Βιβλιοθήκη, Τυπογραφία και Θεσμική Παιδαγωγική: δουλεύοντας το βιβλίο με τα παιδιά της δ και της στ τάξης

Transcript

1 Βιβλιοθήκη, Τυπογραφία και Θεσμική Παιδαγωγική: δουλεύοντας το βιβλίο με τα παιδιά της δ και της στ τάξης (Απόσπασμα από το συλλογικό τόμο «Célestin Freinet. Θεσμική και κριτική παιδαγωγική. Για ένα ελεύθερο, ανοικτό και συνεργατικό σχολείο», υπό έκδοση, εκδόσεις των συναδέλφων) Χαράλαμπος ΜΠΑΛΤΑΣ Αθηνά ΚΑΡΑΝΑΣΗ Έλενα ΜΟΛΑΣΙΩΤΗ Ο σχεδιασμός μιας σειράς από συναντήσεις με θέμα το βιβλίο αφορά τις πολλαπλές προοπτικές για ένα άμεσο αγαθό του πολιτισμού με το οποίο τα παιδιά έχουν καθημερινή επαφή. Συγχρόνως η δυνατότητα να το δούμε ως ένα αντικείμενο ανάπτυξης της κριτικής σκέψης από την κατηγορία των βιβλίων τέχνης ή ως μια ενεργή ανάμειξη του κόσμου των ΜΜΕ με την πληροφορική και τα ΤΠΕ για ένα παραδοσιακό μέσο επικοινωνίας, αφορά ένα σύγχρονο διάλογο για το μέλλον του πολισμού του βιβλίου στις δυτικές κοινωνίες. Σ αυτές τις συναντήσεις τίθενται μια σειρά από ιδέες των παίδων σε εφαρμογή. Η μεθοδολογία των σχεδίων εργασίας [project] αφορά τη δυνατότητα ο κορμός των παιδιών να είναι αυτός που πρώτα επεξεργαζόμαστε και στη συνέχεια δημιουργούμε αυτά τα περιβάλλοντα μάθησης που επεκτείνουν τον αρχικό κόσμο τους. Η μετάβαση από τη ζωγραφική στη γραφή, από τη προφορικότητα στη γραφή, από τη γραφή στη βιβλιοθήκη, από τη βιβλιοθήκη στην τυπογραφία, από το βιβλίο στην εικόνα και στο διάλογο μαζί τους και σήμερα πια στον κόσμο των ΜΜΕ και του ψηφιακού εγγραμματισμού [digital literacy] είναι αυτό που διατρέχει τους ορίζοντες των προσδοκιών μας. Οι σκοποί αφορούν τη δημιουργία αναγνωστών, την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, την ενεργή ιδιότητα του πολίτη, την παραγωγή της δημόσιας σφαίρα, τη χρήση υποστηρικτικών δομών, τη χρήση υπηρεσιών και το αίτημα ελεύθερης και δημιουργικής σχέσης με τους χώρους μέσα κι έξω από το σχολείο. Οι στόχοι αφορούν τις δεξιότητες της ανάγνωσης και της γραφής, τους πολλαπλούς εγγραμματισμούς (συναισθηματικό, τεχνολογικό, πολιτικό, αλφαβητικό, στοχαστικό, κοινωνικό), τα παιδιά να μάθουν την ιστορία του βιβλίου, να χρησιμοποιήσουν τις ιδέες τους να γίνουν συγγραφείς και ποιητές και τέλος να αισθάνονται την κοινωνικοποίηση του βιβλίου έναντι της μοναξιάς του αναγνώστη. Επίσης στόχος είναι να βγάλουν κι ένα δικό ους βιβλίο, συμμετέχοντας στα περισσότερα στάδια για την έκδοσή του. Το τρίπτυχο των δράσεων υπακούει στη παιδαγωγική αρχή τάξη αυλή κοινότητα και έχει τις αναφορές της στη θεσμική και την κριτική παιδαγωγική. Ιδιαίτερα οι δράσεις έχουν την αναφορά τους στο έργο του Celesten Freinet, καθώς είναι η παιδαγωγική του που συνδέει τη χειρωνακτική με την πνευματική εργασία, εισάγει τις τεχνικές του τυπογραφείου και της βιβλιοθήκης, δίνει έμφαση τον λειτουργικό αλφαβητισμό, χρησιμοποιείται στις Ζώνες

2 Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) σήμερα στη Γαλλία και συσχετίζεται διεθνώς με τα σχολεία της κοινότητας [Community Schools]. Στη πρώτη συνάντηση τα παιδιά σε κύκλο μετέφεραν τα βιβλία τους γι αυτά που ήθελαν να μιλήσουν με ενθουσιασμό. Οι πρώτες βιβλιοπαρουσιάσεις κυλούν αβίαστα, τα παιδιά είναι σε ολομέλεια πριν χωριστούν σε ομάδες και η προφορικότητα είναι ο κύριος τρόπος επικοινωνίας. Η δράση αφορά τη θεσμική παιδαγωγική κι είναι ένας τρόπος ο βιόκοσμος των παιδιών να προηγείται, όπως στη φαινομενολογία, των εννοιών που θα αναπτυχθούν. Το βιβλίο είναι παρόν στη ζωή του παιδιού και πριν μιλήσει γι αυτό τα όρια ανάμεσα στην προφορικότητα και τη γραφή είναι δυσδιάκριτα. Τίθεται το ερώτημα αν γράφουμε όπως μιλάμε, ή μιλάμε όπως γράφουμε. Επίσης τα ερωτήματα αν τα γράφουμε όλα, αν η γραφή είναι μυστικό ημερολόγιο ή κάτι που το δίνουμε στους άλλους, αν η πόλη είναι γεμάτη γραφή, αν θέλουν κάποιοι άνθρωποι αυτά που ξέρουν να τα γράψουν ή αν μέχρι σήμερα είναι όλα γραμμένα. Με βάση τις απαντήσεις τους, ποιοι συμφωνούν και ποιοι διαφωνούν με αυτές τις ιδέες τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες για να φέρουν γραπτά αυτά που συμφωνούν. Η γραφή συνδυάζεται με τη δέσμευση, τη συμφωνία, το συλλογικό πνεύμα και τη μνήμη. Μετά ζητάμε από τα παιδιά να φέρουν στην ολομέλεια συμφωνίες που μπορούμε να κάνουμε για να εξελίξουμε τις ιδέες τους για το βιβλίο. Αυτό είναι το κοινωνικό συμβόλαιο ολομέλειας και ομάδων. Η γραφή γίνεται ένας τρόπος επικοινωνίας που μας δεσμεύει, αλλά και συγχρόνως, επειδή τα όρια μετακινούνται αναπτύσσεται η προφορικότητα γύρω από τι είπαμε, τι γράψαμε, τι συμφωνήσαμε, τι προσδοκούμε. Σε χαρτί του μέτρου δουλεύουμε μορφές της γραφής, του σχεδιασμού και της ζωγραφικής. Επίσης μοιραζόμαστε κάθε μήνα τις βιβλιοκριτικές που γίνονται με το περιοδικό «Ταλκ», το οποίο μας ενημερώνει για τις εκδόσεις των καινούριων βιβλίων. Στη δεύτερη συνάντηση η μετάβαση από τη προφορικότητα στη γραφή στηρίζεται στην επίσκεψη στο Επιγραφικό Μουσείο και στο βιβλίο της Χριστίνας Φραγκεσκάκη που αποτέλεσε αντικείμενο φύλλων εργασίας, «Μαραλά» (Πατάκης 2012). Τα παιδιά πάλι εργάζονται στο σχήμα ολομέλεια ομάδες ολομέλεια. Το βιβλίο της συγγραφέα διαβάζεται ως μοναχική ανάγνωση από το κάθε παιδί το σπίτι και στον κύκλο, μαζί και με άλλα βιβλία, παρουσιάζεται. Ο κύκλος επανέρχεται με τις βιβλιοπαρουσιάσεις σ όλη τη διάρκεια της συνάντησης αλλά και στις υπόλοιπες συναντήσεις Το υλικό του Επιγραφικού Μουσείου, πριν την επίσκεψη, για τη συμπλήρωση του φόρου των πόλεων της Α Αθηναϊκής Συμμαχίας, έτσι όπως βρέθηκε σε πέτρινα κατάστιχα, αποτελεί αντικείμενο ομαδικής εργασίας. Στην ιστορία της δ τάξης η πόλη της Αθήνας έχει μια ξεχωριστή θέση. Έτσι ζητήματα που αφορούν τη μετάβαση από τη προφορικότητα στη γραφή, όπως η συγγραφή των έργων του Ομήρου από τον Πεισίστρατο, ή η ιστορία της γραφής από τον Νείλο ποταμό στους φοίνικες μέχρι το ελληνικό αλφάβητο με τη συμπλήρωση των φωνηέντων, γίνονται ομαδικές εργασίες. Η μια ομάδα γραφεί τα γράμματα του φοινικικού αλφαβήτου και η άλλη ομάδα συμπληρώνει τα φωνήεντα. Τα παιδιά ασκούνται στη δημοκρατικότητα της ελληνικής γραφής όπου συμπίπτει η φωνητική απόδοση της λέξης με τα γράμματα. Με τη συγγραφέα επισκεπτόμαστε το Επιγραφικό Μουσείο και τα παιδιά υλοποιούν στο χώρο τόσο το πρόγραμμα του

3 Μουσείου για τα κατάστιχα της Α Αθηναϊκής Συμμαχίας, αλλά και την ανάγνωση του βιβλίου της Χριστίνας Φραγκεσκάκη «Μαραλά». Το όνομα των παιδιών γίνεται κεντρικό στην αφήγηση και φτιάχνονται στίχοι για το πώς λένε το κάθε παιδί, πάω που πήρε το όνομα του και πως μπορούμε να ενώσουμε συλλαβές και να φτιάξουμε πρωτότυπα ονόματα. Σε χαρτί του μέτρου οι ομάδες δουλεύουν πάνω στη μεγάλη κοτσίδα της Μαραλά που έχει μέσα της πουλιά, σπόρους, φυτά, λουλούδια, ζώα του δάσους και δέντρα και στη γνωριμία της με τη Ροδινή, το παιδί στο οποίο θα γίνει η μετάβαση από τη προφορικότητα της Μαραλά στη γραφή, καθώς το παιδί παίρνει στα χέρια του υλικά όπως άχυρα και νήμα και κάνει τα πρώτα του γράμματα. Μετά η επόμενη δραστηριότητα φορά τη χρήση του cd player, την αφήγηση ενός βιβλίου από το cd, και την απόπειρα από τα παιδιά να συλλέξουν λέξεις, προτάσεις και εικόνες, να τις γράψουν και να αρχίζουν με αυτές μετά να αφηγούνται αυτά που άκουσαν με βάση το ίχνος που είχε μείνει την ώρα της ακρόασης. Μετά στο διαδραστικό πίνακα διαβάζουμε ένα e book για να ολοκληρώσουμε το τετράπτυχο εικόνα - φωνή γραφή ψηφίο. Τα πρώτα βιβλία της τάξης ταξινομούνται αυθόρμητα κι ονομάζονται βιβλιοθήκη της τάξης. Συγχρόνως τα παιδιά επειδή έχουν επισκεφτεί τη βιβλιοθήκη του σχολείου ξέρουν πως το σχολείο τους έχει βιβλιοθήκη. Αναγνωρίζουν δύο βιβλιοθήκες, της τάξης και του σχολείου. Αλλά και μια κόμη βιβλιοθήκη που υπάρχει στο χώρο του σχολείου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με το οποίο συστεγαζόμαστε που είναι κλειστή τα τελευταία τρία χρόνια γιατί δεν υπάρχει αποσπώμενος εκπαιδευτικός του σχολείου κι έτσι δεν δανείζεται η γειτονιά βιβλία. Καταστρώνονται τα σχέδια με βάση τις απορίες των παιδιών και δημιουργούμε δύο ακόμη φανταστικούς τόπους την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Δανειστική Βιβλιοθήκη, την οποία έχουμε συνδέσει με τα δικαιώματα τους, τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του παιδιού (1989). Κάνουμε κύκλο και μετατρέπουμε τις αρχικές απορίες σε ομάδες. Αναζητούμε στο διαδραστικό πίνακα με τη μια μερικά ονόματα των βιβλιοθηκών και βρίσκουμε τη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη η οποία θα γίνει στο Δέλτα Φαλήρου. Κανονίζουμε να κάνουμε επίσκεψη. Με την άλλη ομάδα σχεδιάζουμε το χώρο μα σαν φτιάξουμε μια δική μας βιβλιοθήκη, ένα χώρο για το μουσείο που συναντάμε τακτικά στα βιβλία μας, με βιβλία που αφορούν το μουσείο και ένα χώρο - βιβλιοστάσιο για τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, καθώς κάνουμε παιδαγωγική της αυλής κι ερχόμαστε με τα ποδήλατα στο σχολείο αλλά και έχουμε βιβλία για το ποδήλατο. Οι σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις κάνουν λόγο για τη διαμόρφωση του χώρου από τα παιδιά κι αυτό το σεβαστήκαμε. Τα παιδιά έγραψαν κείμενα που αφορούσαν τη βιβλιοθήκη της τάξης, τη βιβλιοθήκη του σχολείου, τη βιβλιοθήκη του σπιτιού τους και βιβλιοπαρουσιάσεις που έκαναν. Αυτή είναι μια πρώτη εμπειρία άλλων συναντήσεων που ακολουθούν. Μια συνάντηση αφιερώνεται στα δικαιώματα του παιδιού. Πέρα από τον εορταστικό τους χαρακτήρα κάθε χρόνο ή την παραδοσιακή αναφορά στη προστασία των παιδιών, τα διώματα της ελευθερίας είναι αυτά που συσχετίζονται με το βιβλίο κι είναι αυτά που στερούνται τα παιδιά. Στα βιβλιοστάσια της τάξης υπάρχουν φάκελοι που ονομάζομαι δικαιώματα του παιδιού από όπου τα παιδιά αντλούν τη σύμβαση για να τη μελετήσουν. Ξεκινάμε από την ολομέλεια. Αφού τους δίνονται τα δικαιώματα στο κύκλο πηγαίνουν στις ομάδες του να βρουν τα δικαιώματα που συσχετίζονται με

4 το βιβλίο, τη γραφή, την έκφραση, τον έντυπο λόγο, την ομαδική εργασία, τον ελεύθερο χρόνο και την ανεξαρτησία της σκέψης. Τα δικαιώματα της ελευθερίας είναι τα άρθρα 12, 13, 14, 15, 16 και 17 και πάνω σ αυτά αρχίζουν τα παιδιά να δουλεύουν. Επιλέγουν ένα δικαίωμα κι αρχίζουν να το διερευνούν στα βιβλία της βιβλιοθήκης της τάξης. Μετά φέρνουν τη δουλειά τους στο κύκλο και συνεχίζουν με βιβλιοπαρουσιάσεις να συσχετίζουν τα δικαιώματα του παιδιού με τα βιβλία. Η συζήτηση αφορά και τα άλλα δικαιώματα, όπως αυτά της ταυτότητας, της ιδιότητας του πολίτη, το ζήτημα της ιθαγένειας και της υπηκοότητας και της συλλογικής δράσης των ομάδων, οι οποίες αναγνωρίζονται ως ομάδες μέσα στο σχολείο και συνδέουν τη γραφή με τη δημοσιότητα και τη συλλογική δράση. Η εφημερίδα του τοίχου, όπως είναι όμοια η γειτονιά των Εξαρχείων όλο αφίσες και κείμενα, γίνεται ο πρώτος χώρος καταγραφής σε χαρτί το μέτρου αυτής της δραστηριότητας. Η παραγωγή αιτημάτων, η καταγραφή των πρώτων αιτημάτων, η αναπαράσταση του υποκειμένου της πολιτικής και η αίσθηση ότι χρησιμοποιούμε βιωματικά τα δικαιώματα ετοιμάζουν τα παιδιά να γράψουν κάποια στιγμή το δικό τους βιβλίο. Η παραγωγή ενός βιβλίου από τα παιδιά ως ποιητική συλλογή είναι ένας ακόμη στόχος. Στην ιστορία της γραφής τα παιδιά γνωρίζουν ότι τα πρώτα βιβλία, πριν τον Γουτεμβέργιο, ήταν χειρόγραφα. Η αξία ης αντιγραφής για να έχουμε ίδια βιβλία στις βιβλιοθήκες της ιστορίας της ανθρωπότητας είναι πολύ μεγάλη. Στον κύκλο τα παιδιά θέτουν το ζήτημα για το πώς γίνεται ένα βιβλίο και βάζουμε σε σειρά αυτά που αναδύονται αυθόρμητα: συγγραφέας, ή εικονογράφος είναι ο πρώτος που ξεκινά να γράφει. Γυρνάμε στο σπήλαιο του Λασκό και της Αλταμίρας, πάμε στον διαδραστικό πίνακα και βλέπουμε την ιστορία της ζωγραφικής. Η γραφή ξεκινά από τη ζωγραφική και είναι εικόνα των ζώων. Ξεκινάμε σε ομάδες να ζωγραφίζουμε ζώα και φύση και μετά με λίγες ποιητικές λέξεις; Δημιουργούμε ένα περιβάλλον με θραύσματα από λέξεις. Μετά αυτή η δραστηριότητα ανακοινώνεται και γίνεται και ατομική. Το πρώτο βιβλίο το κρατούν στα χέρια τους τα παιδιά και αρχίζουν να το κάνουν αντίγραφα κάνοντας χρήση και του φωτοτυπικού μηχανήματος. Τα πρώτα βιβλία τους και τα αντίγραφα των βιβλίων τους είναι στη τάξη τους. Ένα μεγάλο μέρος των δράσεων αφορούσε τον κόσμο πριν και τον Γουτεμβέργιο. Η αναφορά σ αυτόν τον πρώτο τυπογράφο αφορά μια ολόκληρη περίοδο, αυτή της μεταρρύθμισης που εγκαινιάζεται με την τυπογραφία. Το φιλμ του Λευτέρη Ξανθόπουλου, «Παραδοσιακή Τυπογραφία» (Παρασκήνιο, 1998) αφορά τη μετάβαση από τη βιβλιοθήκη με τα χειρόγραφα στην ανατύπωση των βιβλίων με κινητά στοιχεία. Αυτό το φιλμ ήταν για τα παιδιά ο εικονικός τρόπος αρχικά να καταλάβουν τι σημαίνει παραδοσιακή τυπογραφία με κινητά στοιχεία. Τα πρώτα βιβλία που τυπώνονται στην Ευρώπη πρώτα είναι η «Αγία Γραφή» και τα «Μετά τα φυσικά» του Αριστοτέλη. Η πληροφορία αυτή τα κάνει να σκέφτονται βιβλία που έχουν διαβάσει πολλοί άνθρωποι και βιβλία που έχουν διαβάσει λίγοι άνθρωποι. Η τυπογραφία ξεκινά λίγο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και το τέλος του Βυζαντίου σηματοδοτείται με μια καινούρια έναρξη πολιτισμού στη Δυτική Ευρώπη. Για τα παιδιά η αναφορά σ αυτά τα στοιχεία προοικονομεί την επίσκεψη στην Εθνική Βιβλιοθήκη και την υλοποίηση ενός προγράμματος για την τυπογραφία. Λίγο πιο πριν τα παιδιά επισκέπτονται το τυπογραφείο της γειτονιάς και βλέπουν τη

5 διαδικασία, από το εκτυπωμένο κείμενο του υπολογιστή, στη φωτογράφηση στη κάμερα του τσίγκου, το πλύσιμο του τσίγκου ώστε να μείνει μόνο το κείμενο, την εισαγωγή του τσίγκου στη τυπογραφική μηχανή, τη δοσολογία νερού και μελανιού, τα δοκιμαστικά έντυπα, και τη διαδικασία τυπώματος με τις τελικές ρυθμίσεις. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη βρίσκουν στην είσοδό της στον υπολογιστή τα βιβλία που αφορούν την τυπογραφία, τα ζητούν από τους υπαλλήλους, επισκέπτονται το αναγνωστήριο και φωτογραφίζουν με μηχανές τις σελίδες που θέλουν να δουλέψουν για την ερευνά τους. Μετά αυτές οι σελίδες δίνονται σε ένα cd για να εκτυπωθούν και να κάνουν τα παιδιά την τελική τους εργασία. Με την επιστροφή τους στη σχολική τάξη τα παιδιά γι αυτή τη δράση έχουν συγκεντρώσει πολλές πληροφορίες. Είναι κοντά στο να ξεκινήσουν τόσο την εργασία τους όσο και να ετοιμαστούν να συζητήσουν όλα τα στα δια ενός βιβλίου, πριν καταλήξει είτε στη βιβλιοθήκη είτε στο βιβλιοπωλείο. Οι γνώσεις που άντλησαν από όλες τις δράσεις τα βοηθά να σταθεροποιήσουν τα δεδομένα τους για την έκδοση ενός βιβλίου. Τα στάδια της έκδοσης ενός βιβλίου ανακοινώνονται με τη μορφή της καταιγίδας ιδεών και μετά δραματοποιούνται από τα παιδιά με ομάδες. Στο κύκλο η παρουσία του εμψυχωτή βιβλίων ο οποίος ήταν προσκεκλημένος έκανε την ατμόσφαιρα της τάξης φιλικότερη με βιβλίο. Τα παιδιά ξεκίνησαν πάλι με βιβλιοπαρουσιάσεις και αναγνώσεις κριτικών για τα καινούρια βιβλία που θα έφταναν στην τάξη. Το όνομα του συγγραφέα έτσι ήταν το πρώτο στάδιο για τη γέννησης ενός βιβλίου. Η σειρά που διατάχθηκαν τα δεδομένα είναι: συγγραφέας (ιδέα) εικονογράφηση πρόταση για έκδοση επιμέλεια μετάφραση (αν χρειάζεται) σελιδοποίηση τυπογραφείο βιβλιοπωλείο βιβλιοθήκη βιβλιοκριτική έκθεση ανάγνωση. Η ανάγνωση καθίσταται κεντρική γιατί αυτό που τίθεται είναι να γίνουμε αναγνώστες. Ο δανεισμός των βιβλίων και η σχέση μας με την εφημερία, το περιοδικό ή το βιβλίο, πόσο διαβάζουμε και αν διαβάζουμε στη κοινωνία μας απασχολεί τα παιδιά. Στη δραματοποίηση τα παιδιά ως ζευγάρια αναπαριστούν όλα τα στάδια γιατί τη διαδικασία πια την έχουν βιώσει και μπορούν να την αναπαραστήσουν. Η ιδέα της έκδοσης τους δικού τους βιβλίου μια ιδέα που έτρεχε από την αρχή της χρόνιάς για να γίνουν τα παιδιά -ποιητές των Εξαρχείων τα φέρνει πιο κοντά στο να ξέρουν τη διαδικασία έκδοσης του βιβλίου τους, αλλά και να συσχετίσουν το βιβλίο με την καθημερινότητά τους και την ανάγνωση με τη σχέση τους με τον χρόνο. Οι ομάδες προχώρησαν σε χειρόγραφες ποιητικές συλλογές οι οποίες πληκτρολογήθηκαν και δέθηκαν με τη μορφή βιβλίου. Η παρουσία μιας δανειστικής βιβλιοθήκης για να σχετίζεται ο κόσμος τους με την κοινότητα ήταν ο επόμενος στόχος. Στο πλαίσιο της επίσκεψης της τάξης στη δανειστική βιβλιοθήκη στο κέντρο της Αθήνας, τη βιβλιοθήκη του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, δουλεύουμε επάνω στο τρίπτυχο τάξη - αυλή κοινότητα. Ο στόχος είναι να ομαδοποιήσουμε τα βιβλία με βάση κατηγορίες (πολιτικά, επιστημονικά, λογοτεχνικά, ιστορικά, εγκυκλοπαιδικά, ψηφιακά κλπ). Αρχικά γίνεται μια καταιγίδα ιδεών [brain storming] στον πίνακα για τις ταξινομήσεις των βιβλίων και δημιουργήθηκαν μια σειρά από κατηγορίες με τη ομάδας. Οι ομάδες στη τάξη αναλαμβάνουν την ταξινόμηση των βιβλίων με βάση την ομάδα τους. Δημιουργούνται βιβλιοστάσια για τα καινούρια βιβλία και τα μεταχειρισμένα βιβλία

6 των παιδιών που δεν θα τα θέλουν πια και τα φέρνουν από ο σπίτι τους. όλη η τάξη γίνεται μια μεγάλη βιβλιοθήκη και μεταφερόμαστε στην ολομέλεια για να ανακοινώσουμε τις εργασίες των παιδιών. Μετά το κάθε παιδί κάνει μια βιβλιοπαρουσίαση και μετά ζητάμε να εντάξει το βιβλίο που διάβασε σε ένα βιβλιοστάσιο από τα πέντε της τάξης. Η κριτική σκέψη ενεργοποιείται και το παιδί ασκητεία στην υπαγωγή, τη δεινότητα να εντάξει το μέρος στο όλο. Αυτή είναι μια βασική αρχή της ερμηνευτικής που χρησιμοποιείται εδώ. Η επίσκεψη στη δανειστική βιβλιοθήκη και η υλοποίηση ενός προγράμματος για τη βιβλιοθήκη έχει τα ίδια χαρακτηριστικά προσέγγισης του θέματος. Τα παιδιά με ένα μικρό βιβλίο στο τέλος γίνονται και τα ίδια συγγραφείς αφού πρώτα δουν τα βιβλία ως ένα γνωσιολογικό και επιστημολογικό τρόπο να γνωρίσουν τον κόσμο μέσα από τις δυνατές μορφές γνώσεις (θρησκεία, τέχνη, επιστήμη, φιλοσοφία, πολιτική). Κείμενα των παιδιών Το μαγικό βιβλίο Μια φορά κι ένα καιρό υπήρχε ένα μαγικό βιβλίο. ένα παιδί το διάβασε μετά από χρόνια και δεν είδε ούτε ένα γράμμα. Μια μέρα όμως είδε ένα γράμμα στο βιβλίο. Και λέει το παιδί; «μαμά τώρα βγήκε ένα γράμμα στο βιβλίο. Και το βιβλίο λέει: πώς σε λένε; Και το παιδί λείε; «με λένε Τζούμαν». Η Τζούμαν τρόμαξε τόσο πολύ γιατί νόμισε πως τα βιβλία δεν μιλάνε αλλά αυτό μιλούσε. Νόμισε στο τέλος πως όλα ήταν ένα όνειρο. (Ζ. Κ.) Μ ένα βιβλίο πετάω Τα παιδιά που πετούν Τι ωραία περνούν Διαβάζουν βιβλία πολλά Και πετούν πολύ ψηλά! Τα βιβλία τα μαζεύουν Τόσο πολύ που τα λατρεύουν Έχουν βιβλία πολλά Και χαμογελούν τρελά! Πετούν, πετούν ψηλά Και δεν πέφτουν χαμηλά Τα βιβλία δεν τα πετάνε Μόνο τα διαβάζουν και γελάνε! (Τ.Ν.) Βαλε τούρμπο Παιδιά, παιδιά Δείτε εδώ τι ωραία

7 Βιβλία υπάρχουν εδώ! Ελάτε, ελάτε να διαβάσουμε πολλά ωραία βιβλία, καταπληκτικά! Τρέξτε, τρέξτε με φόρα Βάλτε τούρμπο στην ανηφόρα Ελάτε, ελάτε να τα δούμε Να τα διαβάσουμε Και να χαρούμε! (Ν.Μ.) Όλο τρέλα! Τα παιδιά που πετούν Τόσο ωραία που περνούν Διαβάζουν βιβλία πολλά Και χαμογελούν τρελά! Πετούν ψηλά, ψηλά Και πέφτουν χαμηλά Διαβάζουν βιβλία και τελικά Περνούν πάρα πολύ καλά! Διαβάζουν βιβλία πολλά Και χαμογελούν τρελά! (Μ.Μ.) Οι βιβλιοφάγοι Είμαστε οι βιβλιοφάγοι Τρώμε βιβλία πάνω κάτω Και τη κοιλιά μας γεμίζουμε Είμαστε οι βιβλιοφάγοι Κάνουμε κακό, αρπάζουμε Τα βιβλία και αντιγράφουμε τα ποιήματα Είμαστε οι βιβλιοφάγοι Και τρέχουμε γρήγορα Είμαστε κακοί Και βαριόμαστε πολύ!

8 Είμαστε οι βιβλιοφάγοι Και θέλουμε τον κόσμο μας. (Ρ. Σ.) Οι πετόβιβλοι Με σελίδες τους νικώ και με μολύβια Με λέξεις τους νικώ και με παραμύθια. Με ξύστρες και γόμες θα φύγουν απ εδώ Δεν θα ξανάρθουν στο σχολείο αυτό. Κι να είναι να ρθουν τους δίνουμε μολύβια Για να γράψουν ωραία παραμύθια! (Β. Γ.) Υπέρ του βιβλίου Υπάρχουνε βιβλία τόσα πολλά δεν έρχεται η Τεχνολογία η κακιά που γεμίζει με ταμπλέτες και κινητά. Κι όταν έρθει θα τα προστατεύω εγώ Και θα βοηθάω τον κόσμο Απ το ίδιο το κακό. Φτιάχνουν βιβλιοθήκες για τα παιδιά Κι άλλα σχολεία να μαθαίνουν πολλά Τα παιδιά διαβάζουν βιβλία πολλά Κι όταν μεγαλώσουν

9 Θα ναι όλο χαρά! (Σ. Π.) Τα βιβλία Βιβλιαράκια μου μικρά Όμορφα και καθαρά Σας διαβάζω κάθε λεπτό Και πολύ σας αγαπώ! Άντερσεν, Στράνη και Φραγκεσκάκη Είστε τόσο καλοί Σας διαβάζω κάθε φορά Και αισθάνομαι όλο χαρά! Όλα τα βιβλία είναι καλά Ωραία, φανταστικά και πραγματικά Πάρε ένα βιβλίο κι εσύ Να δεις τι είναι η ζωή! (Τζ. Τζ.) Πώς γίνεται ένα βιβλίο; Αρχίζει πρώτα χειρόγραφο, γράφοντας με το χέρι. Μετά το πάνε στο τυπογραφείο και τυπώνουν τις σελίδες του σε κείμενο. Αναλαμβάνει ο εκδότης να τροποποιήσει λάθη και ανακρίβειες και να προσθέσει ζωγραφιές, ζωγραφιές, χάρτες κατατοπιστικούς και φωνάζει και δημοσιογράφους για ρεπορτάζ, να βοηθήσει στη καλύτερη βιβλιοπαρουσίαση. Μετά απ όλα αυτά πάει στο βιβλιοπωλείο και στη βιβλιοθήκη, κι έρχονται οι άνθρωποι της πόλης να το αγοράσουν ή να το δανειστούν. Τέλος, ο συγγραφέας μπορεί να αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα που είχε καταγεγραμμένα στο ημερολόγιό του. (Τζ. Τζ.) Για τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο Μια φορά ένας συγγραφέας, ο Μάνος Κοντολέων, ήθελε να γράψει ένα βιβλίο για το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου και γι αυτό σκέφτηκε τον τίτλο «Ανίσχυρος Άγγελος». Ο Μάνος σκέφτηκε και έγραψε τα κείμενα για το βιβλίο, ώσπου τα κατάφερε και να άρχισε να αναζητά εικονογράφο για το βιβλίο του. Και τα κατάφερε!. Η εικονογράφηση τελείωσε σε πέντε εβδομάδες και τώρα έπρεπε να πάει σε εκδότη για να τυπωθεί. Το τυπογραφείο έκανε έξι μήνες και τελικά το βιβλίο κυκλοφόρησε! Όταν το αγόρασε ο Μάμος, ήταν πολύ χαρούμενος και το διάβασε αμέσως (Σ. Π.)

10 Η ζωή του βιβλίου Κάθε συγγραφέας, αφού αναπτύξει τις ιδέες του, παραδίδει το κείμενό του στον εκδότη σε χειρόγραφη ή ψηφιακή μορφή. Ο εκδότης κάνει τις διορθώσεις και στο στέλνει στο τυπογραφείο. Αν το βιβλίο χρειάζεται επεξηγηματικούς χάρτες ή σημειώσεις, συνεργάζεται με επιμελητή. Μετά το στέλνει στον εικονογράφο. Όταν το βιβλίο τυπωθεί, ο εκδότης κάνει την παρουσίασή του στο κοινό, για να το κάνει γνωστό. Μετά το στέλνει στα βιβλιοπωλεία απ όπου το αγοράζουν όσοι ενδιαφέρονται. Υπάρχουν δημοσιογράφοι που κάνουν ρεπορτάζ για τα νέα βιβλία που κυκλοφορούν στη πόλη. Το δωμάτιο μου στολίζεται με μια βιβλιοθήκη με ενδιαφέροντα βιβλία. (Δ. Μ.) Η βιβλιόπολη Μια φορά κι ένα καιρό φτιάχτηκε η βιβλιόπολη. Εκεί υπήρχαν άνθρωποι που έφτιαχναν βιβλία και τρώγανε γράμματα και ιστορίες. Μια μέρα οι άνθρωποι ψηφίσαν ποιο είναι το καλύτερο παιδί για να φτιάξει τον κόσμο καλύτερο. Και ψηφίσαν το πιο φτωχό που το έλεγαν Μπομπ Σκουγκαράκη Τετραγωνοπαντελόνι. Εκείνο δεν ήθελε, έλεγε ότι δεν ξέρει να γράφει τίποτα κι ότι ήταν αγράμματο. Όμως οι άλλοι του έλεγαν ότι όταν σκέφτεσαι με γράμματα, ο κόσμος γινόταν καλύτερος. Έτσι να γράψει ένα βιβλίο. Εκείνο συμφώνησε και δεν έκαμα πολύ για να γράψει ένα βιβλίο. Έγραψε το καλύτερο βιβλίο του κόσμου με σελίδες! Ψηφίστηκε το καλύτερο βιβλίο του κόσμου και πούλησε βιβλία. Όταν πέθανε είπε: «Τα βιβλία είναι ζωή κι αν δεν τα διαβάζετε θα πεθαίνετε δυστυχισμένοι, όπως κι εγώ». Ο κύριος Μπομπ ακόμα κι αν έγραψε βιβλία, δε διάβασε ποτέ, γι αυτό είπε ότι τα βιβλία είναι ζωή. (Β. Γ.) Διαδρομές στη πόλη με βιβλιοθήκες Σήμερα ήρθαμε στο σχολείο. Είναι μια πολύ ωραία μέρα. Είναι μια ανοιξιάτικη μέρα και τα μικρά και όμορφα πουλάκια κελαηδούν Εμείς έχουμε στην τάξη τη δικιά μας βιβλιοθήκη, αλλά είναι μικρούλα. Όμως δανειζόμαστε βιβλία, τα βιβλία που έχουμε στη μικρή μας βιβλιοθήκη είναι υπέροχα, καταπληκτικά και φανταστικά. Επίσης έχουμε και τη μεγάλη βιβλιοθήκη στον τρίτο όροφο που είναι για όλα τα παιδάκια. Έχουμε πάει επίσης στην τεράστια Παλαιά Εθνική Βιβλιοθήκη. Ήταν τεράστια, καταπληκτική κι είχε άπειρα βιβλία! Εκεί συγκεντρώσαμε βιβλία για την τυπογραφία. Εμείς είμαστε πάρα πολύ τυχεροί. Θα πάμε και στη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη! Όταν πήγαμε στη Νέα Εθνική βιβλιοθήκη τα περασαμε τελεια.. Ήταν ένα πολύ μεγάλο όμορφο κτίριο. Είδαμε και μάθαμε πολλά πραγματα. Θα ήθελα πολύ να πάω ξανά στη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη. Και την άλλη φορά να μάθουμε περισσότερα πράγματα!

11 (Τζ. Τζ.) Τι κάνουμε στο σχολείο Σήμερα ανεβήκαμε στη βιβλιοθήκη του σχολείου μας. Βάλαμε κάποια ερωτήματα, για παράδειγμα πόσα βιβλία για τον ρατσισμό έχουμε ή πόσα βιβλία για την 25 η Μαρτίου και ψάξαμε την βιβλιοθήκη μας. Τα αγαπημένα βιβλία είναι: ο Τριγωνοψαρούλης «Ποτέ μην εμπιστεύεσαι τον αχινό», του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, «Τα μυστήρια, μαγικά και μάγια στη μεγάλη πόλη», της Φράνσης Σταθάτου, «Ο καιρός της σοκολάτας», της Λότης Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου και «Η κλέφτρα των βιβλίων». Στο σπίτι μου έχω πολλά βιβλία! (Τζ.Τζ.) Και τα βιβλία έχουν ομάδες! Βρήκαμε πολλές ομάδες βιβλίων στη βιβλιοθήκη του σχολείου μας. Οι ομάδες είναι: 1 η ομάδα βιβλίων για το μουσείο 2 η ομάδα βιβλίων για ΚΟΚ 3 η ομάδα βιβλίων για ποίηση 4 η ομάδα βιβλίων αναγνωστικά 5 η ομάδα βιβλίων για πολιτική 6 η ομάδα βιβλίων για επιστήμη 7 η ομάδα βιβλίων κόμιξ 8 η ομάδα βιβλίων για μαγειρική 9 η ομάδα βιβλίων για θέατρο 10 η ομάδα βιβλίων για γεωγραφία 11 η ομάδα βιβλίων για ιστορία 12 η ομάδα βιβλίων για ζώα 13 η ομάδα βιβλίων για ταξίδια 14 η ομάδα βιβλίων για αρχιτεκτονική 15 η ομάδα βιβλίων για οικολογία ( ) Στις βιβλιοθήκες υπάρχουν πολλά βιβλία που είναι ωραία και σε κάνουν να διασκεδάζεις και σε κάνουν χαρούμενο. Μακάρι να είχα μια δική μου βιβλιοθήκη. Θα ήταν πολύ ωραία. (Σ. Π.)