Διαγνωςτικζσ Προςεγγίςεισ ςτη Λογοπαθολογία

Transcript

1 1 Ελλθνικι Δθμοκρατία Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Κδρυμα Ηπείρου Διαγνωςτικζσ Προςεγγίςεισ ςτη Λογοπαθολογία Ενότθτα 10: Αξιολόγηςη των Διαταραχών Ροήσ τησ Ομιλίασ Μελπομζνθ (Μελίνα) Νθςιϊτθ

2 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΣΕΙ Ηπείρου Σμιμα Λογοκεραπείασ Διαγνωςτικζσ Προςεγγίςεισ ςτη Λογοπαθολογία Ενότητα 10: Αξιολόγθςθ των Διαταραχϊν Ροισ τθσ Ομιλίασ. Μελπομζνθ (Μελίνα) Νθςιϊτθ M.Sc., Κακθγιτρια Εφαρμογϊν Ιωάννινα, 2015

3 Άδειεσ Χρήςησ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 3 3

4 4 Χρηματοδότηςη Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςη και Δια Βίου Μάθηςη» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο TEI Ηπείρου» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.

5 κοποί ενότητασ Αναφορά ςτθν ζννοια τθσ καλισ ροισ ομιλίασ θ οποία χαρακτθρίηεται από ρυκμικι, ομαλι και αβίαςτθ μετάβαςθ μεταξφ ιχων, ςυλλαβϊν και λζξεων. Διαχωριςμόσ των φυςιολογικϊν δυςρυκμιϊν από τισ διαταραχζσ ροισ και θ αξιολόγθςθ πολλϊν παραγόντων ενόσ ατόμου με τραυλιςμό ι βατταριςμό 5 5

6 Περιεχόμενα ενότητασ Δείκτεσ Διαταραχϊν Ροισ/Δυςρυκμιϊν φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ Ρυκμόσ Ομιλίασ Αξιολόγθςθ υναιςκθμάτων και υμπεριφορϊν Βατταριςμόσ 6 6

7 Δείκτεσ Διαταραχών Ροήσ/Δυςρυθμιών 7

8 Δείκτεσ Διαταραχών Ροήσ/Δυςρυθμιών (1 από 5) Οι δυςροζσ ι δυςρυκμίεσ είναι διαταραχζσ ςτθ ροι τθσ ομιλίασ. ε κάποιο βακμό, όλοι οι ομιλθτζσ ζχουν εμπειρία αυτϊν των δυςροϊν ι δυςρυκμιϊν. Είναι φυςιολογικό να επαναλαμβάνεται περιςταςιακά ζνασ ιχοσ ι λζξθ, να πραγματοποιείται μία ςφντομθ παφςθ ςτα μζςα μίασ φράςθσ ι πρόταςθσ, ι να παρεμβάλλονται ιχοι όπωσ το «εεε» κατά τθν ομιλία. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 8 8

9 Δείκτεσ Διαταραχών Ροήσ/Δυςρυθμιών (2 από 5) Δεν είναι φυςιολογικό αυτζσ οι ςυμπεριφορζσ να παρεμποδίςουν ζναν ομιλθτι. Κατά τθν αξιολόγθςθ ενόσ ατόμου ο λογοπακολόγοσ κα πρζπει να εξετάςει εάν είναι μία περίπτωςθ με διαταραχζσ ροισ ι απλϊσ αποτελεί μία περίπτωςθ φυςιολογικισ δυςροισ ι δυςρυκμίασ. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 9 9

10 Δείκτεσ Διαταραχών Ροήσ/Δυςρυθμιών (3 από 5) Ο δείκτθσ δυςροισ αναφζρεται ςτο ποςοςτό τθσ δυςχεροφσ ομιλίασ ςτα δείγματα ομιλίασ. Οι δείκτεσ διαταραχισ τθσ ροισ κα πρζπει να κακορίηονται ςε πολλαπλά και ποικίλα περιβάλλοντα, μετά από διαφορετικά ερεκίςματα πρόκλθςθσ (ανάγνωςθ, αυκόρμθτθ ομιλία) και ςε περιςςότερεσ από μία ςυνεδρίεσ αξιολόγθςθσ. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 10 1

11 Δείκτεσ Διαταραχών Ροήσ/Δυςρυθμιών (4 από 5) Ο ςυνολικόσ δείκτθσ δυςροισ αντανακλά όλεσ τισ δυςχζρειεσ που παράγονται από τον εξεταηόμενο. Για παράδειγμα, ςκεφτείτε ζνα δείγμα 500 λζξεων με τον ακόλουκο αρικμό δυςροϊν/δυςρυκμιϊν: 75 επαναλιψεισ 50 παφςεισ 25 επιμθκφνςεισ ιχων 150 ςυνολικζσ δυςρυκμίεσ 11 1

12 Δείκτεσ Διαταραχών Ροήσ/Δυςρυθμιών (5 από 5) Για να υπολογίςετε τον Δείκτθ υνολικισ Δυςχζρειασ: 1. Μετριςτε το ςυνολικό αρικμό λζξεων ςτο δείγμα ομιλίασ (500 ςτο παράδειγμα). 2. Μετριςτε το ςυνολικό αρικμό δυςρυκμιϊν (150). 3. Διαιρζςτε το ςφνολο των δυςρυκμιϊν με το ςφνολο των λζξεων. το παράδειγμα μασ: = 0, Μετατρζψτε το ςε ποςοςτό: 0,30 = 30% είναι ο υνολικόσ Δείκτθσ Δυςροισ. 12 1

13 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ 1

14 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ (1 από ) Άτομα που τραυλίηουν, ςυχνά αναπτφςςουν ςυμπλθρωματικζσ ςυμπεριφορζσ (επίςθσ γνωςτζσ ωσ δευτερογενείσ ςυμπεριφορζσ), ςε απάντθςθ, ι πρόβλεψθ των επειςοδίων τραυλιςμοφ. Αυτζσ οι ςυμπεριφορζσ ενιςχφονται και υιοκετοφνται όταν ο ομιλθτισ ζχει αρχικι επιτυχία ςτο να διαφφγει από μία ςτιγμι τραυλιςμοφ, να τθν αναβάλει ι να τθν ξεπεράςει. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 14 1

15 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ (2 από ) Είναι παροφςεσ μόνο κατά τθ διάρκεια τθσ δυςχεροφσ ομιλίασ, και ο ομιλθτισ μπορεί να ζχει ι να μθν ζχει αντίλθψθ αυτϊν των ςυμπεριφορϊν. Αυτζσ οι ςυμπεριφορζσ μπορεί να περιλαμβάνουν: υνοδζσ κινθτικζσ ςυμπεριφορζσ Φυςιολογικζσ αποκρίςεισ υμπεριφορζσ αποφυγισ υμπεριφορζσ προςμονισ (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 15 1

16 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ (3 από ) Οι ςυνοδζσ κινθτικζσ ςυμπεριφορζσ είναι, ουςιαςτικά, κινιςεισ του ςϊματοσ. Αυτζσ οι ορατζσ ενδείξεισ ζνταςθσ εμπλζκουν ςυνικωσ τμιματα του ςτοματοπροςωπικοφ μθχανιςμοφ και μπορεί να περιλαμβάνουν ενζργειεσ όπωσ το ανοιγόκλειμα των ματιϊν, το ηάρωμα του μετϊπου, το κατςοφφιαςμα, το ςτρζβλωμα του ςτόματοσ, το κοφνθμα τθσ κεφαλισ, και το τρζμουλο των ρουκουνιϊν. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 16 1

17 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ (4 από ) Οι ςυμπεριφορζσ αποφυγισ μποροφν να περιγραφοφν ςαν πρωταρχικζσ ι κφριεσ και δευτερεφουςεσ. Οι πρωταρχικζσ αποφυγζσ αναφζρονται ςτισ προςπάκειεσ του εξεταηόμενου να αλλάξει τθ λεκτικι παραγωγι. Οι δευτερεφουςεσ αποφυγζσ είναι πράξεισ που μειϊνουν ι τερματίηουν τθ λεκτικι παραγωγι. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) Παραδείγματα πρωταρχικϊν και δευτερογενϊν ςυμπεριφορϊν αποφυγισ παρζχονται παρακάτω: 17 1

18 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ (5 από ) Πρωταρχικζσ αποφυγζσ Εναρκτιριεσ: χρθςιμοποιϊντασ λζξεισ, ιχουσ, ςυγκεκριμζνεσ χειρονομίεσ για να ξεκινιςει θ ομιλία. Αναβολζσ: ςιωπζσ (πχ. προςποιοφμενοι πωσ ςκζφτονται), ι λεκτικζσ παφςεισ. Επαναδοκιμζσ: επανάλθψθ μιασ ευχεροφσ παραγωγισ για να αποφφγει μια λζξθ ι φράςθ που προκαλεί φόβο. Περιφράςεισ: αντικαταςτάςεισ ιχων, λζξεων ι φράςεων. Αντιπροςμονζσ: αλλαγι του επικοινωνιακοφ μθνφματοσ μιλϊντασ με προφορά, μιμοφμενοσ τθσ φωνισ άλλου ατόμου, ψικυρίηοντασ ι τραγουδϊντασ. 18 1

19 φνοδεσ Δευτερεφουςεσ υμπεριφορζσ (6 από ) Δευτερεφουςεσ αποφυγζσ Μειϊνουν το μικοσ τθσ λεκτικισ εκφοράσ ι δεν μιλοφν κακόλου. τθρίηονται ςτουσ άλλουσ για να επικοινωνιςουν γι αυτοφσ. Η προςμονι είναι θ προςδοκία μιασ δυςχζρειασ πριν αυτι πραγματωκεί και αφορά ςε ιχουσ, λζξεισ, άτομα ι ςυγκεκριμζνεσ καταςτάςεισ. Κάποια άτομα ανταποκρίνονται ςτθν προςμονι με το να υπερπθδοφν τθ διαταραχι τθσ ροισ. Άλλα ανταποκρίνονται με ςυμπεριφορζσ αποφυγισ. 19 1

20 Ρυθμόσ Ομιλίασ 2

21 Ρυθμόσ Ομιλίασ (1 από 2) τθν ενότθτα 6, παρζχονται ςυγκεκριμζνεσ διαδικαςίεσ για τθν αξιολόγθςθ του ρυκμοφ ομιλίασ, θ οποία αποτελεί ζνα ιδιαίτερα ςθμαντικό ςτοιχείο τθσ εκτίμθςθσ του τραυλιςμοφ(shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996). Κακορίςτε: Σο ςυνολικό ρυκμό ςυμπεριλαμβάνοντασ τισ όποιεσ δυςχζρειεσ ςτθ ροι, ι Σο ρυκμό ομιλίασ (εξαιρϊντασ τισ δυςκολίεσ ροισ) 21 2

22 Ρυθμόσ Ομιλίασ (2 από 2) Αυτζσ οι δυο μετριςεισ ςυχνά παράγουν πολφ διαφορετικά αποτελζςματα. Για παράδειγμα, ζνα άτομο που τραυλίηει μπορεί να παράγει μόνο μερικζσ λζξεισ το λεπτό όταν μετριοφνται και τα τμιματα ομιλίασ που ζχει ομαλι ροι αλλά και αυτά με δυςχζρειεσ. Αλλά, αν αναλυκοφν μόνο τα τμιματα τθσ ρζουςασ ομιλίασ, το ίδιο το άτομο μπορεί να επιδείξει ζναν αυξθμζνο ρυκμό ομιλίασ. (Shipley & McAfee, 2009) 22 2

23 Αξιολόγηςη υναιςθημάτων και υμπεριφορών 2

24 Αξιολόγηςη υναιςθημάτων & υμπεριφορών (1 από 5) Ο τραυλιςμόσ είναι μια διαταραχι που μπορεί να δθμιουργιςει ςυναιςκιματα μελαγχολίασ, κυμοφ, ενοχισ, άγχουσ, φοβίασ, αποτυχίασ ι και απογοιτευςθσ. Σο αποτζλεςμα είναι πωσ το άτομο αυτό πολφ πικανά να παρουςιάςει ποικίλα αρνθτικά ςυναιςκιματα και ςυμπεριφορζσ. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 24 2

25 Αξιολόγηςη υναιςθημάτων & υμπεριφορών (2 από 5) Ο Erickson (1969) ανζπτυξε τθν S- Scale (κλίμακα τραυλιςμοφ), μια κλίμακα με 39 ερωτιςεισ που χρθςιμοποιείται για να αξιολογιςει τισ ςυμπεριφορζσ των ατόμων που τραυλίηουν ςε ποικίλεσ επικοινωνιακζσ ςυνκικεσ. 25 2

26 Αξιολόγηςη υναιςθημάτων & υμπεριφορών (3 από 5) Αυτι θ κλίμακα αργότερα μετατράπθκε από τουσ Andrews και Culter (1974) ςε μια κλίμακα 24 ερωτιςεων για να μπορεί να επαναχορθγθκεί ϊςτε να εκτιμθκεί θ όποια πικανι βελτίωςθ. Ερευνθτζσ αναφζρουν αντικρουόμενα αποτελζςματα από μελζτεσ τθσ Κλίμακασ S (S-Scale) και τθσ τροποποιθμζνθσ μορφισ τθσ. 26 2

27 Αξιολόγηςη υναιςθημάτων & υμπεριφορών (4 από 5) Μια κριτικι είναι ότι αυτά τα ςτοιχεία δεν εμφανίηονται αποκλειςτικά ςε αυτοφσ που τραυλίηουν και για αυτό δεν μποροφν απόλυτα να αποτελζςουν διαφοροποιθτικά χαρακτθριςτικά ανάμεςα ςτα άτομα με φυςιολογικι ροι και διαταραγμζνθ ροι. (Bloodstein & Bernstein, 2008; Curlee, 2007). Παρόλα αυτά, άτομα που τραυλίηουν απαντοφν «ςωςτό» ςε δεδομζνα τθσ κλίμακασ πιο ςυχνά από άτομα που δεν τραυλίηουν. (Shipley & McAfee, 2009; Haynes, & Pindzola, 2004; Hegde,1996) 27 2

28 Αξιολόγηςη υναιςθημάτων & υμπεριφορών (5 από 5) Με βάςθ τθν εργαςία Bray και άλλων (2003), χρθςιμοποιικθκε ζνα φυλλάδιο παρόμοιο με τθν Τροποποιημένη Κλίμακα-S με ςτόχο τθ ςυλλογι ςτοιχείων για τισ αντιλιψεισ ατόμων εφθβικισ θλικίασ. 28 2

29 Βατταριςμόσ 2

30 Βατταριςμόσ (1 από 7) Ο βατταριςμόσ είναι μια διαταραχι ροισ που ςυχνά ςυνυπάρχει με τον τραυλιςμό, αλλά μπορεί επίςθσ να είναι παροφςα από μόνθ τθσ. (Bloodstein & Bernstein, 2008; Curlee, 2007; Ward, 2006; Guitar, 2005; Wingate, 2001). Σα χαρακτθριςτικά του βατταριςμοφ είναι τα εξισ: Γριγοροσ ρυκμόσ ομιλίασ, ο οποίοσ επθρεάηει αρνθτικά άλλεσ πτυχζσ τθσ επικοινωνίασ 30 3

31 Βατταριςμόσ (2 από 7) Πολλαπλζσ και «ιδιόρρυκμεσ» δυςρυκμίεσ (κυριαρχοφν είδθ δυςρυκμιϊν που εμφανίηονται ςτθ «φυςιολογικι δυςρυκμία» όπωσ διςταγμοί, ανακεωριςεισ και επαναλιψεισ χωρίσ ιδιαίτερθ ζνταςθ) υνυπάρχουςεσ διαταραχζσ του λόγου ι/και τθσ άρκρωςθσ Αποκλίςεισ ςτθ κοινωνικι χριςθ τθσ γλϊςςασ (πραγματολογία) Μονότονθ φωνι Αςαφζσ «μουρμοφριςμα» ομιλίασ με ςυχνζσ παραποιιςεισ ιχων και παραλείψεων 31 3

32 Βατταριςμόσ (3 από 7) φμπτυξθ ςυλλαβϊν με αποτζλεςμα τθ παραγωγι ανολοκλιρωτων λζξεων. Για παράδειγμα, θ λζξθ «ςτατιςτικι» μπορεί να γίνει «ςτατικι», ι το «αυτοκίνθτο», «αυτοϊτο» Εκφραςτικά ολιςκιματα («ςαρδάμ»), όπου οι ιχοι μεταφζρονται μζςα ςτθ λζξθ, φράςθ ι πρόταςθ. Για παράδειγμα, «πιάςε τα βιβλία», γίνεται «βιάςε τα βιβλία», ι «μπζρδεψα τθ γλϊςςα μου» γίνεται «γλϊςςεψα τθ μπζρδα μου» Διάςπαςθ προςοχισ, ανθςυχία, και υπερκινθτικότθτα 32 3

33 Βατταριςμόσ (4 από 7) Παρουςία λακϊν ςτο ςυνεχι λόγο που είναι λιγότερο εμφανι ι δεν ανευρίςκονται κατά τθ διάρκεια δοκιμαςίασ άρκρωςθσ μεμονωμζνων λζξεων ι κατά τθ διάρκεια πιο αργισ παραγωγισ τμθμάτων ομιλίασ Ζλλειψθ ςυνειδθτοποίθςθσ τθσ διαταραχισ και ςχεδόν μθδαμινζσ ικανότθτεσ αυτοδιόρκωςθσ, τουλάχιςτον αρχικά. Κακό γραφικό χαρακτιρα Φτωχι οργάνωςθ ςκζψθσ και ζκφραςθσ Ζλλειψθ ρυκμοφ ι μουςικισ ικανότθτασ 33 3

34 Βατταριςμόσ (5 από 7) Διαφοροποιθτικά χαρακτθριςτικά τραυλιςμοφ και βατταριςμοφ Τραυλισμός Βατταρισμός Σο άτομο ζχει επίγνωςθ τθσ διαταραχισ του. Οι δυςρυκμίεσ αυξάνονται όςο το άτομο ςυγκεντρϊνεται ςτο να ζχει καλι ροι. Η αυκόρμθτθ ομιλία μπορεί να είναι ομαλότερθ από ό,τι είναι θ κατευκυνόμενθ ομιλία ι θ ομιλία κατά τθ προφορικι ανάγνωςθ. Η ομιλία είναι ςυνικωσ πιο δυςχερισ μπροςτά ςε ξζνουσ. Σο άτομο δεν ζχει επίγνωςθ τθσ διαταραχισ του. Η ομιλία γίνεται πιο ευχερισ όςο το άτομο επικεντρϊνεται ςε αυτι. Η αυκόρμθτθ ομιλία μπορεί να είναι πιο δυςχερισ από ό,τι είναι θ κατευκυνόμενθ ομιλία ι θ ομιλία κατά τθ προφορικι ανάγνωςθ. Η ομιλία είναι ςυνικωσ πιο ευχερισ μπροςτά ςε ξζνουσ. 34 3

35 Βατταριςμόσ (6 από 7) Διαφοροποιθτικά χαρακτθριςτικά τραυλιςμοφ και βατταριςμοφ Τραυλισμός Βατταρισμός Σο άτομο μπορεί να δυςκολεφεται περιςςότερο ςε πιο ςφντομεσ λεκτικζσ παραγωγζσ. Οι δομθμζνεσ λεκτικζσ επαναδοκιμζσ πικανά να μθν οδθγιςουν ςε βελτιωμζνθ ροι. Τπάρχουν περιςςότερεσ επαναλιψεισ ιχων και ςυλλαβϊν. Σο άτομο πικανά να ελζγχει καλφτερα τθν ροι του ςε πιο ςφντομεσ λεκτικζσ παραγωγζσ. Οι δομθμζνεσ λεκτικζσ επαναδοκιμζσ πικανά να οδθγιςουν ςε βελτιωμζνθ ροι. Λιγότερεσ επαναλιψεισ ιχων και ςυλλαβϊν είναι παροφςεσ. 35 3

36 Βατταριςμόσ (7 από 7) Διαφοροποιθτικά χαρακτθριςτικά τραυλιςμοφ και βατταριςμοφ Τραυλισμός Βατταρισμός πάνια υπάρχουν γλωςςικζσ προεκτάςεισ. Είναι υπαρκτά τα γλωςςικά προβλιματα (π.χ. δυςκολία ςχθματιςμοφ ςυνεκτικϊν προτάςεων, ανολοκλιρωτεσ προτάςεισ, μειωμζνθ γλωςςικι πολυπλοκότθτα, κ.λπ). Ο ρυκμόσ ομιλίασ μπορεί να είναι πιο αργόσ ι φυςιολογικόσ όταν παραλείπονται οι δυςρυκμίεσ/δυςροζσ από τθ μζτρθςθ ρυκμοφ. Λιγότερα αρκρωτικά λάκθ είναι παρόντα. Ο ρυκμόσ ομιλίασ είναι ςυχνά ακανόνιςτοσ ι γριγοροσ. Εκδθλϊνονται κυρίωσ «εκριξεισ» γριγορου ρυκμοφ κατά τθ διάρκεια τθσ ςυνδεδεμζνθσ ομιλίασ. Πολλαπλά αρκρωτικά λάκθ μποροφν να παρατθρθκοφν. 36 3

37 3 Βιβλιογραφία Andrews, G., & Cutler, J. (1974). Stuttering therapy: The relation between changes in symptom level and attitudes. Journal of Speech and Hearing Disorders, 39(3), Bray, M. A., Kehle, T. J., Lawless, K. A., & Theodore, L. A. (2003). The relationship of self-efficacy and depression to stuttering. American Journal of Speech-Language Pathology, 12(4), Bloodstein, O. and Bernstein Rather, N. (2008). A handbook on stuttering (6th ed.). Clifton Park, NY: Delmar Cengage Learning. Curlee, R. F. (2007). Stuttering and related disorders of fluency (3td ed.). New York: Thieme. Erickson, R. L. (1969). Assessing communication attitudes among stutterers. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 12(4), Guitar, B. E (2005). Stuttering: An integrate approach to its nature and treatment (3rd ed.). Baltimore: Lippincott, Williams & Wilkins. Haynes, W.O., & Pindzola, R.H. (2004). Diagnosis and evaluation in speech pathology. Boston: Allyn & Bacon Hegde, M. N. (1996). Pocket-Guide to assessment in speech-language pathology. Singular Publishing Group. Shipley, K. G., & McAfee, J. G. (2009). Assessment in speech-language pathology: A resource manual (4th ed.). San Diego, CA: Singular Publishing Group. Ward, D. (2006). Stuttering and cluttering. London: Psychology Press. Wingate, M. E. (2001). Foundations of stuttering. Burlington, MA: Elsevier.

38 38 ημείωμα Αναφοράσ Μελπομζνθ (Μελίνα) Νθςιϊτθ. (2015). Διαγνωςτικζσ Προςεγγίςεισ ςτθν Λογοπακολογία. ΣΕΙ Ηπείρου. Διακζςιμο από:

39 ημείωμα Αδειοδότηςησ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά Δθμιουργοφ-Μθ Εμπορικι Χριςθ-Όχι Παράγωγα Ζργα 4.0 Διεκνζσ [1] ι μεταγενζςτερθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, Διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] 3

40 4 Σζλοσ Ενότητασ Επεξεργαςία: Σαφιάδησ Διονφςιοσ Ιωάννινα, 2015

41 41 ημειώματα

42 4 Διαγνωςτικζσ Προςεγγίςεισ ςτη Λογοπαθολογία Αξιολόγθςθ των Διαταραχϊν Ροισ τθσ Ομιλίασ, ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΣΕΙ Ηπείρου Διατήρηςη ημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ το θμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ Διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.

43 Σζλοσ Ενότητασ 4