ΗΜΥ 654: ίκτυα Υπολογιστών. Εισαγωγή

Transcript

1 ΗΜΥ 654: ίκτυα Υπολογιστών. Εισαγωγή ιδάσκων: Χρίστος Παναγιώτου Γιατί ίκτυα Υπολογιστών; Επιχειρησιακές Εφαρµογές Π.χ., εξ αποστάσεως πρόσβαση σε βάσεις δεδοµένων. Εξοικονόµηση χρηµάτων από τον καταµερισµό πόρων (reearch haring) Βελτίωση αξιοπιστίας (reliability) Οικιακές Εφαρµογές Π.χ. πρόσβαση στο ιαδίκτυο Κινητοί Χρήστες Πρόσβαση σε πληροφορίες µέσω κινητού τηλεφώνου ή φορητού υπολογιστή. Επικοινωνιακό µέσο Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο ( ), new-group, chat-group, intant meaging, τηλεδιάσκεψη (teleconferencing) 1

2 Πρόβληµα Θέλουµε να κτίσουµε ένα δίκτυο το οποίο Θα µπορεί να µεγαλώνει σε παγκόσµια κλίµακα (επεκτάσιµο - calable). Θα µπορεί να υποστηρίζει ένα εύρος εφαρµογών από µεταφορά αρχείων (file tranfer), τηλεδιάσκεψη (teleconferencing), ηλεκτρονικό εµπόριο (electronic commerce), ψηφιακές βιβλιοθήκες (digital librarie) Πως σχεδιάζουµε ένα τέτοιο δίκτυο (υλικό και λογισµικό hardware and oftware); ΗΜΜΥ 654: Ο στόχος του µαθήµατος είναι ακριβώς να δώσει απάντηση στην πιο πάνω ερώτηση! Τι θα καλύψουµε; L.L. Peteron and B.S. Davie, Computer Network: A Sytem Approach Περίληψη µαθήµατος Επιπρόσθετες Πληροφορίες 2

3 Απαιτήσεις από τα δίκτυα Ποιοι θέτουν τις απαιτήσεις και τους περιορισµούς του δικτύου; Προγραµµατιστές (application programmer) θέλουν υπηρεσίες τις οποίες θα αξιοποιήσουν οι εφαρµογές τους, π.χ. παράδοση πακέτων µέσα σε δεδοµένα χρονικά πλαίσια ή αξιόπιστη παράδοση πακέτων (reliable delivery). Σχεδιαστές (network deigner) επιδιώκουν παραγωγική χρήση των πόρων του δικτύου Παροχέας υπηρεσιών (network provider) επιδιώκει δίκτυο το οποίο είναι εύκολο στη λειτουργία και στη συντήρηση. Απαιτήσεις: Συνεκτικότητα (connectivity) Επικοινωνία µεταξύ συνόλου υπολογιστών Βασικές δοµικές µονάδες Κόµβοι Υπολογιστές (computer, hot, erver), δροµολογητές (router), µεταγωγείς (witche) κλπ. Ζεύξεις Οµοαξονικές, ασύρµατες, οπτικές κλπ. Σηµείο προς σηµείο (point-to-point) ή πολλαπλής πρόσβασης (multiple acce) Σηµείο προς σηµείο Πολλαπλής πρόσβασης 3

4 Απαιτήσεις: Συνεκτικότητα (connectivity) ίκτυα και ιαδίκτυα ύο ή περισσότεροι συνδεδεµένοι κόµβοι ύο ή περισσότερα συνδεδεµένα δίκτυα Απαιτήσεις: Αποδοτικός καταµερισµός πόρων (reource haring) Πολυπλεξία µε διαίρεση χρόνου (Synchronou Time Diviion Multiplexing) Πολυπλεξία µε διαίρεση συχνότητας (Frequency Diviion Multiplexing) L1 R1 L2 Switch 1 Switch 2 R2 L3 R3 4

5 Απαιτήσεις: Αποδοτικός καταµερισµός πόρων (reource haring) Στατιστική πολυπλεξία (Statitical multiplexing) Κατανοµή χρονο-διαστηµάτων (time lot) βάση της ζήτησης Απαιτήσεις: Υποστήριξη κοινών υπηρεσιών Κανάλια που να µπορούν να παρέχουν υπηρεσίες όπως Αξιόπιστη επικοινωνία (reliable communication) Επικοινωνία µε µικρή καθυστέρηση (low delay) Το κανάλι κρύβει την πολυπλοκότητα του δικτύου από τους προγραµµατιστές Hot Hot Application Hot Application Channel Hot Hot 5

6 Απαιτήσεις: Αποδοτικότητα (Performance) Εύρος Ζώνης (bandwidth, throughput) Hz v. bp Καθυστέρηση (latency or delay) Latency= Propagation + Tranmiion + Queue Propagation = Ditance / Speed of light Tranmiion = Packet ize / Bandwidth Throughput = TranferSize / TranferTime TranferTime = RTT + TranferSize / Bandwidth Απώλεια πακέτων (packet lo) ιακύµανση καθυστέρησης (jitter) Παράδειγµα 1 ύο υπολογιστές βρίσκονται σε απόσταση 100Km. Πόσος χρόνος χρειάζεται για τη µετάδοση 1ΜΒ από τον ένα στον άλλο δεδοµένου ότι συνδέονται µε ζεύξη χωρητικότητας 100Mbp στην οποία ηλεκτροµαγνητικά κύµατα ταξιδεύουν µε ταχύτητα 3x10 8 m/ t0 t 0 = 0 + RTT A Αίτηµα B t + t 0 propagation t0 + ttranmiion + tpropagation t 5 10 m = = 333µ 3 10 m/ propagation 8 RTT = 2t = 666µ t propagation tranmiion b = = 80m 10 b/ t0 + RTT + ttranmiion b Throughput= 99Mbp m 6

7 Παράδειγµα 2 ύο υπολογιστές βρίσκονται σε απόσταση 100Km. Πόσος χρόνος χρειάζεται για τη µετάδοση 1ΚΒ από τον ένα στον άλλο δεδοµένου ότι συνδέονται µε ζεύξη χωρητικότητας 100Mbp στην οποία ηλεκτροµαγνητικά κύµατα ταξιδεύουν µε ταχύτητα 3x10 8 m/ t0 t 0 = 0 + RTT A Αίτηµα B t + t 0 propagation t0 + ttranmiion + tpropagation t 5 10 m = = 333µ 3 10 m/ propagation 8 RTT = 2t = 666µ t tranmiion 8 propagation b = = 80µ 10 b/ t0 + RTT + ttranmiion b Throughput= 11Mbp 747µ Απαιτήσεις: Αποδοτικότητα (Performance) Γινόµενο καθυστέρησης Εύρος Ζώνης (Delay Bandwidth product) Οαριθµός των διαδίκων ψηφίων (bit) που χωρούν µέσα στο κανάλι. (Amount of data in flight or in the pipe ) Παράδειγµα: 100m x 45Mbp = 560KB Delay Bandwidth 7

8 Μοντέλα Μεταγωγής Μεταγωγή Κυκλώµατος (circuit witching) Πρώτα εξασφαλίζεται και προκρατείται (reerved) φυσική σύνδεση µεταξύ αποστολέα και παραλήπτη Μετά ξεκινά η µετάδοση των πληροφοριών Το κύκλωµα που συνδέει το αποστολέα και παραλήπτη χρησιµοποιείται αποκλειστικά για την επικοινωνία των δύο. Παρέχει προκαθορισµένη ποιότητα υπηρεσίας Μη αποδοτική χρήση των πόρων του δικτύου Μεταγωγή Πακέτου (packet witching) εν υπάρχει απευθείας σύνδεση µεταξύ αποστολέα και παραλήπτη. Ο αποστολέας ξεκινά αµέσως να στέλνει πληροφορίες. Κάθε πακέτο «βρίσκει το δρόµο του» µέσα στο δίκτυο Πιο αποδοτική χρήση των πόρων του δικτύου. ύσκολη η παροχή εγγυήσεων για την ποιότητα υπηρεσίας. Εικονική Μεταγωγή Κυκλώµατος (virtual circuit witching) Πρωτόκολλο (protocol) ΗΣυµφωνία ανάµεσα σε δύο επικοινωνούντα µέρη, ως προς τον τρόπο µε τον οποίο θα προχωρήσει η επικοινωνία. 8

9 Μοντέλο Πελάτη-Εξυπηρετητή (Client- Server model) Αίτηµα Απάντηση Μοντέλο Επικοινωνίας Οµότιµων Κόµβων (Peer-to-peer Communication) Οµότιµοι κόµβοι 9

10 Τι µπορεί να πάει λάθος; Λάθη στο φυσικό επίπεδο (bit error) Απώλεια πακέτων εξ αιτίας συµφόρησης (congetion and buffer overflow) Απώλεια ζεύξεων ή κόµβων Πακέτα φτάνουν στον δέκτη καθυστερηµένα Πακέτα φτάνουν στον δέκτη εκτός σειράς (out-oforder) Κάποιος τρίτος υποκλέπτει ή παρεµβαίνει στην συνδιαλλαγή µεταξύ δύο κόµβων. Αρχιτεκτονική ικτύου Στρώµατα ή Επίπεδα ιεπαφή µεταξύ Στρωµάτων Στοίβα πρωτοκόλλων (protocol tack) 10

11 Γιατί Επίπεδα; Καταµερισµός του πολύπλοκου προβλήµατος σε µικρότερα, πιο απλά προβλήµατα. Κάθε επίπεδο είναι υπεύθυνο για την αντιµετώπιση κάποιων προβληµάτων που µπορεί να προκύψουν. Κάθε επίπεδο κρύβει την πολυπλοκότητα του από τα υπόλοιπα επίπέδα και τους χρήστες. Καλύτερη δοµή αποτελούµενη από πολλά στοιχεία (modular). Μια καινούργια υπηρεσία µπορεί να υλοποιηθεί µετατρέποντας µόνο ένα επίπεδο (στρώµα). Παραδείγµατα Στοίβας Πρωτοκόλλων Hot 1 Hot 2 File application Digital library application Video application File application Digital library application Video application Data Data RRP Data RRP Data Πρωτόκολλο Αιτήµατος- Απάντησης ΗΗP RRP Data ΗΗP RRP Data ΗΗP RRP Data Πρωτόκολλο ροής (treaming) 11

12 Παράδειγµα Ροής Μηνυµάτων µεταξύ Στρωµάτων Επικεφαλίδα (Header) Τεµαχισµός Μηνύµατος Μοντέλο Αναφοράς: OSI (Open Sytem Interconnection) Εφαρµογής Παρουσίασης Συνόδου Μεταφοράς ικτύου Ζεύξης Φυσικό 12

13 Μοντέλο OSI Φυσικό στρώµα (Phyical Layer) Μετάδοση ακατέργαστων bit (0 ή 1) από τον αποστολέα στον δέκτη. Στρώµα Ζεύξης εδοµένων (Data Link Layer) Τεµαχίζει τα δεδοµένα σε πλαίσια δεδοµένων (frame) Επιβεβαιώνει ότι η επικοινωνία του Φυσικού στρώµατος είναι αξιόπιστη (Πλαίσια επαλήθευσης - acknowledgement frame) Ανίχνευση και επιδιόρθωση λαθών (Error detection and correction). Έλεγχος ροής (flow control). Μοντέλο OSI Στρώµα ικτύου(network Layer) ροµολόγηση πακέτων Έλεγχος συµφόρησης Έκδοση λογαριασµών (billing) Στρώµα Μεταφοράς (Tranport Layer) Τεµαχίζει τα µηνύµατα σε µικρότερες µονάδες Επιβεβαιώνει ότι όλες οι µονάδες φτάνουν στο άλλο άκρο και επανασυναρµολογεί το µήνυµα. Πολυπλεξία συνδέσεων/συρµών (team) Υπηρεσίες µεταφοράς πακέτων από άκρο σε άκρο (endto-end). (π.χ., αξιόπιστη µεταφορά δεδοµένων στον δέκτη). Έλεγχος συµφόρησης (congetion) και ροής πακέτων 13

14 Μοντέλο OSI Στρώµα Συνόδου(Seion Layer) Αποκατάσταση συνόδων µεταξύ διαφόρων µηχανών (eion) ιαχείριση σκυτάλης (token management) Συγχρονισµός (ynchronization) Στρώµα Παρουσίασης (Preentation Layer) Κωδικοποίηση δεδοµένων Στρώµα Εφαρµογή (Application Layer) Συµβατότητα µεταξύ εφαρµογών Μοντέλο Αναφοράς: TCP/IP εν έχουν υλοποιηθεί 14

15 Κατηγοριοποίηση ικτύων Απόσταση επεξεργαστών 1m 10m 100m 1Km 10Km 100Km 1000Km 10,000Km Περιοχή υλοποίησης Τετραγωνικό µέτρο ωµάτιο Κτίριο Σύµπλεγµα κτιρίων Πόλη Χώρα Ήπειρος Πλανήτης Παράδειγµα Προσωπικά υπολογιστικά συστήµατα (peronal network) Τοπικά ίκτυα (Local Area Network) Μητροπολιτικό ίκτυο (Metropolitan Network) ίκτυο Ευρείας Περιοχής (Wide Area Network) Το ιαδίκτυο (The Internet) Τοπικό ίκτυο (Local Area Network) Ethernet ακτύλιος (Ring) ίκτυα Εκποµπής 15

16 Ασύρµατο Τοπικό ίκτυο (Wirele Local Area Network) Επικοινωνία µε σταθερή βάση (bae tation) Απευθείας επικοινωνία µε κινητούς δέκτες (Ad-hoc network) Μητροπολιτικό ίκτυο (Metropolitan Network) ίκτυο Καλωδιακής Τηλεόρασης 16

17 ίκτυο Ευρείας Περιοχής (Wide Area Network) Υποδίκτυο (ubnet) ροµολογητής (router) Το Μοντέλο του ιαδυκτίου FTP HTTP NV TFTP TCP UDP IP NET 1 NET 2 NET n 17