μη. Αναφορικά παρουσιάζονται κάποια στοιχεία που αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής από τους γονείς. Όπως: Να στηρίζουν τις επιλογές των παιδιών ως προς το άθλημά τους, ακόμη και αν δεν τα βρίσκουν σύμφωνα. Να επιτρέπουν στο παιδί να αποφασίζει για τα πράγματα που το αφορούν, ώστε να χτίζει σταδιακά την αυτονομία του. Ακόμη και η επιλογή του να σταματήσει τον αθλητισμό, απαιτεί υποστήριξη από τους γονείς. Να εκπαιδεύουν τα παιδιά να σέβονται τους προπονητές τους. Να αποτελούν παράδειγμα, δείχνοντας με τη σειρά τους σεβασμό. Να δείχνουν προθυμία στο να

5 αφήνουν τα παιδιά να κάνουν λάθη και να μαθαίνουν από αυτά. Να είναι υποστηρικτικοί, με ενδιαφέρον, ήπιοι στις αντιδράσεις τους, να αποδέχονται με θετική στάση τη διαδικασία ανάπτυξης των παιδιών και τα φυσικά τους χαρακτηριστικά. Να αναγνωρίζουν την προσπάθειά τους και την επιτυχία τους, ακόμη και τη μικρότερη δυνατή. Η δε εμπλοκή τους με τη δραστηριότητα των παιδιών να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, διότι ορισμένοι γονείς προσπαθούν να επιτύχουν μέσα από το άθλημα των παιδιών να αναδείξουν στοιχεία, τα οποία εκείνοι δεν είχαν την ευκαιρία να αναδείξουν στο παρελθόν. Η πίεση προς τον αθλητή απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Τα παιδιά που πιέζονται πάνω από τις ικανότητές τους, είναι πιθανόν να χάσουν την αυτοπεποίθησή τους, να αναπτύξουν άρνηση και εκνευρισμό προς τους γονείς τους, να αισθανθούν ανασφαλή για τις δυνατότητές τους και να σταματήσουν να προσπαθούν. Ορισμένες φορές αυτή η πίεση μεταφέρεται και επηρεάζει τις διατροφικές τους συνήθειες και τον ύπνο τους. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ Πολλοί γονείς, ιδίως αν οι ίδιοι υπήρξαν αθλητές κάποιου αθλήματος στο παρελθόν, θεωρούν ότι το παιδί τους έχει κάποιο ταλέντο και πρέπει να το αξιοποιήσουν Όταν οι προσδοκίες γονέων για μια επιτυχημένη αθλητική καριέρα των παιδιών τους σχετίζονται με τη δική τους αγωνιστική εμπειρία σε ένα άθλημα, τότε οι γονείς πολύ συχνά ωθούν τα παιδιά τους σε κάποιο συγκεκριμένο άθλημα διότι θεωρούν ότι μπορούν να τα βοηθήσουν καλύτερα. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ οι προσδοκίες των γονέων είναι δικές τους και όχι των παιδιών τους. Κάποιοι θέλουν τα παιδιά τους να πετύχουν, επειδή αισθάνονται ότι έχασαν τις ίδιες ευκαιρίες όταν ήταν νέοι Άλλοι μπορεί να επιθυμούν να αποκτήσουν κάποια δόξα και να βιώσουν κάποια συναισθήματα επιτυχίας μέσα από τα παιδιά τους (Brower, 1979) Οι γονικές φιλοδοξίες συχνά υπερβαίνουν σε ορισμένες περιπτώσεις εκείνες των παιδιών και τα παιδιά πολλές φορές συμμετέχουν σε ένα συγκεκριμένο άθλημα ως καθήκον, και όχι για την ευχαρίστηση που βιώνουν (Evans, 1993) Σύμφωνα με τους Gould και Petlichkoff (1988), τα παιδιά αυτά κινδυνεύουν περισσότερο να εγκαταλείψουν τον αθλητισμό ΠΑΡΟΧΗ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Η στήριξη των αθλητών από τους γονείς είναι καθοριστική. Πολλοί προπονητές ζητούν από τα παιδιά να μη συζητούν καθόλου τα θέματα της προπόνησης και τη στρατηγική των αγώνων στο σπίτι τους διότι οι γονείς τους δεν είναι σχετικοί του αθλήματος. Αυτό όμως είναι αδύνατο Όσο και να εμπιστεύεται ο γονέας τον προπονητή δεν μπορεί να απέχει εντελώς από την αγωνιστική εξέλιξη του παιδιού του

6 Σύμφωνα με έρευνες οι πεποιθήσεις των γονέων επηρεάζουν σημαντικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού αλλά και την εξέλιξή του στο μέλλον Οι γονείς των αθλητών παρακινούν και ενθαρρύνουν τα παιδιά τους στον αθλητισμό και δημιουργούν προσδοκίες επιτυχίας, αλλά μερικές φορές αυτή η συμπεριφορά τους μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα δηλαδή η ενθάρρυνση αυτή να αποκτήσει την μορφή πίεσης ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Η συνεισφορά των γονέων στην αθλητική ανάπτυξη των παιδιών τους είναι σημαντική και περιλαμβάνει τομείς όπως: α) τη μεταφορά των παιδιών σε προπονήσεις και αγώνες β) την οικονομική εισφορά των γονέων τόσο στα δίδακτρα των ακαδημιών κάτι που είναι δεδομένο όσο και στην αγορά του αθλητικού εξοπλισμού των παιδιών γ) την ψυχολογική και ηθική υποστήριξη των παιδιών Εντούτοις οι γονείς μπορούνε να βοηθάνε τα παιδιά τους αλλά δεν χρειάζεται να παριστάνουν τον προπονητή, οδηγώντας προς και από την προπόνηση / αγώνα ή στο σπίτι. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο πρέπει να είναι γι αυτά συνεχώς να κατακλύζονται με συμβουλές, διεγερτικές ομιλίες και κριτική Μην τους λέτε ότι η νίκη δεν έχει σημασία, γιατί έχει και το γνωρίζουν Μην ανταγωνίζεστε τους προπονητές των παιδιών σας. Κάποιος προπονητής μπορεί να είναι το πρότυπο για τα παιδιά σας για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, κάποιος που δεν μπορεί να κάνει κανένα λάθος και για αυτό το λόγο σας είναι δύσκολο να δεχτείτε κάτι τέτοιο Από την άλλη, μην παίρνετε αυτομάτως το μέρος των παιδιών σας και μεταφέρεστε ή εναντιώνεστε στους προπονητές τους Προσπαθήστε να τα βοηθήσετε να καταλάβουν την αναγκαιότητα της πειθαρχίας, των κανόνων και των κανονισμών

7 Ενότητα 3 η : Σχολικό Περιβάλλον Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η Φυσική Αγωγή στο δηµοτικό έχει πολλούς και ποικίλους στόχους: Με βάση την παιδαγωγική αρχή "Αθλητισµός για όλους", παροτρύνεται η συμμετοχή όλων των παιδιών, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις τους, σε εσωτερικά πρωταθλήματα αθλοπαιδιών (μπάσκετ, βόλεϊ, ποδόσφαιρο, κ.ά.), σε αγώνες στίβου, ανώμαλου δρόμου, σε παραδοσιακούς χορούς κ.ά. Επιδιώκει επίσης να αναπτύξει τις φυσικές και κινητικές δεξιότητες ενός παιδιού, με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη του σώµατος και του πνεύµατος. Παράλληλα, με τη δηµιουργία αντιπροσωπευτικών οµάδων σε διάφορα αθλήµατα παρέχει ένα ισχυρό κίνητρο συμμετοχής για τα παιδιά με αποτέλεσµα την ενίσχυση του πνεύματος του συναγωνισμού, του "ευ αγωνίζεσθαι" και της ομαδικότητας Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, για τη σωματική άσκηση είναι η ύπαρξη κατάλληλων αθλητικών χώρων στο σχολείο με προδιαγραφές ασφάλειας και υγιεινής. Γήπεδο ποδοσφαίρου με φυσικό χορτάρι, γήπεδα μπάσκετ και βόλεϊ, γήπεδο τένις και σκάμμα θεωρούνται απαραίτητα για κάθε σχολικό χώρο. Ιδανικό θα ήταν να υπάρχει και αίθουσα ενόργανου γυμναστηρίου. Τα σπορ και το παιγνίδι είναι για τα μικρά παιδιά ένας τρόπος όχι μόνο για να εξασκηθούν αλλά και να κάνουν νέους φίλους, να μάθουν να είναι μέλη ομάδας, να ψυχαγωγούνται και να βελτιώνουν το αίσθημα αυτοπεποίθησής. Οι συνήθειες που αποκτούν τα παιδιά με την απασχόλησή τους σ ένα άθλημα, τα συνοδεύουν σε όλη τους τη ζωή. Η σωματική εξάσκηση έχει πολύ ευεργετικά αποτελέσματα για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Ο αθλητισμός στο σχολείο όμως πρέπει να διατηρήσει τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα για το παιδί και όχι να γίνεται μια επιπρόσθετη πηγή εξουθένωσης. Να μείνουν μακριά από τη λογική του πρωταθλητισμού, που οδηγεί σε τυφλούς ανταγωνισμούς, ακόμα και στη χρήση αναβολικών ουσιών από πολύ μικρές ηλικίες, όπως, δυστυχώς, αποκαλύπτεται τα τελευταία χρόνια. Τα παιδιά που παίρνουν μέρος σε αγώνες, πρέπει να έχουν λογικές προσδοκίες για τα

8 αποτελέσματα και να είναι ικανά να διαχειριστούν την περίπτωση αποτυχιών. Οι προσδοκίες των δασκάλων και των γονέων για την εξέλιξη και τις επιτυχίες κάθε παιδιού πρέπει να διατηρούνται σε ρεαλιστικά επίπεδα. Σύμφωνα με τους σύγχρονους και προοδευτικούς παιδαγωγούς, ο αθλητισμός χρησιμοποιείται σαν μέσο παιδαγωγικής αξίας αλλά και αγωγής. Ο αθλητισμός δεν είναι, απλά, πλέον, ένα παιχνίδι ή μια καθαρά σωματική δραστηριότητα, αλλά ένας τρόπος ζωής και μια φιλοσοφία. Αν πάρουμε σαν παράδειγμα τον τρόπο που πρέπει να διδάσκεται η Φυσική Αγωγή και ο αθλητισμός στα μικρά παιδιά, σύμφωνα με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις, θα δούμε ότι η άσκηση χρησιμοποιείται σαν μέσο για γνωριμία με το περιβάλλον και με το σώμα. Μαθαίνουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν το χώρο, όσο και το μυαλό και την αυτενέργειά τους. Η άσκηση, δηλαδή τους οδηγεί με παιδαγωγικό τρόπο στις πρώτες γνώσεις. Ο αθλητισμός, λοιπόν, θα πρέπει να αναλυθεί από μια διαφορετική σκοπιά. Οι κανόνες της επίδοσης επιτρέπουν να γίνει μόνο μια σύγκριση ανάμεσα στις διάφορες τεχνικές. Στην πραγματικότητα, εκείνο που πρέπει να γίνει είναι μια εκτίμηση για τη σχέση του αθλητισμού με τις ανθρώπινες αξίες. Ο αθλητισμός, οι συνέπειες και οι επιδράσεις του δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται αποκλειστικά από την άποψη της βιολογίας ή φυσιολογίας, δηλαδή από επιστημονικούς όρους και νόμους, αλλά και με μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Είναι λοιπόν ο αθλητισμός, στη γνήσιά του μορφή, ένα είδος αγωγής και παιδείας. Δεν είναι μόνο γνωσιολογικό ή εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και μια σύγχρονη και προοδευτική παιδαγωγική μέθοδος, που διέπεται από αρχές και αξίες. Αυτή η θεωρητική προσέγγιση στη σημερινή πραγματικότητα, έχει καταστεί πρακτική ανάγκη. Ο αθλητισμός δεν είναι ένας τομέας που είχε σαν στόχο μόνο την αγωνιστική δραστηριότητα και τις επιδόσεις. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Οι προοπτικές του αθλητισμού ξεπερνούν κατά πολύ την αγωνιστική ανταγωνιστική δράση. Έχουν σαν στόχο τον ίδιο τον άνθρωπο. Αποτελεί μια φιλοσοφία ζωής που εξυψώνει και συνδυάζει σε ένα ισορροπημένο σύνολο τις ιδιότητες του σώματος, της θέλησης και του πνεύματος. Ο πιο σωστός, λοιπόν, τρόπος για να περιγράψουμε το γνήσιο αθλητισμό είναι ο ανθρωπισμός. Ο ανθρωπισμός αποτελεί βασική προϋπόθεση του αθλητισμού, αφού οι ιδέες του αποτελούν το θεμέλιο της φιλοσοφίας του, που είναι βασισμένη στην καλλιέργεια όλων των επωφελών για τον άνθρωπο στοιχείων. Επισημαίνοντας τον σημαντικό ρόλο του αθλητισμού στην εκπαίδευση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν και, όπου είναι αναγκαίο, να πραγματοποιήσουν αλλαγές κατεύθυνσης της Φυσικής Αγωγής ως μάθημα. Το Κοινοβούλιο ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να εκσυγχρονίσουν και να βελτιώσουν τις πολιτικές τους στον τομέα της φυσικής αγωγής - κυρίως ώστε να υπάρξει ισορροπία μεταξύ των φυσικών και διανοητικών δραστηριοτήτων στα σχολεία. Θα πρέπει ακόμη να επενδύσουν σε ποιοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να είναι προσιτές σε όλους τους μαθητές οι σχολικές αθλητικές εγκαταστάσεις καθώς και τα σχολικά αθλητικά προγράμματα. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των μαθητών με αναπηρίες. Το Κοινοβούλιο θεωρεί ακόμη ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση, ιδιαίτερα δε με έμφαση στα ολυμπιακά ιδεώδη, αποτελούν αποτελεσματικά μέσα για την κοινωνική ένταξη ομάδων που μειονεκτούν. Επιπλέον, υπογραμμίζει τον ρόλο των αθλητικών οργανώσεων και πρωτοβουλιών όπως οι Ειδικοί Ολυμπιακοί Αγώνες, οι οποίες συμβάλλουν στην ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρίες στον αθλητισμό και μέσω αυτού στην κοινωνία. Για τον λόγο αυτό, τάσσεται υπέρ της συνέχισης και της επέκτασης του έργου και των πρωτοβουλιών αυτών των οργανώσεων. Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ακόμη τη σημασία της σωματικής άσκησης στην αναχαίτιση της παχυσαρκίας και στην αποβολή ανθυγιεινών συνηθειών στον ακολουθούμενο τρόπο ζωής, γεγονός που έχει σημαντικές

9 θετικές επιδράσεις στην υγεία των πολιτών.. Τέλος, καλούν τα κράτη μέλη να πραγματοποιήσουν ενημερωτικές εκστρατείες για την ανάγκη υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου ζωής, πραγματοποίησης τακτικής σωματικής δραστηριότητας, καθώς και για τους κινδύνους που έχει για την υγεία η κακή διατροφή, με στόχο τα παιδιά μικρής ηλικίας και τους γονείς τους. Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΚΟΠΟΣ: Η φυσική αγωγή στο λύκειο έχει σκοπό, με τις γυμναστικές, αθλητικές και άλλες κινητικές δραστηριότητες να αναπτύξει ισόρροπα κι αρμονικά τις σωματικές και ψυχικές, και πνευματικές δυνάμεις των μαθητών και να τους καταστήσει ικανούς να ενταχθούν αρμονικά στο κοινωνικό σύνολο. Οι επιμέρους στόχοι της Φυσικής Αγωγής είναι: Βιωματικός Α) Η συνειδητοποίηση της ανάγκης για φυσική άσκηση και άθληση σ ολόκληρη τη ζωή. Β) Η απόκτηση αθλητικών συνηθειών ( χομπι). Γ) Η καλλιέργεια της αγάπης για τη φύση και για τη ζωή της υπαίθρου. Βιολογικός Υγιεινός Α) Η διατήρηση και η βελτίωση των φυσικών σωματικών ικανοτήτων, που μειώνονται εξ αιτίας της πολύωρης καθιστικής ζωής των μαθητών. Β) Η διατήρηση και η βελτίωση της υγείας και της ευεξίας των μαθητών, καθώς και η βασική σκληραγώγηση του οργανισμού τους. Κινητικός Εκφραστικός Α) Η βελτίωση της βασικής τεχνικής ορισμένων αθλημάτων και κινητικών δραστηριοτήτων και η εμπέδωσή τους με αγώνες ή με άλλες εκδηλώσεις. Β) Η διατήρηση της λαϊκής και ευρύτερης κινητικής παράδοσης ( παραδοσιακοί και άλλοι χοροί). Γ) Η καλλιέργεια του αισθητικού κριτηρίου των μαθητών. Κοινωνικός ηθικός Α) Η ανάπτυξη των ψυχικών δυνάμεων ( θέληση, υπομονή, επιμονή, θάρρος, αυτοκυριαρχία, αυτοπεποίθηση, αγωνιστικότητα κλπ).

10 Β) Η ανάπτυξη ηθικών και κοινωνικών αρετών ( τιμιότητα στον αγώνα, συνεργασία, αλληλεγγύη, ομαδικό πνεύμα, αξιοκρατία, δικαιοσύνη, αυτοπειθαρχία, υπευθυνότητα, σεβασμός των αντιπάλων, μετριοφροσύνη, σωστή αντιμετώπιση της νίκης και της ήττας κλπ) Γ) Ο περιορισμός των αντικοινωνικών εκδηλώσεων ( βία, ύβρεις, κλπ). Δ) Η ψυχαγωγία των μαθητών με τις αθλητικές και άλλες κινητικές δραστηριότητες. Πνευματικός Γνωστικός Α) Η πνευματική ανάπτυξη ( βελτίωση του νευρικού ιστού, καλλιέργεια και ανάπτυξη της κιναισθητικής ευφυίας, της ικανότητας προσοχής, αντίληψης, εφευρετικότητας, δημιουργίας, οργάνωσης κλπ) Β) Η απόκτηση γνώσεων σχετικών με τη Φυσική Αγωγή, π.χ: των κανονισμών, της ολυμπιακής ιδεολογίας και κίνησης, των λαογραφικών στοιχείων, καθώς και των βασικών αρχών της προπονητικής, υγιεινής κλπ.

11 Ενότητα 4 η : Φυσικό Περιβάλλον ΟΡΕΙΝΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ Η Ελλάδα προσφέρεται για την άσκηση ορεινών αθλημάτων, καθώς διαθέτει όλες τις μορφολογίες και τις καιρικές συνθήκες, για να δοκιμάσει κανείς τις αντοχές του και να έρθει σ' επαφή με τη μητέρα φύση. Κάποια από αυτά είναι : η ορειβασία χειμερινού βουνού, η αναρρίχηση, το ορεινό τρέξιμο, η ορεινή ποδηλασία, το ορειβατικό σκι και το αλεξίπτωτο πλαγιάς. ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗ Η αναρρίχηση είναι η δραστηριότητα του ανθρώπου, κατά την οποία χρησιμοποιεί το σώμα του με τέτοιο τρόπο, ώστε να ανέβει ψηλότερα σε στερεές επιφάνειες. Σε αυτό το άθλημα η κίνηση παράγεται αποκλειστικά και μόνο από τις φυσικές δυνάμεις και τις ικανότητές του. Είναι μια έμφυτη ενστικτώδη επιδεξιότητά μας, η οποία προέρχεται από την προϊστορία, τότε που ο πρωτόγονος άνθρωπος αναρριχούνταν σε απόκρημνα βράχια ή δέντρα, για να βρει καταφύγιο από τους εχθρούς του. Στο σημερινό άνθρωπο, είναι η ενστικτώδης κίνηση που κάνει το μωρό για ν' ανέβει σε μια πολυθρόνα, ενώ ακόμα δεν έχει αρχίσει να περπατά. ΟΡΕΙΝΗ ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ Η ορεινή ποδηλασία είναι ένα άθλημα, στο οποίο ο αθλητής - αναβάτης, οδηγεί ένα ποδήλατο (mountain bike) ειδικά κατασκευασμένο, για εκτός δρόμου διαδρομές μέσα στη φύση, σε δασικούς δύσβατους δρόμους, αλλά και μονοπάτια. Απαιτεί πολύ καλή φυσική κατάσταση, αντοχή, ισορροπία, αυτονομία και -φυσικά- ποδηλατικές δεξιότητες. Επίσης, συχνά απαιτείται από τον ποδηλάτη, η δυνατότητα επιδιόρθωσης του ποδηλάτου σε περίπτωση βλάβης. Η τεχνική στην ποδηλασία συνήθως μαθαίνεται από πολύ μικρή ηλικία. Η ορεινή ποδηλασία περιλαμβάνει:

12 Διαδρομές αντοχής (cross country): Περιλαμβάνουν ποικιλόμορφο έδαφος με ανάβαση και κατάβαση, φυσικά εμπόδια, δράση σε όλες τις παραμέτρους. Ο συγκεκριμένος τύπος ορεινής ποδηλασίας είναι ο μοναδικός που συμπεριλαμβάνεται στο ολυμπιακό πρόγραμμα (ανδρών και γυναικών) από τους ολυμπιακούς αγώνες της Ατλάντα το Ελεύθερη κατάβαση (Downhill): Η αδρεναλίνη είναι στα κόκκινα. Η τεχνολογία εξοπλισμού και η τεχνική των αναβατών σε αφήνουν άφωνο. ΟΡΕΙΝΟ ΤΡΕΞΙΜΟ Το ορεινό τρέξιμο (mountain trail running), είναι μία παραλλαγή του απλού τρεξίματος αντοχής, με τη διαφορά, ότι λαμβάνει χώρα σε ορεινά μονοπάτια και δασικούς δρόμους. Για το ορεινό τρέξιμο, απαιτείται καλή φυσική κατάσταση, ειδικά παπούτσια (όχι πάντοτε απαραίτητο), αλλά και κάποιες προμήθειες, όπως νερό & τροφή, γιατί συνήθως καλύπτονται μεγάλες αποστάσεις, χωρίς δυνατότητα ανεφοδιασμού. ΟΡΕΙΒΑΣΙΑ Η ορειβασία είναι ένα άθλημα. Χαρακτηρίζεται από τη μετακίνηση του ανθρώπου σε ορεινό περιβάλλον, με στόχο την προσπάθεια ανάβασης σε κάποια κορφή, ή την εξερεύνηση. Στα πλαίσια αυτής της δράσης του ανθρώπου, δεν χρησιμοποιούνται μηχανοκίνητα μέσα και η κίνηση παράγεται -αποκλειστικά- από τις φυσικές δυνάμεις και ικανότητές του. Όταν η κλίση του εδάφους είναι μικρή, η προώθηση γίνεται από τα πόδια και αυτό λέγεται ορεινή πεζοπορία. Όταν η κλίση του εδάφους είναι μεγάλη, τότε για την προώθηση είναι αναγκαία η χρησιμοποίηση όλου του σώματος και αυτό λέγεται αναρρίχηση ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟ ΣΚΙ Το ορειβατικό σκι είναι ένα χειμερινό άθλημα. Χαρακτηρίζεται από τη μετακίνηση του χιονοδρόμου με ανάβαση και κατάβαση σε χιονισμένα εδάφη, κυρίως σε βουνά. Χρησιμοποιούνται χιονοπέδιλα (σκι) και σε μερικές περιπτώσεις ορειβατικός εξοπλισμός, για το ασφαλές πέρασμα των εμποδίων που προκύπτουν στο χιονισμένο βουνό. Στα πλαίσια αυτής της δράσης του ανθρώπου, δεν χρησιμοποιούνται μηχανοκίνητα μέσα και η κίνηση παράγεται -αποκλειστικά- από τις φυσικές δυνάμεις και ικανότητες του χιονοδρόμου (σκιέρ). ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΟ ΠΛΑΓΙΑΣ Το αλεξίπτωτο πλαγιάς (γνωστό και ως παραπέντε από την Γαλλική του ονομασία Parapente) αποτελεί την νεώτερη και απλούστερη μορφή ατομικής ανεμοπορίας. Είναι η πτήση με την χρήση ενός ειδικού αλεξίπτωτου και απογείωση από μια πλαγιά σε ύψος, με την εκμετάλλευση των ανοδικών ρευμάτων του άνεμου μπροστά από την πλαγιά.

13 Το αλεξίπτωτο πλαγιάς ή parapente είναι εύκολη, εύχρηστη και οικονομική πτητική συσκευή που μπορεί να μας προσφέρει απίστευτες εικόνες, εμπειρίες και ανεπανάληπτες στιγμές χαράς και ευτυχίας. Η διάδοση του αλεξιπτώτου πλαγιάς σε όλο τον πλανήτη είναι εδώ και χρόνια γεγονός με πρωτοπόρες τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης όπου η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι πολύ διαδεδομένη και ενταγμένη στα πλαίσια των εναλλακτικών μορφών δράσης και τουρισμού όπως το ποδήλατο βουνού, το καγιάκ, η ορειβασία η αναρρίχηση κλπ. Στην Ελλάδα από τα τέλη του 80 έχουμε τους πρωτοπόρους του αθλήματος και ο αριθμός όσων ασχολούνται με αυτό είναι διαρκώς αυξανόμενος. ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ Το νερό είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία στη ζωή του ανθρώπου, καθώς είναι απαραίτητο για την επιβίωσή του. Βέβαια εδώ και αρκετά χρόνια ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το υγρό στοιχείο και για να αθλείται. Γι αυτό δημιουργούνται συνεχώς νέα υδάτινα σπορ τα οποία έχουν απήχηση σε μικρούς και μεγάλους. Οι χώροι όπου λαμβάνουν χώρα αυτά τα αθλήματα είναι κυρίως η θάλασσα, τα ποτάμια και οι λίμνες. Όσο αναφορά την επικινδυνότητά τους, μπορούμε να πούμε ότι κρύβουν κάποιους κινδύνους, κυρίως επειδή κανένας δεν μπορεί να προβλέψει την φύση ούτε και να τα βάλλει μαζί της και για αυτό είναι καλό να είμαστε αρκετά προσεκτικοί. Κάποια από αυτά: ΣΕΡΦΙΝΓΚ: Το σέρφινγκ είναι ένα θαλάσσιο σπορ στο οποίο ο αθλητής, βρίσκεται πάνω σε μία σανίδα, η οποία κινείται με τη δύναμη του νερού από την κορυφή ενός κύματος μέχρι την ακτή. ΓΟΥΙΝΤ- ΣΕΡΦΙΝΓΚ: Το γουίντ-σερφινγκ, είναι ένα άθλημα που συνδυάζει μαζί δύο στοιχεία της φύσης, τον αέρα και το νερό. Αποτελείται από μία σανίδα, η οποία ενισχύεται από τις επιδράσεις του ανέμου στο πανί που είναι συνδεδεμένο με αυτήν. Το γουίντ-σερφινγκ, σαν άθλημα ξεκίνησε στα τέλη του 20ου αιώνα και συνδυάζει τον πιο χαλαρό χαρακτήρα του σερφινγκ με την πιο πειθαρχημένη φύση της ιστιοπλοΐας. Θεωρείται από τα πιο συναρπαστικά θαλάσσια σπορ, έχει ήδη πολλούς φίλους και αποκτά συνεχώς και περισσότερους, ιδιαίτερα έφηβους. ΚΑΙΤ-ΣΕΡΦΙΝΓΚ: Το κάιτ-σέρφινγκ είναι ένα καινούριο και ανερχόμενο άθλημα στην Ελλάδα. Προέρχεται από το συνδυασμό πολλών άλλων αθλημάτων. Ο αναβάτης χρησιμοποιεί ένα μικρό σκάφος, το οποίο οδηγεί ενώ κρατά τη μάτσα, που τον συνδέει με μακριά σχοινιά με τον αετό. Το βασικό χαρακτηριστικό, που διακρίνει το συγκεκριμένο άθλημα, είναι η δύναμη της άνωσης, με την οποία ο αναβάτης μπορεί να χρησιμοποιήσει την έλξη του αετού προς τα επάνω, για να πραγματοποιήσει πολύ ψηλά άλματα και, κατά συνέπεια, εντυπωσιακότατους ελιγμούς. ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ: Η ιστιοπλοΐα είναι η τέχνη του αρμενίσματος στο νερό (σε θάλασσα ή σε λίμνη) χρησιμοποιώντας ως αποκλειστική ή κύρια πηγή ενέργειας τον άνεμο. Στη σημερινή εποχή, όταν γίνεται λόγος για ιστιοπλοΐα, γίνεται για το άθλημα που είναι συναρπαστικό και ένα από τα ωραιότερα που υπάρχουν, γιατί συνδυάζει τη γοητεία της θάλασσας με τις ικανότητες των αθλητών, που πρέπει να είναι πολύ καλά γυμνασμένοι, ειδικά στα πόδια και τη μέση.

14 ΚΩΠΗΛΑΣΙΑ: Κωπηλασία ή ερεσία, ονομάζεται ο τρόπος κίνησης των κωπήλατων λέμβων σε υδάτινη επιφάνεια (θάλασσα λίμνη ποταμό).. Η κλασική κωπηλασία, ως άθλημα, γίνεται με ειδικά σκάφη, που έχουν ολκωτά σέλματα (κινητούς πάγκους) και φορητούς σκαρμούς που στερεώνονται στα πλευρά. Η λαϊκή κωπηλασία εκτελείται με σκάφη που έχουν ακίνητα σέλματα (σταθερούς πάγκους) και σταθερούς σκαρμούς στερεωμένους στα πλευρά. Η κωπηλασία με κανό γίνεται με σκάφη ειδικού τύπου (κανό), όπου ο κωπηλάτης χειρίζεται δίπλατο, αστερέωτο κουπί. Στην κωπηλασία με μονόξυλο, κωπηλατούν με μονόπλατο κουπί και στέκονται γονατιστοί στο ένα πόδι. Η συστηματική άσκηση στην κωπηλασία αναπτύσσει το μυϊκό σύστημα, δυναμώνει την καρδιά, τους πνεύμονες και το νευρικό σύστημα. ΡΑΦΤΙΝΓΚ: Το Ραφτινγκ είναι ομαδικό σπορ κατάβασης ποταμού με φουσκωτή βάρκα. Το πλήρωμα αποτελείται από έναν επαγγελματία οδηγό ποταμού και από 6-12 κωπηλάτες, ανάλογα με το μέγεθος της βάρκας το οποίο καθορίζεται από το βαθμό δυσκολίας του ποταμού και την ποσότητα των νερών του. Ο έμπειρος οδηγός που βρίσκεται στη βάρκα καθοδηγεί το πλήρωμα και του δίνει τις ανάλογες εντολές για να κωπηλατεί ανάλογα, έτσι ώστε να αποφεύγονται τα φυσικά εμπόδια που συναντώνται κατά τη διάρκεια της κατάβασης. Όπως όλα τα σπορ περιπέτειας έτσι και το ράφτινγκ έχει κάποιο βαθμό επικινδυνότητας συνεπώς και κάποιους κανόνες ασφαλείας. Έχει πάρει την ονομασία του από την αγγλική λέξη raft (σχεδία).

15

16