Αντίρριο, 14/03/2017 Προδιαγραφές Εργαστηριακής Εργασίας για το μάθημα «Μεταγλωττιστές»

Transcript

1 Αντίρριο, 14/03/2017 Προδιαγραφές Εργαστηριακής Εργασίας για το μάθημα «Μεταγλωττιστές» Η εργασία έχει ως στόχο τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός μεταγλωττιστή για την γλώσσα Ciscal, χρησιμοποιώντας σαν εργαλεία υλοποίησης τον κατασκευαστή λεκτικών αναλυτών lex/flex, τον κατασκευαστή συντακτικών αναλυτών yacc/bison και ως γλώσσα υλοποίησης κυρίως την C. Επιτρέπεται και η χρήση άλλων γλωσσών υλοποίησης (C++, Java, python κλπ) αλλά δεν θα υποστηριχθούν σε επίπεδο εργαλείων, άρα θα πρέπει να βρείτε τα εργαλεία και τις ρυθμίσεις τους μόνοι σας. Το προτεινόμενο λειτουργικό σύστημα ανάπτυξης είναι μία έκδοση του Linux (πχ Ubuntu). Όποιοι δεν έχουν εγκατεστημένο το λειτουργικό σύστημα στον υπολογιστή τους μπορούν να κάνουν χρήση κάποιας εφαρμογής εκτέλεσης εικονικών μηχανών πχ VirtualBox ( και στη συνέχεια να κατεβάσουν κάποια διανομή του Linux ( ). Χρονοπρόγραμμα Η εργασία θα αποτελείται από τέσσερα στάδια τα οποία θα έχουν ως ενδιάμεσους στόχους: 1. Την δημιουργία του λεκτικού αναλυτή με χρήση του flex 2. Την δημιουργία του συντακτικού αναλυτή με χρήση του bison 3. Την παραγωγή ενδιάμεσου κώδικα 4. Την δημιουργία διερμηνευτή που θα εκτελεί τον ενδιάμεσο κώδικα. Στο παράρτημα Α υπάρχει αναλυτική περιγραφή της γλώσσας και ένα παράδειγμα από πρόγραμμα γραμμένο σε ciscal. Στο παράρτημα Β φαίνεται αναλυτικά η γραμματική της γλώσσσας. Μέρος 1 Κατασκευή Λεκτικού Αναλυτή Ο λεκτικός αναλυτής είναι ένα τμήμα ενός μεταγλωττιστή, το οποίο αποσυνθέτει ένα πρόγραμμα στις λεκτικές μονάδες από τις οποίες αποτελείται. Στην περίπτωση που αναγνωρίσει κάποιο σφάλμα (για παράδειγμα έναν χαρακτήρα που δεν ανήκει στο αλφάβητο της γλώσσας) βγάζει ένα κατάλληλο μήνυμα λάθους και τερματίζει τη λειτουργία του μεταγλωττιστή. Μαζί με την εκφώνηση της άσκησης θα είναι διαθέσιμα και ένα παράδειγμα προδιαγραφής λεκτικού αναλυτή για τη γλώσσα Mini-C καθώς και του αντίστοιχου πίνακα συμβόλων τα οποίο μπορείτε να προσαρμόσετε για να κατασκευάσετε τον λεκτικό αναλυτή της Ciscal. Διαδικασία Αξιολόγησης Κάθε ομάδα θα πρέπει να παραδίδει στο eclass όλα τα σχετικά αρχεία (πηγαία αρχεία, Makefile, βιβλιοθήκες, εκτελέσιμα κλπ) για τον έλεγχο της προόδου και εκτέλεσης του μεταγλωττιστή. Σε κάθε φάση του έργου θα παραδίδεται ένα zip αρχείο που θα περιέχει όλα τα αρχεία με τη σωστή εσωτερική μορφή φακέλων ώστε να είναι εφικτή η αναδημιουργία του εκτελέσιμου αρχείου με εκτέλεση μια εντολής make καθώς και ένα εκτελέσιμο. Επιπλέον θα παραδίδει και κείμενο 1-2 σελίδες που θα αναφέρει:

2 Το ποσοστό συμμετοχής και το αντικείμενο της συμμετοχής κάθε μέλους της ομάδας στο τελικό αποτέλεσμα Το ποσοστό ολοκλήρωσης των στόχων κάθε φάσης Σχόλια ή παρατηρήσεις για το αρχείο που παραδίδεται. Τα σημεία αξιολόγησης για το 1 ο μέρος της εργασίας θα είναι: Δημιουργία κανόνων για αναγνώριση όλων των λεκτικών μονάδων της γλώσσας Αφαίρεση σχολίων Δημιουργία 1 ης έκδοσης πίνακα συμβόλων Δημιουργία μηχανισμού σφαλμάτων Δημιουργία εκτελέσιμου προγράμματος Επιτυχής αναγνώριση λεκτικών μονάδων προγραμμάτων ελέγχου Αναφορές 1. Γ. Μανής, Εργασία μεταγλωττιστών 2017.

3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Η γλώσσα προγραμματισμού Ciscal Η Ciscal είναι μια μικρή γλώσσα προγραμματισμού. Παρόλο που οι προγραμματιστικές της ικανότητες είναι μικρές, η εκπαιδευτική αυτή γλώσσα περιέχει πλούσια στοιχεία και η κατασκευή του μεταγλωττιστή της έχει να παρουσιάσει αρκετό ενδιαφέρον, αφού περιέχονται σε αυτήν πολλές εντολές που χρησιμοποιούνται από άλλες γλώσσες, καθώς και κάποιες πρωτότυπες. Η Ciscal περιέχει συναρτήσεις και διαδικασίες, μετάδοση παραμέτρων με αναφορά και τιμή, αναδρομικές κλήσεις, κλπ. Επίσης, επιτρέπει φώλιασμα στη δήλωση συναρτήσεων και διαδικασιών κάτι που λίγες γλώσσες υποστηρίζουν (το υποστηρίζει η Pascal, δεν το υποστηρίζει η C). Από την άλλη όμως πλευρά, η Ciscal δεν υποστηρίζει βασικά προγραμματιστικά εργαλεία όπως η δομή for καθώς και πραγματικούς αριθμούς και συμβολοσειρές. Οι παραλήψεις αυτές έχουν γίνει ώστε να απλουστευτεί η διαδικασία κατασκευής του μεταγλωττιστή, μία απλούστευση όμως που έχει να κάνει μόνο με τη μείωση των γραμμών του κώδικα και όχι με τη δυσκολία κατασκευής του, αφού οι δομές που υποστηρίζει είναι αυτές που παρουσιάζουν περισσότερο ενδιαφέρον όσον αφορά την υλοποίηση, ενώ η διάκριση ανάμεσα σε πραγματικούς και ακεραίους αριθμούς δεν έχει να προσφέρει κάτι εκπαιδευτικά. Λεκτικές μονάδες Το αλφάβητο της Ciscal αποτελείται από τα μικρά και κεφαλαία γράμματα της λατινικής αλφαβήτου («Α»,,«Ζ» και «a»,,«z»), τα αριθμητικά ψηφία («0»,,«9»), τα σύμβολα των αριθμητικών πράξεων («+», «-», «*», «/»), τους τελεστές συσχέτισης («<», «>», «=», «<=», «>=», «<>», το σύμβολο ανάθεσης «:=», τους διαχωριστές («;», «,») καθώς και τα σύμβολα ομαδοποίησης (,,«(»,«)»,«[»,«]») και διαχωρισμού σχολίων («\*»,«*\»). Μερικές λέξεις είναι δεσμευμένες: and declare do else enddeclare exit procedure function print call if in inout not select program or return while default Οι λέξεις αυτές δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μεταβλητές. Οι σταθερές της γλώσσας είναι ακέραιες σταθερές που αποτελούνται από προαιρετικό πρόσημο και από μία ακολουθία αριθμητικών ψηφίων. Τα αναγνωριστικά της γλώσσας είναι συμβολοσειρές που αποτελούνται από γράμματα και ψηφία, αρχίζοντας όμως από γράμμα. Ο μεταγλωττιστής λαμβάνει υπόψη του μόνο τα τριάντα πρώτα γράμματα. Οι λευκοί χαρακτήρες (tab, space, return) αγνοούνται και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς να επηρεάζεται η λειτουργία του μεταγλωττιστή, αρκεί βέβαια να μη βρίσκονται μέσα σε δεσμευμένες λέξεις, αναγνωριστικά, σταθερές, ή άλλες δεσμευμένες λέξεις. Το ίδιο ισχύει και για τα σχόλια, τα οποία πρέπει να βρίσκονται ανάμεσα στα σύμβολα \* και *\.

4 Τύποι και δηλώσεις μεταβλητών Ο μοναδικός τύπος δεδομένων που υποστηρίζει η Ciscal είναι οι ακέραιοι αριθμοί. Οι ακέραιοι αριθμοί πρέπει να έχουν τιμές από έως Η δήλωση γίνεται με την εντολή declare. Ακολουθούν τα ονόματα των αναγνωριστικών χωρίς καμία άλλη δήλωση, αφού γνωρίζουμε ότι πρόκειται για ακέραιες μεταβλητές. Οι μεταβλητές χωρίζονται μεταξύ τους με κόμματα. Το τέλος της δήλωσης των μεταβλητών γίνεται με την εντολή enddeclare. Τελεστές και εκφράσεις Η προτεραιότητα των τελεστών από τη μεγαλύτερη στη μικρότερη είναι: (1) Μοναδικοί «not» (2) Πολλαπλασιαστικοί «*», «/» (3) Μοναδικοί προσθετικοί «+», «-» (4) Δυαδικοί προσθετικοί «+», «-» (5) Σχεσιακοί «=», «<», «>», «<>», «<=», «>=» (6) Λογικοί «and», «or» Εντολές Εκχώρηση Id := expression Χρησιμοποιείται για την ανάθεση της τιμής μίας μεταβλητής ή μίας σταθεράς, ή μίας έκφρασης σε μία μεταβλητή. Απόφασης if (condition)... [ else... ] Η εντολή απόφασης εκτιμάει εάν ισχύει η συνθήκη condition και εάν πράγματι ισχύει εκτελούνται οι εντολές που ακολουθούν. Το else δεν αποτελεί υποχρεωτικό τμήμα της εντολής και γι αυτό βρίσκεται σε αγκύλη. Οι εντολές που το ακολουθούν εκτελούνται εάν η συνθήκη condition δεν ισχύει. Τα άγκιστρα δεν είναι υποχρεωτικά, όταν έχουμε μόνο μία εντολή. Επανάληψης do... while (condition) Η εντολή επανάληψης εκτελεί τις εντολές που βρίσκονται ανάμεσα στα άγκιστρα και τις επαναλαμβάνει έως ότου η συνθήκη condition δεν ισχύει ή εκτελεστεί η εντολή exit. Με την εντολή exit η εκτέλεση μεταφέρεται έξω από το βρόχο.

5 while (condition)... Η εντολή επανάληψης εκτελεί τις εντολές που βρίσκονται ανάμεσα στα άγκιστρα και τις επαναλαμβάνει έως ότου η συνθήκη condition δεν ισχύει. Επιλογής select (id) 1:... 2:... 3:... default:... Ανάλογα με την τιμή του id εκτελείται μία από τις επιλογές. Αν id=1 η πρώτη, αν id=2 η δεύτερη, κ.ο.κ.. Αν καμία από τις επιλογές δεν ισούται με την τιμή του id, τότε εκτελείται η default. Προσοχή οι αριθμοί που εκφράζουν τις επιλογές πρέπει να ξεκινούν από το 1 και να είναι συνεχόμενοι. Επιστροφής return (expression) Χρησιμοποιείται μέσα σε συναρτήσεις για να επιστραφεί το αποτέλεσμα της συνάρτησης. Κλήσης Συνάρτησης call function_name(actual_parameters) Χρησιμοποιείται για την κλήση της συνάρτησης. Δώστε προσοχή στη μορφή των παραμέτρων ώστε να ταυτίζονται με την δήλωση της συνάρτησης Εκτύπωσης print(expression) Εμφανίζει στην οθόνη το αποτέλεσμα της αποτίμησης του expression Υποπρογράμματα Η Ciscal υποστηρίζει συναρτήσεις και διαδικασίες function id (formal_parameters) variable declarations subprograms sequence of statements procedure id (formal_parameters) variable declarations subprograms sequence of statements

6 H «formal_parameters» είναι η λίστα των τυπικών παραμέτρων. Οι διαδικασίες και οι συναρτήσεις μπορούν να φωλιάσουν η μία μέσα στην άλλη και οι κανόνες εμβέλειας είναι όπως της PASCAL. Η επιστροφή της τιμής μιας συνάρτησης γίνεται με την εντολή return. Η κλήση μιας διαδικασίας γίνεται με την εντολή call. Μετάδοση παραμέτρων Η Ciscal υποστηρίζει δύο τρόπους μετάδοσης παραμέτρων: (1) με σταθερή τιμή. Δηλώνεται με τη λεκτική μονάδα in. Αλλαγές στην τιμή της δεν επιστρέφονται στο τμήμα τους προγράμματος που κάλεσε τη συνάρτηση (2) με αναφορά. Δηλώνεται με τη λεκτική μονάδα inout. Κάθε αλλαγή στη τιμή της μεταφέρεται και στο πρόγραμμα που κάλεσε τη συνάρτηση. Μορφή προγράμματος program id variable declarations subprograms sequence of statements Παράδειγμα προγράμματος /* Αυτό είναι σχόλιο */ program test1 declare a, a1, b, abc, max1 enddeclare function max (in a, in b) /*no declaration*/ /*no local functions*/ if (a<b) return (b); else return (a); procedure fib (in n, inout ret) declare low,high enddeclare /* no local functions */ if ( n = 0 ) ret := 0; else if ( n = 1 ) ret := 1; else call fib(in n-1, inout high); call fib(in n-2, inout low); ret := high + low;

7 a := 5; b := 4; a1 := 2; max1 := max (in a1, in a); call fib (in b, inout max1); print (max1);

8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Γραμματική της Ciscal <PROGRAM> ::= program ID <BLOCK> <BLOCK> ::= <DECLARATIONS> <SUBPROGRAMS> <SEQUENCE> <DECLARATIONS> ::= ε declare <VARLIST> enddeclare <VARLIST> ::= ε ID (, ID )* <SUBPROGRAMS> ::= ( <FUNC> ) * <FUNC> ::= procedure ID <FUNCBODY> function ID <FUNCBODY> <FUNCBODY> ::= <FORMALPARS> <BLOCK> <FORMALPARS> ::= ( ε <FORMALPARLIST> ) <FORMALPARLIST> ::= <FORMALPARITEM> (, <FORMALPARITEM> )* <FORMALPARITEM> ::= in ID inout ID <SEQUENCE> ::= <STATEMENT> ( ; <STATEMENT> )* <BRACKETS-SEQ> ::= <SEQUENCE> <BRACK-OR-STAT> ::= <BRACKETS-SEQ> <STATEMENT> <STATEMENT> ::= ε <ASSIGNMENT-STAT> <IF-STAT> <ELSEPART> <WHILE-STAT> <SELECT-STAT> <DO-WHILE-STAT> <EXIT-STAT> <ASSIGNMENT-STAT> <IF-STAT> <DO-WHILE-STAT> <WHILE-STAT> <SELECT-STAT> <EXIT-STAT> <RETURN-STAT> <PRINT-STAT> <CALL-STAT> ::= ID := <EXPRESSION> ::= if (<CONDITION>) <BRACK-OR-STAT> <ELSEPART> ::= ε else <BRACK-OR-STAT> ::= while (<CONDITION>) <BRACK-OR-STAT> ::= select (ID) (CONST: <BRACK-OR-STAT>)* DEFAULT: <BRACK-OR-STAT> ::= do <BRACK-OR-STAT> while (<CONDITION>) ::= exit <RETURN-STAT> ::= return (<EXPRESSION>) <PRINT-STAT> ::= print (<EXPRESSION>) <CALL-STAT> ::= call ID <ACTUALPARS> <ACTUALPARS> ::= ( ε <ACTUALPARLIST> ) <ACTUALPARLIST> ::= <ACTUALPARITEM> (, <ACTUALPARITEM> )* <ACTUALPARITEM> ::= in <EXPRESSION> inout ID <CONDITION> <BOOLTERM> ::= <BOOLTERM> (or <BOOLTERM>)* ::= <BOOLFACTOR> (and <BOOLFACTOR>)* <BOOLFACTOR> ::=not [<CONDITION>]

9 [<CONDITION>] <EXPRESSION> <RELATIONAL-OPER> <EXPRESSION> <EXPRESSION> ::= <OPTIONAL-SIGN> <TERM> ( <ADD-OPER> <TERM>)* <TERM> ::= <FACTOR> (<MUL-OPER> <FACTOR>)* <FACTOR> ::= CONSTANT (<EXPRESSION>) ID <IDTAIL> <IDTAIL> ::= ε <ACTUALPARS> <RELATIONAL-OPER> ::= = < <= <> >= > <ADD-OPER> ::= + - <MUL-OPER> ::= * / <OPTIONAL-SIGN> ::= ε <ADD-OPER>