Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων

Transcript

1 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων

2 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Τύποι προγραμμάτων περιβαλλοντικής παρακολούθησης 1) Μακρόχρονες έρευνες 2) Παρακολούθηση προσαρμοζόμενης διαχείρισης 3) Προγράμματα Μακρόχρονης Οικολογικής Παρακολούθησης (Long-term Ecological l Monitoring). i

3 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Σχεδιασμός του προγράμματος Μια σειρά βημάτων και κριτηρίων είναι απαραίτητα για τον επιτυχημένο σχεδιασμό και υλοποίηση ενός προγράμματος οικολογικής παρακολούθησης.

4 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 1: Καθορισμός των στόχων της διαχείρισης Το αρχικό βήμα στο σχεδιασμό της παρακολούθησης είναι ο καθορισμός των διαχειριστικών στόχων της περιοχής.

5 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 2: Καθορισμός των στόχων της παρακολούθησης Αφού καθοριστούν οι σκοποί και οι ιδιαίτεροι στόχοι της διαχείρισης της περιοχής, καθορίζονται οι αντίστοιχοι της συστηματικής οικολογικής παρακολούθησης. Όταν καλούμαστε να σχεδιάσουμε ένα πρόγραμμα παρακολούθησης, θα πρέπει να παίρνουμε υπόψη τους οικονομικούς και διαχειριστικούς περιορισμούς που διέπουν κάθε Προστατευόμενη Περιοχή.

6 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 3: Επιλογή παραμέτρων Βήμα 3.3: Αρχική επιλογή παραμέτρων 1. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. 2. Ανάπτυξη μοντέλων σχέσεων-αλληλεξαρτήσεων αλληλεξαρτήσεων. 3. Αρχική επιλογή παραμέτρων παρακολούθησης.

7 Case Study: Πρότυπο σχέσεων αλληλεξαρτήσεων των αρπακτικών πουλιών και των παραγόντων που τα επηρεάζουν στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς ΔΟΜΗ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΗΣ ΧΩΡΟΣ ΦΩΛΙΑΣΜΑΤΟΣ ΖΩΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΧΩΡΟΣ ΚΥΝΗΓΙΟΥ ΤΡΟΦΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΗΣ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΡΟΦΗΣ ΧΩΡΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΝΤΑΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΥΠΟΣ ΒΙΟΤΟΠΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΔΟΛΩΜΑΤΑ ΒΛΑΒΕΡΕΣ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΥΤΩΝ ΚΛΙΜΑ ΦΥΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

8 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, όπως είδαμε τα αρπακτικά είδη είναι η κύρια ομάδα ειδών που αποφασίστηκε αρχικά να τεθούν κάτω από καθεστώς συστηματικής παρακολούθησης. Παράλληλα σύμφωνα με το περιγραφικό μοντέλο σχέσεων αλληλεξαρτήσεων μια σειρά φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων επιδρούν στους πληθυσμούς τους. Διαμορφώνοντας τις σχέσεις επίδρασης μεταξύ παραγόντων και ειδών σύμφωνα με το πρότυπο: Παράγοντας επίδρασης Επιπτώσεις στο βιότοπο Επιπτώσεις στα είδη Δείκτες παρακολούθησης Θα έχουμε WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

9 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Φυσική εξέλιξη της βλάστησης Επιπτώσεις στο βιότοπο Επιπτώσεις στα αρπακτικά Αύξηση ώριμων δασών Αύξηση θέσεων φωλιάσματος Βλί Βελτίωση της ποιότητας των βιοτόπων Μείωση ανοιγμάτων Πύκνωση της δομής δάσους του Μείωση χώρων κυνηγιού Μείωση της αφθονίας διαθεσιμότητας λείας WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

10 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Φυσική εξέλιξη ξη της βλάστησης ης Επιπτώσεις στα αρπακτικά Δείκτες παρακολούθησης Αύξηση θέσεων φωλιάσματος Βελτίωση της ποιότητας των βιοτόπων Μείωση χώρων κυνηγιού Μείωση της αφθονίας διαθεσιμότητας λείας Πληθυσμοί αρπακτικών πουλιών Κατανομή χαρακτηριστικών τοπίου Κατανομή αφθονία ώριμων δασών Κατανομή δεικτών συγκρότησης συστάδων εσωτερικής WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

11 Case Study: Ανάλυση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων καταγραφή δεικτών παρακολούθησης στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς και ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΥΛΟΤΟΜΙΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΡΥΠΑΝΤΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΗΣ ΔΡΟΜΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΝΕΡΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΡΥΠΑΝΣΗΣ WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

12 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 3: Επιλογή παραμέτρων Βήμα 3.4: Τελική επιλογή παραμέτρων 1. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. 2. Ανάπτυξη μοντέλων σχέσεων-αλληλεξαρτήσεων. 3. Αρχική επιλογή των παραμέτρων Μετά την αρχική επιλογή των παραμέτρων, ακολουθεί η τελική επιλογή των παραμέτρων παρακολούθησης.

13 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 3: Επιλογή παραμέτρων 1. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. 2. Ανάπτυξη μοντέλων σχέσεων-αλληλεξαρτήσεων. 3. Αρχική επιλογή των παραμέτρων 4. Τελική επιλογή των παραμέτρων Το επόμενο βήμα στο σχεδιασμό ενός συστήματος παρακολούθησης είναι η σύνταξη της μεθοδολογίας για την απογραφή κάθε παραμέτρου.

14 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 4: Διαμόρφωση μεθοδολογίας Μια σειρά κριτηρίων και παραδοχών θα πρέπει να δέ διέπουν τις μεθόδους παρακολούθησης, όσο και την απογραφή τους.

15 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Στάδια σύνταξης του συστήματος παρακολούθησης Βήμα 4: Διαμόρφωση μεθοδολογίας Τα σημαντικότερα από αυτά είναι: 1. Οι μέθοδοι παρακολούθησης πρέπει να περιγράφονται με όσο γίνεται μεγαλύτερη σαφήνεια έτσι ώστε να είναι πιστά επαναλήψιμες και οι παράμετροι που θα καταγράφονται να είναι κατά το δυνατόν ανεξάρτητες μεταξύ τους. 2. Το προσωπικό που εφαρμόζει το πρόγραμμα παρακολούθησης να έχει ανάλογο βαθμό εμπειρίας. 3. Μέθοδοι χωρικών αναλύσεων (GIS) είναι απαραίτητοι για τη συνδυαστική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

16 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Παρακολούθηση ητων οικολογικών αξιών Στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, το μωσαϊκό των βιοτόπων και η δομή των δασών αποτελούν σημαντικά οικολογικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την ύπαρξη των αρπακτικών αλλά και των υπόλοιπων μορφών βιοποικιλότητας. Παράγοντες επίδρασης Αβιοτικοί παράγοντες Φυσικές διαταραχές Βιότοποι ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ Επίπεδο τοπίου Κατά χώρο δομή του τοπίου Στάδια εξέλιξης Ποικιλότητα βιότοπων Βιοποικιλότητα Πληθυσμοί και βιότοποι αρπακτικών πουλιών Πληθυσμοί και βιότοποι άλλων ειδών Φυσική εξέλιξη της βλάστησης Ανθρώπινες δραστηριότητες Επίπεδο βιοτόπων Εσωτερική συγκρότηση των συστάδων Ποικιλότητα ειδών Τροφικά πλέγματα

17 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Παρακολούθηση ητων οικολογικών αξιών Η παρακολούθηση των μεταβολών και της δυναμικής της εξέλιξης της βλάστησης αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί προς δυο κατευθύνσεις: την οριζόντια (ανάλυση τοπίου) ) και την κατακόρυφη (εσωτερική συγκρότηση συστάδων). Παράγοντες επίδρασης Αβιοτικοί παράγοντες Φυσικές διαταραχές Βιότοποι ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ Επίπεδο τοπίου Κατά χώρο δομή του τοπίου Στάδια εξέλιξης Ποικιλότητα βιότοπων Βιοποικιλότητα Πληθυσμοί και βιότοποι αρπακτικών πουλιών Πληθυσμοί και βιότοποι άλλων ειδών Φυσική εξέλιξη της βλάστησης Ανθρώπινες δραστηριότητες Επίπεδο βιοτόπων Εσωτερική συγκρότηση των συστάδων Ποικιλότητα ειδών Τροφικά πλέγματα

18 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Παρακολούθηση ητου τοπίου και των βιοτόπων Παράμετροι Επίπεδο τοπίου Χωρική δομή του τοπίου Σάδ Στάδια εξέλιξης ξ Ποικιλότητα των βιοτόπων Μέθοδοι Ανάλυση δορυφορικής εικόνας και χρήση προγράμματος Γ.Σ.Π. (GIS) Επειδή για τα περισσότερα είδη που επηρεάζονται από την οριζόντια δομή της βλάστησης, το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της δομής του τοπίου είναι οι περιοχές ανάμεσα σε διαφορετικούς βιοτόπους, αποφασίστηκε η ανάλυση δορυφορικής εικόνας της μέγιστης διακριτικής ικανότητας. WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

19 Οριζόντια δομή της βλάστησης (ανάλυση χρησιμοποίηση δορυφορικής εικόνας IKONOS ικανότητας ενός (1) μέτρου. τοπίου) με διακριτικής

20 WWF Πρόγραμμα Δαδιάς Παρακολούθηση Οικολογικών Αξιών Buffer zone Core areas Villages Fields Openings Forest Main roads Παρακολούθηση τοπίου και βιοτόπων Κάλυψη γης -Δάσος: 76,57% -Ανοίγματα: 8,78% -Αγροτικές καλλιέργειες: 12,48% -Υποδομές Υποδομές (δρόμοι, (δρόμοι οικισμοί): 2 2,17% 17% WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

21 Buffer zone Core areas Villages Fields Openings Forest BL BL/Psp BL/Qsp BL/Qsp/Psp Cedrus Clouds Psp Psp/BL Psp/BL/Qsp Psp/Qsp Psp/Qsp/BL Qsp Qsp/BL Qsp/BL/Psp Qsp/Psp Qsp/Psp/BL WWF Πρόγραμμα Δαδιάς Παρακολούθηση Οικολογικών Αξιών Παρακολούθηση τοπίου και βιοτόπων Κατηγορίες βλάστησης (14 συνδυασμοί) -Δρυοδάση, ρ η μ μικτά δρυός: ρ ς 41,40% -Πευκοδάση, μικτά πεύκης : 34,27% -Δάση πλατυφύλλων: 2,15% WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

22 Κλίμακα 1:

23 WWF Πρόγραμμα Δαδιάς Παρακολούθηση Οικολογικών Αξιών Παρακολούθηση τοπίου και βιοτόπων Παράμετροι ρ Επίπεδο τοπίου Χωρική δομή του τοπίου Στάδια εξέλιξης Ποικιλότητα των βιοτόπων Μέθοδοι Ανάλυση δορυφορικής εικόνας και χρήση προγράμματος Γ.Σ.Π. (GIS) Επίπεδο βιοτόπων Εσωτερική συγκρότηση των συστάδων του δάσους Ανάλυση της δομής των συστάδων με στατιστική εκτίμηση παραμέτρων δομής του δάσους WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

24 WWF Πρόγραμμα Δαδιάς Παρακολούθηση Οικολογικών Αξιών Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών λώ Παράμετροι παρακολούθησης Σχετική αφθονία των αρπακτικών Πληθυσμοί Αναπαραγωγική επιτυχία Εντατική μελέτη του πληθυσμού του Μαυρόγυπα Αρπακτικά Διαθέσιμοι Βιότοποι Φωλιάσματος και Κυνηγιού Παρακολούθηση Τοπίου και Βιοτόπων Παρακολούθηση καταλληλότητας βιοτόπων Τροφή Εξειδικευμένη έρευνα για την αφθονία και προσιτότητα της λείας από τα αρπακτικά Παρακολούθηση δηλητηριασμένων η ηρ δολωμάτων WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

25 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Μέθοδοι Μεθοδολογία Παρακολούθηση της σχετικής αφθονίας των αρπακτικών πουλιών Buffer zones Strict protected areas # View points 2001 View points area 2001 Dadia Protected Area Raptor monitoring 1. Σημεία Θέας 2. Οδικές διαδρομές Road transect lines 2001 # Road transect area # 2 4 # 3 1 # Προϊόντα (Αποτελέσματα) μ Πληθυσμιακοί δείκτες Σύνολο επικρατειών ανά είδος # # # # 15 # 19 # 14 6 # 13 # 23 # # # # # # 8 5 # # 7 # 6 # # 11 9 # 10 7 WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

26 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Μεθοδολογία Εκτίμηση η των επικρατειών Η εκτίμηση των επικρατειών γίνεται με καθορισμένα βήματα, έτσι ώστε να είναι εφικτή η σύγκριση ανάμεσα στα έτη. Σε πρώτη φάση πραγματοποιείται εκτίμηση επικρατειών ανά είδος και ανά δειγματοληπτική επιφάνεια με χρήση του προγράμματος ArcGIS Υπολογισμός επικρατειών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια (σημεία θέας και οδικές διαδρομές) (για παράδειγμα επικράτειες Κραυγαετού)

27 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Μεθοδολογία Εκτίμηση η των επικρατειών Οι επικράτειες όμως επεκτείνονται πέρα από τα όρια των δειγματοληπτικών επιφανειών και συχνά η ίδια επικράτεια συνεχίζει στην περιοχή γειτονικών περιοχών. WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

28 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Μεθοδολογία Εκτίμηση η των επικρατειών Γι αυτό σε δεύτερη φάση, με βάση τις ερμηνείες του προηγούμενου σταδίου, δημιουργούνται νέα πολύγωνα αντιπροσωπεύοντας το τελικό αποτέλεσμα της εκτίμησης των επικρατειών ανά είδος. WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ Υπολογισμός τελικών επικρατειών

29 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Μεθοδολογία Εκτίμηση η των επικρατειών Κραυγαετός 2003 Βέβαιες επικράτειες 17 Πιθανές επικράτειες 3 Σύνολο επικρατειών 20

30 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Μεθοδολογία Εκτίμηση η των επικρατειών Γερακίνα 2003 Βέβαιες επικράτειες 121 Πιθανές επικράτειες 9 Σύνολο επικρατειών 130

31 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Παρακολούθηση του Μαυρόγυπα Μεθοδολογία Παρακολούθηση πληθυσμιακών δεδομένων και αναπαραγωγικής επιτυχίας Villages Black Vulture Nesting area Strict Protection Zone Buffer Zone Soufli Μέθοδοι 1. Προσδιορισμός των περιοχών φωλεοποίησης Dadia 2. Αναπαραγωγική επιτυχία του πληθυσμού Lefkimi 3. Καταγραφή των πληθυσμών στις ταΐστρες WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

32 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Παρακολούθηση του Μαυρόγυπα Χρονική περίοδος Αναπαραγόμενος πληθυσμός: ζευγάρια Αναπαραγωγική επιτυχία: 52,63% - 76,20% Μέγιστος αριθμός που καταγράφηκε στην ταΐστρα: 89 άτομα (2001) Εκτίμηση συνολικού πληθυσμού: άτομα WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

33 XY XY XY XY XY XY XY Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Παρακολούθηση καταλληλότητας βιοτόπου φωλιάσματος του Μαυρόγυπα Χάρτες πιθανότητας εμφάνισης θέσεων φωλεοποίησης του Μαυρόγυπα Μεθοδολογία Ανάπτυξη οικολογικών μοντέλων με χρήση GIS, λογιστικής ( α) παλινδρόμησης και Bayes στατιστικής () γ () δ Όρια πυρήνων Περιφερειακή ζώνη () β (X) () ε ( στ) WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ () ζ

34 Παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών Παρακολούθηση καταλληλότητας βιοτόπου φωλιάσματος του Μαυρόγυπα Μεθοδολογία Ανάπτυξη οικολογικών μοντέλων με χρήση GIS, λογιστικής παλινδρόμησης και Bayes στατιστικής WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

35 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Πειραματική εφαρμογή του σχεδίου συστηματικής παρακολούθησης Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σχεδίου παρακολούθησης είναι υποχρεωτική η πειραματική, δοκιμαστική εφαρμογή του. Μ αυτό επιτυγχάνεται: 1. Η αναθεώρηση του καταλόγου παραμέτρων παρακολούθησης. των θεμάτων και των 2. Η βελτίωση των μεθόδων καταγραφής και των τεχνικών αξιολόγησης των δεδομένων.

36 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Οικολογικές αξίες η 1 Φάση Ιανουάριος - Δεκέμβριος 1999 ης Σύνταξη 1 εκδοχής σχεδίου συστηματικής παρακολούθησης Σκοπός της διαχείρισης Σκοπός της συστηματικής παρακολούθησης Στόχοι της συστηματικής παρακολούθησης Διαδικασία σχεδιασμού συστηματικής παρακολούθησης Επιλογή παραμέτρων παρακολούθησης Επιλογή μεθόδων παρακολούθησης WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

37 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης 1η Φάση Πειραματική εφαρμογή της 1 εκδοχής του σχεδίου συστηματικής παρακολούθησης ης η 2 Φάση Ιανουάριος - Δεκέμβριος 2000 Δεδομένα Αξιολόγηση των δεδομένων της πειραματικής εφαρμογής η 2 εκδοχή του σχεδίου συστηματικής παρακολούθησης WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

38 Case study: Πρόγραμμα Παρακολούθησης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης 2η Φάση ης Πειραματική εφαρμογή της 2 εκδοχής του σχεδίου συστηματικής παρακολούθησης η 3 Φάση Δεδομένα Ιανουάριος - Δεκέμβριος 2001 Αξιολόγηση των δεδομένων της πειραματικής εφαρμογής Σύνταξη της τελικής εκδοχής του σχεδίου συστηματικής παρακολούθησης WWF ΕΛΛΑΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΑΔΙΑΣ

39 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Μετά την τελική παρακολούθησης, εφαρμογή του. έκδοση του το πρόγραμμα σχεδίου μπαίνει συστηματικής στην κανονική Τέσσερα στάδια υλοποίησης, άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους πρέπει να ακολουθούνται για να εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα του προγράμματος.

40 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

41 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Αναλυτικότερα: Συλλογή δεδομένων: Τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τις εργασίες πεδίου θα βρίσκονται σε μια μεγάλη ποικιλία μορφών, με συμπληρωμένα πρωτόκολλα καταγραφής στοιχείων (π.χ. παρατηρήσεις αρπακτικών πουλιών), λώ ) στοιχεία από Υπηρεσίες, χαρτογραφικά δεδομένα κλπ.

42 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Συλλογή δεδομένων Για να είναι δυνατή η χρησιμοποίηση όλων αυτών των δεδομένων σε μορφή εύχρηστη για την αξιολόγηση και ερμηνεία τους, θα πρέπει να οργανωθούν σε μία ειδική μορφή. Όλη αυτή η διαδικασία καλείται σύνθεση δεδομένων και θα πρέπει να ακολουθεί τα παρακάτω βήματα: Συγκέντρωση δεδομένων Αξιολόγηση δεδομένων Ανάλυση δεδομένων Παρουσίαση αποτελεσμάτων Συγγραφή περιοδικών αναφορών

43 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Αξιολόγηση - Ερμηνεία αναφορά αποτελεσμάτων / Ερμηνευτική Η βασικότερη εργασία της συστηματικής παρακολούθησης είναι η αξιολόγηση και ερμηνεία όλων των αποτελεσμάτων. Για την εργασία αυτή μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο τα αποτελέσματα των περιοδικών αναφορών όσο και τα αποτελέσματα άλλων πηγών (π.χ. ερευνητικά συμπεράσματα, πρότυπα σχέσεων και αξιολογημένα στοιχεία άλλων εργασιών).

44 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Αξιολόγηση - Ερμηνεία αναφορά αποτελεσμάτων / Ερμηνευτική Τα αποτελέσματα των αναλύσεων της αξιολόγησης αποτελούν το περιεχόμενο μιας ερμηνευτικής αναφοράς που ο ρόλος της διαφέρει από αυτόν της περιοδικής αναφοράς. Η ερμηνευτική αναφορά είναι πιο αναλυτική και περιεκτική και δίνει έμφαση στην ερμηνεία αποτελεσμάτων του παρελθόντος, του παρόντος και στην αξιολόγηση η των προβλεπόμενων τάσεων.

45 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Αξιολόγηση - Ερμηνεία αναφορά αποτελεσμάτων / Ερμηνευτική Με βάση αυτές τις αναλύσεις: 1. Θα εξάγονται συμπεράσματα για την πορεία και την τάση των παρακολουθούμενων παραμέτρων. 2. Θα εξακριβώνεται η συνάφεια πληροφοριών με τους ειδικούς στόχους. των συλλεγόμενων 3. Θα εξάγονται συμπεράσματα που θα χρησιμοποιούνται στις διαχειριστικές αποφάσεις της περιοχής. 4. Θα αναγνωρίζονται τα κενά της γνώσης για ειδικά θέματα, με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται η ανάγκη διεξαγωγής ειδικών ερευνητικών εργασιών.

46 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Αξιολόγηση - Ερμηνεία αναφορά αποτελεσμάτων / Ερμηνευτική Περιοδικές Αξιολόγηση αναφορές των τάσεων Άλλα αξιολογημένα στοιχεία Συσχέτιση με τους σκοπούς και στόχους Ερμηνευτική αναφορά Τρέχουσα έρευνα Συμπεράσματα για τη διαχείριση Γνωστά πρότυπα σχέσεων Ανάδειξη αναγκών έρευνας

47 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Χρήση των αποτελεσμάτων διαχειριστικές αποφάσεις. της παρακολούθησης στις Ο ρόλος της συστηματικής παρακολούθησης είναι να παρέχει πληροφορίες για την κατάσταση και τάση των φυσικών πόρων και των οικολογικών αξιών στους φορείς που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση της περιοχής. Από τη στιγμή που θα εξακριβωθεί ότι υπάρχουν μη επιθυμητές καταστάσεις, το πρόγραμμα παρακολούθησης θα πρέπει να παρέχει όλη την αναγκαία πληροφορία και γνώση στους φορείς διαχείρισης, έτσι ώστε να τροποποιηθούν οι διαχειριστικές πρακτικές.

48 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Υλοποίηση του συστήματος παρακολούθησης Χρήση των αποτελεσμάτων διαχειριστικές αποφάσεις. της παρακολούθησης στις Για να είναι δυνατή η συνεργασία των υπεύθυνων των φορέων διαχείρισης με το πρόγραμμα παρακολούθησης, θα πρέπει να είναι ενήμεροι για όλα τα στάδια του προγράμματος και κάθε φορά να τους γίνεται διεξοδική δ ανάλυση των αποτελεσμάτων.

49 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Φυσικοί & Ανθρωπογενείς παράγοντες επίδρασης στις οικολογικές αξίες Πρακτικές διαχείρισης των φυσικών πόρων Χρήση των αποτελεσμάτων της παρακολούθησης στις διαχειριστικές αποφάσεις. Κατάσταση των οικολογικών αξιών Πρόγραμμα Παρακολούθησης & Έρευνα Ενημέρωση Φορέων Διαχείρισης

50 Επιστημονική παρακολούθηση βιοτόπων Γενική σύνοψη Τα προγράμματα παρακολούθησης είναι σημαντικά εργαλεία για τη συνεχή βελτίωση των διαχειριστικών μέτρων και αποφάσεων σε μια περιοχή. Για να είναι χρήσιμα τα αποτελέσματα της παρακολούθησης, θα πρέπει οσχεδιασμός και οι σκοποί ενός προγράμματος παρακολούθησης να είναι σύμφωνοι με τους σκοπούς διαχείρισης της περιοχής. Ο ρόλος της συστηματικής παρακολούθησης είναι να παρέχει πληροφορίες ρ για την κατάσταση και τάση των φυσικών πόρων και των οικολογικών αξιών στους φορείς που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση της περιοχής.