Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία"

Transcript

1 3 κ ε φ ά λ α ι ο Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία Στην τυροκομία χρησιμοποιούνται διάφορα ένζυμα κυρίως για την πήξη του γάλακτος, την αύξηση της γεύσης και του αρώματος των τυριών, την επιτάχυνση της ωρίμανσής τους, την προστασία τους από τη βουτυρική ζύμωση και την καταστροφή του υπεροξειδίου του υδρογόνου, σε περιπτώσεις που αυτό προστίθεται στο γάλα της τυροκόμησης. Τα ένζυμα πήξης του γάλακτος προκαλούν αλλαγές στα συστατικά του πριν, κατά και μετά την τυροκόμηση, που επιτρέπουν την παραγωγή των τυριών και συμβάλλουν στην ανάπτυξη των μηχανικών ιδιοτήτων και των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους. Συχνά συνδυάζονται και με άλλα που αυξάνουν το άρωμα και τη γεύση των τυριών και επιταχύνουν την ωρίμαση. Συνήθως χρησιμοποιούνται διάφορες πρωτεάσες, πεπτιδάσες, εστεράσες, λιπάσες και λακτάση ή συνδυασμοί τους, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο κάθε φορά σκοπό. Τα ένζυμα αυτά είναι δυνατόν να προέρχονται από φυτικούς ή ζωικούς ιστούς ή από μικρόβια. Σε όλες τις περιπτώσεις πρέπει να παρασκευάζονται κάτω από υγιεινές συνθήκες, να μην επιφέρουν αύξηση του συνολικού μικροβιακού φορτίου του γάλακτος και να μην περιέχουν παθογόνα μικρόβια ή τοξίνες. Τα μικροβιακά ένζυμα λαμβάνονται από επιλεγμένα για το σκοπό αυτό στελέχη μικροοργανισμών τα οποία πολλαπλασιάζονται σε βιοαντιδραστήρες, κάτω από αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες ή από στελέχη μικροβίων, το γενετικό υλικό των οποίων τροποποιήθηκε με επέμβαση του ανθρώπου, ώστε να παράγουν το επιθυμητό σε κάθε περίπτωση ένζυμο. Τα ζωικής προέλευσης πρέπει να λαμβάνονται από ιστούς που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ελέγχου για το κρέας, τα φυτικής

2 3 κεφάλαιο προέλευσης να μην περιέχουν επικίνδυνα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, ενώ τα μικροβιακής να παράγονται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες, για να προληφθούν επιμολύνσεις από παθογόνους μικροοργανισμούς. Όλα τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή του τελικού ενζυμικού προϊόντος που προστίθεται στο γάλα της τυροκόμησης πρέπει να είναι αποδεκτά για χρήση στα τρόφιμα. Η μικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τα πρόσθετα των τροφίμων των ιεθνών Οργανισμών FAO και WHO όρισαν ανώτατα όρια για ορισμένες ουσίες και μικρόβια σε ενζυμικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην τυροκομία, ως εξής: αρσενικό <3ppm, μόλυβδο <10ppm, βαρέα μέταλλα <40ppm, μυκοτοξίνες αρνητικό στη δοκιμή, αντιβακτηριακές ουσίες αρνητικό στη δοκιμή, κολοβακτηριδία <30/g, Ε. coli αρνητικό στα 25g, σαλμονέλα αρνητικό στα 25g, συνολικός αριθμός μικροβίων < /g. Ένζυμα Πήξης του Γάλακτος Όλα σχεδόν τα πρωτεολυτικά ένζυμα, κάτω από ορισμένες συνθήκες, είναι δυνατόν να προκαλέσουν την πήξη του γάλακτος. Πολλά απ αυτά έχουν δοκιμαστεί σε πειραματική κλίμακα, χωρίς ποτέ να χρησιμοποιηθούν σε βιομηχανική παρασκευή τυριών, γιατί δεν έδωσαν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σήμερα μόνον ένας πολύ μικρός αριθμός τους χρησιμοποιείται στην τυροκομία με επιτυχία, στα οποία θα αναφερθούμε στη συνέχεια. Για πολλά χρόνια το μοναδικό προϊόν με το οποίο έπηζαν το γάλα για την παρασκευή τυριών ήταν το εκχύλισμα που λαμβανόταν από το τέταρτο στομάχι ήνυστρο μη απογαλακτισμένων μηρυκαστικών, κατά κύριο λόγο μοσχαριών. Το προϊόν αυτό, το οποίο είναι γνωστό διεθνώς με το όνομα πυτιά (rennet), θεωρείται ακόμη και σήμερα ότι δίδει τα καλύτερα αποτελέσματα, γι αυτό και αποτελεί το πρότυπο προς το οποίο συγκρίνεται πάντοτε κάθε νέο ένζυμο, πριν χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή τυριών. Μετά το 1950 παρατηρήθηκε, σε παγκόσμια κλίμακα, ταχεία αύξηση της παραγωγής τυριών σε βιομηχανική κλίμακα με αποτέλεσμα να μην επαρκούν τα ήνυστρα για την παρασκευή της απαραίτητης ποσότητας πυτιάς, να αυξηθεί υπερβολικά η τιμή της και σε πολλές περιπτώσεις να υπάρξει έλλειψή της από την αγορά. Το γεγονός αυτό συνετέλεσε, ώστε να αυξηθεί το ενδιαφέρον για την εξεύρεση υποκατάστατών της, ενδιαφέρον που συνεχίζεται αμείωτο μέχρι σήμερα. Αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής ήταν η παραγωγή μιας σειράς ενζυμικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά και 158

3 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά στην παρασκευή τυριών. Αυτά λαμβάνονται από εδώδιμες φυτικές ή ζωικές πρώτες ύλες, από καλλιέργειες βακτηρίων ή μυκήτων και από μικροοργανισμούς με ανασυνδυασμένο DNA, προκαλούν την πήξη του γάλακτος, συμμετέχουν στην ωρίμαση των τυριών και συμβάλλουν στη διαμόρφωση της δομής και της γεύσης τους. Τα προϊόντα αυτά και το ένζυμο, που κατά κύριο λόγο περιέχουν, δίδονται στον πίνακα 3.1. Πίνακας 3.1: Ενζυμικά προϊόντα εμπορίου που χρησιμοποιούνται για την πήξη του γάλακτος και ένζυμα που περιέχουν. ΕΝΖΥΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΝΖΥΜΑ ΠΟΥ ΕΣΠΟΖΟΥΝ ΠΥΤΙΑ (από ήνυστρα νεαρών μοσχαριών) Χυμοσίνη Α,Β,C ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΥΤΙΑΣ Ένζυμα από ζωικούς ιστούς Πεψίνη βοοειδών Πεψίνη Πεψίνη χοίρων Πεψίνη Πεψίνη ορνίθων Πεψίνη Ένζυμα από φυτικούς ιστούς Cynara cardunculus Μίγμα πρωτεολυτικών ενζύμων Ένζυμα από μύκητες Mucor miehei Όξινη πρωτεάση Mucor pusillus Όξινη πρωτεάση Endothia parasitica Όξινη πρωτεάση Ένζυμα από μικροοργανισμούς (με ανασυνδυασμένο DNA) Chymax, (Escherichia coli) Χυμοσίνη Α Maxiren, (Aspergilus nidulans) Χυμοσίνη Β Chymogen, (Kluyveromyces lactis) Χυμοσίνη Β Μίγματα Πυτιά 50/50. Μίγμα πυτιάς μοσχαριών και πεψίνης χοίρων σε αναλογία 50/50. Chymogen S. Μίγμα πυτιάς μοσχαριών και Chymogen, η πηκτική δύναμη του οποίου προέρχεται κατά 90% από χυμοσίνη και 10% πεψίνη. Πυτιά Στη χώρα μας ονομάζουν πυτιά όλα τα προϊόντα του εμπορίου που χρησιμοποιούνται για την πήξη του γάλακτος κατά την παρασκευή των τυριών. Σε διεθνές επίπεδο όμως έχει καθιερωθεί η ονομασία 159

4 3 κεφάλαιο αυτή να δίδεται μόνον σε προϊόντα που λαμβάνονται με εκχύλιση από ήνυστρα μη απογαλακτισμένων νεαρών μηρυκαστικών, κατά κύριο λόγο μοσχαριών, ορολογία η οποία θα ακολουθηθεί στη συνέχεια. Τα σχετικά προϊόντα από άλλες πηγές χαρακτηρίζονται ως υποκατάστατά της ή απλά ως ένζυμα πήξης. Μάλιστα ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας και η ιεθνής Ομοσπονδία Γάλακτος έχουν θέσει ορισμένες προϋποθέσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνεται ένα ενζυμικό προϊόν, για να χαρακτηριστεί ως υποκατάστατο της κλασικής πυτιάς, που συνοψίζονται ως εξής: Να είναι διαλυτό στο νερό, ώστε να εξασφαλίζεται εύκολα η ομοιόμορφη διασπορά του στο γάλα. Να στερείται γεύσεων και οσμών που μπορούν να επηρεάσουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του τυριού. Να μην είναι τοξικό. Να μην επιδεικνύει αντιβιοτική δράση. Να έχει περιορισμένη πρωτεολυτική και λιπολυτική δράση. Να μην επιφέρει εκτροπή στην αλληλουχία των φάσεων της τυροκόμησης, όπως διαμορφώνεται με την πυτιά. Να προκαλεί την πήξη υπό τα φυσικοχημικά δεδομένα του γάλακτος. Οι ρεολογικές ιδιότητες του τυροπήγματος, η πορεία της ωρίμασης και η απόδοση σε τυρί να είναι παραπλήσιες εκείνων που λαμβάνονται με την πυτιά. Η πυτιά χρησιμοποιήθηκε αρχικά και επί πολλούς αιώνες για την παρασκευή τυριών στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Στις συνθήκες αυτές κάθε κτηνοτρόφος παρασκεύαζε μόνος του, κατά τρόπο εμπειρικό, την πυτιά για τις ανάγκες του. Από τα μέσα όμως του 19ου αιώνα, οπότε δημιουργήθηκαν τα πρώτα συνεταιρικά τυροκομεία, προέκυψε η ανάγκη παρασκευής μεγαλύτερων ποσοτήτων της και ένα στοιχειώδες εμπορικό ενδιαφέρον. Αργότερα δημιουργήθηκαν μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, ενώ αυξήθηκε σημαντικά η ποσότητα του τυροκομούμενου γάλακτος, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί εμπορικό ενδιαφέρον που οδήγησε στην παραγωγή της σε βιομηχανική κλίμακα. Ένζυμα της πυτιάς Η πυτιά οφείλει την πηκτική της δύναμη, κατά κύριο λόγο, στο ένζυμο χυμοσίνη ή ρεννίνη, περιέχει όμως και άλλα ένζυμα σε πολύ μικρότερη αναλογία. Η πεψίνη, η τρυψίνη και διάφορες άλλες πεπτι- 160

5 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία δάσες είναι συνήθως συστατικά της. Η χυμοσίνη αφθονεί στο επιθήλιο των ηνύστρων, όπου απαντά υπό τη μορφή του προενζύμου της προχυμοσίνης ή προρεννίνης. Θεωρείται ότι είναι το μοναδικό ένζυμο που πρακτικά υπάρχει στο ήνυστρο αμέσως μετά τη γέννηση των ζώων. Με την ανάπτυξή τους όμως αυξάνει σταδιακά η αναλογία της πεψίνης ενώ μειώνεται αυτή της χυμοσίνης, ώστε σε ήνυστρα ζώων ηλικίας 5 έως 7 μηνών τα δύο ένζυμα υπάρχουν περίπου στην ίδια αναλογία. Ήνυστρα ζώων ηλικίας μεγαλύτερης των 2 χρόνων θεωρείται ότι περιέχουν πρακτικά μόνον πεψίνη. Στο σχήμα 3.1 δίδονται παραστατικά οι μεταβολές αυτές. Σχήμα 3.1: Αναλογία ρεννίνης και πεψίνης σε πυτιά από ήνυστρα: (α) μη απογαλακτισμένων μοσχαριών, (β) παχυνόμενων μοσχαριών, (γ) ενήλικων βοοειδών. Σημειώνεται ότι η σχέση μεταξύ χυμοσίνης και πεψίνης στα ήνυστρα, κατά συνέπεια και στην πυτιά, δεν καθορίζεται μόνον από την ηλικία των ζώων αλλά και από άλλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων ο τρόπος διατροφής τους θεωρείται ο πιο σημαντικός. Για παράδειγμα, ήνυστρα μοσχαριών ηλικίας 6 μηνών, που διατρέφονταν με γάλα και βοσκή, έδωσαν πυτιά με 75% χυμοσίνη και 2,5% πεψίνη, ενώ άλλα από ζώα ίδιας ηλικίας, που διατρέφονταν με σανό και συμπυκνωμένες τροφές, έδωσαν πυτιά με 29% ρεννίνη και 71% πεψίνη. Σε γενικές γραμμές 161

6 3 κεφάλαιο μπορεί να λεχθεί ότι οι πυτιές του εμπορίου, που παρασκευάζονται από ήνυστρα νεαρών μηρυκαστικών, οφείλουν το 80-90% της πηκτικής τους δύναμης στη ρεννίνη και το 10-20% στην πεψίνη, ενώ συμβαίνει το αντίστροφο, όταν παρασκευάζονται από ήνυστρα ενήλικων ζώων. Η χυμοσίνη χαρακτηρίζεται από την πολύ υψηλή πηκτική της δύναμη και την περιορισμένη πρωτεολυτική της δράση. Ένα μέρος κρυσταλλικής ρεννίνης πήζει περίπου μέρη γάλακτος στους 40 ο C. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρωτεολυτική της δράση επί της καζεΐνης, δεδομένου ότι το ένζυμο αυτό, εκτός του ότι προκαλεί την πήξη του γάλακτος κατά την τυροκόμηση, συμμετέχει και στο πολύπλοκο φαινόμενο της ωρίμασης των τυριών. Η δράση αυτή, που βρέθηκε ότι είναι περιορισμένη, αποκτά τη μέγιστη τιμή της σε pη γύρω στο 3,5. Το προένζυμο της χυμοσίνης, η προχυμοσίνη, απαντά σε αφθονία στο επιθήλιο των ηνύστρων των νεαρών μηρυκαστικών, απ όπου και εκκρίνεται στο γαστρικό τους υγρό, στο όξινο περιβάλλον του οποίου ενεργοποιείται. Κατά την ενεργοποίηση της προχυμοσίνης παρατηρείται μείωση του μοριακού της βάρους από στο , με απόσπαση ενός πεπτιδίου από το μόριο της. Η διεργασία αυτή, όταν το pη είναι μεταξύ 5,0 και 6,0 γίνεται με πολύ βραδύ ρυθμό, επιταχύνεται σημαντικά σε τιμές κάτω του 5,0 και θεωρείται ότι γίνεται στιγμιαία σε ph 1,0. Εκείνο που έχει ιδιαίτερη πρακτική σημασία στην προκειμένη περίπτωση είναι η σταθερότητα της χυμοσίνης σε διάφορα ph. Αποδείχθηκε ασταθής σε τιμές ph γύρω από το 3,5, σχετικά σταθερή γύρω από το 2,0 και πολύ σταθερή στο ph 5,4 έως 5,6. Η ενεργοποίηση της προχυμοσίνης είναι δυνατόν να προκληθεί και από ένζυμα, πλην όμως στην περίπτωση αυτήν παρατηρείται συνήθως και γενική πρωτεόλυση που έχει ως αποτέλεσμα να λαμβάνεται μικρότερη απόδοση σε ενεργό ένζυμο απ ό,τι όταν γίνεται με οξίνιση. Η πεψίνη, για παράδειγμα, που υπάρχει πάντοτε στην πυτιά είναι δυνατόν να προκαλέσει την αντίδραση αυτή σε pη μεταξύ 5,0 και 6,0. Η αστάθεια της χυμοσίνης σε pη γύρω από το 3,5, όπου παρουσιάζει και τη μεγαλύτερη πρωτεολυτική της δράση, αποδίδεται στην αυτόλυσή της. Πέραν τούτου διάφορα πρωτεολυτικά ένζυμα είναι δυνατόν να την προσβάλουν στις συνθήκες αυτές και να την αδρανοποιήσουν. Η χυμοσίνη είναι ένζυμο που καταστρέφεται εύκολα σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 50 ο C. ιάφορες χημικές ουσίες επηρεάζουν επίσης τη σταθερότητά της. Το χλωροφόρμιο, η φορμαλδεύδη και το διχρωμικό κάλι την αδρανοποιούν. Αντίθετα, δεν την επηρεάζουν τα αλογόνα και το υπεροξείδιο του υδρογόνου, ενώ το φως μειώνει σημαντικά τη δραστικότητά της. 162

7 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία Πέραν της χυμοσίνης, που όπως αναφέρθηκε ήδη είναι το ένζυμο που δεσπόζει στην πυτιά, υπάρχει πάντοτε σ αυτήν και πεψίνη. Τα δύο ένζυμα ομοιάζουν πολύ μεταξύ τους και για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρούνταν ως ένα. Ο Hammarsten είναι ο πρώτος που διαπίστωσε, το 1918, ότι το γαστρικό υγρό των ηνύστρων των μοσχαριών περιέχει δύο διαφορετικά ένζυμα, τη χυμοσίνη, που έχει μεγάλη πηκτική ισχύ και περιορισμένη πρωτεολυτική, και την πεψίνη με ισχυρή πρωτεολυτική ισχύ σε όξινες διαλύσεις. Η πεψίνη υπάρχει στα επιθηλιακά κύτταρα τόσο των μη απογαλακτισμένων μοσχαριών όσο και των ενήλικων βοοειδών σε μορφή προενζύμου, του πεψινογόνου, από το οποίο και λαμβάνεται με οξίνιση, όπως και στην περίπτωση της χυμοσίνης. Η πρωτεολυτική δράση των δύο ενζύμων επί των καζεϊνικών κλασμάτων κατά την ωρίμαση των τυριών θεωρείται όμοια ως προς το κύριο προϊόν, πλην όμως στην περίπτωση της πεψίνης παράγεται μεγαλύτερος αριθμός πεπτιδίων χαμηλότερου μοριακού βάρους. Πηκτική δύναμη πυτιάς Εκτός από την ενζυμική σύσταση της πυτιάς, δηλαδή την αναλογία χυμοσίνης/πεψίνης, ιδιαίτερα σημαντική ιδιότητά της αποτελεί και η πηκτική της δύναμη. Η εμπορική αξία ενός οποιουδήποτε εμπορικού σκευάσματός της καθορίζεται κατά κύριο λόγο από τις δύο αυτές ιδιότητες. Όσο μεγαλύτερη είναι η πηκτική της δύναμη και η αναλογία της χυμοσίνης στην πυτιά τόσο υψηλότερη είναι η ποιότητα και η αξία της. Ως πηκτική δύναμη μιας πυτιάς ορίζονται τα μέρη του γάλακτος που πήζει ένα μέρος της στους 35 ο C σε 40 min. Εκφράζεται, συνήθως, σε μορφή κλάσματος στο οποίο αριθμητής είναι η μονάδα και παρανομαστής τα μέρη του γάλακτος που μπορεί να πήξει ένα μέρος της στις παραπάνω συνθήκες. Ο ακριβής προσδιορισμός της πηκτικής δύναμης παρουσιάζει ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον και για το λόγο αυτό έχουν κατά καιρούς δοκιμαστεί διάφορες μέθοδοι, πλην όμως τα αποτελέσματα, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν ήταν ικανοποιητικά. Παράγοντες, όπως τα ιόντα ασβεστίου, η σύσταση του γάλακτος, το ph, η θερμοκρασία πήξης του και άλλοι, επηρεάζουν το χρόνο πήξης του με την πυτιά και κατά συνέπεια την πηκτική δύναμη. Για να περιοριστούν τα σφάλματα που επιφέρουν κατά τις μετρήσεις οι παραπάνω παράγοντες προτάθηκε η χρησιμοποίηση ειδικού υποστρώματος που λαμβάνεται με ανασύσταση 12g σκόνης άπαχου γάλακτος υψηλής διαλυτότητας σε 100ml διαλύματος χλωριούχου 163

8 3 κεφάλαιο ασβεστίου 0,01Μ. Μάλιστα συνιστάται η σκόνη γάλακτος να λαμβάνεται από ξήρανση μεγάλης ποσότητας γάλακτος που προέρχεται από πολλές εκτροφές, ώστε να περιορίζονται οι διακυμάνσεις στη σύστασή της. Η ποσότητα της πυτιάς που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι τόση, ώστε να επιφέρει την πήξη σε 3 έως 6 min. Συνήθως, για τη μέτρηση της πηκτικής δύναμης χρησιμοποιούνται 100ml ανασυσταμένου γάλακτος και 1ml πυτιάς. Η πήξη γίνεται στους 35 ο C. Στις συνθήκες αυτές μετράται ο χρόνος πήξης (t) του γάλακτος σε sec και υπολογίζεται η πηκτική δύναμη της πυτιάς από τον τύπο: Πηκτική δύναμη = t Σε περιπτώσεις που αραιώνεται η πυτιά για να επιτευχθεί ο χρόνος πήξης εντός των ορίων που αναφέρθηκαν, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ο συντελεστής αραίωσης της. Παρασκευή της πυτιάς σε βιομηχανική κλίμακα Η πυτιά κυκλοφορεί στο εμπόριο, σε υγρή μορφή με συνήθη πηκτική ισχύ 1/15.000, ή σε μορφή σκόνης με πηκτική ισχύ 1/ και σπανιότερα σαν πάστα της οποίας η ισχύς κυμαίνεται σημαντικά. Από εργασίες που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί προκύπτει ότι η υγρή πυτιά είναι δυνατό να παρασκευασθεί με διάφορες μεθόδους. Ποιες είναι αυτές που χρησιμοποιούνται σήμερα από τις βιομηχανίες δεν είναι με ακρίβεια γνωστό. Το πιο πιθανό είναι ότι λαμβάνεται από τεμαχισμένα ξηρά ήνυστρα μοσχαριών ύστερα από εκχύλιση με διάλυμα 5-10% χλωριούχου νατρίου που περιέχει και συντηρητικό. Το εκχύλισμα ενεργοποιείται με οξίνιση, προσαρμόζεται το ph του στην περιοχή σταθερότητας της ρεννίνης και τυποποιείται η πηκτική του ισχύς, η περιεκτικότητά του σε χλωριούχο νάτριο και το χρώμα του. Στη συνέχεια συσκευάζεται σε φιάλες ή δοχεία και διατίθεται στο εμπόριο. Το ακατέργαστο εκχύλισμα πυτιάς έχει συνήθως ph 5,4 έως 5,8 και περιέχει κατά κύριο λόγο προρεννίνη και περιορισμένη ποσότητα ρεννίνης, πεψίνης και πεψινογόνου καθώς και άλλα ένζυμα. Η ενεργοποίηση των προενζύμων γίνεται με οξίνιση του εκχυλίσματος σε ph, κατά προτίμηση, γύρω από το 5,0 ή το 2,0. Τιμές ph μεταξύ 3 και 4 δε φαίνεται να συνηθίζονται, γιατί, όπως αναφέρθηκε ήδη, η ρεννίνη παρουσιάζει αστάθεια στην περιοχή αυτή, (σχήμα 3.2). Σε περίπτωση που επιλέγεται πολύ χαμηλό ph για την ενεργοποίη ση των ενζύμων σε συντομότερο χρονικό διάστημα, αυτό θα πρέπει να 164

9 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία διορθώνεται αμέσως μετά σε τιμές μεταξύ 5.4 και 5.6. Συνιστάται, επίσης, η ενεργοποίηση αλλά και η διατήρηση της πυτιάς να γίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες στις οποίες οι απώλειες πηκτικής δύναμης είναι περιορισμένες. Μετά την ενεργοποίηση της πυτιάς το ph διορθώνεται πάντοτε, ώστε να βρίσκεται στην περιοχή σταθερότητας του ενζύμου, συνήθως μεταξύ 5,4 και 5,6. Σχήμα 3.2: Η επίδραση του ph στη σταθερότητα της ρεννίνης, μετά από διατήρηση 48 ωρών στους 25 o C (- -) και στους 2 o C (- -). Η υγρή πυτιά έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί εύκολα να μετρηθεί από τους τυροκόμους, αλλά είναι πιο ασταθής από τη σκόνη και επιδεκτική προσβολής από μικρόβια. Μια καλή υγρή πυτιά εμπορίου πρέπει να έχει υψηλή πηκτική ισχύ, σταθερότητα κατά τη διάρκεια της διατήρησής της και να μην περιέχει παθογόνα ή άλλα μικρόβια ικανά να δημιουργήσουν ελαττώματα στα τυριά. Η απώλεια σε πηκτική ισχύ δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1-2% το μήνα, αν διατηρείται σε θερμοκρασία ψυγείου. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες υπάρχει πάντα ο κίνδυνος τα μικρόβια να υπερκεράσουν σε κάποια στιγμή τα συντηρητικά και να προσβάλουν τη ρεννίνη, οπότε οι απώλειες είναι σημαντικά υψηλότερες. Τα ξηρά ήνυστρα που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή υγρής πυτιάς προετοιμάζονται κατά δύο τρόπους: Κατά τον ένα, το συντομότερο μετά τη σφαγή των ζώων, απομακρύνεται το περιεχόμενο τους, καθαρίζονται καλά, φουσκώνονται και στη συνέχεια ξηραίνονται σε 165

10 3 κεφάλαιο Σχήμα 3.3: Παρασκευή πυτιάς από ήνυστρα ενήλικων βοοειδών και μη απογαλακτισμένων μοσχαριών. 166

11 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία ξηρό ρεύμα αέρα. Κατά τον άλλο, ανοίγονται στα σφαγεία, καθαρίζονται πρόχειρα, συσκευάζονται σε κιβώτια με ταυτόχρονη προσθήκη χλωριούχου νατρίου και αποστέλλονται στο εργοστάσιο παρασκευής της πυτιάς. Εκεί καθαρίζονται καλά και ξηραίνονται σε ρεύμα ξηρού αέρα. Κατά τη χρησιμοποίησή τους για την παρασκευή πυτιάς τα ξηρά ήνυστρα που λαμβάνονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κόβονται σε λωρίδες πλάτους 1-2 cm. Τα τελευταία χρόνια για την παρασκευή πυτιάς χρησιμοποιούνται καταψυγμένα ήνυστρα πλην, όμως ο ρυθμός εκχύλισης στην περίπτωση αυτή είναι βραδύτερος. Η διαδικασία που ακολουθείται συνήθως για την παρασκευή πυτιάς συνοψίζεται στο σχήμα 3.3. Πυτιά σε μορφή σκόνης είναι δυνατό να παρασκευασθεί από την υγρή πυτιά με οξίνιση ή κορεσμό με χλωριούχο νάτριο ή συνηθέστερα με οξίνιση και ταυτόχρονα κορεσμό. Το ίζημα που δημιουργείται ξηραίνεται στη συνέχεια και αποτελεί την πυτιά. Πολλές φορές χρησιμοποιείται ζελατίνη για να διευκολυνθεί ο διαχωρισμός του ιζήματος και κατά συνέπεια η λήψη περισσότερης ρεννίνης, ενώ σε άλλες περιπτώσεις συμπυκνώνεται η υγρή πυτιά με υπερδιήθηση. Για την παρασκευή μερικών τύπων Ιταλικών τυριών χρησιμοποιείται συχνά πάστα πυτιάς που λαμβάνεται με άλεσμα νωπών ηνύστρων μη απογαλακτισμένων μοσχαριών ή κατσικιών. Στην περίπτωση αυτή δεν απομακρύνονται το γαστρικό υγρό και το πηγμένο στα ήνυστρα μητρικό γάλα, αλλά αναμιγνύεται με τους ιστούς και αποτελούν συστατικό της πάστας. Για τη συντήρηση της αλατίζεται ισχυρά. Εγχώρια πυτιά Στη χώρα μας χρησιμοποιείται συχνά πυτιά που παρασκευάζουν μόνοι τους οι τυροκόμοι, κατά τρόπο εμπειρικό, από ήνυστρα μη απογαλακτισμένων αρνιών και κατσικιών. Η πυτιά αυτή είναι γνωστή σαν «ντόπια πυτιά» ή «φυσική πυτιά» ή «εγχώρια πυτιά». Ο τρόπος παρασκευής της διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Πολλές φορές την αποτελεί μόνο το πολτώδες ή αφυδατωμένο περιεχόμενο των ηνύστρων μη απογαλακτισμένων αρνιών και κατσικών, δηλαδή το πηγμένο μητρικό γάλα με το γαστρικό υγρό που συνυπάρχει. Το μίγμα αυτό έχει μικρή πηκτική ισχύ αμέσως μετά τη σφαγή των ζώων που αυξάνει στη συνέχεια. Στην πράξη τα ήνυστρα αλατίζονται εξωτερικά και αναρτούνται σε μέρος σκιερό, μέχρι να αποκτήσει το περιεχόμενό τους υφή πολτού ή ακόμη και να αφυδατωθεί, οπότε και χρησιμοποιείται σαν πυτιά. Κατά το διάστημα αυτό η πηκτική ισχύς του περιεχομένου των ηνύστρων αυξάνει, 167

12 3 κεφάλαιο γεγονός που αποδίδεται στην ενεργοποίηση της προρεννίνης που υπάρχει στο γαστρικό υγρό, στην αύξηση της συγκέντρωσης του ενζύμου λόγω της αφυδάτωσης που παρατηρείται κατά τη διατήρηση των ηνύστρων και στην καταστροφή του επιθηλιακού τους ιστού που είναι πλούσιος σε προρεννίνη, η οποία έτσι απελευθερώνεται και ενεργοποιείται. Η μορφή αυτή της εγχώριας πυτιάς, πριν από τη χρησιμοποίησή της για τυροκόμηση, αναμιγνύεται με μικρή ποσότητα άλμης ή νερού, γεγονός που διασφαλίζει την καλύτερη διασπορά της στο γάλα. Πρέπει να σημειωθεί ότι με τον τρόπο αυτόν αξιοποιείται μέρος μόνο της υπάρχουσας στο ήνυστρο των ζώων ρεννίνης, γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό της υπάρχει στους ιστούς, που ουσιαστικά δε χρησιμοποιούνται. Συνηθέστερα, η εγχώρια πυτιά παρασκευάζεται με τη χρησιμοποίηση ολόκληρου του ηνύστρου. Στην περίπτωση αυτή οι ξηροί ιστοί μαζί με το πηγμένο γάλα που περιέχουν αλέθονται, αναμιγνύονται με περίπου τριπλάσια έως πενταπλάσια ποσότητα άλμης 10% και παραμένουν στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος για 48 ώρες. Επακολουθεί φυγοκέντρηση ή διήθηση για την απομάκρυνση των ιστών των ηνύστρων και των πηγμάτων γάλακτος που τυχόν υπάρχουν. Το διήθημα που λαμβάνεται κατ αυτόν τον τρόπο αποτελεί ένα είδος εγχώριας πυτιάς. Τούτο είναι όξινο από τη φύση του με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται στο σύνολο της η προρεννίνη που περιέχει. Για καλύτερη διατήρηση της πυτιάς αυτής επιβάλλεται να προσαρμόζεται το ph της μεταξύ 5,4 και 5,6 που είναι, όπως αναφέρθηκε, η περιοχή μέγιστης σταθερότητας της ρεννίνης. Στην περίπτωση αυτή, αλλά και σε κάθε άλλη που χρησιμοποιείται το περιεχόμενο των ηνύστρων για την πήξη του γάλακτος, θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε αυτά να προέρχονται από ζώα που διατρέφονται αποκλειστικά με γάλα. ιαφορετικά οι τροφές τους αναμιγνύονται με το πηγμένο στο ήνυστρο γάλα και το εκχύλισμα που λαμβάνεται είναι ακατάλληλο για χρήση στην τυροκόμηση, γιατί περιέχει ακαθαρσίες (εικόνα 3.1). Η εγχώρια πυτιά, που αποτελούσε παλαιότερα στη χώρα μας το συνηθέστερο μέσο πήξης του γάλακτος, θεωρήθηκε σε πολλές περιπτώσεις υπεύθυνη δηλητηριάσεων από κατανάλωση τυριών που παρασκευάστηκαν με αυτήν. Παρά ταύτα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, ιδιαίτερα στην παρασκευή των τυριών Φέτα και Κεφαλοτύρι, γιατί συμβάλλει στη διαμόρφωση πιπεράτης γεύσης που προτιμάται από μεγάλη μερίδα του ελληνικού καταναλωτικού κοινού. Σε ό,τι αφορά τις περιπτώσεις δηλητηριάσεων από τυριά που παρατηρήθηκαν στο παρελθόν και που σπανιότερα σημειώνονται ακόμη και σήμερα, διαπιστώθηκε ότι δεν οφείλονται στη δημιουργία τοξικών 168

13 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία προϊόντων που προέρχονται από τη δράση των ενζύμων της εγχώριας πυτιάς. Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίστηκαν παλαιότερα και με τη χρησιμοποίηση υγρής πυτιάς από ήνυστρα μοσχαριών, που όμως εξαφανίστηκαν μετά την παρασκευή της σε βιομηχανική κλίμακα, κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες. Εικόνα 3.1: Στομάχια αρνιών που έχουν τραφεί: α) αποκλειστικά με γάλα, β) κυρίως με γάλα και χορτάρι και γ) κυρίως με χορτάρι και γάλα (Ανυφαντάκης, 1998). Για να ληφθεί πυτιά καλής ποιότητας επιβάλλεται η σχολαστική τήρηση των κανόνων υγιεινής σε όλα τα στάδια της παρασκευής της. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι δυνατόν η μικροχλωρίδα της να αναπτυχθεί κατά τρόπο ανεξέλεγκτο και να μολύνει κατά την πήξη το γάλα με ανεπιθύμητα μικρόβια. Τα αναερόβια σηψιγόνα βακτήρια, κυρίως εκείνα η ανάπτυξη των οποίων δεν περιορίζεται με τη χαμηλή οξύτητα, θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα. Αυτά, αν αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται, είναι ικανά να παράγουν αμμωνία με την οποία εξουδετερώνουν την οξύτητα και δημιουργούν πιο πρόσφορες συνθήκες για την ανάπτυξή τους. ιάφορες αμίνες παράγονται στη συνέχεια, πολλές από τις οποίες είναι δηλητηριώδεις, με αποτέλεσμα τα τυριά να είναι επικίνδυνα για 169

14 3 κεφάλαιο κατανάλωση. Είναι προφανές ότι στις συνθήκες παρασκευής της εγχώριας πυτιάς δεν υπάρχει πάντοτε δυνατότητα αποτελεσματικού ελέγχου της μικροχλωρίδας που αναπτύσσεται και κατά συνέπεια υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης του γάλακτος της τυροκόμησης με ανεπιθύμητους μικροοργανισμούς ικανούς να δημιουργήσουν προβλήματα. Μικροβιολογική χλωρίδα της πυτιάς Οι μικροοργανισμοί της πυτιάς ενδιαφέρουν, γιατί είναι δυνατό, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να προσβάλουν τη ρεννίνη, με αποτέλεσμα να καταστρέψουν την ενζυματική της δραστηριότητα, αλλά και γιατί παίζουν κάποιο ρόλο, θετικό ή αρνητικό, στην ωρίμαση των τυριών. Η υγρή πυτιά του εμπορίου είναι συνήθως καλής ποιότητας, με σταθερή πηκτική ισχύ και καλή διατηρησιμότητα. Σε θερμοκρασίες μικρότερες των 12 o C διατηρείται αρκετά καλά για χρονικό διάστημα 6-9 μηνών. Μετά αρχίζει η φθορά της και παράλληλα αυξάνει ο αριθμός των βακτηρίων που περιέχει. Έρευνες σχετικές με τη μικροχλωρίδα της απέδειξαν ότι δε συμβάλλει σοβαρά στην ωρίμαση ή την ποιότητα των τυριών. Αυτό φυσικά υπό την προϋπόθεση ότι η πυτιά είναι καλής ποιότητας. Σε περιπτώσεις, όμως, που οι συνθήκες παρασκευής της δεν είναι οι ενδεδειγμένες από άποψη υγιεινής και ο έλεγχος είναι ανεπαρκής, τότε μπορεί να μολυνθεί και να μεταφέρει στη συνέχεια ανεπιθύμητα μικρόβια στο τυροκομούμενο γάλα, ικανά να προκαλέσουν ανώμαλες ζυμώσεις κατά την ωρίμαση των τυριών. Ο αριθμός και το είδος των μικροοργανισμών, κατά συνέπεια, που βρίσκονται σε μια υγρή πυτιά εξαρτάται από την επιμέλεια με την οποία παρασκευάστηκε και διατηρήθηκε. Η ποιότητα των ηνύστρων που χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή της έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία. Τα καλής ποιότητας ήνυστρα είναι πλούσια σε γαλακτοβακίλλους σε αντίθεση με τα κακής όπου αφθονούν τα κλωστρίδια και τα κολοβακτηρίδια. Σε ό,τι αφορά στην πυτιά σε μορφή σκόνης έχει αποδειχθεί ότι ο αριθμός των μικροβίων που περιέχει ανά γραμμάριο είναι πολύ μικρός και δεν επηρεάζει σημαντικά την χλωρίδα του γάλακτος της τυροκόμησης. Υποκατάστατα πυτιάς Από τον πίνακα 3.1 προκύπτει ότι σήμερα χρησιμοποιούνται στην τυροκομία πέραν της πυτιάς και υποκατάστατά της που λαμβάνονται από ζωικούς και φυτικούς ιστούς, καθώς και από μικρόβια, στα οποία γίνεται συνοπτική αναφορά στη συνέχεια. 170

15 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία Ένζυμα από ζωικούς ιστούς Πεψίνη χοίρων Εκκρίνεται από τα επιθηλιακά κύτταρα του στομάχου των χοίρων, υπό την ανενεργή μορφή του πεψινογόνου το οποίο έχει μοριακό βάρος και είναι σταθερό στις συνήθεις θερμοκρασίες, σε ουδέτερες και ελαφρά αλκαλικές διαλύσεις. Ενεργοποιείται σε όξινο περιβάλλον με απόσπαση από το μόριο του ενός πεπτιδίου μοριακού βάρους Υπάρχουν 4 διαφορετικά κλάσματα πεψίνης τα Α, Β, C, D, τα οποία εμφανίζουν διαφορετική πηκτική ισχύ και εκ των οποίων κυριαρχεί το Α. Οι πεψίνες B & C πήζουν πολύ ταχύτερα το γάλα απ ό,τι η Α και είναι σχετικώς πιο σταθερές σε ph 6,9, ενώ η D είναι πολύ πιο ασταθής σε ph μεγαλύτερο του 6,0, αλλά έχει διπλάσια πηκτική ισχύ από την Α. Η πηκτική δύναμη της πεψίνης χοίρων μειώνεται με σημαντικά ταχύτερο ρυθμό απ ό,τι αυτή της ρεννίνης σε ph μεταξύ 6,3 και 6,8. Στην πραγματικότητα, συνήθεις ποσότητες πεψίνης δεν επιφέρουν την πήξη του γάλακτος σε ph 6,8 και άνω. Για το λόγο αυτό, όταν το γάλα της τυροκόμησης είναι πολύ καλής ποιότητας, παρατηρείται βραδεία πήξη του σε περιπτώσεις που χρησιμοποιείται πεψίνη χοίρων, με συνέπεια τη δημιουργία μαλακού πήγματος και μεγάλες απώλειες σε λίπος. Συχνά αναμειγνύεται σε σχέση 50/50 με την κλασική πυτιά για να αποφευχθούν οι δυσκολίες αυτές. Πεψίνη ορνίθων Λαμβάνεται από στομάχια ορνίθων. Η χρήση της περιορίζεται στο Ισραήλ, όπου αναφέρεται ότι έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα. Θα πρέπει, εντούτοις, να σημειωθεί ότι υπάρχουν και ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν την άποψη ότι το ένζυμο αυτό δεν είναι κατάλληλο υποκατάστατο της κλασικής πυτιάς. Πυτιά βοοειδών Το προϊόν αυτό, που είναι γνωστό και με το όνομα πεψίνη βοοειδών, λαμβάνεται από ήνυστρα βοοειδών μεγάλης ηλικίας, συνήθως μεγαλύτερης των 18 μηνών. Περιέχει, κατά κύριο λόγο, πεψίνη και σε μικρή αναλογία χυμοσύνη, σε μία σχέση μεταξύ τους αντίστροφη αυτής της κλασικής πυτιάς, δηλαδή 80-90% πεψίνη και 10-20% χυμοσίνη. Και στην περίπτωση αυτή τα δύο ένζυμα υπάρχουν σε μορφή προενζύμων στο επιθήλιο των ηνύστρων από όπου συνήθως λαμβάνονται με εκχύλιση. Η 171

16 3 κεφάλαιο ενεργοποίησή τους γίνεται κατά τρόπο ανάλογο με αυτόν που εφαρμόζεται στην περίπτωση της κλασικής πυτιάς, σε ένα ph γύρω στο 2,0. Η πεψίνη των βοοειδών έχει παρόμοια πηκτική ισχύ με την πεψίνη των χοίρων, πλην όμως παρουσιάζει αξιοσημείωτες διαφορές στη συμπεριφορά της στο ph. Μπορεί να πήξει το γάλα σε ph μέχρι 6,9, κάτι που δε συμβαίνει στην περίπτωση της πεψίνης χοίρων, ενώ είναι πολύ πιο σταθερή από αυτήν. Σε ph 6,35 η πεψίνη χοίρων καταστρέφεται πολύ γρήγορα, ενώ αυτή των βοοειδών είναι πολύ ανθεκτική. Θεωρείται το καλύτερο υποκατάστατο της πυτιάς. Ένζυμα από φυτικούς ιστούς Σε πειραματική κλίμακα έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά ένζυμα της κατηγορίας αυτής, χωρίς ποτέ να περάσουν στην πράξη. Και αυτό, γιατί προκαλούν αυξημένη πρωτεόλυση, με συνέπεια σημαντική μείωση στην απόδοση και πίκρισμα στα τυριά που παρασκευάζονται. Εξαίρεση αποτελεί το ενζυμικό προϊόν που λαμβάνεται από άνθη του φυτού Cynara cardunculus, που χρησιμοποιείται στην Πορτογαλία για την παρασκευή του τυριού Sierra da Estrela, το οποίο είναι προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Στη χώρα μας και σε επίπεδο αγροτικής εκμετάλλευσης έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την πήξη του γάλακτος χυμός της συκιάς, πρακτική που εφαρμόζεται από την αρχαιότητα. Ο Ευριπίδης ( π.χ.) αναφέρει ένα τυρί φτιαγμένο από αγελαδινό γάλα και χυμό συκιάς «τυρός οπίας εστί και βοός γάλα» δηλαδή τυρί από αγελαδινό γάλα και χυμό συκιάς. Ένζυμα από μύκητες Πολλές πρωτεάσες από μύκητες έχουν χρησιμοποιηθεί σε πειραματική κλίμακα από διάφορους ερευνητές για την παρασκευή τυριών. Σήμερα διατίθενται στο εμπόριο τρεις τουλάχιστον από αυτές που λαμβάνονται από τον Endothia parasitica, το Mucor pussilus (Lind) και τον Mucor miehei. Τα ένζυμα αυτά έχουν γίνει δεκτά ως κατάλληλα και ασφαλή υποκατάστατα της κλασικής πυτιάς και κυκλοφορούν στο εμπόριο με τα ονόματα Suparen, Surecurd η τελευταία, Novaded, Noury, Meito, Emporase η δεύτερη και Hannilase, Rennilase, Fromage, Miki, Marzyme, η πρώτη. Χαρακτηρίζονται ως περισσότερο πρωτεολυτικά από την κλασική πυτιά και είναι δυνατόν, υπό ορισμένες συνθήκες, να δημιουργήσουν πίκρισμα. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται συνήθως σε μίγμα με 172

17 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία την πυτιά. Μάλιστα από τη ιεθνή Ομοσπονδία Γάλακτος συνιστάται, πριν χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή ενός τυριού σε βιομηχανική κλίμακα, να δοκιμάζονται προηγουμένως πειραματικά για το συγκεκριμένο τυρί. Και αυτό γιατί τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά και οι συνθήκες παρασκευής και ωρίμασης κάθε τυριού επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα, που είναι δυνατόν να είναι θετικό ή αρνητικό ανάλογα με τον τύπο του τυριού. Ένζυμα από βακτήρια Τα βακτήρια έχουν αποτελέσει κατά καιρούς πηγή λήψης ενζύμων για την πήξη του γάλακτος, πλην όμως κανένα απ αυτά δεν κυκλοφορεί στο εμπόριο. Περισσότερο από όλα τα ένζυμα της κατηγορίας αυτής έχουν δοκιμαστεί αυτά των Bacillus cereus και Bacillus subtilis, για τα οποία διαφαίνονται προοπτικές να αποτελέσουν υποκατάστατα της πυτιάς για ορισμένα είδη τυριών. Ένζυμα από μικροοργανισμούς με ανασυνδυασμένο DNA Κατά την τελευταία δεκαετία, χάρη στις αλματώδεις εξελίξεις της βιοτεχνολογίας, έγινε δυνατή η παραγωγή χυμοσίνης με ζυμώσεις που προκαλούν γενετικά τροποποιημένοι μικροοργανισμοί (Fermentation produced chymosin, F.P.C.). Σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο τρία τουλάχιστον ενζυμικά προϊόντα διαφορετικών οίκων που περιέχουν μικροβιακή χυμοσίνη, ενώ αναμένονται και άλλα. Τα προϊόντα αυτά είναι τα Chymax, Maxyren και Chymogen, που παράγονται από τους μικροοργανισμούς Escherichia coli, Kluyveromyces lactis και Aspergillus niger Var. Awamori, αντίστοιχα. Επίσης κυκλοφορεί ένα προϊόν με το όνομα Chymosin S που λαμβάνεται με ανάμειξη χυμοσίνης και πεψίνης βοοειδών σε αναλογία τέτοια, ώστε το μίγμα να περιέχει 90% μικροβιακή χυμοσίνη και 10% πεψίνη, το οποίο προορίζεται για καταναλωτές που προτιμούν πυτιά με ενζυμική σύσταση ανάλογη της κλασικής. Η διαδικασία παρασκευής F.P.C. από τον Aspergillus niger δίδεται συνοπτικά στο σχήμα 3.4. Τα πλεονεκτήματα των προϊόντων που περιέχουν χυμοσίνη από μικροβιακή ζύμωση είναι η τυποποίηση, η υψηλή καθαρότητα και ποιότητα, η δυνατότητα παραγωγής τους σε απεριόριστες ποσότητες και η σταθερότητα στην τιμή τους. εν περιέχουν άλλο πηκτικό ή πρωτεολυτικό ένζυμο πέραν της χυμοσίνης, σε αντίθεση με την πυτιά των μοσχαριών που περιέχει πεψίνη και διάφορες πεπτιδάσες. Η κλασική 173

18 3 κεφάλαιο πυτιά περιέχει τρεις χυμοσίνες, τις Α, Β και C, από τις οποίες οι Α και Β είναι προϊόντα διαφορετικών γόνων, ενώ η C είναι προϊόν διάσπασης της Α. Τα ενζυμικά προϊόντα που λαμβάνονται από μικροοργανισμούς με τροποποιημένο DNA περιέχουν ή την Α χυμοσίνη και το προϊόν διάσπασης της C (Maxiren) ή Β χυμοσίνη (Chymogen, Chymax). Σχήμα 3.4: ιάγραμμα παραγωγής χυμοσίνης με ζύμωση από τον Aspergillus niger. 174

19 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία Από την εφαρμογή στην τυροκόμηση της χυμοσίνης που παράγεται από μικροοργανισμούς με τροποποίηση του DNA τους, δε διαπιστώθηκε οποιαδήποτε σημαντική διαφορά από την κλασική πυτιά σε ό,τι αφορά στην πρωτεόλυση και στην ωρίμαση των τυριών. Ακινητοποιημένα ένζυμα Η δράση των ενζύμων που χρησιμοποιούνται κατά την τυροκόμηση δεν περιορίζεται στο να προκαλέσουν μόνο την πρώτη φάση της πήξης του γάλακτος. Κατά το μεγαλύτερο μέρος τους μεταφέρονται στο τυρόγαλα και δημιουργούν πολλές φορές προβλήματα κατά την επεξεργασία του, ενώ ένα μικρό μέρος τους μεταφέρεται στο τυρί και συμβάλλει στο πολύπλοκο φαινόμενο της ωρίμασης. Για την εξοικονόμηση των ενζύμων, που χάνονται στο τυρόγαλα, και την εξασφάλιση συνεχούς παρασκευής τυροπήγματος, που διευκολύνει τα μέγιστα τη μηχανοποίηση της παραγωγής, προτάθηκε η χρησιμοποίηση ακινητοποιημένων ενζύμων. Πρόκειται για σύστημα στο οποίο το ένζυμο είναι σταθερά ενωμένο με ένα πολυμερές υψηλού μοριακού βάρους. Η ιδέα ήταν να ολοκληρώνεται η πρώτη φάση της πήξης του γάλακτος με συνεχές πέρασμά του από το σύστημα αυτό σε θερμοκρασία μικρότερη των 10 ο C, χωρίς να προκληθεί πήξη του και να απομακρύνεται στη συνέχεια το ενζυμικό σύστημα για να ξαναχρησιμοποιηθεί. Η πήξη επιτυγχάνεται με ταχύτατη θέρμανση του γάλακτος στη συνέχεια στους 30 ο C περίπου, χωρίς να υπάρχει ένζυμο σ αυτό. Η τεχνική αυτή δεν πέρασε ποτέ στις βιομηχανίες, γιατί είναι αντιοικονομική. Πέραν αυτού, η πήξη του γάλακτος της τυροκόμησης πρέπει να γίνεται σε συνθήκες ακινησίας για να επιτυγχάνεται καλό πήγμα και να περιορίζονται οι απώλειες πρωτεϊνών και λίπους, κάτι που είναι δύσκολο να επιτευχθεί με την τεχνική αυτή, ενώ αντιμετωπίζονται από τις βιομηχανίες και προβλήματα τήρησης υγιεινής και εφαρμογής μέτρων για την καταπολέμηση των βακτηριοφάγων. Ένζυμα για Αύξηση της Γεύσης και του Αρώματος των Τυριών Το τυρί που λαμβάνεται με χρήση πυτιάς, αμέσως μετά την παρασκευή του, είναι άγευστο και τραχύ και δεν μπορεί να καταναλωθεί. Ο λόγος είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της καζεΐνης του διατηρείται άθικτη 175

20 3 κεφάλαιο ή έχει μετατραπεί σε μεγάλα πεπτίδια που δε συμβάλλουν ιδιαίτερα στη διαμόρφωση των οργανοληπτικών του ιδιοτήτων. Για να αποκτήσει γεύση, πρέπει μεγάλο μέρος των καζεϊνών του να μετατραπεί σε μικρά πεπτίδια και αμινοξέα. Οι αλλαγές αυτές συνεπάγονται και μεταβολές στη δομή του. Πέραν τούτου, κατά την ωρίμαση των τυριών, το λίπος τους υφίσταται υδρόλυση, απελευθερώνονται λιπαρά οξέα τα οποία, ιδιαίτερα τα χαμηλομοριακά, θεωρούνται σημαντικά γευστικά συστατικά για πολλά είδη τυριών. Σε πολλές περιπτώσεις προκειμένου να αυξηθεί η γεύση και το άρωμα των τυριών και να επιταχυνθεί η ωρίμαση προστίθενται στο γάλα της τυροκόμησης πέραν της πυτιάς και διάφορα άλλα ενζυμικά προϊόντα. Όμως, πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση τους πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Αν δε συμβεί αυτό, είναι δυνατόν αντί να βελτιώσουν και να υποβαθμίσουν τελικά την ποιότητά τους. Σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται η δοκιμαστική χρήση τους για κάθε είδος τυριού. Τα ενζυμικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται λαμβάνονται από διάφορες πηγές και περιέχουν πρωτεϊνάσες, πεπτιδάσες, λιπάσες ή μίγματά τους (πίνακας 3.2). Μια δυσκολία, που αντιμετωπίζεται κατά τη χρήση των προϊόντων αυτών στην πράξη, είναι η εξασφάλιση ομοιόμορφης διασποράς τους στη μάζα του τυριού. Εάν προστεθούν στο γάλα, οπότε και επιτυγχάνεται εύκολα η διασπορά τους, το μεγαλύτερο μέρος τους μεταφέρεται στο τυρόγαλα, γεγονός που αυξάνει το κόστος τους, καθώς απαιτούνται μεγαλύτερες ποσότητες, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πέραν αυτού, το τυρόγαλα που λαμβάνεται περιέχει ενεργά ένζυμα που είναι δυνατόν να περιορίσουν τις χρήσεις του. Η προσθήκη τους στο τυρόπηγμα μαζί με το αλάτι είναι δυνατή μόνο σε τυριά τύπου Cheddar. Όμως, στην περίπτωση αυτή δεν εξασφαλίζεται πάντοτε ομοιόμορφη διασπορά. Για να αποφευχθούν τα προβλήματα αυτά, τα ένζυμα εγκλωβίζονται σε λιποσώματα, τα οποία προστίθενται στο γάλα κατά την τυροκόμηση. Η μέθοδος των λιποσωμάτων, που βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο, χρησιμοποιεί ως όχημα φωσφολιπίδια τα οποία προστατεύουν τις πρωτεΐνες του γάλακτος από τη δράση των εγκλωβισμένων εξωγενών ενζύμων μέχρι να πιεστεί το τυρί. Στη συνέχεια αυτά απελευθερώνονται και συμβάλλουν στην ωρίμαση των τυριών. Έτσι, αποφεύγονται οι απώλειες σε απόδοση και το πίκρισμα των τυριών, ενώ το τυρόγαλα που παράγεται δεν περιέχει εξωγενή ένζυμα. Πέραν αυτού, τα φωσφολιπίδια είναι ουσίες που υπάρχουν σε υψηλές συγκεντρώσεις σε πολλά τρόφιμα και, κατά συνέπεια, αποδεκτές από διατροφική σκοπιά, ενώ προσφέρονται και για την παραγωγή λιποσωμάτων διάφορων μεγεθών και ευαισθησίας στο ph και στη θερμοκρασία. 176

21 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία Πίνακας 3.2: Ενζυμικά προϊόντα επιτάχυνσης της ωρίμασης των τυριών και πηγή λήψης τους. Ένζυμα β- γαλακτοσιδάση Maxilact Lactozym Πρωτεϊνάσες Newtrace Maxatase Maxazyme Corolase Prozyme Acid proteinase Λιπάσες Italase Capalase Kid lipase Lamb lipase Palatase 750L Picantase Μίγματα ενζύμων Flavour Age Accelase Πηγή Kluyveromyces lactis Kluyveromyces fragilis Bacillus subtilis Bacillus subtilis Bacillus subtilis Aspergillus sp. Aspergillus sp. Aspergillus oryzae Ήνυστρα αρνιών Ήνυστρα κατσικιών Ήνυστρα κατσικιών Ήνυστρα αρνιών Aspergillus niger Mucor miehei Πρωτεάση και λιπάση του Aspergillus oryzae Πρωτεάση και λιπάση Πρωτεϊνάσες Χρησιμοποιούνται παράλληλα με την πυτιά για την επιτάχυνση της ωρίμασης των τυριών. Προκαλούν αυξημένη πρωτεόλυση που συχνά συνοδεύεται από πικρή γεύση, ενώ μειώνουν τη σκληρότητα των τυριών και την απόδοση. Η πικρή γεύση αποδίδεται στην ανισορροπία μεταξύ των αρωματικών ουσιών του τυριού που προκαλεί η αυξημένη πρωτεόλυση από τη χρήση των πρωτεϊνασών. Καλύτερα αποτελέσματα λαμβάνονται από τη χρήση μιγμάτων πρωτεϊνασών και πεπτιδασών από επιλεγμένους μικροοργανισμούς τα οποία περιέχουν και λιπάση. 177

22 3 κεφάλαιο Λιπάσες Πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι πυτιές σε μορφή πάστας είχαν ευρεία χρήση στην παρασκευή Ιταλικών τυριών με πικάντικη γεύση. Οι πυτιές αυτές παρασκευάζονταν με χρήση ολόκληρου του ηνύστρου ιστοί και περιεχόμενό τους νεαρών μοσχαριών, κατσικιών και αρνιών και περιείχαν τόσο ένζυμα πήξης του γάλακτος όσο και λιπολυτικά που βοηθούσαν στην ανάπτυξη της χαρακτηριστικής γεύσης και αρώματος στα τυριά. Αργότερα τα προϊόντα αυτά κρίθηκαν από πολλές χώρες ακατάλληλα για τυροκόμηση, γεγονός που οδήγησε στην αναζήτηση υποκατάστατών τους, προκειμένου να αναπτυχθεί η χαρακτηριστική πικάντικη γεύση που εξασφαλίζονταν με τις πάστες. Σήμερα χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό λιπάσες, ένζυμα που καταλύουν την υδρόλυση του λίπους και δίδουν ελεύθερα λιπαρά οξέα, τα οποία θεωρούνται ότι δίδουν τα τυπικά γευστικά χαρακτηριστικά σε πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα αυτά με άτομα άνθρακα <12, θεωρούνται υπεύθυνα για τη δριμεία πικάντικη γεύση των τυριών. Ενδιαφέρον έχει και η σχέση μεταξύ των διάφορων λιπαρών οξέων. Για παράδειγμα, καλό τυπικό άρωμα στο ώριμο Provolone αποκτάται όταν η σχέση C 4 /C 6 είναι 2.5/4.0. Η βασική αντίδραση που καταλύουν οι λιπάσες είναι: Τριγλυκερίδια + Η 2 Ο Λιπάση ιγλυκερίδια + Ελεύθερα λιπαρά οξέα Ανάλογα με την προέλευσή τους οι λιπάσες διακρίνονται σε ζωικές και μικροβιακές. Ζωικές λιπάσες Λαμβάνονται από ζωικούς ιστούς. Οι πιο σημαντικές πηγές τους είναι το πάγκρεας βοοειδών και χοίρων παγκρεατικές λιπάσες και οι προγαστρικοί ιστοί νεαρών κατσικιών, αρνιών και μοσχαριών προγαστρικές λιπάσες. Αυτές που χρησιμοποιούνται ευρύτερα στην τυροκομία είναι οι προγαστρικές λιπάσες^ γι αυτό και γίνεται στη συνέχεια εκτενής αναφορά σ αυτές. Χαρακτηριστικό των προγαστρικών λιπασών που παρουσιάζει τυροκομικό ενδιαφέρον και τις διακρίνει από τις άλλες λιπάσες είναι η εξειδίκευσή τους να υδρολύουν στα τριγλυκερίδια δεσμούς λιπαρών 178

23 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία οξέων μικρού μοριακού βάρους κατά προτίμηση στις θέσεις 1 και 3. Οι περισσότερες από τις άλλες λιπάσες ή δε δείχνουν καμία εξειδίκευση ή ελευθερώνουν κατά προτίμηση λιπαρά οξέα με μακρά άλυσο ατόμων άνθρακα. Για παράδειγμα, η προγαστρική λίπαση αιγών ελευθερώνει λιπαρά οξέα με αριθμό ατόμων C 10 σε ποσοστό 69% και με άτομα C 12 σε ποσοστό 31% ενώ οι αντίστοιχες τιμές για τη μικροβιακή λιπάση ήταν 21% και 79%, αντίστοιχα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για το άρωμα και τη γεύση των τυριών. Η διαφορετική εξειδίκευση των λιπασών στην υδρόλυση του λίπους οδηγεί σε διαφορετικά αποτελέσματα κατά τη χρήση τους, γεγονός που επιβάλλει την επιλογή του ενδεδειγμένου κατά περίπτωση ενζύμου. Για παράδειγμα, η κατσικίσια και αρνίσια λιπάση, ιδιαίτερα η πρώτη, συνιστούνται σε περιπτώσεις τυριών με δριμεία γεύση, όπως το Romano, το Provolone και η πικάντικη Φέτα, ενώ η λιπάση από μοσχάρια προσφέρεται περισσότερο για τυριά με πιο ήπια γεύση, όπως είναι η Mozzarella (πίνακας 3.3). Οι προγαστρικές λιπάσες διατίθενται στο εμπόριο σε μορφή σκόνης και πάστας. Τα ένζυμα αυτά υπάρχουν και στις πυτιές εμπορίου που διατίθενται σε μορφή πάστας και χρησιμοποιούνται παραδοσιακά στην παρασκευή ορισμένων τύπων Ιταλικών τυριών. Οι πάστες αυτές παρασκευάζονται είτε με χρήση ολόκληρου του ηνύστρου νεαρών μοσχαριών με παραδοσιακή συνήθως μεθοδολογία είτε με ανάμειξη προγαστρικής λιπάσης, υγρής πυτιάς και άλλων συστατικών. Στην πρώτη περίπτωση εξαιτίας του τρόπου παρασκευής της πάστας λαμβάνονται προϊόντα με χαμηλή μικροβιακή ποιότητα και πηκτική και λιπασική δύναμη που κυμαίνεται. Αντίθετα, τα προϊόντα που λαμβάνονται στη δεύτερη περίπτωση έχουν εξαιρετική μικροβιακή ποιότητα και τυποποιημένη πηκτική και λιπασική δράση. Σημειώνεται ότι, πέραν από τις πάστες πυτιάς με προγαστρικές λιπάσες, στο εμπόριο κυκλοφορούν ανάλογα προϊόντα με μικροβιακές λιπάσες. Πίνακας 3.3: Λιπάσες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή των τυριών Provolone, Romano, Mozzarella, Parmesan και Φέτα. Provolone Romano Mozzarella Parmezana Φέτα Τυριά Λιπάσες Κατσικίσια ή κατσικίσια με μοσχαρίσια Κατσικίσια και αρνίσια Μοσχαρίσια ή κατσικίσια Μοσχαρίσια Κατσικίσια και αρνίσια 179

24 3 κεφάλαιο Μικροβιακές λιπάσες Λαμβάνονται από βακτήρια, ζύμες και μύκητες, μέσω ζυμώσεων. Οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό είναι, κατά κύριο λόγο, στελέχη των Mucor miehei, Rhizopus arrhizus, Aspergillus niger και Aspergillus oryzae. Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα ενζυμικά προϊόντα με λιπάσες μικροβιακής προέλευσης που χρησιμοποιούνται στην τυροκομία, όπως Piccantase (προϊόν ζύμωσης από Mucor Miehei), Lipase S (Rhizopus arrhizus), Palatase A (Aspergillus niger), Palatase M (Mucor miehei) και Lipase AP (Aspergillus niger). Οι μικροβιακές λιπάσες παρουσιάζουν εξειδικευμένη δράση στις θέσεις 1 και 3 των τριγλυκεριδίων και πολύ περιορισμένη στη θέση 2, ενώ υδρολύουν κατά προτίμηση δεσμούς λιπαρών οξέων μεγάλου μοριακού βάρους. Έχουν άριστο ph δράσης μεταξύ 5 και 9 και οι περισσότερες άριστη θερμοκρασία δράσης γύρω στους 45 ο C. Η χρήση λιπασών στην τυροκομία Οι λιπάσες προστίθενται στο γάλα της τυροκόμησης συνήθως μετά την καλλιέργεια και λίγο πριν από την προσθήκη της πυτιάς. Συνιστάται να ζυγίζεται με ακρίβεια η επιθυμητή κάθε φορά ποσότητα ενζύμου, να διασκορπίζεται σε εικοσαπλάσιο περίπου όγκο κρύου νερού, να αναδεύεται κατά διαστήματα για 15 λεπτά περίπου και στη συνέχεια να προστίθεται στο γάλα της τυροκόμησης. Από τον τύπο του τυριού που παρασκευάζεται, την επιδιωκόμενη ένταση στη γεύση και τον επιθυμητό χρόνο ωρίμασης προσδιορίζεται η ποσότητα και το είδος της λιπάσης που προστίθεται. Σε ό,τι αφορά την ποσότητα αυτή κυμαίνεται από 3 έως 30 g ανά 100 kg γάλακτος, συνήθως g/100 kg γάλακτος. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται να ακολουθούνται οι οδηγίες του παρασκευαστή του προϊόντος. Εκτός από τη χρήση τους στην παρασκευή των τυριών, οι λιπάσες χρησιμοποιούνται και στην παραγωγή τροποποιημένων με ένζυμα συστατικών από γάλα (Enzyme Modified Dairy Ingredients), ή τυριών (Enzyme Modified Cheeses) τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για την παραγωγή διάφορων προϊόντων. Εκτενής αναφορά σε αυτά γίνεται σε άλλο κεφάλαιο. 180

25 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία Ένζυμα Προστασίας από Βουτυρική Ζύμωση Τα σκληρά και ημίσκληρα τυριά, που παρασκευάζονται από γάλα με μεγάλο αριθμό σπορίων βακτηρίων βουτυρικής ζύμωσης, εμφανίζουν συχνά φούσκωμα μετά από 1-2 μηνών ωρίμαση. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζεται και στα ανακατεργασμένα τυριά, σε περιπτώσεις παρασκευής τους από πρώτη ύλη που έχει υποστεί βουτυρική ζύμωση. Για αντιμετώπιση του προβλήματος, μεταξύ άλλων, συνιστάται η προσθήκη στο γάλα της τυροκόμησης του ενζύμου λυσοζύμη και στην περίπτωση των ανακατεργασμένων τυριών της νισίνης, στα οποία γίνεται εκτενής αναφορά στο κεφάλαιο για τα πρόσθετα. Ένζυμα Καταστροφής του Υπεροξειδίου του Υδρογόνου Για τη συντήρηση του γάλακτος σε θερμές περιοχές και σε εκμεταλλεύσεις που δε διαθέτουν ψύξη χρησιμοποιείται πολλές φορές το υπεροξείδιο του υδρογόνου. Όμως, μετά τη βακτηριοκτόνο δράση του, ένα μέρος του παραμένει αδιάσπαστο στο γάλα το οποίο είναι δυνατόν να δημιουργήσει προβλήματα κατά την τυροκόμησή του, καθώς επιδρά δυσμενώς επί των οξυγαλακτικών βακτηρίων. Για να αποφευχθούν τα προβλήματα αυτά, προστίθεται στο γάλα της τυροκόμησης, στην περίπτωση αυτή, το ένζυμο καταλάση, το οποίο διασπά το υπεροξείδιο. Είναι γεγονός ότι ακόμα και μετά την πλήρη εξάλειψη του Η 2 Ο 2 έχουμε δυσμενές περιβάλλον για την ανάπτυξη των οξυγαλακτικών μικροοργανισμών για μια ώρα ακόμη. Στη συνέχεια ο πολλαπλασιασμός τους είναι κανονικός. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να παρατείνεται ο χρόνος επώασης των οξυγαλακτικών καλλιεργειών. Βιβλιογραφία Ανυφαντάκης, Ε. Μ. (1976). Συμβολή εις την μελέτη της λαμβανόμενης εξ ηνύστρων αμνών και εριφίων πυτιάς. ιατριβή επί υφηγεσία. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ανυφαντάκης Ε. Μ. & Ι. Γ. Κανδαράκης (1983). Αξιολόγηση της πυτιάς 50/50 για την παρασκευή τυριού φέτα από αγελαδινό γάλα. Γεωπονικά 298,

26 3 κεφάλαιο Ανυφαντάκης, Ε. Μ. (1993). Τυροκομία, σελ Εκδόσεις Σταμούλη. Αθήνα. Ανυφαντάκης, Ε. Μ. (1998). Ελληνικά τυριά. Μία παράδοση αιώνων. Εθνική Επιτροπή Γάλακτος Ελλάδος. Βεϊνόγλου, Β. Κ. και Ανυφαντάκης Ε. Μ. (1981). Γαλακτοκομία, τόμος Β, σελ Εκδόσεις Καραμπερόπουλος, Αθήνα. Ζερφυρίδης, Γ. Κ. (2001). Τεχνολογία Προϊόντων Γάλακτος, Τυροκομία, σελ Εκδόσεις Γιαχούδη-Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη. Alichanidis E., E. M. Anifantakis, A. Polychroniadou & M. Nanou (1984). Suitability of some mocrobial coagulants for Feta cheese manufacture. Journal of Dairy Research 51, Andrén, A. (1993). Characterization of bovine rennets with regard to composition and strength. Bulletin 284, pp I.D.F., Brussels. Andrén, A. (1998). Milk clotting activity of various rennets and coagulants. I.D.F. Bulletin 332, pp I.D.F., Brussels. Anifantakis E. M. & J. G. Kandarakis (1983). Utilisation de la pepsine bovine en fabrication de fromage Feta fait a partir du lait de brebis. Le Lait 63, Anifantakis E. M. (1976). Influence d une pressure d agneau sur le qualite du fromage kefalotyri. Le Lait No , Birschbach, P. (1994). Origins of lipases and their characteristics. I.D.F. Bulletin 294, pp I.D.F., Brussels. Buch Kristensen, J. M. B. (1999). Cheese technology A Northern European approach, pp. 63. International Dairy Books, Aarhus. Choisy, C., Desmazeaud, M., Gripon, J.C., Lamberet, G. and Lenoir, J. (2000). The biochemistry of ripening. In Cheesemaking from science to quality, 2 nd edition, pp A. Eck & J. - C. Gillis. Lavoisier publishing, Paris, France. Collin, J.- C., Repelius C., Harboe, M. K. (2003). Detection of Fermentation- Produced Chymosin (FPC) in Rennet. I.D.F. Bulletin No 380. I.D.F., Brussels. Corradini, C. and Neviani, E. (1994). Determination of lipolytic action in cheese. I.D.F. Bulletin 294, pp I.D.F., Brussels. Davis, J.G. (1965). Basic technology, Vol I, pp J. and A. Churchill Ltd, London. Eck, A. and Gillis, J. - C. (2000). Cheesemaking, from science to quality assurance, second edition, pp Lavoisier Publishing, Paris. 182

27 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία El soda, M. (1997). Control and enhancement of flavour in cheese. In Microbiology and biochemistry of cheese and fermented milk, 2 nd edition, pp Edr B.A. Law, Blackie Academic and Professional, London. Harboe, M. K. (1994). Use of lipases in cheesemaking. I.D.F. Bulletin 294, pp I.D.F., Brussels. Ιnternational Dairy Federation, (1998). The Use of Enzymes in Dairying. I.D.F. Bulletin No 332. I.D.F., Brussels. Ιnternational Dairy Federation, (2002). Use of enzyme preparations in cheesemaking (other than rennet). I.D.F. Bulletin No 371. I.D.F., Brussels. Law, B.A. (2000). Technology of cheese ripening, pp Sheffield Academic Press, Canada. Roos de, A. L., Geurts, T. J. and Walstra, P. (1998). On the mechanism of rennet retention in cheese. I.D.F. Bulletin 332, pp I.D.F., Brussels. Salvador del Prato, O. (1998). Trattato di technologia casearia, pp Edagricole, Bologna, Italy. Siezen, R. J. and Van der Berg, G. (1994). Lipases and their action on milk fat. I.D.F. Bulletin 294, pp I.D.F., Brussels. Visser, S. (1998). Enzymatic breakdown of milk proteins during cheese ripening. I.D.F. Bulletin 332, pp I.D.F., Brussels. 183

28

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 8: Επιτάχυνση της Ωρίμανσης των Τυριών, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Κεφάλαιο 3 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Κεφάλαιο 3 Ένζυμα που Χρησιμοποιούνται στην Τυροκομία ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή Ιστορία της Τυροκομίας...17 Παγκόσμια, Ευρωπαϊκή και Ελληνική Γαλακτοκομία...29 Ταξινόμηση των Τυριών...51 Νομοθεσία για τα Τυριά...57 Βιβλιογραφία...70 Κεφάλαιο 2 Το Γάλα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Τυρί

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Τυρί ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Τυρί Γενικά Πήξη του γάλακτος με τη χρήση πρωτεολυτικών ενζύμων. Σκοπός μας είναι η αποσταθεροποίηση της κ-καζεΐνης με σκοπό την πήξη του αποσταθεροποιημένου μίγματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Ε.Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Ε.Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Μαρία Σ. Τσεβδού, Πέτρος Σ. Ταούκης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Ε.Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ «...γιαούρτι (πλήρες ή, κατά περίπτωση, ημιαποβουτυρωμένο)...(όνομα ζώου) χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται με του όρους χρήσης Creative Commons (CC) Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα.

Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται με του όρους χρήσης Creative Commons (CC) Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα. 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται με του όρους χρήσης Creative Commons (CC) Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, διαγράμματα,

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός λίπους στο τυρί. 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων

Προσδιορισμός λίπους στο τυρί. 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Προσδιορισμός λίπους στο τυρί 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Γάλα Σύμφωνα με τον ελληνικό Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (Κ.Τ.Π. 1998), ο ορισμός του γάλακτος έχει ως εξής:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Τεχνολογία παρασκευής παγωτών

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Τεχνολογία παρασκευής παγωτών ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Τεχνολογία παρασκευής παγωτών Γενικά Πολύπλοκο προϊόν με πολλούς ορισμούς και ταξινομήσεις από χώρα σε χώρα Ελληνική νομοθεσία: Παγωτά ορίζονται τα προϊόντα που

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός λίπους στο τυρί. 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων

Προσδιορισμός λίπους στο τυρί. 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Προσδιορισμός λίπους στο τυρί 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Γάλα Σύμφωνα με τον ελληνικό Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (Κ.Τ.Π. 1998), ο ορισμός του γάλακτος

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ. Ο μεταβολισμός είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία των μονογαστρικών ζώων και επιτυγχάνεται με τη δράση φυσικών

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ. Ο μεταβολισμός είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία των μονογαστρικών ζώων και επιτυγχάνεται με τη δράση φυσικών ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ Ο μεταβολισμός είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία των μονογαστρικών ζώων και επιτυγχάνεται με τη δράση φυσικών Ενζύμων που βρίσκονται κατά μήκος του πεπτικού τους σωλήνα. Τα ένζυμα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Ζεμάτισμα Τροφίμων Παράγοντες αλλοίωσης τροφίμων Βιολογικοί παράγοντες Βακτήρια, μύκητες, παράσιτα, έντομα, τρωκτικά κλπ Φυσικοί παράγοντες Θερμοκρασία, υγρασία, μηχανική καταπόνηση

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Δρ. Φρ. Γαΐτη* για το foodbites.eu

Από τον Δρ. Φρ. Γαΐτη* για το foodbites.eu Από τον Δρ. Φρ. Γαΐτη* για το foodbites.eu Η μικροβιακή αύξηση μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους ενδογενείς (εσωτερικούς) και εξωγενείς (εξωτερικούς) παράγοντες. Η αξιολόγηση αυτών των παραγόντων είναι

Διαβάστε περισσότερα

673 Κ.Δ.Π. 195/85. Σύμφωνα με το πρότυπο CYS 96:Μέρος 4: Προσδιορισμός λίπους.

673 Κ.Δ.Π. 195/85. Σύμφωνα με το πρότυπο CYS 96:Μέρος 4: Προσδιορισμός λίπους. Ε.Ε. Παρ. Ill (I) 671 Κ.Δ.Π. 195/85 Αρ. 2064, 12.7.85 Αριθμός 195 Ο περί Κυπριακών Προτύπων και Ελέγχου Ποιότητος (Καθορισμένα Πρότυπα Δέκατη Σειρά) Κανονισμός του 1985, κατατεθείς εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2 31-7-14 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2 Στο σχήμα 1 του άρθρου που δημοσιεύσαμε την προηγούμενη φορά φαίνεται η καθοριστικός ρόλος των μικροοργανισμών για την ύπαρξη της ζωής, αφού χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η. ΕΝΖΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ. Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η. ΕΝΖΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ. Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων ΑΣΚΗΣΗ 8 Η. ΕΝΖΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗΣ ΖΥΜΩΣΗΣ Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων ΕΝΖΥΜΑ ΖΥΜΩΣΗ ΟΞΥΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΖΥΜΩΣΗ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΝΖΥΜΑ Το κλειδί της φύσης για τη ζωή - κινούν τα πάντα,

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (1/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Πνευματικά Δικαιώματα

Πνευματικά Δικαιώματα Πνευματικά Δικαιώματα Το παρόν είναι πνευματική ιδιοκτησία της ACTA Α.Ε. και προστατεύεται από την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία που αφορά τα πνευματικά δικαιώματα. Απαγορεύεται ρητώς η δημιουργία αντιγράφου,

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 4η. Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής

Άσκηση 4η. Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής Άσκηση 4η Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής 2 Θεωρητικό μέρος Αναλυτική Χημεία ονομάζεται ο κλάδος της Χημείας που αναπτύσσει και εφαρμόζει μεθόδους, όργανα και στρατηγικές για να δώσει πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:Κ.Κεραμάρης ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Κωνσταντίνος Ρίζος Γιάννης Ρουμπάνης Βιοτεχνολογία με την ευρεία έννοια είναι η χρήση ζωντανών

Διαβάστε περισσότερα

«Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση»

«Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση» «Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση» Ευστάθιος Ζ. Πανάγου - Σταµατούλα Μπονάτσου Τµήµα Επιστήµης Τροφίµων & Διατροφής του Ανθρώπου Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιµα; «Λειτουργικό

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 12: Ανακατεργασμένα Τυριά, 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΞΙΝΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΞΙΝΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΞΙΝΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΓΑΛΑ (ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΗ) ΖΥΜΩΜΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 1: Πρωτεΐνες Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 1: Πρωτεΐνες Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 1: Πρωτεΐνες Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι Να

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αριθ. 82 / 2016 Κατάργηση της υπ αριθ. 1901/85 απόφασης του Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου (ΦΕΚ 49/Β/19.02.1986), τροποποίηση του άρθρου 80 «Είδη γάλακτος» του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (ΚΤΠ) (ΦΕΚ 788/Β/31.12.1987),

Διαβάστε περισσότερα

Υγειονομικά προϊόντα Stalosan

Υγειονομικά προϊόντα Stalosan Υγειονομικά προϊόντα Stalosan Τρία προϊόντα με αυξανόμενη αποτελεσματικότητα STALOSAN DRY Η απορρόφηση υγρασίας/αφύγρανση είναι η κύρια δράση του Stalosan Dry. Με την απορρόφηση υγρασίας οι μικροοργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. της πρότασης ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. της πρότασης ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 20.3.2014 COM(2014) 174 final ANNEXES 1 to 3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ της πρότασης ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 15: Αντιμικροβιακή Δράση Οργανικών Οξέων, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 5η. Ποιοτικός έλεγχος-νοθεία στο γάλα. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων

Άσκηση 5η. Ποιοτικός έλεγχος-νοθεία στο γάλα. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Άσκηση 5η Ποιοτικός έλεγχος-νοθεία στο γάλα Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Γάλα Γάλα είναι το απαλλαγμένο πρωτογάλατος προϊόν πλήρους και χωρίς διακοπής αρμέγματος υγιούς

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (2/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά ΓΕΝΙΚΑ Το γιαούρτι προέρχεται από το αγελαδινό, κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα, το οποίο βράζεται και αργότερα, όταν η θερμοκρασία του κατέβει στους 40 50 ο C προστίθεται η μαγιά και αφήνεται να πήξει. Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις για την εργαστηριακή άσκηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Τεχνολογίας Τροφίμων Καθηγητής Ιωάννης Ρούσσης.

Σημειώσεις για την εργαστηριακή άσκηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Τεχνολογίας Τροφίμων Καθηγητής Ιωάννης Ρούσσης. Σημειώσεις για την εργαστηριακή άσκηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Τεχνολογίας Τροφίμων Καθηγητής Ιωάννης Ρούσσης Προσδιορισμοί Ειδικό βάρος Οξύτητα Στερεό υπόλειμμα Λακτόζη Έλεγχος παστερίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Οι μικροοργανισμοί είναι αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας του κόσμου μας όσο και της κοινωνικής εξέλιξης του ανθρώπου Βιοτεχνολογία o Ο όρος Βιοτεχνολογία χρησιμοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Ευάγγελος Ζήκος -Γεωπόνος M. Sc ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ

Ευάγγελος Ζήκος -Γεωπόνος M. Sc ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Ευάγγελος Ζήκος -Γεωπόνος M. Sc ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Οι κύριες αλλοιώσεις του ελαιολάδου είναι : Η υδρόλυση Η οξείδωση Η υδρόλυση συμβαίνει κυρίως στο χρόνο πριν από την παραλαβή του ελαιολάδου

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 6: Μικροβιολογία Τυριού (1/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 80α (1) Διατηρημένα γάλατα, μερικά ή ολικά αφυδατωμένα

Άρθρο 80α (1) Διατηρημένα γάλατα, μερικά ή ολικά αφυδατωμένα Άρθρο 80α (1) Διατηρημένα γάλατα, μερικά ή ολικά αφυδατωμένα 1. Οι διατάξεις αυτού του άρθρου εφαρμόζονται στα μερικά ή ολικά αφυδατωμένα, διατηρημένα γάλατα που ορίζονται στο Παράρτημα Ι. 2. Διαγράφεται

Διαβάστε περισσότερα

Θρεπτικές ύλες Τρόφιµα - Τροφή

Θρεπτικές ύλες Τρόφιµα - Τροφή ΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 Θρεπτικές ύλες Τι καλούµε θρεπτικές ύλες; Ποιες είναι; Τρόφιµα Τι καλούµε τρόφιµο; Χηµεία Τροφίµων Θρεπτικές ύλες Τρόφιµα - Τροφή Προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί ένα προϊόν τρόφιµο; 2

Διαβάστε περισσότερα

Protecure και Endosan. Protecure. Endosan

Protecure και Endosan. Protecure. Endosan Υγιεινό Φυσικό Προβιοτικό Protecure Endosan Protecure και Endosan Υγιεινό Φυσικό Προβιοτικό Τα νέα ϖροβιοτικά, Protecure και Endosan, ϖεριέχουν καλλιέργειες µικροοργανισµών γαλακτικού οξέος, είναι φυσικά

Διαβάστε περισσότερα

Γάλα ιατηρήστε το στο ψυγείο

Γάλα ιατηρήστε το στο ψυγείο Σηµειώσεις για τον καθηγητή Γάλα ιατηρήστε το στο ψυγείο Βασικές γνώσεις Ο όρος γάλα, ως βασικό τρόφιµο, χωρίς κανένα προστεθειµένο επίθετο, ισχύει συνήθως για το αγελαδινό γάλα που είναι φρέσκο, πλήρες,

Διαβάστε περισσότερα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Μάθημα 6 6.1. SOS: Τι ονομάζεται διάλυμα, Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων καθαρών ουσιών. Παράδειγμα: Ο ατμοσφαιρικός αέρας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΞΗΣΗΣ (Κεφάλαιο 6 )

ΑΥΞΗΣΗΣ (Κεφάλαιο 6 ) ΑΥΞΗΣΗΣ (Κεφάλαιο 6 ) Απαραίτητος ο έλεγχος της αύξησης (αν και η αύξηση είναι αυτοπεριοριζόμενη) Ιδιαίτερα σημαντικός ο έλεγχος για τα τρόφιμα Ο περιορισμός της αύξησης μπορεί να γίνει είτε με αναστολή

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (3/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (3/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (3/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. Αντωνίου Μάντη Οµότιµου καθηγητή

ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. Αντωνίου Μάντη Οµότιµου καθηγητή ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Αντωνίου Μάντη Οµότιµου καθηγητή ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ (ΤΟΝΝΟΙ) Είδος γάλακτος Παραγωγή Αξιοποιείται από Βιοµηχανία-Βιοτεχνία

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 15: Αντιμικροβιακή Δράση Οργανικών Οξέων, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Κατάψυξη τροφίμων Κατάψυξη Απομάκρυνση θερμότητας από ένα προϊόν με αποτέλεσμα την μείωση της θερμοκρασίας του κάτω από το σημείο πήξης. Ως μέθοδος συντήρησης βασίζεται: Στην

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 7: Ιδιότητες του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΦΕΤΑ: ΕΝΑΣ ΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΥΡΗΚΑΣΤΙΚΩΝ. Γκόλφω Μοάτσου

ΦΕΤΑ: ΕΝΑΣ ΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΥΡΗΚΑΣΤΙΚΩΝ. Γκόλφω Μοάτσου ΦΕΤΑ: ΕΝΑΣ ΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΥΡΗΚΑΣΤΙΚΩΝ Γκόλφω Μοάτσου Επίκουρος Kαθηγήτρια Εργαστήριο Γαλακτοκοµίας Τµήµα Επιστήµης & Τεχνολογίας Τροφίµων Γεωπονικό Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων

Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Αποφλοίωση και καθαρισμός Πολλά φυτικά προϊόντα π.χ, μήλα, πατάτες χρειάζονται αποφλοίωση ή καθαρισμό μερικών τμημάτων τους πριν από την κατεργασία.

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (4/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (4/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (4/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΟΚ) αριθ. 2081/92 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ] ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ άρθρο 5 ( ) άρθρο 17 (Χ) ΠΟΠ (Χ) ΗΤΕ ( )

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΟΚ) αριθ. 2081/92 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ] ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ άρθρο 5 ( ) άρθρο 17 (Χ) ΠΟΠ (Χ) ΗΤΕ ( ) ΕΙ706/96/79560000.ΡΟΟ Ε) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΟΚ) αριθ. 2081/92 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ] ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ άρθρο 5 ( ) άρθρο 17 (Χ) ΠΟΠ (Χ) ΗΤΕ ( ) Αριθμός φακέλου που δίνεται από το κράτος μέλος: 1. ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΘΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (1/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (1/4), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 2: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Λακτόζη (1/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος

ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ Υδατάνθρακες Λίπη Πρωτεΐνες Νερό Ανόργανα συστατικά Βιταμίνες Υπευθ. Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Πρακτική. Πρακτικό Εργαστήριο Πίνακας Ελέγχου

Δ. Πρακτική. Πρακτικό Εργαστήριο Πίνακας Ελέγχου Δ. Πρακτική. Πρακτικό Εργαστήριο Πίνακας Ελέγχου Ο παρακάτω πίνακας παρέχει πληροφορίες για τις ομάδες προϊόντων, όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο Γ. Η πρώτη στήλη παρουσιάζει όλων των ειδών τα προϊοντικά

Διαβάστε περισσότερα

❷ Η εµφάνιση και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφίµων. ❸ Η θρεπτική αξία των τροφίµων. ❻ Η προσαρµογή στο νέο προφίλ των τροφίµων

❷ Η εµφάνιση και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφίµων. ❸ Η θρεπτική αξία των τροφίµων. ❻ Η προσαρµογή στο νέο προφίλ των τροφίµων Ποιότητα Ορισµός Η έννοια της ποιότητας όπως αυτή ορίζεται από τον ιεθνή Οργανισµό Τυποποίησης (ISO) αναφέρεται στο σύνολο των ιδιοτήτων και των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος τα οποία του προσδίδουν τη

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ. Κωνσταντίνα Τζιά

Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ. Κωνσταντίνα Τζιά Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Κωνσταντίνα Τζιά ΠΕΡΙΛΗΨΗ Συντήρηση φρούτων ή λαχανικών με χρήση εδώδιμων μεμβρανών σε συνδυασμό με ψύξη ή/και συσκευασία ΜΑΡ Προϊόντα:

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομικά Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης της Κρήτης

Γαλακτοκομικά Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης της Κρήτης Γαλακτοκομικά Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης της Κρήτης Εμμανουήλ Μιχ. Ανυφαντάκης Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Γάλακτος Ελλάδας Ομότ. Καθ. Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Παραδοσιακά γεωργικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΚΑΙ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α A ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΜΑ Α Β ) ΤΡΙΤΗ 31

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές εξετάσεις 2015. Υγιεινή και Ασφάλεια Τροφίμων Γ ΕΠΑ.Λ ΟΜΑΔΑ Α & Β

Γενικές εξετάσεις 2015. Υγιεινή και Ασφάλεια Τροφίμων Γ ΕΠΑ.Λ ΟΜΑΔΑ Α & Β Φροντιστήρια δυαδικό 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ δυαδικό Γενικές εξετάσεις 2015 Υγιεινή και Ασφάλεια Τροφίμων Γ ΕΠΑ.Λ ΟΜΑΔΑ Α & Β Τα θέματα επεξεργάστηκαν οι καθηγητές των Φροντιστηρίων «δυαδικό» Μπουρδούνη Κ. ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

13/1/2016. Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου. Το Εργαστήριο Περιλαμβάνει

13/1/2016. Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου. Το Εργαστήριο Περιλαμβάνει ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου Κουτρουμπής Φώτιος Γεωπόνος Αγγελής Γεώργιος Γεωπόνος MSc Το Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια Τεχνικές διεργασίες Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια ΓΕΩΡΓΙΑ Γενετική βελτίωση ποικιλιών φυτών για αντοχή στις ασθένειες, ξηρασία, αφιλόξενα εδάφη Μαζική παραγωγή κλώνων Ανάπτυξη βιο-εντομοκτόνων

Διαβάστε περισσότερα

R 1 R 2 R 3 ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ. Λινολενικό (C 18:3 ) Ελαϊκό (C 18:1 ) Λινελαϊκό (C 18:2 )

R 1 R 2 R 3 ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ. Λινολενικό (C 18:3 ) Ελαϊκό (C 18:1 ) Λινελαϊκό (C 18:2 ) ΕΞΕΤΑΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΛΑΔΙΩΝ Ελαϊκό οξύ διάρκεια 2 ώρες Στόχοι της άσκησης: Η εξοικείωση με τη χημική σύσταση των λιπαρών υλών. Η κατανόηση της όξινης υδρόλυσης ως παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (2/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (2/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (2/2), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Αγελαδινό 2,8 0,7 3,4 4,7 110-120. Πρόβειο 4,5 0,9 7,2 4,8 162-250. Κατσικίσιο* 3,0 3,8 102-203

Αγελαδινό 2,8 0,7 3,4 4,7 110-120. Πρόβειο 4,5 0,9 7,2 4,8 162-250. Κατσικίσιο* 3,0 3,8 102-203 Τύποι γάλακτος Πρωτεϊνη λίπος λακτόζηασβέστιο Καζεϊνη Ορρού Αγελαδινό 2,8 0,7 3,4 4,7 110-120 Πρόβειο 4,5 0,9 7,2 4,8 162-250 Κατσικίσιο* 3,0 3,8 102-203 *Το κατσικίσιο γάλα έχει λιγότερη Λακτόζη από το

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 5: Ψύξη, 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής

Γαλακτοκομία. Ενότητα 5: Ψύξη, 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου. Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Γαλακτοκομία Ενότητα 5: Ψύξη, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί Στόχοι Να γνωρίζουν οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 4η. Ποιοτικός έλεγχος-νοθεία στο γάλα. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων

Άσκηση 4η. Ποιοτικός έλεγχος-νοθεία στο γάλα. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Άσκηση 4η Ποιοτικός έλεγχος-νοθεία στο γάλα Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Γάλα Γάλα είναι το απαλλαγμένο πρωτογάλατος προϊόν πλήρους και χωρίς διακοπής αρμέγματος υγιούς

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών

Θέματα Πανελλαδικών Θέματα Πανελλαδικών 2000-2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Κεφάλαιο 7 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 1 Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Θέμα 1 ο 2 Θέμα 2 ο 8 Θέμα 3 ο 12 Θέμα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Καλλιέργεια είναι η διαδικασία ανάπτυξης μικροοργανισμών με διάφορους τεχνητούς τρόπους στο εργαστήριο ή σε βιομηχανικό επίπεδο. Με τη δημιουργία καλλιεργειών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 31.1.2017 C(2017) 403 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 251/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Γαλακτοκομία. Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Θερμική Επεξεργασία Γάλακτος (1/2), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΝΟΥΚΛΕΪΚΩΝ ΟΞΕΩΝ (DNA ΚΑΙ RNA AΠΟ ΦΥΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ) Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ Εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

Η εταιρία εφαρμόζει σύστημα διαχείρισης ασφάλειας των τροφίμων ISO 22.000:2005 πιστοποιημένο από την TÜV HELLAS.

Η εταιρία εφαρμόζει σύστημα διαχείρισης ασφάλειας των τροφίμων ISO 22.000:2005 πιστοποιημένο από την TÜV HELLAS. από το 1966 Το Χθες Το πρώτο τυροκομείο της οικογένειας ιδρύθηκε το 1966, από τον παππού της οικογένειας Γρηγόρη στο χωριό Χύδηρα της Λέσβου. Το χωριό Χύδηρα είναι ένα μικρό σχετικά χωριό δυτικά του νησιού,

Διαβάστε περισσότερα

Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου

Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου Λίπη - έλαια Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου 1 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Κύρια συστατικά τροφίμων Λιπίδια Υδατάνθρακες Αμινοξέα Πρωτεΐνες Ένζυμα Βιταμίνες Άλατα Νερό Άλλα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΝΖΥΜΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ 1. Να εξηγήσετε γιατί πολλές βιταμίνες, παρά τη μικρή συγκέντρωσή τους στον οργανισμό, είναι πολύ σημαντικές για

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (1/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ. 1. ΜΑΛΑΚΟ ΤΥΡΙ ΧΙΟΥ «ΜΑΣΤΕΛΟ» www.mastelo.gr

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ. 1. ΜΑΛΑΚΟ ΤΥΡΙ ΧΙΟΥ «ΜΑΣΤΕΛΟ» www.mastelo.gr ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 1. ΜΑΛΑΚΟ ΤΥΡΙ ΧΙΟΥ «ΜΑΣΤΕΛΟ» www.mastelo.gr Είναι λευκό μαλακό τυρί που φτιάχνεται από αγελαδινό γάλα. Το γάλα που χρησιμοποιείται για την παρασκευή του συλλέγετε καθημερινά από στάβλους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ STEM: ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ STEM: ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ STEM: ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ Ελένη Κάτανα & Κατερίνα Σάλτα STEM Φυσικές Επιστήμες Τεχνολογία Εκπαίδευση STEM Science (Φυσικές Επιστήμες) Technology

Διαβάστε περισσότερα

Οι Μικροοργανισμοί σαν Δείκτες Ασφάλειας των Τροφίμων

Οι Μικροοργανισμοί σαν Δείκτες Ασφάλειας των Τροφίμων Οι Μικροοργανισμοί σαν Δείκτες Ασφάλειας των Τροφίμων Μικροοργανισμοί δείκτες (ΜΔ) είναι ομάδες ή είδη m/o που μπορούν εύκολα να προσδιοριστούν και των οποίων η παρουσία όταν ξεπερνά ορισμένα προκαθορισμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος

ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Γ.Λυμπεράτος και Δ.Κέκος Βιοτεχνολογία 1981: European Federation of Biotechnology όρισε την Βιοτεχνολογία ως: "την ολοκληρωμένη χρήση της Βιοχημείας, της Μικροβιολογίας και της Χημικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΞΙΝΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΞΙΝΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΞΙΝΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΓΑΛΑ (ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΗ) ΖΥΜΩΜΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

+ ^ + + Ε + Υ-ΕΥ-Π + Π + Ε. 8. Σημειώστε σωστό ή λάθος σε καθεμιά από τις απαντήσεις που ακολουθούν.

+ ^ + + Ε + Υ-ΕΥ-Π + Π + Ε. 8. Σημειώστε σωστό ή λάθος σε καθεμιά από τις απαντήσεις που ακολουθούν. Υποενότητα 3.2 1. Τι είναι ενέργεια ενεργοποίησης και ποια η σχέση ενός ενζύμου με αυτήν. Η απάντηση βρίσκεται στην παράγραφο του σχολικού βιβλίου «Μηχανισμός δράσης των ενζύμων». 2.0 τρόπος δράσης των

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ

Δ. Μείωση του αριθμού των μικροοργανισμών 4. Να αντιστοιχίσετε τα συστατικά της στήλης Ι με το ρόλο τους στη στήλη ΙΙ Κεφάλαιο 7: Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 1. Η βιοτεχνολογία άρχισε να εφαρμόζεται α. μετά τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) β. μετά την ανακάλυψη της δομής του μορίου του DNA από τους Watson και

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 2: Μικροβιακές Καλλιέργειες(3/5), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Δημητριακά και προϊόντα Αρτοποιίας Ψωμί και Γλυκά 5

Δημητριακά και προϊόντα Αρτοποιίας Ψωμί και Γλυκά 5 31 Δημητριακά και προϊόντα Αρτοποιίας Ψωμί και Γλυκά 5 Πολύ λίγοι υδρατμοί επιλογή σωστής θερμοκρασίας Οι θερμοκρασίες ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο του ψωμιού. Το σιταρένιο ψωμί ψήνεται σε χαμηλότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Η τροφή αποτελείται και από ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, νουκλεϊνικά οξέα). Οι ουσίες αυτές διασπώνται (πέψη) σε απλούστερες (αμινοξέα, απλά σάκχαρα,

Διαβάστε περισσότερα

ενζυμική αμαύρωση. Η ενζυμική αμαύρωση είναι το μαύρισμα τις μελανίνες

ενζυμική αμαύρωση. Η ενζυμική αμαύρωση είναι το μαύρισμα τις μελανίνες Ενζυμική αμαύρωση Όταν καθαρίζουμε ή κόβουμε λαχανικά και φρούτα συμβαίνουν μια σειρά αντιδράσεων που μεταβάλουν το χρώμα της σάρκας τους σε σκούρο. Αυτές οι μεταβολές ονομάζονται ενζυμική αμαύρωση. Η

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 14: Εμπόδια Μικροβιακής Προέλευσης - Βακτηριοσίνες, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Διδάσκων: Διονύσης Μαντζαβίνος (mantzavinos@chemeng.upatras.gr) Βοηθός: Αλέξης Πάντζιαρος (alexis_panji@hotmail.com) Διδασκαλία: Δευτέρα 09:15-12:00 (Αίθουσα ΧΜ3) Φροντιστήριο: Πέμπτη

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟΥ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟΥ Δρ Γεώργιος Σαμούρης Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΤΗΜΑ ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. - 57001 ΘΕΡΜΗ, Τ.Θ. 6272

Διαβάστε περισσότερα

Επιδραση της αλατισης και καπνισης στα θρεπτικα συστατικά των ζωικών προιοντων Εκτός από το χλωριούχο νάτριο, για συντηρηση για τα ψαρια και το

Επιδραση της αλατισης και καπνισης στα θρεπτικα συστατικά των ζωικών προιοντων Εκτός από το χλωριούχο νάτριο, για συντηρηση για τα ψαρια και το Επιδραση της αλατισης και καπνισης στα θρεπτικα συστατικά των ζωικών προιοντων Εκτός από το χλωριούχο νάτριο, για συντηρηση για τα ψαρια και το κρεας, γίνεται και χρήση άλλων αλατων όπως νιτρικών και νιτρωδών.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε τροφή του αυξανόμενου ανθρώπινου πληθυσμού, πρέπει να αυξηθεί η φυτική και ζωική παραγωγή Ελεγχόμενες διασταυρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι εμφιαλωμένων νερών. Επιτραπέζιο νερό Μεταλλικό νερό Ανθρακούχο νερό

Τύποι εμφιαλωμένων νερών. Επιτραπέζιο νερό Μεταλλικό νερό Ανθρακούχο νερό Εμφιαλωμένο νερό Τι είναι; Εμφιαλωμένο νερό καλείται το νερό που πωλείται στο εμπόριο συσκευασμένο αεροστεγώς εντός γυάλινων ή πλαστικών φιαλών ή δοχείων και προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Τύποι

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικές Δραστηριότητες

Ερευνητικές Δραστηριότητες Ερευνητικές Δραστηριότητες & Θεματικές Περιοχές Διπλωματικών Εργασιών Ομάδας Χημείας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Τομέας Χημικών Εφαρμογών, Χημικής Ανάλυσης & Χημείας Περιβάλλοντος Μέλη: Κουτίνας

Διαβάστε περισσότερα