Τεχνική Νομοθεσία και Ευρωκώδικες στα Τεχνικά Έργα

Transcript

1 Τεχνική Νομοθεσία και Ευρωκώδικες στα Τεχνικά Έργα Άνθιμος Σ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ Δρ. Πολιτικός Mηχανικός, EurIng Τμήμα Μηχανικών και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Τ.Ε. Εισαγωγική Κατεύθυνση: Μηχανικών Γεωτεχνολογίας της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.

2 Ενότητα (Α) Εισαγωγή - Βασικές αρχές του δικαίου (1 διάλεξη) Εισαγωγή-επαγγελματικός προσδιορισμός. Εισαγωγικά και εννοιολογικά στοιχεία δικαίου.

3 Εισαγωγή-επαγγελματικός προσδιορισμός Το μάθημα Τεχνική Nομοθεσία και Ευρωκώδικες στα Tεχνικά Έργα συντίθεται από δύο μέρη, ήτοι από την Τεχνική Νομοθεσία και τους Ευρωκώδικες, έτσι όπως αυτά τα δύο συνθετικά και εν γένει συνδυαστικά μέρη λαμβάνουν χώρα στα τεχνικά έργα εκεί όπου δραστηριοποιείται και ασκεί το επάγγελμα του ο Μηχανικός Γεωτεχνολογίας. Στην συνέχεια, η συνάφεια με το περιεχόμενο και την περιγραφή του μαθήματος, θα αναζητηθεί διαμέσου των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών στόχων έτσι όπως αυτοί ορίζονται από το νομοθετημένο κείμενο που περιγράφει τις εγκύκλιες σπουδές της εν λόγω ειδικότητας.

4 Σύμφωνα με την απόφαση αριθμ /Ε5 (ΦΕΚ 297Β/ ) καθορίστηκε το αντικείμενο σπουδών όπου ορίζεται ότι: οι γνωστικές περιοχές του Μηχανικού Γεωτεχνολογίας συντίθεται από τις γνωστικές περιοχές των εφαρμοσμένων: γεωεπιστημών (γεωλογίας, κοιτασματολογίας, γεωφυσικής, κ.λπ.), εκμετάλλευσης ορυχείων/λατομείων, εμπλουτισμού μεταλλευμάτων, γεωτεχνικής μηχανικής εδαφομηχανική / βραχομηχανική, γεωτεχνικά έργα με έμφαση στην κατασκευή και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις,κ.λπ.), διαχείρισης περιβάλλοντος (αποκατάσταση, διαχείριση αποβλήτων), βιομηχανικού μάνατζμεντ (επιχειρησιακή έρευνα, συστήματα ελέγχου ολικής ποιότητας, διοίκηση έργων κ.λπ.).

5 Περίγραμμα επαγγελματικής ένταξης του Μηχανικού Γεωτεχνολογίας Μετά την αποφοίτηση, στην ίδια απόφαση αναφέρονται τα εξής: Ο πτυχιούχος του Τμήματος ολοκληρώνοντας τις σπουδές του έχει αποκτήσει τις απαραίτητες θεωρητικές και κυρίως πρακτικές γνώσεις, ώστε να μπορέσει να καλύψει θέσεις εργασίας στον κλάδο των γεωτεχνικών έργων, καθώς επίσης και στον τομέα της διαχείρισης και της αποκατάστασης του περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα μέσω της συμμετοχής σε εργαστηριακά μαθήματα, της εκπόνησης Πτυχιακής Εργασίας και της Πρακτικής Άσκησης έχει τη δυνατότητα ανάπτυξης δεξιοτήτων που θα συμβάλλουν στην ένταξή του στην αγορά εργασίας και στην μετέπειτα ενδοεπιχειρησιακή ή διαεπιχειρησιακή εξέλιξή του. Το πρόγραμμα σπουδών παρέχει στον απόφοιτο τη δυνατότητα να διεκδικήσει θέση στελέχους σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού και δημόσιου ευρύτερου δημόσιου τομέα, που δραστηριοποιούνται στους προαναφερθέντες κλάδους, αλλά και σε άλλους κλάδους της μεταποίησης.

6 Ήδη από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο Μηχανικός Γεωτεχνολογίας κατά την επαγγελματική του σταδιοδρομία θα εμπλακεί στον κατασκευαστικό τομέα, σε έργα υποδομών, κυρίως δημόσιου χαρακτήρα αλλά και ιδιωτικού μεσαίου και μεγάλου χαρακτήρα επενδύσεων, ως εκ τούτου θα πρέπει να γνωρίζει το νομοθετικό πλαίσιο δημοπράτησης και ανάθεσης των τεχνικών έργων (construction law), είτε σε επίπεδο μελέτης είτε σε επίπεδο κατασκευής, αφού θα κληθεί να συμμετέχει στις προαναφερόμενες διαδικασίες, να αξιολογήσει, να κρίνει και να αποφασίσει, για αντίστοιχα θέματα, είτε από την θέση στελέχους είτε από την θέση του τεχνικού υπαλλήλου. Επίσης, ως Μηχανικός θα πρέπει να γνωρίζει τους κανονισμούς που διέπουν τον σχεδιασμό και την κατασκευή των έργων στα οποία εμπλέκεται και περαιτέρω θα πρέπει να αναγνωρίζει, επιλέγει και εφαρμόζει τις σχετικές τεχνικές προδιαγραφές (technical specifications) και πρότυπα (norms) τα οποία ενσωματώνει σε ένα τεχνικό έργο.

7 Τεχνικά Έργα- Κατασκευαστικό Δίκαιο Τεχνικές Προδιαγραφές Κανονισμοί Σχεδιασμού και Κατασκευής Τεχνικών Έργων Οι εικόνες έχουν ληφθεί από το διαδίκτυο Συμβάσεις Τεχνικών Έργων

8 Η πλήρης ενοποίηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει οδηγήσει στην αποκλειστική εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Προτύπων (European Norms), όπως οι Ευρωκώδικες, οι Ευρωπαϊκές Τεχνικές Προδιαγραφές και Εγκρίσεις, η σήμανση CE των υλικών, κ.α., στα οποία ενσωματώνονται οι τρέχουσες τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις, αποτελούν δε το μοναδικό μελετητικό και κατασκευαστικό εργαλείο εφαρμογής στα τεχνικά έργα εντός της Ε.Ε. (και όχι μόνο αφού σειρά χωρών της Ασίας, Μέσης Ανατολής και της Ρωσίας κάνουν χρήση των προφερόμενου πλαισίου). Ως και τούτου ο Μηχανικός Γεωτεχνολογίας πρέπει να διδαχθεί το εν λόγω πλαίσιο αφού είναι άμεσα εμπλεκόμενος στα τεχνικά έργα, ενώ παράλληλα είτε ο ίδιος είτε σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες χρησιμοποιεί και εφαρμόζει τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα στα έργα ειδικότητας του (γεωτεχνικά, περιβαλλοντικά, εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, κ.α.) όπου ενεργεί ως μελετητής, κατασκευαστής, διαχειριστής, στέλεχος λήψης αποφάσεων.

9 Η τεχνική νομοθεσία διέπει τον κλάδο της μηχανοτεχνίας (engineering) και πιο συγκεκριμένα προδιαγράφει τους όρους και του κανόνες τόσο από νομικής όσο και από τεχνικής πλευράς. Έτσι, με τον ευρύτερο όρο τεχνική νομοθεσία μπορούμε να διακρίνουμε: (α) άκρως νομικά κείμενα που αφορούν κυρίως ζητήματα δημοπράτησης, ανάθεσης, ζητήματα συμβάσεων και διεκδίκησης απαιτήσεων καθώς και (β) τεχνικά κείμενα που αφορούν τον σχεδιασμό και την κατασκευή των τεχνικών έργων, όπου αυτά τα δεύτερα έχουν κυρίαρχο τεχνικό χαρακτήρα, ωστόσο όμως αποτελούν εν τέλει νομικά κείμενα.

10 Τεχνική Νομοθεσία Δημοπράτηση τεχνικών έργων Ανάθεση τεχνικών έργων Συμβάσεις Διεκδίκηση απαιτήσεων Τεχνικές προδιαγραφές Πρότυπα Τεχνικές εγκρίσεις Αμιγώς νομικά κείμενα Τεχνικά κείμενα Σχηματικό διάγραμμα νομοθετικού πλαισίου

11 Τεχνική Νομοθεσία Τεχνικό Έργο (α) Βασικές αρχές δικαίου. (β) Νομικό πλαίσιο μελέτης και κατασκευής τεχνικών έργων. (γ) Τεχνικό πλαίσιο μελέτης και κατασκευής τεχνικών έργων.

12 Ορισμός τεχνικού Έργου (1) Τεχνικό Έργο: Ως τεχνικό έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή ή επέκταση ή ανακαίνιση ή επισκευή ή συντήρηση και η οικονομικά και τεχνικά αυτοτελής λειτουργία καθώς και η κάθε σχετική ερευνητική εργασία που απαιτεί τεχνική γνώση. (2) Τεχνικό Έργο: Σύμφωνα με τη διοικητική και δικαστηριακή νομολογία, ως τεχνικό έργο νοείται κάθε έργο το οποίο συνδέεται με οποιοδήποτε τρόπο με το έδαφος, το υπέδαφος ή τον υποθαλάσσιο χώρο, όπως το οικοδομικό, λιμενικό, υδραυλικό σιδηροδρομικό έργο, το έργο γεφυροποιίας και το έργο υπαίθρου γενικά.

13 Τεχνικό έργο Μελέτη- Κατασκευή Δημοπράτηση τεχνικού έργου Ανάθεση τεχνικού έργου Υπογραφή Σύμβασης Τεχνικές προδιαγραφές Πρότυπα Τεχνικές εγκρίσεις Έργο: Αποκατάσταση Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος

14 Εισαγωγικά και εννοιολογικά στοιχεία δικαίου Φιλοσοφία Δικαίου Το σύνολο των σκέψεων, προτάσεων, λόγου, ιστορικού διαλόγου, εξελικτικών αναγκών της κοινωνίας, με κεντρικό σημείο την έννοια της Δικαιοσύνης. Ηθική Πολιτική Δίκαιο Φιλοσοφία Δικαίου

15 Ορισμός Δικαίου Το δίκαιο αποτελεί ένα σύνολο κανόνων, οι οποίοι ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό τις σχέσεις των ανθρώπων που συμβιώνουν σε μια κοινωνία οργανωμένη σε κράτος. Ο ορισμός αυτός δεν εμπεριέχει μέσα του την έννοια της δικαιοσύνης. Αποτελεί ένα θεσμικό ορισμό.

16 Ορισμός Ηθικής Ήθος σημαίνει έθος, έθιμο, θεσμός. Στην ευρύτερη έννοια του όρου η λέξη σημαίνει την πνευματική στάση και συμπεριφορά του ανθρώπου, το χαρακτήρα, το φρόνημά του. Από την άλλη, η ηθική είναι κανόνας και μέτρο για τη συμβίωση και τη διαγωγή των ανθρώπων μέσα στην κοινωνία. Οι κανόνες ηθικής σε αντίθεση με εκείνες του Δικαίου απευθύνονται προς τον εσωτερικό ψυχισμό του ανθρώπου, την εσωτερική του διάθεση, προερχόμενοι από τη συνείδησή του, που όμως η συμμόρφωση προς αυτούς γίνεται οικειοθελώς χωρίς εξαναγκασμό. Δίκαιο Ηθικό Ορισμός Εθιμοτυπίας οι κανόνες της εθιμοτυπίας ρυθμίζουν μεν την εξωτερική συμπεριφορά του ανθρώπου, όπως οι κανόνες του Δικαίου, πλην όμως η συμμόρφωση και προς αυτούς γίνεται «οικειοθελώς» χωρίς εξαναγκασμό.

17 Ορισμός Δικαιοσύνης Δικαιοσύνη είναι η τήρηση των αρχών του δικαίου από τα μέλη μιας κοινωνίας που εκφράζεται με την ίση και ορθή εφαρμογή των γραπτών νόμων και με το σεβασμό των άγραφων νόμων. Είναι θεσμός της πολιτείας που έχει σκοπό την επιβολή των νόμων. Όσοι του παραβιάζουν τιμωρούνται. Κατά τους Ρωμαίους δικαιοσύνη ήταν η διαρκής και σταθερή θέληση να απονέμενετε στο καθένα ότι του ανήκει. Δίκαιο Δικαιοσύνη Το δίκαιο ΔΕΝ ταυτίζεται πάντα με την δικαιοσύνη διότι πολλές φορές η πολιτική καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο, μέσω του νομοθέτη ή άλλων δικαιακών αρχών, προκειμένου να εξυπηρετήσει σκοπούς διαφορετικούς από αυτούς του δικαίου.

18 Διαίρεση Δικαίου Το Δίκαιο στο σύνολό του με κριτήριο την έκταση της επιβολής του και τις σχέσεις τις οποίες ρυθμίζει διακρίνεται στο Εσωτερικό Δίκαιο και στο Διεθνές Δίκαιo. Εσωτερικό Δίκαιο Εσωτερικό Δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις εντός της επικράτειας σχέσεις (Πολιτείας πολιτών και μεταξύ πολιτών). Aυτό διακρίνεται σε Δημόσιο Δίκαιο και Ιδιωτικό Δίκαιο αντίστοιχα, ενώ ως νέοι αυτοτελείς κλάδοι του Εσωτερικού Δικαίου μπορούν να αναφερθούν το Εργατικό Δίκαιο, Γεωργικό Δίκαιο, Βιομηχανικό Δίκαιο, Μεταλλευτικό Δίκαιο, Περιβαλλοντικό Δίκαιο και το Δίκαιο Καταναλωτών. Δημόσιο Δίκαιο ονομάζεται το σύνολο των κανόνων που αναφέρονται στην οργάνωση και λειτουργία της Πολιτείας και των σχέσεων αυτής δια των οργάνων της προς τους πολίτες. Τούτο λόγω του μεγάλου αριθμού των κανόνων διακρίνεται σε επιμέρους σύνολα κανόνων συναφών με συγκεκριμένο αντικείμενο εξ ου και το όνομα των επιμέρους αυτών. Και αυτά είναι: E%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE %BF

19 Συνταγματικό Δίκαιο. Περιλαμβάνει τους κανόνες δικαίου που καθορίζουν τη μορφή και τα βασικά όργανα της Πολιτείας, καθώς και τα όρια της κρατικής εξουσίας προς τους πολίτες. Διοικητικό Δίκαιο. Περιλαμβάνει κανόνες δικαίου που ρυθμίζουν την οργάνωση και τη λειτουργία της Διοίκησης καθώς και τις σχέσεις Κράτους και πολιτών. Ποινικό Δίκαιο. Περιλαμβάνει τους κανόνες δικαίου που καθορίζουν τις αξιόποινες πράξεις και τις επ αυτών επιβαλλόμενες ποινές. Δικονομικό Δίκαιο: Περιλαμβάνει τους κανόνες που καθορίζουν τα όργανα και τον τρόπο λύσης των διαφορών και απονομής δικαιοσύνης. Ο κλάδος αυτός διακρίνεται σε επιμέρους Πολιτική και Ποινική Δικονομία. Εκκλησιαστικό Δίκαιο: Περιλαμβάνει κανόνες που διέπουν την οργάνωση της Εκκλησίας προς τη Πολιτεία, τα εκκλησιαστικά αδικήματα και τις επιβαλλόμενες επ αυτών ποινές. Δημοσιονομικό Δίκαιο του οποίου τμήμα είναι το Φορολογικό δίκαιο. Ο κλάδος αυτός του Δικαίου περιλαμβάνει τους κανόνες που διέπουν τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος, τα της επιβολής, βεβαίωσης και είσπραξης των φόρων κλπ.

20 Ιδιωτικό Δίκαιο ονομάζεται το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις σχέσεις μεταξύ των πολιτών της κοινωνίας (Πολιτείας) κατά τάξη ισότητας. Το Ιδιωτικό Δίκαιο διακρίνεται σε τρεις επιμέρους κλάδους: Αστικό Δίκαιο: Σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν τις προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις των πολιτών. Οι κανόνες αυτοί του Αστικού Δικαίου κατατάσσονται σε πέντε επιμέρους τμήματα: Γενικές Αρχές, Ενοχικό Δίκαιο, Εμπράγματο Δίκαιο, Οικογενειακό Δίκαιο και Κληρονομικό Δίκαιο. Εμπορικό Δίκαιο: Σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν ειδικά το εμπόριο. Το Εμπορικό Δίκαιο διακρίνεται και αυτό στους επιμέρους κλάδους: Γενικό Μέρος (Έμποροι, Εμπορικές πράξεις, Εμπορικά σήματα, αθέμιτος ανταγωνισμός), Δίκαιο αξιογράφων (Συναλλαγματικές, Γραμμάτια, Επιταγές), Πτωχευτικό Δίκαιο, Ναυτικό Δίκαιο και Ασφαλιστικό Δίκαιο. Εργατικό Δίκαιο : Σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν τις σχέσεις εξαρτημένης (μισθωτής) εργασίας μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, όπως ατομικές και συλλογικές συμβάσεις εργασίας, επαγγελματικές οργανώσεις εργαζομένων και εργοδοτών κ.ά.

21 Ευρωπαϊκό Δίκαιο Ευρωπαϊκό Δίκαιο ή Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πριν το 2009 Κοινοτικό Δίκαιο) ονομάζεται το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας. Το ευρωπαϊκό δίκαιο συνιστά ιδιαίτερη έννομη τάξη, χωριστή από τις εθνικές έννομες τάξεις των κρατών-μελών και διέπεται από τις δικές του ιδιαίτερες αρχές.

22 Ισχύς Ευρωπαϊκού Δικαίου Το Ευρωπαϊκό δίκαιο υπερισχύει του εθνικού (εσωτερικού) δικαίου των κρατών-μελών της Ε.Ε. Σημειώνεται ότι οι συνθήκες (πρωτογενές δίκαιο) αποτελούν διεθνείς συμφωνίες που στο σύνολό τους συνιστούν τον "καταστατικό χάρτη" της Ε.Ε., οι οποίες τελικά και υπερισχύουν των εσωτερικών νόμων (εθνικών δικαίων) των μελών-χωρών. Συνεπώς οι Χώρες μέλη δεν μπορούν μετά την ένταξή τους να επικαλεστούν αντισυνταγματικότητα συνθηκών, με σκοπό την απαλλαγή τους από τις ανειλημμένες υποχρεώσεις τους. Επίσης και οι πράξεις των οργάνων της Ε.Ε. που εκδίδονται προς εφαρμογή των διατάξεων των συνθηκών υπερισχύουν ομοίως των εθνικών (εσωτερικών) νόμων εκάστου κράτους-μέλους. Το Ελληνικό Σύνταγμα ορίζει ότι διεθνείς συνθήκες, που έχει συνομολογήσει η Ελλάδα, υπερισχύουν των νόμων, (άρθρο 28 του Ελληνικού Συντάγματος του 1975), αλλά ΟΧΙ και αυτού τούτου του Συντάγματος, που όμως είναι υπόχρεο σε εναρμόνιση με Κοινοτικό δίκαιο, σύμφωνα με το άρθρο 3 της συνθήκης Ρώμης.

23 Η Οδηγία είναι νομοθετική πράξη που απευθύνεται στα κράτη-μέλη. Δεν έχει άμεση ισχύ στις εθνικές έννομες τάξεις. Τα κράτη-μέλη οφείλουν να μεταγράψουν την Οδηγία στο εσωτερικό τους δίκαιο εντός όμως τακτής προθεσμίας προς έναρξη ισχύος, όπως προβλέπει η ίδια η Οδηγία. Το πώς θα τη μεταγράψουν, (με Νόμο, Προεδρικό Διάταγμα ή Βασιλικό Διάταγμα κλπ.) διέπεται από το εσωτερικό δίκαιο των κρατών-μελών. Οφείλουν όμως κατά τη μεταγραφή της να μην αλλοιώνουν το νόημά της και να διατηρήσουν την ουσία της ρύθμισης (effet utile). Πρόσβαση στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

24 Διεθνές Δίκαιο αναφέρεται στο σύνολο των νομικών κανόνων που αφορούν σχέσεις είτε ανάμεσα στα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, είτε ανάμεσα σε πρόσωπα που ζουν σε διαφορετικές επικράτειες ή εξαρτούν έννομα συμφέροντα που διέπονται από τα δίκαια των διαφόρων κρατών. Το Διεθνές Δίκαιο διακρίνεται στο Δημόσιο Διεθνές και στο Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο που εξετάζει τις συναλλαγές ιδιωτικού χαρακτήρα μέσα στα πλαίσια του διεθνούς πεδίου, ενώ ο κλάδος του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού δικαίου αποτελεί ιδιόμορφο δίκαιο των συνασπισμένων χωρών - μελών. Γενικά όμως ο όρος Διεθνές Δίκαιο (International Law) αφορά στο Δημόσιο (διεθνές) Δίκαιο.

25 Πηγή Δικαίου Οι πηγές του Δικαίου είναι δύο, ο Νόμος και το Έθιμο. Η διαφορά των δύο αυτών πηγών δικαίου είναι ότι ο μεν Νόμος είναι γραπτός κανόνας δικαίου ενώ το Έθιμο αποτελεί τον άγραφο νόμο δικαίου που πολλές φορές υπερισχύει του Νόμου, φθάνει να μη υπερβαίνει την καλώς νοούμενη έννομη τάξη (π.χ η βεντέτα, ή η ζωοκλοπή ως απόδειξη υπεροχής στη κλοπή των υποψήφιων γαμπρών της Νάξου, που αμφότερες είναι καταδικαστέες). Ο Νόμος ως πηγή δικαίου λαμβάνει με την ευρύτερη αυτού έννοια πάσα γραπτή πηγή δικαίου που θέτει η Πολιτεία. Έτσι με την ευρύτητα του όρου ο Νόμος περιλαμβάνει το Σύνταγμα, τα Ψηφίσματα, τις Συντακτικές πράξεις, τους Αναγκαστικούς Νόμους, τους υπό τη στενή έννοια Νόμους, τα κανονιστικού περιεχομένου διατάγματα και τις Υπουργικές αποφάσεις.

26 Ιεραρχική ταξινόμηση κανόνων και εθίμων Σύνταγμα Σύνταγμα Νόμος (Προεδρικό) Διάταγμα Υπουργική Απόφαση Εγκύκλιος Έθιμο

27 Επικεφαλής όλων τίθεται το Σύνταγμα, ο θεμελιώδης νόμος, προς το περιεχόμενο του οποίου θα πρέπει να συμφωνούν όλες οι λοιπές γραπτές πηγές του δικαίου. Ακολουθεί ο τυπικός Νόμος, το Προεδρικό Διάταγμα, πράξη Υπουργικού Συμβουλίου και η Υπουργική Απόφαση. Να τονιστεί ότι μετά την είσοδο της Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Έννομη τάξη στο ίδιο τυπικό επίπεδο με το Σύνταγμα βρίσκονται οι Ιδρυτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης Συνθήκες, ενώ αμφισβητείται κατά πόσον υπερέχουν του ίδιου του Συντάγματος.

28 Σύνταγμα Ο θεμελιακός γραπτός νόμος της Πολιτείας, δηλ. ο βασικός κανόνας δικαίου που εκφράζει την κυρίαρχη και πρωταρχική θέληση του λαού, καθορίζει την μορφή του πολιτεύματος και ρυθμίζει τους βασικούς κανόνες λειτουργιάς του κράτους. Είναι νομικά ανώτερος από όλους του νόμους της Πολιτείας και καθορίζει την μορφή, την δομήη, και την λειτουργία της πολιτείας, καθώς επίσης και τις σχέσεις των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων με το κράτος. Νόμος καλείται ο γραπτός κανόνας δικαίου που τίθεται από τη Πολιτεία μέσω των διατεταγμένων προς τούτο οργάνων της (Υπηρεσιών). Κατ άλλο ορισμό Νόμος καλείται η Πολιτειακή πράξη, δια της οποίας τίθεται, τροποποιείται ή καταργείται κανόνας δικαίου.οι νόμοι διακρίνονται από πλευράς ουσίας (περιεχομένου) και τύπου (Υπηρεσία που το εξέδωσε). Διαδικασία: Κύρωση (συγκατάθεση Βουλής), Έκδοση (έλεγχος του σύννομου ως προς το σύνταγμα), Δημοσίευση (διαταγή του Ανώτατου Άρχοντα). Νόμος

29 Διάταγμα Κατά κανόνα οι νόμοι θέτουν τα γενικά και μόνο πλαίσια ρύθμισης ενός θέματος. Για την πλήρη εφαρμογή όμως αυτών στη πράξη απαιτείται και ακολουθείται συνήθως η έκδοση ιδιαίτερης πράξης που ρυθμίζει τα επί μέρους θέματα εντός των πλαισίων των νόμων. Αυτές οι επιμέρους πράξεις της Πολιτείας είναι τα Διατάγματα και οι Υπουργικές Αποφάσεις. Διάταγμα καλείται εν προκειμένω η πράξη της Πολιτείας που εκδίδει ο Ανώτατος Άρχων, με πρόταση του αρμόδιου Υπουργού και ευθύνη αυτού. Τα Διατάγματα διακρίνονται σε: Εκτελεστικά τα οποία εκδίδονται προς εκτέλεση νόμων, Νομοθετικά τα οποία εκδίδονται μετά από ειδική νομοθετική εξουσιοδότηση, Διοικητικά τα οποία δεν περιέχουν κανόνες δικαίου, διακρινόμενα σε επιμέρους «αυτοτελή» (όταν δεν συνδέονται με άλλους νόμους) και «μη αυτοτελή» (όταν συνδέονται), επίσης σε «ατομικά» (όταν αφορά ορισμένο πρόσωπο) και «κανονιστικά» (όταν θέτουν διοικητικούς κανόνες).

30 Υπουργική Απόφαση Με τις Υπουργικές Αποφάσεις εξειδικεύονται ακόμη περισσότερο οι διατάξεις του νόμου, όπου και ρυθμίζονται τα επιμέρους θέματα στη λεπτομέρειά τους. Υπουργική Απόφαση καλείται η πράξη που εκδίδεται από τον (αρμόδιο κατά περίπτωση) Υπουργό, απαραίτητα κατ εξουσιοδότηση του νόμου και πάντα εντός των πλαισίων αυτής της εξουσιοδοτήσεως. Με την Υπουργική Απόφαση, είτε τίθενται δευτερεύοντες κανόνες δικαίου οπότε και καλείται «κανονιστική απόφαση», είτε ρυθμίζονται διοικητικής φύσεως θέματα (π.χ. πρόσληψη, απόλυση, προαγωγή, μετάθεση υπαλλήλων ορισμός εγγυήσεων κλπ ) οπότε και καλείται «εκτελεστική». Και οι δύο τύποι αυτοί των Υπουργικών Αποφάσεων δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

31 Νομοθετική Διαδικασία Μαρχαβίλας Π. Στοιχεία Δικαίου & Τεχνική Νομοθεσία. Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

32 Ταυτότητα κανόνων Τρόπος ενγραφής: Π.χ. Π.Δ. 126 (ΦΕΚ 211 Α / ) ή εναλλακτικά Π.Δ. 126/2016

33 Εύρεση στοιχείων δικαίου που έχουν εκδοθεί ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ Εφημερίδα της Κυβέρνησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Εφημερίδα της Κυβέρνησης

34

35 E%A3%CE%A5%CE%9D%CE%97%CE%A3/%CE%9F%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%94%CE %B9%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%AF%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE% B4%CE%B1.aspx

36 Η λογική των κανόνων δικαίου Κανόνες αναγκαστικού δικαίου Κανόνες κατά τους οποίους η ιδιωτική βούληση δεν μπορεί να αποκλείσει την εφαρμογή τους, διότι προστατεύονται συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου (π.χ. διατάξεις του νόμου περί του μητρώου μελετητών, κατασκευαστών δημοσίων έργων). Κανόνες ενδοτικού δικαίου Η ιδιωτική βούληση μπορεί να αποκλείσει τους κανόνες (π.χ. συμβάσεις εργολαβίας). Κανόνες γενικού δικαίου Οι κανόνες που ρυθμίζουν κάθε είδους σχέσεων (π.χ. αστικό δίκαιο). Κανόνες ειδικού δικαίου Οι κανόνες που ρυθμίζουν με ιδιαίτερο τρόπο ορισμένες κατηγορίες (π.χ. τεχνική νομοθεσία, περιβαλλοντικό δίκαιο, μεταλλευτικό δίκαιο, εργατικό δίκαιο κ.α.). Γενικές ρήτρες Ιδιαίτερη κατηγορία κανόνων που περιέχουν αόριστες έννοιες (π.χ. καλή πίστη, σεβασμό των χρηστών ηθών).

37 Ερμηνεία των Κανόνων Δικαίου (1) Η Γραμματική Ερμηνεία με αυτό τον τρόπο, προσπαθούμε να κατανοήσουμε το γενικό νόημα του κανόνα, στηριζόμενοι κυρίως στο γράμμα του νόμου. (2) Η Λογική/Συστημική Ερμηνεία σύμφωνα με αυτό τον τρόπο ερμηνείας, αναζητούμε το νόημα του ερμηνευμένου κανόνα, πάντοτε σε συσχετισμό με το νοηματικό του περίγυρο. Η Λογική ερμηνεία εμφανίζεται με τις δύο ακόλουθες μορφές α) Συσταλτική ή Διασταλτική ερμηνεία και β) Αναλογική ερμηνεία. Α) Συσταλτική ερμηνεία προσπαθούμε να συμμαζέψουμε και να περιορίσουμε το γράμμα π.χ. του ποινικού κανόνα, όταν αυτός μας δίνει ευρύτερο νόημα και να τον θέσουμε στα σωστά του πλαίσια. Με την Διασταλτική Ερμηνεία, διαστέλλουμε το γράμμα του νόμου όταν αυτό είναι στενό, ώστε να συμπεριλάβει τον κανόνα και τις περιπτώσεις που λογικά αλύπτονται από αυτόν. Στο Ποινικό Δίκαιο δεν επιτρέπεται η Διασταλτική ή Συσταλτική ρμηνεία να λειτουργεί εις βάρος του κατηγορούμενου και υπέρ του αξιόποινου. Το αντίθετο όμως επιτρέπεται να γίνεται.

38 (Β) Η Αναλογική Ερμηνεία σύμφωνα με αυτό τον τρόπο ερμηνείας, εφαρμόζουμε μία ρύθμιση που την υιοθέτησε ο νομοθέτης σε μια άλλη περίπτωση, η οποία λόγω αβλεψίας παρέμεινε αρρύθμιστη. Σημαντικό προαπαιτούμενο για κάτι τέτοιο, η περίπτωση που χρήζει ρύθμισης να παρουσιάζει ομοιότητα με την μεταφερόμενη σε αυτήν πρόνοια. (3) Η Τελολογική Ερμηνεία ανατρέχουμε στον λόγο που υπαγόρευσε την θέσπιση του κανόνα, δηλαδή ποιό σκοπό εξυπηρετεί η εν λόγω διάταξη; (4) Η Ιστορική Ερμηνεία με αυτό τον τρόπο αυτός που καλείται να εφαρμόσει τον κανόνα δικαίου, θα πρέπει να ανατρέξει και να εντοπίσει τη βούληση του ιστορικού νομοθέτη. Με άλλα λόγια, ποιος ήταν ο σκοπός του νομοθέτη την τότε συγκεκριμένη χρονική περίοδο και σύμφωνα με τις τότε ισχύουσες περιστάσεις; %CE%BA%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85/

39 Προϋποθέσεις ευθύνης Για να υπάρχει ευθύνη θα πρέπει να υφίσταται υπαιτιότητα από Δόλο Αμέλεια Ποινική Ευθύνη Όποιος, εκ προθέσεως, από δόλο ή βαριά αμέλεια ζημιώνει κάποιον τιμωρείται. Αστική Ευθύνη Κάθε ενέργεια που ζημειώνει κάποιν υποχρεωτικά συνεπάγεται την αποκατάσταση της βλάβης από αυτόν, από λάθος του οποίου προήλθε. Συνεπώς όποιος προκαλεί ζημιά θα πρέπει να αποζημιώνει. Συμβατική Ευθύνη Ορίζεται σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στις συμβάσεις που υπογράφονται από τους αντισυμβαλλόμενους. Περιβαλλοντική Ευθύνη Ο ρυπαίνων πληρώνει.

40 Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Μελετητή ή Συμβούλου Μηχανικού, είναι η ευθύνη, έναντι του εργοδότη, για ενδεχόμενες ζημιογόνες επιπτώσεις επί του συμβατικού έργου, εξαιτίας λάθους, παράλειψης, αμέλειας, κατά την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και των σχετικών κανόνων της τέχνης και της επιστήμης. Η ευθύνη αναφέρεται στην επιμέλεια άσκησης της δραστηριότητας του, (Duty of care). Κατασκευαστή (ευρύτερη έννοια που περιλαμβάνει όλους όσους εμπλέκονται στην κατασκευή του έργου και τους καθιστά συνυπεύθυνους, στο μέτρο συμμετοχής τους), για ζημίες στην κατασκευή ή για αστοχίες (ευστάθεια έργου, έκθεση σε κίνδυνο, δυσλειτουργία έργου, ακατάλληλο για την χρήση που προορίζονταν) που εμφανίζονται μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα από την παράδοση του έργου (π.χ. 10ετη ευθύνη). Η ευθύνη του Κατασκευαστή αναφέρεται στην επαγγελματική αστική ευθύνη του προϊόντος, ήτοι στην υποχρέωση παράδοσης στον εργοδότη ενός εγγυημένου προϊόντος-τεχνικού έργου χωρίς ουσιώδη κρυφά ελαττώματα, με βάση τα συμφωνημένα ή με βάση την κειμενη νομοθεσία για επίτευξη ποιότητας συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών, (Duty of result).

41 Έννομες σχέσεις Νομικές πράξεις Δικαιοπραξία Η δήλωση βούλησης που γίνεται για να παραχθεί κάποιο ηθελημένο έννομο αποτέλεσμα. Τυπικές δικαιοπραξίες: εκεί όπου ο νόμος υπαγορεύει σύνταξη συμβολαιογραφικού ή ιδιωτικού έγγραφου. Άτυπες δικαιοπραξίες: εκεί όπου δεν επιβάλλεται ορισμένος τύπος σύνταξης έγγραφου (π.χ. προφορική συμφωνία). Μονομερείς δικαιοπραξίες: εκεί όπου συντάσσονται με την βούληση ενός μόνο μέρους (π.χ. προκήρυξη διαγωνισμού, απόλυση εργαζομένου από εργοδότη). Πολυμερείς δικαιοπραξία: εκεί όπου συντάσσονται με την βούληση τουλάχιστον δύο ή και περισσοτέρων μερών(π.χ. σύμβαση έργου).

42 Γενικά περί Σύμβασης εργολαβίας Μελέτης-Κατασκευής Έχει ως αντικείμενο την εκτέλεση έργου έναντι αμοιβής. Βασικά στοιχεία σύμβασης: Έργο, με βάση κάποια εργασία παράγεται ένα αποτέλεσμα. Εργολάβος, αυτός που αναλαμβάνει να περατώσει ένα έργο Εργοδότης, αυτός για τον οποίο εκτελείται το έργο Υποκατάσταση εργολάβου, λεπτομερείς αναφέρονται στις συμβάσεις. Υπεργολαβία, όταν ο εργολάβος δίδει προς εκτέλεση τμήμα του έργου, σε τρίτο πρόσωπο (υπεργολάβο). Ο εργολάβος ευθύνεται έναντι του εργοδότη για όλο το έργο. Ειδικές διατάξεις σε συμβάσεις παρέχουν λεπτομέρειες. Χρήση βοηθών, καθορίζεται στην σύμβαση. Ελαττώματα και ελλείψεις έργου, ο εργολάβος είναι υποχρεωμένος να διορθώσει κάθε έλλειψη ή ελάττωμα. Διάλυση της σύμβασης εργολαβίας, μετά από καταγγελία από τον εργοδότη, ή εξαιτίας θανάτου.

43

44