Γεωγραφικές δυναμικές και σύγχρονοι μετασχηματισμοί του ελληνικού χώρου

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΠΜΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕYΘΥΝΣΗ B: Πολεοδομία - Χωροταξία Γεωγραφικές δυναμικές και σύγχρονοι μετασχηματισμοί του ελληνικού χώρου Μετασχηματισμοί του ορεινού τοπίου στην περιοχή του κάτω Ολύμπου. Μεταπτυχιακός φοιτητής: Μιχαντάς Αναστάσιος, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, MA in Design. Διδακτική Ομάδα: Σ. Αυγερινού Κολώνια, Π. Ηλιοπούλου, Ε. Χανιώτου, Ν. Μπελαβίλας, Ε. Κλαμπατσέα. Αθήνα 2010

2 Περιεχόμενα Αντικείμενο της εργασίας...σελ.2 Υπόθεση εργασίας... σελ.2 Μεθοδολογία... σελ.3 Εισαγωγή... σελ.4 1. Γεωγραφικά-Ιστορικά στοιχεία για την Καλλιπεύκη (Νεζερός) και τη λίμνη Ασκουρίδα η περιοχή σήμερα...σελ Θέση Ιστορία... σελ Η περιοχή μελέτης σήμερα, σύντομη περιγραφή... σελ.8 2. Δημογραφικά στατιστικά δεδομένα της περιοχής μελέτης... σελ Επιθυμία της τοπικής κοινωνίας και βαθμός αποδοχής του εν λόγω εγχειρήματος...σελ Διαμόρφωση λύσεων αποκατάστασης... σελ Αναμενόμενα οφέλη από την αποκατάσταση της λίμνης, συμπεράσματα... σελ.21 Βιβλιογραφία-πηγές...σελ.24 Παράρτημα...σελ.26 2

3 Αντικείμενο της εργασίας Η παρούσα εργασία εστιάζεται στην περιοχή του κάτω Ολύμπου και πιο συγκεκριμένα εξετάζει την περίπτωση της επανασύστασης της λίμνης ασκουρίδας στον οικισμό Καλλιπεύκη. Εντοπίζοντας τα κύρια και εν συνεχεία τα ειδικά χαρακτηριστικά του τόπου ακολουθεί περιγραφή της περιοχής. Στη συνέχεια μέσα από δημογραφική ανάλυση ανακύπτει η αναγκαιότητα για άμεση εφαρμογή του έργου επανασύστασης της λίμνης κάτι που σχεδόν βρίσκει σύμφωνο το σύνολο τον κατοίκων του οικισμού. Ακολουθεί περιγραφή των λύσεων αποκατάστασης καταλήγοντας στον οικονομικό- κοινωνικό αντίκτυπο που το εν λόγω εγχείρημα θα έχει στον παρακείμενο οικισμό (Καλλιπεύκη) καθώς και στην ευρύτερη περιοχή του κάτω Ολύμπου. Υπόθεση εργασίας Η εγκατάλειψη του οικισμού από τους κατοίκους του και κυρίως τους νέους, το χαμηλό εισόδημα από τη γεωργία, το επίσης χαμηλό εισόδημα από την κτηνοτροφία η οποία βρίσκεται σε άμεση εξάρτηση από την τοπική γεωργική παραγωγή και η απομόνωση της περιοχής λόγω του ορεινού της χαρακτήρα και της απόστασής της από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, αποτελούν ορισμένα από τα βασικότερα προβλήματα των κατοίκων της Καλλιπεύκης. Η επανασύσταση της λίμνης φιλοδοξεί να ανατρέψει και να δώσει νέα ώθηση ανάπτυξης στο χωριό και την ευρύτερη περιοχή. 3

4 Μεθοδολογία Η μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθείται αναλύεται σε 5 στάδια: Στο πρώτο στάδιο γίνεται μια σύντομη ιστορική αναφορά ενώ παράλληλα γίνεται και περιγραφή-παρουσίαση της περιοχής μελέτης Στο δεύτερο στάδιο ακολουθεί ανάλυση των δημογραφικών δεδομένων στην περιοχή υπογραμμίζονται συμπεράσματα και για την απασχόληση Στο τρίτο στάδιο εξετάζεται η κοινωνική αποδοχή του έργου επανασύστασης της λίμνης από τους κατοίκους του χωριού Στο τέταρτο στάδιο παρουσιάζονται οι λύσεις αποκατάστασης Στο πέμπτο στάδιο παρουσιάζονται τα αναμενόμενα οφέλησυμπεράσματα και ένας μικρός προβληματισμός. 4

5 Εισαγωγή Σήμερα τόσο η εθνική όσο και η κοινοτική νομοθεσία καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, ευνοούν την μερική αποκατάσταση των υγροτόπων που έχουν χαθεί ή απλώς υποβαθμισθεί. Ειδικότερα, η αποκατάσταση των υγροτόπων μας στη χώρα μας, αποτελεί έναν από τους κύριους σκοπούς της επίσημης Ελληνικής Στρατηγικής για τους Υγροτοπικούς Πόρους την οποία συνέταξε το ΥΠΕΧΩΔΕ το Η ανάγκη της αποκατάστασης έχει αναγνωρισθεί έμπρακτα και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως δείχνει το γεγονός ότι σοβαρά κονδύλια έχουν διατεθεί και διατίθενται για έργα αποκατάστασης στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη-μέλη. Η λίμνη της Καλλιπεύκης γνωστή και ως λίμνη Ασκουρίδα ή Ασκυρίδα ήταν μια από τις λίγες ορεινές λίμνες της χώρας μας, σε υψόμετρο περίπου μέτρων, η οποία εκτείνονταν στα νότια του χωριού Καλλιπεύκη. Η λίμνη αυτή παρά τη σχετικά μικρή της επιφάνεια, περίπου στρέμματα, ασκούσε αξιόλογη εξισορροποιητική επίδραση στο κλίμα του οροπεδίου, αλλά και στη γενικότερη οικολογική ισορροπία της περιοχής. Παράλληλα, προσέφερε αξίες στον τοπικό πληθυσμό όπως τι αλιευτική, η θηρευτική, η κτηνοτροφική, η πολιτισμική και η αναψυχική. Η ολοκλήρωση των έργων αποξήρανσής της το 1921 για την προστασία από την ελονοσία και την απόκτηση γεωργικών εκτάσεων δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Παρότι συνέβαλε στην προστασία του τοπικού πληθυσμού από την ελονοσία, εντούτοις η καύση των αποκαλυπτόμενων εκτάσεων για την εκχέρσωσή τους, είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της παραγωγικότητας των εδαφών στο μεγαλύτερο μέρος τους. Σήμερα, η εγκατάλειψη του οικισμού από τους κατοίκους τον και κυρίως τους νέους, το χαμηλό εισόδημα από τη γεωργία, το επίσης χαμηλό εισόδημα από την κτηνοτροφία η οποία βρίσκεται σε άμεση εξάρτηση από την τοπική γεωργική παραγωγή και η απομόνωση της περιοχής λόγω του ορεινού της χαρακτήρα και της απόστασής της από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, αποτελούν ορισμένα από τα βασικότερα προβλήματα των κατοίκων της Καλλιπεύκης. Η επανασύσταση της λίμνης Ασκουρίδας ως μέσο για την 5

6 περιβαλλοντική αποκατάστασης της περιοχής, την άμβλυνση των ανωτέρω προβλημάτων αλλά και ως μοχλός ανάπτυξης τόσο της τοπικής κοινωνίας όσο και της ευρύτερης περιοχής, έχει ήδη αρχίσει να διερευνάται τόσο από μερίδα της ίδιας της τοπικής κοινωνίας όσο και από την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και κρατικούς φορείς σε περιφερειακό επίπεδο. 1 Υπό αυτές τις συνθήκες η Περιφέρεια της Θεσσαλίας, με προδιαγραφές που εκπόνησε η Διαχειριστική αρχή του ΠΕΠ Θεσσαλίας, ανάθεσε το 2005 στο ΕΚΒΥ την εκπόνηση του έργου «Μελέτη σκοπιμότητας για την επανασύσταση της λίμνης Καλλιπεύκης του Δήμου Γόννων», με βασικό σκοπό τη διερεύνηση της δυνατότητας αποκατάστασης του τέως υγροτόπου αλλά και του μεγέθους των αξιών και ωφελειών που θα προκύψουν για την περιοχή. 1. Γεωγραφικά-Ιστορικά στοιχεία για την Καλλιπεύκη (Νεζερός) και τη λίμνη Ασκουρίδα η περιοχή σήμερα 1.1 Θέση Ιστορία Ο τόπος (θέση) 1 Από την περίληψη της Μελέτης σκοπιμότητας επανασύστασης της λίμνης της Καλλιπεύκης.. Η απόφαση για την επαναδημιουργία της λίμνης πάρθηκε στις 22 Απριλίου

7 Η Καλλιπεύκη κατέχει το υψηλότερο σημείο του Κάτω Ολύμπου. Βρίσκεται στα βορειοανατολικά του Νομού Λάρισας, κοντά στην Κοιλάδα των Τεμπών, 58χλμ από τη Λάρισα και 130 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο περίπου μέτρων και περιβάλλεται από πυκνά δάση οξιάς, βελανιδιάς, έλατου και πεύκου. Είναι ένα από τα ωραιότερα ορεινά παραδοσιακά χωριά του Νομού Λάρισας. Ανήκει στο Δήμο Γόννων, από όπου και ξεκινούν ακτινωτά δρόμοι προς όλες τις κατευθύνσεις (προς Γόννους, Καρυά, το παραδοσιακό ορεινό χωριό Κρανιά του Δήμου Κάτω Ολύμπου και τον Παντελεήμονα στο Νομό Πιερίας). Παλιό όνομα του χωριού ήταν Νεζερός, το όνομα προέρχεται από σλαβική λέξη που σημαίνει λίμνη, έλος και απαντάται και σε άλλα σημεία της Ελλάδας ως τοπωνύμιο. Το σημερινό όνομα του χωριού Καλλιπεύκη, προέρχεται από την αρχαία ονομασία του παρακείμενου δάσους, που έχει διατηρηθεί μέχρι και σήμερα. 2 Η ευρύτερη περιοχή της Καλλιπεύκης κατοικήθηκε κατά τους Μακεδονικούς και Ελληνιστικούς χρόνους. Η λίμνη και τα δάση της Καλλιπεύκης, σύμφωνα με ανακοινώσεις του 1ου διεθνούς συνεδρίου Ιστορίας και Πολιτισμού της Θεσσαλίας, αποτέλεσαν το όριο ανάμεσα στην μακεδονική πόλη Ηράκλειο, σημερινό Πλαταμώνα και της Περραιβικής θεσσαλικής αρχαίας πόλης των Γόννων. Η περιοχή διατηρούσε επικοινωνία με την υπόλοιπη Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Από αρχαιοτάτων χρόνων, το χωριό, αποτελούσε πέρασμα από τη Μακεδονία προς τη Θεσσαλία και ήταν το ορεινό πέρασμα του Ξέρξη(480 π.χ.) πριν την κάθοδο του στις Θερμοπύλες και των ρωμαϊκών στρατιών (169 π.χ. ύπατος Μάρκιος Φίλιππος) που ήθελαν να αποφύγουν τα στενά των Τεμπών. Πηγές αναφέρουν ότι λόγω της στρατιωτικής σημασίας θέση του, χρησίμευε ως κρησφύγετο των κλεφτών κατά της τουρκοκρατίας. Επίσης υπήρξε χώρος δράσης στις αποτυχημένες θεσσαλικές εξεγέρσεις του Ολύμπου - Κίσαβου και Πηλίου και της επιτυχημένης του 1878 κατά των Τούρκων, που οδήγησε στην απελευθέρωση της 2 7

8 Θεσσαλίας και αργότερα χώρος δράσης της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών. 3 Στο κατάφυτο ακόμα και σήμερα οροπέδιο στα νότια του χωριού, υπήρχε παλαιότερα η λίμνη Οζερός (Εζερός - Νιζερός), που οι αρχαίοι ονόμαζαν Ασκουρίδα. Πριν από την αποξήρανση της λίμνης, η Καλλιπεύκη ήταν ψαροχώρι και τις τελευταίες δεκαετίες παράγει γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Η λίμνη βρισκόταν σε υψόμετρο 1006 μ.. Το όνομα της, Ασκυρίς, προέρχεται από το αρχαιοελληνικό άσκυρος, ένα αυτοφυές σπαθόμορφο χόρτο της περιοχής. Είχε έκταση στρέμματα και μέγιστο βάθος 12 μ. Επρόκειτο για αβαθή λίμνη με πολλά ψάρια, χωρίς επιφανειακή εκροή, που τροφοδοτούσε με τα νερά της τις πηγές των Τεμπών κοντά στον Πυργετό και δημιουργούσε στη βόρεια πλευρά της ένα έλος. Στο μεγαλύτερο μέρος της είχε πλούσια βλάστηση από καλάμια και νούφαρα, πράγμα που δυσχέραινε την αλιεία και συνεπώς την οικονομική της εκμετάλλευση. Αυτός ο λόγος σε συνδυασμό με την έλλειψη καλλιεργήσιμων εκτάσεων στην περιοχή καθώς και η ανάγκη προστασίας των κατοίκων από την ελονοσία, υπήρξε και ο σημαντικότερος για την απόφαση αποξήρανσής της στις αρχές του 20ού αιώνα. Η λίμνη της Καλλιπεύκης ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ,

9 Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1907 και ολοκληρώθηκαν το 1911, μετά από 4 χρόνια. Έτσι δημιουργήθηκε ένα εύφορο οροπέδιο, στο οποίο καλλιεργούνται μέχρι και σήμερα σιτάρι, φασόλια, βρώμη καθώς και οι φημισμένες πατάτες της Καλλιπεύκης. Με την πάροδο δεκαετιών διαπιστώθηκε η ανάγκη μερικής τουλάχιστον ανασύσταση της λίμνης, αφού τα χωράφια άρχισαν να υστερούν σε απόδοση αλλά και η έλλειψη νερού για άρδευση ήταν πλέον εμφανής. Η λίμνη θα συμβάλει επίσης στην αλλαγή μικροκλίματος, στην ανάπτυξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων, δηλαδή, στην τουριστική αξιοποίηση του χωριού και της γύρω περιοχής. 1.2 Η περιοχή μελέτης σήμερα, σύντομη περιγραφή Σήμερα στην Καλλιπεύκη, ο επισκέπτης, θα θαυμάσει το τοπίο, το δάσος με τις οξιές, τα έλατα και τα πεύκα. Η δασική έκταση είναι βατή από πεζούς και αυτοκίνητα, με χώρους αναψυχής που επί της ουσίας αποτελεί ένα τεράστιο πάρκο με μονοπάτια, δασικούς δρόμους, ρυάκια και διάσπαρτα εξωκλήσια στις πλαγιές και στα ξέφωτα. Η Καλλιπεύκη Η πηγή «Πατωμένη» αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους χώρους αναψυχής, 2 χλμ. από το χωριό, ένας τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με πανύψηλα πεύκα και πηγές με υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό νερό. Αξιόλογοι προορισμοί διαδρομές και τοποθεσίες μέσα στο δασός της Καλλιπεύκης αποτελούν ο χώρος αναψυχής Αγία Τριάδα καθώς και η τεχνητή λίμνη στη θέση Κατής σε υψόμετρο μέτρων 9

10 Στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού, κάτω από τα πλατάνια ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει καφέ, τσίπουρο και φαγητό. Επίσης γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ και τρεις παιδικές χαρές θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες των παιδιών και των νέων. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1996 λειτουργεί στην Καλλιπεύκη και η κατασκήνωση «Ελευθερία» των προσκόπων Λάρισας. Η Πατωμένη Τα τελευταία χρόνια, ανά διετία, πραγματοποιείται τ ο Φεστιβάλ Αφήγησης Κάτω Ολύμπου, με μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Τα Φεστιβάλ πραγματοποιούνται αρχές καλοκαιριού με διοργανωτές το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Εργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού και Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης), το Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο Απανταχού Καλλιπευκιωτών «Η ΠΑΤ ΩΜΕΝΗ» και το Π.Ο.Φ.Α. (Πανελλήνιο Όμιλο Φίλων Αφήγησης). Όλες οι εκδηλώσεις των Φεστιβάλ πραγματοποιήθηκαν σε φυσικό περιβάλλον. Διοργανώθηκαν εκτός των άλλων μέσα το δάσος, δραστηριότητες και παιχνίδια, για παιδιά και ενηλίκους. 4 Γνωστές είναι οι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο ορεινό χωριό όπως πεζοπορικές και οδικές διαδρομές, ποδηλασία βουνού και αλεξίπτωτο πλαγιάς. Χαρακτηριστική διαδρομή σε ένα κατάφυτο τοπίο, για όλες τις εποχές 4 2 ο Φεστιβάλ Αφήγησης Κάτω Ολύμπου Καλλιπεύκη Ιούνιος

11 του χρόνου αποτελεί το εθνικό μονοπάτι 02 που συνδέει τον Όλυμπο με το Πήλιο. Έχει αφετηρία το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 στον Όλυμπο. Διέρχεται από την Καρυά, κατευθύνεται στον Κάτω Όλυμπο περνώντας από την Καλλιπεύκη και τη Ραψάνη, μπαίνει στην κοιλάδα των Τεμπών και από εκεί περνά στον Κίσσαβο. 5 Παρά το ιδιαίτερο φυσικό καλός του τόπου και τις εξαιρετικές προοπτικές ανάπτυξης το χωριό συρρικνώνεται πληθυσμιακά όπως θα διαπιστωθεί στο παρακάτω κεφάλαιο. Τα μονοπάτια 02 και Ε

12 2. Δημογραφικά στατιστικά δεδομένα της περιοχής μελέτης Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του πίνακα, ο πληθυσμός του Δήμου Γόννων μειώνεται συνεχώς κατά την περίοδο Το φαινόμενο δεν είναι βέβαια πρωτοφανές και ακολουθεί τα συνήθη πρότυπα εγκατάλειψης της υπαίθρου αφού φαίνεται ότι η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται στον πιο ορεινό οικισμό της Καλλιπεύκης που βρίσκεται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από το κύριο αστικό κέντρο της περιοχής τη Λάρισα. (Πίνακας π1) Πίνακας π1 Απασχόληση Όπως φαίνεται από τον πίνακα π2 που ακολουθεί, το σύνολο του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής μελέτης ανέρχεται σε άτομα. Το ποσοστό της ανεργίας (6,11%) είναι μικρότερο από το αντίστοιχο ποσοστό του Νομού Λάρισας (9,55%). 6 Πίνακας π2 6 ΕΣΥΕ

13 Σε ό,τι αφορά στην απασχόληση ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας (Πίνακας π3), οι κύριοι τομείς είναι ο πρωτογενής και κατόπιν ο τριτογενής, ενώ υπολείπεται ο δευτερογενής τομέας. Από τον κατωτέρω πίνακα γίνεται φανερός και ο εντονότερος γεωργοκτηνοτροφικός χαρακτήρας των Γόννων αν συγκριθεί με τα αντίστοιχα ποσοστά του Νομού Λάρισας, όπου ο τριτογενής τομέας υπερισχύει. Πίνακας π3 Η περιοχή του Δήμου Γόννων βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση λόγω οικονομικών και περιβαλλοντικών μεταβολών που έχουν δρομολογηθεί. Ειδικότερα, η περιοχή αναμένεται να επηρεασθεί από τις εξελίξεις στον γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα λόγω της αλλαγής του τρόπου ενίσχυσης των παραγωγών που υιοθετήθηκε στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (σταδιακή αποσύνδεση των επιδοτήσεων από την παραγωγή) και των ολοένα αυξανόμενων απαιτήσεων σε θέματα ποιότητας και περιβαλλοντικής συμμόρφωσης (όπως π.χ. ο Κανονισμός (ΕΚ) 1782/2003 και της σχετικής / Κοινής Υπουργικής Απόφασης1). Ταυτόχρονα, στην περιοχή υλοποιούνται μεγάλα έργα μεταφορών που αλλάζουν το τοπίο της τοπικής οικονομίας (σήραγγες Τεμπών, παύση λειτουργίας Σιδηροδρομικού Σταθμού Τεμπών και μετατροπή του σε υποδομή ενημέρωσης για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, βελτίωση της οδικής σύνδεσης με Λάρισα). Στον περιβαλλοντικό τομέα έχει δρομολογηθεί η κήρυξη της περιοχής του Κάτω Ολύμπου σε προστατευόμενη και κατά τη διάρκεια της Προγραμματικής 13

14 Περιόδου προγραμματίζεται η δημιουργία Φορέα Διαχείρισης. Επίσης, η αναδημιουργία της τέως Λίμνης Ασκουρίδας από την Περιφέρεια Θεσσαλίας αναμένεται ως η σημαντικότερη εξέλιξη για την περιοχή. Αναμενόμενα αποτελέσματα- εξελίξεις Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να αναδιαμορφώσουν σταδιακά το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον της περιοχής καθώς αναμένεται να υπάρξει ζήτηση για απασχόληση στον τριτογενή τομέα (τουρισμός, αναψυχή, τεχνικές υπηρεσίες κ.λπ.). Μια ειδικότερη εξέλιξη που αναμένεται να εμφανισθεί είναι η αύξηση του επιστημονικού προσωπικού που θα εργάζεται για την περιοχή, αφού ιδιαίτερα οι πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το περιβάλλον απαιτούν τη συνεχή επιστημονική και τεχνική στήριξη για να λειτουργήσουν. Μια ακόμη εξέλιξη που ενδεχομένως πρέπει να αναμένεται είναι η αύξηση του μη γηγενούς πληθυσμού που μπορεί να αξιοποιήσει την περιοχή για παραθεριστική κατοικία. Αναλυτικότερα τα περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά οφέλη που θα ανακύψουν αναφέρονται σε παρακάτω κεφάλαιο Ειδικότερα για την Καλλιπεύκη Δημογραφία Ο ακριβής πληθυσμός του οικισμού εκτιμάτε στους 442 κατ. Τα δημογραφικά δεδομένα της περιοχής μελέτης παρουσιάζονται στον πίνακα π1. Σύμφωνα με αυτά, η πληθυσμιακή μεταβολή της περιοχής ακολουθεί τη γενικότερη τάση που παρατηρείται στη χώρα μας, της εγκατάλειψης των ορεινών οικισμών και της μετακίνησης στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο πληθυσμός της Καλλιπεύκης παρουσιάζει συνεχή πληθυσμιακή συρρίκνωση. Η μείωση αυτή του πληθυσμού έχει ιδιαίτερα υψηλό ρυθμό (27,1 %) κατά τη δεκαετία (Πίνακας π2). Η πυκνότητα του πληθυσμού της ανέρχεται σε 12 κατοίκους/km2. Η κατανομή του μόνιμου πληθυσμού κατά φύλο και ηλικία, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής της ΕΣΥΕ του έτους 14

15 2001, δίνεται στο Σχήμα δ1. Σχήμα δ1 Από το Σχήμα δ1 φαίνεται ότι στον οικισμό της Καλλιπεύκης παρατηρείται αναστροφή της ηλικιακής πυραμίδας, η οποία υποδηλώνει γήρανση του πληθυσμού τους. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι άνω των 55 ετών, με την ηλικιακή κλάση να συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων. Τα άτομα ηλικίας έως 14 ετών και τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών που δεν περιλαμβάνονται στα παραγωγικά άτομα, ανέρχονται σε 207 κατοίκους και αντιπροσωπεύουν το 46,9 % του συνολικού πληθυσμού της περιοχής. Επίσης, από το Σχήμα 2 φαίνεται ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών (36,9 %), δηλαδή τα άτομα που δεν ανήκουν και ούτε πρόκειται να επανέλθουν στο παραγωγικό δυναμικό της περιοχής σε σχέση με τα άτομα ηλικίας έως 14 ετών (10,0 %) που σταδιακά θα εντάσσονται σε αυτό, παρουσιάζουν αυξημένο ποσοστό συμμετοχής στο σύνολο του πληθυσμού της. Στην κατανομή του φύλου των κατοίκων της περιοχής, ο πληθυσμός των 15

16 ανδρών (223 άτομα) υπερτερεί ελάχιστα από των γυναικών (219 άτομα). Όσον αφορά το επίπεδο εκπαίδευσης (Πίνακας π4), πρέπει να σημειωθεί ότι στους κατοίκους του οικισμού της Καλλιπεύκης, παρατηρείται μεγάλο ποσοστό κατοίκων που δεν έχουν ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση). Επίπεδο εκπαίδευσης πληθυσμού ηλικίας 10 ετών και άνω Πίνακας π4 Απασχόληση Τα στοιχεία για την απασχόληση των κατοίκων της περιοχής μελέτης παρουσιάζονται στους πίνακες π2 και π3 Με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (2001), το σύνολο του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού της Καλλιπεύκης ανέρχεται σε 138 άτομα ή ποσοστό 25,5% του πληθυσμού. Έτσι, συγκριτικά με την απογραφή του 1991, ο ενεργός πληθυσμός έχει μειωθεί κατά 53,5 % στην περιοχή μελέτης. Οι άνεργοι στον οικισμό κατά τις δύο απογραφές ανέρχονται σε 5 και 3 άτομα αντίστοιχα. Ανάλογα ήταν και τα ποσοστά του οικονομικώς μη ενεργού πληθυσμού στην Καλλιπεύκη που άγγιζαν το 56,5% και 66,4% του συνόλου κατά τις απογραφές του 1991 και 2001 αντίστοιχα. Από τις οικονομικές δραστηριότητες η επικρατέστερη είναι αυτή του πρωτογενούς τομέα, αφού το 65,9% (κατά την απογραφή του 2001) του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού είναι γεωργοί και κτηνοτρόφοι, ποσοστό που αντικατοπτρίζει τον γεωργικό και κτηνοτροφικό χαρακτήρα της περιοχής. Επίσης, στον οικισμό της Καλλιπεύκης εμφανίζεται μεγάλο ποσοστό απασχόλησης στον τριτογενή τομέα (22,5%) έναντι του δευτερογενούς τομέα (8,7%). Το υψηλό ποσοστό 16

17 απασχόλησης στον τριτογενή τομέα που εμφανίζεται στα στοιχεία της ΕΣΥΕ οφείλεται στην απογραφή στον οικισμό κατοίκων άλλων περιοχών που κατάγονται από την Καλλιπεύκη. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, ο πραγματικός πληθυσμός που απασχολείται στον γεωργικό τομέα ανέρχεται σε άτομα, στην κτηνοτροφία σε 30 άτομα, ενώ στο δημόσιο δάσος της Καλλιπεύκης απασχολούνται υλοτόμοι. Αναφορικά με τον αριθμό των καταστημάτων στην περιοχή μελέτης, υπάρχει επιχείρηση επεξεργασίας ξύλου-πριστήριο, ξενώνας, "σνάκ-μπάρ" και καφενείαταβέρνες 7 Όσον αφορά τις κοινωνικές υποδομές στην Καλλιπεύκη υπάρχει μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο, ενώ για τις επόμενες βαθμίδες της εκπαίδευσης η περιοχή εξυπηρετείται από του Γόννους. Στον οικισμό υπάρχει Αγροτικό Ιατρείο και το πλησιέστερο Κέντρο Υγείας βρίσκεται στους Γόννους Επιθυμία της τοπικής κοινωνίας και βαθμός αποδοχής του εν λόγω εγχειρήματος Τα παραπάνω στοιχεία για τον οικισμό της Καλλιπεύκης καταδείκνυαν την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων από πλευράς πολιτείας προκείμενου να αναστραφεί η περαιτέρω πληθυσμιακή και οικονομική συρρίκνωση του οικισμού. Εξάλλου η ιδέα της επαναδημιουργίας της λίμνης ασκουρίδας διατυπώθηκε αρκετά χρόνια νωρίτερα τόσο από κρατικούς όσο και από τοπικούς φορείς συμπεριλαμβανόμενου και κάποιων κατοίκων του χωριού που έβλεπαν ένα τέτοιο έργο ως τη μοναδική ίσως ευκαιρία για την επιβίωση του τόπου τους. Λαμβάνοντας υπόψη επίσης το γεγονός οτι μεγάλο ποσοστό κατοίκων του οικισμού δεν έχουν ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση καθώς και την ένθερμη υποστήριξη για την υλοποίηση του έργου από πλευράς της περιφέρειας Θεσσαλίας αντιλαμβάνεται κανείς πως η τοπική κοινωνία αρχικά μάλλον με αμηχανία αντιμετώπισε την όλη πρόταση καθώς ούτε πλήρης ενημέρωση είχαν ούτε τις γνώσεις για να κατανοήσουν τις τεχνικές 7 (προσωπική επικοινωνία 2006). 8 Βλέπε Κακούρος Π

18 λεπτομέρειες και τα αποτελέσματα στα οποία οι μελέτες που εκπονήθηκαν και συνεχίζουν να εκπονούνται καταλήγουν. Ο θεμέλιος λίθος όπως χαρακτηριστικά περιέγραψαν τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης για την ανασύσταση της λίμνης της Καλλιπεύκης τοποθετήθηκε στις 22 Απριλίου του 2007 στην κοινωνική διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε στο δημοτικό διαμέρισμα Καλλιπεύκης του Δήμου Γόννων, με πρωτοβουλία της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η διαβούλευση έγινε παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του νομού και με τη συμμετοχή πολλών κατοίκων του οικισμού της Καλλιπεύκης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της διαβούλευσης υπήρξε σύμφωνη γνώμη για την αποκατάσταση της λίμνης με διατήρηση της μέγιστης στάθμης στα μέτρα (επιλογή λύσης Β) σύμφωνα και με τη μελέτη του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων. Η σκοπιμότητα του έργου έχει περιβαλλοντική, οικοτουριστική, αγροτική, πολιτιστική και εκπαιδευτική διάσταση, αποκτά υπερτοπικό χαρακτήρα με πολλαπλά οφέλη στους τομείς αυτούς, υπερβαίνοντα τα αναγκαία κόστη του έργου (κατ ελάχιστον ευρώ). Οι κάτοικοι, συνεπικουρούμενοι και από βουλευτές, εξέθεσαν τους προβληματισμούς τους, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις χαμηλές -το παραδέχθηκαν οι περισσότεροι- αποζημιώσεις, που αφορούν μόνο στις απαλλοτριώσεις των χωραφιών αλλά δεν προνοούν για τις επενδύσεις και τις εκμεταλλεύσεις. Για το λόγο αυτό και αποφασίστηκε να υπάρξει ειδική πρόσθετη μελέτη. Συμφωνήθηκε επίσης η ανάγκη εκπόνησης των τεχνικών, οικονομικοτεχνικών περιβαλλοντικών, προσαρμογής του ΣΧΟΟΑΠ, και άλλων μελετών προϋπολογισμού ευρώ. Για το λόγο αυτό καλούνται η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λάρισας, ο Δήμος Γόννων και το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων, το ΕΘΙΑΓΕ και άλλοι συναρμόδιοι φορείς, υπό το συντονισμό της Περιφέρειας Θεσσαλίας να συνεργαστούν για την επιτάχυνση των διαδικασιών του έργου και την επίλυση των τυχόν προβλημάτων που προκύψουν, ώστε το έργο να υλοποιηθεί εντός της προγραμματικής περιόδου Διαμόρφωση λύσεων αποκατάστασης 18

19 Βασικό σημείο της προσέγγισης η οποία ακολουθήθηκε στο πλαίσιο της μελέτης αυτής ήταν η ολοκληρωμένη αποκατάσταση τον υγροτόπου. Με τον όρο αυτό εννοούμε την αποκατάσταση κατά το δυνατό των περισσοτέρων λειτουργιών του που απωλέσθηκαν. Από τις λειτουργίες και από τα δομικά γνωρίσματα τον υγροτοπικού οικοσυστήματος που είναι δυνατό να αποκατασταθούν θα προκύψουν και οι αξίες για τον άνθρωπο, οι οποίες εντοπίζονται στα αγαθά και τις υπηρεσίες που θα αποκομίζει από τον υγρότοπο. Διερευνήθηκαν δυο λύσεις αποκατάστασης, οι οποίες αφορούν τη διατήρηση της μέγιστης στάθμης του υγροτόπου σε απόλυτο υψόμετρο 998 m (Λύση Α) και 1000 m (Λύση Β). Για κάθε Λύση, μελετήθηκαν οι λειτουργίες του υγροτόπου καθώς και οι αξίες που απορρέουν για την τοπική κοινωνία, για τις ακόλουθες περιπτώσεις 9 (υπολύσεις): Υπολύσεις Α 1, Β 1. Από τη λίμνη δεν γίνονται απολήψεις νερού για καμιά χρήση. Η στάθμη της σ' αυτή την περίπτωση διαμορφώνεται ελεύθερα. Υπολύσεις Α2, Β2. Από τη λίμνη γίνονται απολήψεις μόνο για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών των μη κατακλυζόμενων γεωργικών εκτάσεων, αλλά όχι του κατάντη υδροηλεκτρικού σταθμού ο οποίος εκμεταλεύεται μόνον τις υπερχειλίζουσες ποσότητες νερού. Υπολύσεις Α3, Β3. Από τη λίμνη γίνονται απολήψεις για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών των μη κατακλυζόμενων γεωργικών εκτάσεων και ταυτόχρονα εξασφαλίζεται μια ελάχιστη παροχή για τη λειτουργία του κατάντη υδροηλεκτρικού σταθμού σε περιόδους μη υπερχείλισης της λίμνης Για την παρούσα εργασία δεν είναι εφικτό να αναλυθεί διεξοδικά τεχνοοικονομικά και κοινωνικά κάθε μια απο τις 6 στο σύνολο υπολυσεις. Αναφέρονται απλώς με συντομία τα κεντρικά τους σημεία-διαφοροποιήσεις 10 Είναι αυτονόητο οτι τα ζεύγη λύσεων Α1 Β1 κτλ διαφέρουν μεταξύ τους μόνο ως προς την τελική διαμορφωμένη στάθμη απόλυτο υψόμετρο 998 και 1000μ αντίστοιχα 19

20 Προτεινόμενη λύση αποκατάστασης Καθορισμός ιδανικού επιπέδου αναφοράς. Πρώτο βήμα για τη διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων αποκατάστασης ενός υγροτόπου αποτελεί, ο καθορισμός του «ιδανικού επιπέδου αναφοράς» ή «ιδεότυπου». Όπου με τον όρο αυτό υποδηλώνεται το σύνολο των γνωρισμάτων που πρέπει ιδανικά να χαρακτηρίζει το προς αποκατάσταση υγροτοπικό οικοσύστημα. Συχνά, σε μελέτες αναδημιουργίας αποξηραμένων υγροτόπων, ως ιδεότυπος λαμβάνεται ο υγρότοπος πριν από την αποξήρανση. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται η συγκέντρωση ιστορικών πληροφοριών για τα δομικά και λειτουργικά του γνωρίσματα πριν αυτός αποξηρανθεί. Επειδή όμως επαρκείς πληροφορίες σπανίως υπάρχουν, επιχειρείται η συμπλήρωσή τους με επιστημονικές εικασίες βάσει των σημερινών δεδομένων της προς αποκατάσταση περιοχής και της λεκάνης απορροής της. Η αξιοπιστία ενός τέτοιου ιδεότυπου εξαρτάται, μεταξύ άλλων, και από τον βαθμό επάρκειας των ιστορικών πληροφοριών. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση μιας προγενέστερης συνθήκης του υγροτόπου ως επίπεδο αναφοράς, δεν αντανακλά ενδεχομένως την υφιστάμενη πραγματικότητα. Αυτό ισχύει ιδίως εκεί όπου συνέβησαν δραστικές περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές αλλαγές, οπότε και η χρησιμοποίηση της προγενέστερης συνθήκης δεν αντικατοπτρίζει πιθανώς τα επιθυμητά ή επιδιωκόμενα αποτελέσματα της δημιουργίας ενός αειφορικού υγροτοπικού οικοσυστήματος. Στην περίπτωση της τέως λίμνης Ασκουρίδας, δεν ήταν δυνατόν να ακολουθηθεί η προσέγγιση αυτή διότι τα ιστορικά στοιχεία ήταν ανεπαρκή. Αντιθέτως, ο καθορισμός του ιδεότυπου έγινε με βάση τις σημερινές συνθήκες της προς αποκατάσταση περιοχής και της λεκάνης απορροής της. Ο καθορισμός των προτάσεων των έργων διευκολύνεται ακόμη περισσότερο από τον ιδεότυπο των αξιών, διότι οι αξίες δεν απορρέουν μόνο από τις λειτουργίες, αλλά και από ορισμένα επιπρόσθετα στοιχεία της περιοχής, φυσικά και ανθρωπογενή. Η προτεινόμενη λύση για την αποκατάσταση της Ασκουρίδας, προέκυψε από την σύγκριση τον αναμενόμενου βαθμού επιτέλεσης των λειτουργιών όλων των υπό διερεύνηση λύσεων, με αυτόν που υποδεικνύεται από το «ιδανικό επίπεδο αναφοράς» ή «ιδεότυπο» του υγροτόπου. Όπου με τον όρο αυτό υποδηλώνεται το σύνολο των γνωρισμάτων που πρέπει ιδανικά 20

21 να χαρακτηρίζει το σύστημα όπως αναλυτικά περιγράφηκε παραπάνω. Από την αξιολόγηση αυτή, προκρίθηκε η Λύση Β και συγκεκριμένα η υπολύση Β3, στην οποία το ανώτερο υψόμετρο της στάθμης του υγροτόπου Θα διαμορφώνεται στα 1000 μέτρα. Στην περίπτωση αυτή η έκταση που Θα καταλαμβάνει η λίμνη είναι περίπου στρέμματα με μέγιστο βάθος νερού τα 6,6 m και μέσο τα 3 μέτρα. Ο χρόνος ανανέωσης των υδάτων της, υπολογίστηκε σε 2,76 έτη. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αναμένεται να περιορισθούν πάνω από την ισοϋψή των 1001,5 μέτρων με συνολική έκταση στρέμματα. Η λίμνη στην περίπτωση αυτή Θα είναι σε θέση να υποστηρίξει την άρδεύση όλων των γεωργικών εκτάσεων, όπως επίσης και τις ανάγκες του υδροηλεκτρικού σταθμού, για την πλειονότητα των ετών. Για την επαναφορά της στάθμης της λίμνης στα 1000 μέτρα θα πρέπει οι απολήψεις νερού να σταματούν στο υψόμετρο των 998 μ. 11 Δαπάνες Αποζημιώσεις Είναι προφανές οτι σημαντικό ποσοστό των κατοίκων και μη του χωριού θα επηρεασθεί άμεσα από την υλοποίηση του έργου μιας και πολλές απο τις γεωργικές τους εκτάσεις θα κατακλυστούν. Οι εκτάσεις αυτές προβλέπεται ότι θα απαλλοτριωθούν και θα αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες τους. Η αξία τους εκτιμάται με τη μέθοδο τρέχουσας τιμής αγοράς και πώλησης, με βάση τις τιμές που επικρατούν στην περιοχή (συνάντηση στην Καλλιπεύκη, 14/3/2006). Η αξία των ξηρικών χωραφιών εκτιμάται σε 700 /στρ. και των ποτιστικών σε /στρ. 12 Τόσο στη Λύση αποκατάστασης Α όσο και στη Λύση Β θα κατακλυστεί το σύνολο της αρδευόμενης στην υφιστάμενη κατάστασης έκτασης (2.100 στρ.), ενώ η υπόλοιπη κατακλυζόμενη έκταση είναι ξηρική. Με αυτά τα δεδομένα, η δαπάνη αποζημίωσης στη Λύση αποκατάστασης Β (1036 /στρ.) ανέρχεται σε (επί συνόλου 11 εκ. ευρώ που αποτιμήθηκε ως κόστος του έργου) Βεβαίως τονίστηκε (από τον κ. Κατσαρό), ότι το ποσό αυτό είναι ενδεικτικό (με βάση το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει και ότι οι αποζημιώσεις αυτές μπορεί να είναι πολύ υψηλότερες. 11 Βλέπε Κατσαβούνη Σωτηρία Ο.π. 21

22 Με βάση πάντως αυτό το ποσό, σε καθέναν από τους 300 «θιγόμενους», δεν αντιστοιχούν περισσότερα από ευρώ, χωρίς μάλιστα να υπολογίζονται απώλειες εισοδήματος από την εκμετάλλευση των χωραφιών Αναμενόμενα οφέλη από την αποκατάσταση της λίμνης, συμπεράσματα. Συμπερασματικά τα οφέλη που αναμένεται να προκύψουν από την αποκατάσταση της λίμνης αφορούν τόσο στο περιβάλλον όσο και στις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της περιοχής. Στα σημαντικότερα περιβαλλοντικά οφέλη συγκαταλέγονται η αύξηση της βιοποικιλότητας, η βελτίωση του μικροκλίματος καθώς και της αισθητικής του τοπίου. Ενώ παράλληλα αναμένεται η ενδυνάμωση τον επιστημονικού εκπαιδευτικού και οικοτουριστικού ενδιαφέροντος για την περιοχή. Βιοπικοιλότητα. Ο υπό επανασύσταση υγρότοπος Θα αποτελέσει πολύτιμο στοιχείο του τοπικού φυσικού περιβάλλοντος και εικάζεται ότι Θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ποικιλίας ενδιαιτημάτων, κατάλληλων για την αναπαραγωγή αρκετών ειδών πανίδας. Επιπλέον, αναμένεται να αποτελέσει αξιόλογο σταθμό κατά τη μετανάστευση των ειδών λόγω της γεωγραφικής τον Θέση. Μικροκλίμα. Το μικροκλίμα που Θα δημιουργηθεί στην περιοχή αναμένεται να αμβλύνει τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, ενώ οι όποιες καταπονήσεις και οι ζημιές στα καλλιεργούμενα φυτά από παγετούς και καύσωνες πιθανόν να είναι αραιότερες και λιγότερο έντονες. Ενδυνάμωση του επιστημονικού ενδιαφέροντος. Η αποκατάσταση του υγροτόπου σε μια ορεινή περιοχή όπως αυτή της Καλλιπεύκης Θα αποτελέσει πεδίο επιστημονικής έρεύνας και Θα εμπλουτίσει την επιστημονική γνώση τόσο σε θέματα αποκατάστασης όσο και διαχείρισης υγροτόπων. Εκπαιδευτική αξία. Θα προκύψουν ευκαιρίες για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και έργων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης στην περιοχή. 22

23 Εμπλουτισμός υπόγειού υδροφόρου ορίζοντα ευρύτερης περιοχής Γόννων και Δέλτα Πηνειού Στα κοινωνικοοικονομικά οφέλη συγκαταλέγονται: Βελτίωση του βιοτικού και οικονομικού επιπέδου των κατοίκων, μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή (π.χ. ήπιες μορφές τουρισμού, παραγωγή και διάθεση τοπικών προϊόντων). Αύξηση του γεωργικού εισοδήματος μέσω της αύξησης των αρδευόμενων εκτάσεων και ενδυνάμωση της κτηνοτροφικής παραγωγής η οποία σε μεγάλο βαθμό υποστηρίζεται από την τοπική γεωργική παραγωγή. Ανάδειξη της περιοχής, των τοπικών πόρων και των προϊόντων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Δημιουργία προϋποθέσεων για τη συγκράτηση του πληθυσμού στην περιοχή και αναστροφή της πληθυσμιακής συρρίκνωσης Αναμένεται να προκύψει η δυνατότητα τόσο για ενεργητική όσο και παθητική αναψυχή. Παράλληλα, το έργο της επαναδημιουργίας της λίμνης αναμένεται να αναδείξει τους φυσικούς πόρους της περιοχής, τον πολλαπλό χαρακτήρα του υγροτόπου καθώς και τη σημασία τον για την ευρύτερη περιοχή. Πολιτιστική κληρονομιά. Ο υγρότοπος εικάζεται ότι θα δημιουργήσει προϋποθέσεις προβολής της πολιτιστικής και λαογραφικής ταυτότητας των ανθρώπινων χρήσεων που προϋπήρχαν λόγω της παρουσίας της λίμνης στην περιοχή. Και ένας μικρός προβληματισμός... Εντούτοις πέρα από τα προφανή οφέλη σε πόλους τομείς όπως φάνηκε παραπάνω δε θα πρέπει να αγνοηθούν και οι κίνδυνοι, τα λεπτά σημεια, της αποκατάστασης. Ακόμη και αν δεχθούμε οτι η λύση βρέθηκε, το σημαντικό τώρα ζήτημα είναι το πως, με ποιον τρόπο, θα χαλιναγωγηθεί ένας τέτοιος μετασχηματισμός που πέρα από το εικονογραφικό του μέρος είναι 23

24 κυρίως κοινωνικός 13 (ή καλύτερα θα καταλήξει να είναι). Σίγουρα το πρότυπο απασχόλησης μετασχηματίζεται και αυτό και ο τόπος σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα καλείται να αλλάξει παραγόμενο προϊόν. θα πρέπει λοιπόν άμεσα να γίνει κατανοητό από τους εμπλεκόμενους φορείς οτι επί της ουσίας το έργο δεν είναι το σκυρόδεμα που θα χρειαστεί ούτε οι διατομές του υπερχειλιστήρα. Το έργο που καλείται η πολιτεία να υποστηρίξει και να προστατέψει θεσμικά ξεκινάει αμέσως μετά από την φυσική υλοποίηση της λίμνης. Εκεί άλλωστε θα φανεί και η ουσιαστική επιτυχία η αποτυχία του εγχειρήματος Ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος λόγου χάρη γίνεται ψαράς? Ή επιχειρηματίας που θα ασχολείται πλέον με τον τουρισμό? Επιμορφωνεται γι αυτο? Με ποιους τροπους? ( τα ερωτηματα που ανακυπτουν ειναι πολλα και σημαντικα) 14 Μέτρα και προτάσεις για μια βιώσιμη ήπια ανάπτυξη της περιοχής θα αναπτυχθούν στην αντίστοιχη εργασία του εαρινού εξαμήνου. 24

25 Βιβλιογραφία- πηγές. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 14ης Μαρτίου Αθήνα. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5ης Απριλίου Αθήνα. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου Αθήνα. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (ΕΣΥΕ). 1999/2000. Αποτελέσματα της βασικής έρευνας διάρθρωσης γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων (απογραφή γεωργίας-κτηνοτροφίας 1999/2000). Αθήνα. Κατσιούλας Ζήσης, Η Καλλιπεύκη του Ολύμπου - Ιστορία Λαογραφία Λάρισα 2004 Κατσιούλας Ζήσης, Η Καλλιπεύκη του Ολύμπου Γλώσσα και παράδοση, Λάρισα ο Φεστιβάλ Αφήγησης κάτω Ολύμπου Καλλιπεύκη Ιούνιος ο Φεστιβάλ Αφήγησης Κάτω Ολύμπου Καλλιπεύκη Ιούνιος ο Φεστιβάλ Αφήγησης Κάτω Ολύμπου Καλλιπεύκη Ιούνιος o Φεστιβάλ Αφήγησης κάτω Ολύμπου Καλλιπεύκη Ιούνιος 2009 Κατσαβούνη Σωτηρία, Χ. Δουλγέρης, Δ. Παπαδήμος και Π. Κακούρος (Συντονιστές). 2006α. Γενική περιγραφή της περιοχής μελέτης και αξιολόγηση των υγροτοπικών λειτουργιών και αξιών της τέως λίμνης Καλλιπεύκης (Ασκουρίδας). Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας -Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). Θέρμη Κακούρος Π., Κ. Μαντζανάς, Μαρία Παπαδημητρίου, Δ. Χουβαρδάς,Β.Π. Παπαναστάσης και Σωτηρία Κατσαβούνη Λιβαδοπονική μελέτη βιώσιμης ανάπτυξης της κτηνοτροφίας με τη δημιουργία της λίμνης Καλλιπεύκης. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων/Υγροτόπων. Θέρμη. 25

26 Πηγές internet ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Οι εικόνες είναι από το προσωπικό αρχείο εκτός των διαγραμμάτων που προέρχονται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (ΕΣΥΕ). 26

27 Παράρτημα ΕΠΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ - ΕΠΑΝΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ Πατριώτισσες και πατριώτες, φίλες και φίλοι της Καλλιπεύκης, σίγουρα κάτι ακούσατε ή κάτι διαβάσατε (κάποιοι ενημερωθήκατε και ηλεκτρονικά) για την επανασύσταση - επαναλειτουργία της λίμνης της Καλλιπεύκης. Του κάμπου δηλαδή που τόσα χρόνια καλλιεργούσαν οι παππούδες μας, οι πατεράδες μας και σήμερα λίγοι από μας. Του βάλτου, όπως τον έλεγαν οι παλιότεροι, όχι γιατί όταν ήταν λίμνη ήταν βάλτος, αλλά γιατί είχε και έχει αυτή την περίφημη, γνωστή σε όλους «φαγούρα», όπως κάθε «λιμνοχώραφο», κάθε καλλιεργήσιμη γη που προέρχεται από αποστράγγιση - αποξήρανση και έχει μαύρο χώμα. Η απόφαση πάρθηκε (μάλλον ανακοινώθηκε, είχε παρθεί πολύ πιο πριν), την Κυριακή 22 Απριλίου 2007, στην Καλλιπεύκη και στο καφενείο του Οικονόμου, όπου σε μεγάλη συγκέντρωση αρχών, εξουσιών, φορέων και Καλλιπευκιωτών, με πρωτοβουλία Δήμου και Νομαρχίας έγινε η «δημόσια διαβούλευση» για την επανασύσταση και επαναλειτουργία της λίμνης της Καλλιπεύκης. Περιοχές του Δήμου Κάτω Ολύμπου που εντάσσονται στο natura 2000 ΚΩΔΙΚΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΚΤΑΣΗ (ha) GR psci ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ ,76 ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ GR psci/spa ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ 1.335,91 ΔΑΣΟΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΤΕΜΠΩΝ GR SPA ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ, ΟΡΟΣ ΓΟΔΑΜΑΝΙ ΚΑΙ ΚΟΙΛΑΔΑ ΡΟΔΙΑΣ ,00 SCI: Τόποι Κοινοτικής Σημασίας SPA: Ζώνες Ειδικής προστασίας για την ορνιθοπανίδα d=252 27

28 Η λίμνη Ασκουρίδα ή Νεζερός λοιπόν, θα βρεθεί...στη θέση της, όπως και πριν από ένα αιώνα περίπου. Σε υψόμετρο μέτρων (αυτή ήταν η λύση που αποφασίστηκε), φορείς και κάτοικοι έδωσαν χθες το «πράσινο φως» για την επανασύσταση της. Κάτι που έχει και τον χαρακτήρα του επείγοντος, δεδομένου ότι οτόχος είναι να ενταχθεί και χρηματοδοτηθεί από το Δ' ΚΠΣ. Η απόφαση για την μελέτη επαναδημιουργίας της λίμνης θα ληφθεί από Π. Συμβούλιο στις 9 Μαΐου και καλώς εχόντων των πραγμάτων σε 4-5χρόνια, η λίμνη θα δημιουργηθεί. ΣΧΕΔΟΝ ΕΝΑΝ ΑΙΩΝΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ ΤΗΣ ΘΑ ΕΠΑΝΑΣΥΣΤΑΘΕΙ Σε τροχιά δημιουργίας η λίμνη Ασκουρίδα Παρουσία πλήθους Καλλιπευκιωτών η χθεσινή διαβούλευση. Προβληματισμοί, ανησυχίες αλλά και ενστάσεις (κυρίως για το ύψος των απαλλοτριώσεων) για ένα έργο με περιβαλλοντικά αλλά και κοινωνικοοικονομικά πλεονεκτήματα. Με την προσθήκη δύο επιπλέον μελετών, Βασικά για να υπερκερασθούν οι ανησυχίες σε ό,τι αφορά στις επιπτώσεις (κοινωνικές αλλά κυρίως οικονομικές) στους αγρότες και κτηνοτρόφους της περιοχής, φορείς του νομού και οι κάτοικοι της Καλλιπεύκης έδωσαν χθες το «πράσινο φως» στην εκπόνηση μελέτης και - ουσιαστικά - στην Επανασύσταση της Ασκουρίδας ή λίμνη Νεζερού, όπως ήταν παλαιότερα γνωστή. Έτσι, 86 χρόνια μετά την αποξήρανση της, γίνεται ένα καθοριστικό βήμα, ώστε μέσα σε 5 χρόνια να υπάρχει, σε υψόμετρο μέτρων ένας υγροτόπος και ταυτόχρονα ένας πόλος φυσικής ομορφιάς και τουρισμού, με υπερτοπική σημασία. Η χθεσινή διαβούλευση συγκέντρωσε το σύνολο των Καλλιπευκιωιών, όσων τουλάχιστον ζουν σε ακτίνα «άμεσης προσέγγισης» στον τόπο της καταγωγής τους. Αλλά και εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, υπηρεσιακούς παράγοντες και επιστήμονες, οι οποίοι, επί δυόμισι ώρες παρακολουθούσαν την επιχειρηματολογία και τους προβληματισμούς, όσων πήραν το λόγο. ΔΥΟ ΣΕΝΑΡΙΑ Η αλήθεια είναι ότι ευθύς εξαρχής το δίλημμα δεν ήταν αν πρέπει ή όχι να επανασυσταθεί η λίμνη, αλλά αν πρέπει να επιλεγεί το Α ή Β σενάριο: δύο επιλογές με διαφορά δύο ακριβώς μέτρων. Το πρώτο προέβλεπε η λίμνη να αποκατασταθεί διατηρώντας τη μέγιστη στάθμη της σε απόλυτο υψόμετρο (από το επίπεδο της θάλασσας) 998 μέτρων, ενώ το δεύτερο στα μέτρα. Τελικά επελέγη το δεύτερο, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η έκταση της λίμνης αάρα και τα κατάκλυζόμενα χωράφια), θα είναι στρ. (έναντι 3.872, της πρώτης λύσης). 28

29 Κάτι βέβαια που για τον πολύ κόσμο ελάχιστη σημασία φάνηκε να έχει. Συνέβαλε ωστόσο, ώστε οι όποιες αρνήσεις να μετατραπούν σε ενστάσεις, αμφιβολίες και προβληματισμούς... ΗΠΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Την εκδήλωση άνοιξε ο δήμαρχος Γόννων κ. Αν. Τόλιος, ο οποίος είπε ότι είναι ώρα να ληφθούν αποφάσεις, χαρακτηρίζοντας το έργο ακόμη και εθνικής σημασίας. Το κύριο βάρος της υπεράσπισης του έργου, ανέλαβε ο νομάρχης Λάρισας κ. Λ. Κατσαρός (σ.σ: αυτός απάντησε αργότερα και στις ενστάσεις που υπήρξαν), οποίος πάντως έσπευσε να μιλήσει για «ανάπτυξη συμβατή με τα χαρακτηριστικά και τη δυνατότητα της περιοχής και κυρίως με σεβασμό στο περιβάλλον, ώστε να μην φθάσουμε σε υπερβολές αλλά ούτε να πάμε από τη μια άκρη στην άλλη...» (σ.σ: εννοώντας προφανώς από την ανάπτυξη χωρίς όρια στη δημιουργία απλά ενός υγροτόπου). Μάλιστα ο κ. Κατσαρός αντέδρασε αρνητικά όταν κάποιος μίλησε για πιο εύκολη οδική πρόσβαση στην περιοχή, λέγοντας ότι δεν πρόκειται να γίνουν «λεωφόροι αλλά δρόμοι τουριστικού χαρακτήρα...». ΟΦΕΛΗ Εκ μέρους του γ. γ. της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ο οποίος απουσίαζε, η σύμβουλος κ. Ρίτα Χατζηνικολή αναφέρθηκε στην (και ιστορικά) σημασία της λίμνης ως οικοτόπου, αλλά και την αρδευτική, αλιευτική και την αξία της ως τόπου φυσικής ομορφιάς. «Η επαναδημιουργία της λίμνης, είπε, αναμένεται να αποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις αξίες αυτές και σε συνδυασμό με την κατασκευή υποστηρικτικών έργων υποδομής, όπως οδικού δικτύου και χώρων υποδοχής και εξυπηρέτησης επισκεπτών θα λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης τόσο της τοπικής κοινωνίας όσο και της ευρύτερης περιοχής. Αναμενόμενη θα πρέπει να είναι η ενδυνάμωση του επιστημονικού, εκπαιδευτικού και οικοτουριστικού ενδιαφέροντος για την περιοχή και η ανάπτυξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων όπως ο αγροτουρισμός, η οικοτεχνία, η γυναικεία συνεταιριστική επιχειρηματικότητα...». Στα οφέλη από την επανασύσταση αναφέρθηκαν, τόσο ο προϊστάμενος της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας Θεσσαλίας κ. Γ. Εμμανουήλ, όσο και ο εκπρόσωπος της μελετητικής ομάδας του Εθνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), που ανέλαβε τη σύνταξη της μελέτης σκοπιμότητας για την επανασύσταση της λίμνης, κ. Δημήτρης Παπαδήμος. Ο κ. Εμμανουήλ εστίασε στις -αναξιοποίητες σήμερα- δυνατότητες για τουριστική, περιβαλλοντική, πολιτιστική και εκπαιδευτική ανάπτυξη της περιοχής, σε αντιπαραβολή με τη μείωση του αγροτικού εισοδήματος, όσων ασχολούνται με τη γεωργία. 29

30 Αναφέρθηκε στην ιστορία της λίμνης και προδιέγραψε τις προτεραιότητες της επανασύστασης της: πρώτα για να καλυφθούν οι ανάγκες ύδρευσης, ακολούθως για την άρδευση των -εναπομεινασών- γεωργικών και κτηνοτροφικών αναγκών και στη συνέχεια για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αναψυχή κλπ. ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2013 Εδώ πρέπει να επισημανθεί κάτι το οποίο τονίστηκε από πολλούς ομιλητές: η επανασύσταση της λίμνης παίρνει ένα χαρακτήρα επείγοντος, καθώς η χρηματοδότηση του έργου μπορεί να γίνει από το Δ' ΚΠΣ, εφόσον βέβαια ενταχθεί στη νέα προγραμματική περίοδο «Αν δεν τελειώσει μέχρι τότε θα πρέπει να επιστρέψουμε τα χρήματα», διευκρίνισε ο Νομάρχης Λάρισας, αναγγέλλοντας μάλιστα ότι στο Περιφερειακό Συμβούλιο στις 9 Μαΐου, θα εισαχθεί το θέμα της χρηματοδότησης της μελέτης για την επανασύσταση, για συζήτηση και λήψη απόφασης. -Ο κ. Παπαδήμος, από την πλευρά του, αφού αναφέρθηκε στις πολλαπλές, όπως εξήγησε, αξίες ενός υγροτόπου, στάθηκε στα οφέλη, που θα προκύψουν και τα οποία είναι: -περιβαλλοντικά (βιοπικοιλότητα, αλλαγή του μικροκλίματος και της αισθητικής της περιοχής, ενδυνάμωση του επιστημονικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος) και, -κοινωνικοοικονομικά (βελτίωση του βιοτικού και οικονομικού επιπέδου, αύξηση του εισοδήματος, ανάδειξη της περιοχής ως τόπου φυσικής ομορφιάς, συγκράτηση του πληθυσμού, ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς). ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τους παριστάμενους, με τους περισσότερους να τάσσονται ανεπιφύλακτα υπέρ της προτεινόμενης λύσης. Συγκεκριμένα: -Ο Βουλευτής κ. Χρ. Ζώης, χαρακτήρισε τη χθεσινή διαβούλευση σημείο καμπής, είπε ότι η «συζήτηση τώρα ανοίγει και δεν πρέπει να έρθουμε εδώ ως κατακτητές ή πειρατές», ζήτησε να προχωρήσουμε με την ευρύτερη δυνατή κοινωνική συναίνεση και με στόχο να μη διαταραχθεί η κοινωνική συνοχή και κάλεσε «να είμαστε ειλικρινείς στις δεσμεύσεις μας, διότι πάνω απ' όλα πρόκειται για ένα θέμα αξιοπιστίας και κύρους της πολιτικής». -«Τρέμω στην ιδέα να μη γίνει το έργο ως το 2013», είπε ο κ. Κων. Αγοραστός, ο οποίος το χαρακτήρισε «αναγκαιότητα, εκ των ων ουκ άνευ», αλλά διαφώνησε με το ύψος του ποσού των αποζημιώσεων και ήταν αυτός που επέμενε η σχετική μελέτη για τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις να έχει απτά και συγκεκριμένα αποτελέσματα. ΟΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ 30

31 Πρέπει να σημειώσουμε ότι, από την ανάλυση του προϋπολογισμού του έργου προκύπτει ότι, επί συνόλου 11 εκ. ευρώ, διατίθενται 5 εκ. ευρώ για απαλλοτριώσεις. Βεβαίως τονίστηκε (από τον κ. Κατσαρό), ότι το ποσό αυτό είναι ενδεικτικό (με βάση το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει και ότι οι αποζημιώσεις αυτές μπορεί να είναι πολύ υψηλότερες. Με βάση πάντως αυτό το ποσό, σε καθέναν από τους 300 «θιγόμενους», δεν αντιστοιχούν περισσότερα από ευρώ, χωρίς μάλιστα να υπολογίζονται απώλειες εισοδήματος από την εκμετάλλευση των χωραφιών... Επισημάνθηκε επίσης ο κίνδυνος καθυστερήσεων λόγων νομικών ζητημάτων που όμως στο βάθος τους έχουν να κάνουν με οικονομικές απαιτήσεις (προσφυγές δηλαδή για μεγαλύτερες αποζημιώσεις). -Στο ίδιο μήκος κύματος και α Βουλευτή: του ΠΑΣΟΚ κ. Φωτ. Χατζημιχάλης, σημείωσε ότι συζητήσεις αντίστοιχες με τη χθεσινή έχουν γίνει και στο παρελθόν, είπε ότι το έργο πρέπει να γίνει καθώς θα βοηθήσει τους κατοίκους κι ας μη το καταλαβαίνουν τώρα, τάχθηκε υπέρ της λύσης «που προσεγγίζει την παλιά έκταση της λίμνης» (σ. σ: δηλαδή ακόμη μεγαλύτερης, αφού στο τέλος του 19ου αιώνα και λίγα χρόνια πριν αποξηρανθεί έφτανε τα στρ.), ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στο θέμα των αποζημιώσεων, θεωρώντας μικρό το ποσό των 5 εκ. ευρώ και υπενθύμισε πως παλαιότερες συζητήσεις ανέβαζαν τις απαλλοτριώσεις στο 4πλάσιο του κόστους (ενώ σήμερα ορίζεται σε υποδιπλάσιο του προϋπολογισμού) του έργου, γι' αυτό και δεν μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε.. Κάλεσε λοιπόν τον περιφερειάρχη να δεσμευτεί ότι θα ενταχθεί στο Δ' ΚΠΣ... -Ο δήμαρχος Λαρισαίων εμφανίσθηκε ο πλέον ένθερμος υποστηρικτής του έργου. «Ήμουν από εκείνους που το ενστερνίστηκαν προ 15ετίας, όταν ήμουν στο ΓΕΩΤΕΕ και δώσαμε τότε πρώτοι το έναυσμα», είπε, το χαρακτήρισε υπέρ τοπικό, σημειώνοντας ότι η Καλλιπεύκη δεν είναι απομονωμένη αλλά ότι πρέπει να αναδειχθεί. Τέλος, συμφώνησε ότι ίσως υπάρξουν καθυστερήσεις με τις απαλλοτριώσεις, οι οποίες μπορεί να κοστίσουν περισσότερα ενώ κάλεσε να ξεπεραστούν επιτέλους τα συνταγματικά, διότι μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει το ΣτΕ να μπαίνει εμπόδιο σε τέτοια έργα...». ΕΝΣΤΑΣΗ Η πλέον σοβαρή ένσταση κατατέθηκε από τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού κ. Αν. Κούσιο, ο οποίος έθεσε τρία ζητήματα: το χαμηλό ποσό των αποζημιώσεων, αναρωτήθηκε πώς θα κάνουν απόσβεση των επενδύσεων αλλά και των απωλειών εισοδήματος των επόμενων ετών οι παραγωγοί και σημείωσε ότι δεν υπάρχει μείωση αλλά αύξηση της αγροτικής παραγωγής τα τελευταία χρόνια. Ακόμη μίλησαν οι -Ν. Βαλσαμόπουλος (δήμαρχος Κάτω Ολύμπου), ο οποίος επέστησε την προσοχή να γίνει μια πραγματική λίμνη και όχι ένας βάλτος (...) 31

32 -ο διευθυντής Δασών κ. Γ. Παράσχος, ο οποίος κάλεσε να μην υπάρχουν αντίδράσεις για λεπτομέρειες... -ο κ. Παν. Παπαϊωάννου, ο οποίος ζήτησε να υπάρξει μελέτη για το ποιοι θα έχουν απώλεια εισοδήματος προτείνοντας να υπάρξει ένα συμπλήρωμα μέχρις ότου βγουν στη σύνταξη... -ο πρώην κοινοτάρχη κ. Απ. Οικονόμου ο οποίος τάχθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ της επανασύστασης, σημειώνοντας ότι η Καλλιπεύκη είχε κατοίκους πριν το σχέδιο «Καποδίστριας» ενώ σήμερα είναι λιγότεροι από ο πρόεδρος του Μορφωτικού συλλόγου κ. θ, Τσαπλές λέγοντας «οραματιζόμαστε μια λίμνη και για τουριστική αξιοποίηση», ζητώντας όμως πλήρεις και δίκαιες αποζημιώσεις. -ο πρώην δήμαρχος Γόννων κ. Χρ. Καραναστάσης, ο οποίος αφού είπε ότι η Πολιτεία δεν ήρθε ποτέ με επίσημα στοιχεία να εξηγήσει το κοινωνικοοικονομικό κόστος της επανασύστασης, κάλεσε να υπάρξουν αποζημιώσεις, όχι μόνο για την απαλλοτριούμενη γη αλλά και για την αξία των εκμεταλλεύσεων... Υπέρ της λύσης τάχθηκε ακόμη, η πρόεδρος της «Δρυάς» κ. Αικ. Κόσυβα, ενώ επιστημονικά ζητήματα έθεσε ο γεωλόγος κ. Μπελέσης και ο μελετητής κ. Λαγός, ο οποίος ζήτησε να υπάρξει και αναβάθμιση του οικισμού της Καλλιπεύκης καθώς και νέες οδικές προσβάσεις. Επ αυτού μάλιστα ο νομάρχης Λάρισας ανέφερε ότι «σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις», ενώ ο κ. Εμμανουήλ έκλεισε τη συζήτηση λέγοντας θα εξαντληθούν όλοι οι τρόποι διεκδίκησης πόρων και οι πιθανότητες χρηματοδότησης ακόμη και από εθνικά κονδύλια. Την εκδήλωση συντόνιζε το στέλεχος της Διαχειριστικής Αρχής ΠΕΠ Θεσσαλίας, γεωλόγος κ. Κατερίνα Σοφολόγη, ενώ παρέστησαν ακόμη οι δήμαρχοι Μακρυχωρίου κ. Ζ. Λιούπας, Αμπελώνα κ. Αθ. Χρυσοβέργης, ο κοινοτάρχης Καρυάς κ. Αντ. Δάσσιος, οι αντινομάρχες κ. Κ. Σουφλιάς, Γ. Φακής, Βασ. Ντόκος, ο πρόεδρος του Ν.Σ. κ. Βασ. Παραφέστας, ο καθηγητής κ. Ζ. Παπαδημητρίου και πλήθος Καλλιπευκιωτών. Α Π ΟΦΑ Σ Η Στα πλαίσια της Κοινωνικής Διαβούλευσης, που πραγματοποιήθηκε σήμερα Κυριακή 22 Απριλίου 2007 στο Δ.Δ. Καλλιπεύκης, Δήμου Γόννων, για την ενημέρωση, συζήτηση και έγκριση της μελέτης Σκοπιμότητας επανασύστασης της λίμνης Ασκουρίδος Καλλιπεύκης Δήμου Γόννων και όπου συμμετείχαν οι υπογράφοντες φορείς και κάτοικοι περιοχής, κατόπιν των εισηγήσεων και της συζήτησης που ακολούθησε: Εκφράζεται η σύμφωνη γνώμη για την επανασύσταση της λίμνης Καλλιπεύκης, με διατήρηση της μέγιστης στάθμης της λίμνης στα 1000 μ. (επιλογή λύσης Β), σύμφωνα με τη μελέτη του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων (Ε.Κ.Β.Υ.), κατόπιν ανάθεσης από την ΕΥΔΕΠ της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η σκοπιμότητα του έργου έχει περιβαλλοντική, οικοτουριστική, αγροτική, πολιτιστική και εκπαιδευτική διάσταση, αποκτά υπερτοπικό χαρακτήρα με πολλαπλά οφέλη στους τομείς αυτούς, υπερβαίνοντα τα αναγκαία κόστη του έργου (κατ ελάχιστον ευρώ). 32

33 Τα αποτελέσματα της Κοινωνικής Διαβούλευσης, συμφωνούν και με την εισήγηση της Ομάδας Σχεδιασμού Προγράμματος Δ ΠΠ (ΟΣΠ/ΕΥΔΕΠΘ) της Περιφέρειας, για την ανάγκη εκπόνησης των τεχνικών, οικονομικοτεχνικών, περιβαλλοντικών μελετών προϋπολογισμού ευρώ καθώς και της Λιβαδοπονικής /Κτηνοτροφικής και ενός Ολοκληρωμένου Προγράμματος βιώσιμης οικοτουριστικής ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής και Επιχειρησιακού Σχεδίου των συνεργαζόμενων φορέων για βιώσιμη λειτουργία του έργου της επανασύστασης της Λίμνης συνολικού προϋπολογισμού ευρώ. Επίσης θα εκπονηθούν και σύνοδες μελέτες: προσαρμογής του ΣΧΟΟΑΠ, Κοινωνικών Επιπτώσεων και αναγκαίων παρεμβάσεων ενίσχυσης των αγροτών στις διαμορφούμενες νέες συνθήκες με την δημιουργία της Λίμνης, προϋπολογισμού ευρώ, ήτοι εν συνόλω περίπου Για το λόγο αυτό καλούνται η Νομαρχία Λάρισας, ο Δήμος Γόννων, το ΕΚΒΥ, το ΕΘΙΑΓΕ και άλλοι συναρμόδιοι φορείς, υπό το συντονισμό της Περιφέρειας Θεσσαλίας, να συνεργαστούν για την επιτάχυνση των εργασιών του έργου και την επίλυση των τυχόν προβλημάτων που προκύψουν, ώστε το έργο να υλοποιηθεί εντός της παρούσης προγραμματικής περιόδου Τυχόν παρατηρήσεις μπορούν να καταθέσουν οι φορείς εγγράφως στην ΕΥΔΕΠΘ έως την Τετάρτη 25/5/