Από την Μεσογειακή διατροφή στα μεταλλαγμένα τρόφιμα και οι διατροφικές συνήθειες των νέων

Transcript

1 3ο ΓΕΛ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ Από την Μεσογειακή διατροφή στα μεταλλαγμένα τρόφιμα και οι διατροφικές συνήθειες των νέων ΤΜΗΜΑ Β2 ΣΧ. ΕΤΟΣ

2 Πρόλογος Η εργασία πραγματοποιήθηκε στο 3ο Γενικό Λύκειο Τρικάλων «Οδυσσέας Ελύτης» στο πλαίσιο των ερευνητικών εργασιών-project της Β Λυκείου την Χρονική περίοδος α και β' τετράμηνο στο σχολικό έτος Τίτλος της εργασίας μας είναι: «Από την μεσογειακή διατροφή στα μεταλλαγμένα τρόφιμα και οι διατροφικές συνήθειες των νέων». Οι πληροφορίες αντληθήκαν από το διαδίκτυο, από την υπάρχουσα βιβλιογραφία και κυρίως από τα σχολικά μας βιβλία και ειδικότερα της Βιολογίας και της Χημείας. Τμήμα Β2 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κα. Τσουμένη Όλγα

3 Μεθοδολογία Για την έρευνα αυτή συγκεντρώσαμε πληροφορίες από το διαδίκτυο και από βιβλία σχετικά με την Μεσογειακή Διατροφή, τις ομάδες θρεπτικών ουσιών και τη θέση τους στη Μεσογειακή Διατροφή και για τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Κάναμε έρευνα σε μια ομάδα συσκευασμένων και επεξεργασμένων προϊόντων για την ύπαρξη ουσιών που μπορεί να προκαλούν προβλήματα στον οργανισμό μας. Τέλος, χρησιμοποιήσαμε έρευνα δημοσκόπησης για να διαπιστώσουμε τη σημασία της διατροφής κυρίως στους νέους.

4 Σκοπός έρευνας και ερευνητικά ερωτήματα: Η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε σχέση με τις διατροφικές τους συνήθειες και τον τρόπο διατροφής τους. Ενημέρωση για τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Να γνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά κάθε θρεπτικής ομάδας.

5

6

7 Μεσογειακή Διατροφή Η μεσογειακή δίαιτα παρουσιάζει αρκετές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα της Μεσογείου. Αυτό οφείλεται στις τοπικές συνήθειες και παραδόσεις και στην τοπική χλωρίδα και πανίδα κάθε περιοχής. Όμως, υπάρχουν κοινά σημεία στις διατροφικές συνήθειες όλων των λαών της Μεσογείου, όπως είναι το ελαιόλαδο και η αφθονία των φρούτων, των οσπρίων και χορταρικών που συνθέτουν τα βασικά χαρακτηριστικά της μεσογειακής διατροφής. Αυτή η διατροφή των παππούδων μας είναι ευεργετική για την υγεία και μακροζωία μας.

8

9 Τα βασικά χαρακτηριστικά Οι άφθονες φυτικές (ψωμί, λαχανικά, όσπρια και φρούτα) Το ελαιόλαδο Μέση προς μικρή κατανάλωση ψαριού, πουλερικών γαλακτοκομικών και αυγών Μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος Κρασί κατά τη διάρκεια του γεύματος. (σύμφωνα με τον ορισμό στον οποίο κατέληξαν οι Ευρωπαίοι ειδικοί σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Ιταλικό Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών στις 11 Απριλίου 1997, στη Ρώμη)

10

11

12

13

14

15

16 Πλεονεκτήματα Μεσογειακής Διατροφής Χάρη στην ποικιλία των τροφών της μεσογειακής διατροφής υπάρχουν ανεξάντλητες δυνατότητες. Ένα τρόφιμο μπορεί να μαγειρευτεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους όπως για παράδειγμα τα χόρτα που μπορούν να γίνουν σαλάτα, γέμιση για πίτα ή συνοδευτικό σε κυρίως πιάτο. Απολαυστική και υγιεινή. Τα όσπρια, τα λαχανικά και τα δημητριακά σε συνδυασμό με το ελαιόλαδο και τα μυρωδικά όπως η ρίγανη, το θυμάρι κ.ά. μας προσφέρουν μια υγιεινή διατροφή που είναι παράλληλα και ιδιαίτερα νόστιμη.

17 Ασπίδα για την υγεία μας. Είναι πλέον και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι όσοι ακολουθούν μια μεσογειακή διατροφή έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν στεφανιαία νόσο σε σύγκριση με όσους ακολουθούν διαφορετική διατροφή. Εκτός όμως από την ευεργετική δράση στην καρδιά, η Μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με την προστασία από τον ζαχαρώδη διαβήτη, την παχυσαρκία και από ορισμένες μορφές καρκίνου (π.χ. του παχέος εντέρου). Οι πλούσιες φυτικές ίνες των δημητριακών (σύνθετοι υδατάνθρακες) έχουν προστατευτική δράση κατά του καρκίνου. Τα φρούτα και τα λαχανικά, όταν καταναλώνονται σε αφθονία, φαίνεται να έχουν αντικαρκινική δράση, όσον αφορά στο πεπτικό σύστημα και σε άλλες μορφές. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η δράση των συστατικών και τροφών της μεσογειακής διατροφής οφείλεται στο συνδυασμό τους και όχι σε μεμονωμένη κατανάλωση.

18 Η αντιοξειδωτικές ουσίες που υπάρχουν σε αφθονία στα συστατικά της μεσογειακής διατροφής (βιταμίνες Α, Ε, και C, το β-καροτένιο και τα φλαβονοειδή (όπως ο φαινόλες του κρασιού), τα φαινολικά οξέα (των φρούτων, των λαχανικών και του ελαιόλαδου) καταπολεμούν την οξείδωση / γήρανση των κυττάρων. Αυτό είναι και τα βασικό μυστικό της μεσογειακής διατροφής το οποίο επηρεάζει την μακροβιότητα.

19

20

21 Οι θρεπτικές ουσίες στη Μεσογειακή Διατροφή

22 Πρωτείνες Ιστορία Πρωτεϊνών Το όνομα πρωτεΐνη προέρχεται από το ελληνικό "πρώτα",το οποίο σημαίνει "πρωταρχικής σημασίας" και περιγράφηκε αρχικά και ονομάστηκε από τον Γιονς Γιάκομπ Μπερτσέλιους το Εντούτοις, ο κεντρικός ρόλος τους στους ζωντανούς οργανισμούς δεν εκτιμήθηκε πλήρως έως το 1926, όταν ο Τζέιμς Σάμερ έδειξε ότι το ένζυμο ουρεάση ήταν μια πρωτεΐνη. Η πρώτη πρωτεϊνική δομή, αυτή της αιμοσφαιρίνης, βρέθηκε από τους Μαξ Πέρουτζ και Τζον Κέντριου το 1958, η οποία τους χάρισε το βραβείο Νόμπελ στη χημεία.

23 Πρωτεΐνες Οι πρωτεΐνες αποτελούν τα πιο διαδεδομένα και πολυδιάστατα τόσο στη μορφή όσο και στη λειτουργία τους μακρομόρια. Ακόμη και σ ένα απλό κύτταρο των βακτηρίων εντοπίζονται εκατοντάδες διαφορετικές πρωτεΐνες που κάθε μια εξ αυτών έχει ιδιαίτερο ρόλο. Οι πρωτεΐνες αποτελούν είτε δομικά συστατικά των μεμβρανών του κυττάρου είτε συνεργούν σε κάποια συγκεκριμένη λειτουργία, όπως η δημιουργία πρωτεϊνικών συμπλοκών. Είναι μεγάλα σύνθετα βιομόρια, με μοριακό βάρος από μέχρι πάνω από 1 εκατομμύριο, αποτελούμενα από αμινοξέα, τα οποία ενώνονται μεταξύ τους με πεπτιδικούς δεσμούς σχηματίζοντας μια γραμμική αλυσίδα, καλούμενη αλυσίδα πολυπεπτιδίων. Όλες οι πρωτεΐνες περιέχουν άνθρακα, οξυγόνοκαι άζωτο και οι περισσότερες εξ αυτών και θείο.

24 Επίπεδα οργάνωσης Πρωτοταγή δομή Οι πρωτεΐνες παράγονται από τα ριβοσώματα που βρίσκονται μέσα στο κυτταρόπλασμα και αρχικά εμφανίζονται ως απλές μη διακλαδωμένες αλληλουχίες αμινοξέων, δηλαδή πεπτιδίων ή πολυπεπτιδίων, σχηματίζοντας την "πρωτοταγή δομή", για την οποία καθοριστικοί παράγοντες είναι τα νουκλεϊκά οξέα, τα οποία και φέρονται να ελέγχουν όλες τις λειτουργίες αλλά και τα κληρονομικά γνωρίσματα των οργανισμών.

25 Δευτεροταγή δομή Στη συνέχεια όλα τα πολυπεπτίδια υφίστανται μια φυσική διαμόρφωση προκειμένου να αποκτήσουν μια "δευτεροταγή δομή" η οποία προκαλείται από δεσμούς υδρογόνου που αναπτύσσονται μεταξύ των καρβοξυλομάδων και των αμινομάδων των αμινοξέων. Ο πλέον διαδεδομένος τύπος τέτοιας μορφής πολυπεπτιδίου είναι η λεγόμενη "α-έλικα", δεξιόστροφη, όπου οι σπείρες διατηρούνται στη θέση τους με δεσμούς υδρογόνου μεταξύ των καρβοξυλομάδων και των αμινομάδων των αμινοξέων. Μια άλλη δευτεροταγής δομή είναι η λεγόμενη "β-πτυχωτή επιφάνεια" όπου στη περίπτωση αυτή διασταυρώνονται παράλληλες αλυσίδες πολυπεπτιδίων που ενώνονται στις διασταυρώσεις με δεσμούς υδρογόνου σχηματίζοντας έτσι μια εξαιρετικά σφιχτή δομή, όπως στο μετάξι. Οι πρωτεΐνες με τέτοιες σχετικά απλές δισδιάστατες δευτερογενείς δομές ονομάζονται γενικά ινώδεις πρωτεΐνες.

26 Τριτοταγή Δομή Στη συνέχεια τα πολυπεπτίδια υφίστανται ακόμα πιο περίπλοκο δίπλωμα (πτύχωση) το οποίο καλείται "τριτοταγής δομή". Με τον όρο τριτοταγή δομή, εννοούμε το τελικό και λειτουργικό σχήμα που αποκτά το πολυπεπτίδιο, οπότε ονομάζεται πλέον πρωτεΐνη. Αυτή η αναδίπλωση πραγματοποιείται από την αλληλεπίδραση των πλευρικών ομάδων των αμινοξέων (π.χ. σχηματισμός δισουλφιδικών δεσμών μεταξύ δύο κυστεϊνικών καταλοίπων).

27 Τεταρτοταγή Δομή Τέλος, υπάρχουν και πρωτεΐνες που αποτελούνται από πολλές πολυπεπτιδικές αλυσίδες που είναι χαλαρά ενωμένες και αυτό αποτέλεί τη λεγόμενη "τεταρτοταγή δομή". Παράδειγμα είναι η αιμοσφαιρίνη.

28 Κατάταξη πρωτεϊνών Γενικά οι πρωτεΐνες ανάλογα της μορφής τους διακρίνονται σε ινώδεις πρωτεΐνες και σε σφαιρικές πρωτεΐνες. Με κριτήριο τη σύνθεσή τους διακρίνονται σε απλές (όταν αποτελούνται μόνο από αμινοξέα) και σε σύνθετες (όταν στο μόριό τους περιλαμβάνονται και μη πρωτεϊνικά τμήματα όπως μέταλλα, σάκχαρα, λίπη κ.λπ.). Επίσης με κριτήριο ακόμη τη λειτουργία τους διακρίνονται σε δομικές (όταν αποτελούν τα δομικά υλικά του κυττάρου), και λειτουργικές (όταν συμβάλλουν σε κάποιες λειτουργίες).

29 Βιολογικός ρόλος Οι διάφορες λειτουργίες που παρατηρούνται στους οργανισμούς γίνονται χάρη στις πρωτεΐνες. Ο δε βιολογικός τους ρόλος καθορίζεται κάθε φορά από την τρισδιάστατη δομή τους που είναι συνέπεια της αλληλουχίας των αμινοξέων, η οποία και ξεκινά από την πρωτοταγή δομή. Όπως άλλα βιολογικά μακρομόρια (π.χ. οι πολυσακχαρίτες, τα λιπίδια, και νουκλεϊκά οξέα) έτσι και οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς και συμμετέχουν σε κάθε διαδικασία μέσα στα κύτταρα. Πολλές πρωτεΐνες δρουν ως ένζυμα που καταλύουν τις βιοχημικές αντιδράσεις, και είναι ζωτικής σημασίας στο μεταβολισμό.

30 Άλλες πρωτεΐνες έχουν δομικές ή μηχανικές λειτουργίες, όπως οι πρωτεΐνες του κυτταρικού σκελετού, οι οποίες συμβάλλουν στη διατήρηση της μορφής των κυττάρων. Οι πρωτεΐνες είναι επίσης σημαντικές στη διακυτταρική επικοινωνία, τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, τον σχηματισμό κυτταρικών ιστών, και τον κυτταρικό κύκλο. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητα συστατικά στη διατροφή μας, δεδομένου ότι τα ζώα δεν μπορούν να συνθέσουν όλα τα αμινοξέα, αλλά πρέπει να τα λάβουν από τα τρόφιμα. Μέσω της διαδικασίας της πέψης, τα ζώα αποικοδομούν την πρωτεΐνη στα ελεύθερα αμινοξέα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρωτεϊνική σύνθεση.

31 Υδατάνθρακες

32 Τι είναι οι υδατάνθρακες; Οι υδατάνθρακες είναι τα νομίσματα ενέργειας του σώματός μας. Τα περισσότερα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αποτελούνται από υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας, σπα τους υδατάνθρακες σε μικρότερα κομμάτια, τη γλυκόζη, τα οποία καίει για να πάρουμε την ενέργεια που χρειαζόμαστε όλη μέρα για να ζήσουμε.

33 Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες Σιτηρά δημητριακά: Ρύζι, αλεύρι, βρώμη, κριθάρι, σίκαλη και ότι παράγεται από αυτά (ψωμί, ζυμαρικά, αλεύρι, δημητριακά για πρωινό κλπ.) Όλα τα φρούτα: Μήλα, μπανάνες, εσπεριδοειδή, ροδάκινα, καρπούζια, πεπόνια κλπ. Αμυλούχα λαχανικά: Πατάτες, καλαμπόκια Όσπρια: Φασόλια, ρεβιθιά, φακές, μπιζέλια, φάβα, σόγια Προϊόντα γάλακτος: Τυριά, γάλα, γιαούρτι, παγωτό κλπ

34 Χρησιμότητα υδατανθράκων Οι υδατάνθρακες είναι η βασική πηγή ενέργειας του εγκεφάλου μας και του νευρικού μας συστήματος. Προσφέρουν την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να κινηθούμε, να σκεφτούμε και να γίνουν όλες οι απαραίτητες λειτουργίες του σώματός μας.

35 Διαχωρισμός υδατανθράκων σε απλούς και σύνθετους Απλοί υδατάνθρακες Οι απλοί υδατάνθρακες λέγονται αλλιώς και σάκχαρα. Τους βρίσκουμε στη ζάχαρη και σε όλα τα τρόφιμα που φτιάχνονται από αυτή όπως οι καραμέλες, τα γλυκά, οι σοκολάτες και τα παγωτά. Οι απλοί υδατάνθρακες, ωστόσο, βρίσκονται και σε πιο θρεπτικά τρόφιμα όπως τα φρούτα και το γάλα. Τα σάκχαρα δίνουν τη γλυκιά γεύση στα τρόφιμα και για αυτό έχουμε την τάση να μας αρέσουν περισσότερο. Είναι προτιμότερο να τρώμε σάκχαρα από φρούτα, λαχανικά και γάλα, αλλά γιατί;! Τα τρόφιμα αυτά εκτός από σάκχαρα είναι γεμάτα από τόσα άλλα θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες που μας κάνουν να νιώθουμε πιο ζωντανοί και ευδιάθετοι, φυτικές ίνες και ασβέστιο, που βοηθά να αποκτάμε γερά οστά και εντυπωσιακό ανάστημα.

36 Σύνθετοι Υδατάνθρακες Ο πιο γνωστός σύνθετος υδατάνθρακας είναι το άμυλο. Το άμυλο το βρίσκουμε στα δημητριακά όπως το ψωμί, τα κράκερς, τα παξιμάδια, τα όσπρια, τα μακαρόνια, το ρύζι, η πατάτα, το καλαμπόκι ο αρακάς, τα φασολάκια. Τα τρόφιμα που παίρνουμε από τη φύση και περιέχουν άμυλο είναι πλούσια και σε άλλα συστατικά όπως βιταμίνες και μέταλλα. Σήμερα, υπάρχουν συσκευασμένα τρόφιμα που περιέχουν επεξεργασμένο άμυλο, Το επεξεργασμένο άμυλο είναι άμυλο που του έχουμε αφαιρέσει θρεπτικά συστατικά όπως οι φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες όμως μας κάνουν να αισθανόμαστε χορτάτοι. Όταν τις αφαιρέσουμε από ένα τρόφιμο τότε για χορτάσουμε από αυτό πρέπει να φάμε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα. Για το λόγο αυτό ένα μπολ δημητριακά πρωινού μας χορταίνει πιο πολύ από ότι 1 μπολ ζαχαρωτά.

37 ΛΙΠΗ ΚΙ ΕΛΑΙΑ Ορισμός Τα λιπη και ελαια, που μαζι ονομαζονται λιπίδια, ειναι μια ετερογενη ομαδα ενωσεων που χαρακτηριζονται απο αδιαλυτοτητα στο νερό. Ενω τα ελαια σε θερμοκρασια δωματιου ειναι σε υγρη μορφη, τα λιπη παραμενουν σε στερεη. Το μεγαλυτερο μερος των λιπιδιων του οργανισμου μας (90%) ειναι αποθηκευμενο στον λιπωδη ιστο στο δερμα, ενω το υπολοιπο ειναι κυριως στα μυικα, αλλα και τα υπολοιπα κυτταρα του οργανισμου. Αν και το ρεπερτοριο των λειτουργιων των λιπιδιων ειναι μεγαλο, η σημαντικοτερη λειτουργια τους ειναι η αποθηκευση ενέργειας.

38

39 Τα τριγλυκεριδια Μεσα στον ανθρωπινο οργανισμο, αλλα και στον οργανισμο ολων των θηλαστικων, το 98% των λιπιδιων ειναι σε μορφη τριγλυκεριδιων. Η αποκλειστικη λειτουργια των τριγλυκεριδιων ειναι η αποθηκευση ενεργειας. Αυτο που κανει ο λιπωδης ιστος ειναι να αποθηκευει τα λιπαρα οξεα απο τη διατροφη στη μορφη των τριγλυκεριδιων, και οταν υπαρχει αναγκη για ενεργεια να διασπαει τα τριγλυκεριδια σε γλυκερολη και λιπαρα οξεα και να απελευθερωνει τα λιπαρα οξεα στη κυκλοφορια για καταναλωση. Τα λιπαρα οξεα που ειναι αποθηκευμενα στον οργανισμο του καθε ανθρωπου αντικατοπτριζουν τα ειδη των λιπαρων οξεων που καταναλωνει.

40 Τα ειδη των λιπαρων οξεων Στο οργανισμο δεν υπαρχουν μονο λιπαρα οξεα, αλλα σιγουρα αυτα ειναι τα πιο σημαντικα λιπίδια. Κορεσμενα: Τα κορεσμενα λιπαρα οξεα, ή κορεσμενα λιπη. Οι τροφες περιεχουν εναν συνδυασμο απο διαφορες ομαδες λιπαρων οξεων, αλλα καποια προιοντα ειναι ιδιαιτερα πλουσια σε λιπαρα οξεα. Μονοακόρεστα: Τα μονοακοραστα λιπαρα οξεα. Το ελαιολαδο ειναι ιδιαιτερα πλουσιο σε μονοακορεστα λιπαρα οξεα, και εκει οφειλονται οι ευεργετικες του ιδιοτητες. Πολυακορεστα: Τα πολυακορεστα λιπαρα οξεα. Τα φυτικα ελαια ειναι ιδιαιτερα πλουσια σε πολυακορεστα λιπαρα οξεα, ειδικα το ηλιελαιο, το καλαμποκελαιο και το λαδι απο σογια.

41 Trans:Τα trans λιπαρα οξεα ειναι ακορεστα (δηλαδη μονοακορεστα και πολυακορεστα) λιπαρα οξεα που εχουν μετατραπει σε ημιρευστα οξεα με την προσθηκη ατομων υδρογονου. Η διαδικασια μπορει να ειναι πιο απλη απ οτι ακουγεται. Με απλη θερμανση ακορεστων λιπαρων οξεων πανω απο τους 120οC "σπανε" οι διπλοι δεσμοι και γινονται απλοι. Τα trans λιπαρα οξεα δεν παραγονται απο κανεναν οργανισμο. Βρισκονται κυριως στη μαργαρινη και σε επεξεργασμενες τροφες. Κρυβονται με διαφορα ονοματα στην ετικετα, οπως "μερικως υδρογονομενα φυτικα ελαια", "επεξεργασμενα φυτικα ελαια", "μερικως υδρογωνομενα πολυακορεστα", κτλ.

42

43 Γενικές οδηγίες Οι συγχρονες οδηγιες για καταναλωση λιπαρων οξεων ειναι οι εξης: Συνολικα μεχρι 30% των θερμιδων απο λιπαρα οξεα την ημερα Μεχρι 10% των θερμιδων απο κορεσμενα λιπαρα Χοληστερινη στα 300 mg την ημερα (οση περιεχεται σε ενα αυγο), ή 100 mg ανα 1000 θερμιδες

44 Σημασία λιπιδίων στη διατροφή Οι περισσότεροι άνθρωποι εκπλήσσονται πολύ όταν μαθαίνουν ότι το λίπος της τροφής είναι απαραίτητο για τις λειτουργίες του σώματος. Eχουν μάθει να το αντιμετωπίζουν περισσότερο σαν δηλητήριο και λιγότερο σαν μιά τάξη σημαντικών βιομορίων που μετέχουν σε πληθώρα ζωτικών λειτουργιών του οργανισμού. Αυτό συμβαίνει γιατί τα λιπίδια περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τάξη θρεπτικών υλών έχουν συνδεθεί με παθολογικές καταστάσεις.

45 Ιδιαίτερα διάσημη τα τελευταία χρόνια για τον κακό της ρόλο έχει γίνει η χοληστερόλη ή χολιστερίνη, της οποίας τα επίπεδα στο αίμα μετρώνται σχεδόν κάθε μήνα από μεγάλο τμήμα και του ελληνικού πληθυσμού. Και είναι λογικό αφού είναι ένας δείκτης προδιάθεσης για καρδιαγγειακές παθήσεις. Το ρόλο τους στο πάνθεον των κακών μορίων διεκδικούν και τα τριγλυκερίδια, ενώ δυναμικά μπαίνουν στη μάχη με διφορούμενες αυτή τη φορά ιδιότητες τα ω-3 και ω-6 και λιγότερο τα trans λιπαρά οξέα. Για να μειώσει κανείς τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος δεν φτάνει μόνο να μειώσει τη χοληστερόλη της τροφής. Περισσότερο από αυτήν φαίνεται ότι υπεύθυνα για τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα είναι τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, τα οποία αυξάνουν το επίπεδο LDL ενώ μειώνουν το επίπεδο των HDL. Σε μικρότερο βαθμό φαίνεται να αυξάνουν τα επίπεδα των LDL και τα trans λιπαρά οξέα.

46 Υδατοδιαλυτές βιταμίνες Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες περιλαμβάνουν τη βιταμίνη C και την ομάδα των βιταμινών Β. Είναι απλά μόρια που περιέχουν υδρογόνο, οξυγόνο και άνθρακα ενώ μερικά θείο, άζωτο και κοβάλτιο. Ο βαθμός διάλυσης τους στο νερό είναι διαφορετικός και αυτή η ιδιότητα επηρεάζει την απορρόφηση τους από το έντερο και στη συνέχεια την απέκκριση τους και την αποθήκευση τους στους ιστούς του οργανισμού.

47 Η βιταμίνη C γνωστή και ως ασκορβικό οξύ ανήκει στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Ο ανθρώπινος οργανισμός δε μπορεί να συνθέσει από μόνος του αυτή τη βιταμίνη γι αυτό και πρέπει να τη προσλαμβάνει από τη καθημερινή του διατροφή. Η Βιταμίνη C αποτελεί πιθανότατα το πιο γνωστό και ευρύτερα χρησιμοποιούμενο διατροφικό συμπλήρωμα.

48 TI KANEI Ενισχύει τα τριχοειδή αγγεία και τα τοιχώματα των κυττάρων. Συμμετέχει στον σχηματισμό κολλαγόνου, επιταχύνει την επούλωση πληγών, διατηρεί υγιείς τους συνδέσμους που συνδέουν τους μύες με τα οστά, τους τένοντες που συνδέουν τα οστά μεταξύ τους και τα ούλα. Βοηθάει στην πρόληψη ασθματικών κρίσεων. και βελτίωση των

49 Συμμετέχει στην παραγωγή αιμοσφαιρίνης Ο κυριότερος ρόλος της βιταμίνης C είναι ότι ρυθμίζει τις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις. Υπεισέρχεται στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών, λιπών και υδατανθράκων και μετέχει στη διάπλαση του συνδετικού ιστού. Επηρεάζει τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, επιδρά ευνοϊκά σε περιπτώσεις προσβολής από λοιμογόνα αίτια και προστατεύει από οξείδωση τις λιποδιαλυτές βιταμίνες.

50 Σαν αντιοξειδωτικό προστατεύει από τον καρκίνο και τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Μειώνει τα συμπτώματα γρίπης, συντομεύει τη διάρκεια μιας ασθένειας. Αποτρέπει το σχηματισμό καταρράκτη

51 Συνιστώμενη πρόσληψη για Βιταμίνη C Επίπεδο Ηλικίας Ηλικία Άρρεν (mg/day) Θήλυ (mg/day) Βρέφη 0-6 μηνών 40 (AI) 40 (AI) Βρέφη 7-12 μηνών 50 (AI) 50 (AI) Παιδιά 1-3 χρόνων Παιδιά 4-8 χρόνων Παιδιά 9-13 χρόνων Έφηβοι χρόνων Ενήλικες 19 χρόνων Καπνιστές 19 χρόνων Εγκυμοσύνη 18 χρόνων Εγκυμοσύνη 19 χρόνων Θηλασμός 18 χρόνων Θηλασμός 19 χρόνων

52 Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C Τρόφιμο Ποσότητα Βιταμίνη C (mg) Χυμός πορτοκάλι ¾ φλιτζανιού Χυμός γρέιπφρουτ ¾ φλιτζανιού Πορτοκάλι 1 μέτριο 70 Γρέιπφρουτ ½ μέτριο 38 Φράουλες 1 φλιτζάνι 85 Τομάτα 1 μέτρια 16 Κόκκινη πιπεριά ωμή ½ φλιτζάνι 95 Μπρόκολο βραστό ½ φλιτζάνι 51 Πατάτα 1 μέτρια ψητή 17

53 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β Σύμφωνα με την υγεία το σύμπλεγμα βιταμινών Β είναι μια συλλογή θρεπτικών συστατικών με παρεμφερείς ιδιότητες που αλληλοσυμπληρώνονται, αλλά έχουν χωριστά θρεπτικά συστατικά. Όλες αυτές οι βιταμίνες είναι υδατοδιαλυτές δηλαδή δεν μπορούν να κάνουν κακό στο σώμα και την υγεία μας με τη συσσώρευσή τους και βρίσκονται σχεδόν σε παρόμοιες πηγές τροφίμων.

54 Το σύμπλεγμα βιταμινών Β θεραπεύει μια σειρά ασθενειών όπως: αλκοολισμός κατάθλιψη διαβήτη προβλήματα μαλλιών λύκο σκλήρυνση κατά πλάκας άγχος

55 Άλλα οφέλη υγείας που μπορεί να προέλθουν από το σύμπλεγμα Βιταμινών Β περιλαμβάνουν: Βοηθάει την υγεία του δέρματος, των οστών, των μαλλιών και των μυών Προωθεί την υγεία των βλεννογόνων μεμβρανών ειδικά γύρω από το στόμα Ενισχύει στην εντερική υγεία και τη λειτουργία των σπλάχνων Ανακουφίζει την κακοκεφιά, την ανησυχία, την ευερεθιστότητα, την αϋπνία και την κούραση Βελτιώνει την υγεία του ήπατος

56 Βελτιώνει τη λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων και της υγείας Ανακουφίζει τα δερματικά προβλήματα όπως ξηρότητα, κνησμό και εξανθήματα Ανακουφίζει τα ψυχολογικά προβλήματα της εμμηνόπαυσης Προωθεί την φυσιολογική αύξηση και ανάπτυξη Διατηρεί την οξύτητα του στομάχου, την φυσιολογική όρεξη και την υγεία του πεπτικού συστήματος.

57 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΕΛΛΕΙΨΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β Η ανεπάρκεια του συμπλέγματος βιταμινών Β μπορεί να επιφέρει: κατήφεια ανησυχία ευερεθιστότητα αϋπνία μυϊκή αδυναμία πόνο ή ξηρότητα στόματος και γλώσσας

58 Οι φυσικές πηγές που είναι πλούσιες σε σύμπλεγμα βιταμινών Β υπάρχουν στη μαγιά μπύρας τα αυγά το συκώτι τα κρέατα τα δημητριακά ολικής τα ψάρια αλέσεως τα φρούτα το ρύζι τα πράσινα φυλλώδη τα φρούτα λαχανικά το γάλα

59 Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες Οι λιποδιαλυτές είναι οι βιταμίνες που απορροφούνται από το γαστρεντερικό σύστημα με την παρουσία και συμμετοχή των λιπών. Η εναπόθεση τους γίνεται στο λιπώδη ιστό και έλλειψη τους μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές καταστάσεις. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι βιταμίνες Α,D,E,K.

60 Βιταμίνη Α Τη συναντάμε στα ψάρια και στα ψάρια του γλυκού νερού, στο μουρουνέλαιο και ως προβιταμίνη Α σε διάφορα τρόφιμα.βοηθάει πολύ ση όραση, στην αύξηση και καλή ανάπτυξη των οστών και των οδόντων, στην προφύλαξη από τον καρκίνο και στη διατήρηση των επιθηλιακών ιστών. Η έλλειψη της προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού διαταραχή στην όραση καθώς και προβλήματα όρασης Μπορούμε να προμηθευτούμε την Βιταμίνη A από τα εξής προιόντα : Κρόκος, καρότα, σπανάκι, ξηροί καρποί, βούτυρο, πλήρες γάλα, μπρόκολο, βερίκοκα, σπαράγγια, πεπόνι, γλυκοπατάτα, ντομάτα, λεμόνι

61 Βιταμίνη D (D2 & D3) Αποτελείται από τις D2 & D3. Αυτές δημιουργούνται από τις προβιταμίνες εργοστερόλη και 7-διυδροχοληστερόλη με την υπεριώδη ακτινοβολία. Η βιταμίνη αυτή μπορεί να λείπει σε χώρες με χαμηλή ηλιοφάνεια αφού ο ήλιος βοηθάει στην δημιουργία της και στη απορρόφηση της από τον οργανισμό μας.

62 ΤΡΟΦΗ (ωμή 100 γρμ.) ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΛΙΠΟΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ ΚΡΕΑΣ ΜΟΣΧΑΡΙΣΙΟ 32,4 11,1 235,0 ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ 31,3 11,9 250,0 ΜΠΡΙΖΟΛΑ ΣΧΑΡΑΣ 28,0 5,0 157,0 ΤΥΡΙ CHEDDAR-GOUDA 27,0 32,0 404,0 ΤΥΡΙ ΣΚΛΗΡΟ 25,0 31,0 387,0 ΦΑΚΕΣ 24,2 1,8 346,0 ΚΟΥΚΙΑ 23,4 2,0 343,0 ΑΡΑΚΑΣ (ΠΙΖΕΛΙΑ) 22,5 1,8 346,0 ΦΑΣΟΛΙΑ ΞΕΡΑ 22,1 1,7 341,0 ΟΣΠΡΙΑ ΓΕΝΙΚΑ 20,0 3,0 350,0 ΨΑΡΙΑ ΠΑΧΙΑ 20,0 10,0 176,0 ΣΥΚΩΤΙ 20,0 5,0 125,0 ΨΑΡΙΑ ΑΠΑΧΑ 19,0 2,5 104,0 ΓΑΡΙΔΕΣ 18,0 1,0 85,0 ΜΥΔΙΑ 18,0 1,0 101,0 ΖΑΜΠΟΝ ΧΟΙΡΙΝΟ ΑΠΑΧΟ 17,9 28,4 330,0 ΚΡΕΑΣ ΑΡΝΙΟΥ 17,0 29,0 339,0 ΑΜΥΓΔΑΛΑ 15,8 56,6 598,0

63 ΚΡΕΑΣ ΒΟΔΙΝΟ ΑΠΑΧΟ 15,2 11,0 164,0 ΣΤΡΙΔΙΑ 15,0 1,0 81,0 ΚΡΕΑΣ ΒΟΔΙΝΟ ΠΑΧΥ 14,2 22,0 259,0 ΚΡΕΑΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ 14,0 7,0 123,0 ΛΟΥΚΑΝΙΚΟ 13,8 28,0 326,0 ΓΑΛΟΠΟΥΛΑ 13,5 13,5 179,0 ΚΡΕΑΣ ΠΡΟΒΑΤΟΥ 11,9 21,1 241,0 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ 11,0 1,0 73,0 ΑΛΕΥΡΙ ΛΕΥΚΟ 10,9 1,1 364,0 ΚΡΕΑΣ ΧΟΙΡΙΝΟ 9,8 37,0 376,0 ΚΑΡΥΔΙΑ ΦΡΕΣΚΑ 9,7 49,0 525,0 ΜΠΕΙΚΟΝ 9,0 65,0 621,0 ΨΩΜΙ ΑΣΠΡΟ 9,0 3,0 263,0 ΓΑΛΑ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΟ 7,0 7,9 138,0 ΡΥΖΙ 6,7 0,7 360,0 ΚΕΙΚ 6,0 9,0 365,0 ΑΥΓΟ ΚΟΤΑΣ (ΕΝΑ) 5,5 5,2 72,0 ΣΟΚΟΛΑΤΑ 5,0 50,0 517,0

64 ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΒΟΥΤΥΡΟΥ 3,3 14,7 420,0 ΛΙΠΟΣ ΧΟΙΡΙΝΟ 3,0 89,0 816,0 ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ (ΒΡΑΣΜΕΝΑ) 3,0 0,0 84,0 ΚΕΤΣΑΠ 2,0 0,0 104,0 ΚΡΕΜΜΥΔΙ 2,0 0,0 44,0 ΜΑΓΙΟΝΕΖΑ 2,0 75,0 682,0 ΠΑΝΤΖΑΡΙΑ 2,0 0,0 44,0 ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΓΕΝΙΚΑ 1,9 15,6 161,0 ΣΠΑΝΑΚΙ 1,8 0,2 17,0 ΠΑΤΑΤΕΣ 1,7 0,1 70,0 ΜΠΑΜΙΕΣ 1,6 0,3 31,0 ΛΑΧΑΝΟ 1,1 0,1 11,0 ΝΤΟΜΑΤΑ 1,1 0,3 19,0

65 ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

66

67 Γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα στην Έλλαδα Σύμφωνα με δημοσίευα της Καθημερίνης, οι ΗΠΑ καταβάλλουν προσπάθειες για την επικράτηση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, ωστόσο η Ελλάδα και άλλα ευρωπαικά κράτη αντιστέκονται. Παρ'όλα αυτά το πρώτο μεταλλαγμένο προιόν που πήρε άδεια για πειραματική καλλιέργεια ήταν η ντομάτα που είχε υποστεί τροποποίηση για επιβράδυνση της ωρίμανσης με το γονίδιο της κατσαρίδας. Μετά ακολούθησε η άδεια για καλλιέργεια μεταλλαγμένου βαμβακιού που εμφανίζει εντομοκτόνο δράση και αντοχή σε ζιζανιοκτόνα. Μετά ήταν η σειρά του μεταλλαγμένου καλαμποκιού. Σημειώνεται πως σε οτι αφορά την εκτροφή των ζώων, οι τροφές που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα δεν είναι μεταλλαγμένες, με εξαίρεση τη σόγια, η οποία κατά περίπου 60% παραμένει γενετικά τροποποιημένο προιόν.

68

69

70

71 Σε ζωικούς οργανισμούς Με την κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών έχει παρατηρηθεί η εμφάνιση συχνών αλλεργικών κρίσεων σε άτομα που είναι επιρρεπή σε συγκεκριμένες αλλεργίες. Ωστόσο έρευνες δείχνουν ότι ο κίνδυνος αλλεργίας που αναφέρεται συχνά δεν είναι υψηλότερος συγκριτικά με τα υπόλοιπα τρόφιμα. Ακόμη η πρόσληψη αντιβιοτικών ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών προκαλεί την αύξηση της ανθεκτικότητας του σε αυτές. Αυτό έχει ως συνέπεια την αναποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών στον οργανισμό όταν αυτό είναι αναγκαίο, π.χ. στην ανάρρωση κάποιας ασθένειας. Ασυνήθιστα υψηλή θνησιμότητα και καθυστέρηση ανάπτυξης βρέθηκε να παρουσιάζουν απόγονοι θηλυκών ποντικών πειραματόζωων τρεφόμενα με γενετικά τροποποιημένη σόγια.

72

73 Στο περιβάλλον Έρευνες δείχνουν ότι η γύρη απο ένα μεταλλαγμένο καλαμπόκι σκότωνε κατά χιλιάδες ένα είδος πεταλούδας. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι διαταράσσεται η ισορροπία του περιβάλλοντος και συνεπώς επηρεάζονται οι τροφικές αλυσίδες. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα θα έχουν αντίστοιχα αποτελέσματα με αυτά των εντομοκτόνων όπως τα κουνούπια απέκτησαν ανθεκτικότητα σε ισχυρά εντομοκτόνα παρομοίως και τώρα το περιβάλλον θα δημιουργήσει νέα είδη εντόμων προκειμένου να είναι ανθεκτικά στα νέα τρόφιμα με τις νέες ιδιότητες.

74

75

76 Τι επιτυγχάνεται με την χρήση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων Με την χρήση τροποποιημένων φυτών και ζώων περιορίζεται η χρήση φυτοφαρμάκων και άλλων χημικών που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ακόμα η ιατρική αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Με την βοήθεια των μεταλλαγμένων μπορούν να λυθούν πολλά ιατρικά προβλήματα αφού μπορούμε να δημιουργήσουμε προιόντα που να δρουν σαν εμβόλια. Οι επιστήμονες προσπαθούν να αναπτύξουν εμβόλια σε φαγώσιμη μορφή μέσα σε μεταλλαγμένα τρόφιμα δηλαδή τα οποία θα μπορούν να μεταφερθούν και να αποθηκευτούν ευκολότερα.

77 Ακόμα η δημιουργία μεταλλαγμένων προιόντων καταπολεμά την φτώχεια και τον υποσιτισμό στις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου. Η φτώχεια αναγκάζει τους ανθρώπους να τρέφονται με λίγες αποκλειστικά τροφές μην παίρνοντας όλες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Αυτό έχει ως συνέπεια πολλά προβλήματα υγείας. Δυστυχώς σε αυτές τις χώρες παρατηρείται μεγάλη ξηρασία αλλά και πολύ αλμυρό νερό. Έτσι η ανάγκη να βρεθούν νέες καλλιεργήσιμες εκτάσεις ώστε να καταπολεμηθεί ο υπερπληθυσμός της γης καθίσταται αδύνατη. Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα έχουν συνήθως καλύτερη γεύση και ποιότητα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής και την ανάπτυξη της οικονομίας.

78

79 Έρευνα σε συσκευασμένα προϊόντα

80 Κάνοντας έρευνα σε 18 προϊόντα βρήκαμε: 27 Πρόσθετα 1 γενετικά τροποποιημένο συστατικό 10 προϊόντα με υψηλό ποσοστό λιπαρών 8 προϊόντα που περιέχουν μεγάλη ποσότητα ζάχαρης Τα προϊόντα αυτά είναι ευρείας κατανάλωσης, κυρίως από νεαρές ηλικίες.

81 Ειδικότερα στα προϊόντα βρήκαμε: % προσθετα 5,5 % γενετικά τροποποιημένα συστατικά 55 % λιπαρά 45 % μεγάλα ποσοστά ζάχαρης Πρόσθετα Γεν. Τροπ. Λιπαρά Ζάχαρη προϊόντα

82 Ερωτηματολόγιο Πήραν μέρος 30 άτομα. 20 άντρες 10 γυναίκες 25 άτομα, ηλικίας ετών 5 άτομα, ηλικίας ετών

83 1. Οι γνώσεις σου σχετικά με το θέμα της διατροφής είναι: Επαρκείς 30% Ικανοποιητικές 57% Δε γνωρίζω 13% Επαρκείς Ικανοποιητικές Δεν γνωίζω

84 2. Έχετε συμβουλευτεί ποτέ διατροφολόγο; Ναι 33% Όχι 67% Ναι Όχι Ναι Όχι

85 3. Έχετε κάνει ποτέ διατροφή ή δίαιτα; Ναι 33% Όχι 67% Ναι Όχι Ναι Όχι

86 4. Γυμνάζεσαι για να χάσεις βάρος; Ναι 40% Όχι 60% Ναι Όχι

87 5. Ελέγχετε τα συστατικά των τροφίμων; Ναι 36% Όχι 64% Ναι Όχι Ναι Όχι

88 6. Πόσο συχνά τρώτε πρωινό; Κάθε μέρα 44% Συχνά 30% Σπάνια 23% Ποτέ 3% Κάθε Μέρα Συχνά Σπάνια Ποτέ Κάθε Μέρα Συχνά Σπάνια Ποτέ

89 7. Πόσες φορές την εβδομάδα τρως Fast Food; Καμία 10% Μία 37% Δύο 36% Περισσότερες από δύο 17% Καμία Μία Δύο Περισσότερες από Δύο Καμία Μία Δύο Περισσότερες από Δύο

90 8. Γνωρίζετε για τα μεταλλαγμένα Προϊόντα; Ναι 40% Όχι 60% Ναι Όχι

91 Συμπεράσματα Τα τρόφιμα που ανήκουν στη Μ.Δ. έχουν μεγάλες δυνατότητες γιατί είναι υψηλής ποιότητας, μεγάλης διατροφικής αξίας και αποτελούν ασπίδα για τον οργανισμό μας. Σ' αυτά περιέχονται όλες οι θρεπτικές ουσίες που μας είναι απαραίτητες. Η παραγωγή των Γεν. Τρ. Τροφίμων θα πρέπει να γίνει μόνο και εφόσον εξασφαλιστεί η προϋπόθεση της προστασίας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος. Πρέπει να αποφεύγουμε τη χρήση επεξεργασμένων και συσκευασμένων προϊόντων γιατί περιέχουν μεγάλες ποσότητες συντηρητικών, ζάχαρης, λιπαρών και πολλές φορές γεν. τρ. συστατικών, π.χ. άμυλο καλαμποκιού γεν. τρ.

92 Στο ερωτηματολόγιο μας διαπιστώσαμε ότι οι περισσότεροι ερωτηθέντες γνωρίζουν για την σωστή διατροφή. Ελάχιστοι συμβουλεύονται διαιτολόγο, δεν γυμνάζονται και δεν ακολουθούν κάποια δίαιτα. Σημαντικό ποσοστό δεν ελέγχει τα συστατικά των τροφίμων, τρέφονται με γρήγορο φαγητό, δεν έχουν επαρκή ενημέρωση για τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Μεγάλο ποσοστό δεν ξεχνούν το πρωινό τους.

93 Βιβλιογραφία Βιολογία Β' Λυκείου, Α. Καψάλης, Β. Περάκη Βιολογία Γ' Λυκείου Γενικής Παιδείας, Πανταζίδης Γ. %B5%CF%83%CE%BF%CE%B3%CE %B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_ %CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF %81%CE%BF%CF%86%CE%AE