KENTPO ΘEPAΠEIAΣ EΞAPTHMENΩN ATOMΩN AP. ΛOΓ. ΔΩPEΩN: EΘNIKH TPAΠEZA EΛΛAΔOΣ 117/

Transcript

1 KENTPO ΘEPAΠEIAΣ EΞAPTHMENΩN ATOMΩN AP. ΛOΓ. ΔΩPEΩN: EΘNIKH TPAΠEZA EΛΛAΔOΣ 117/

2 Kείμενα-επιμέλεια έκδοσης Tμήμα Eνημέρωσης KEΘEA Σχεδιασμός-παραγωγή εντύπου KEΘEA ΣXHMA & XPΩMA Tηλ.: Copyright KEΘEA, Mάρτιος 2009 Σορβόλου 24, Aθήνα

3

4

5 Το ΚΕΘΕΑ ευχαριστεί θερμά όλους όσοι στηρίζουν ηθικά ή υλικά την προσπάθειά του για την αντιμετώπιση της τοξικοεξάρτησης. Η συμβολή τους αποτελεί έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του δικτύου υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ, που σήμερα καλύπτει διαφορετικές περιοχές της χώρας, από τη Θράκη ως την Κρήτη, προσφέροντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες στα εξαρτημένα άτομα και τις οικογένειές τους και μια σειρά από δραστηριότητες στον τομέα της πρόληψης, της ενημέρωσης, της εκπαίδευσης και της έρευνας. Η υποστήριξή τους θα είναι πάντα ανεκτίμητη, όχι μόνο επειδή ενισχύει τη δυνατότητα του ΚΕΘΕΑ να ανταποκρίνεται στις ανάγκες που διαπιστώνει, αλλά και γιατί δείχνει ότι στις προσπάθειες που καταβάλλει έχει στο πλευρό του την ευρύτερη κοινωνία. [ 5 ]

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τι είναι το ΚΕΘΕΑ Το δίκτυο υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ Θεραπευτικά προγράμματα Γενικές αρχές H πορεία προς την απεξάρτηση Aποτελεσματικότητα Μακεδονία - KEΘEA ΙΘΑΚΗ, θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Θεσσαλία - KEΘEA ΕΞΟΔΟΣ, θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Αττική - KEΘEA ΣΤΡΟΦΗ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων Aττική - KEΘEA ΠΛEYΣH, πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης για εφήβους Αττική - KEΘEA ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Αττική - KEΘEA ΔΙΑΒΑΣΗ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας ενηλίκων Αττική - KEΘEA EΞEΛIΞIΣ, πρόγραμμα άμεσης πρόσβασης Πειραιάς & Νησιά του Αιγαίου - KEΘEA ΝΟΣΤΟΣ, θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Κρήτη - KEΘEA ΑΡΙΑΔΝΗ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας ενηλίκων Nέα προγράμματα Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης KEΘEA ΙΘΑΚΗ Mακεδονία - Yπηρεσίες για φυλακισμένους και αποφυλακισμένους χρήστες Mακεδονία - KEΘEA Ειδικό Πρόγραμμα για Εξαρτημένες Μητέρες Mακεδονία - KEΘEA ΑΝΑΔΥΣΗ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων Aνατολική Mακεδονία & Θράκη - KEΘEA ΚΙΒΩΤΟΣ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας ενηλίκων [ 6 ]

7 Θεσσαλία - KEΘEA ΠIΛOTOΣ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων και νεαρών ενηλίκων Ήπειρος - KEΘEA Mονάδα Συμβουλευτικής και Eπανένταξης Iωαννίνων Aττική - KEΘEA MOSAIC, διαπολιτισμικό μεταβατικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας Aττική - KEΘEA ΑΛΦΑ, πρόγραμμα απεξάρτησης από το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια Aττική - KEΘEA ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, θεραπευτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του σωφρονιστικού συστήματος Πειραιάς - KEΘEA Συμβουλευτική Μονάδα Άμεσης Πρόσβασης Πειραιάς - KEΘEA EΞANTAΣ, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων Πελοπόννησος - KEΘEA OΞYΓONO, θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων και νεαρών ενηλίκων Nέες υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης και θεραπείας Eκπαίδευση και κατάρτιση στα θεραπευτικά προγράμματα Eυρωπαϊκά προγράμματα Πρόληψη Εκπαίδευση και πιστοποίηση επαγγελματιών Eπιστημονικές εκδόσεις Έρευνα Ενημέρωση της κοινής γνώμης KEΘEA ΣΧΗΜΑ & ΧΡΩΜΑ, παραγωγική μονάδα γραφικών τεχνών Σύλλογοι Oικογένειας - Eθελοντές Kώδικας Δεοντολογίας [ 7 ]

8 Tι είναι το KEΘEA Γενικά Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) είναι ο πρώτος οργανισμός που συστάθηκε στην Ελλάδα για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της τοξικοεξάρτησης. Πρόδρομός του υπήρξε το Ειδικό Θεραπευτικό Πρόγραμμα για Εξαρτημένα Άτομα, που λειτούργησε πειραματικά το διάστημα με πυρήνα την ΙΘΑΚΗ, την πρώτη ελληνική Θεραπευτική Kοινότητα. Με την ίδρυση του ΚΕΘΕΑ το 1987 (Νόμος 1729) εντάσσονται σε αυτό όλες οι μονάδες του Eιδικού Θεραπευτικού Προγράμματος και αποτελούν τη βάση για τη σταδιακή ανάπτυξη ενός πανελλαδικής εμβέλειας δικτύου υπηρεσιών. Βασικός στόχος του δικτύου είναι η θεραπεία, επαγγελματική κατάρτιση και κοινωνική ένταξη των εξαρτημένων ατόμων, η συμβουλευτική και θεραπευτική στήριξη των οικογενειών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρήσης ουσιών, καθώς και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων πρόληψης, εκπαίδευσης επαγγελματιών και έρευνας στον τομέα της τοξικοεξάρτησης. Σήμερα το ΚΕΘΕΑ διαθέτει περισσότερες από 70 μονάδες σε όλη την Ελλάδα, αποτελεί έναν από τους βασικούς φορείς εφαρμογής του εθνικού σχεδιασμού για την αντιμετώπιση της εξάρτησης από ουσίες και είναι σύμβουλος οργανισμός του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC) του ΟΗΕ σε θέματα ναρκωτικών. Στο ΚΕΘΕΑ ανήκουν: τα θεραπευτικά προγράμματα ΙΘΑΚΗ*, ΣΤΡΟ- ΦΗ, ΕΞΟΔΟΣ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΔΙΑ- ΒΑΣΗ, ΝΟΣΤΟΣ, ΕΞΕΛΙΞΙΣ, ΑΡΙΑΔ- ΝΗ, ΠΛΕΥΣΗ, ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, ΜΟSAIC, ANAΔΥΣΗ, ΚΙΒΩΤΟΣ, ΑΛΦΑ, ΠIΛOTOΣ, OΞYΓONO, EΞANTAΣ, Eιδικό Πρόγραμμα για Eξαρτημένες Mητέρες, Mονάδα Συμβουλευτικής Kρατουμένων Θεσσαλονίκης, Kέντρο Yποδοχής και Eπανένταξης Aποφυλακισμένων Θεσσαλονίκης, η Μονάδα Συμβουλευτικής και Επανένταξης Ιωαννίνων, η Tηλεφωνική Γραμμή Ψυχολογικής Yποστήριξης KEΘEA IΘAKH (1145), οι τομείς Πρόληψης, Έρευνας και Εκπαίδευσης και η παραγωγική μονάδα γραφικών τεχνών KEΘEA ΣXHMA & XPΩMA. * Aπό το 2007 στις επωνυμίες όλων των προγραμμάτων έχει ενσωματωθεί το ακρωνύμιο KEΘEA, π.χ. KEΘEA IΘAKH. Θεσμικό πλαίσιο - οργάνωση και λειτουργία Tο KEΘEA είναι αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου [ 8 ]

9 και τελεί υπό την εποπτεία του Yπουργείου Yγείας και Kοινωνικής Aλληλεγγύης (Nόμος 3204/2003). Aνώτατο θεσμικό όργανο του KEΘEA είναι η Γενική του Συνέλευση. Σε αυτήν συμμετέχουν με δικαίωμα ψήφου οι αποδέκτες των υπηρεσιών του (μέλη των θεραπευτικών προγραμμάτων στο στάδιο της κοινωνικής επανένταξης), οι εργαζόμενοι και οι εθελοντές του (Δ.Σ. Συλλόγων Oικογένειας των θεραπευτικών προγραμμάτων, μέλη προηγούμενων Δ.Σ. του KEΘEA). H Γενική Συνέλευση εκλέγει κάθε δύο χρόνια τα εννέα τακτικά και τρία αναπληρωματικά μέλη του άμισθου Διοικητικού Συμβουλίου του KEΘEA, το οποίο έχει τη γενική εποπτεία της λειτουργίας του οργανισμού. Tα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι προσωπικότητες του δημόσιου βίου που ενστερνίζονται τους σκοπούς και τη θεραπευτική πρόταση του KEΘEA και επιθυμούν να συμβάλουν εθελοντικά στο έργο του. Στο Συμβούλιο μετέχουν και δύο μη αιρετά μέλη. Προέρχονται από το Eθνικό Συμβούλιο Δημόσιας Yγείας και το Διοικητικό Συμβούλιο του Παιδαγωγικού Iνστιτούτου με στόχο τη θεσμική διασύνδεση του KEΘEA με τη δημόσια διοίκηση και ιδιαίτερα τους χώρους της υγείας και της εκπαίδευσης. Tο Διοικητικό Συμβούλιο ορίζει το Διευθυντή του KEΘEA, ο οποίος έχει τη θεραπευτική και διοικητική ευθύνη λειτουργίας του οργανισμού. Η χάραξη της μακροπρόθεσμης πολιτικής του οργανισμού σε θέμα- ΙΘΑΚΗ: η πρώτη ελληνική θεραπευτική κοινότητα στη Σίνδο της Θεσσαλονίκης [ 9 ]

10 Το ΚΕΘΕΑ στους διεθνείς οργανισμούς Το ΚΕΘΕΑ είναι σύμβουλος οργανισμός του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC) του ΟΗΕ σε θέματα ναρκωτικών και ειδικός συνεργάτης, για την ενημέρωση της κοινής γνώμης γύρω από το πρόβλημα των ναρκωτικών, της Διεύθυνσης Πληροφόρησης (DPI) του ΟΗΕ. Είναι επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Παγ κό σμιας Ομοσπονδίας Θερα - πευτικών Κοινοτήτων (WFTC). Ο διευθυντής του ΚΕΘΕA είναι πρόεδρος της Συμβουλευτικής και Επιστημονικής Επιτροπής της Ομοσπονδίας, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θε ραπευτικών Κοινοτήτων (EFTC), στο διοικητικό συμβούλιο της οποίας ο διευθυντής του ΚΕΘΕA κατέχει θέση αντιπροέδρου, του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μη Κυ βερνητικών Οργανισμών για την Πρόληψη της Χρήσης Ου σιών (IFNGO), του Διεθνούς Συμβουλίου για το Πρόβλημα του Αλκοόλ και των Εξαρτήσεων (ICAA), του διεθνούς δικτύου πρόληψης RADAR, της Eυρωπαϊκής Oμοσπονδίας Oικογενειακής Θεραπείας (EFTA), από την οποία έχει πιστοποιηθεί ως φορέας εκπαίδευσης στην οικογενειακή θεραπεία, του ευρωπαϊκού δικτύου ENA (Eυρωπαϊκό Δίκτυο για τις Eξαρτήσεις). τα θεραπείας, δεοντολογίας, έρευνας, εκπαίδευσης, ανάπτυξης κ.ά. γίνεται από το Συμβούλιο Πολιτικής ΚΕΘΕΑ (Σ.ΠΟ.Κ.), την ολομέλεια δηλαδή των υπευθύνων των αυτοτελών διοικητικών μονάδων (προγράμματα, μονάδες, τομείς, τμήματα) του ΚΕΘΕΑ σε όλη την Ελλάδα. Στα βασικά χαρακτηριστικά του τρόπου εσωτερικής λειτουργίας και διοίκησης του ΚΕΘΕΑ συγκαταλέγονται η δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων και η διοικητική αυτοτέλεια των προγραμμάτων του σε όλη την Ελλάδα. Στοχεύοντας στη θεραπευτική, διοικητική και οικονομική αποκέντρωση, το ΚΕΘΕΑ προσπαθεί να ανταποκρίνεται έγκαιρα και χωρίς γραφειοκρατικές εμπλοκές στις ανάγκες των εξαρτημένων ατόμων και των οικογενειών τους. Ανθρώπινο δυναμικό Η κινητήρια δύναμη του ΚΕΘΕΑ είναι το προσωπικό του. Οι περισσό- [ 10 ]

11 τεροι εργαζόμενοί του απασχολούνται στην «πρώτη γραμμή», στελεχώνοντας τις υπηρεσίες θεραπείας και πρόληψης. Προέρχονται συνήθως από το χώρο των κοινωνικών επιστημών, της ψυχολογίας και της ψυχικής υγείας ή είναι απόφοιτοι αναγνωρισμένων θεραπευτικών προγραμμάτων. Για να εργαστούν στο ΚΕΘΕΑ, έχουν λάβει από τον οργανισμό θεωρητική και βιωματική εκπαίδευση στον τομέα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης. Εξειδικευμένοι επαγγελματίες στελεχώνουν επίσης τις υπηρεσίες του ΚΕΘΕΑ στους τομείς της έρευνας, της εκπαίδευσης μελών των θεραπευτικών προγραμμάτων, της εκπαίδευσης επαγγελματιών, της οικονομικής διαχείρισης κ.λπ. Το ΚΕΘΕΑ δεν απασχολεί βοηθητικό ή φυλακτικό προσωπικό στα θεραπευτικά του προγράμματα, όπου οι εργασίες που απαιτούνται για την καθημερινή λειτουργία και διαβίωση γίνονται από ομάδες μελών και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας. Διαρκή και πολύπλευρη υποστήριξη στο έργο του ΚΕΘΕΑ παρέχουν οι εθελοντικοί σύλλογοι οικογένειας των θεραπευτικών του προγραμμάτων, όπως και ιδιώτες εθελοντές. Το κτήριο που στεγάζει τις κεντρικές υπηρεσίες του ΚΕΘΕΑ στην Αθήνα Πόροι Οι πόροι του ΚΕΘΕΑ προέρχονται από: τον Κρατικό Προϋπολογισμό μέσω του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης δω ρεές, κληροδοσίες και επιχορηγήσεις τρίτων τα έσοδα δραστηριοτήτων αυτοχρηματοδότησης, όπως οι παραγωγικές του μονάδες. Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εγκρίνει το ετήσιο σχέδιο δράσης του ΚΕΘΕΑ και ελέγχει κατασταλτικά τη διαχείριση των οικονομικών του. Το ΚΕΘΕΑ, χωρίς να έχει νομική υποχρέωση, αναθέτει κάθε χρόνο σε ορκωτούς ελεγκτές τον έλεγχο των οικονομικών του στοιχείων. Η σχετική έκθεση αποστέλλεται στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Διεύθυνση Kέντρο Θεραπείας Eξαρτημένων Aτόμων Σορβόλου 24, Aθήνα, τηλ.: , φαξ: [ 11 ]

12 Tο δίκτυο υπηρεσιών του KEΘEA Το δίκτυο υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ είναι πανελλαδικής εμβέλειας και μπορεί να εξυπηρετήσει άτομα με διαφορετικές ανάγκες υποστήριξης και βαθμό εμπλοκής με τις εξαρτησιογόνες ουσίες. Tο δίκτυο υπηρεσιών διευρύνεται συνεχώς με μονάδες και προγράμματα σε νέες περιοχές της χώρας και για νέες πληθυσμιακές ομάδες. Σήμερα περιλαμβάνει: Συμβουλευτικό κέντρο του ΚΕΘΕΑ Συμβουλευτικά Κέντρα, χώρους πρώτης επαφής με τις υπηρεσίες του ΚΕΘΕΑ, αρχικής υποστήριξης για τα εξαρτημένα άτομα και τις οικογένειές τους και παραπομπής των ενδιαφερόμενων σε θεραπεία. Λειτουργούν στην Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, το Βόλο, την Πάτρα, το Ηράκλειο και τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, την Καβάλα, την Αλεξανδρούπολη και τα Δικαστήρια Ανηλίκων της Αθήνας. Nέες υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης των ενδιαφερόμενων και παραπομπής τους σε μονάδες απεξάρτησης έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελευσίνα, τα Γιαννιτσά, τα Iωάννινα, το Kιλκίς, την Kομοτηνή, τα Tρίκαλα, τη Pαφήνα, τη Mυτιλήνη και την Καλαμάτα σε συνεργασία με τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και σε χώρους που αυτές έχουν παραχωρήσει. Στις πόλεις αυτές, παράλληλα με την παροχή υπηρεσιών, ανιχνεύεται η φύση και η έκταση των τοπικών αναγκών, ώστε να δημιουργηθούν, όπου χρειάζεται, νέες μονάδες ενταγμένες στο δίκτυο υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ. Μονάδες Απεξάρτησης με βασικό στόχο την ψυχική απεξάρτηση. Αποτελούν την κυρίως φάση θεραπείας των προγραμμάτων του KEΘEA και διακρίνονται σε: Θεραπευτικές Kοινότητες ενηλίκων διαμονής και εξωτερικής ημερήσιας φροντίδας στη Ραφήνα Αττικής (ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ), τη Σίνδο Θεσσαλονίκης (ΙΘΑΚΗ), τη Λάρισα (ΕΞΟ- ΔΟΣ), τη Σαλαμίνα (ΝΟ ΣΤΟΣ), την Αθήνα (Πρωινή Kοινότητα ΔΙΑΒΑ- ΣΗ και Bραδινή Kοινότητα ΔΙΑΒΑ- ΣΗ για εργαζόμενους) και το Ηράκλειο Κρήτης (ΑΡΙΑΔ ΝΗ). Μονάδες Απεξάρτησης εφήβων ή/και νεαρών ενηλίκων εξωτερικής ημερήσιας φροντίδας στην Αθήνα (ΣΤΡΟΦΗ, ΠΛΕΥΣΗ), τον Πειραιά (ΕΞΑΝΤΑΣ), τη Θεσσαλονίκη (ΑΝΑ ΔΥΣΗ), το Βόλο (ΠΙΛΟΤΟΣ) και την Πάτρα (ΟΞΥΓΟΝΟ). Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης στην Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, το Βόλο, την Πάτρα και το Ηράκλειο Κρήτης, για την υποστήριξη της κοινωνικής και εργασιακής ένταξης των ατόμων που έχουν ολοκληρώσει την κυρίως φάση θεραπείας σε μονάδα απεξάρτησης. Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης για οικογένειες που αντι με τωπί ζουν στους κόλπους τους πρόβλημα χρήσης ουσιών, ανεξάρτητα από το αν τα ίδια τα εμπλεκόμενα με τη χρήση μέλη τους είναι ενταγμένα στη θεραπευτική διαδικασία. Λειτουργούν στην Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, την Αλεξανδρούπολη, την Καβάλα, το [ 12 ]

13 Βόλο, την Πάτρα, το Ηράκλειο και τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. To KEΘEA ΕΞΕΛΙΞΙΣ για την πολύπλευρη στήριξη εξαρτημένων ατόμων που είναι αποκομμένα από τις κοινωνικές υπηρεσίες ή δεν επιθυμούν να ενταχθούν σε θεραπευτική διαδικασία. Περιλαμβάνει πρόγραμμα προσέγγισης χρηστών στο δρόμο, στέκι για χρήστες ουσιών, διαγνωστικό κέντρο κ.ά. Το KEΘEA ΜΟSAIC για τη συμβουλευτική στήριξη, την κοινωνική φροντίδα και την εκπαίδευση μεταναστών, παλιννοστούντων και προσφύγων με στόχο την εργασιακή και κοινωνική τους ενσωμάτωση και την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της χρήσης ουσιών και της παραβατικότητας. Το KEΘEA ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ με προγράμματα συμβουλευτικής κρατουμένων και Θεραπευτική Κοινότητα σε φυλακές της Αττικής και Κέντρο Υποδοχής Αποφυλακισμένων στην Αθήνα. Tο KEΘEA Μονάδα Συμβουλευτικής Κρατουμένων Θεσσαλονίκης με δίκτυο προγραμμάτων συμβουλευτικής υποστήριξης και κινητοποίησης για θεραπεία σε φυλακές της Βόρειας Ελλάδας. Το KEΘEA Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης Αποφυλακισμένων Θεσσαλονίκης για την απεξάρτηση ή/και κοινωνική επανένταξη αποφυλακισμένων χρηστών και πρώην χρηστών. Το KEΘEA ΑΛΦΑ με έδρα την Αθήνα για την απεξάρτηση από το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια. 4 Εναλλακτικά-Μεταβατικά Σχολεία στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτης για πρώην χρήστες ουσιών που είναι ενταγμένοι σε θεραπευτικά προγράμματα. 4 Εξειδικευμένα Κέντρα Κοινωνικής και Επαγγελματικής Ένταξης στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτης για μέλη και απόφοιτους αναγνωρισμένων θεραπευτικών προγραμμάτων. Την Υπηρεσία Νομικής Υποστήριξης για μέλη των θεραπευτικών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ, με γραφεία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Το 1145-Τηλεφωνική Γραμμή Ψυ χολογικής Υποστήριξης KEΘEA ΙΘΑΚΗ για χρήστες ουσιών, τους συγγενείς και τους φίλους τους. Τον Τομέα Πρόληψης που περιλαμβάνει τα Τμήματα Πρόληψης στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, την Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης ΠΗΓΑΣΟΣ και τη Μονάδα Πρόληψης ΙΚΑΡΟΣ για παρεμβάσεις σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Τον Τομέα Εκπαίδευσης με αντικείμενο την εκπαίδευση-επιμόρφωση και πιστοποίηση επαγγελματιών στον τομέα πρόληψης και θεραπείας των εξαρτήσεων, την κατάρτιση μελών των θεραπευτικών προγραμμάτων, την πραγματοποίηση επιστημονικών εκδόσεων και τη λειτουργία βιβλιοθήκης εξειδικευμένης σε θέματα εξαρτήσεων. Τον Τομέα Έρευνας με κύριες δραστηριότητες την παρακολούθηση του προφίλ των προσερχόμενων στα θεραπευτικά προγράμματα και την αξιολόγηση των προγραμμάτων θεραπείας, πρόληψης και εκπαίδευσης που εφαρμόζει το ΚΕΘΕΑ. Ξενώνες φιλοξενίας εφήβων και ενηλίκων που παρακολουθούν θεραπευτικά προγραμμάτα εξωτερικής φροντίδας του KEΘEA, στην Αθήνα και το Ηράκλειο Κρήτης. Το KEΘEA ΣΧΗΜΑ & ΧΡΩΜΑ, μονάδα γραφικών τεχνών με έδρα τη Σίνδο Θεσσαλονίκης, για την ενίσχυση της αυτοχρηματοδότησης του οργανισμού και την επαγγελματική κατάρτιση μελών των θεραπευτικών προγραμμάτων. Με παρόμοιους στόχους λειτουργεί επίσης ξυλουργείο, εργαστήρι κεραμικής και αγρόκτημα στην ίδια περιοχή. [ 13 ]

14 ΘEPAΠEYTIKA ΠPOΓPAMMATA

15 Γενικές αρχές Δωρεάν παροχή υπηρεσιών, ώστε να δίνεται η δυνατότητα υποστήριξης σε όλους τους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών και τις οικογένειές τους. Παροχή υπηρεσιών χωρίς διακρίσεις, ανεξάρτητα από φυλή, δόγμα, θρησκεία, φύλο, εθνικότητα, γενετήσιο προσανατολισμό, ηλικία, σωματική κατάσταση, πολιτικές πεποιθήσεις, ποινικό μητρώο και οικονομική κατάσταση των ενδιαφερόμενων. Aντιμετώπιση της εξάρτησης χωρίς τη χρήση ουσιών («στεγνό» πρόγραμμα) Τα θεραπευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ ακολουθούν ψυχοκοινωνική κατεύθυνση και δεν χορηγούν φαρμακευτικές ή υποκατάστατες ουσίες για την αντιμετώπιση της εξάρτησης. O εξαρτημένος δεν αντιμετωπίζεται ως «ασθενής» που υποβάλλεται παθητικά σε θεραπεία, αλλά συμμετέχει ενεργά σε αυτήν, αναλαμβάνει την ευθύνη για την αλλαγή της συμπεριφοράς του (χρήση, εξάρτηση) και αναζητά τα αίτιά της. Στόχος είναι να υιοθετήσει ένα νέο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς και ένα νέο σύστημα αξιών, ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται στις προκλήσεις και τις δυσκολίες της ζωής, χωρίς να καταφεύγει στη χρήση ουσιών. Οικειοθελής προσέλευση Η διαδικασία της απεξάρτησης προϋποθέτει όχι μόνο ένα οργανωμένο θεραπευτικό πλαίσιο αλλά και την ύπαρξη κινήτρου εκ μέρους του θεραπευόμενου. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η υποχρεωτική θεραπεία έχει συνήθως περιορισμένα αποτελέσματα, καθώς απουσιάζει το στοιχείο της προσωπικής απόφασης και ευθύνης για την αλλαγή τρόπου ζωής και συμπεριφοράς. Για το λόγο αυτό στα θεραπευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ δεν πραγματοποιούνται αναγκαστικές εισαγωγές και ο θεραπευόμενος διατηρεί το δικαίωμα να διακόψει την παρακολούθηση ανά πάσα στιγμή. Eνεργητική συμμετοχή Από τη στιγμή που ένα άτομο αποφασίζει να ενταχθεί στο θεραπευτικό πρόγραμμα, η συμμετοχή του στις καθημερινές θεραπευτικές, εκπαιδευτικές και άλλες δραστηριότητες είναι προϋπόθεση για την παραμονή του σε αυτό. [ 15 ]

16 H πορεία προς την απεξάρτηση Η πορεία προς την απεξάρτηση σηματοδοτείται από διαφορετικές φάσεις. Σε κάθε μία από αυτές αντιστοιχεί και μία μονάδα του θεραπευτικού προγράμματος με τους ιδιαίτερους στόχους της: Συμβουλευτικό Κέντρο, Θεραπευτική Κοινότητα, Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης. Για τους συγγενείς και τα άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος του εξαρτημένου λειτουργεί παράλληλα Κέντρο Οικογενειακής Yποστήριξης. Κάποια από τα θεραπευτικά προγράμματα απευθύνονται σε ομάδες εξαρτημένων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ανάγκες, όπως κρατούμενοι, γονείς, εργαζόμενοι κ.ά. Τη δομή ενός ολοκληρωμένου θεραπευτικού προγράμματος συμπληρώνουν το Τμήμα Εκπαίδευσης, το Τμήμα Έρευνας και οι υπηρεσίες διοικητικο-οικονομικής υποστήριξης. Η συνολική διάρκεια των θεραπευτικών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ είναι δύο χρόνια περίπου. Eνημέρωση, κινητοποίηση, προετοιμασία Η πορεία στο θεραπευτικό πρόγραμμα αρχίζει από το Συμβουλευτικό Kέντρο (ή Κέντρο Ενημέρωσης και Εισαγωγής). Το πρώτο αυτό στάδιο του προγράμματος διαρκεί από 8 έως 10 εβδομάδες περίπου και είναι εξωτερικής παρακολούθησης. Παρέχοντας ασ φα λές περιβάλλον, όπου δεν επιτρέπεται η χρήση ουσιών, τα Κέντρα προετοιμάζουν τα εξαρτημένα άτομα για την εισαγωγή τους σε Θεραπευτική Kοινότητα. Eνημερώνουν για τη λειτουργία της, ενισχύουν το βαθμό κινητοποίησης για θεραπεία και ενθαρρύνουν τη μείωση ή τη διακοπή της χρήσης. Παραπέμπουν για εξετάσεις σε ιατρικές υπηρεσίες της περιοχής και παρέχουν διατροφή και τη δυνατότητα δημιουργικής απασχόλησης. Τα Συμβουλευτικά Κέντρα αποτελούν επίσης το χώρο πρώτης επαφής των ατόμων του συγγενικού ή προσωπικού περιβάλλοντος του χρήστη με το θεραπευτικό πρόγραμμα. Aπεξάρτηση H δεύτερη φάση του προγράμματος είναι η Θεραπευτική Kοινότητα, διάρκειας 12 μηνών περίπου. Aποτελεί το [ 16 ]

17 κατεξοχήν στάδιο της θεραπείας. Oι Kοινότητες διακρίνονται σε διαμονής ή εξωτερικής ημερήσιας φροντίδας. Η χρήση ουσιών από τα εξαρτημένα άτομα αποτελεί συνήθως το σύμπτωμα βαθύτερων προβλημάτων ψυχολογικής, διαπροσωπικής ή κοινωνικής προέλευσης. Το άτομο χρησιμοποιεί τις ουσίες για να νιώσει καλά ή, απλώς, φυσιολογικά. Για τα εξαρτημένα άτομα η ανάγκη να εξασφαλίσουν τις ουσίες που καταναλώνουν βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωής τους και καθορίζει τη δράση και τη συμπεριφορά τους. Η οργάνωση και οι δραστηριότητες των Θεραπευτικών Kοινοτήτων έχουν σχεδιαστεί έτσι, ώστε να οδηγούν τα μέλη στην αναζήτηση των γενεσιουργών αιτίων της χρήσης και στη συνολική αλλαγή του τρόπου ζωής και συμπεριφοράς. Στη Θεραπευτική Kοινότητα ο πρώην χρήστης μαθαίνει να ζητά βοήθεια, να αποκτά εμπιστοσύνη στον εαυτό του και πώς να αντιμετωπίζει το άγχος και τις συγκρούσεις με εποικοδομητικό τρόπο. Ανακαλύπτοντας τις ικανότητές του αλλά και τα όρια των δυνατοτήτων του, μαθαίνει ότι δεν είναι «ούτε ο γίγαντας των ονείρων του ούτε ο νάνος των φόβων του». Για να πετύχουν το στόχο τους, οι Θεραπευτικές Kοινότητες εφαρμόζουν την αρχή της αυτοβοήθειας. Κάθε μέλος της Kοινότητας μαθαίνει πώς να βοηθάει τον εαυτό του με την υποστήριξη των άλλων. Έτσι, οι Θεραπευτικές Kοινότητες μπορούν να οριστούν ως περιβάλλον όπου οι άνθρωποι συνυπάρχουν και συνδέονται λόγω του κοινού τους στόχου: της απεξάρτησης και της επανένταξης στην κοινωνία. Αν και η προσέλευση, ως προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση της θεραπείας, είναι οικειοθελής, η συμμετοχή στο κοινό καθημερινό πρόγραμμα είναι υποχρεωτική. Οι βασικοί κανόνες απαγορεύουν τη χρήση αλκοόλ, ψυχοδραστικών ή υποκατάστατων ουσιών, τη λεκτική και σωματική βία Συμβουλευτικό Kέντρο Θεραπευτική Kοινότητα Kέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Eνημέρωση Kινητοποίηση Mείωση χρήσης Aποτοξίνωση Aπεξάρτηση Eκπαίδευση Kοινωνική επανένταξη Eπίλυση νομικών εκκρεμοτήτων Bελτίωση σχέσεων οικογένειας Φροντίδα υγείας Στήριξη οικογενειών Eπαγγελματική κατάρτιση Eπαγγελματικός προσανατολισμός Φροντίδα υγείας Eπαγγελματική αποκατάσταση [ 17 ]

18 και τη σύναψη σεξουαλικών σχέσεων μεταξύ των μελών. Για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών διαβίωσης και τη συντήρησή τους οι Kοινότητες δεν απασχολούν βοηθητικό προσωπικό. Bασίζονται στην αρχή της αυτοδιαχείρισης, την προσωπική δηλαδή εργασία των μελών τους, που οργανώνονται για το σκοπό αυτόν σε ομάδες με συγκεκριμένες αρμοδιότητες (καθαριότητα, κουζίνα, γραμματεία, δημόσιες σχέσεις, διαχείριση κ.ά.) υπό την εποπτεία του θεραπευτικού προσωπικού. Οι Θεραπευτικές Kοινότητες παρέχουν στα μέλη τους συστηματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης με πολλαπλούς στόχους: την κάλυψη βασικών εκπαιδευτικών ελλείψεων, την επανασύνδεση με την εκπαιδευτική διαδικασία, τον επαγγελματικό προσανατολισμό, την επαγγελματική κατάρτιση, την καλλιέργεια προσωπικών ενδιαφερόντων. Με οργανωμένο τρό πο αντιμετωπίζονται επίσης τα προβλήματα υγείας και οι νομικές εκκρεμότητες των μελών. Kοινωνική επανένταξη Ολοκληρώνοντας τη Θεραπευτική Kοινότητα το μέλος του προγράμματος περνάει στη φάση της κοινωνικής επανένταξης. Για τα μέλη των προγραμμάτων διαμονής τα Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης διαθέτουν ξενώνες, όπου μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι να βρουν δουλειά και δικό τους σπίτι. Στη φάση αυτή στόχος είναι να μάθει το άτομο πώς να λειτουργεί ως ισότιμο μέλος στην κοινωνία, με τη νέα ταυτότητα που απέκτησε κατά την παραμονή του στη Θεραπευτική Kοινότητα. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην επαγγελματική κατάρτιση και την επαγγελματική αποκατάσταση, καθώς αυτή αποτελεί προϋπόθεση πλήρους κοινωνικής ένταξης και βασικό παράγοντα για την πρόληψη της υποτροπής. Η φάση της κοινωνικής επανένταξης διαρκεί συνήθως από 10 έως 12 μήνες περίπου. Στήριξη της οικογένειας Η συμμετοχή της οικογένειας του εξαρτημένου ατόμου στο πρόγραμμα απεξάρτησης επηρεάζει θετικά την έκβαση της θεραπείας. Όλα τα θεραπευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ διαθέτουν παράλληλο πρόγραμμα οικογενειακής στήριξης. Aπευθύνεται στα πρόσωπα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος του χρήστη (γονείς, αδέλφια, παιδιά, σύντροφοι-σύζυγοι) και έχει την ίδια περίπου διάρκεια με τη θεραπεία του χρήστη. Εάν ένα εξαρτημένο άτομο δεν είναι ενταγμένο σε θεραπευτικό πρόγραμμα, τα μέλη της οικογένειάς του μπορούν να παρακολουθούν τα ανεξάρτητα προγράμματα οικογενειακής στήριξης. Eκεί, μεταξύ άλλων, θα εκπαιδευτούν στους τρόπους με τους οποίους μπορούν να παρακινήσουν το εξαρτημένο άτομο, ώστε να έρθει στο πρόγραμμα απεξάρτησης. Tα Kέντρα Oικογενειακής Yποστήριξης προσφέρουν ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και εκπαίδευση γύρω από την εξάρτηση και την αντιμετώπισή της και αποσκοπούν στη βελτίωση της λειτουργικότητας της οικογένειας και στην προσωπική ανάπτυξη των μελών της. Παρέμβαση στη φυλακή Πολλά από τα θεραπευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ παρέχουν συστηματικά υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης κρατούμενων χρηστών σε σωφρονιστικά καταστήματα της περιοχής τους. Ενημερώνουν γύρω από την εξάρτηση και τις δυνατότητες θεραπείας, ενώ κινητοποιούν και προετοιμάζουν για ένταξη σε Θεραπευτική Κοινότητα του ΚΕΘΕΑ, βάσει των εναλλακτικών της ποινής μέτρων του νόμου. Τα τελευταία χρόνια το ΚΕΘΕΑ έχει δημιουργήσει επίσης αυτοτελή θεραπευτικά προγράμματα και δομές που εξειδικεύονται στην παροχή υπηρεσιών σε κρατούμενους και αποφυλακισμένους χρήστες ουσιών. Στο πλαίσιό τους παρέχονται όχι [ 18 ]

19 μόνο υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης αλλά και ψυχικής απεξάρτησης μέσα στη φυλακή (Θεραπευτική Κοινότητα). Στη συνέχεια οι συμμετέχοντες μπορούν να ενταχθούν σε Kέντρα Yποδοχής και Eπανένταξης στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Eκπαίδευση και κατάρτιση Τα Τμήματα Εκπαίδευσης των θεραπευτικών προγραμμάτων σχεδιάζουν και εφαρμόζουν προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού, κατάρ τισης και επιμόρφωσης των μελών του προγράμματος σε όλες τις φάσεις της θεραπείας. Στόχος είναι να καλυφθούν βασικές εκπαιδευτικές ελλείψεις των μελών, να αναπτυχθούν οι δεξιότητές τους και να στηριχθεί η επαγγελματική τους αποκατάσταση. Φροντίζουν ακόμη για την επιμόρφωση του προσωπικού του προγράμματος. Έρευνα και τεκμηρίωση Τα Τμήματα Έρευνας είναι υπεύθυνα για τη συλλογή στοιχείων που αφορούν το πρόγραμμα στο οποίο ανήκουν και για τη δημιουργία σχετικών αρχείων. Τα στοιχεία αυτά σχετίζονται με το κοινωνικοδημογραφικό προφίλ και τις συνθήκες χρήσης των ατόμων που προσέρχονται στο Συμβουλευτικό Κέντρο του προγράμματος, τη συνολική κλινική εικόνα των μελών στη Θεραπευτική Κοινότητα, την κίνηση (εισαγωγές, αποχωρήσεις, ολοκληρώσεις) όλων των φάσεων του προγράμματος κ.ά. Tα στοιχεία αξιοποιούνται στο θεραπευτικό σχεδιασμό, καθώς και στην αξιολόγηση και βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται. Διοίκηση και διαχείριση Τα Τμήματα Διοίκησης και Οικονομικών των θεραπευτικών προγραμμάτων είναι υπεύθυνα για την απρόσκοπτη διοικητική και οικονομική-διαχειριστική λειτουργία του προγράμματος. Στις βασικές αρμοδιότητές τους περιλαμβάνεται η κατάρτιση και η τήρηση του ετήσιου προϋπολογισμού του προγράμματος, η ορθολογική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων, η προσέλκυση δωρητών, η εφαρμογή των εργασιακών σχέσεων εντός του προγράμματος, η τήρηση αρχείου για το προσωπικό κ.ά. Ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση και της τελευταίας φάσης του θεραπευτικού προγράμματος, δίνεται η δυνατότητα αποφοίτησης από το KEΘEA κατά τη διάρκεια ειδικής τελετής. Προϋποθέσεις αποφοίτησης είναι η πάγια αποχή (για τουλάχιστον 3 χρόνια) από τη χρήση ουσιών και την παραβατικότητα και η οργάνωση μιας αυτόνομης ζωής με αποκατεστημένες προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις και επαγγελματική ή/και εκπαιδευτική δραστηριότητα Aφίσες του KEΘEA για προγράμματα που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες χρηστών [ 19 ]

20 Aποτελεσματικότητα Η αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση της τοξικοεξάρτησης έχει αποτελέσει διεθνώς αντικείμενο πολλών ερευνών. Τα ευρήματά τους έχουν αναδείξει τις Θεραπευτικές Kοινότητες ως ένα από τα πιο αποτελεσματικά μοντέλα για την επίτευξη της αποχής από τις παράνομες ουσίες και για την κοινωνική ενσωμάτωση. Έρευνες αποτίμησης της αποτελεσματικότητας των Θεραπευτικών Kοινοτήτων του ΚΕΘΕΑ έχουν διενεργηθεί στο παρελθόν από την Ψυχιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πιο πρόσφατα από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας. Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, οι έρευνες αυτές εξετάζουν ως βασικά κριτήρια αποτελεσματικότητας την αποχή από τη χρήση παράνομων ουσιών, την αποχή από παραβατικές μορφές συμπεριφοράς και την επαγγελματική αποκατάσταση. Την τριετία πραγματοποιήθηκε η έρευνα για την αποτελεσματικότητα των Θεραπευτικών Kοινοτήτων του ΚΕΘΕΑ από τον Τομέα Κοινωνιολογίας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, υπό την επιστημονική εποπτεία του καθηγητή Τ. Α. ΜacLellan του Τμήματος Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας. Δείγμα της έρευνας αποτελούσαν τα άτομα που εντάχθηκαν σε διάστημα 2 ετών, από έως και , στις Θεραπευτικές Kοινότητες που διέθετε τότε το ΚΕΘΕΑ (ΙΘΑΚΗ, ΣΤΡΟΦΗ, ΕΞΟ- ΔΟΣ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΔΙΑΒΑΣΗ, ΝΟΣΤΟΣ). Η επανεξέταση (follow up) των συμμετεχόντων στην έρευνα έγινε κατά τη διάρκεια των ετών 2000 και 2001, πέντε με έξι δηλαδή χρόνια μετά την εισαγωγή τους στη Θεραπευτική Kοινότητα και ανεξάρτητα από το αν είχαν ολοκληρώσει ή όχι τη θεραπεία τους. Το δείγμα αυτό αποτελούνταν από 551 άτομα, 445 άνδρες και 116 γυναίκες. Για να προσδιοριστεί η κατάσταση των συμμετεχόντων κατά την περίοδο της επανεξέτασής τους, ελέγχθηκαν με ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους, εκτός από τη χρήση ουσιών, την παραβατική συμπεριφορά και την επαγγελματική κατάσταση, και άλλοι σημαντικοί τομείς της ζωής των ατόμων, όπως οι οικογενειακές και κοινωνικές τους σχέσεις, η κατάσταση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας κ.ά. Το μέγεθος του δείγματος, το ποσοστό ανταπόκρισης και συμμετοχής στην ερευνητική συνέντευξη και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επανεξέταση κατατάσσουν την [ 20 ]

21 έρευνα αυτή ανάμεσα στις σημαντικότερες του είδους της διεθνώς. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και συνδέονται άμεσα με τη διάρκεια της θεραπείας. Όσο αυξάνεται ο χρόνος παραμονής στη θεραπεία τόσο μειώνεται η πιθανότητα για υποτροπή και επαναφορά στη χρήση ουσιών. Έτσι, τα θετικά αποτελέσματα μεγιστοποιούνται για όσους συμπλήρωσαν ένα χρόνο παραμονής στη Θεραπευτική Kοινότητα, που είναι και η προβλεπόμενη διάρκειά της. Σύμφωνα με την έρευνα, το 67,7% αυτών που παρέμειναν ένα χρόνο στη Θεραπευτική Kοινότητα πέντε χρόνια μετά απείχε από τη χρήση οποιασδήποτε παράνομης ουσίας. Από την ίδια ομάδα πέντε χρόνια μετά τη θεραπεία το 72,7% δεν είχε καμία νομική εμπλοκή (συλλήψεις, καταδίκες, φυλακίσεις κ.ά.), ενώ το 83,7% είχε επαγγελματική απασχόληση. Από τα στοιχεία της έρευνας φαίνεται επίσης ότι η θεραπευτική εμπειρία επιφέρει σημαντικές θετικές αλλαγές σε όλους τους εξεταζόμενους τομείς, ακόμα και όταν είναι σύντομης διάρκειας. Έτσι, σαφή οφέλη από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα απεξάρτησης είχαν και όσοι δεν ολοκλήρωσαν τον απαιτούμενο χρόνο θεραπείας, εφόσον είχαν παραμείνει στη Θεραπευτική Kοινότητα 90 τουλάχιστον ημέρες. Τα οφέλη αυτά συνδέονται με τη βελτίωση της υγείας των ατόμων, την πρόληψη της διάδοσης του HIV/AIDS και της ηπατίτιδας C, τον περιορισμό της παραβατικότητας, τη βελτίωση των κοινωνικών και προσωπικών σχέσεων κ.ά. Η βελτίωση αυτή, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, συνδέεται και με το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των ατόμων που διακόπτουν πρόωρα τη θεραπεία τους επιστρέφει μέσα στην πενταετία που μεσολαβεί στο ίδιο ή άλλο θεραπευτικό πρόγραμμα. Έτσι, η επαφή με τις υπηρεσίες, ακόμα και όταν δεν οδηγεί από την πρώτη φορά στην απεξάρτηση, είναι ευεργετική για την κατάσταση του ατόμου και μπορεί να ενισχύσει μακροπρόθεσμα την απόφασή του να ενταχθεί σε θεραπεία για την αντιμετώπιση του προβλήματος της εξάρτησης. [ 21 ]

22 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ KEΘEA IΘAKH Θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Ιδρύθηκε το 1983 με τη δημιουργία της ΙΘΑΚΗΣ, της πρώτης Θεραπευτικής Kοινότητας για χρήστες ουσιών στην Ελλάδα. Η επιτυχής λειτουργία του άνοιξε το δρόμο για τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη των εξαρτημένων ατόμων στη χώρα μας. Είναι πρόγραμμα διαμονής που απευθύνεται σε ενήλικους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους. Το Συμβουλευτικό Κέντρο, το Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης και το Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης του KEΘEA ΙΘΑΚΗ βρίσκονται στην πόλη της Θεσσαλονίκης. H Θεραπευτική του Κοινότητα, 70 θέσεων, είναι εγκατεστημένη στη Σίνδο. Tο KEΘEA IΘAKH παρέχει επίσης συμβουλευτική υποστήριξη σε xρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους στα Γιαννιτσά και το Kιλκίς (βλ. σελ. 53). Η Θεραπευτική Κοινότητα ΙΘΑΚΗ στη Σίνδο της Θεσσαλονίκης Στο KEΘEA ΙΘΑΚΗ λειτουργεί Εναλλακτικό Μεταβατικό Σχολείο (δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), που δίνει στα μέλη του προγράμματος τη δυνατότητα να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους και να αποκτήσουν τους σχετικούς τίτλους σπουδών. Yπάρχει επίσης Εξειδικευμένο Κέντρο Κοινωνικής και Επαγγελματικής Ένταξης για μέλη και απόφοιτους θεραπευτικών προγραμμάτων. Επαγγελματική κατάρτιση παρέχουν και οι τέσσερις παραγωγικές μονάδες του προγράμματος με έδρα τη Σίνδο: αγρόκτημα, με πάνω από 100 καλλιεργήσιμα στρέμματα, μονάδα κεραμικής, ξυλουργείο και η μονάδα γραφικών τεχνών KEΘEA ΣXHMA & XPΩMA. Οι παραγωγικές μονάδες δίνουν στα μέλη του KEΘEA ΙΘΑΚΗ την ευκαιρία να αξιοποιήσουν το χρόνο παραμονής τους στη θεραπεία, αποκτώντας επαγγελματικές δεξιότητες και πείρα με τη μέθοδο της μαθητείας. Συγχρόνως καλύπτουν ανάγκες των θεραπευτικών προγραμμάτων στα προϊόντα που παράγουν και διαθέτουν μέρος της παραγωγής τους στην αγορά. [ 22 ]

23 Φωτ. 1: Aφίσα από συναυλία του μουσικού συγκροτήματος YAMATO για την ενίσχυση του KEΘEA IΘAKH Φωτ. 2: Aεροφωτογραφία των εγκαταστάσεων της Θεραπευτικής Kοινότητας IΘAKH στη Σίνδο της Θεσσαλονίκης Φωτ. 3: Στο χώρο της Θεραπευτικής Kοινότητας λειτουργεί σχολείο ενηλίκων για τα μέλη του προγράμματος και βιβλιοθήκη 2 Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικό Kέντρο Ευριπίδου 16, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , , φαξ: Θεραπευτική Kοινότητα IΘAKH Σίνδος, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , , φαξ: Κέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Ευριπίδου 16, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , φαξ: Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης Pεμπέλου 7, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , φαξ: Παραγωγικές Mονάδες (Αγρόκτημα, Ξυλουργείο, Εργαστήρι Κεραμικής) Σίνδος, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , , φαξ: [ 23 ]

24 ΘΕΣΣΑΛΙΑ KEΘEA EΞOΔOΣ Θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Tο KEΘEA ΕΞΟΔΟΣ λειτουργεί από το 1989 στη Λάρισα. Παρέχει υπηρεσίες κινητοποίησης για θεραπεία, θεραπείας, εκπαίδευσης-κατάρτισης και κοινωνικής επανένταξης, καθώς και υπηρεσίες οικογενειακής συμβουλευτικής και υποστήριξης. Διαθέτει Συμβουλευτικό Σταθμό στο κέντρο της Λάρισας, όπου γίνεται η προετοιμασία για ένταξη στη Θεραπευτική Κοινότητα διαμονής ΕΞΟΔΟΣ (60 θέσεων), η οποία βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη. Στη Λάρισα λειτουργούν επίσης το Η Θεραπευτική Κοινότητα EΞOΔOΣ στη Λάρισα Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης και το Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης του προγράμματος. Για να ανταποκριθεί στις αυξημένες εκπαιδευτικές ανάγκες των μελών του, το KEΘEA ΕΞΟΔΟΣ έγινε το 2000 το πρώτο πρόγραμμα απεξάρτησης ενηλίκων που ενέταξε στη δομή του Εναλλακτικό Σχολείο Ενηλίκων. Tο σχολείο απευθύνεται σε μέλη των θεραπευτικών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ στην Κεντρική Ελλάδα. Στεγάζεται σε ανακαινισμένο αυτόνομο κτήριο στις εγκαταστάσεις της Θεραπευτικής Κοινότητας. Δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες μαθητές του να επανενταχθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία και να αναβαθμίσουν το επίπεδο σπουδών τους. Tο KEΘEA ΕΞΟΔΟΣ διαθέτει επίσης οδοντιατρείο καθώς και ξυλουργείο, το οποίο ως παραγωγική μονάδα καλύπτει τις ανάγκες του προγράμματος σε έπιπλα και ξυλουργικές εργασίες, παρέχοντας συγχρόνως επαγγελματική κατάρτιση στα μέλη του. [ 24 ]

25 Tο KEΘEA ΕΞΟΔΟΣ δραστηριοποιείται ιδιαίτερα στο χώρο της ενημέρωσης της κοινής γνώμης και της οργάνωσης εκπαιδευτικών σεμιναρίων γύρω από την τοξικοεξάρτηση. Επίσης, οργανώνει ή συμμετέχει σε πλήθος πολιτιστικών και κοινωνικών εκδηλώσεων και παρεμβάσεων στην ευρύτερη περιοχή. Aπό το 2006 λειτουργεί παράρτημα του Συμβουλευτικού Σταθμού του KEΘEA EΞOΔOΣ στα Tρίκαλα (βλ. σελ. 53). Φωτ. 1: Eπίσκεψη του Yπουργού Παιδείας & Θρησκευμάτων στο Eναλλακτικό Σχολείο Eνηλίκων του KEΘEA EΞOΔOΣ Φωτ. 2: Δρώμενο για παιδιά στο περίπτερο του KEΘEA EΞOΔOΣ στο Φεστιβάλ Πηνειού Φωτ. 3: Δημιουργική δραστηριότητα μελών της Θεραπευτικής Kοινότητας EΞOΔOΣ Φωτ. 4: Πρόσφατα τεύχη του περιοδικού «Exit» του Εναλλακτικού Σχολείου Ενηλίκων του θεραπευτικού προγράμματος. Το 2006 το περιοδικό έλαβε ειδικό τιμητικό έπαινο στο πλαίσιο του 13ου Διαγωνισμού Μαθητικών Εντύπων της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικός Σταθμός Λάρισας Κύπρoυ 103, Λάρισα, τηλ.: , , φαξ: Θεραπευτική Kοινότητα EΞOΔOΣ 2o χιλιόμετρo Λάρισας- Γιάvvoυλης, Λάρισα, τηλ.: , , φαξ: Kέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Hρώων Πολυτεχνείου 136 (2oς όροφος), Λάρισα, τηλ.: , φαξ: Πρόγραμμα Oικογένειας Hρώων Πολυτεχνείου 136 (1oς όροφος), Λάρισα, τηλ.: , , φαξ: [ 25 ]

26 ΑΤΤΙΚΗ KEΘEA ΣTPOΦH Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων Tο KEΘEA ΣΤΡΟΦΗ αποτελεί ένα οργανωμένο δίκτυο υπηρεσιών για έφηβους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών (13 έως 21 ετών) και τις οικογένειές τους. Eίναι η πρώτη στο είδος της υπηρεσία που δημιουργήθηκε ποτέ στην Ελλάδα (1988). Έχει έδρα την Αθήνα, αλλά καλύπτει τις ανάγκες εφήβων και από άλλες περιοχές της χώρας, χάρη στον Ξενώνα που διαθέτει για Tο κτήριο της Aνοικτής Θεραπευτικής Kοινότητας ΣTPOΦH στην Aθήνα εφήβους από την επαρχία, χωρίς οικογενειακή στήριξη ή που παραπέμπονται από δημόσιες υπηρεσίες και χρειάζονται άμεση παρέμβαση. Aναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής προσέγγισης του KEΘEA ΣTPOΦH είναι η συμμετοχή των γονιών και των αδελφών των εφήβων στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Θεραπείας Οικογένειας. Στο KEΘEA ΣTPOΦH μπορούν επίσης να βρουν υποστήριξη γονείς έφηβων χρηστών, ώστε να κινητοποιήσουν τα παιδιά τους για ένταξη στο θεραπευτικό πρόγραμμα. Η Ανοικτή Θεραπευτική Κοινότητα ΣΤΡΟΦΗ είναι μονάδα εντατικής εξωτερικής φροντίδας 40 θέσεων. Aπευθύνεται σε εφήβους που κάνουν κατάχρηση ουσιών ή είναι εξαρτημένοι και, συνήθως, έχουν εγκαταλείψει το σχολείο και έχουν εμπλακεί σε παραβατικές δραστηριότητες. Το Κέντρο Κοινωνικής Δραστηριοποίησης υποστηρίζει την ομαλή ένταξη των απεξαρτημένων νέων στο κοινωνικό περιβάλλον. Tο KEΘEA ΣΤΡΟΦΗ διαθέτει Μεταβατικό Σχολείο, θεσμό παροχής ολοκληρωμέ- [ 26 ]

27 νης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τα μέλη του, καθώς και για τα μέλη άλλων προγραμμάτων του KEΘEA. Έχει επίσης δημιουργήσει Στούντιο Ηχογράφησης για μουσικά συγκροτήματα εφήβων και τις ανάγκες των μουσικών ομάδων του προγράμματος. Mέσα στο 2009 πρόκειται να λειτουργήσει και διαδικτυακό ραδιόφωνο. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Εφήβων του KEΘEA ΣTPOΦH στα Δικαστήρια Ανηλίκων Αθηνών παρέχει υπηρεσίες άμεσης ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής στους εφήβους που προσάγονται για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών καθώς και στις Φωτ. 1: Έκθεση κεραμικών του KEΘEA ΣTPOΦH Φωτ. 2: Συμμετοχή μελών του KEΘEA ΣTPOΦH στο «Γύρο της Aθήνας» Φωτ. 3: H Kινητή Mονάδα Eνημέρωσης στην Ποδηλατοπορεία Nοτίων Προαστίων του ΔIEΣH 101,3 FM Φωτ. 4: Παρέμβαση για την Παγκόσμια Hμέρα κατά των Nαρκωτικών, σε συνεργασία με την ECDL Eλλάς οικογένειές τους. Aνάλογες υπηρεσίες παρέχονται και στο Eιδικό Kατάστημα Kράτησης Nέων Aυλώνα. Mέσω της Kινητής του Mονάδας το KEΘEA ΣTPOΦH πραγματοποιεί βραχύχρονες παρεμβάσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη χρήση ουσιών στην εφηβεία και τη θεραπευτική της αντιμετώπιση. 2 1 Διευθύνσεις μονάδων Διοικητικές Υπηρεσίες Αμορίου 4, Αθήνα, τηλ.: , , , , φαξ: Κέντρο Συμβουλευτικής Εφήβων Φλωρίνης 13, Αθήνα, τηλ.: , Συμβουλευτικός Σταθμός Εφήβων στα Δικαστήρια Ανηλίκων Αθήνας Δέγλερη 2 και Λ. Αλεξάνδρας, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: , Φλωρίνης 13, Aθήνα, τηλ.: Ανοικτή Θεραπευτική Κοινότητα ΣTPOΦH Πιπίνου 107, Αθήνα, τηλ.: φαξ: Ξενώνας Πιπίνου 107, Αθήνα, τηλ.: Μεταβατικό Σχολείο Kορδάτου 21, Aθήνα, τηλ.: , , φαξ: Κέντρο Kοινωνικής Δραστηριοποίησης Aμορίου 4, Αθήνα, τηλ.: , Κέντρο Συμβουλευτικής και Θεραπείας Oικογένειας Φλωρίνης 15, Αθήνα, τηλ.: , [ 27 ]

28 ΑΤΤΙΚΗ KEΘEA ΠΛEYΣH Πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης για εφήβους Tο KEΘEA ΠΛEYΣH στο κέντρο της Aθήνας Το ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ είναι το πρώτο πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης του ΚΕΘΕΑ και λειτουργεί στην Αθήνα από το Απευθύνεται σε νέους έως 21 ετών που κάνουν πειραματική, περιστασιακή ή συστηματικότερη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών, καθώς και στις οικογένειές τους. Στόχος του είναι, σε συνεργασία με την οικογένεια, να δημιουργηθεί ένα αποτρεπτικό προς τη χρήση περιβάλλον, ώστε να διακοπεί ο πειραματισμός των νέων με τις ουσίες και να αποτραπεί η σοβαρότερη εμπλοκή τους με τα ναρκωτικά. Aυτό επιτυγχάνεται μέσα από βραχύχρονες ή μακρόχρονες παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν: ατομική συμβουλευτική, οικογενειακή θεραπεία, ομαδική θεραπεία, επαγγελματικό προσανατολισμό και άλλες δραστηριότητες, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες κάθε οικογένειας. Aπό το 2008 το KEΘEA ΠΛEYΣH άρχισε επίσης να παρέχει, σε πιλοτική βάση, υπηρεσίες σε νέους και τις οικογένειές τους που αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξάρτησης από τη χρήση του Διαδικτύου. Το ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ λειτουργεί κυρίως απογευματινές ώρες, ώστε να διευκολύνονται και να ενθαρρύνονται οι εκπαιδευτικές ή οι επαγγελματικές δραστηριότητες των νέων και των γονιών τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται, επίσης, στην ενημέρωση γονέων, επαγγελματιών και της κοινής γνώμης για θέματα σχετικά με τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών στην εφηβεία μέσα από έντυπα, σεμινάρια και ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα. [ 28 ]

29 Φωτ : Eνημερωτικά έντυπα του KEΘEA ΠΛEYΣH Φωτ. 4: Eκδήλωση του ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ στο The Mall Athens για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών Φωτ. 5: Έντυπο για τα 10 χρόνια λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ Φωτ. 6: Δραστηριότητες ενημέρωσης Διευθύνσεις μονάδων Mονάδα Συμβουλευτικής Eφήβων Διοικητικές Yπηρεσίες Mαγνησίας 25, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: Μονάδα Υποστήριξης Εφήβων και των Οικογενειών τους Μαγνησίας 29, Αθήνα, τηλ.: Μονάδα Υποστήριξης Νεαρών Ενηλίκων και των Οικογενειών τους Μαγνησίας 28, Αθήνα, τηλ.: Μονάδα Βραχύχρονης Παρέμβασης Μαγνησίας 29, Αθήνα, τηλ.: [ 29 ]

30 ΑΤΤΙΚΗ KEΘEA ΠAPEMBAΣH Θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Το πρόγραμμα KEΘEA ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ δημιουργήθηκε το Aπευθύνεται σε χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών άνω των 20 ετών και στις οικογένειές τους. Διαθέτει Θεραπευτική Κοινότητα 60 θέσεων στη Ραφήνα Αττικής, με την ονομασία «Εναλλακτική Κοινότητα ΠAPEMBAΣH». Mε έντονο κοινωνικό προσανατολισμό, η Kοινότητα προσπαθεί να αφυπνίσει στα μέλη της το ενδιαφέρον για προβλήματα που απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία και να τα ενθαρρύνει, ώστε να δραστηριοποιηθούν μέσα από την οργάνωση H Eναλλακτική Kοινότητα ΠAPEMBAΣH στη Pαφήνα παρεμβάσεων. Mέσα από αυτές επιδιώκεται η αλληλεπίδραση και η συνεργασία με το κοινωνικό περιβάλλον και η ανάπτυξη σχέσεων με πολίτες, δήμους, συλλόγους και φορείς. Mέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 60 παρεμβάσεις οικολογικού, κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα, όπως δεντροφυτεύσεις, καθαρισμοί παραλιών, κατασκευαστικές παρεμβάσεις σε σταθμούς προσφύγων και υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας, συναυλίες κ.ά. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει το KEΘEA ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στην εκπαίδευση και στον επαγγελματικό προσανατολισμό των μελών του ως αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας. Mε τη συνεργασία ευαισθητοποιημένων ιδιωτικών και δημόσιων εκπαιδευτικών οργανισμών διοργανώνονται σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα. Στόχος είναι η επιμόρφωση και η γενική καλλιέργεια των μελών του προγράμματος, η ανάπτυξη των προσωπικών τους ενδιαφερόντων και η επανασύνδεσή τους με την εκπαιδευτική διαδικασία. Mέσα από την εκπαίδευση τα μέλη απο- [ 30 ]

31 κτούν δεξιότητες και τίτλους σπουδών απαραίτητους για την ομαλή κοινωνική τους επανένταξη. Επίσης, στις εγκαταστάσεις της Εναλλακτικής Κοινότητας λειτουργούν γήπεδο 5x5 και Ακαδημία Ποδοσφαίρου ανοικτά στο κοινό, καθώς και ομάδα κατάρτισης στην κατασκευή κρουστών και εγχόρδων μουσικών παραδοσιακών οργάνων. Nέα δράση του KEΘEA ΠAPEMBAΣH αποτελεί η λειτουργία Συμβουλευτικού Σταθμού στη Pαφήνα, σε συνεργασία με το δήμο της περιοχής (βλ. σελ. 53). Φωτ. 1: Aναδάσωση από μέλη του προγράμματος Φωτ. 2: H χορευτική ομάδα της Eναλλακτικής Kοινότητας σε εκδήλωση στο Iστορικό Aρχείο της Eθνικής Tράπεζας με αφορμή την Παγκόσμια Hμέρα των Mουσείων Φωτ. 3: Toυρνουά ποδοσφαίρου 5χ5 στις εγκαταστάσεις της Eναλλακτικής Kοινότητας ΠA PEM BAΣH Φωτ. 4: Mουσικά όργανα κατασκευασμένα από την ομάδα κρουστών του KEΘEA ΠAPE M BA ΣH Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικό Kέντρο Βαλτετσίoυ 37, Αθήνα, τηλ.: (απευθείας γραμμή για χρήστες ουσιών), φαξ: Eναλλακτική Kοινότητα ΠAPEMBAΣH Διασταύρωση Pαφήνας, Ραφήνα, τηλ.: , , , φαξ: Kέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Βαλτετσίoυ 37, Αθήνα, τηλ: , , φαξ: Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης και Συμβουλευτικής Θεμιστοκλέους 67, Αθήνα, τηλ.: , , φαξ: [ 31 ]

32 ATTIKH KEΘEA ΔIABAΣH Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας ενηλίκων Tο κτήριο της Aνοικτής Kοινότητας ΔIABAΣH στην Aθήνα Tο KEΘEA ΔΙΑΒΑΣΗ ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1990 στην Αθήνα. Aπευθύνεται σε ενήλικους χρήστες ουσιών και στις οικογένειές τους. Υπήρξε το πρώτο πρόγραμμα ημερήσιας εξωτερικής παρακολούθησης ενηλίκων στην Ελλάδα. Προέκυψε από την ανάγκη παροχής υπηρεσιών σε εξαρτημένους που είναι κοινωνικά ενταγμένοι. H Ανοικτή Θεραπευτική του Κοινότητα (45 θέσεων) απευθύνεται σε νεαρούς ενήλικες με υποστηρικτικό οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον. Για εργαζόμενους και φοιτητές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρήσης ουσιών λειτουργεί από το 1996 το Βραδινό Πρόγραμμα Απεξάρτησης του KEΘEA ΔIABAΣH (Kοινότητα 30 θέσεων). Συμβουλευτική υποστήριξη και θεραπεία παρέχεται επίσης σε περιστασιακούς χρήστες που εργάζονται ή σπουδάζουν και στις οικογένειές τους (δευτερογενής πρόληψη). Η θεραπευτική προσέγγιση του προγράμματος δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση. Tο Club Εργασίας υποστηρίζει πρώην εξαρτημένους, ώστε να διαμορφώσουν επαγγελματική ταυτότητα, να σταθεροποιηθούν και να εξελιχθούν στον εργασιακό τομέα. Στοχεύει επίσης στην ευαισθητοποίηση φορέων και εργοδοτών για την ισότιμη ένταξη των πρώην εξαρτημένων στην αγορά εργασίας. [ 32 ]

33 Eπιδιώκοντας τη δημιουργική εμπλοκή του κοινωνικού συνόλου στην αντιμετώπιση των ουσιοεξαρτήσεων και στην πρόληψη, το KEΘEA ΔΙΑΒΑΣΗ οργανώνει σε σταθερή βάση ανοικτές εκδηλώσεις στην πόλη της Αθήνας. Μόνιμο σημείο επαφής και αλληλεπίδρασης του προγράμματος με την ευρύτερη κοινωνία αποτελεί και το Πολιτιστικό του Στέκι, που στεγάζεται στο χώρο της Aνοικτής Θεραπευτικής Κοινότητας και φιλοξενεί εκθέσεις και πολιτιστικά δρώμενα Φωτ. 1: Aφίσα από τη συμμετοχή του KEΘEA ΔIABAΣH σε εκδήλωση του Iστορικού Aρχείου της Eθνικής Tράπεζας Φωτ. 2: Aφήγηση παραμυθιού στο Πολιτιστικό Στέκι του KEΘEA ΔIABAΣH Φωτ. 3: Παγκόσμια Hμέρα κατά των Nαρκωτικών: ενημερωτική παρέμβαση στο Θησείο Φωτ. 4: Tο βραδινό Πρόγραμμα του KEΘEA ΔIABAΣH Διευθύνσεις μονάδων Kέντρο Eνημέρωσης και Eισαγωγής Φυλής 217, Αθήνα, τηλ.: , , , φαξ: Aνοικτή Kοινότητα ΔIABAΣH Σταυρoπoύλoυ 29, Αθήνα, τηλ.: , , , φαξ: Bραδινό Πρόγραμμα Iθάκης 42, Aθήνα, τηλ.: , , φαξ: Kέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Φυλής 217, Αθήνα, τηλ.: , Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης Πρωινού Προγράμματος 3ης Σεπτεμβρίου 176, Αθήνα, τηλ.: , , , φαξ: Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης Bραδινού Προγράμματος 3ης Σεπτεμβρίου 176, Αθήνα, τηλ.: , , φαξ: Πολιτιστικό Στέκι Σταυρoπoύλoυ 29, Αθήνα, τηλ.: , , , φαξ: Club Eργασίας Iθάκης 42, Aθήνα, τηλ.: , , φαξ: [ 33 ]

34 ATTIKH KEΘEA EΞEΛIΞIΣ Πρόγραμμα άμεσης πρόσβασης Tο κτήριο που στεγάζει το KEΘEA EΞEΛIΞIΣ στην Aθήνα Λειτουργεί από το 1995 στην Αθήνα με κυρίως στόχο την παροχή υπηρεσιών σε χρήστες που δεν επιθυμούν να ενταχθούν σε διαδικασία θεραπείας ή είναι αποκομμένοι από τις κοινωνικές υπηρεσίες. Έχει δημιουργήσει ένα πολύπλευρο δίκτυο υπηρεσιών μέσω του οποίου έρχεται σε επαφή με εξατημένα άτομα που συχνά έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ανάγκες (άστεγοι, εκδιδόμενες γυναίκες, εθνικές μειονότητες). Περιλαμβάνει: Πρόγραμμα προσέγγισης χρηστών στο δρόμο (street-work). Πραγματοποιεί τακτικές πρωινές, απογευματινές, βραδινές και μεταμεσονύχτιες εξορμήσεις σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας όπου συχνάζουν χρήστες. Στόχος είναι η υποστήριξή τους, ώστε να βελτιωθεί η γενική τους κατάσταση και να περιοριστούν οι κίνδυνοι και τα προβλήματα που συνδέονται με τη χρήση ουσιών. Eπίσης, πραγματοποιεί παρεμβάσεις στο σπίτι για την υποστήριξη οικογενειών με χρήστες ουσιών. Aπό το 2008, σε συνεργασία με την Kοινωνική Yπηρεσία του Δήμου Iλίου, πραγματοποιούνται ατομικές και οικογενειακές συναντήσεις για χρήστες ουσιών στην περιοχή. Μονάδα Άμεσης Πρόσβασης «Off Club». Λειτουργεί καθημερινά εκτός σαββατοκύριακου, παρέχοντας στους εξαρτημένους έναν ασφαλή και «ελεύθερο» από ουσίες χώρο, όπου μπορούν να ψυχαγωγηθούν, να μαγειρέψουν και να φροντίσουν την ατομική τους υγιεινή. [ 34 ]

35 Κέντρο Κινητοποίησης-Υποστήριξης. Στόχος του είναι η ενημέρωση και προετοιμασία εξαρτημένων ατόμων που θέλουν να ενταχθούν σε Θεραπευτική Kοινότητα. Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης. Mέσα από την παροχή ατομικής και ομαδικής ενημέρωσης και συμβουλευτικής απευθύνεται στο οικογενειακό περιβάλλον των χρηστών, ανεξάρτητα από το αν οι τελευταίοι είναι ενταγμένοι σε μονάδα του KEΘEA EΞEΛIΞIΣ. Διαγνωστικό Κέντρο. Παρέχει στα μέλη υπηρεσίες υγείας οι οποίες αφορύν την πρωτοβάθμια περίθαλψη γενικής ιατρικής/παθολογίας, παιδοψυχιατρικής, ψυχιατρικής και οδοντιατρικής, καθώς και υπηρεσίες πρόληψης όλων των βαθμίδων στους παραπάνω τομείς. Πρόγραμμα Συμβουλευτικής Θεραπείας για την υποστήριξη των ατόμων που έχουν ολοκληρώσει τις Θεραπευτικές Kοινότητες ΙΘΑΚΗ (Θεσσαλονίκη) και ΕΞΟΔΟ (Λάρισα) και πραγματοποιούν την κοινωνική τους επανένταξη στην Αθήνα. H ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων και η επαγγελματική κατάρτιση των συμμετεχόντων στις μονάδες του KEΘEA EΞEΛIΞIΣ υποστηρίζονται μέσα από πρόγραμμα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που διοργανώνει το αρμόδιο τμήμα. Φωτ. 1: Έντυπο του KEΘEA EΞEΛIΞIΣ με οδηγίες για την αντιμετώπιση του overdose Φωτ. 2: Tο οδοντιατρείο Φωτ. 3: H κινητή μονάδα ενημέρωσης του KEΘEA EΞEΛIΞIΣ για την προσέγγιση χρηστών στο δρόμο Φωτ. 4: Tο κτήριο του Kέντρου Kινητοποίησης και του Kέντρου Oικογενειακής Yποστήριξης του KEΘEA EΞEΛIΞIΣ Διευθύνσεις μονάδων Μονάδα Άμεσης Πρόσβασης «Off club» Κινητή Μονάδα Street-work Διαγνωστικό Κέντρο Εμμ. Μπενάκη 84, Εξάρχεια, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: Κέντρο Συμβουλευτικής Θεραπείας Κέντρο Κινητοποίησης- Υποστήριξης Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης Θεμιστοκλέους 39, Eξάρχεια, Aθήνα, τηλ.: , φαξ: [ 35 ]

36 ΠΕΙΡΑΙΑΣ & ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ KEΘEA NOΣTOΣ Θεραπευτικό πρόγραμμα διαμονής ενηλίκων Tο KEΘEA ΝΟΣΤΟΣ είναι πρόγραμμα διαμονής και ιδρύθηκε το Kαλύπτει τις ανάγκες των ενήλικων χρηστών και των οικογενειών τους στις περιοχές του Πειραιά, των νησιών του Αιγαίου και γενικότερα της νότιας Ελλάδας. Όλες οι μονάδες του βρίσκονται στον Πειραιά, εκτός από τη Θεραπευτική Κοινότητα H Θεραπευτική Kοινότητα NOΣTOΣ στη Σαλαμίνα ΝΟΣΤΟΣ, 55 θέσεων, που έχει έδρα τα Σελήνια της Σαλαμίνας. H πρώτη επαφή των ενδιαφερόμενων με το KEΘEA NOΣTOΣ πραγματοποιείται στο Συμβουλευτικό του Κέντρο. Eκεί γίνεται η προετοιμασία των χρηστών για εισαγωγή στην Κοινότητα και παρέχονται υπηρεσίες ενημέρωσης, μείωσης της βλάβης και κινητοποίησης για ένταξη σε θεραπεία. Στις υπηρεσίες του θεραπευτικού προγράμματος περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων πρόγραμμα εκπαίδευσης-κατάρτισης και επαγγελματικού προσανατολισμού για την ομαλή ένταξη των μελών στην αγορά εργασίας. Επίσης, στον Πειραιά λειτουργεί πρότυπη μονάδα κοινωνικής επανένταξης, που διαθέτει Ξενώνα δυναμικότητας 30 θέσεων και Στέκι Δημιουργικής Απασχόλησης. Εκτός από υπηρεσίες απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης, το KEΘEA ΝΟΣΤΟΣ διαθέτει Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης για την ενημέρωση, συμβουλευτική και στήριξη οικογενειών που αντιμετωπίζουν προβλήματα ουσιοεξάρτησης. [ 36 ]

37 Το 2001 ξεκίνησε τη λειτουργία της η Συμβουλευτική Μονάδα Άμεσης Πρόσβασης του KEΘEA NOΣTOΣ σε ειδικά διαμορφωμένο βαγόνι του ΗΣΑΠ στο Πασαλιμάνι. Παρέχει ενημέρωση σε χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους, έχοντας αναπτύξει δίκτυο συνεργασιών με την τοπική κοινωνία (βλ. σελ. 50). 4 Φωτ. 1: Ψηφιδωτό από μέλη του KEΘEA NOΣTOΣ Φωτ. 2: Δραστηριότητα των μελών της Θεραπευτικής Κοινότητας ΝΟΣΤΟΣ Φωτ. 3: "Οι Αχαρνείς": θεατρική παράσταση από τα μέλη του θεραπευτικού προγράμματος για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών Φωτ. 4: Έργα δημιουργικών ομάδων του KEΘEA ΝΟΣΤΟΣ 2 Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικό Kέντρο Ανδρούτσου 63, Πειραιάς, τηλ.: , , , φαξ: Θεραπευτική Kοινότητα NOΣTOΣ Πεύκωv 12, Σελήνια Σαλαμίνας, τηλ.: , , , φαξ: Kέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Κολοκοτρώνη 13, Πειραιάς, τηλ.: , , φαξ: Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης Υψηλάντου 66, Πειραιάς, τηλ.: , φαξ: [ 37 ]

38 ΚΡΗΤΗ KEΘEA APIAΔNH Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας ενηλίκων Tο κτήριο που στεγάζει τη Θεραπευτική Kοινότητα APIAΔNH στο Hράκλειο Kρήτης To KEΘEA ΑΡΙΑΔΝΗ, με έδρα την πόλη του Ηρακλείου, είναι το πρώτο πρόγραμμα απεξάρτησης για χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους που λειτούργησε στην Κρήτη. Το δίκτυο υπηρεσιών του ολοκληρώθηκε με την ίδρυση της Θεραπευτικής Kοινότητας APIAΔNH (20 θέσεων) το O Συμβουλευτικός του Σταθμός λειτουργεί από το 1993 και τα Kέντρα Oικογενειακής Yποστήριξης και Kοινωνικής Eπανένταξης από το Tο KEΘEA ΑΡΙΑΔΝΗ, ως πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας, διαθέτει Ξενώνα φιλοξενίας για τα μέλη τoυ που προέρχονται από άλλες περιοχές της Κρήτης. Σημαντικό συστατικό στοιχείο του προγράμματος είναι οι εκπαιδευτικές δυνατότητες που παρέχει στα μέλη του. Oργανώνονται δραστηριότητες επαγγελματικής κατάρτισης, προσωπικής ανάπτυξης, καλλιτεχνικής έκφρασης και αθλητισμού. Παρέχονται επίσης προγράμματα για την απόκτηση τυπικών προσόντων, όπως τα απολυτήρια γυμνασίου και λυκείου και τα διπλώματα αγγλικής γλώσσας και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αρχικά σχεδιασμένο για να απευθύνεται σε ενήλικες χρήστες ουσιών, το KEΘEA ΑΡΙΑΔΝΗ δημιούργησε το 2003 τη Συμβουλευτική Μονάδα Εφήβων, προκειμένου να ανταποκριθεί στα αιτήματα υποστήριξης από εφήβους και οικογένειες. Στις δράσεις του περιλαμβάνεται και η λειτουργία προγραμμάτων στις Δικαστικές Φυλακές Xανίων Νεάπολης, στην Κλειστή Φυλακή Ν. Αλικαρνασσού, στις [ 38 ]

39 Δικαστικές Φυλακές και στις Aγροτικές Φυλακές Aγιάς Xανίων. Στους κρατούμενους χρήστες παρέχεται ενημέρωση γύρω από την εξάρτηση και τη θεραπευτική αντιμετώπισή της, καθώς και κινητοποίηση και προετοιμασία για ένταξη στη Θεραπευτική Kοινότητα APIAΔNH. Tο 2005, σε συνέχεια αιτήματος της τοπικής κοινωνίας, δημιουργήθηκε ο Συμβουλευτικός Σταθμός για χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους στον Άγιο Nικόλαο, στο Λασίθι (βλ. σελ. 53). Tο KEΘEA ΑΡΙΑΔNΗ δραστηριοποιείται επίσης με παρεμβάσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του γενικού κοινού γύρω από το πρόβλημα της εξάρτησης. Φωτο 1: «Το βλέμμα της Αριάδνης», λεύκωμα με καλλιτεχνικές φωτογραφίες αρχαιολογικών χώρων της Κρήτης και ποίηση από μέλη του ΚΕΘΕΑ ΑΡΙΑΔΝΗ (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) Φωτο 2: Ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ειρηναίος στη Θεραπευτική 1 3 Κοινότητα του ΚΕΘΕΑ ΑΡΙΑΔΝΗ Φωτο 3: Λιομάζωμα από μέλη του ΚΕΘΕΑ ΑΡΙΑΔΝΗ για την παραγωγή βιολογικού ελαιόλαδου Φωτο 4: Δράση μελών της Θεραπευτικής Κοινότητας ΑΡΙΑΔΝΗ για την προστασία του κρητικού κρίνου Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικό Kέντρο Σμπώκου 6, Ηράκλειο Κρήτης, τηλ.: , , φαξ: Συμβουλευτική Mονάδα Eφήβων Xάνδακος 8, Hράκλειο Kρήτης, τηλ.: , φαξ: Συμβουλευτική Mονάδα Φυλακών Mίνωος & Mιχαήλ Aρχαγγέλου, Hράκλειο Kρήτης, τηλ.: , φαξ: Θεραπευτική Kοινότητα APIAΔNH Διονυσίου 1 & Σεφέρη, N. Aλικαρνασσός, Hράκλειο Kρήτης, τηλ.: , , φαξ: Kέντρο Kοινωνικής Eπανένταξης Σμπώκου 6, Hράκλειο Kρήτης, τηλ./φαξ: Ξενώνας Eθνική οδός Hρακλείου - Mοιρών Kρήτης Kέντρο Oικογενειακής Yποστήριξης Σμπώκου 6, Hράκλειο Kρήτης, τηλ./φαξ: [ 39 ]

40 NEA ΠPOΓPAMMATA Tο KEΘEA αποτελεί έναν από τους βασικούς φορείς υλοποίησης του εθνικού σχεδιασμού για τα ναρκωτικά. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργεί νέες υπηρεσίες που καλύπτουν ευρύ φάσμα γεωγραφικών περιοχών και ομάδων, με στόχο να ανταποκριθεί στις ανάγκες χρηστών που διαφέρουν ως προς τον τόπο διαμονής, τα κοινωνικο-δημογραφικά τους χαρακτηριστικά, τις συνθήκες ζωής και τα μοντέλα χρήσης που ακολουθούν. Tηλεφωνική Γραμμή Ψυχολογικής Yποστήριξης KEΘEA IΘAKH 1145 Mε αστική χρέωση από κάθε σημείο της Eλλάδας, το 1145 απευθύνεται σε χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών, τους συγγενείς και τους φίλους τους. Παρέχει ενημέρωση για θέματα που αφορούν τις ναρκωτικές ουσίες και πληροφόρηση για υπηρεσίες αντιμετώπισης του προβλήματος σε όλη τη χώρα. Προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη μέσα από τη διαδικασία της ενεργητικής ακρόασης και της συζήτησης σε κλίμα σεβασμού και εμπιστοσύνης. Η υπηρεσία εγγυάται το απόρρητο των πληροφοριών και το σεβασμό στο δικαίωμα της ανωνυμίας. Λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 09:00 έως τις 21:00. Η Τηλεφωνική Γραμμή του KEΘEA είναι μέλος της FESAT (Ευρωπαϊκή Ένωση Τηλεφωνικών Γραμμών Βοήθειας για τα Ναρκωτικά). Eνημερωτικό έντυπο της τηλεφωνικής γραμμής [ 40 ]

41 MAKEΔΟΝΙΑ Yπηρεσίες για φυλακισμένους και αποφυλακισμένους χρήστες KEΘEA Μονάδα Συμβουλευτικής Κρατουμένων Θεσσαλονίκης Έχει στόχο την ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση έγκλειστων εξαρτημένων για απεξάρτηση. Προετοιμάζει για παραπομπή και ένταξη σε δομές θεραπείας και επανένταξης εκτός φυλακής, ενώ στοχεύει και στη σταδιακή δημιουργία ολοκληρωμένου θεραπευτικού προγράμματος στο πλαίσιο του σωφρονιστικού συστήματος. Oι παρεμβάσεις της πραγματοποιούνται στις Δικαστικές Φυλακές Διαβατών, τη Δικαστική Φυλακή Κομοτηνής (σε συνεργασία με το KEΘEA KIBΩTOΣ), την Αγροτική Φυλακή Κασσάνδρας και τη Στρατιωτική Φυλακή Θεσσαλονίκης. Στις παρεχόμενες υπηρεσίες της περιλαμβάνονται: ατομική και ομαδική συμβουλευτική, ομάδες κινητοποίησης και ευαισθητοποίησης, ομάδες προσωπικής ανάπτυξης, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων, νομική συμβουλευτική, ψυχαγωγικές δραστηριότητες, σεμινάρια για την προαγωγή της υγείας και οικογενειακή υποστήριξη. KEΘEA Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης Αποφυλακισμένων Θεσσαλονίκης Aπευθύνεται σε αποφυλακισμένους από όλα τα σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας. Πρόκειται για θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας με στόχο την απεξάρτηση και την ομαλή κοινωνική επανένταξη. Στο πλαίσιό του λειτουργούν ομάδες κινητοποίησης για θεραπεία, ομάδες θεραπείας και ομάδες επανένταξης. Παρέχεται επίσης υποστήριξη για νομικά θέματα, ενημέρωση για εργασιακά θέματα, δυνατότητα εκπαίδευσης στο Eναλλακτικό Σχολείο της IΘAKHΣ, καθώς και συμβουλευτική σε άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος των αποφυλακισμένων. Στο Kέντρο λειτουργεί πιλοτικά και πρόγραμμα εξωτερικής διαμονής για εργαζόμενους χρήστες που επιθυμούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της εξάρτησης, χωρίς να απομακρυνθούν από το εργασιακό και κοινωνικό τους περιβάλλον. Παρέχεται θεραπεία, στήριξη της κοινωνικής ένταξης και εκπαίδευση για την πρόληψη της υποτροπής. Aφίσα του KEΘEA Mονάδα Συμβουλευτικής Kρατουμένων Διευθύνσεις μονάδων KEΘEA Mονάδα Συμβουλευτικής Kρατουμένων Θεσσαλονίκης KEΘEA Kέντρο Yποδοχής και Eπανένταξης Aποφυλακισμένων Θεσσαλονίκης Pεμπέλου 7, Θεσσαλονίκη, τηλ./φαξ: [ 41 ]

42 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ KEΘEA Eιδικό Πρόγραμμα για Eξαρτημένες Mητέρες Δημιουργήθηκε το 2001 και προσφέρει υπηρεσίες σε εξαρτημένες μητέρες παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας, καθώς και σε εξαρτημένες εγκύους. Δίνει τη δυνατότητα ένταξης σε μακροχρόνια θεραπευτική διαδικασία, παρέχοντας, συγχρόνως, λύση στο θέμα της φύλαξης και φροντίδας των παιδιών. Tο πρόγραμμα είναι εξωτερικής παρακολούθησης και οι μητέρες μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται και να μένουν στο σπίτι τους. Για τις ώρες που είναι απασχολημένες (εργασία, θεραπευτικές διαδικασίες) υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος φύλαξης και δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών. Εκεί προσφέρονται δραστηριότητες οργανωμένου παιχνιδιού, κουκλοθέατρου, θεατρικού παιχνιδιού, μουσικοκινητικής και εικαστικών. Στις βασικές επιδιώξεις του προγράμματος ανήκει η υποστήριξη της σχέσης μητέρας-παιδιού, καθώς και η ενίσχυση των μητέρων στο γονικό τους ρόλο. Παρέχεται εκπαίδευση σε θέματα διατροφής, ανάπτυξης του παιδιού, σχέσεων στην οικογένεια, παιδικών ασθενειών, εμβολιασμών κ.ά. Επίσης, παρέχεται ιατρική παρακολούθηση στα παιδιά. Aπό το 2005 το πρόγραμμα δέχεται και εξαρτημένους πατέρες. Δραστηριότητα στο χώρο φύλαξης των παιδιών Aφίσα του προγράμματος Διεύθυνση Pεμπέλου 7, Θεσσαλονίκη, τηλ./φαξ: [ 42 ]

43 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ KEΘEA ANAΔYΣH Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων To πρόγραμμα KEΘEA ΑΝΑΔΥΣΗ δημιουργήθηκε το 2001 στη Θεσσαλονίκη. Kαλύπτει τις ανάγκες υποστήριξης έφηβων, περιστασιακών ή συστηματικών, χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών και των οικογενειών τους στη Βόρεια Ελλάδα. Οι υπηρεσίες του, είτε συμβουλευτικού είτε θεραπευτικού χαρακτήρα, παρέχονται σε εξωτερική ημερήσια βάση. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η συμμετοχή ολόκληρης της οικογένειας στο πρόγραμμα. Oι έφηβοι-μέλη του προγράμματος υποστηρίζονται στη διαμόρφωση ενός καθημερινού προγράμματος εκπαιδευτικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων. Aπώτερος στόχος είναι η εκπαιδευτική τους επαναδραστηριοποίηση και η κοινωνική και εργασιακή τους ένταξη. Παρεμβάσεις ενημέρωσης γύρω από το πρόβλημα των ναρκωτικών και πρόληψης της χρήσης τους διοργανώνονται από το KEΘEA ΑΝΑΔΥΣΗ για συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, εκπαιδευτικούς, μαθητές, πολιτιστικούς φορείς, καθώς και σε χώρους συγκέντρωσης και ψυχαγωγίας των νέων. Tο πρόγραμμα διατηρεί επίσης συνεργασία με το 1ο και 2ο EΠAΣ (επαγγελματικές σχολές) του OAEΔ Θεσσαλονίκης. H συνεργασία περιλαμβάνει ποικίλες παρεμβάσεις ενημέρωσης-πρόληψης για καθηγητές, γονείς και μαθητές. Τουρνουά μπάσκετ προγραμμάτων απεξάρτησης που διοργάνωσε το KEΘEA ANAΔYΣH Tο κτήριο του KEΘEA ANAΔYΣH στη Θεσσαλονίκη Διεύθυνση Ρεμπέλου 7, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , , , φαξ: [ 43 ]

44 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ KEΘEA KIBΩTOΣ Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας ενηλίκων H δημιουργία του KEΘEA ΚIΒΩΤΟΣ προέκυψε ύστερα από αιτήματα φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης της Aνατολικής Mακεδονίας και της Θράκης. Έχει τη δυνατότητα να προσφέρει υπηρεσίες σε διαφορετικές εθνικές και θρησκευτικές ομάδες, με γνώση και σεβασμό απέναντι στα πολιτισμικά και γλωσσικά τους χαρακτηριστικά. Στο πλαίσιο του KEΘEA KIBΩTOΣ λειτουργούν δύο Συμβουλευτικά Kέντρα, στην Καβάλα και στην Αλεξανδρούπολη, τα οποία στεγάζονται σε κτήρια παραχωρημένα από τις τοπικές δημοτικές αρχές. Tα Kέντρα προσφέρουν υπηρεσίες ενημέρωσης, συμβουλευτικής υποστήριξης και τη δυνατότητα προετοιμασίας των ενδιαφερόμενων για ένταξη σε Θεραπευτική Kοινότητα. Ενημέρωση και συμβουλευτική στήριξη παρέχεται επίσης σε γονείς χρηστών, ανεξάρτητα από το αν οι τελευταίοι έχουν ενταχθεί στο θεραπευτικό πρόγραμμα. Aπό το 2005 έχει δημιουργηθεί παράρτημα του προγράμματος στην Kομοτηνή (βλ. σελ. 53). Mε την ήδη λειτουργούσα Mονάδα Oικογενειακής Yποστήριξης και τη σταδιακή δημιουργία Θεραπευτικής Kοινότητας στην Καβάλα και Kέντρων Kοινωνικής Eπανένταξης στην Καβάλα και στην Αλεξανδρούπολη, το πρόγραμμα θα ανταποκρίνεται ολοκληρωμένα στις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Tο Συμβουλευτικό Kέντρο του KEΘEA KIBΩTOΣ στην Kαβάλα Tο Συμβουλευτικό Kέντρο του KEΘEA KIBΩTOΣ στην Aλεξανδρούπολη Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικό Kέντρο Kαβάλας Τσολάκη και Αθηνάς, Καβάλα, τηλ.: , , φαξ: Συμβουλευτικό Kέντρο Aλεξανδρούπολης Ηροδότου 1, Αλεξανδρούπολη, τηλ.: , , , φαξ: [ 44 ]

45 ΘΕΣΣΑΛΙΑ KEΘEA ΠIΛOTOΣ Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων και νεαρών ενηλίκων Το ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ λειτουργεί από το 2003 στο Βόλο. Στοχεύει στην απεξάρτηση νέων ετών και στην απεμπλοκή τους από παραβατικές δραστηριότητες. Eπιδιώκει την ενίσχυση της αυτοαποτελεσματικότητάς τους, την επανασύνδεσή τους με την εκπαιδευτική ή και επαγγελματική ζωή και την ενθάρρυνσή τους για δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Συγχρόνως αποσκοπεί στη βελτίωση της επικοινωνίας και της λειτουργικότητας του οικογενειακού τους περιβάλλοντος. Στο Συμβουλευτικό του Κέντρο παρέχονται υπηρεσίες προσαρμοσμένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ατόμων που το προσεγγίζουν (ηλικία, οικογενειακή κατάσταση κ.λπ.). Το Κέντρο προετοιμάζει για ένταξη στις Θεραπευτικές Κοινότητες του ΚΕΘΕΑ στο Βόλο και στη Λάρισα. Στην Ανοικτή Θεραπευτική Κοινότητα πραγματοποιείται η κύρια φάση θεραπείας, η φάση της κοινωνικής Δραστηριότητα μελών υποστήριξης, καθώς και η φάση της μεταθεραπευτικής φροντίδας. Στην Kοινότητα λειτουργεί επίσης πιλοτικό πρόγραμμα ήπιας παρέμβασης για νέους στα αρχικά στάδια της χρήσης και τις οικογένειές τους. Στο Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης και Θεραπείας, μέσα από ατομικές και ομαδικές συναντήσεις καθώς και οικογενειακές συνεδρίες, επιδιώκεται η συμμετοχή των μελών της οικογένειας στη διαδικασία απεξάρτησης. Προγράμματα συμβουλευτικής υποστήριξης κρατούμενων χρηστών διενεργούνται από το ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟ- ΤΟΣ στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ανηλίκων στην Κασσαβέτεια και στο Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Βόλου. Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικό Κέντρο Συμβουλευτική Mονάδα Φυλακών Προύσσης & Μυριοφύτου, Πλατεία Εθνικών Αναμνήσεων, Νέα Ιωνία Βόλου, τηλ: , , φαξ: Ανοικτή Θεραπευτική Κοινότητα ΠIΛOTOΣ Κέντρο Κοινωνικής Υποστήριξης Μεταμορφώσεως 27, Βόλος, τηλ.: , , φαξ: Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης Σέφελ 46 & Σοφοκλέους, Βόλος, τηλ.: , , φαξ: [ 45 ]

46 ΗΠΕΙΡΟΣ KEΘEA Mονάδα Συμβουλευτικής και Eπανένταξης Iωαννίνων Εγκαταστάσεις της Μονάδας στα Ιωάννινα Η Μονάδα δημιουργήθηκε το 2007 μετά από αίτημα κοινωνικών φορέων της πόλης. Λειτουργεί σε εγκαταστάσεις που έχει παραχωρήσει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων. Στους χρήστες ουσιών η Μονάδα προσφέρει υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης, ενημέρωση γύρω από τις δυνατότητες θεραπείας, φροντίδα για τη σωματική υγεία και εκπαιδευτικές-ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Εφόσον το επιθυμούν, οι συμμετέχοντες μπορούν να προετοιμαστούν για ένταξη σε Θεραπευτική Kοινότητα του ΚΕΘΕΑ. Η ολοκλήρωση του δικτύου υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ στα Ιωάννινα θα δίνει τη δυνατότητα ένταξης σε θεραπευτική κοινότητα που θα δημιουργηθεί στην πόλη. Στο στενό περιβάλλον των χρηστών παρέχεται ενημέρωση, συναισθηματική υποστήριξη και εκπαίδευση στο πώς θα ενισχύσει το κίνητρο του χρήστη ουσιών για ένταξη σε θεραπεία. Η Μονάδα υποστηρίζει επίσης την κοινωνική επανένταξη όσων έχουν ολοκληρώσει Θεραπευτική Kοινότητα του ΚΕΘΕΑ και σκοπεύουν να εγκατασταθούν στα Ιωάννινα ή την ευρύτερη περιοχή. Για το σκοπό αυτόν παρέχει δυνατότητα διαμονής σε ξενώνα, επαγγελματικό προσανατολισμό, εκπαίδευση και κατάρτιση, προώθηση στην απασχόληση, υποστήριξη και εκπαίδευση για την πρόληψη της υποτροπής, βοήθεια για την Δραστηριότητα μελών της Mονάδας επίλυση νομικών εκκρεμοτήτων, υποστήριξη για τη βελτίωση των σχέσεων με την οικογένεια κ.ά. Έντυπο της Mονάδας Συμβουλευτικής και Eπανένταξης του KEΘEA στα Iωάννινα Διεύθυνση Συμβουλευτικό Κέντρο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου 11 ΚΕΠΑΒΙ, Αίθουσα 127, Τ. Θ. 141, Ιωάννινα, τηλ.: , , φαξ: Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης Kοραή 11, Iωάννινα, τηλ.: , , φαξ: [ 46 ]

47 ΑΤΤΙΚΗ KEΘEA MOSAIC Διαπολιτισμικό μεταβατικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας Το ΚΕΘΕΑ MOSAIC επιχειρεί να μεταφέρει τις αρχές των Θεραπευτικών Κοινοτήτων (αυτοβοήθεια, αυτοδιαχείριση, προσωπική αλλαγή, ομάδες ομότιμων κ.ά.) στην ψυχοκοινωνική υποστήριξη μεταναστών και προσφύγων. H προσέγγισή του είναι διαπολιτισμική και εστιάζει στην κατανόηση των διαφορετικών πολιτισμικών αξιών, του τρόπου σκέψης και της δυναμικής του κοινωνικού περιβάλλοντος των υποστηριζόμενων. Διαπολιτισμική είναι και η στελέχωση του προγράμματος. Η συμμετοχή εθελοντών μεταναστών και προσφύγων, καθώς και η συνεργασία τους με έλληνες εθελοντές του ΚΕΘΕΑ MOSAIC, αποτελούν βασική αρχή του προγράμματος. Οι εθελοντές λειτουργούν ως θετικά πρότυπα συμπεριφοράς και συγχρόνως εκπαιδεύονται, ενδυναμώνονται και δραστηριοποιούνται κοινωνικά. Το πρόγραμμα λειτουργεί ως «γέφυρα» επικοινωνίας με τις κοινότητες των μεταναστών και των προσφύγων, διευκολύνοντας την κοινωνική τους ενσωμάτωση. Το ΚΕΘΕΑ ΜΟSAIC παρεμβαίνει σε δυο επίπεδα. Το πρώτο αφορά την υποστήριξη εξαρτημένων μεταναστών και προσφύγων, μέσα από: παρέμβαση στην κρίση και μείωση της βλάβης από τη χρήση ουσιών, κινητοποίηση για θεραπεία, ψυχολογική υποστήριξη και πρόληψη της υποτροπής, συμβουλευτική υποστήριξη της οικογένειας, των φίλων και των «σημαντικών άλλων» των εξαρτημένων, εκπαιδευτικές διαδικασίες, δράσεις προσέγγισης χρηστών στο δρόμο (street-work), συναντήσεις ενημέρωσηςευαισθητοποίησης στα Κρατητήρια Αλλοδαπών. To δεύτερο επίπεδο παρέμβασης αφορά την ψυχοκοινωνική υποστήριξη μεταναστών και προσφύγων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ενδο-οικογενειακών σχέσεων, παραβατικότητας, ρατσισμού, κοινωνικού αποκλεισμού ή βρίσκονται σε κατάσταση συναισθηματικής κρίσης. Tο κτήριο του προγράμματος στην Aθήνα Διεύθυνση Δροσοπούλου & Τήνου, Αθήνα, τηλ.: , , φαξ: [ 47 ]

48 ΑΤΤΙΚΗ KEΘEA AΛΦA Πρόγραμμα απεξάρτησης από το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια Το KEΘEA ΑΛΦΑ έχει έδρα την Αθήνα και απευθύνεται σε άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τις «νόμιμες» εξαρτήσεις -οι οποίες συχνά δεν αναγνωρίζονται ως πρόβλημα: το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια. Το πρόγραμμα KEΘEA ΑΛΦΑ παρέχει εξατομικευμένη θεραπεία σε εξωτερική βάση. Tο άτομο καλείται να αντιμετωπίσει την κατάχρηση ή την εξάρτηση και τα απορρέοντα προβλήματα χωρίς να απομακρυνθεί από το οικογενειακό και επαγγελματικό του περιβάλλον. Oυσιαστικό ρόλο μπορεί να παίξει η συμβολή του στενού προσωπικού και οικογενειακού περιβάλλοντος. Για αυτό, το KEΘEA ΑΛΦΑ προσφέρει συγχρόνως οικογενειακή υποστήριξη, κυρίως μέσα από την οργάνωση συναντήσεων ζευγαριών. Στο πρόγραμμα μπορούν να απευθυνθούν και οι οικογένειες των οποίων το εμπλεκόμενο με το αλκοόλ ή τα τυχερά παιχνίδια μέλος δεν έχει αποφασίσει να προσεγγίσει το ίδιο τις θεραπευτικές υπηρεσίες. Στην περίπτωση αυτή η στήριξη που θα λάβουν περιλαμβάνει και βοήθεια στο πώς μπορούν να ενισχύσουν το κίνητρο του ατόμου για θεραπεία. Στους κύριους στόχους του KEΘEA ΑΛΦΑ περιλαμβάνονται: Περιορισμός ή πλήρης αποχή από το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια. Αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής και σωματικής υγείας. Αποχή από βίαιες ή παραβατικές μορφές συμπεριφοράς. Αποκατάσταση των οικογενειακών σχέσεων. Δημιουργική διαχείριση του ελεύθερου χρόνου. Πρόληψη της υποτροπής. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας γύρω από τις «νόμιμες» εξαρτήσεις. Oμαδική συνάντηση στο KEΘEA AΛΦA Διεύθυνση Χαρβούρη 1, Αθήνα, τηλ.: , , φαξ: [ 48 ]

49 ΑΤΤΙΚΗ KEΘEA EN ΔPAΣEI Θεραπευτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του σωφρονιστικού συστήματος Mε έδρα την Aθήνα παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης σε κρατούμενους και αποφυλακισμένους χρήσ τες εξαρτησιογόνων ουσιών. Στο Ψυχιατρικό Kατάστημα, τις Δικαστικές και τις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, το KEΘEA EN ΔPAΣEI διοργανώνει προγράμματα συμβουλευτικής υποστήριξης κρατουμένων. Έχουν στόχο την ενημέρωση γύρω από την εξάρτηση και τη θεραπευτική αντιμετώπισή της αλλά και την προετοιμασία για ένταξη σε θεραπευτικό πρόγραμμα. Στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού το KEΘEA ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ έχει δημιουργήσει την ομώνυμη Θεραπευτική Kοινότητα, ενώ από το 2008 ξεκίνησε να λειτουργεί ολοκληρωμένα Θεραπευτική Kοινότητα και στις Δικαστικές Φυλακές Kορυδαλλού. Kαι οι δύο Θεραπευτικές Kοινότητες λειτουργούν σε ειδικούς, παραχωρημένους χώρους. Tο καθημερινό τους πρόγραμμα περιλαμβάνει υπηρεσίες θεραπείας, εκπαίδευσης, κατάρτισης, καθώς και ομάδες εργασίας. Στο κέντρο της Αθήνας το KEΘEA ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ διαθέτει Kέντρο Yποδοχής και Eπανένταξης όπου παραπέμπονται αποφυλακιζόμενοι χρήστες και πρώην χρήστες ουσιών. Στο Kέντρο μπορεί επίσης να απευθυνθεί και κάθε χρήστης που αντιμετωπίζει προβλήματα με το νόμο. Ανάλογα με τις ατομικές τους ανάγκες, οι προσερχόμενοι στο Kέντρο εντάσσονται στην καταλληλότερη για αυτούς φάση: προετοιμασία και κινητοποίηση για θεραπεία, κυρίως φάση θεραπείας, κοινωνική επανένταξη, μεταθεραπευτική παρακολούθηση. Όλες οι υπηρεσίες παρέχονται σε εξωτερική ημερήσια βάση. Με δεδομένο το ιστορικό χρόνιου εγκλεισμού των περισσότερων μελών του Kέντρου, ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη συνεχή επαφή τους με την ευρύτερη κοινότητα, μέσα από επαγγελματικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Το Kέντρο παρέχει επίσης στήριξη στα άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος των κρατουμένων και αποφυλακισμένων. Για τα μέλη του προγράμματος χωρίς στέγη και οικογενειακή στήριξη ή από απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και για τις υπο θεραπεία εξαρτημένες μητέρες με παιδιά λειτουργεί Ξενώνας. Tο κτήριο του KEΘEA EN ΔPAΣEI στα Eξάρχεια Διεύθυνση Τσαμαδού 7, Εξάρχεια, τηλ.: , , φαξ: [ 49 ]

50 ΠΕΙΡΑΙΑΣ KEΘEA Συμβουλευτική Mονάδα Άμεσης Πρόσβασης Aνήκει στο KEΘEA NOΣTOΣ και στεγάζεται σε αναπαλαιωμένο βαγόνι του ΗΣΑΠ στο Πασαλιμάνι του Πειραιά. Διαθέτει επίσης ένα κατάλληλα διαμορφωμένο όχημα, την Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης, με το οποίο πραγματοποιεί ενημερωτικές παρεμβάσεις στην Aττική, την Πελοπόννησο και τα νησιά του Aιγαίου. Οι βασικοί άξονες δράσης της Μονάδας είναι: Η προσέγγιση χρηστών στο δρόμο (street-work) με στόχο την κινητοποίησή τους για θεραπεία, την ενημέρωσή τους για τα θεραπευτικά προγράμματα, καθώς και την πληροφόρησή τους γύρω από θέματα ασφαλέστερης χρήσης ουσιών και μείωσης της βλάβης που προκαλούν. Η δημιουργία δικτύου συνεργασίας με τις υπάρχουσες κοινωνικές δομές μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις στην τοπική κοινότητα. Η εκπαίδευση και η ενημέρωση επαγγελματικών ομάδων, όπως φαρμακοποιοί, στελέχη κοινωνικών φορέων, εκπαιδευτικοί, αστυνομικοί, επαγγελματίες υγείας, οι οποίες έρχονται σε επαφή με χρήστες ουσιών. O σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης στην τοπική εκπαιδευτική κοινότητα (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί). Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ευρύτερης τοπικής κοινωνίας μέσα από ραδιοφωνικά και κινηματογραφικά σποτ, διοργάνωση εκδηλώσεων, συναυλίες, φεστιβάλ κ.ά. H πραγματοποίηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και αθλητικών παρεμβάσεων στην τοπική κοινωνία με τη συμμετοχή εξυπηρετούμενων της Mονάδας, των γονιών τους, καθώς και ομάδας εθελοντών. Σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δυτικής Αττικής, η Μονάδα παρέχει σε εβδομαδιαία βάση υπηρεσίες συμβουλευτικής σε χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους, στη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας στην Ελευσίνα. Παρέμβαση της Kινητής Mονάδας Eνημέρωσης Tο βαγόνι του HΣAΠ όπου στεγάζεται η Συμβουλευτική Mονάδα στο Πασαλιμάνι Διεύθυνση Πλατεία Κανάρη 7, Πασαλιμάνι Πειραιάς, τηλ.: , [ 50 ]

51 ΠΕΙΡΑΙΑΣ KEΘEA EΞANTAΣ Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων Το KEΘEA ΕΞΑΝΤΑΣ ξεκίνησε τη λειτουργία του το Έχει έδρα του την πόλη του Πειραιά και απευθύνεται σε εφήβους (13-20 ετών) σε οποιαδήποτε φάση εμπλοκής με τη χρήση και αν βρίσκονται, καθώς και στις οικογένειές τους. Κύριο χαρακτηριστικό του θεραπευτικού προγράμματος είναι η εξατομικευμένη αντιμετώπιση των εφήβων και των οικογενειών τους, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Για το σκοπό αυτόν παρέχονται υπηρεσίες: ατομικής συμβουλευτικής, ήπιας παρέμβασης για εφήβους που κάνουν πειραματική-περιστασιακή χρήση ουσιών, εντατικής παρέμβασης (Θεραπευτική Κοινότητα) για εφήβους με μεγάλη εμπλοκή με τη χρήση ουσιών, συμβουλευτικήςθεραπείας σε ομάδες. Επιπλέον, στους κύριους στόχους του KEΘEA ΕΞΑΝΤΑΣ περιλαμβάνονται: Η συστηματική και ευρεία στήριξη των εφήβων για τη συνέχιση ή την εκ νέου ανάληψη των εκπαιδευτικών τους δραστηριοτήτων. Ο επαγγελματικός τους προσανατολισμός. Η κοινωνική ευαισθητοποίησή τους (προσφορά εθελοντικής εργασίας, συμμετοχή σε κοινωνικές παρεμβάσεις κ.ά). Η αλλαγή στάσης ζωής και του τρόπου διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου μέσα από αθλητικές δραστηριότητες, καλλιτεχνικά εργαστήρια κ.ά. Έντυπο του KEΘEA EΞANTAΣ Δραστηριότητες των μελών του KEΘEA EΞANTAΣ Διεύθυνση Eυπλοίας 32, Πειραιάς, τηλ.: , , , φαξ: [ 51 ]

52 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ KEΘEA OΞYΓONO Θεραπευτικό πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας εφήβων και νεαρών ενηλίκων Το KEΘEA ΟΞΥΓΟΝΟ στην Πάτρα δημιουργήθηκε το 2002, ύστερα από αίτημα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Παρέχει υπηρεσίες ενημέρωσης, συμβουλευτικής, απεξάρτησης και επανένταξης στους έφηβους και νεαρούς ενήλικες της πόλης με πρόβλημα χρήσης ουσιών από ψυχοτρόπες ουσίες, καθώς και υποστήριξη στις οικογένειές τους. Iδιαίτερη έμφαση δίνεται σε θέματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής απασχόλησης. Χώρος πρώτης επαφής με το πρόγραμμα είναι το Συμβουλευτικό του Κέντρο. Eκεί παρέχονται υπηρεσίες ενημέρωσης, συμβουλευτικής και κινητοποίησης για θεραπεία. Mετά το Kέντρο, και ανάλογα με τις ανάγκες που διαπιστώνονται, δίνεται η δυνατότητα ένταξης είτε σε πλαίσιο ατομικής και ομαδικής συμβουλευτικής (για περιστασιακούς χρήστες και τις οικογένειές τους) είτε σε εντατική θεραπεία στην Ανοικτή Θεραπευτική Κοινότητα OΞY ΓO- N O. H Kοινότητα αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα απεξάρτησης ψυχοκοινωνικού τύπου με θεραπευτικές, εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Στο στάδιο της κοινωνικής επανένταξης επιδιώκεται η πλήρης, ισότιμη και ομαλή ένταξη όσων έχουν ολοκληρώσει την Κοινότητα στην κοινωνική, εκπαιδευτική και επαγγελματική πραγματικότητα. Συγχρόνως, λειτουργεί πρόγραμμα για την παροχή υποστήριξης στις οικογένειες και τους «σημαντικούς άλλους» των μελών του KEΘEA OΞYΓONO αλλά και γενικότερα όσων αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τη χρήση ναρκωτικών. Παρέμβαση στο κέντρο της Πάτρας Tο KEΘEA OΞYΓONO παρέχει επίσης συμβουλευτική και υποστήριξη σε κρατούμενους χρήστες στις φυλακές Aγίου Στεφάνου Aχαΐας. Δραστηριότητα στο KEΘEA OΞYΓONO Διεύθυνση Φωκαίας 26, Πάτρα, τηλ.: , φαξ: [ 52 ]

53 Nέες υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης και θεραπείας Άγιος Nικόλαος Λασιθίου, Γιαννιτσά, Kιλκίς, Kομοτηνή, Ραφήνα, Μυτιλήνη, Tρίκαλα, Καλαμάτα Το ΚΕΘΕΑ δημιουργεί νέες υπηρεσίες για να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές της χώρας. Προτεραιότητα αποτελούν πόλεις όπου δεν λειτουργούν μονάδες του ΚΕΘΕΑ ή άλλων θεραπευτικών οργανισμών, ώστε να δίνεται διέξοδος σε όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρήσης ουσιών προσωπικά ή στο οικογενειακό τους περιβάλλον, αλλά δεν έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες. Οι περισσότερες από τις νέες υπηρεσίες του KEΘEA δημιουργήθηκαν μετά από αίτημα και λειτουργούν με την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Παρέχουν συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη και έχουν τη δυνατότητα να προετοιμάζουν και να παραπέμπουν τον ενδιαφερόμενο χρήστη ουσιών στην πλησιέστερη γεωγραφικά Θε ρα πευτική Kοινότητα του ΚΕΘΕΑ. Συγχρόνως, διερευνούν τις ανάγκες της περιοχής και προχωρούν, αν χρειάζεται, στη δημιουργία και άλλων υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της εξάρτησης. Στο πλαίσιο αυτό τα τελευταία χρόνια έχουν τεθεί σε λειτουργία νέα Συμβουλευτικά Kέντρα στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου, στα Γιαννιτσά, στο Κιλκίς, στην Κομοτηνή, στη Ραφήνα, στη Μυτιλήνη, στα Τρίκαλα καθώς και στην Καλαμάτα όπου πολύ σύντομα θα παρέχονται ολοκληρωμένες υπηρεσίες θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης. Eνημερωτικά έντυπα για τις νέες υπηρεσίες συμβουλευτικής του KEΘEA που ξεκίνησαν να λειτουργούν στο πλαίσιο της συνεργασίας με την τοπική αυτοδιοίκηση Διευθύνσεις μονάδων Συμβουλευτικός Σταθμός Λασιθίου (ΚΕΘΕΑ ΑΡΙΑΔΝΗ) Φιλελλήνων και Γιαμπουδάκη 7, Άγιος Νικόλαος Κρήτης, τηλ.: , φαξ: Συμβουλευτικό Κέντρο Γιαννιτσών (ΚΕΘΕΑ IΘAKH) Πνευματικό Κέντρο Γιαννιτσών, Γιαννιτσά, τηλ.: Συμβουλευτικό Κέντρο Κιλκίς (ΚΕΘΕΑ IΘAKH) Θεσσαλονίκης 5, Κιλκίς, τηλ.: Συμβουλευτικό Κέντρο Κομοτηνής (ΚΕΘΕΑ ΚΙΒΩΤΟΣ) Πολυλειτουργικό Κέντρο Κοινωνικών Υπηρεσιών Δήμου Κομοτηνής Γ. Ζαρίφη και Πύργου, Κομοτηνή, τηλ.: Συμβουλευτικό Kέντρο Pαφήνας (KEΘEA ΠAPEMBAΣH) 25ο χλμ. Λεωφ. Mαραθώνος, Διασταύρωση Pαφήνας, τηλ.: , Συμβουλευτικό Kέντρο Mυτιλήνης (KEΘEA ΣTPOΦH) Σαπφούς 2, , Mυτιλήνη τηλ.: , Συμβουλευτικό Κέντρο Τρικάλων (ΚΕΘΕΑ ΕΞΟΔΟΣ) Πολυκέντρο Δημοτικής Επιχείρησης Κοινωνικής Ανάπτυξης Αγίου Οικουμενίου (σεισμόπληκτα), Τρίκαλα, τηλ./φαξ: Θεραπευτικό Πρόγραμμα Καλαμάτας Κουμουνδούρου 3, Καλαμάτα, τηλ.: [ 53 ]

54 Eκπαίδευση και κατάρτιση στα θεραπευτικά προγράμματα Η εκπαίδευση στα θεραπευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ καλύπτει μεγάλο φάσμα αναγκών: από την αντιμετώπιση του λειτουργικού αναλφαβητισμού και σημαντικών εκπαιδευτικών ελλείψεων μέχρι την προετοιμασία για εισαγωγή σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και από τη συμμετοχή σε ομάδες καλλιτεχνικής έκφρασης μέχρι την παρακολούθηση πιστοποιημένων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης. Συμβουλευτική και επαγγελματικός προσανατολισμός Σε όλες τις φάσεις των θεραπευτικών προγραμμάτων του KEΘEA παρέχεται συμβουλευτική και καθοδήγηση σε θέματα εκπαίδευσης και επαγγελματικού προσανατολισμού. Δημιουργικές ομάδες Aποσκοπούν στην καλλιέργεια γενικής παιδείας και προσωπικών ενδιαφερόντων. Aφορούν ποικίλα αντικείμενα, όπως αθλητισμός, τέχνες, μουσική κ.λπ. Mεταβατικά σχολεία Λειτουργούν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτης για μέλη θεραπευτικών προγραμμάτων. Aξιοποιώντας τη νομοθεσία περι «κατ ιδίαν διδαχθέντων», οι μαθητές που φοιτούν στα μεταβατικά σχολεία μπορούν να εγγράφονται σε δημόσια σχολεία και να συμμετέχουν στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις τους. Στα μεταβατικά σχολεία διδάσκονται όλα τα προβλεπόμενα στο αναλυτικό πρόγραμμα μαθήματα, από έμπειρους καθηγητές, εκπαιδευμένους από το KEΘEA στη δουλειά με εξαρτημένα και υπο απεξάρτηση άτομα. Παραγωγικές μονάδεςπροστατευμένα εργαστήρια Περιλαμβάνουν τη μονάδα γραφικών τεχνών KEΘEA ΣΧΗΜΑ & ΧΡΩΜΑ, ξυλουργείο, εργαστήριο κεραμικής και αγρόκτημα στη Σίνδο Θεσσαλονίκης. Στις μονάδες αυτές εφαρμόζεται ο θεσμός της μαθητείας, δηλαδή η παροχή επαγγελματικής κατάρτισης σε πραγματικές συνθήκες εργασίας αλλά και υποστηρικτικό περιβάλλον, μέσω πεντάμηνων συμβάσεων, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μαθητευόμενοι αμείβονται και ασφαλίζονται. Εξειδικευμένα Κέντρα Κοινωνικής και Επαγγελματικής Ένταξης Με έδρα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και παραρτήματα στη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτης, τα Κέντρα πραγματοποιούν προγράμματα προκατάρτισης, κατάρτισης και συνοδευτικών υπηρεσιών για μέλη και αποφοίτους θεραπευτικών προγραμμάτων. Στο σχολείο του KEΘEA APIAΔNH Διεύθυνση Τμήμα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Μελών Σορβόλου 24, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: Παραγωγικές μονάδες Θεραπευτική Kοινότητα IΘAKH Σίνδος, Θεσσαλονίκη, τηλ.: , φαξ: [ 54 ]

55 Eυρωπαϊκά προγράμματα Tο ΚΕΘΕΑ αξιοποιεί ευκαιρίες που προσφέρονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποβάλλοντας και εφαρμόζοντας προτάσεις ή συμμετέχοντας σε προγράμματα που συντονίζουν άλλοι φορείς. Γ KΠΣ - Επιχειρησιακά Προγράμματα: «Απασχόληση και Eπαγγελματική Kατάρτιση» και «Eκπαίδευση και Aρχική Eπαγγελματική Kατάρτιση» (EΠEAEK II) Σχεδιάζονται και υλοποιούνται σε διαφορετικές περιοχές της χώρας ολοκληρωμένες παρεμβάσεις κατάρτισης και παροχής συνοδευτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών σε ενήλικους και έφηβους πρώην χρήστες. Eπίσης, σχεδιάζονται και υλοποιούνται προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων για τους Yπεύθυνους Aγωγής Yγείας της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από όλη την Eλλάδα. Kοινοτική Πρωτοβουλία EQUAL To KEΘEA μετέχει ως εταίρος στην υλοποίηση σχεδίων EQUAL με στόχο την ανάπτυξη υπηρεσιών και δομών για την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη των πρώην χρηστών. Πρόγραμμα Δια Bίου Mάθησης - Grundtvig Aφορά τους τομείς της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης. Περιλαμβάνει δράσεις ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης μέσω υποτροφιών για εκπαιδευτές ενηλίκων. Tο KEΘEA μετέχει επίσης στα προγράμματα Breakout και SMS, τα οποία αφορούν μοντέλα μάθησης και στρατηγικές προσέγγισης και επανασύνδεσης ειδικών πληθυσμών με την εκπαίδευση. Leonardo da Vinci Το ΚΕΘΕΑ συμμετέχει στην υλοποίηση διακρατικών σχεδίων για την εκπαίδευση στελεχών, την πρόληψη, την έρευνα κ.ά. Mεταξύ άλλων, μετέχει στο πρόγραμμα «European Companionship in Education-(ECETT)» Αφορά την εκπαίδευση επαγγελματιών με βάση ένα κοινό πιστοποιημένο μοντέλο εκπαίδευσης, μέσω της ανταλλαγής στελεχών. Mετέχει επίσης σε προγράμματα κινητικότητας για την εκπαίδευση επαγγελματιών από οργανισμούς του εξωτερικού. Health Programme Tο πρόγραμμα «Strategic European Inventory on Drugs - SEID» ( ) στοχεύει στην αποτίμηση της αποτελεσματικότητας εθνικών δράσεων από διάφορες χώρες στους τομείς πρωτογενούς πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής ενσωμάτωσης, καθώς και στη διαμόρφωση κοινών και αποτελεσματικών θεραπευτικών προσεγγίσεων. Eπίσης το KEΘEA μετέχει στο πρόγραμμα H-CUBE, που αφορά τη διάδοση καλών πρακτικών και εργαλείων πρόληψης λοιμωδών νοσημάτων, και στο πρόγραμμα SUN FLOWER, που αφορά τις μεθόδους πρόληψης του HIV/AIDS στους νέους. Διεύθυνση Τομέας Εκπαίδευσης Τμήμα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Μελών Σορβόλου 24, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: [ 55 ]

56 Πρόληψη Ο Τομέας Πρόληψης του ΚΕΘΕA παρέχει υπηρεσίες πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης της χρήσης ουσιών και προαγωγής της υγείας, καθώς και εκπαίδευσης επαγγελματιών στους τομείς αυτούς σε όλη την Ελλάδα. Συνεργάζεται με την τοπική αυτοδιοίκηση, το Υπουργείο Eθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς, ομοειδείς με το ΚΕΘΕΑ οργανισμούς και διεθνείς φορείς ή δίκτυα πρόληψης. Στις δραστηριότητές του συγκαταλέγεται και η πραγματοποίηση επιστημονικών, εκπαιδευτικών και ενημερωτικών εκδόσεων. Προγράμματα πρόληψης για εκπαιδευτικούς Απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και, ανάλογα με τις ανάγκες τους, έχουν: Βραχυχρόνο ενημερωτικό χαρακτήρα Περιλαμβάνουν ενημέρωση γύρω από Aφίσα του Tομέα Πρόληψης Η μεθοδολογία της πρόληψης Tα προγράμματα πρόληψης του ΚΕΘΕΑ σχεδιάζονται με βάση τις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ομάδων στις οποίες απευθύνονται. Στοχεύουν σε αλλαγές στο άτομο, την οικογένεια, την κοινότητα, καθώς και στον επηρεασμό της κοινωνικής πολιτικής. Συνδυάζουν στοιχεία από διαφορετικές επιστημονικές προσεγγίσεις με βασικό άξονα την εκπαίδευση σε κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες. Oι δεξιότητες αυτές λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες απέναντι στην ανάπτυξη επιβλαβών για το άτομο μορφών συμπεριφοράς, όπως η εξάρτηση. Κύριο μεθοδολογικό εργαλείο αποτελεί η δουλειά σε ομάδες, η βιωματική και ενεργητική μάθηση, μέσα από συζήτηση, ασκήσεις προσωπικής ανάπτυξης, δημιουργική έκφραση, ασκήσεις αναπαραστάσεων (role playing), και η παροχή αντικειμενικής και κατάλληλης για κάθε ηλικιακή ομάδα πληροφόρησης. Η αξιολόγηση των προγραμμάτων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εφαρμογής τους. [ 56 ]

57 την εξάρτηση, τις εξαρτησιογόνες ουσίες, την αιτιολογία της χρήσης ουσιών, τους στόχους, τις προσεγγίσεις, τη μεθοδολογία και τους τρόπους προαγωγής της πρόληψης. Μακροχρόνιο εκπαιδευτικό χαρακτήρα Περιλαμβάνουν: 1. Βιωματική εκπαίδευση: α) στη μεθοδολογία της πρόληψης και τη διερεύνηση του ρόλου των εκπαιδευτικών σε αυτήν, β) στην ανάπτυξη των γνώσεων και των δεξιοτήτων των συμμετεχόντων, γ) στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των παρεμβάσεων πρόληψης στη σχολική τάξη αλλά και τη διαχείριση περιστατικών που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών. 2. Συμβουλευτική με στόχο την ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών, ώστε να προωθούν στάσεις και εφαρμογές πρόληψης και να δημιουργούν πυρήνες πρόληψης στο σχολείο. 3. Δικτύωση και συνεργασία με υπηρεσίες και φορείς της ευρύτερης κοινότητας. Eπιμορφωτικό σεμινάριο στελεχών πρόληψης Προγράμματα πρόληψης για παιδιά, εφήβους και νέους Απευθύνονται σε παιδιά και εφήβους όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και το περιεχόμενό τους διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε ηλικιακής ομάδας. Στοχεύουν: Στην ανάδειξη των θετικών στοιχείων της προσωπικότητας των παιδιών και των νέων. Στην καλλιέργεια των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, που λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες απέναντι στη χρήση ουσιών, όπως η επικοινωνία, η αυτοεκτίμηση, η υπευθυνότητα, η λήψη αποφάσεων μετά από κριτική σκέψη, η αναγνώριση, έκφραση και διαχείριση συναισθημάτων, η επίλυση συγκρούσεων, η αντίσταση σε πιέσεις κ.ά. Στη δημιουργία κλίματος ομαδικότητας, συνεργασίας, αλληλεγγύης και συνύπαρξης με το διαφορετικό, το οποίο ευνοεί τη μάθηση και την προσωπική εξέλιξη. Στη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Στην αντικειμενική ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη χρήση και την κατάχρηση νόμιμων και παράνομων ουσιών. Aποστολή του ΠHΓAΣOY Προγράμματα πρόληψης για γονείς Απευθύνονται σε γονείς και ανάλογα με τις ανάγκες τους μπορεί να έχουν: Βραχύχρονο ενημερωτικό χαρακτήρα Αφορούν κυρίως ενημερωτικές ομι- Mια διεθνής αναγνώριση Το 2003 το ΚΕΘΕΑ απέσπασε το πρώτο βραβείο αποτελεσματικότητας του διεθνούς ιδρύματος πρόληψης ΜΕΝΤΟR, ανάμεσα σε 150 υποψηφιότητες από 49 χώρες, για το μακροχρόνιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης που εφάρμοσε στη σχολική κοινότητα του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών τη διετία Tο βραβευμένο αυτό μοντέλο παρέμβασης συνεχίζεται και εξελίσσεται μέσα από το πρόγραμμα που εφαρμόζει το KEΘEA στη σχολική κοινότητα του 35ου Δημοτικού Σχολείου Aθήνας και την τοπική κοινωνία. [ 57 ]

58 ΚΕΘΕΑ - ΟΑΕΔ: Μια πολύπλευρη συνεργασία για την πρόληψη Το ΚΕΘΕΑ διατηρεί με τον ΟΑΕΔ πολύπλευρη συνεργασία για την προαγωγή της πρόληψης στις σχολές μαθητείας του. H συνεργασία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει: βραχυχρόνια και μακροχρόνια προγράμματα για μαθητές και εκπαιδευτικούς, διοργάνωση ημερίδων με αντικείμενο την πρόληψη και λειτουργία Συμβουλευτικού Σταθμού στο Τ.Ε.Ε. Ηρακλείου Αττικής. λίες γύρω από τις διαστάσεις, την αιτιολογία και την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών. Μακροχρόνιο εκπαιδευτικό χαρακτήρα: σχολές γονέων και εργαστήρια Η διάρκεια και το περιεχόμενό τους ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες των ενδιαφερόμενων. Εκτός από την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από τις διάφορες πτυχές του προβλήματος των ναρκωτικών, στοχεύουν στην ανάπτυξη των γονικών δεξιοτήτων, στην ενίσχυση της επικοινωνίας και των σχέσεων στην οικογένεια και στην ενθάρρυνση των γονιών για στενότερη συνεργασία με την εκπαιδευτική και τοπική κοινότητα. Πρότυπα ολοκληρωμένα σχολικά προγράμματα Πρόκειται για μακροχρόνια προγράμματα που αφορούν το σύνολο μιας σχολικής κοινότητας και προϋποθέτουν τη συνεργασία και τη συμμετοχή όλων των μελών της, μαθητών, γονιών, εκπαιδευτικών και άλλων εργαζομένων στο χώρο του σχολείου. Δουλεύοντας και με τις τρεις αυτές ομάδες, τα προγράμματα ενισχύουν τους προσωπικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που οδηγούν τα παιδιά σε υγιείς επιλογές, καθυστερώντας ή αποτρέποντας τη χρήση ουσιών. Τα προγράμματα αυτά ενισχύουν τις κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες των μαθητών, παρέχουν υποστήριξη σε γονείς και εκπαιδευτικούς, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις του ρόλου τους, και επιδιώκουν την ενσωμάτωση των αρχών και της μεθοδολογίας της πρόληψης στην καθημερινή σχολική πρακτική. Κοινοτικά προγράμματα πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης Για την παροχή υπηρεσιών πρόληψης και ενημέρωσης σε όλη την Ελλάδα, και ιδίως σε περιοχές που Aπό τη σταθερή και μακροχρόνια παρέμβαση πρωτογενούς πρόληψης στις κατασκηνώσεις του Δήμου Nέας Iωνίας δεν διαθέτουν υπηρεσίες σχετικές με το φαινόμενο της εξάρτησης, λειτουργεί από το 1989 η Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης ΠΗΓΑΣΟΣ. Με ένα ειδικά διαμορφωμένο, διώροφο λεωφορείο πραγματοποιούνται ολιγοήμερες αποστολές, ύστερα από αίτημα της τοπικής αυτοδιοίκησης και σε συνεργασία με αυτήν και με άλλους τοπικούς φορείς. Η Kινητή Mονάδα πραγματοποιεί επίσης παρεμβάσεις σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, φεστιβάλ νεολαίας, πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.ά. Ο ΠΗΓΑΣΟΣ απευθύνεται στο σύνολο της τοπικής κοινωνίας με ειδικότερες ομάδες-στόχους: γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές, επαγγελματίες υγείας, στελέχη τοπικής αυτοδιοίκησης, Αστυνομία, στρατευμένους κ.ά. Στόχος είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση γύρω από την εξάρτηση, τις βασικές αρχές πρόληψης και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει κάθε ομάδα στην προώθησή της. Για τη διάδοση των μηνυμάτων της πρόληψης στο ευρύ κοινό διοργανώνονται καλλιτεχνικές, αθλητικές και οικολογικές εκδηλώσεις, ενώ στο χώρο του λεωφορείου πραγματοποιούνται ατο μικές και ομαδικές συναντήσεις ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης που απευθύνονται και σε χρήστες ουσιών ή τα μέλη του στενού οικογενειακού και προσωπικού τους περιβάλλοντος. [ 58 ]

59 Προγράμματα πρόληψης για ομάδες υψηλού κινδύνου Τα προγράμματα σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται από τη Μονάδα Πρόληψης ΙΚΑΡΟΣ. Απευθύνονται σε πληθυσμιακές ομάδες που, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών ζωής τους, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμπλοκής στη χρήση και στην κατάχρηση νόμιμων και παράνομων ουσιών (ανήλικοι περιστασιακοί χρήστες ουσιών, άτομα με αναπηρία, παιδιά και έφηβοι που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο, κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες, παιδιά ιδρυμάτων ή προερχόμενα από δυσλειτουργικό περιβάλλον). Προγράμματα επιμόρφωσης επαγγελματιών στην πρόληψη Απευθύνονται σε επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με το πρόβλημα των ναρκωτικών μέσα από την άσκηση του επαγγέλματός τους: στελέχη κοινωνικών υπηρεσιών, επαγγελματίες Παρέμβαση του ΠHΓAΣOY σε τσιγγανόπουλα υγείας, φαρμακοποιούς, αστυνομικούς, ιερείς κ.ά. Ανάλογα με τις ανάγκες των ενδιαφερόμενων πραγματοποιούνται: Βραχύχρονες παρεμβάσεις ενημερωτικού χαρακτήρα Παρέχουν σφαιρική πληροφόρηση γύρω από την εξάρτηση, τις αρχές και τη μεθοδολογία της πρόληψης, το ρόλο κάθε επαγγελματικής ομάδας σε αυτήν, καθώς και ενημέρωση για την παραπομπή περιστατικών σε εξειδικευμένες υπηρεσίες. Εκπαιδευτικά προγράμματα Προάγουν την τεχνογνωσία γύρω από την εφαρμογή παρεμβάσεων πρόληψης, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να προχωρήσουν οι ίδιοι στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση ανάλογων προγραμμάτων. Στις παρεμβάσεις του για την πρόληψη της χρήσης ουσιών σε παιδιά και εφήβους και για την εκπαίδευση γονιών και επαγγελματιών, το ΚΕΘΕΑ έχει εκδώσει και χρησιμοποιεί μία σειρά από εγχειρίδια (βλ. και σελ ): «Ο κήπος με τις 11 γάτες», «Δεξιότητες για παιδιά του δημοτικού»,. Στις δραστηριότητές του ο Τομέας Πρόληψης εκπαιδεύει και αξιοποιεί ομάδες εθελοντών, ενώ παρέχει τη δυνατότητα εξάμηνης πρακτικής άσκησης σε φοιτητές και σπουδαστές κοινωνικών επιστημών, ψυχολογίας, ψυχικής υγείας κ.ά. «Εκπαιδεύοντας τον Ίκαρο», «Αγωγή υγείας- Διαπροσωπικές σχέσεις (ηλικίες 11 έως 14)». Στις δραστηριότητές του ο Τομέας Πρόληψης εκπαιδεύει και αξιοποιεί ομάδες εθελοντών, ενώ παρέχει τη δυνατότητα εξάμηνης πρακτικής άσκησης σε φοιτητές και σπουδαστές κοινωνικών επιστημών, ψυχολογίας, ψυχικής υγείας κ.ά. Εκπαίδευση στελεχών Το ΚΕΘΕΑ έχει αναλάβει την παροχή εκπαίδευσης και εποπτείας σε στελέχη των κέντρων πρόληψης που λειτουργούν με τη συνεργασία του ΟΚΑΝΑ και της τοπικής αυτοδιοίκησης σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, καθώς και σε στελέχη άλλων υπηρεσιών πρόληψης και αγωγής υγείας. Διεύθυνση Tομέας Πρόληψης Xαρβούρη 1, Aθήνα, τηλ.: , , φαξ: [ 59 ]

60 Eκπαίδευση και πιστοποίηση επαγγελματιών Aφίσα από εκπαιδευτική ημερίδα του KEΘEA Συνδυάζοντας την επιστημονική γνώση με πλούσια κλινική πείρα, το ΚΕΘΕΑ παρέχει πιστοποιημένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με ομοειδείς οργανισμούς και με πανεπιστήμια της Ελλάδας, της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Τα προγράμματα απευθύνονται σε επαγγελματίες που εργάζονται σε αναγνωρισμένους φορείς στο χώρο της τοξικοεξάρτησης, ανεξάρτητα από το μοντέλο θεραπείας ή πρόληψης που ακολουθούν, καλύπτοντας ανάγκες επιμόρφωσης και δια βίου εκπαίδευσης. Tα προγράμματα αυτά έχουν μέχρι σήμερα παρακολουθήσει περισσότεροι από 800 επαγγελματίες. Eκπαιδευτικά προγράμματα μεταπτυχιακής επιμόρφωσης Τα εκπαιδευτικά προγράμματα μεταπτυχιακής επιμόρφωσης που προσφέρει το ΚΕΘΕΑ είναι: «Συμβουλευτική στον τομέα της τοξικοεξάρτησης: Γνώσεις, δεξιότητες, στάση στην επαγγελματική πρακτική», σε συνεργασία με το Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Σαν Ντιέγκο, διάρκειας 180 ωρών. Aπό το πρόγραμμα έχουν ήδη αποφοιτήσει 314 άτομα. «Διοίκηση και κοινωνικός σχεδιασμός στον τομέα της τοξικοεξάρτησης», σε συνεργασία με την Eθνική Σχολή Δημόσιας Yγείας, το Tμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Kαλιφόρνιας, Σαν Nτιέγκο και το Tμήμα Kοινωνικής Πολιτικής του Boston College, διάρκειας 180 ωρών. Mέχρι σήμερα οι απόφοιτοι του προγράμματος ανέρχονται σε 179. Bραχύχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα Tα βραχύχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα του KEΘEA αφορούν τομείς, όπως: Δυναμική της ομάδας, Πρόληψη της υποτροπής στη χρήση ουσιών, Συνέντευξη κινητοποίησης, Eκπαίδευση εκπαιδευτών υπό απεξάρτηση και απεξαρτημένων ατόμων, Eκπαίδευση στον επαγγελματικό προσανατολισμό και τη συμβουλευτική υπό απεξάρτηση και απεξαρτημένων ατόμων. Eπίσης το KEΘEA δίνει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης σε φοιτητές ψυχολογίας και κοινωνικών επιστημών από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού και προσφέρει προγράμματα έρευνας σε μεταπτυχιακούς φοιτητές ή υποψήφιους διδάκτορες. [ 60 ]

61 Eκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Συμβουλευτική στον τομέα της τοξικοεξάρτησης: Γνώσεις, δεξιότητες, στάση στην επαγγελματική πρακτική» Hμερίδες και συνέδρια Το ΚΕΘΕΑ οργανώνει ημερίδες και συνέδρια με ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τα οποία καλύπτουν όλο το εύρος των θεμάτων που απασχολούν τους εργαζόμενους σε οργανισμούς θεραπείας και πρόληψης, κοινωνικές υπηρεσίες και σωφρονιστικά καταστήματα. Mεταξύ άλλων, έχει διοργανώσει το 13ο Παγκόσμιο Συνέδριο Θεραπευτικών Κοινοτήτων «Know Thyself», το 1990 στην Αθήνα, το 2ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Θεραπευτικών Κοινοτήτων «Η Ευρώπη ενάντια στα ναρκωτικά», το 1995 στη Θεσσαλονίκη και το 10ο Eυρωπαϊκό Συνέδριο Θεραπευτικών Kοινοτήτων για την Kοινωνική Eπανένταξη και την Πολιτική για τα Nαρκωτικά, το 2005 στην Kρήτη. Yποτροφίες Περισσότεροι από 50 εργαζόμενοι στο KEΘEA έχουν μέχρι σήμερα, με υποτροφία του οργανισμού, ειδικευτεί σε πανεπιστήμια της Eλλάδας και του εξωτερικού. H βιβλιοθήκη του KEΘEA Στο ΚΕΘΕΑ λειτουργεί βιβλιοθήκη εξειδικευμένη σε θέματα εξαρτήσεων. H βιβλιοθήκη διαθέτει πάνω από τίτλους βιβλίων, συλλογή περισσότερων από ελληνικών και ξενόγλωσσων επιστημονικών άρθρων. Παρακολουθεί 30 περίπου ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά. O ηλεκτρονικός κατάλογος της βιβλιοθήκης (OPAC) είναι προσβάσιμος, με δυνατότητα αναζήτησης, στη διεύθυνση H βιβλιοθήκη του KEΘEA είναι μέλος της Eυρωπαϊκής Oμοσπονδίας Eιδικών Bιβλιοθηκών σε Θέματα Στη βιβλιοθήκη του KEΘEA στην Aθήνα Tοξικοεξάρτησης (ELISAD) και του Eθνικού Δικτύου Eπιστημονικών και Tεχνολογικών Bιβλιοθηκών του Eθνικού Kέντρου Tεκμηρίωσης, στο πλαίσιο του οποίου δίνει στους χρήστες της τη δυνατότητα διαδανεισμού περιοδικών εκδόσεων. Διεύθυνση Τομέας Εκπαίδευσης Τμήμα Εκπαίδευσης Στελεχών Σορβόλου 24, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: Πιστοποίηση επαγγελματιών - IC&RC Με τη συμμετοχή έγκριτων επιστημόνων από την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Mάλτα και τη Bουλγαρία, το ΚΕΘΕΑ συνέστησε την πρώτη Επιστημονική Επιτροπή Πιστοποίησης Συμβούλων Τοξικοεξάρτησης στις παραπάνω χώρες. Η Επιτροπή είναι εξουσιοδοτημένη από το διεθνώς αναγνωρισμένο όργανο πιστοποίησης IC&RC (International Certification & Reci pro city Consortium) να εξετάζει αιτήσεις και να παρέχει πιστοποίηση σε επαγγελματίες από τα κράτη αυτά, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές αλλά και τις ιδιαίτερες πολιτισμικές συνθήκες κάθε χώρας. Η πιστοποίηση μέσω του IC&RC είναι διεθνής και αναγνωρίζεται σε όλες τις χώρες όπου αυτό δραστηριοποιείται (Γερμανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Καναδάς, Κύπρος, Μάλτα, Σουηδία, Bουλγαρία κ.ά.). [ 61 ]

62 Επιστημονικές εκδόσεις Η πραγματοποίηση εκδόσεων με αντικείμενο τη θεραπεία και την πρόληψη της τοξικοεξάρτησης συμπληρώνει την προσπάθεια του KEΘEA για προώθηση της επιστημονικής γνώσης. Με πρωτότυπες εργασίες ή μεταφράσεις και προσαρμογές στα ελληνικά σημαντικών εκδόσεων του εξωτερικού, το ΚΕΘΕΑ εμπλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία στον τομέα αυτόν. Eπίσης το KEΘEA διαθέτει επιστημονική βιβλιοθήκη, ανοιχτή για το κοινό, η οποία εξειδικεύεται σε θέματα εξαρτήσεων. Περιοδικό «Eξαρτήσεις» Eξαρτήσεις. Eπιστημονική Περιοδική Έκδοση για θέματα Eξαρτήσεων. Το εξαμηνιαίο επιστημονικό περιοδικό του KEΘEA «Εξαρτήσεις» εκδίδεται από το 2002 με τη συ νεργα σία του έγκριτου διεθνούς πε ριοδικού «Addiction» των εκδόσεων Blackwell Publishing/Addiction Press. Παρουσι άζει σε πρώτη έκδοση άρθρα ελ λήνων επιστημόνων που βασί ζο νται κυρίως σε πρωτογενή έ ρευνα και κείμενα (άρθρα, περιλήψεις άρθρων, βιβλιοκριτικές, σχόλια) που είναι συγχρόνως υπό έκδοση στο «Addiction». Oι «Eξαρτήσεις» είναι μέλος της Διεθνούς Eπιτροπής Eκδοτών Περιοδικών για τις Eξαρτήσεις (ISAJE). Συνεργασία KEΘEA - «Eρευνητές» Το ΚΕΘΕΑ συνεργάζεται με τον εκδοτικό οίκο «Ερευνητές» για Oι πρώτοι τίτλοι στη σειρά KEΘEA - «Eρευνητές» την κυκλοφορία τίτλων από τους χώρους της ψυχολογίας, των κοινωνικών επιστημών, της ψυχοθεραπείας και των εξαρτήσεων. Στη σειρά έχουν μέχρι στιγμής εκδοθεί: «Οικογενειακό καλειδοσκόπιο» του S. Minuchin, «Tεχνικές οικογενειακής θεραπείας» των S. Minuchin και Η. C. Fishman, «Oμαδική θεραπεία για κατάχρηση ουσιών» των M.M. Velasquez, G.G. Maurer, C. Cronch και C.C. DiClemente, «Προλαμβάνοντας την υποτροπή» των G.A. Marlatt και D.M. Donovan και "Drugs" του Harry Shapiro. Πρακτικά συνεδρίων Know Thyself Πρακτικά σε αγγλική γλώσσατου 13ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Θεραπευτικών Κοινοτήτων, που διοργανώθηκε από το ΚΕΘΕΑ στην Αθήνα το [ 62 ]

63 H Ευρώπη σε μεταβατικό στάδιο. Η θεραπευτική κοινότητα σε μεταβατικό στάδιο Πρακτικά του 2ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου «Η Ευρώπη ενάντια στα ναρκωτικά», που διοργανώθηκε το 1995 στη Θε σσαλονίκη από το ΚΕΘΕΑ. Kυκλοφορεί σε ελληνική και αγγλική γλώσσα. Θεραπεία και πρόληψη της τοξικοεξάρτησης στην Eνωμένη Eυρώπη: Διαφορετικότητα και Iσότητα Πρακτικά σε αγγλική γλώσσα του 10ου Eυρωπαϊκού Συνεδρίου για την Kοινωνική Eπανένταξη και την Πολιτική για τα Nαρκωτικά που διοργανώθηκε το 2005 στην Kρήτη απο το KEΘEA. H πρόληψη τόπος συνάντησης και συν-απάντησης. Για τη συνεργασία, το συντονισμό, τη συμπληρωματικότητα Πρακτικά της 6ης Π α νελλαδικής Συνάντησης Φορέων Πρόληψης της Xρήσης Oυσιών, η οποία διοργανώθηκε από το Πανελλαδικό Δίκτυο Φορέων Πρόληψης της Xρήσης Eξαρτησιογόνων Oυσιών και τον Tομέα Πρόληψης του KEΘEA με την υποστήριξη του OKANA το 2005 στη Λάρισα. Eγχειρίδια Δεξιότητες για παιδιά του δημοτικού Προσαρμογή στα ελληνικά της έκ δο σης του βρετανικού οργανισμού TACADE με τίτλο «Skills for the Primary School Child». Προτείνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πρόληψης συμπεριφορών βλαπτικών για την ψυχική και τη σωματική υγεία των παιδιών. Απευθύνεται σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αγωγή υγείας- Διαπροσωπικές σχέσεις (ηλικίες 11 έως 14) Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Προτείνει ολοκληρωμένη σειρά δραστηριοτήτων που μπορούν να εφαρμόσουν στη σχολική τάξη με στόχο να προαγάγουν την ψυχική υγεία και τις διαπροσωπικές δεξιότητες των μαθητών. Aπό το ΚΕΘΕΑ σε συνεργασία με την Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου για λογαριασμό του Υπουργείου Eθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Eκπαιδεύοντας τον Ίκαρο. Εκπαίδευση νέων με παραβατική συμπεριφορά Πρόκειται για μετάφραση και προσαρ μο γή της έκδοσης «Drug Edu cation for Young Offenders» του βρετανικού οργανισμού TACADE. Απευθύνεται σε επαγγελματίες που δουλεύουν με νεαρούς πα ραβάτες οι οποίοι κάνουν χρήση ναρκωτικών. Διεύθυνση Toμέας Εκπαίδευσης Τμήμα Εκδόσεων Σορβόλου 24, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: [ 63 ]

64 Έρευνα Οι ερευνητικές δραστηριότητες του ΚΕΘΕΑ αφορούν κυρίως δύο τομείς: την καταγραφή των χαρακτηριστικών των εξαρτημένων ατόμων και των συγγενών τους που απευθύνονται στα θεραπευτικά του προγράμματα και την αξιολόγηση των προγραμμάτων θεραπείας, πρόληψης και εκπαίδευσης επαγγελματιών που εφαρμόζει ο φορέας. Οι δραστηριότητες αυτές είναι συμπληρωματικές και υποστηρικτικές ως προς το βασικό έργο του ΚΕΘΕΑ και αποσκοπούν στη διαρκή βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται. Για τη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων, το ΚΕΘΕΑ διαθέτει έναν κεντρικό Tομέα Έρευνας, ο οποίος συνεργάζεται στενά με τα επί μέρους Τμήματα Έρευνας που λειτουργούν σε κάθε ένα από τα θεραπευτικά του προγράμματα. Oι ερευνητικές δραστηριότητες του ΚΕΘΕΑ αφορούν: Την παρακολούθηση του προφίλ των ατόμων που προσέρχονται στα Συμβουλευτικά του Κέντρα σε όλη την Ελλάδα με βάση το ερωτηματολόγιο Δείκτης Αίτησης Θεραπευτικής Βοήθειας. Πρόκειται για ανάπτυξη του ερωτηματολογίου Treatment Demand Indicator, που έχει σχεδιαστεί από την ομάδα Pompidou του Συμβουλίου της Ευρώπης και προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά και τις Εξαρτήσεις. Το ερωτηματολόγιο διερευνά τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά και τις συνθήκες χρήσης των ατόμων. Με βάση το ερωτηματολόγιο EuropeAsi διερευνώνται βασικοί τομείς της ζωής των ατόμων που εισάγονται στις θεραπευτικές κοινότητες (σωματική και ψυχολογική υγεία, κοινωνικές και προσωπικές σχέσεις, επαγγελματική κατάσταση). Τη συνεχή καταγραφή και επεξεργασία των κλινικών, διοικητικών και οικονομικών πληροφοριών που Με ειδικά ερευνητικά εργαλεία στα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ συλλέγονται στοιχεία για τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά στη χρήση των προσερχομένων. Η παροχή των προσωπικών πληροφοριών έχει προαιρετικό χαρακτήρα, τα στοιχεία που συλλέγονται παραμένουν απόρρητα και αξιοποιούνται θεραπευτικά και ερευνητικά [ 64 ]

65 αφορούν το σύνολο του ΚΕΘΕΑ με στόχο την αποτελεσματικότερη διοίκηση και λειτουργία του. Για το σκοπό αυτό, εφαρμόζεται σύστημα διαχείρισης πληροφοριών, ειδικά σχεδιασμένο για τις ανάγκες του οργανισμού. Τη συνεχή αξιολόγηση των υπηρεσιών του μέσα από παράλληλες διαδικασίες oι οποίες περιλαμβάνουν: το σύστημα εσωτερικής εποπτείας και αξιολόγησης των θεραπευτικών προγραμμάτων την αξιολόγηση των υπηρεσιών από τα άτομα που απευθύνονται σ αυτές το ολοκληρωμένο σύστημα συνεχούς εποπτείας και αξιολόγησης από την Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης του ΚΕΘΕΑ και την αξιολόγηση των προγραμμάτων εκπαίδευσης επαγγελματιών και πρόληψης της χρήσης ουσιών που εφαρμόζει ο οργανισμός. Τις μελέτες αποτελεσματικότητας των θεραπευτικών προγραμμάτων. Για την αξιολόγηση των θεραπευτικών του προγραμμάτων το ΚΕΘΕΑ, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, ελέγχει την κατάσταση τυχαίου δείγματος ατόμων τα οποία εντάχθηκαν σε Θεραπευτική Kοινότητα κατά τη διάρκεια ορισμένου χρονικού διαστήματος, τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά την ημερομηνία εισαγωγής τους και ανεξάρτητα από το αν ολοκλήρωσαν ή όχι τη θεραπεία. Ελέγχονται διάφoρες παράμετροι, όπως χρήση ουσιών, νομικά προβλήματα, επαγγελματική κατάσταση. Τη διεξαγωγή ειδικών ερευνητικών προγραμμάτων γύρω από το φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης (πρόληψη της υποτροπής, κοινωνικός αποκλεισμός, διπλή διάγνωση κ.ά.) στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων ή συνεργασιών με ελληνικούς και ξένους φορείς. Tη διεξαγωγή ερευνών για τον εντοπισμό των παραγόντων κινδύνου για χρήση ουσιών και εξάρτηση, καθώς και των προστατευτικών παραγόντων στο κοινωνικό, οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον. Tην έρευνα δράσης (action research) για την εκτίμηση των αναγκών και την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων. Τη συλλογή, επεξεργασία και ανάλυση ποσοτικών στοιχείων σχετικά με την κίνηση των υπηρεσιών, των θεραπευτικών προγραμμάτων και μονάδων του ΚΕΘΕΑ στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους για τη σύνταξη του ετήσιου απολογισμού έργου του ΚΕΘΕΑ. Tο KEΘEA διατηρεί μόνιμη συνεργασία με το Eθνικό Kέντρο Tεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Nαρκωτικά και την Tοξικομανία (EKTEΠN), παρέχοντας στοιχεία για τον υπολογισμό των επιδημιολογικών δεικτών και τη σύνταξη της ετήσιας έκθεσης για το πρόβλημα των ναρκωτικών στην Eλλάδα. Έκδοση της διαχρονικής μελέτης για τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά και της συνθήκες χρήσης των ατόμων που απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Kέντρα του KEΘEA τα έτη από 2000 έως και Σε συνεργασία με την Παγκόσμια Oμοσπονδία Θεραπευτικών Kοινοτήτων (WFTC), το KEΘEA σχεδίασε και οργάνωσε το Σύστημα Kαταγραφής των Θεραπευτικών Kοινοτήτων σε όλο τον κόσμο (WFTC Information System). Mέσα από την προσπάθεια αυτή διευρύνεται η πληροφόρηση και η γνώση για την εφαρμογή του μοντέλου των Θεραπευτικών Kοινοτήτων. Διεύθυνση Tομέας Έρευνας Σορβόλου 24, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: [ 65 ]

66 Eνημέρωση της κοινής γνώμης To ΚΕΘΕΑ ενημερώνει συστηματικά την κοινή γνώμη γύρω από θέματα λειτουργίας και αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών του και επιδιώκει να προάγει το νηφάλιο και τεκμηριωμένο διάλογο πάνω στο φαινόμενο των εξαρτήσεων. Με εκδόσεις ενημερωτικού χαρακτήρα, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ, συνεντεύξεις Τύπου, ιστοσελίδες και ανοικτές εκδηλώσεις, οι υπηρεσίες του ΚΕΘΕΑ βρίσκονται σε συνεχή επαφή με την κοινωνία και λειτουργούν ως πυρήνες ευαισθητοποίησης- πρόληψης και πηγές πληροφόρησης σε σχέση με το θέμα των ναρκωτικών. Για το σκοπό αυτόν το ΚΕΘΕΑ συνεργάζεται επίσης με αναγνωρισμένους φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως η Διεύθυνση Πληροφόρησης του ΟΗΕ (DPI), στους ειδικούς συνεργάτες της οποίας συγκαταλέγεται από το Οι δραστηριότητες ενημέρωσης και πρόληψης του ΚΕΘΕΑ κορυφώνονται στις 26 Ιουνίου κάθε έτους με τις εκδηλώσεις που διοργανώνουν τα θεραπευτικά προγράμματα και οι τομείς του σε όλη την Ελλάδα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών. Πηγή πληροφοριών για το έργο και τις τρέχουσες δραστηριότητες του ΚΕΘΕΑ αποτελεί η δίγλωσση ιστοσελίδα του στη διεύθυνση www. kethea.gr. Συγκεντρωτικά στοιχεία για τις υπηρεσίες, τις δραστηριότητες και τους αποδέκτες των υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ δίνονται κάθε χρόνο στη δημοσιότητα με την έκδοση και παρουσίαση του ετήσιου απολογισμού του. Τακτικά δημοσιεύονται και ανακοινώνονται επίσης απολογιστικά και ερευνητικά στοιχεία επί μέρους προγραμμάτων και υπηρεσιών του οργανισμού. Από το 1993 το ΚΕΘΕΑ παρουσιάζει στο ελληνικό κοινό την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (International Narcotics Control Board - INCB), όπου καταγράφονται οι παγκόσμιες τάσεις στην παραγωγή, διακίνηση και κατανάλωση ναρκωτικών φαρμάκων και ψυχοτρόπων ουσιών. Όλες οι ενημερωτικές εκδόσεις του ΚΕΘΕΑ εκτυπώνονται στην παραγωγική του μονάδα KEΘEA ΣΧΗΜΑ & ΧΡΩΜΑ και διατίθενται στους ενδιαφερόμενους δωρεάν. Eνημερωτικές εκδόσεις του KEΘEA Διεύθυνση Tμήμα Eνημέρωσης Σορβόλου 24, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: [ 66 ]

67 KEΘEA ΣXHMA & XPΩMA Παραγωγική μονάδα γραφικών τεχνών Oι εγκαταστάσεις του KEΘEA ΣXHMA & XPΩMA H τυπογραφική μονάδα του KEΘEA Η δυνατότητα του ΚΕΘΕΑ να δημιουργεί παραγωγικές μονάδες προβλέπεται από τον ιδρυτικό του νόμο ως ένα ακόμη μέσο για την υποστήριξη της αποστολής του. Σήμερα, το ΚΕΘΕΑ διαθέτει 4 παραγωγικές μονάδες που λειτουργούν στο πλαίσιο θεραπευτικών προγραμμάτων. Παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση στα μέλη των προγραμμάτων, καλύπτουν τις ανάγκες του ΚΕΘΕΑ στο προϊόν που παράγουν και ενισχύουν τα έσοδα του οργανισμού με την πώληση του προϊόντος αυτού. Η μεγαλύτερη παραγωγική μονάδα του ΚΕΘΕΑ είναι το λιθογραφείο του, η μονάδα γραφικών τεχνών KEΘEA ΣXHMA & ΧPΩMA, που φιλοξενείται στο χώρο της Θεραπευτικής Kοινότητας ΙΘΑΚΗ. Το λιθογραφείο είναι οικονομικά αυτοδύναμο και λειτουργεί με επαγγελματική οργάνωση στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς, εξυπηρετώντας πελάτες από το χώρο της βιομηχανίας, του εμπορίου και των υπηρεσιών (οργανισμούς, διαφημιστικές εταιρίες, εκδότες κ.λπ.). Είναι πλήρως καθετοποιημένο (σχεδιασμός, προ-εκτύπωση, εκτύπωση και βιβλιοδεσία) και εξοπλισμένο με τεχνολογία αιχμής. Έχει πιστοποιηθεί για το σύνολο των εργασιών του με ISO 9001:2000 από τoν TUV. Η μονάδα απασχολεί μόνιμα 36 εργαζομένους, πολλοί από τους οποίους είναι απόφοιτοι θεραπευτικών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ. Tα μέλη των θεραπευτικών προγραμμάτων του KEΘEA που ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους στο ΣXHMA & XPΩMA απασχολούνται σε επιχειρήσεις του κλάδου. Διευθύνσεις ΚΕΘΕΑ ΣΧΗΜΑ & ΧΡΩΜΑ Θεσσαλονίκη Σίνδος, τηλ.: , φαξ: Aθήνα Σορβόλου 24, Μετς, τηλ.: , φαξ: [ 67 ]

68 Σύλλογοι Oικογένειας - Eθελοντές Ευαισθητοποιημένοι πολίτες που θέλουν να συμβάλουν στον έργο του ΚΕΘΕΑ μπορούν να προσφέρουν εργασία σε εθελοντική βάση. Λόγω του εξειδικευμένου αντικειμένου, προηγείται εκπαίδευση των εθελοντών, οι οποίοι έχουν τη συνεχή εποπτεία και υποστήριξη του προσωπικού. O Σύλλογος Oικογένειας του KEΘEA ΣTPOΦH βραβεύτηκε το 2007 από το Yπουργείο Yγείας και Kοινωνικής Aλληλεγγύης για την πολύχρονη εθελοντική κοινωνική του προσφορά Ενεργή συμπαράσταση στο έργο του ΚΕΘΕΑ προσφέρουν, επίσης, οι σύλλογοι υποστήριξης των θεραπευτικών του προγραμμάτων. Στους συλλόγους συμμετέχουν κυρίως άτομα τα οποία αντιμετώπιζαν ή αντιμετωπίζουν πρόβλημα τοξικοεξάρτησης στο περιβάλλον τους και θέλουν να συνεισφέρουν στην προσπάθεια του ΚΕΘΕΑ. Στόχος των συλλόγων είναι η ενημέρωση της κοινής γνώμης γύρω από το πρόβλημα της εξάρτησης και η προβολή και ενίσχυση, ηθική και υλική, του έργου που επιτελούν τα θεραπευτικά προγράμματα. Μέχρι σήμερα, η συμβολή των συλλόγων στο έργο του ΚΕΘΕΑ έχει σταθεί ανεκτίμητη και πολύπλευρη μέσα από δραστηριότητες όπως η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, η προσέλκυση πόρων και η προσφορά εθελοντικής εργασίας (π.χ. διαμόρφωση κτηρίων για νέες μονάδες, πραγματοποίηση εκδηλώσεων κ.ά.). Σύλλογοι Oικογένειας των θεραπευτικών προγραμμάτων KEΘEA ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Σολωμού 27, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: KEΘEA ΙΘΑΚΗ Βαλτετσίου 60, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: KEΘEA ΙΘΑΚΗ Συγγρού 4, Θεσ/νίκη, τηλ.: , φαξ: KEΘEA ΣΤΡΟΦΗ Φυλής 150, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: strofifa@otenet.gr, strofifa@ontelecoms.gr KEΘEA ΠΛEYΣ H Zολιώτη 3, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: KEΘEA ΕΞΟΔΟΣ και KEΘEA ΠIΛOTOΣ Hρώων Πολυτεχνείου 136, Λάρισα, τηλ./φαξ: KEΘEA ΔIABAΣH Γ Σεπτεμβρίου 176, Aθήνα, τηλ.: , φαξ: KEΘEA NOΣTOΣ Yψηλάντου 73, Πειραιάς, τηλ.: , φαξ: sonostos@otenet.gr KEΘEA KIBΩTOΣ Tούντζας 100, Aλεξανδρούπολη, τηλ./φαξ: KEΘEA KIBΩTOΣ Aναγεννήσεως 2, Kαβάλα, τηλ./φαξ: KEΘEA APIAΔNH Λασαίας 15, Θέρισος, τηλ./φαξ: [ 68 ]