Λήξη της περιόδου του «περιβαλλοντικού εφησυχασμού»

Transcript

1

2

3 Λήξη της περιόδου του «περιβαλλοντικού εφησυχασμού» Κάθε επιχείρηση θα περιβάλλεται και θα συνορεύει πλέον με έναν μεγάλο αριθμό εν δυνάμει περιβαλλοντικών ελεγκτών της. Ανάγκη για άμεση ουσιαστική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κάθε επιχείρησης και εκτίμηση του «περιβαλλοντικού κινδύνου» Ολοκληρωμένος περιβαλλοντικός σχεδιασμός Επένδυση σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες και περιβαλλοντική εκπαίδευση Εφαρμογή προτύπων (ISO EMAS) Επιλογή χρηματοοικονομικών εργαλείων

4 Η ανησυχία και η ανασφάλεια για το περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη έχουν δημιουργήσει και μια νέα αγορά για τις ασφαλιστικές εταιρείες Παρατηρείται μια συνεχώς αυξανόμενη ευθύνη της κοινωνίας στα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος Στο πλαίσιο αυτό οι επιχειρήσεις καλούνται να επιδεικνύουν όχι μόνο κοινωνική, αλλά και περιβαλλοντική ευαισθησία και ευθύνη.

5 Ανάγκη ασφαλιστικής κάλυψης της αστικής ευθύνης των επιχειρήσεων σε σχέση με το περιβάλλον για ζημιές τις οποίες οι ίδιες οι επιχειρήσεις υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσουν στο περιβάλλον. Ανάγκη που ενισχύεται καθώς η αρχή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης κερδίζει έδαφος στις χώρες της Ευρώπης και ωθεί όλο και περισσότερο τις επιχειρήσεις να ασχολούνται όχι μόνο με την κοινωνική, αλλά και την περιβαλλοντική τους αξιοπιστία Η προσαρμογή των επιχειρήσεων στο νέο τοπίο γίνεται μέσα από νέες διαδικασίες και οπτική που στη λήψη των πλέον αποδοτικών μέτρων και τη χρήση των «καλύτερων διαθέσιμων τεχνολογιών», στη βάση διαλόγου, κοινωνικής συναίνεσης και αποδοχής, με σκοπό την πρόληψη και την προστασία του περιβάλλοντος. Σε αυτό συντελεί ιδιαίτερα η εφαρμογή των πανευρωπαϊκών προτύπων, η επιβολή αυστηρών κυρώσεων στις επιχειρήσεις, που δεν συμμορφώνονται στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η ενθάρρυνση της χρήσης των «καλύτερων διαθέσιμων τεχνολογιών».

6 Η περιβαλλοντική δυναμική Η αυξανόμενη σπουδαιότητα του ρόλου της Κοινότητας στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας αποδεικνύεται από την αύξηση της Κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την επέκτασή της σε ένα διευρυνόμενο θεματικό πεδίο. Η μετατόπιση της περιβαλλοντικής πολιτικής Από την μονοδιάστατη ενασχόληση με την ρύπανση, προς μια πολυδιάστατη διαχείριση των φυσικών πόρων!

7 Οι βασικές συνιστώσες

8 Η αρχή της πρόληψης βασική προϋπόθεση για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και του οικονομικού κόστους

9 Η αρχή της προφύλαξης Στρατηγική διαχείρισης του κινδύνου στον τομέα του περιβάλλοντος όταν μία διεργασία κρίνεται δυνητικά επικίνδυνη από τον προκαταρκτικό επιστημονικό έλεγχο, μολονότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι ανεπαρκή για πλήρη αξιολόγηση του κινδύνου Επίκληση της αρχής

10 Η αρχή της προφύλαξης και η προσφυγή σε αυτή Επιδίωξη επιστημονικής αξιολόγησης Προσδιορισμός βαθμού επιστημονικής αβεβαιότητας Αξιολόγηση κινδύνου και πιθανών συνεπειών πριν τη λήψη κάθε απόφασης. Πρόσβαση στα επιστημονικά πορίσματα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, με διαφανείς διαδικασίες

11 Η αρχή της προφύλαξης Στρατηγική διαχείρισης του κινδύνου στον τομέα του περιβάλλοντος Επίκληση γίνεται όταν μία διεργασία κρίνεται δυνητικά επικίνδυνη από τον προκαταρκτικό επιστημονικό έλεγχο, μολονότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι ανεπαρκή για πλήρη αξιολόγηση του κινδύνου

12 Η Στρατηγική Διαχείρισης του Κινδύνου Επιδίωξη επιστημονικής αξιολόγησης Προσδιορισμός βαθμού επιστημονικής αβεβαιότητας Αξιολόγηση κινδύνου και πιθανών συνεπειών πριν τη λήψη κάθε απόφασης. Πρόσβαση στα επιστημονικά πορίσματα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, με διαφανείς διαδικασίες

13 Η συμμετοχή του κοινού Εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον των πολιτικών και προγραμμάτων δημόσιου τομέα και επενδυτικών έργων. Η ανάληψη προσωπικής δέσμευσης από πλευράς του πολίτη συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη Βασικό στοιχείο των κοινών διαδικασιών σε ολόκληρη την ΕΕ η συμμετοχή του κοινού

14 Η Οδηγία 2008/99/ΕΚ για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου Τυποποιούνται ως αδικήματα, εκ προθέσεως ή εκ βαριάς αμέλειας : α) η απόρριψη, εκπομπή ή εισαγωγή ποσότητας υλικών ή ιοντίζουσας ακτινοβολίας στον αέρα, το έδαφος ή το νερό, β) η συλλογή, μεταφορά, ανάκτηση ή διάθεση αποβλήτων, γ) η αποστολή αποβλήτων, δ) η λειτουργία μονάδας, η οποία εκτελεί επικίνδυνες δραστηριότητες ή στην οποία αποθηκεύονται ή χρησιμοποιούνται επικίνδυνες ουσίες ή παρασκευάσματα, ε) η παραγωγή, η επεξεργασία, ο χειρισμός, η χρήση, η κατοχή, η αποθήκευση, η μεταφορά, η εισαγωγή, η εξαγωγή ή η διάθεση πυρηνικών υλικών ή άλλων επικινδύνων ραδιενεργών ουσιών, στ) η θανάτωση, ο αφανισμός, η κατοχή ή η σύλληψη προστατευόμενων ειδών της άγριας χλωρίδας ή πανίδας, ζ) η εμπορία με προστατευόμενα είδη άγριας πανίδας ή χλωρίδας ή μερών ή παραγώγων αυτών, η) κάθε συμπεριφορά που προκαλεί την ουσιαστική υποβάθμιση οικολογικού ενδιαιτήματος εντός προστατευόμενης περιοχής, θ) η παραγωγή, εισαγωγή, εξαγωγή, διάθεση στην αγορά ή η χρήση ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος.

15 Χρηματοοικονομική ασφάλεια Η οδηγία προβλέπει ένα προαιρετικό σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας, ενθαρρύνοντας, ωστόσο, τα Κ-Μ να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την αγορά. 15

16 Χρηματοοικονομική ασφάλεια ΕΛΛΑΔΑ Υποχρεωτική υπαγωγή των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σε ικανό σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας 16

17 Χρηματοοικονομική ασφάλεια Με πλήρη αντίληψη ότι η μετακύλιση της οικονομικής ευθύνης στις επιχειρήσεις είναι το μόνο ικανό εργαλείο για την υποστήριξη της αποτελεσματικής εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η Ελλάδα έχει καταστήσει υποχρεωτική την υπαγωγή των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σε ικανό σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλειας 17

18 Χρηματοοικονομική ασφάλεια Η υποχρέωση αυτή ενισχύθηκε με νομοθετική ρύθμιση (Ν. 4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση). Εντός του πρώτου εξαμήνου του 2012, με έκδοση των προβλεπόμενων ΚΥΑ θα ρυθμιστούν τα ζητήματα υπαγωγής των επιχειρήσεων σε σύστημα υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας έναντι της περιβαλλοντικής ζημιάς Margarita Karavasili

19 Περιβαλλοντική ευθύνη και Αγορά Η ανησυχία και η ανασφάλεια για το περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη έχουν δημιουργήσει και μια νέα αγορά για τις ασφαλιστικές εταιρείες. Πρόκειται για την ασφαλιστική κάλυψη της αστικής ευθύνης των επιχειρήσεων σε σχέση με το περιβάλλον, δηλαδή για ζημιές τις οποίες οι ίδιες οι επιχειρήσεις υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσουν στο περιβάλλον.

20 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑ Η πιθανότητα πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας, καθώς και του συνεπαγόμενου οικονομικού κόστους αποκατάστασής της, από τις δραστηριότητες ενός φορέα εκμετάλλευσης (Πελάτη της Τράπεζας) θα πρέπει να είναι ένας ποσοτικοποιημένος παράγοντας, γνωστός στην Τράπεζα εκ των προτέρων, ο οποίος θα καθορίζει: Τη δανειοδότηση ή όχι του φορέα εκμετάλλευσης Τους όρους και προϋποθέσεις της δανειοδότησης (και κατά κύριο λόγο το επιτόκιο του δανεισμού και τις πρόσθετες εγγυήσεις)

21 Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ Η Τράπεζα, δεχόμενη να χρηματοδοτήσει έναν φορέα εκμετάλλευσης χωρίς να γνωρίζει την περιβαλλοντική του επισφάλεια, αναδέχεται εν αγνοία της τον κίνδυνο της περιβαλλοντικής ευθύνης που φέρει ο οφειλέτης. Σε περίπτωση δηλαδή πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας, στο κόστος της οποίας αδυνατεί να ανταποκριθεί ο δανειολήπτης, η Τράπεζα θα χάσει ή τουλάχιστον θα δυσκολευτεί να επιδιώξει την αξίωσή της, καθώς θα προηγηθεί το Δημόσιο, ως προνομιακός δανειστής.

22 Υπολογισμός έκτασης περιβαλλοντικής ευθύνης Η έκταση της περιβαλλοντικής ευθύνης αποτελεί έναν παράγοντα ο οποίος σήμερα μπορεί και πρέπει να αξιολογηθεί, είναι δε άμεσα συνδεδεμένη με: Την υποδομή και πολιτική του φορέα εκμετάλλευσης Τη φύση των δραστηριοτήτων Την ισχύουσα νομοθεσία Τη θέση των δραστηριοτήτων Την «ιστορική διαδρομή» της θέσης και των δραστηριοτήτων

23 Ασφαλιστική κάλυψη για την περιβαλλοντική ζημιά Ανάπτυξη νέων προϊόντων για την ασφαλιστική κάλυψη περιβαλλοντικών ζημιών με δεδομένη την σταδιακή υπαγωγή σε καθεστώς υποχρεωτικής ασφάλισης από 1 η ΜΑΪΟΥ 2010 Δυνατότητες συνδυασμού των νέων σφαλιστικών καλύψεων με υφιστάμενα ασφαλιστικά πακέτα.

24

25 Οδηγία 2008/99/ΕE Δημόσια Διοίκηση Ευρωπαϊκή Ένωση Τοπική Κοινωνία Δραστηριότητες (ρυπαντές) Τράπεζες Περιβάλλον Ασφαλιστικοί ENGAGED Οργανισμοί PARTS ΜΜΕ

26 Υποχρεωτική ασφάλιση κινδύνων ρύπανσης ή εγγυητικές υπέρ Δημοσίου Ισχύει ήδη για τη συλλογή, αποθήκευση και μεταφορά των επικίνδυνων αποβλήτων (ΚΥΑ του 2006)

27 Πρόκειται για την ασφαλιστική κάλυψη της αστικής ευθύνης των επιχειρήσεων σε σχέση με το περιβάλλον, δηλαδή για ζημιές τις οποίες οι ίδιες οι επιχειρήσεις υπάρχει πιθανότητα να προκαλέσουν στο περιβάλλον. Αφορά σε χιλιάδες μικρές, μεσαίου μεγέθους, αλλά και μεγάλες βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, η λειτουργία των οποίων μπορεί να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στο περιβάλλον.

28 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΉ ΕΥΘΎΝΗ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑςΦΑΛΕΙΑ Δημιουργείται ζήτηση ασφάλισης, ιδιαίτερα στις παρακάτω περιπτώσεις: την τυχαία και απότομη ζημιά που θα προκύψει από ένα ατύχημα (accidental) τη σταδιακή ζημιά (gradual), ό,τι δηλαδή δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό.

29 Ο τομέας των ασφαλιστών και των τραπεζών προετοιμάζεται για να υποστηρίξει την εφαρμογή της Οδηγίας

30 Η «πράσινη» δραστηριότητα, αποτελεί τομέα αιχμής για τις οικονομίες. Καλούνται να δώσουν λύσεις, να καλύψουν κινδύνους, και να στηρίξουν τις επιχειρηματικές προσπάθειες που σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να βρεθούν αντιμέτωπες με βλάβες που ενδεχομένως άθελά τους θα προκαλέσουν στο περιβάλλον. Ο ρόλος των ασφαλιστικών εταιριών είναι αρκετά σημαντικός!

31 Η ανάπτυξη Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης καθώς και Συστημάτων Ασφάλειας και Υγείας αποτελεί αναγκαιότητα για κάθε βιομηχανική ή άλλη δραστηριότητα. Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει τόσο από τις απαιτήσεις της αγοράς για την ανάπτυξη εκ μέρους των βιομηχανιών ενός βελτιωμένου περιβαλλοντικού προφίλ όσο και από τις πιέσεις που ανακύπτουν από την εφαρμογή της νομοθεσίας για το περιβάλλον και την ασφάλεια και υγεία. Η ανάπτυξη Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης παρέχει στις επιχειρήσεις σημαντικά περιβαλλοντικά, οικονομικά και ανταγωνιστικά οφέλη.

32 Ο σωστός σχεδιασμός και εφαρμογή τους βοηθούν στην ορθολογική διαχείριση και εξοικονόμηση φυσικών πόρων και πρώτων υλών, μειώνοντας τα λειτουργικά κόστη των επιχειρήσεων. Αντίστοιχα οφέλη προκύπτουν και από την εφαρμογή Συστημάτων για την Ασφάλεια και Υγεία. Παράλληλα συντελούν στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, στην μείωση του όγκου των παραγόμενων αποβλήτων, στον περιορισμό των περιβαλλοντικών κινδύνων και ατυχημάτων.

33 Στην Ευρώπη και κυρίως η αγορά του Λονδίνου, έχει αναπτύξει δράση προκειμένου να παρέχει ουσιαστική κάλυψη έναντι των περιβαλλοντολογικών κινδύνων. Έχει σχεδιασθεί ασφαλιστήριο Περιβαλλοντολογικής Αστικής Ευθύνης, καλύπτοντας τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την κοινοτική οδηγία. Το ασφαλιστήριο επεκτείνεται και στη κάλυψη τρίτων συνέπεια ρύπανσης, καθώς και σε ενδεχόμενη διακοπή εργασιών. Καλύπτονται απαιτήσεις που εγείρονται συνέπεια συνθηκών μόλυνσης κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας Καλύπτονται τα έξοδα αποκατάστασης έτσι ώστε να επαναφέρουμε τη περιοχή που έχει υποστεί μόλυνση στη προτέρα κατάσταση.

34 Απαιτεί ειδική τεχνογνωσία Η Αρμόδια Αρχή μπορεί να επικουρείται από τον υφιστάμενο ελεγκτικό μηχανισμό για τη διαπίστωση των υφιστάμενων περιβαλλοντικών συνθηκών, την έκταση της ζημίας και τον εντοπισμό των εμπλεκόμενων φορέων εκμετάλλευσης Είναι σκόπιμο να κρίνεται κατά τρόπο ενιαίο, σε επίπεδο μιας και μόνον αρχής η οποία θα διαθέτει εχέγγυα αποτελεσματικής λειτουργίας και επαρκές, εξειδικευμένο προσωπικό, αναλόγως προς το είδος, το μέγεθος της δραστηριότητας και τις κρίσιμες περιβαλλοντικές παραμέτρους οι οποίες αφορούν στην περιοχή εγκατάστασης.

35 ορθός προσδιορισμός της απαιτούμενης κατά περίπτωση περιβαλλοντικής αποκατάστασης, σε περίπτωση επέλευσης της περιβαλλοντικής ζημίας, ο επιμερισμός της σχετικής ευθύνης μεταξύ περισσότερων εμπλεκόμενων φορέων εγκατάστασης. ορθή κοστολόγηση των δράσεων αποκατάστασης

36 Ευχαριστώ για την προσοχή σας