«Από το στάδιο στην Αρχαία Ολυμπία στο Olympic Stadium του Λονδίνου» Η ιστορία και η σημασία του αθλητισμού για τον άνθρωπο

Transcript

1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑΣ Project Λυκείου Α Τετράμηνο «Από το στάδιο στην Αρχαία Ολυμπία στο Olympic Stadium του Λονδίνου» Η ιστορία και η σημασία του αθλητισμού για τον άνθρωπο Ανδρίτσαινα, 21 Ιανουαρίου

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙ Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Η ΑΓΑΠΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΧΩΡΟΙ ΑΘΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΑΓΩΝΑΣ ΛΟΓΟΥ ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΚΕΤΑΣ 2

3 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η άσκηση σε όλες τις μορφές της, δεν είναι κάτι άγνωστο ή πρωτόγνωρο στις σύγχρονες κοινωνίες. Επίσης δεν αποτελεί εύρημα σημερινό. Βασικό στοιχείο της άσκησης αποτελεί η κίνηση. Η κίνηση υπάρχει σαν χαρακτηριστικό σε κάθε μορφή ζωής. Είναι ανάγκη μέσα από την οποία γεννήθηκε η άσκηση. Η άσκηση, σαν συνειδητοποιημένη κίνηση στον άνθρωπο, έχει άμεση σχέση με τη βιολογική και πολιτιστική του εξέλιξη. Κύρια αιτία της άσκησης φαίνεται πως στάθηκε ο αγώνας για επιβίωση του ανθρώπου. Αυτό μας διδάσκει η ιστορία του ανθρώπου από την εποχή της ύπαρξης του σε όλο τον κόσμο. Η ανάγκη της άμυνας ή της επίθεσης, η προσπάθεια περάσματος υδάτινης έκτασης, η αναρρίχηση σε δέντρα ή βράχους γέννησε τη ανάγκη για δρόμο, πάλη, άλμα, κολύμπι, χτυπήματα ( judo -πυγμαχία ) και άλλα. Έτσι ο άνθρωπος οδηγήθηκε στο SPORT που σημαίνει κίνηση με ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Η άσκηση ξεκίνησε από πολύ νωρίς σε όλο τον κόσμο. Οι προϊστορικοί λαοί όπως οι Μάγια, οι Ίνκας και οι Αζτέκοι ασχολούνταν με κάποιες ασκήσεις, όπως το κυνήγι. Οι πληροφορίες όμως που έχουμε για τους λαούς αυτούς δεν είναι αρκετές, ώστε να γνωρίζουμε περισσότερα στοιχεία. Αντίθετα για κάποιους άλλους λαούς όπως οι Σουμέριοι, οι Φοίνικες, οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Ιάπωνες, οι Εβραίοι, οι Πέρσες οι Έλληνες, οι πληροφορίες μας είναι πολλές. Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε με τις μορφές άσκησης που εμφανίστηκαν και αναπτύχθηκαν στον ελλαδικό κόσμο. Στο κείμενο που ακολουθεί θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τα αθλήματα που μας έγιναν γνωστά κατά την αρχαία εποχή. θα αναφερθούμε συνοπτικά στον τρόπο διεξαγωγής τους καθώς και στα πλαίσια ποιων επίσημων εκδηλώσεων πραγματοποιούνταν αθλητικοί αγώνες. Τέλος θα αναφερθούμε στα δημοφιλή αθλήματα της σύγχρονης εποχής. Θα παρουσιάσουμε τους βασικούς κανόνες τους, καθώς το σκοπό του παιχνιδιού έτσι ώστε να γίνουν προσιτά και κατανοητά ακόμα και στους λιγότερο μυημένους. 4

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 I. Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ 1. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡOΝΟΙ ταυροκαθάψια Κατά τη Μινωική εποχή στη Κρήτη έχουμε αγωνίσματα όπως η πυγμαχία, η πάλη (παγκράτιο), η οπλομαχία, το κολύμπι, οι ακροβατικές ασκήσεις, τα ταυροκαθάψια, οι αρματοδρομίες, το κυνήγι, οι χοροί. Την ίδια εποχή, στις Κυκλάδες, από τοιχογραφίες βλέπουμε να ασχολούνται με τη πυγμαχία, ενώ στις Μυκήνες, οι ανασκαφές μας έδωσαν περισσότερα στοιχεία για τον αθλητισμό της εποχής. Το κυνήγι, οι ακροβατικές ασκήσεις, το κολύμπι, οι αρματοδρομίες και άλλα ήταν τα αγαπημένα αγωνίσματα των Μυκηνών 2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Στην αρχαία Ελλάδα η άσκηση έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των Ελλήνων. Η σωματική άσκηση, η γυμναστική, αποτελούσε το μισό μέρος της όλης εκπαίδευσης. Ο ιδανικός πολίτης ήταν γυμνασμένος στο σώμα και ολοκληρωμένος στο νου και την ψυχή. Η γύμναση αποτελούσε μέσο αγωγής με κύριο στοιχείο της τον ανταγωνισμό, την άμιλλα. Πρώτοι οι Έλληνες χρησιμοποίησαν κατά αυτό τον τρόπο την άσκηση και όχι σαν μέσο στρατιωτικής προετοιμασίας. Επίσης χρησιμοποιούν τη άσκηση στην ιατρική για θεραπευτικούς σκοπούς. 5

6 Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα γύμνασης το οποίο παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το σημερινό. Στο σύστημα αυτό έχουμε: - Διάκριση των ασκήσεων στα «γυμνάσια» τις σημερινές προασκήσεις, στην «προπαρασκευή» την σημερινή προθέρμανση και στην «κατασκευή» το αντίστοιχο για μας κύριο μέρος της γύμνασης. - Διάκριση κατά σκοπό. Αν η γύμναση γινόταν για ψυχαγωγία, με σκοπό τη συμμετρία του σώματος ή σκοπός της ήταν η προετοιμασία ενός νέου για αγώνες. - Διάκριση ανάλογα με το μέρος του σώματος που θα γύμναζαν. Χρησιμοποιούν ειδικές ασκήσεις για τα χέρια, τα πόδια ή τον κορμό καθώς και αναπνευστικές ασκήσεις.. 3. ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ 3.1 ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Οι αγώνες στην αρχαιότητα ήταν συνδεμένοι με τη θρησκεία. Κάθε διοργάνωση γίνονταν προς τιμή κάποιου θεού ο οποίος ήταν και προστάτης των αγώνων αυτών. Ήταν γυμνικοί και δικαίωμα συμμετοχής και παρακολούθηση είχαν μόνο οι άνδρες. Για τις γυναίκες είχαν δικούς τους αγώνες, τα Ηραία. Οι κυριότεροι πανελλήνιοι αγώνες στην αρχαία Ελλάδα ήταν τέσσερις: τα Ολύμπια ( οι σημαντικότεροι από όλους ), τα Πύθια, τα Ίσθμια και τα Νέμεα. κότινος. Τα Ολύμπια ( οι Ολυμπιακοί αγώνες ) Ήταν οι σημαντικότεροι από τους πανελλήνιους αγώνες της αρχαιότητας. Ξεκίνησαν το 776π.Χ. περίπου και τερματίστηκαν το 393 ή 394 μ.χ. Τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια στην Ολυμπία. Ήταν αγώνες προς τιμή του θεού Δία και το έπαθλο ήταν ένα στεφάνι αγριελιάς, ο Τα Πύθια Ξεκίνησαν το 586 π.χ. και τερματίστηκαν το 393 ή 394 μ.χ. μαζί με τους Ολυμπιακούς. Ήταν αγώνες προς τιμή του θεού Απόλλωνα. Τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια και το τρίτο χρόνο κάθε Ολυμπιάδας. Τόπος τέλεσης ήταν οι Δελφοί και το έπαθλο ένα δάφνινο στεφάνι. Τα Ίσθμια 6

7 Αγώνες που γίνονταν προς τιμή του προστάτη τους, του θεού Ποσειδώνα. Οι αγώνες ξεκίνησαν το 583 π.χ. και σταμάτησαν το 360 μ.χ. και τελούνταν κάθε τρία χρόνια, το πρώτο και το τρίτο χρόνο κάθε Ολυμπιάδας. Τόπο τέλεσης είχαν τον Ισθμό. Το έπαθλο των αγώνων ήταν το κλαδί από φοίνικα ή το στεφάνι από πεύκο. Τα Νέμεα Άρχισαν το 571 π.χ. και έφτασαν ως το 200μ.Χ. Γίνονταν τον τρίτο χρόνο κάθε Ολυμπιάδας και κάθε τέσσερα χρόνια στη Νεμέα. Τιμούμενος θεός ήταν ο Δίας και το έπαθλο ήταν ένα στεφάνι από αγριοσέληνο. 3.2 ΤΑ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ Τα αγωνίσματα της αρχαίας Ελλάδας είναι αυτά που έχουν φτάσει ως τις μέρες μας και αποτελούν τα κλασικά αθλήματα. Τα αγωνίσματα αυτά είναι ο δρόμος η πάλη, η πυγμαχία, το παγκράτιο, η δισκοβολία, ο ακοντισμός, το άλμα, το πένταθλο, καθώς και τα αγωνίσματα του ιπποδρόμου. Από αυτά το παγκράτιο και οι αρματοδρομίες δεν αποτελούν σήμερα αγωνίσματα. Τα ολυμπιακά αθλήματα στην Αρχαία Ελλάδα 1. Ο δρόμος: το παλαιότερο και σημαντικότερο άθλημα τον ολυμπιακών αγώνων ήταν ο δρόμος. Εφευρέτες του αγωνίσματος θεωρούνται διαφορά μυθικά πρόσωπα ανάμεσα τους ο γνωστός ήρωας Ηρακλής και οι Κουρήτες. Στους αγώνες οι δρομείς έτρεχαν με γυμνά ποδιά αλλά στους ολυμπιακούς αγώνες υπήρχαν τα παρακάτω ειδή δρόμων: i. Το στάδιο: o δρόμος ταχύτητας ενός σταδίου δηλαδή 600 ποδιών (αντιστοιχεί στο σημερινό δρόμο των 200 μέτρων). Ο νικητής του δρόμου αυτού λεγόταν σταλινικής. Το στάδιο ήταν το μοναδικό αγώνισμα στην Ολυμπία. ii. Ο δίαυλος: επίσης δρόμος ταχύτητας με διπλή διαδρομή του σταδίου, απόσταση δηλαδή 1200 ποδιών.αντιστοιχεί με το σημερινό δρόμο των 400 μέτρων. Ο δίαυλος εισήχθη στους ολυμπιακούς αγώνες στη 14 η ολυμπιάδα (724 π.χ.). iii. Ο δόλιχος: δρόμος αντοχής 7 έως 24 σταδίων. Η απόσταση ήταν μέτρα και εισήχθη το 720 π.χ. 7

8 2. Η πυγμαχία: ένα σκληρό αλλά αγαπητό στην αρχαιότητα άθλημα. Οι αθλητές εδώ έδεναν ιμάντες τα χέρια του φτιάχνοντας έτσι ένα είδος γαντιού. Δεν υπήρχε ειδικός χώρος (ρινγκ) όπως σήμερα. Οι αθλητές χωρίζονταν σε κατηγορίες ανάλογα με την ηλικία αλλά όχι και το σωματικό βάρος όπως σήμερα. Ο κάθε αγώνας δεν είχε γύρους αλλά παίζονταν ώσπου ένας από τους αθλητές να εγκαταλείψει σηκώνοντας το δείκτη του χεριού του. Ακόμα φαίνεται πως επιτρέπονταν τα κτυπήματα σε όλο το σώμα. 3. Ο δίσκος: στους ολυμπιακούς αγώνες ο δίσκος εισήχθη το (632 π.χ.) και αποτελούσε πάντα αγώνισμα του πένταθλου. Οι δίσκοι που χρησιμοποιούσα οι δισκοβόλοι αρχικά ήταν λίθινοι, αργότερα όμως ήταν από χαλκό μολύβι η σίδερο. Όπως φαίνεται στις διαφορές παραστάσεις αγγείων αλλά και αγαλμάτων ο τρόπος που έριχναν το δίσκο δεν διέφερε από το σημερινό. Οι επιδόσεις των δισκοβόλων σημειώνονταν με πασσάλους ή καρφιά. Επίσης οι αθλητές χρησιμοποιούσαν τον ίδιο δίσκο στους αγώνες. 4. Το παγκράτιο: Αγώνισμα ανεξάρτητο. Πρόκειται για συνδυασμό πάλης και πυγμαχίας, χωρίς οι αθλητές να φοράνε πυγμαχικά γάντια. Το ποιο επικίνδυνο από τα αθλήματα. Επιτρεπόταν τα χτυπήματα με τη παλάμη ή τη γροθιά του χεριού αλλά και με τα πόδια. Σήμερα δεν υπάρχει στους ολυμπιακούς αγώνες. άλλες γιορτές. 5. Ο οπλίτης: εισάγεται στους ολυμπιακούς αγώνες το 520 (π.χ.). Πρόκειται για δρόμο ταχύτητας. Η διαδρομή του οπλίτη δρόμου ήταν 2 έως 4 σταδία. Έκτος των ολυμπιακών αγώνων αναφέρεται και στα Νεμέα, τα πύθια, τα ίσθμια, τα παναθήναια και σε 6. Το πένταθλο: αποτελείτο από πέντε αγωνίσματα: το άλμα, το δρόμο, το ακόντιο, το δίσκο και την πάλη. Από τα αγωνίσματα αυτά τα τρία πρώτα θεωρούντο ελαφρά και τα δυο τελευταία βαρέα. Το άλμα το ακόντιο και ο δίσκος αποτελούσαν αγωνίσματα μονό του πένταθλου, ενώ ο δρόμος και η πόλη διεξάγονταν και ξεχωριστά με δικό τους έπαθλο. Ο νικητής του πένταθλου θεωρείτο και ο ποιο σπουδαίος. 7. Το άλμα: για πρώτη φορά το άλμα ως αυτόνομο αγώνισμα αναφέρεται στην Οδύσσεια, στους αγώνες τον Φαιάκων προς τιμήν του Οδυσσέα. Στην Ολυμπία, το άλμα αποτελούσε πάντα αγώνισμα του πένταθλου, το οποίο γινόταν στο στάδιο, σε ένα τετράπλευρο σκάμμα μήκους 16 μέτρων γεμάτο με μαλακό χώμα. 8

9 Μετά το άλμα του αθλητή στο σημείο που ακουμπούσαν τα πόδια του, τοποθετούσαν το σημάδι για να ξεχωρίζει η επίδοση του την όποια μετρούσαν με ξύλινο κοντάρι, τον κανόνα. Κατά την εκτέλεση του άλματος οι αθλητές χρησιμοποιούσαν τους αλτήρες λίθινα η μολύβδινα βάρη. iv. 8. Το ακόντιο: δυο ήταν τα είδη του ακοντισμού: η βολή του ακόντιου σε μήκος και η βολή σε προκαθορισμένο στόχο. Το ακόντιο ήταν ένα μακρύ ξύλινο καντάρι μήκους 1,50 2 μέτρα, με μυτερή την άκρη του χωρίς μεταλλική αιχμή και πιο ελαφρύ από το πολεμικό. Επίσης η τέχνη ρίψης του ακόντιου δεν διέφερε από τη σημερινή. 9. Η πάλη: από τα ποιο αγαπημένα αγωνίσματα στην αρχαία Ελλάδα ήταν η πάλη. Ο Όμηρος στα άθλα επί Πάτροκλο μας περιγράφει σκηνές πάλης. Στους ολυμπιακούς αγώνες η πάλη εισήχθη ως ανεξάρτητο αγώνισμα το 708 π.χ. Επίσης υπήρχαν δυο είδη πάλης η όρθια πάλη η ορθόπαλη ή στάδια πάλη και η αλινδησις ή κύλισης ή κάτω πάλη. Οι αθλητές της πάλης αγνίζοντας με το σώμα αλειμμένο με λαδί,γυμνοί μέσα στο σκάμμα. Αρκετές παραστάσεις στα αγγεία μας δίνουν πολλές λεπτομερές για την εκτέλεση του αθλήματος, που όπως φαίνεται δεν διέφερε πολύ από το σημερινό. Τα ιππικά αγωνίσματα 10. Οι αρματοδρομίες: τα αγωνίσματα αρματοδρομιών στην Ολυμπία ήταν: i. το τέθριππο: το άρμα ήταν ένα μικρό ξύλινο δίτροχο όχημα το οποίο συρόταν από τέσσερα άλογα. Το μήκος της διαδρομής ήταν δώδεκα γύροι του ιππόδρομου. ii. iii. η απηνή: το άρμα έσερναν δυο ημίονοι. η συνωρίδα: άρμα που έσερναν δυο άλογα. το τέθριππο πώλων: το μήκος της διαδρομής ήταν οκτώ γύροι του ιππόδρομου. v. η συνωρίδα πώλων Στους ιστορικούς χρόνους οι ηνίοχοι δεν ήταν οι ιδιοκτήτες των αλόγων. Επίσης οι ηνίοχοι κατά την εκτέλεση του αγωνίσματος επεδίωκαν να καταλάβει το άρμα την εσωτερική πλευρά του ιππόδρομου προκειμένου να διανύσουν μικρότερη απόσταση. Ονομαστοί ηνίοχοι της αρχαιότητας ήταν ο Καρώττος και ο Φιντίς, ο συρακούσιος. Τα ιππικά αγωνίσματα ήταν αγωνίσματα με αναβατή σε άλογο που έκανε έξι φορές το γύρο του ιππόδρομου. Στις ιπποδρομίες ο αναβατής ίππευε γυμνός, δίχως εφίππιο και αναβολείς κρατώντας το μαστίγιο και τα ηνία. 4. TA ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ Στη σύγχρονη εποχή ο αριθμός των αθλημάτων είναι αρκετά μεγάλος. Το κάθε άθλημα ατομικό ή ομαδικό έχει τις δικές του αγωνιστικές διοργανώσεις εθνικού ή 9

10 παγκόσμιου χαρακτήρα. Η μεγαλύτερη σε αριθμό αγωνισμάτων διοργάνωση είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Τόσο οι χειμερινοί, όσο και οι θερινοί έχουν μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων αθλημάτων. Υπάρχουν αθλήματα τα οποία δεν παίρνουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες όπως π.χ. το ράγκμπι. Τα αθλήματα των θερινών Ο.Α. είναι Άρση βαρών 2- Βόλεϊμπολ 3- Μπιτς βόλεϊ 4- Ενόργανη γυμναστική 5- Ιππασία 6- Ιστιοπλοΐα 7- Κανόε-Καγιάκ 8- Κωπηλασία 9- Μοντέρνο πένταθλο 10- Μπάντμιντον 11- Μπάσκετ 12- Μπέιζμπολ 13- Ξιφασκία 14- Πάλη 15- Πινγκ-πονγκ 16- Ποδηλασία 17- Ποδόσφαιρο 18- Πυγμαχία 19- Σκοποβολή 20- Σόφτμπολ 10

11 21- Στίβος 22- Ταεκβοντό 23- Τένις 24- Τζούντο 25- Τοξοβολία 26- Τρίαθλο 27- Υγρός στίβος 28- Χάντμπολ 29- Χόκεϊ επί χόρτου 5. Στίβος κλασικός αθλητισμός Τα αγωνίσματα του στίβου είναι η παλαιότερη μορφή οργανωμένου αθλήματος. Είναι συνδεμένα με τις πιο απλές φυσικές δραστηριότητες, όπως το τρέξιμο, η ρίψη μιας πέτρας ή το πέρασμα ενός εμποδίου. Κάποια στιγμή πήραν τη μορφή αγωνίσματος κι έγιναν αγωνίσματα δρόμων αρχικά και στη συνέχεια αλμάτων και ρίψεων. Τα αγωνίσματα που διεξάγονται στο στίβο ανταμώνουν στο βάθος των αιώνων και παρακολουθούν την πορεία της μακραίωνης Ελληνικής ιστορίας. Επίσημη χρονολογία έναρξης της διεξαγωγής των αγωνισμάτων του κλασικού αθλητισμού είναι το 776π.Χ., οπού έχουμε και την πρώτη επίσημη καταγραφή Ολυμπιακών Αγώνων. 11

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 I. ΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥΣ Στην Ελλάδα υπάρχουν διάφορα αθλήματα. Τα δυο πιο δημοφιλή αθλήματα είναι το ποδόσφαιρο και η καλαθοσφαίριση (μπάσκετ). Παρακάτω θα δούμε τους βασικούς κανόνες των δυο δημοφιλών αθλημάτων και τον τρόπο παιχνιδιού τους. 1. 1ο ΔΗΜΟΦΙΛΕΣ ΑΘΛΗΜΑ: ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ i. ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ: 1. Διαστάσεις: Ο αγωνιστικός χώρος έχει σχήμα ορθογώνιου παραλληλόγραμμου, το μήκος του είναι το πολύ 120 μέτρα και το λιγότερο 90 μέτρα και το πλάτος του το πολύ 90 μέτρα και το λιγότερο Η μπάλα: έχει σχήμα σφαιρικό. Το εξωτερικό κάλυμμά της είναι από δέρμα ή από άλλο εγκεκριμένο υλικό. Η περιφέρειά της πρέπει να είναι το πολύ 71 εκατοστόμετρα και το λιγότερο 68. Το βάρος της πρέπει να είναι 453 γραμμάρια και το λιγότερο 396 ενώ η πίεσή της κυμαίνεται από 0,6 έως 1,1 ατμόσφαιρες. 3. Αριθμός παιχτών: Κάθε αγώνας διεξάγεται με δύο ομάδες, κάθε μία από τις οποίες αποτελείται από 11 παίχτες, από τους οποίους ο ένας είναι ο τερματοφύλακας. 4. Αναπληρωματικοί παίκτες: επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν σε οποιοδήποτε αγώνα που διεξάγεται με τους κανονισμούς οποιασδήποτε επίσημης διοργάνωσης της δικαιοδοσίας της F.I.F.A. ή των Εθνικών Ομοσπονδιών. Οι 12

13 κανονισμοί της διοργάνωσης θα καθορίζουν πόσοι αναπληρωματικοί παίκτες επιτρέπεται να δηλωθούν και πόσοι από αυτούς επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν στον αγώνα. Δεν επιτρέπεται σε μια ομάδα να χρησιμοποιήσει περισσότερους από τρεις αναπληρωματικούς παίκτες σε οποιοδήποτε αγώνα, τα ονόματα των οποίων πρέπει υποχρεωτικά να έχουν δηλωθεί στον διαιτητή πριν από την έναρξη του αγώνα. 5. Ο διαιτητής πρέπει να ενημερώνεται για οποιαδήποτε αντικατάσταση γίνει, πριν πραγματοποιηθεί αυτή. Ο αναπληρωματικός παίκτης δεν επιτρέπεται να μπει στο γήπεδο μέχρι ο παίχτης, τον οποίο αντικαθιστά, να αποχωρίσει από αυτό και αφού, στη συνέχεια, λάβει σήμα συγκατάθεσης από το διαιτητή. Ο αναπληρωματικός θα μπει στο γήπεδο σε μια διακοπή του παιχνιδιού και από τη διχοτόμο γραμμή, ενώ ο παίχτης που έχει αντικατασταθεί δεν επιτρέπεται να ξαναπάρει μέρος στο παιχνίδι. 6. Αν ένας αναπληρωματικός μπει στο γήπεδο χωρίς την άδεια του διαιτητή, το παιχνίδι πρέπει να διακοπεί. Ο παραβάτης παίχτης να παρατηρηθεί (με κίτρινη κάρτα) και να απομακρυνθεί από το γήπεδο ή να αποβληθεί με κόκκινη κάρτα, ανάλογα με την παράβαση του.το παιχνίδι θα ξαναρχίσει με ελεύθερο στο σημείο που βρισκόταν η μπάλα τη στιγμή της διακοπής του. ii. ΣΤΟΛΗ ΠΑΙΧΤΩΝ 1. Η βασική υποχρεωτική στολή αποτελείται από φανέλα, κοντό παντελονάκι, κάλτσες, επικαλαμίδες και παπούτσια. Ένας παίχτης δεν επιτρέπεται να φοράει οποιοδήποτε αντικείμενο που είναι επικίνδυνο για άλλο παίχτη. 2. Οι επικαλαμίδες πρέπει να παρέχουν προστασία σε ικανοποιητικό βαθμό και να είναι πάντοτε και πλήρως καλυμμένες με τις κάλτσες, 13

14 ενώ ο τερματοφύλακας πρέπει να φοράει στολή χρώματος που να τον διακρίνει από τους άλλους παίχτες και τον διαιτητή. iii. ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ Το δικαίωμά του για επιβολή ποινών επεκτείνεται και για παραβάσεις που γίνονται όταν το παιχνίδι διακοπεί προσωρινά ή όταν η μπάλα είναι έξω από το παιχνίδι. Οι αποφάσεις του για γεγονότα που έχουν σχέση με το παιχνίδι θα είναι ανέκκλητες ( οριστικές) για ότι αφορά στο αποτέλεσμα του αγώνα. iv. ΕΠΟΠΤΕΣ ΓΡΑΜΜΩΝ Για κάθε αγώνα ορίζονται δύο Επόπτες γραμμών που καθήκον τους είναι (με την επιφύλαξη της έγκρισης από το διαιτητή) να σημειώνουν : 1. Πότε η μπάλα είναι έξω από το παιχνίδι. 2. Ποια ομάδα δικαιούται να χτυπήσει το γωνιαίο λάκτισμα (κόρνερ), το από τέρματος λάκτισμα (άουτ) ή να επαναφέρει τη μπάλα από τα πλάγια (αράουτ). 3. Πότε ζητείται από τις ομάδες αντικατάσταση παίχτη. 4. Πρέπει επίσης να βοηθούν το διαιτητή για να ελέγχει το παιχνίδι σύμφωνα με τους κανονισμούς. Οι επόπτες γραμμών α εφοδιάζονται με σημαίες που τις διαθέτει η γηπεδούχος ομάδα. v. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΓΩΝΑ Κάθε αγώνας διαρκεί δύο ίσες χρονικές περιόδους (ημίχρονα) από 45 λεπτά η κάθε μία. Ο διαιτητής πρέπει να προσθέτει σε κάθε ημίχρονο το χρόνο που κατά την εκτίμησή του χάθηκε (καθυστέρηση) κατά το ίδιο ημίχρονο, για τις αντικαταστάσεις παιχτών, την απομάκρυνση από τον αγωνιστικό χώρο παιχτών που τραυματίζονται ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία. Η διακοπή του παιχνιδιού, κατά το ημίχρονο για ανάπαυση δε ξεπερνά τα 15 λεπτά. vi. ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟ ΛΑΚΤΙΣΜΑ (ΣΕΝΤΡΑ) 1. Έναρξη του αγώνα: Η εκλογή τέρματος ή εναρκτήριου λακτίσματος (σέντρας) γίνεται με το στρίψιμο ενός κέρματος. Η ομάδα που ευνοείται δικαιούται να διαλέξει είτε το τέρμα είτε τη σέντρα. Μετά το σήμα του διαιτητή, το παιχνίδι αρχίζει με ένα από τόπου λάκτισμα της μπάλας, δηλαδή με ένα λάκτισμα της μπάλας που είναι τοποθετημένη στο κέντρο του γηπέδου, που θα δίνεται από παίχτη προς την κατεύθυνση του μισού γηπέδου της αντίπαλης ομάδας. Όλοι οι παίχτες πρέπει να βρίσκονται στο μισό δικός τους γήπεδο και οι παίχτες της αντίπαλης ομάδας από εκείνη που δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα, πρέπει να παραμένουν σε απόσταση το λιγότερο 9,15 μέτρων από τη μπάλα μέχρι να δοθεί 14

15 το εναρκτήριο λάκτισμα. Η μπάλα θεωρείται ότι είναι μέσα στο παιχνίδι, μόλις διατρέξει απόσταση ίση με τη περιφέρειά της.ο παίχτης που δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα δεν επιτρέπεται να ξαναπαίξει τη μπάλα πριν αυτή αγγιχτεί ή παιχτεί από άλλο παίχτη. 2. Μετά την επιτυχία τέρματος (ΓΚΟΛ): Το παιχνίδι ξαναρχίζει κατά τον πιο πάνω τρόπο από παίχτη της ομάδας που δέχτηκε το γκολ. vii. ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΕΡΜΑΤΟΣ (ΓΚΟΛ) 1. Εκτός από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τους κανονισμούς αυτούς, τέρμα σημειώνεται όταν ολόκληρη η μπάλα περάσει τη γραμμή τέρματος μεταξύ των κάθετων δοκαριών των τερμάτων και κάτω από το οριζόντιο δοκάρι (στο έδαφος ή στον αέρα), χωρίς όμως να ριχθεί ή να προωθηθεί, με πρόθεση με το χέρι ή το βραχίονα από παίχτη της επιτιθέμενης ομάδας, με εξαίρεση το τερματοφύλακα που βρίσκεται μέσα στη δική του περιοχή. Νικήτρια ομάδα είναι εκείνη που κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού σημειώνει τον μεγαλύτερο αριθμό τερμάτων. Σε περίπτωση που δε σημειωθούν γκολ ή αν οι ομάδες σημειώσουν ίσο αριθμό γκολ, ο θεωρείται ότι έληξε ισόπαλος. viii. ΠΑΙΧΤΗΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ (ΟΦ-ΣΑΊΝΤ) Ένας παίχτης είναι οφσάιντ όταν βρίσκεται πιο κοντά στην αντίπαλη γραμμή τέρματος από τη μπάλα, εκτός αν : 1) βρίσκεται στο δικό του μισό γήπεδο ή 2) αν ένας τουλάχιστον αντίπαλος του βρίσκεται στην ίδια ευθεία με αυτόν, ή πιο κοντά στην δική του γραμμή τέρματος από αυτόν. Ένας παίχτης πρέπει να χαρακτηρίζεται ως οφ-σάιντ μόνο όταν κατά την κρίση του διαιτητή τη στιγμή που μπάλα αγγίζει ή παίζεται από συμπαίχτη του: 15

16 α) επηρεάζει το παιχνίδι και β) επιζητεί να επιτύχει κάποιο πλεονέκτημα από την αντικανονική θέση που βρίσκεται. Ένας παίχτης δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται από το διαιτητή ως οφ-σάιντ: επειδή, απλά και μόνο, βρίσκεται σε αντικανονική θέση οφ-σάιντ ή όταν παίρνει την μπάλα απευθείας από αράουτ, από κόρνερ ή από άουτ. 2. 2ο ΔΗΜΟΦΙΛΕΣ ΑΘΛΗΜΑ: Καλαθοσφαίριση 1. ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΛΟΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Παίζεται με δύο ομάδες των πέντε ατόμων σε ένα (συνήθως κλειστό, που στο έδαφός του έχει παρκέ) γήπεδο με δύο αντικριστά καλάθια. Οι παίκτες επιτρέπεται να ακουμπήσουν την μπάλα μόνο με τα χέρια (ωστόσο δε συνιστά παράβαση εάν αυτή ακουμπήσει και οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος, εκτός από τα πόδια). Σκοπός των ομάδων είναι να βάλουν με σουτ την μπάλα μέσα από το καλάθι όσο το δυνατόν περισσότερες φορές στα 40 λεπτά του αγώνα (τέσσερα δεκάλεπτα). Η ομάδα που θα πετύχει περισσότερους πόντους είναι η νικήτρια. Εάν ο αγώνας λήξει ισόπαλος, οι δύο ομάδες συνεχίζουν σε πεντάλεπτη παράταση κ.ο.κ. Κάθε ομάδα έχει 5 παίκτες ανά πάσα στιγμή μέσα στο γήπεδο, ενώ κατά τη διάρκεια ενός αγώνα μπορεί να χρησιμοποιήσει άλλους 7 παίκτες (που βρίσκονται στον πάγκο), πραγματοποιώντας αλλαγές. Ανάλογα με το ποια ομάδα κατέχει την μπάλα, οι παίκτες παίζουν αμυντικά ή επιθετικά. Ο συνολικός χρόνος της επίθεσης μιας ομάδας είναι 24 δευτερόλεπτα, ενώ για να περάσει μια ομάδα την μπάλα από το μισό γήπεδο έχει μόνο 8 δευτερόλεπτα. Δεν επιτρέπεται να τρέχει κάποιος κρατώντας την μπάλα (βήματα): πρέπει ή να κάνει συγχρόνως ντρίμπλα ή να σταματήσει και να δώσει πάσα. Αλλιώς η μπάλα πηγαίνει στην αντίπαλη ομάδα. 16

17 Κάθε αγώνας διαρκεί 4 περιόδους ίσης διάρκειας. Ανάμεσα στην 1η και τη 2η, καθώς και ανάμεσα στην 3η και την 4η, μεσολαβεί διάλειμμα 2 λεπτών. Ανάμεσα στην 2η και την 3η, υπάρχει διάλειμμα 15 λεπτών, το λεγόμενο ημίχρονο. Κάθε προπονητής έχει το δικαίωμα να καλέσει τους παίκτες του στον πάγκο για να τους δώσει οδηγίες, τέσσερις φορές στον αγώνα. Αυτό λέγεται time-out και κατά τη διάρκειά του ο αγώνας διακόπτεται για 1 λεπτό, ενώ οι παίκτες συγκεντρώνονται στους πάγκους. Στο παρκέ υπάρχει η γραμμή του τρίποντου (στα 6.75 μέτρα στην Ευρώπη για διοργανώσεις υπό την αιγίδα της FIBA, 7.25 στο NBA), που ορίζει την αξία κάθε σουτ. Οι αθλητές μπορούν να σκοράρουν για 2 πόντους (μέσα από τη γραμμή) ή για 3 (έξω από αυτήν, εφόσον δεν την πατούν). Για 1 πόντο μετράει η βολή, την οποία σουτάρουν οι παίκτες, κατόπιν υποδείξεως των διαιτητών (ενώ ο χρόνος έχει διακοπεί) μετά από φάουλ ή τεχνική ποινή. 2. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΗΣΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ i. ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΚΤΩΝ Παίζεται με δύο ομάδες των πέντε ατόμων. Κάθε ομάδα δικαιούται να έχει μέχρι 5 παίκτες μέσα στο παρκέ το ανώτερο και 3 παίκτες το κατώτατο. Μετά την έναρξη του παιχνιδιού μία ομάδα έχει το δικαίωμα να συνεχίζει να παίζει και με 2 ή 1 παίκτη στο γήπεδο. ii. ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Κανείς παίκτης δεν επιτρέπεται να φοράει μεταλλικά αντικείμενα όπως αλυσίδα κ.α αφού αποτελούν κίνδυνο για τη σωματική ακεραιότητα των αντιπάλων. iii. ΠΟΝΤΟΙ Κάθε καλάθι που θα σημειώνεται πίσω από την γραμμή των 3-πόντων μετράει ως τρίποντο και κάθε άλλο καλάθι ως δίποντο. 17

18 iv. ΚΛΕΨΙΜΟ Τα κλεψίματα κατά τη διάρκεια κατοχής απαγορεύονται στις κατηγορίες των 11 ετών και κάτω. Σε αυτές τις κατηγορίες επιτρέπεται μόνο το κλέψιμο σε προσπάθεια για πάσα. Σε όλες τις άλλες κατηγορίες επιτρέπονται όλα τα είδη κλεψίματος. v. ΦΑΟΥΛ Στον 1ο γύρο τα φάουλ καλούνται από τον διαιτητή. Στο δεύτερο φάουλ στην ίδια κατοχή εκτελείται αυτόματα ελεύθερη βολή. Σε φάουλ έστω και αν είναι το πρώτο που γίνεται σε προσπάθεια για σουτ εκτελείται ελεύθερη βολή. Σε περίπτωση που υπάρξει φάουλ σε προσπάθεια σουτ το οποίο είναι εύστοχο, καταλογίζεται ο πόντος και η ελεύθερη βολή εκτελείται. Στην ελεύθερη βολή υπάρχει ριμπάουντ. Υπάρχουν και τα εξής φάουλ: Τεχνική ποινή: Θα δίδεται για κάθε συμπεριφορά η οποία δεν είναι μέσα στο αθλητικό πνεύμα (βρισιές, άσχημη συμπεριφορά προς τους διαιτητές κ.α.). Κάθε τεχνική ποινή θα έχει σαν αποτέλεσμα την εκτέλεση μίας βολής φάουλ και κατοχή υπέρ του αντιπάλου. Αντιαθλητικό Φάουλ: Σε περίπτωση αντιαθλητικού (κατά την κρίση του διαιτητή) φάουλ θα δίδεται αυτόματα ένας πόντος και κατοχή υπέρ της ομάδας που το κέρδισε. Αντιαθλητικό είναι και κάθε φάουλ που γίνεται με εμφανή σκοπό να σταματήσει αντικανονικά έναν παίκτη ο οποίος βρίσκεται μόνος του σε προφανή θέση για να σκοράρει, την στιγμή που ο αμυνόμενος δεν έχει καμία διάθεση να αμυνθεί πάνω στην μπάλα. 18

19 vi. ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Η καθυστέρηση απαγορεύεται. Όταν ο διαιτητής κρίνει ότι μία ομάδα δεν παίζει με σκοπό να σκοράρει αλλά να καθυστερήσει το παιχνίδι, τότε δέχεται τεχνική ποινή με τις αντίστοιχες συνέπειες κάθε τεχνικής ποινής. vii. ΧΡΟΝΟΣ, ΛΕΠΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ Κάθε αγώνας διαρκεί 4 περιόδους ίσης διάρκειας. Ανάμεσα στην 1η και τη 2η, καθώς και ανάμεσα στην 3η και την 4η, μεσολαβεί διάλειμμα 2 λεπτών. Ανάμεσα στην 2η και την 3η, υπάρχει διάλειμμα 15 λεπτών, το λεγόμενο ημίχρονο. Κάθε προπονητής έχει το δικαίωμα να καλέσει τους παίκτες του στον πάγκο για να τους δώσει οδηγίες, τέσσερις φορές στον αγώνα. Αυτό λέγεται time-out και κατά τη διάρκειά του ο αγώνας διακόπτεται για 1 λεπτό, ενώ οι παίκτες συγκεντρώνονται στους πάγκους. viii. ΚΑΤΟΧΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΛΑΘΙ Μετά από καλάθι η κατοχή πηγαίνει στην αμυνόμενη ομάδα (εκτός από τις περιπτώσεις των τεχνικών ποινών κτλ). Η κατοχή ξεκινάει με «πάσα έναρξης». ix. ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΟΧΗΣ ΧΩΡΙΣ ΚΑΛΑΘΙ Αν η κατοχή μπάλας αλλάξει χωρίς να μπει καλάθι (αμυντικό ριμπάουντ, κλέψιμο, λάθος και μπάλα εκτός γηπέδου) τότε η ομάδα που πήρε την μπάλα, είναι υποχρεωμένη να βγάλει την μπάλα εκτός της γραμμής των τριών πόντων είτε με πάσα είτε με ντρίπλα ώστε να μετράει η κατοχή. x. ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΟΥΤ Όταν η μπάλα βγει εκτός γηπέδου, τότε η καινούρια κατοχή ασχέτως με το για ποια ομάδα είναι, ξεκινάει με «πάσα έναρξης». xi. ΤΖΑΜΠΟΛ xii. Η κατοχή της μπάλας πηγαίνει στην ομάδα που κερδίζει το τζάμπολ. ΑΛΛΑΓΕΣ Οι αλλαγές γίνονται μόνο πριν από «πάσα έναρξης». 19

20 xiii. ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ Σε περίπτωση οποιασδήποτε διαφωνίας μετράει η απόφαση των διαιτητών και των διοργανωτών. Οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται με αυτόν τον τρόπο είναι τελεσίδικη. Ακόμα και στην περίπτωση που υπάρχει βιντεοσκοπημένη η φάση από κάμερα στο γήπεδο ο διαιτητής ή οι διοργανωτές δεν επιτρέπεται να δουν το βίντεο για να αποφασίσουν (σε περίπτωση που η διαφωνία είναι αγωνιστική). xiv. ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΙΜΑ Σε περίπτωση που υπάρχει πληγή αίματος, ή αίμα σε ρούχα κάποιου διαγωνιζομένου αυτός θα πρέπει να γίνει αλλαγή και να φροντίσει την πληγή. Αν τα ρούχα έχουν αίμα αυτό θα πρέπει να απομακρυνθεί ή να αλλάξει ο αθλητής. Ο διαιτητής μπορεί να σταματήσει το παιχνίδι όταν κρίνει ότι για οποιονδήποτε λόγο τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των αθλητών και να αποφασιστεί από τους διοργανωτές το αποτέλεσμα. xv. ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Οι διαγωνιζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να τηρούν το ευ αγωνίζεσθε, να σέβονται τους διοργανωτές και τους αντιπάλους. Οι διοργανωτές έχουν το δικαίωμα να αποβάλουν οποιονδήποτε παίκτη ή ομάδα πιστεύουν οι ίδιοι ότι δεν ακολουθεί τους κανόνες ορθής συμπεριφοράς. Προσπάθεια να εξαπατηθούν οι διοργανωτές με τις ηλικίες των παικτών μίας ομάδας καταλήγει σε αυτόματο αποκλεισμό. Οι διοργανωτές έχουν δικαίωμα να ζητούν έγγραφη επιβεβαίωση μέσω ταυτότητας ή άλλου αποδεικτικού για οποιονδήποτε παίκτη. Οι κανόνες των δυο αθλημάτων είναι πολύ ξεκάθαροι και λεπτομερείς. Μπορούν να δημιουργήσουν στον παίκτη και στον θεατή μεγάλο ενδιαφέρον. Μέσα στα λεπτά του παιχνιδιού υπάρχει διαφωνία, ομαδικότητα, υπάρχουν ανατροπές και λάθη που κάθε ομάδα εξαρτάται από αυτά. Αν όμως αγωνιστούν ομαδικά δεν τους σταματά τίποτα και έτσι πάει προς την κορυφή μια ομάδα κρατώντας το ενδιαφέρον του θεατή έως το τελευταίο λεπτό. 20

21 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Στην παρούσα εργασία προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε τα πιο γνωστά αθλήματα της αρχαιότητας. Κάνοντας μια σύντομη περιγραφή των πιο γνωστών αθλημάτων της αρχαιότητας, προσπαθήσαμε στη συνέχεια να αναφερθούμε σε ποιες αθλητικές οργανώσεις λάμβαναν χώρα τα αθλήματα αυτά. Παράλληλα θελήσαμε να αναφερθούμε στα αθλήματα που εξακολουθούν και υπάρχουν έως και τη σημερινή εποχή. Για το σκοπό αυτό αναφερθήκαμε στα αθλήματα που περιλαμβάνονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες, τη σημαντικότερη και λαμπρότερη αθλητική διοργάνωση της σύγχρονης εποχής. Τέλος, αναφερθήκαμε στα δημοφιλέστερα αθλήματα της σημερινής εποχής και προσπαθήσαμε να κωδικοποιήσουμε τους βασικούς κανόνες τους προκειμένου να γίνει εύκολα κατανοητό το γενικό πλαίσιο των παιχνιδιών αυτών και στους λιγότερο μυημένους σε αυτά. Ο αριθμός των αθλημάτων που υπήρχε τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σημερινή εποχή είναι ενδεικτικός της σημασίας του αθλητισμού για τον άνθρωπο διαχρονικά. Ας διατηρήσουμε λοιπόν τα θετικά από τον αθλητισμό και ας προσπαθήσουμε να ελαχιστοποιήσουμε τους αρνητικούς παράγοντες που μπορούν βλάψουν τον αθλητισμό. 21

22 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙ Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ 22

23 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο αθλητισμός δεν έχει μόνο θετικές επιδράσεις για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τους νέους, καθώς αυτό αποτελεί το κυρίως θέμα της παρούσας ερευνητικής εργασίας. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό μπορεί να ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους που να απειλούν και να βλάπτουν την υγεία και την σωματική ακεραιότητα όσων ασχολούνται με αυτόν. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι που απειλούν τον αθλητισμό είναι από τη μια πλευρά η χρήση αναβολικών ή με άλλα λόγια το ντόπινγκ και από την άλλη μεριά η βία στα γήπεδα. Στην παρούσα εργασία θα παρουσιάσουμε κάποιες χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τα φαινόμενα αυτά με σκοπό τη σωστή ενημέρωση των νέων καθώς και την ευαισθητοποίηση τους όσο αφορά στους κινδύνους που σχετίζονται με την ενασχόληση με τον αθλητισμό. Στο τέλος, θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τον αγώνα λόγου που οργανώθηκε από τους μαθητές με θέμα το ντόπινγκ. 23

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ 1. Ντόπινγκ Ο σύγχρονος αθλητισμός φαίνεται να απειλείται από κινδύνους που θέλουν να αλλοιώσουν το πνεύμα και την αξία του. Η βαθύτατη κρίση της εποχής μας δεν είναι δυνατόν να μην επηρεάσει και τον σημαντικό αυτόν θεσμό. Οι ορατοί κίνδυνοι για τον αθλητισμό σήμερα είναι κυρίως το ντόπινγκ. Η υπερβολική χρήση επιστημονικών μεθόδων στον αθλητικό χώρο δημιουργεί αυτού του είδους τα προβλήματα. Το ντοπάρισμα των αθλητών αποδεικνύει την ηθική κρίση της εποχής μας. Η χρήση αναβολικών υπήρξε αναπόφευκτη συνέπεια της επιστημονικής και τεχνικής προόδου, χωρίς όμως να ληφθούν υπόψη οι συνέπειες που αφορούν στη ζωή και την υγεία των αθλητών. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να ορίσουμε τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο ντόπινγκ, ώστε να προσδιορίσουμε πιο συγκεκριμένα το φαινόμενο αυτό. Τέλος θα ασχοληθούμε με τις επιπτώσεις του ντόπινγκ καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ Ντόπινγκ στον αθλητισμό ορίζεται ως η χορήγηση ή η χρήση από ένα υγιές άτομο οποιουδήποτε παράγοντα ή ουσίας που φυσιολογικά δεν εντοπίζεται στο σώμα όταν χορηγείται σε αντικανονικές επιπρόσθετες ποσότητες ή με αντικανονικό τρόπο με σκοπό και αποτέλεσμα τη τεχνητή αύξησης και με αθέμιτο τρόπο της απόδοσης του ατόμου κατά τη διάρκεια του αγώνα. ντόπινγκ ορίζεται ως η παρουσία στο ανθρώπινο σώμα ουσιών που είναι απαγορευμένες σύμφωνα με τον κατάλογο που δημοσιεύτηκε από τη διεθνή ολυμπιακή επιτροπή ή το διεθνή οργανισμό αθλητισμού. Η χρήση τέτοιων ουσιών, η παρουσία τους στα δείγματα ούρων ή αίματος και η χρήση μεθόδων με σκοπό τη μεταβολή του αποτελέσματος ανάλυσης ενός δείγματος ούρων ή αίματος απαγορεύονται. ντόπινγκ στον αθλητισμό είναι η εσκεμμένη ή η ακούσια χρήση από έναν αθλητή μιας ουσίας ή μεθόδου απαγορευμένης από τη διεθνή ολυμπιακή επιτροπή (ΔΟΕ). Η fims στηρίζει την απαγόρευση του ντόπινγκ για την προστασία των αθλητών από: - Το αθέμιτο πλεονέκτημα που μπορεί να αποκτηθεί από εκείνους τους αθλητές που χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες ή μεθόδους για να αυξήσουν την απόδοση, - Τις πιθανές επιζήμιες παρενέργειες που ορισμένες ουσίες ή μέθοδοι μπορεί να προκαλέσουν. 1.2 ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΑΒΟΛΙΚΩΝ Τα άτομα που δυσκολεύονται να πειστούν για τις αρνητικές συνέπειες της χρήσης αναβολικών μπορούν να απευθυνθούν σε άτομα που υπήρξαν αθλητές της Ανατολικής Γερμανίας, όσοι από αυτούς βρίσκονται στη ζωή, πάσχουν από ιδιαίτερα σοβαρές παθήσεις και ασθένειες όπως είναι η καρδιοπάθεια, η δυσλειτουργία του ήπατος και φυσικά ο καρκίνος διαφόρων μορφών. Σχεδόν 16 χρόνια μετά την 24

25 κατάρρευση του τείχους του Βερολίνου, οι συνέπειες αυτής της υποχρεωτικής χρήσης είναι καταστροφικές. Πολλοί αθλητές έχασαν την ζωή τους, και πολλοί πάσχουν από σοβαρές ασθένειες «δεν μιλάμε για απλά παράπονα και ενοχλήσεις που μπορούν να θεραπευτούν με μια εγχείριση. Μιλάμε για καρκίνο, καρδιοπάθειες και κίρρωση του ήπατος», λέει ο Μπίργκιτ Μπέσε, πρώην αθλητής της σφαιροβολίας ο οποίος έκανε χρήση αναβολικών από την ηλικία των 11 ετών. Βάσει των παραπάνω, τα θύματα καθεστώτος, που ο αριθμός τους ξεπερνά τους 160, υπέβαλαν αγωγή κατά της εταιρίας παραγωγής φαρμάκων «jenapharm» διεκδικώντας το ποσό των 3,2 εκατομμυρίων ευρώ. Η πλευρά της υπεράσπισης δηλώνει πως η εταιρία ήταν καθ όλα νόμιμη και λειτουργούσε υπό την εποπτεία της τότε πολιτείας, οπότε δεν είναι υπεύθυνη για τις συνέπειες. Ο δικηγόρος των εναγομένων, Μίκαελ Λένερ, ευελπιστεί στην δικαίωση των πελατών του και δηλώνει έτοιμος να προσφύγει ακόμα και στην ευρωπαϊκή δικαιοσύνη προκειμένου να αποζημιωθούν έστω και ηθικά τα θύματα. Ο Λένερ έχει στα χέρια του σωρούς ολόκληρους από αναφορές της Στάζι που μιλούν για το πρόγραμμα αναβολικών που είχε χρησιμοποιήσει η τότε GDR. Το παραπάνω παράδειγμα είναι ενδεικτικό των συνεπειών του ντόπινγκ για τους αθλητές. Ωστόσο η χρήση αναβολικών έχει συνέπειες και σε επίπεδο ηθικής τάξης. Ο αθλητής δεν ενδιαφέρεται παρά μονάχα για η νίκη, τη διάκριση αδιαφορώντας συχνά για τον τρόπο που θα φτάσει σε αυτή. Προωθείται έτσι ο νοσηρός ανταγωνισμός. Αδιάφορη γίνεται έτσι η ποιότητα των στόχων που επιτυγχάνονται αλλά κυρίως η ποιότητα των μέσων που χρησιμοποιούνται. Έτσι γενικεύεται η χρήση αθέμιτων ή και ανήθικων μέσων. Πρόβλημα τέλος θεωρείται η δημιουργία πλασματικών εντυπώσεων και γενικότερα υπεραπλούστευση της αντίληψης για την επιτυχία στη ζωή. Η υπερπροβολή της κατάκτησης δυσεπίτευκτων στόχων από συγκεκριμένα άτομα έχει αρνητικές κυρίως συνέπειες, καθώς στη συνείδηση του κόσμου επικρατεί τελικά η άποψη ότι το ντόπινγκ μπορεί να κάνει και καλό. Συνδυαστικά εμφανίζεται ο κίνδυνος του μιμητισμού και του πολλαπλασιασμού του φαινομένου αυτού. Έτσι το άτομα διαμορφώνει ετεροκατευθυνόμενες επιλογές αδιαφορώντας για τον τρόπο με τον οποίο θα φτάσουν στον στόχο τους. 2. Η ΕΥΓΕΝΗΣ ΑΜΙΛΛΑ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ Η ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ Ένα άλλο δεινό του σημερινού αθλητισμού είναι η βία στα γήπεδα. Οι αθλητικοί παράγοντες δεν ενδιαφέρονται για θεατές φιλάθλους αλλά για φανατισμένους οπαδούς εκμεταλλευόμενοι τα προβλήματα του σύγχρονου ατόμου που θεωρεί τον αθλητισμό ως μέσο φυγής από την καθημερινότητα. Έτσι 25

26 μετατρέπουν τους φιλάθλους σε φανατισμένους οπαδούς. Το γήπεδο μετατρέπεται σε πεδίο μάχης και η αντίπαλη ομάδα γίνεται ο εχθρός που πρέπει να εξοντωθεί. Για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε καλύτερα το φαινόμενο της βίας στα γήπεδα, δεν θα δώσουμε ορισμούς του φαινομένου όπως κάναμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Θα προσπαθήσουμε να ορίσουμε συγκριτικά το φαινόμενο αυτό αντιπαραβάλλοντάς το με ένα άλλο φαινόμενο που βρίσκεται στους αντίποδες της βίας, την ευγενή άμιλλα. Έτσι, αφού περιγράψουμε τα οφέλη της ευγενούς άμιλλας για τον αθλητισμό, θα παρουσιάσουμε τις παρεκτροπές που μπορεί να συμβούν στον αθλητισμό όταν η ευγενής άμιλλα απουσιάζει. Ο αθλητισμός είναι ο χώρος της ευγενούς άμιλλας στον οποίο ο αθλητής γυμνάζει το σώμα, το μυαλό και καλλιεργεί τις δεξιότητές του σε διάφορα αθλήματα. Δε έχει σχέση με την βία, το έγκλημα, και την άνομη συμπεριφορά και είναι δραστηριότητα ή οποία προσδιορίζεται με τους κανόνες που θέτει το κοινωνικό σύνολο. Τόσο ο οργανωμένος επαγγελματικός αθλητισμός όσο και ο μαζικός αθλητισμός προσφέρει στους θεατές και αθλητές ποικίλα συναισθήματα, όπως χαρά, αγωνία, ενθουσιασμό. Όταν τηρούνται οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για τα αθλήματα και δεν μεταβάλλεται ο χώρος του αθλητισμού σε πεδίο εκτόνωσης των κοινωνικών συγκρούσεων και έκφρασης των κοινωνικών ανισοτήτων και των αδιεξόδων περιθωριοποιημένων ομάδων, τότε μιλάμε για υγιή αθλητισμό σε μια υγιή κοινωνία. Μπορούμε να χωρίσουμε τα αθλήματα σε ατομικά, κυρίως του στίβου, όπως είναι οι αγώνες ταχύτητας διαφόρων αποστάσεων, η σφαιροβολία, το άλμα επί κοντό, το άλμα εις ύψος, ή σε ομαδικά αγωνίσματα όπως το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, το βόλεϊ. Ο μαζικός αθλητισμός, ή καλύτερα η αθλητική δραστηριοποίηση του κοινωνικού συνόλου είναι σημαντικός θεσμός γιατί οι πολίτες μπορούν να γυμνάζονται, να ασκούνται και να γεύονται τη χαρά της άσκησης και του ομαδικού παιχνιδιού. Σκοπός του μαζικού αθλητισμού είναι η συμμετοχή στον αγώνα ή το παιχνίδι και η ομαλή κοινωνικοποίηση μέσα από ομαδικά κυρίως αθλήματα. Ο πολίτης αθλούμενος μέσα από αυτή την διαδικασία νιώθει ενεργό μέλος του κοινωνικού συνόλου, εντάσσεται ομαλά στο κοινωνικό σύνολο και ικανοποιεί την ανάγκη του για συμμετοχικό παιχνίδι, επικοινωνία, και ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του. Βία δεν παρατηρείται στον μαζικό αθλητισμό γιατί δεν υπάρχουν οργανωμένοι οπαδοί ούτε αντικρουόμενα οικονομικά συμφέροντα ή πολιτικά παιχνίδια και παρασκήνιο. Οι αθλητές, δεν είναι πρωταθλητές, αθλούνται για τη χαρά της συμμετοχής στο παιχνίδι, στον αγώνα και για να ασκηθούν. Στον οργανωμένο επαγγελματικό αθλητισμό κυρίως στο ποδόσφαιρο στο οποίο υπάρχουν οργανωμένοι οπαδοί των ομάδων και λειτουργεί η ψυχολογία της μάζας στα γήπεδα, ο ανώνυμος φανατισμένος οπαδός που πολλές φορές είναι περιθωριοποιημένος και αποκλεισμένος κοινωνικά εκφράζει με τη βία την αντίδραση του στην απομόνωση. Η βία είναι απόρροια της νοοτροπίας του οπαδού και της ψυχολογίας της μάζας μέσα στο γήπεδο. Η μάζα επιζητεί τη χαρά και την ικανοποίηση μόνο από την νίκη της ομάδας της σαν να πρόκειται για νίκη δική της και το άτομο πλέον ξεχνάει τα δικά του προβλήματα και νιώθει πληρότητα με την συμμετοχή στη νίκη της ομάδας του. Ο οπαδός χαίρεται κυρίως τη νίκη ενώ το θέαμα και ο αγώνας έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Είναι έτοιμος να αποδοκιμάσει την αντίπαλη ομάδα ακόμα και αν παίζει καλύτερα από την δική του, και την θέση της λογικής παίρνει η φανατική υποστήριξη έστω και αναξιοκρατικά της δικής του ομάδας που έχασε το παιχνίδι. Η προσπάθεια των οπαδών να βρουν διέξοδο στα προσωπικά τους προβλήματα μέσα από την βία στα γήπεδα δείχνει την έλλειψη πολιτικής βούλησης και 26

27 σχεδιασμού για την αντιμετώπιση χρόνιων κοινωνικών προβλημάτων από την πολιτεία. Η ανεργία, η περιθωριοποίηση, τα ναρκωτικά, οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες, η φτώχεια, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, η έλλειψη ιδανικών, οραμάτων και η έκπτωση των αξιών είναι το κατάλληλο περιβάλλον εκκόλαψης της εγκληματικότητας και βίας. Σε χώρους που ο άνθρωπος αποκτά συνείδηση μάζας όπως στα γήπεδα αρκεί μια δυνατή κραυγή ή ένα μεμονωμένο επεισόδιο για να ξεσπάσουν ευρύτερες συγκρούσεις ανάμεσα στις αντίπαλες παρατάξεις των οπαδών των ομάδων. Η παρουσία της βίας στα γήπεδα αποδεικνύει τη γενικότερη αλλοίωση και παραμόρφωση του αθλητικού πνεύματος και του ευτελισμού του. 3. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Τα αυστηρά αστυνομικά μέτρα μπορούν να αποτρέψουν τα αιματηρά γεγονότα στα γήπεδα και θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ώστε να υπάρχει έλεγχος της συμπεριφοράς των οπαδών. Τα ονομαστικά εισιτήρια με αριθμημένη θέση μέσα στο γήπεδο, η στενή αστυνομική παρακολούθηση, η χρησιμοποίηση κάμερας για καταγραφή επεισοδίων, η διακοπή των παιχνιδιών εάν παρατηρηθούν επεισόδια και ο αποκλεισμός φιλάθλων και ομάδων που ευθύνονται για τις βίαιες συγκρούσεις θα περιόριζαν σημαντικά τα έκτροπα και τις αιματοχυσίες. Η αυστηρή αστυνόμευση ωστόσο δεν λύνει και τα κοινωνικά προβλήματα των περιθωριοποιημένων ομάδων ούτε αλλάζει τις κοινωνικές δομές ώστε να περιορισθούν οι βαθιές κοινωνικές ανισότητες που προκαλούν κοινωνική ανομία και οξύνουν τις βίαιες συγκρούσεις που εκφράζονται σε διάφορους μαζικούς χώρους μέσα στην κοινωνία. Η μετάθεση της βίαιων συγκρούσεων εκτός των γηπέδων μεταθέτει το πρόβλημα αλλά δεν το λύνει. Επειδή το πρόβλημα θα είναι εκτός του αθλητικού χώρου και δεν θα συνδέεται με το θεσμό του αθλητισμού άμεσα δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει και δεν θα συνεχίζει ως καρκίνωμα να βλάπτει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα. Χρειάζεται να δοθεί έμφαση σε άλλους παράγοντες προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα της βία στα γήπεδα. Έτσι η ανθρωπιστική παιδεία και όχι μόνο η εκπαίδευση με παροχή εξειδικευμένων γνώσεων, θα δώσουν το υπόβαθρο στον πολίτη να κρίνει και να ενεργεί ελεύθερος από δεσμεύσεις και πάθη, με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον. Η καλλιέργεια της αγάπης προς τον πλησίον, της αλληλεγγύης, της αυτοθυσίας, του αλτρουισμού, των αξιών του χριστιανισμού χωρίς υποκρισία, που θα αποδεικνύεται καθημερινά από τη δική μας υποδειγματική συμπεριφορά θα οδηγήσει σε μια καλύτερη κοινωνία. Η καλή παιδεία, η αλλαγή των κοινωνικών δομών και η έγκυρη ενημέρωση είναι το ζητούμενο αν θέλουμε έναν ενεργό πολίτη που θα δραστηριοποιηθεί για την επίλυση των προβλημάτων που τον αφορούν και για τη διαμόρφωση του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι. Σε αυτό το πλαίσιο θα ευελπιστούμε για μια κοινωνία με λιγότερη βία, με καλύτερη παιδεία, με ελεύθερο και φίλαθλο πνεύμα. Επιπλέον χρειαζόμαστε μια αθλητική παιδεία που θα αναφέρεται σε βασικά στοιχεία για τον άνθρωπο αθλητή και για τον άνθρωπο θεατή, ώστε να μπορούν να καταλάβουν τις αξίες που αυτός εκπροσωπεί. Παράλληλα, ο αθλητισμός είναι αναγκαίο να αποδεσμευτεί από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα και να πάψει να είναι χώρος αγοραπωλησίας αθλητών ή συναλλαγής κερδοσκοπικών επιχειρήσεων. 27

28 Για να βελτιώσουμε την εικόνα του αθλητισμού χρειάζεται να δώσουμε βαρύτητα στον ποιοτικό αθλητισμό, με τη δημιουργία κέντρων άθλησης με σκοπό να αθλούνται περισσότερο οι νέοι. Οι αθλητές από την άλλη πλευρά θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τον ρόλο τους και να συμπεριφέρονται έτσι ώστε να γίνουν πρότυπα για τους νέους. Με αυτές τις προϋποθέσεις υπάρχουν ελπίδες για εξάλειψη ή μείωση της βίας, του ντόπινγκ και των άλλων φαινομένων που μειώνουν την αξιοπρέπεια του αθλητή και του φιλάθλου. Επιβάλλεται να καλλιεργήσουμε το αθλητικό πνεύμα στους νέους που θα τους διδάσκει ότι δεν μπορούν όλα να πωλούνται και να αγοράζονται. Είναι υποχρέωση όλων μας να εξυγιάνουμε τον αθλητισμό από όσα στοιχεία μειώνουν την μεγάλη αξία του, όπως μας την παρέδωσε ή μακρόχρονη ελληνική παράδοση. 4. Η ΑΓΑΠΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Η προσφορά του αθλητισμού είναι ποικίλη με προεκτάσεις πνευματικές, ηθικές και κοινωνικές, όταν βέβαια λειτουργεί σωστά χωρίς σκοπιμότητες και συμφέροντα. Ο αθλητισμός αποτελεί σημείο αναφοράς για όλους τους ανθρώπους. Ιδιαίτερη αξία όμως έχει για τους νέους κυρίως ανθρώπους που βρίσκουν στο αθλητισμό πολλά οφέλη και ασχολούνται με διάφορα αθλήματα με τη μορφή πρωταθλητισμού, σε ερασιτεχνικό επίπεδο ή απλώς σαν θεατές. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τους κυριότερους λόγους για τους οποίους ο αθλητισμός είναι τόσο δημοφιλής στους νέους. Αρχικά ο αθλητισμός προσφέρει σωματική ευεξία και συντελεί στην πνευματική διαύγεια. Χαρίζει ομορφιά, υγεία και το άτομα νιώθει αναζωογόνηση, ζωντάνια, ενεργητικότητα. Αυξάνεται η φυσική αντοχή, απομακρύνονται τα γηρατειά και υπάρχει ανάπτυξη σώματος και ψυχής απαραίτητο στοιχείο για μια ισορροπημένη ζωή. Επιπλέον, επειδή κάθε άθλημα παρουσιάζει δυσκολίες που αντιμετωπίζονται με πνευματικές ικανότητες όπως η αντίληψη, η μνήμη και η προσοχή, ενισχύεται η πνευματική ικανότητα του ατόμου. Παράλληλα ο αθλητής ανακαλύπτει τα όρια των δυνάμεων του, καθώς συνειδητοποιεί τη σχέση μεταξύ δυνατοτήτων και στόχων. Ο αθλητισμός συντελεί στην ολοκλήρωση του ατόμου και στην ομαλή κοινωνικοποίηση του. Το άτομο δραστηριοποιείται και ξεφεύγει έτσι από την αδράνεια και την παθητικότητα. Επίσης ο αθλητισμός προσφέρει δυνατότητες έκφρασης και επικοινωνίας. Με τον αθλητισμό ενισχύονται οι ρόλοι της κοινωνικότητας μέσα από τη συμμετοχή σε ομαδικά κυρίως αθλήματα. Επιπλέον ο αθλητισμός εξευγενίζει τα ήθη. Μαθαίνει στους αθλητές να αγωνίζονται για ένα σκοπό, να αντιμετωπίζουν τη νίκη με μετριοφροσύνη, την ήττα με αξιοπρέπεια, να σέβονται τον νικητή. Με τον αθλητισμό αναπτύσσονται σημαντικές ηθικές αρχές όπως η δικαιοσύνη, η συνεργασία και η φιλία. Ο αθλητισμός αποτελεί μέσο προσέγγισης και γνωριμίας. Καλλιεργεί το πνεύμα συναδέλφωσης και συνύπαρξης καθώς στο χώρο του αθλητισμού δεν λαμβάνονται τόσο υπόψη οι φυλετικές διακρίσεις και οι κοινωνικές διαφορές. Καλλιεργεί επίσης ψυχικές αρετές όπως η αγωνιστικότητα, το θάρρος, η τόλμη, η θέληση, η σιγουριά, η επιμονή, η αυτοσυγκράτηση. Τονώνει την αυτοπεποίθηση του ατόμου, οπλίζει με θάρρος και ελπίδα τη ψυχή του. Ο αθλητής ζει έντονα την εναλλαγή των συναισθημάτων, γεγονός που συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό με τη ψυχοσύνθεση των νέων, ιδιαίτερα την περίοδο της εφηβείας. Παράλληλα οι νέοι έχουν τη δυνατότητα να κινητοποιηθούν, εκφορτίζοντας δημιουργικά την περίσσια ενέργεια. 28

29 Τέλος ο αθλητισμός γεμίζει τους νέους με κέφι και όρεξη για ζωή, ενώ παρέχει και διεξόδους εκτόνωσης αφού αποτελεί ψυχαγωγία και δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των νέων. Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι η σημασία του αθλητισμού έγκειται στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων με ευγενή μέσα. Αποτέλεσμα η επιβράβευση, η δικαίωση της προσπάθειας, η διάκριση, η υπεροχή, ο σεβασμός και ο θαυμασμός από τους άλλους. Όλα αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τους νέους για αυτό και οι νέοι γοητεύονται σε τόσο μεγάλο βαθμό με τον αθλητισμό. 5. ΧΩΡΟΙ ΑΘΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, ο αθλητισμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τους νέους. Κατά συνέπεια οι νέοι αναζητούν διαφόρους χώρους όπου θα μπορούν να αθληθούν. Στη χώρα μας δεν υπάρχουν απεριόριστες επιλογές και δυνατότητες όσον αφορά τους χώρους άθλησης τόσο σε επίπεδο πρωταθλητισμού όσο και σε ερασιτεχνικό επίπεδο. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τις κυριότερες επιλογές που προσφέρονται στους νέους προκειμένου να αθληθούν. Οι νέοι προτιμούν όλο και περισσότερο να αθλούνται σε γυμναστήρια επειδή δεν υπάρχει κάποιος άλλος χώρος όπου να μπορούν να κάνουν τις δραστηριότητες που επιθυμούν. Επιπλέον, υπάρχουν πάρκα, γήπεδα και μεγάλες εκτάσεις για να αθλούνται οι νέοι. Όμως δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος όπου να μπορούν να φεύγουν από τις από τις πόλεις τους για να αθλούνται. Γι αυτό βρίσκουν την εύκολη λύση δηλαδή τα γυμναστήρια. 29

30 Επιπλέον, σε διάφορες πόλεις κάνουν δειλά την εμφάνιση τους και ποδηλατοδρόμοι για να διευκολυνθούν στις μετακινήσεις τους οι λάτρεις του ποδηλάτου χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα. Ωστόσο, οι έλληνες δεν είναι ακόμα εξοικειωμένοι με την ύπαρξη των ποδηλατοδρόμων και για αυτό πολλές φορές η χρήση τους δεν είναι η ενδεδειγμένη από το σύνολο του πληθυσμού. Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι στη χώρα που φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004, ακόμα αναζητείται τρόπος για την αξιοποίηση των εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν για το γεγονός. Έτσι οι χώροι αυτοί μένουν ανεκμετάλλευτοι, ενώ θα μπορούσε να δοθεί ελεύθερη πρόσβαση στους νέους προκειμένου να αθληθούν σε χώρους με σωστές προδιαγραφές. Θα είχε τέλος ενδιαφέρον να αναφερθούμε στους αυτοσχέδιους ή ανεπίσημους χώρους άθλησης των νέων. Σχεδόν σε κάθε γειτονιά υπάρχει ένας χώρος όπου οι νέοι συγκεντρώνονται για να παίξουν και να αθληθούν. Επίσης τα γήπεδα που υπάρχουν στα δημόσια σχολεία, γίνονται χώρος αθλητικών συναντήσεων των νέων. Ας με ξεχνάμε και τις παιδικές χαρές που αποτελούν παραδοσιακά χώρους ποικίλων αθλητικών δραστηριοτήτων. 30

31 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ο αθλητισμός έχει πολλά οφέλη να προσφέρει στους νέους όταν περιλαμβάνει την επιστημονική στήριξη, την οργάνωση, τον προγραμματισμό και το σχεδιασμό. Στην πορεία, όμως, ελλοχεύουν κίνδυνοι που δημιουργούν προβληματισμό. Οι κίνδυνοι αυτοί, κυρίως είναι το ντόπινγκ και η βία ή αλλιώς ο φανατισμός. Η επιθυμία του ανθρώπου να φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων του, είναι και ήταν ανέκαθεν το προνόμιο των ισχυρών και εκείνων που διάλεξαν το δύσκολο δρόμο που οδηγεί στην κορυφή. Το αξίωμα «citius-altius-fortius» συμβολίζει με τρεις λέξεις την ύψιστη φιλοδοξία του αθλητή για τελειότητα, κάτι που θα προσπαθήσουν να μιμηθούν όσοι ασχολούνται σοβαρά με τον αθλητισμό. Η ανώτατη, μάλιστα, επίδοση δεν προσελκύει μόνο τους αθλητές αλλά και τους θεατές. Αυτό είναι φυσιολογικό, ενώ η προσδοκία για συνεχείς επιτυχίες δεν είναι ρεαλιστική, αφού υπάρχουν όρια στις ανθρώπινες βιολογικές ικανότητες. Η θετική επιδίωξη να επιτύχει ο αθλητής το απρόσμενο και σπουδαίο, ως προϋπόθεση μάλιστα για μεγαλύτερο οικονομικό κέρδος, οδηγούν πολύ συχνά στη χρήση απαγορευμένων ουσιών δηλ. στο ντόπινγκ. Αυτό αποτελεί το μεγάλο κίνδυνο στην πορεία προς τον πρωταθλητισμό, με συνέπειες στην υγεία των αθλουμένων αλλά και στην αξία του πρωταθλητισμού. Επίσης η βία έχει ως συνέπεια τν αλλοίωση του φίλαθλου πνεύματος. Οδηγεί στην ανάπτυξη του φανατισμού, την καλλιέργεια παθών στους αθλητικούς χώρους και της βίας αντί για την προαγωγή της συναδέλφωσης και της συνεργασίας. Σκοπός μας θα πρέπει να είναι να υπογραμμίσουμε τις θετικές επιδράσεις του αθλητισμού για τους νέους, να τους κατευθύνουμε στην ενασχόληση με τον αθλητισμό προσπαθώντας παράλληλα με συντονισμένες ενέργειές να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους που συνδυάζονται με την ενασχόληση με τον αθλητισμό. 31

32 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΑΓΩΝΑΣ ΛΟΓΟΥ ΥΠΕΡ Η ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ 32

33 Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας οργανώθηκε αγώνας λόγου με θέμα το ντόπινγκ. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, όπως και κατά τη διάρκεια της έρευνας και σύνθεσης της ερευνητικής εργασίας. Κάθε μία από τις ομάδες υποστήριξε μια διαφορετική άποψη. Έτσι η μία ομάδα ήταν υπέρ της χρήσης αναβολικών ενώ η άλλη ήταν αντίθετη με τη χρήση τους. Οι δύο ομάδες εργάστηκαν για δύο ώρες για τη προετοιμασία των θέσεών τους. Κατά τη διάρκεια αυτή διατυπώθηκαν πολλές και ενδιαφέρουσες απόψεις από όλους σχεδόν τους μαθητές. Τους δόθηκε η ευκαιρία να εκφράσουν τη γνώμη τους αλλά και ακούσουν τη γνώμη των άλλων μελών της ομάδας τους. Έτσι έμαθαν να συνεργάζονται καλύτερα, να σέβονται τους συμμαθητές- συνεργάτες τους και απόκτησαν όλοι ενεργό ρόλο μέσα στα πλαίσια της ομάδας τους. Ακόμα και οι λιγότερο κοινωνικοί μαθητές, πήραν τον λόγο και εξέφρασαν την άποψη τους καθώς ένοιωθαν έντονα την υποστήριξη από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας τους. Γενικά η όλη διαδικασία ήταν πολύ ευχάριστη για τους μαθητές οι οποίοι έμαθαν έμπρακτα τα οφέλη της συνεργασίας. Στη συνέχεια έχουν διατυπωθεί συνοπτικά οι θέσει στων δύο ομάδων. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της ερευνητικής εργασίας, οι μαθητές παρουσίασαν τον αγώνα λόγου στους υπόλοιπους μαθητές του σχολείου. Ήταν μια ιδιαίτερη ζωντανή διαδικασία όπου οι μαθητές που παρακολούθησαν τον αγώνα λόγου ψήφισαν ποια από τις δύο ομάδες τους έπεισε με την επιχειρηματολογία της. Έτσι, και οι δύο ομάδες κινητοποιήθηκαν ακόμα περισσότερο και έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για να πείσουν τους συμμαθητές τους. Όλοι πάντως παραδέχτηκαν ότι ήταν μια ενδιαφέρουσα εμπειρία που τους έδωσε τη δυνατότητα της ενεργής συμμετοχής. 33

34 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ 1. Οι επιδόσεις των νέων που παίρνουν αναβολικά είναι εξωπραγματικές, με αποτέλεσμα οι νέοι να μην ακολουθούν τον αθλητισμό διότι δεν είναι πραγματικός αθλητισμός. 2. Δεν είναι υποχρεωτικό να υπάρχουν τόσο υψηλό επίπεδο στον αθλητισμό. Πρέπει να μειωθούν οι επιδόσεις σε φυσιολογικά πλαίσια, ώστε να μπορούν και αυτοί που είναι κατά των αναβολικών να συμμετέχουν σε διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις. 3. Είναι εξωπραγματικό να μπορεί να έχει κάποιος αθλητής τις επιδόσεις της σύγχρονης εποχής. Δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό. Αυτά τα αποτελέσματα δεν έχουν ενδιαφέρον γιατί είναι σαν να βλέπουμε ένα ρομπότ να έχει ανθρώπινες ικανότητες. Πρέπει να βασιζόμαστε στις δικές μας ικανότητες και όλα εξαρτώνται από μας για να αλλάξουν. Ο καθένας ξέρει ότι βλέπει ένα ψεύτικο αθλητισμό. Οι φίλαθλοι επιθυμούν να βλέπουν έναν αληθινό αγώνα. 4. Χάνεται η ουσία του αθλητισμού. Οι αθλητές που παίρνουν αναβολικά ενδιαφέρονται για το κύρος, τη δόξα, τη φήμη. Με αποτέλεσμα να μην υπάρχει νόημα σε αυτό. Οι αθλητές έχουν γίνει παιχνιδάκι των διαιτητών και των υπολοίπων παραγόντων που βάζουν πάνω από όλα το κύρος και το κέρδος. 5. Για το θέαμα και το κέρδος ενδιαφέρονται όχι οι φίλαθλοι, αλλά οι οπαδοί. Αυτοί δεν ενδιαφέρονται να κερδίσει η ομάδα τους για την ηθική τους ικανοποίηση αλλά γιατί έχουν κάτι να κερδίσουν μέσα από την επιτυχία της ομάδας τους. Παίζουν στοίχημα και άλλα τέτοια τυχερά παιχνίδια σχετικά με τον αθλητισμό για να μπορούν να κερδίσουν. 6. Να μην υπάρχει επαγγελματική αποκατάσταση. Τα αναβολικά βλάπτουν την υγεία του αθλητή σε μεγάλο βαθμό. Τις περισσότερες φορές τα προβλήματα εμφανίζονται στον αθλητή όταν έχει σταματήσει τον αθλητισμό. Χάνεται η προσωπικότητά του, αλλοιώνεται το σώμα του, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Πάνω από όλα πρέπει να βάζουμε την υγεία κάθε ανθρώπου και όχι τη δόξα. 7. Ας πάρουμε το παράδειγμα του διάσημου ποδηλάτη Άρμστρονγκ, ο οποίος τα έχασε όλα όταν διαπιστώθηκε ότι έπαιρνε αναβολικά. Η φήμη και η δόξα έχουν μικρή διάρκεια. Οι αθλητές που έπαιρναν αναβολικά ξεχνιούνται εύκολα και στην ουσία μένουν στην ιστορία όχι ως αθλητές αλλά ως μηχανές που σπάνε ρεκόρ με τη χρήση αναβολικών. 8. Αργότερα θα μετανιώσουν για αυτά που έκαναν, όμως δεν θα μπορεί κανείς να γυρίσει το χρόνο πίσω. Όλοι πρέπει να φωνάξουμε όχι στο ντόπινγκ. 34

35 ΘΕΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ 1) Οι αθλητές πρέπει να παίρνουν ουσίες γιατί βοηθά στην φυσική κατάσταση και στην επίδοση του αθλητή. 2) Οι αθλητές δεν μπορούν να επακολουθήσουν το σκληρό πρόγραμμα δεν μπορούν να λαμβάνουν μέρος συνεχώς σε διάφορα πρωταθλήματα. Τίθεται θέμα ανταγωνισμού, φήμης, αναγνωρισιμότητας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αθλητής στην σημερινή εποχή έχει γίνει επιχείρηση. 3) Έχει γίνει καθεστώς η χρήση του ντόπινγκ και πίσω από αυτό έχει γίνει μια επιχείρηση (π.χ. μάνατζερ, θεατές, προπονητές). 4) Από την πλευρά των φιλάθλων τον περισσότερο λόγο παίζει το θέαμα. 5) Όλα γίνονται για το κέρδος και οι επιχειρηματίες που ασχολούνται με τον αθλητισμό θα χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε μέσο. 6) Οι αθλητές ντοπάρονται επειδή θέλουν να βγάλουν λεφτά. 7) Είναι στην ανθρώπινη φύση να αναζητά την πρωτιά. Οι αθλητές θέλουν να τους θυμάται ο κόσμος για αυτά που έχουν κάνει γνωρίζοντας της περισσότερες φορές ότι θα έχουν προβλήματα υγείας στο μέλλον αλλά αυτό δεν τους απασχολεί πληρώνοντας το τίμημα της δόξας. 8) Τους αθλητές τους ενδιαφέρει το παρόν και όχι το μέλλον. 35

36 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΚΕΤΑΣ 36

37 Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας οι μαθητές ασχολήθηκαν με τη κατασκευή μακέτας. Συγκεκριμένα κατασκεύασαν ένα γήπεδο ποδοσφαίρου. Η κατασκευή της μακέτας έγινε από το σύνολο της τάξης. Για την κατασκευή χρειάστηκαν συνολικά έξι ώρες. Αρχικά οι μαθητές έκαναν καταγραφή των υλικών που χρειάζονταν καθώς και τον τρόπο που θα μπορούσαν να τα προμηθευτούν. Κάποια από τα υλικά τα έφεραν οι ίδιοι, ενώ τα περισσότερα υλικά που χρειάζονταν για τη κατασκευή τα προμηθεύτηκε το σχολείο. Οι μαθητές ανέλαβαν συγκεκριμένες αρμοδιότητες ο καθένας και εργάστηκαν σε κλίμα ευχάριστο και δημιουργικό. Δεν έλειψαν βέβαια οι εντάσεις και οι διαφωνίες κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Γρήγορα όμως έβρισκαν λύση και συνέχιζαν την εργασία τους. Έτσι έμαθαν να συνεργάζονται ακόμα καλύτερα καθώς κατάλαβαν ότι συνεργασία σημαίνει να σέβεσαι τη γνώμη του άλλου αλλά και να υποχωρείς όπου κρίνεται αναγκαίο. Το αποτέλεσμα της κατασκευής ικανοποίησε όλους τους μαθητές οι οποίοι είδαν τα οφέλη που προκύπτουν από τη συνεργασία και τη καλή διάθεση όλων. Στο τέλος παραθέτουμε κάποιες φωτογραφίες από τις διάφορες φάσεις κατασκευής της μακέτας. Εικόνα 1 Εικόνα 2 37

38 Εικόνα 3 Εικόνα 4 38