K. Ch. Karagounis and G. Kouroupetrorglou (Eds.): The Psaltic Art as an Autonomous Science, 2015

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "K. Ch. Karagounis and G. Kouroupetrorglou (Eds.): The Psaltic Art as an Autonomous Science, 2015"

Transcript

1 K. Ch. Karagounis and G. Kouroupetrorglou (Eds.): The Psaltic Art as an Autonomous Science, 2015 Ὀρθογραφία Ἴσου, Ὀλίγου, Ἀποστρόφου, καὶ Ὀξείας ἀντὶ Ὀλίγου μερικὴ θεώρηση τῆς ὀρθογραφίας τῆς σημειογραφίας, καὶ ἰδιαίτερα τῶν σημαδίων Ὀλίγον καὶ Ὀξεῖα Γρηγόριος Θ. Στάθης Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Περίληψη. Ἡ προσεκτικὴ θεώρηση τῶν κανόνων ὀρθογραφίας στὶς παντοῖες θεωρητικὲς συγγραφές, βυζαντινὲς καὶ μεταβυζαντινές, ἐκδεδομένες καὶ ἀνέκδοτες,, ποὺ ἀφοροῦν στὰ τρία βασικὰ σημάδια τῆς σημειογραφίας, δηλαδὴ τοῦ Ἴσου, τοῦ Ὀλίγου καὶ τῆς Ἀποστρόφου, καὶ παρεμφερῶς καὶ τῆς Ὀξείας καὶ τῆς Πεταστῆς, ὑπαγορεύει τὴν ὀρθὴ χρήση τῆς Ὀξείας, ἄρα καὶ τὴν ἐπαναφορά της στὴν σύγχρονη ἀναλυτικὴ σημειογραφία μας. Πρόκειται γιὰ τὴν ὀρθογραφία τῆς σημειογραφίας σὲ ὅσες περιπτώσεις ὑπαγορεύουν οἱ κανόνες τὴν χρήση τῆς Ὀξείας ἀντὶ τοῦ Ὀλίγου νὰ φέρει τὰ ἀνιόντα πνεύματα Κέντημα καὶ Ὑψηλή, καὶ τὰ κατὰ περίπτωση κατιόντα πνεύματα Ἐλαφρὸν καὶ Χαμηλή, καὶ σώματα Ἀπόστροφο καὶ Συνδέσμους (δύο Ἀποστρόφους), καὶ ἀπαραιτήτως τοῦ Ἴσου. Abstract. The careful observation of the orthography rules in all kinds of theoretical texts, Byzantine and post-byzantine, published and unpublished, regarding the three main signs of the Byzantine notation, i.e. Ison, Oligon and Apostrofos, and similarly Oxeia and Petasti, dictates the correct use of the Oxeia, and thus its reprise to our contemporary analytical notation. It is about the orthography of notation in the cases, where the rules dictate the use of Oxeia instead of Oligon, bearing the rising pneumata Kentima and Ipsili, and in other cases the descending pneumata Elafron and Khamili, and the somata Apostrofos and Syndesmoi (double Apostrofos), and the necessary use of Ison. Copyright: 2014 Γρηγόριος Στάθης. Αυτή είναι μια δημοσίευση ανοικτής πρόσβασης που διανέμεται υπό τους όρους Creative Com-mons Attribution License 3.0 Unported, που επιτρέπουν χρήση χωρίς περιορισμούς, διάδοση, και αναπαραγωγή σε κάθε μέσο, εφόσον αναφέρονται οι συγγραφείς και η αρχική πηγή της δημοσίευσης. 513

2 Ὀρθογραφία Ἴσου, Ὀλίγου, Ἀποστρόφου, καὶ Ὀξείας ἀντὶ Ὀλίγου μερικὴ θεώρηση τῆς ὀρθογραφίας τῆς σημειογραφίας, καὶ ἰδιαίτερα τῶν σημαδίων Ὀλίγον καὶ Ὀξεῖα Γρηγόριος Θ. Στάθης Ὁμότιμος Καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν τα Δυο φωνητικα ΣηΜαΔια γιὰ ἀνάβαση μιᾶς φωνῆς, τὸ Ὀλίγον s καὶ ἡ Ὀξεῖα d, εἶναι ἴσως τὰ σημάδια ποὺ συχνότερα ἀπαντοῦν στὴν βυζαντινὴ καὶ νεώτερη σημειογραφία, μόνα τους ἢ σὲ σύνθεση μὲ ἄλλα σημάδια, ὅπως κανονίζει ἡ ὀρθογραφία. Καὶ ἴσως τὰ δευτερεῖα ἔχουν τὰ σημάδια Ἴσον a καὶ Ἀπόστροφος g. τὰ δύο ἴσως στὶς δυὸ αὐτὲς παρατηρήσεις θέλουν νὰ ὑποδηλώσουν τὴν διαφορὰ στὴ σύγκριση, ἀφοῦ αὐτὴ δὲν γίνεται ἐδῶ σημάδι πρὸς σημάδι δηλαδὴ τὸ Ὀλίγον πρὸς τὸν Ἀπόστροφο, κυρίως. Γνωρίζουμε ὅτι ἕνα μελοποίημα ὅσες φωνὲς ἔχει ἀπ τὸ ἴσον τῆς ἔναρξης σὲ ἀνάβαση ἄλλες τόσες ἔχει καὶ στὴν κατάβαση μέχρι τὸ τέλος του, ἂν τελειώνει στὴ βάση τοῦ ἤχου δηλαδή, ὑπάρχει ἰσασμὸς φωνῶν. οἱ φωνὲς ὅμως λογαριάζονται ἀπὸ ὅλα τὰ σημάδια ἀναβάσεως καὶ καταβάσεως ἀντίστοιχα, κι ὄχι μόνο ἀπ τὸ Ὀλίγον καὶ τὸν Ἀπόστροφο. Γι αὐτὸ κι εἶναι ἀτελέσφορη ἡ σύγκριση. Καὶ γιὰ ποιόν λόγο τάχα γίνεται ἡ σύγκριση; Γιὰ νὰ φανῆ ὅτι τὸ Ὀλίγον s καὶ ἡ Ὀξεῖα d εἶναι τὰ βασικὰ σημάδια στὶς συνθέσεις τῶν σημαδίων, καὶ ἀκολουθεῖ ἡ Πεταστή f, καὶ ἄρα οἱ συχνότερες σημειογραφικὲς μονάδες τῶν συλλαβῶν τοῦ κειμένου. Καὶ ἔχει σημασία μεγάλη, μέγιστη, ἡ σημειογραφικὴ ὀρθογραφία τους. τὰ σημάδια Ὀλίγον s καὶ Ὀξεῖα d, ὡς σημάδια ἀνιουσῶν φωνῶν, ὑπόκεινται στοὺς νόμους τῆς ὑποταγῆς, τοὺς ὁποίους κανοναρχεῖ ἡ Προθεωρία τῆς Παπαδικῆς τέχνης αἱ ἀνιοῦσαι πᾶσαι φωναὶ ὑποτάσσονται ὑπό τῶν κατιουσῶν, πρῶτος κανόνας ὑποταγῆς, καὶ κυριεύονται καὶ ὑπὸ τοῦ Ἴσου, δεύτερος κανόνας ὑποταγῆς. Ἄρα, καὶ ὡς ὑποταγμένα σημάδια, στὶς ἀντίστοιχες πολλὲς περιπτώσεις, χρησιμοποιοῦνται συχνὰ στὴ μελοποίηση. Ἀντίθετα, τὸ Ἴσον a καὶ ὁ Ἀπόστροφος g δὲν ὑποτάσσονται ἀπὸ κανένα σημάδι, ἀλλὰ αὐτὰ ὑποτάσσουν καὶ ἀφωνοῦν τὰ ἀνιόντα πάντα σημάδια. Καὶ πάλι, μὲ ἀναφορὰ στὴν σύγκριση στὴν ἀρχή, σὲ ὅσες περιπτώσεις ὑπάρχουν τὰ σημάδια Ὀλίγον s καὶ Ὀξεῖα d ὡς ὑποταγμένα, στὶς ἴδιες αὐτὲς περιπτώσεις θὰ ὑπάρχουν καὶ τὰ σημάδια Ἴσον a καὶ Ἀπόστροφος g, ἀλλ ὄχι ἀποκλειστικά θὰ ὑπάρχουν καὶ ἄλλα σημάδια καταβάσεως, τὰ Ἐλαφρὸν h καὶ Χαμηλὴ y καὶ Ὑπορροή x, καὶ οἱ Σύνδεσμοι (δύο Ἀπόστροφοι). Ἡ σύγκριση τῆς ὑπεροχῆς καὶ ἀπ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις κλίνει ὑπὲρ τῶν σημαδίων Ὀλίγου s καὶ Ὀξείας d. Ὁ νόμος τῆς ὑποταγῆς τῶν σημαδίων διακρίνει τὰ σημάδια σὲ ἀνιόντα καὶ κατιόντα, ἀλλὰ καὶ κυρίως σὲ σώματα καὶ πνεύματα. τὰ πνεύματα, ὡς τιμιώτερα, κυριεύουν καὶ καλύπτουν, ἄρα ἀφωνοῦν, τὰ σώματα τῆς τάξεώς τους, ὅταν μπαίνουν μπροστά τους δηλαδὴ τὰ ἀνιόντα πνεύματα τὰ ἀνιόντα σώματα, καὶ τὰ κατιόντα πνεύματα τὰ κατιόντα σώματα. Ὑποτάσσονται δὲ καὶ τὰ σώματα ὑπὸ τῶν πνευμάτων, τρίτος κανόνας ὑποταγῆς. Ποιά σημάδια εἶναι πνεύματα; Ἀπ τὰ ἀνιόντα τὸ Κέντημα ssκαὶ ἡ Ὑψηλὴ c [ἢ Ψιλόν] ἀπ τὰ κατιόντα τὸ Ἐλαφρὸν h καὶ ἡ Χαμηλὴ y [ἢ Χαμηλόν]. Ὡς πνεύματα ἔχουν ὑπερβατὴ διαστηματικὴ ἀξία δηλαδὴ δείχνουν ἀνάβαση ἢ κατάβαση δύο φωνῶν τὸ Κέντημα καὶ τὸ Ἐλαφρὸν καὶ τεσσάρων φωνῶν ἡ Ὑψηλὴ καὶ ἡ Χαμηλή, ποὺ πρέπει νὰ προσέξουμε ὅτι τὰ δύο αὐτὰ ἐδῶ δείχνουν τὴν κίνηση τῆς φωνῆς ἀπ τὴν βάση στὴν κορυφὴ ἑνὸς πενταχόρδου καὶ τἀνάπαλιν ἐξ οὗ καὶ τὰ ὀνόματά τους, ἀπ τὸν τοπικὸ προσδιορισμό, δηλαδὴ ψηλὰ καὶ χαμηλά. Καὶ διατηροῦν καὶ τὴν τιμὴ μεταξύ τους ἡ Ὑψηλὴ c καὶ ἡ Χαμηλή y, μὲ τὸ νὰ δείχνουν ὑπερβατὸ διάστημα τεσσάρων φωνῶν, εἶναι ἀξιώτερα σημάδια ἀπ τὸ Κέντημα ss καὶ τὸ Ἐλαφρόν h, ποὺ δείχνουν ὑπερβατὸ διάστημα δύο φωνῶν, καὶ ὡς ἀξιώτερα καὶ τιμιώτερα τίθενται πάντοτε μπροστά, δηλαδὴ δεξιά, καὶ πάντοτε ἐπάνω ἀπ τὸ Κέ- 514

3 ντημα καὶ τὸ Ἐλαφρὸν ἀντίστοιχα, κατὰ τὶς συνθέσεις γιὰ μεγαλύτερα ὑπερβατὰ διαστήματα. Καὶ δὲν εἶδα καὶ οὐκ οἶδα ποτὲ νὰ παραβαίνεται αὐτὸς ὁ κανόνας κανόνας τιμῆς καὶ ἀξίας καὶ ὑπεροχῆς, ἄρα καὶ ὑποταγῆς. αὐτὸς εἶναι ἕνας ἄλλος, ὁ τρίτος κανόνας τῆς ὑποταγῆς. Καὶ εἶναι ἀδιανόητο, δὲν τὸ χωράει ὁ νοῦς, νὰ ὑπάρχει περίπτωση ποὺ ἕνα ὅποιοδήποτε σημάδι-σῶμα νὰ τεθῆ ποτὲ ἐπάνω ἀπὸ ἕνα σημάδι-πνεῦμα. Πέρ ἀπ τὰ τέσσερα σημάδια-πνεύματα ὅλα τ ἄλλα σημάδια εἶναι σώματα καὶ δείχνουν ἀνάβαση ἢ κατάβαση μόνο μιᾶς φωνῆς. Ὑπάρχουν ἀνάμεσα σ αὐτὰ τὰ σημάδια καὶ δύο ποὺ δὲν εἶναι οὔτε σώματα οὔτε πνεύματα εἶναι τὰ σημάδια Κεντήματα j ἂν καὶ συγκαταριθμοῦνται κάπου κάπου στὰ σώματα καὶ Ὑπορροὴ< x [ἢ Ἀπορροή], ποὺ ὡς ρέον-ὑγρὸ στοιχεῖο ἔχει δύο κατιοῦσες συνεχόμενες φωνές, καὶ μάλιστα, τὶς πλεῖστες φορές, γρήγορες, μὲ Γοργό. τὰ σημάδια Ἴσον a καὶ Ἀπόστροφος g εἶναι σώματα καὶ εἶναι μαζὶ μὲ τὸ Ὀλίγον s, σῶμα κι αὐτό, τὰ τρία κύρια καὶ βασικὰ σημάδια τοῦ συστήματος τῆς βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς σημειογραφίας. Ἡ Προθεωρία τὸ λέει ἀρχὴ ἀρχή καὶ διὰ μὲν πάσης τῆς ἰσότητος ψάλλεται τὸ Ἴσον, διὰ δὲ πάσης τῆς ἀναβάσεως τὸ Ὀλίγον, καὶ διὰ πάσης τῆς καταβάσεως ἡ [ὁ] Ἀπόστροφος. Καὶ τὸ διατυπώνει καὶ ἡ σχετικὴ ἐρωταπόκριση Ἐρώτησις πόσα σημάδια ψάλλονται εἰς τὴν Παπαδικήν; ~ Ἀπόκρισις Τρία, Ἴσον, Ὀλίγον καὶ Ἀπόστροφος οἷον ἰσότης, ἀνάβασις καὶ κατάβασις [χφφ. Πετρουπόλεως, σ. 95/στ ]. Ὁ Γαβριὴλ ἱερομόναχος γενικεύει τὰ πράγματα καὶ σχεδὸν ὑπαγορεύει κανόνα Ἔγωγε δὲ σκοπήσας εὗρον ὡς καὶ δι ἓξ μόνον σημαδίων δυνατὸν ἦν γενέσθαι ἅπασαν τὴν Ψαλτικήν, τριῶν μὲν ἐκ τῶν ἀνιόντων, τριῶν δ αὖθις ἐκ τῶν κατιόντων, κειμένης καὶ τῆς τοῦ Ἴσου φωνῆς καὶ τῶν ἀφώνων σημαδίων. Καὶ ἀπὸ μὲν τῶν ἀνιόντων ἐστὶ τὸ Ὀλίγον, τὸ Κέντημα καὶ ἡ Ὑψηλή ἀπὸ δὲ τῶν κατιόντων ὁ Ἀπόστροφος, τὸ Ἐλαφρὸν καὶ ἡ Χαμηλή [Γαβριήλ, σ. 42/στ ]. Ἀφαιροῦντες τὰ τέσσερα πνεύματα ἀπ τὴν ἀπαρίθμηση αὐτὴν ἐδῶ τοῦ Γαβριήλ, δηλαδή, Κέντημα καὶ Ὑψηλή, Ἐλαφρὸν καὶ Χαμηλή, ἀπομένουν τρία σημάδια τὸ Ἴσον a, τὸ Ὀλίγον s καὶ ὁ Ἀπόστροφος g, σώματα καὶ τὰ τρία. τὰ τρία αὐτὰ βασικὰ σημάδια τὸ Ἴσον a, τὸ Ὀλίγον s καὶ ὁ Ἀπόστροφος g, εἶναι ἰσότιμα μεταξύ τους, καὶ τίθενται καὶ τὰ τρία παντοῦ, σὲ ὅποια θέση τὸ ἕνα ἐκεῖ καὶ τὰ ἄλλα, σὲ ἀνάλογες ὀρθογραφικές περιπτώσεις. διότι ἔνθα τίθεται τὸ Ὀλίγον τίθεται καὶ ὁ Ἀπόστροφος, ἤγουν εἰς τὴν Διπλῆν, εἰς τὸ Κράτημα, εἰς τὴν Βαρεῖαν, καὶ εἰς πάντα τὰ σημάδια τῆς χειρονομίας, φωνήεντά τε καὶ ἄφωνα ὁμοίως καὶ ὅπου τίθεται τὸ Ἴσον, ἐκεῖ καὶ ὁ Ἀπόστροφος [Ἀκρίβεια, σ. 106/στ ]. Ὡς ἰσότιμα, πάλι, δὲν ὑποτάσσει τὸ ἕνα τὸ ἄλλο οὔτε τὸ Ἴσον τὸ Ὀλίγον ἢ τὴν Ἀπόστροφο, οὔτε τὸ Ὀλίγον τὸ Ἴσον ἢ τὴν Ἀπόστροφο, οὔτε ἡ Ἀπόστροφος τὸ Ἴσον ἢ τὸ Ὀλίγον. Καὶ τὸ πρᾶγμα εἶναι πολὺ σημαντικὸ καὶ ἄκρως ἐνδιαφέρον ἀπὸ ὀρθογραφικὴ ἄποψη, ἀφοῦ τὸ Ἴσον, ὡς κυρίαρχο σημάδι καὶ βασιλεὺς τῶν σημαδίων, καὶ ἡ Ἀπόστροφος, ὡς κατιὸν σημάδι, ὑποτάσσουν πάσας τὰς ἀνιούσας φωνάς, καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ ὑποτάσσουν καὶ τὸ Ὀλίγον, ὡς σημάδι ἀνιούσας φωνῆς! Δὲν τὸ ὑποτάσσουν ὅμως τὸ σέβονται, ἴσως ὡς ἕνα τῆς πρωταρχικῆς καὶ γενετικῆς καὶ συγγενικῆς σημαδικῆς τριάδος τους, ὅπως καὶ αὐτὸ δὲν τὰ ὑποτάσσει! Καὶ τί ἀκριβῶς σημαίνει ὑποταγή; ἡ ἐπιβολὴ καὶ ἐγκατάσταση ἑνὸς σημαδιοῦ πάνω σὲ ἕνα ἄλλο σημάδι, ποὺ τὸ κυριεύει καὶ τὸ ἀφωνεῖ. Σ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις φωνεῖται καὶ μετρᾶται μόνο ἡ φωνὴ τοῦ κυριεύοντος σημαδίου καὶ μόνο, ὡς κατὰ συγκατάβαση, διατηρεῖται ἡ κάποια ποιότητα τοῦ ὑποταγμένου σημαδίου κατὰ τὴν ἐκφορὰ τῆς φωνῆς τοῦ ὑποτάξαντος σημαδίου, ὅπως κυρίως ἀκούεται στὴν περίπτωση τῆς ὑποταγμένης Πεταστῆς fa, καὶ λιγότερο τῆς Ὀξείας da. Εἶναι ἀνάγκη ἐδῶ ν ἀκούσουμε τὴν διδαχὴ τῶν παλαιῶν διδασκάλων τῆς Ψαλτικῆς.... ἀφωνεῖ τὸ Ἴσον τὴν Ὀξεῖαν καὶ τὴν Πετασθήν τὸ δὲ Ὀλίγον οὐκ ἀφωνεῖ, ἀλλ οὐδὲ τίθεται ἐπάνω αὐτοῦ. Ἔχει δὲ πάλιν τὸ Ὀλίγον ἄλλο χάρισμα πλέον τῆς Ὀξείας καὶ τῆς Πετασθῆς ὅτι τίθεται καὶ εἰς ὅλα τὰ ἄφωνα, ἤγουν εἰς τὰς χειρονομίας καὶ οὐχ εὑρίσκομεν Ὀξεῖαν ἢ Πετασθὴν εἰς Κράτημα, οὔτε εἰς Βαρεῖαν, οὔτε εἰς Πίασμα, οὔτε εἰς Ἀντικένωμα, οὔτε εἰς Ἀπόδερμα, εἰ μὴ τὰ τρία ταῦτα, τὸ Ἴσον, τὸ Ὀλίγον καὶ τὸν Ἀπόστροφον, ὅτι οὐκ ἔστιν ἦχος, οὔτε μέλος χωρὶς τῶν τριῶν τούτων, ἤγουν τοῦ ἰσασμοῦ, καὶ τῆς ἀναβάσεως καὶ τῆς καταβάσεως [Ἀκρίβεια, σ. 64 /στ ]... εἰ δὲ καὶ ὁ Ἀπόστροφος πολλάκις τίθεται εἰς ἀνιοῦσαν φωνὴν, ἀλλὰ οὐ δύναται εἶναι εἰς τὸ Ἴσον, οὐδὲ εἰς τὸ Ὀλίγον, εἰ μὴ μόνον εἰς τὴν Ὀξεῖαν καὶ εἰς τὴν Πετασθήν [Ἀκρίβεια, σ. 82/στ ] 515

4 ... ὡς γὰρ ποιεῖ ὁ βασιλεὺς τῶν σημαδίων, ἤγουν τὸ Ἴσον, ἀφωνεῖ τὴν Ὀξεῖαν καὶ τὴν Πετασθήν οὔτω καὶ ὁ Ἀπόστροφος, ἀφωνεῖ τὰς δύο [Ὀξεῖαν καὶ Πετασθήν] καὶ οὐκ ἠκούσαμέν ποτε, ὅτι Ὀξεῖα ἀφωνεῖ τὸν Ἀπόστροφον, ἀλλ ὁ Ἀπόστροφος ἀφωνεῖ τὴν Ὀξεῖαν καὶ τὴν Πετασθήν [Ἀκρίβεια, σ. 106/στ ]... ὁ δὲ Ἀπόστροφος μίαν φωνὴν ἔχει καὶ τίθεται ἐπάνω τῆς Ὀξείας καὶ τῆς Πετασθῆς, καὶ ἀφωνεῖ καὶ τὰς δύο. Ἔχει δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι τὸ Ἴσον ἀφωνεῖ τὴν Ὀξεῖαν καὶ τὴν Πετασθήν τὸν δὲ Ἀπόστροφον οὐ δύναται ἀφωνεῖν [Ἀκρίβεια, σ. 108/στ ]... ὡς γὰρ κυριεύει τὸ Ἴσον κυριεύει καὶ ὁ Ἀπόστροφος τὸ δὲ Ὀλίγον οὐδενὸς κυριεύει οὔτε γὰρ ἀφωνεῖ οὔτε ὑποτάσσει [Ἀκρίβεια, σ. 108/στ ]... [τὸ Ἴσον] ὅτι μὲν ὑποτάσσει Ὀξεῖαν καὶ Πεταστὴν οἶδα, ὅτι δὲ ὑποτάσσεται παρ ἑτέρου σημαδίου τὸ Ἴσον οὐκ οἶδα τοῦτο συμμαρτυρήσει πᾶς ἐχέφρων, ὃς ἀκριβῶς τὴν ρυθμητικὴν ταύτην ἐπιστήμην [ἐπι]γινώσκει [ΨευδοΔαμασκηνός, σ. 54/στ ] οἱ διδαχὲς αὐτὲς μαρτυροῦν, πέρ ἀπὸ ἄλλες λεπτομέρειες, ὅτι τὸ Ὀλίγον s δὲν ὑποτάσσεται καὶ δὲν ἀφωνεῖται οὔτε ἀπ τὸ Ἴσον a, οὔτε ἀπ τὴν Ἀπόστροφο g καὶ ὅτι ἀκόμα, οὔτε τὸ Ἴσον καὶ ὁ Ἀπόστροφος ὑποτάσσονται ἀπ τὸ Ὀλίγον, ἀφοῦ δὲν ὑποτάσσονται, γενικά, ἀπὸ κανένα ἄλλο σημάδι, κι ἀφοῦ τὸ Ὀλίγον οὐδενὸς κυριεύει. Στὶς σαφέστατες αὐτὲς μαρτυρίες ὑπεισέρχονται καὶ τὰ σημάδια Ὀξεῖα d καὶ Πεταστή f. Ὁ λόγος ἐδῶ δὲν θὰ διατρίψει γιὰ τὴν ὀρθογραφία τῆς Πεταστῆς ἀλλὰ βέβαια θ ἀσχοληθῆ μὲ τὴν Ὀξεῖα σὲ παραβολὴ μὲ τὸ Ὀλίγον. Γιὰ τὴν ζωντάνια τῆς διδαχῆς ἐδῶ εὔκολα στήνεται ἡ ἀκόλουθη ἐρωταπόκριση: «Ὁ μαθητής Διδάσκαλε, συγχώρεσε τὴν ἀμάθειά μου, ἀρχάριος γὰρ εἰμί Ποιό ἄλλο σημάδι εἶναι αὐτὸ ποὺ μοιάζει μὲ τὸ Ὀλίγον καὶ ὑποτάσσεται καὶ ἀπ τὸ ισον καὶ ἀπ τὴν Ἀπόστροφο; Καὶ ὁ Διδάσκαλος Καλὰ κάνεις καὶ ρωτᾶς ἔτσι μαθαίνεις, ἔτσι κι ὁ διδάσκαλος ταπεινώνεται καὶ ἀποκρίνεται καὶ γιὰ τὰ πιὸ ἁπλᾶ, πού, ὡστόσο, καμιὰ φορὰ εἶναι θεμέλιοι τῆς τέχνης. Ἡ Ὀξεῖα d εἶναι τὸ παραπλήσιο σημάδι τοῦ Ὀλίγου s, ποὺ ὅμως δεξιὰ νεύει ὀλίγον ἄνω Ὀξεῖα γὰρ τῆς ἀλφαβήτας. Κι ὅταν βλέπεις στὶς ἀράδες τῆς μουσικῆς ποὺ ψάλλεις τὸ ἴδιο σχῆμα σημαδιοῦ, μόνο του ἢ καὶ μὲ ἄλλα σημάδια ἐπάνω του, ἀλλοῦ νὰ εἶναι ἴσιο καὶ ὁριζόντιο κι ἀλλοῦ νὰ εἶναι λίγο ὑψωμένο πρὸς τὰ πάνω στὰ δεξιά του, μὴ θεωρεῖς ὅτι εἶναι ἀνεπίγνωστο κάμωμα τοῦ γραφέως ἐκεῖνος ξέρει καλὰ τί γράφει, καὶ πάσχιζε κι ἐσὺ κι ἐξέταζε νὰ μάθεις καὶ νὰ θεωρεῖς τὴν σημειογραφία μὲ γνώση. Εἶναι γραμμένη μὲ σοφία, καὶ δὲν εἶναι μαγεία». Ὁ λόγος, λοιπόν, γιὰ τὴν Ὀξεῖα d σὲ συνάρτηση μὲ τὸ Ὀλίγον s. Ἡ Ὀξεῖα, ὡς σημάδι ἀνιόν, εἶναι σῶμα, καὶ ὡς σῶμα ὑποτάσσεται καὶ ἀφωνεῖται, ὅπως μαρτυροῦν τὰ ἴδια παραθέματα τῆς διδασκαλίας τῶν παλαιῶν διδασκάλων, ποὺ βάλθηκαν παραπάνω, καὶ ἀπ τὸ Ἴσον a καὶ ἀπ τὸ κατιὸν σημάδι Ἀπόστροφο g, σύμφωνα μὲ τοὺς δυὸ πρώτους κανόνες τῆς ὑποταγῆς. τὰ ἄλλα κατιόντα σημάδια, ποὺ ὑποτάσσουν τὰ ἀνιόντα σώματα, εἶναι οἱ Σύνδεσμοι b (δύο Ἀπόστροφοι), τὸ Ἐλαφρόν h, ἡ Ὑπορροή [ἢ Ἀπορροή] x, τὸ Κρατημοϋπόρροον è καὶ ἡ Χαμηλή y. τὰ δύο ἀπ αὐτά, τὸ Ἐλαφρὸν καὶ ἡ Χαμηλή, εἶναι πνεύματα καὶ ὑποτάσσουν τὰ ἀνιόντα σώματα οἱ Σύνδεσμοι εἶναι σῶμα καὶ ὑποτάσσουν τὰ ἀνιόντα σώματα, ἂν καὶ σπάνια παρατηροῦνται τέτοιες συνθέσεις ἡ Ὑπορροὴ ἐπειδὴ δὲν εἶναι οὔτε σῶμα οὔτε πνεῦμα σπάνια ὑποτάσσει, ἴσα ἴσα ὑποτάσσεται ἀπ τὸ è Πίασμα καὶ προκύπτει τὸ Σεῖσμα, μία θέση τῆς μελοποιίας sìb καὶ τὸ Κρατημοϋπόρροον, ὡς περιέχον τὴν Ὑπορροή, ù δὲν ὑποτάσσει κανένα σημάδι, ἀλλὰ αὐτὸ ὑποτάσσεται ἀπ τὸ Ὁμαλὸ καὶ καταντάει Ἀργοσύνθετον, πάντοτε κατὰ τὴν Προθεωρία, τὸν τέταρτο κανόνα ὑποταγῆς. Ἐδῶ τώρα εἶναι ἀνάγκη νὰ ξαναδοῦμε τὸν τρίτο κανόνα τῆς ὑποταγῆς, δηλαδὴ ὅτι τὰ πνεύματα, ἀνιόντα καὶ κατιόντα, κυριεύουν καὶ ἀφωνοῦν ὅλα τὰ σώματα τῆς τάξεώς τους ἄρα καὶ τὸ ἀνυπόταχτο μέχρι τώρα Ὀλίγον [[κι ἀκόμα, ὅτι τὰ κατιόντα πνεύματα κυριεύουν καὶ ἀφωνοῦν καὶ τὰ ἀνιόντα σώματα, σύμφωνα μὲ τὸν πρῶτο κανόνα ὑποταγῆς.]] Καὶ πρέπει νὰ διακρίνουμε ἀνάμεσα στὴν ἀφωνία καὶ τὴν κυρίευση ποὺ ἐπιφέρουν στὰ σώματα. τὰ πνεύματα, δηλαδή, καθιστοῦν ἄφωνα τὰ σώματα ὅταν τίθενται μπροστά τους, στὰ δεξιά τους, καὶ ἐμποδίζουν νὰ φανῆ ἡ ἀξία τους καὶ ἐνέργεια καὶ ἔνδειξη τῆς 516

5 μιᾶς φωνῆς, σὲ ἀνάβαση ἢ σὲ κατάβαση ἀντίστοιχα ὅταν, ὅμως, τίθενται ἐπάνω στὰ σώματα τότε δὲν ἀφωνοῦν τὰ σώματα καὶ δὲν ἐμποδίζουν νὰ φανῆ καὶ νὰ μετρήσει κι ἡ ἀξία τῆς μιᾶς φωνῆς τῶν σωμάτων. Εἶναι ὡσὰν τὰ κυρίαρχα πνεύματα νὰ παραχωροῦν στὰ σώματα νὰ προβληθοῦν καὶ νὰ φανερώσουν τὴν ἀξία τους, γιὰ τὴν χάρη ποὺ τοὺς κάνουν νὰ τὰ φέρουν ἐπάνω τους, καὶ ν ἀποτελοῦν πλέον μιὰ σημειογραφικὴ μονάδα καὶ τὰ δυὸ σημάδια ἢ καὶ τὰ τρία (σῶμα καὶ ἕνα πνεῦμα ἢ καὶ τὰ δύο πνεύματα), στὶς περιπτώσεις ποὺ συνυπάρχουν καὶ τὰ δυὸ πνεύματα, δηλαδὴ Κέντημα καὶ Ὑψηλὴ πάνω σὲ ἀνιόντα σώματα ssc, f Sc, καὶ ἀντίστοιχα Ἐλαφρὸν καὶ Χαμηλὴ φερόμενα πάνω στὰ δυὸ κατιόντα σώματα, τὴν Ἀπόστροφο gy καὶ τοὺς Συνδέσμους (δυὸ Ἀποστρόφους) by. Καὶ βέβαια ἡ τιμὴ παραχωρεῖται γιὰ τὰ μεγάλα ὑπερβατὰ διαστήματα, πέρα τῆς τετραφωνίας, κι ὅταν ἐπάνω στὰ ἀνιόντα σώματα, ἐκτὸς ἀπ τὰ δυὸ πνεύματα κατὰ περίπτωση, δηλαδὴ σὲ ἀνάβαση ἢ κατάβαση, ὑπάρχουν καὶ ἄλλα σημάδια τῆς ἴδιας τάξεως δηλαδή, γιὰ τὰ σύνθετα ὑπερβατὰ διαστήματα ἀναβάσεως τὰ δυὸ Κεντήματα, sjçc καὶ γιὰ κατάβαση ἡ Ἀπόστροφος ªY καὶ σπανιώτερα οἱ Σύνδεσμοι BY(δυὸ Ἀπόστροφοι), ὅταν ἡ ὀρθογραφία τὸ ἀπαιτεῖ. τὴν ἀλήθεια αὐτὴ τὴν διδάσκει κι ἕνας ἁπλοϊκὸς δάσκαλος, ἀπὸ Κρήτη μεριά, κατὰ τὸν ιζ αἰῶνα. Λέει σὲ δυὸ παραγράφους δ[ιδάσκαλος]. Ὁπόταν ἴδῃς πάλιν, ὦ μαθητά, τὰ ἀνιόντα σημάδια ἀπάνω εἰς ἕνα ἄλλον καὶ γὶ σώματα εἶναι καὶ γὶ πνεύματα, γίνωσκε πὼς δὲν κυριεύει ἕνα τὸ ἄλλο, μόνο ἔχει πᾶσα ἕνα τὴν φωνήν του, εἰς τοῦτον τὸν τρόπον. sj dj fj J VJ dr VA β [α+α] β β β β β β Πάλιν, ὅταν ἴδῃς τὰ πνεύματα ἀπ ἐμπρὸς ἀπὸ τὰ σώματα, καὶ ἀπὸ πάνω ἄλλα σημάδια, ἤξευρε ὦ μαθητά, πὼς τὸ πνεῦμα κυριεύει μόνον ἐκεῖνο τὸ σῶμα ὅπου εἶναι ἀπὸ πίσω τοῦ αὐτοῦ πνεύματος. Καὶ ἀπομένει μόνον αὐτὸ τὸ σῶμα ἄφωνον, καὶ τὸ πνεῦμα μὲ τὰ ἄλλα σημάδια ὅπου εἶναι ἀπὸ πάνω ἔχουσιν τὴν φωνήν τους, εἰς τοῦτον τὸν τρόπον. sj β [α+α] FJ γ [β+α] J β [+α] fdj γ[β+α] ss fs S VS γ γ γ γ sc dc fc c Vc δ δ δ δ δ FS ss V δ [β+β] δ [β+β] sc dc fc C VC ε ε ε ε ε ÍC ssc Ὼ [β+δ] Ὼ [δ+β] C dsc sjç djç fsc Ὼ Ὼ Ὼ Ὼ Ὼ ssç dsç fsç VSç ζ ζ ζ ζ sc c dc c fc c VC c η η η η sjçc fjçc VJçc θ θ θ ssçc dsçc fsçc VSçc ι ι ι ι [χφ. Βενετίας~Μαρκιανῆς Βιβλιοθήκης GR, II 156, ff. 83a-96b]. 517

6 Μετὰ ἀπ αὐτὴν τὴν ἀπαραίτητη διευκρίνιση, εἶναι ἀνάγκη νὰ φέρουμε ἐδῶ καὶ τὶς ἄλλες διδαχὲς τῶν παλαιῶν διδασκάλων, τὶς σχετικές, εἰδικότερα, μὲ τὸν κανόνα τῆς κυριεύσεως καὶ ἀφωνίας ποὺ ἐπιφέρουν τὰ πνεύματα στὰ σημάδια Ὀλίγον s καὶ Ὀξεῖα d.... καὶ ὁ μαθητής λέγεις διδάσκαλε, διότι κατιοῦσαν φωνὴν ἔχει ὁ Ἀπόστροφος, ἀφωνεῖ τὴν ἀνιοῦσαν, ἤγουν τὴν Ὀξεῖαν καὶ τὴν Πεταστήν ἰδού, καὶ τὸ Κέντημα ἀφωνεῖ καὶ τὰς δύο [Ὀξεῖαν καὶ Πετασθήν], μᾶλλον δὲ καὶ τὸ Ὀλίγον. Καὶ ὁ διδάσκαλος μὴ λέγε, ὅτι τὸ Κέντημα ἀφωνεῖ πνεῦμά ἐστι, πῶς ἀφωνεῖ; τὸ γὰρ Ἴσον ἐστὶν καὶ ὁ Ἀπόστροφος, ἅπερ ἀφωνοῦσι τὸ δὲ Κέντημα ὑποτάσσει, τοὐτέστι καλύπτει τὴν φωνὴν [Ἀκρίβεια, σ. 106/στ ].... οὐ τίθεται τὸ Κέντημα ὑποκάτω αὐτοῦ [τοῦ Ὀλίγου], ὥσπερ τὴν Ὀξείαν καὶ τὴν Πετασθήν [Ἀκρίβεια, σ. 8/στ ].... καὶ γὰρ ἡ Ὑψηλή, ὡς εἴπομεν, καὶ τὸ Κέντημα, χειρονομίας ἰδίας οὐκ ἔχουσιν, ἀλλὰ χειρονομοῦνται ἢ μετὰ τῆς Πεταστῆς ἢ μετὰ τοῦ Ὀλίγου ἢ μετὰ τῆς Ὀξείας ἢ μετ ἄλλου τινὸς συντιθέμενα [Γαβριήλ, σ. 102/στ ].... καὶ γὰρ χωρὶς Ἀποστρόφου οὐ συνίσταται τὸ Χαμηλόν, οὐδὲ συντίθεται πάλιν χωρὶς Ὀλίγου ἢ Ὀξείας ἢ Πετασθῆς ἡ Ὑψηλὴ καὶ τὸ Κέντημα ὁμοίως πάλιν χωρὶς Ἀποστρόφου οὐχ εὕρηται Ἐλαφρὸν ἢ Χαμηλὸν ἐν ἰδίᾳ θέσει. οὐδὲ μίαν εὕρομεν Ψιλὴν χωρὶς Ὀλίγου [ΨευδοΔαμασκηνός, σ. 80/στ , καὶ χφφ. Πετρουπόλεως, σ. 464/στ ]. οἱ διδαχὲς ἐδῶ εἶναι σαφεῖς καὶ μᾶλλον ὁμόφωνες τὰ ἀνιόντα πνεύματα, Κέντημα καὶ Ὑψηλή, τίθενται μπροστὰ - δεξιὰ ἀπ τὸ Ὀλίγον καὶ τὴν Ὀξεῖα καὶ τὰ ὑποτάσσουν, οὐσιαστικὰ τὰ ἀφωνοῦν, καὶ βέβαια τίθενται καὶ ἐπάνω τους, στὶς διάφορες συνθέσεις σημαδίων γιὰ συντελεσμὸ μιᾶς σημειογραφικῆς μονάδος, ἀλλὰ τότε δὲν τὰ ἀφωνοῦν. Καὶ προβάλλει καὶ ἡ πολὺ σημαντικὴ μαρτυρία οὐ τίθεται τὸ Κέντημα ὑποκάτω τοῦ Ὀλίγου, ἐνῶ βέβαια τίθεται ὑποκάτω τῆς Ὀξείας, γιὰ νὰ ἰσχύει ὁ τρίτος κανόνας τῆς ὑποταγῆς ποὺ λέει ὅταν ἔμπροσθεν αὐτῶν τεθῶσιν ἢ ὑποκάτω ΨευδοΔαμασκηνός, [χφφ. Πετρουπόλεως, σ. 480]. τὸ θέμα ἐδῶ μοιάζει νὰ ἔχει καὶ ὀπτικὴ αἰσθητικὴ χροιά ἂν ἐτίθετο τὸ Κέντημα ὑποκάτω τοῦ Ὀλίγου θὰ ἔμοιαζε σὰν νὰ κρεμόταν ἀπ αὐτὸ κάτω ἀπ τὴν νοητὴ εὐθεῖα καὶ μέση γραμμὴ τῆς σημειογραφίας. Κάτω ἀπ τὴ μέση γραμμὴ τῆς σημειογραφίας τίθενται οἱ ἄργιες, δηλαδὴ ἡ Διπλῆ, τὸ Κράτημα, τὸ τζάκισμα (ἐναλλακτικὰ ὑποκάτω ἢ ἐπάνω), τὸ Κρατημοϋπόρροον, καὶ κυρίως τὰ μεγάλα σημάδια, τὰ ἄφωνα, ἅτινα λέγονται μεγάλαι ὑποστάσεις, δηλαδὴ τὰ χειρονομικὰ σημάδια, ποὺ γι αὐτὸ ἀκριβῶς λέγονται ὑποστάσεις. Ὕστερα ἀπὸ ὅλη αὐτὴ τὴν ὀρθογραφικὴ βάσανο τῆς σημειογραφίας, προκύπτει ὅτι: πρῶτο Ὀξεῖα εἶναι καὶ Ὀξεῖα d πρέπει νὰ γράφεται, καὶ ὄχι Ὀλίγον s, ὅταν πρόκειται γιὰ φωνητικὴ ὑποταγὴ ἀπ τὸ Ἴσον da καὶ ἀπ τὰ κατιόντα σώματα, κυρίως τὴν Ἀπόστροφο g dg, ἀλλὰ καὶ τοὺς Συνδέσμους b d καὶ ἡ γραφικὴ εἰκόνα ὁλοκληρώνεται ὅταν μετὰ τὸ Ἴσον ἢ τὴν Ἀπόστροφο ἀκολουθοῦν Κεντήματα, καὶ μάλιστα μὲ Γοργό AJ@Æ, GJ@d. Tὸ γεγονὸς αὐτὸ καταντάει νὰ εἶναι σημειογραφικὸς κανόνας, καὶ δεύτερο Ὀξεῖα εἶναι καὶ Ὀξεῖα d πρέπει νὰ γράφεται, καὶ ὄχι Ὀλίγον s, ὅταν τὸ πνεῦμα Κέντημα τίθεται ὑποκάτω δεξιά. τὸ γεγονὸς αὐτὸ παρασύρει καὶ τὰ δύο Κεντήματα j, ὡς συγγενικὸ σημάδι, νὰ θέλουν νὰ τίθενται ὑποκάτω τῆς Ὀξείας ı καὶ ὄχι τοῦ Ὀλίγου º. Ἀκόμα, καὶ τρίτο ἡ ὀρθογραφία αὐτὴ ἰσχυροποιεῖται καὶ μὲ τὴν παρουσία τῶν ὑποστάσεων, ποὺ τίθενται ὑποκάτω, κυρίως τοῦ Ψηφιστοῦ v καὶ Ὁμαλοῦ n καὶ Ἀντικενώματος,, ποὺ διατηρήθηκαν καὶ στὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία, καὶ τῶν Λυγίσματος ıö, τρομικοῦ u, Ἐκστρεπτοῦ, Πιάσματος é, Παρακαλέσματος, καὶ ἄλλων. Εὔκολα τώρα προκύπτει ἡ ἐρώτηση, ἀπ τὸν ἀπρόσεκτο μαθητή «Διδάσκαλε, τί γίνεται μὲ τὰ κατιόντα πνεύματα Ἐλαφρὸ h καὶ Χαμηλὴ y καὶ σὲ σύνθεση μὲ ἄλλα σημάδια, κυρίως Ἐλαφρὸ μὲ Ἀπόστροφο ª γιὰ τρεῖς φωνές, ἢ Χαμηλὴ καὶ Ἐλαφρὸ hy γιὰ ἕξι φωνές, καὶ τὰ ἄλλα ἢ καὶ σὲ συνύφανση μὲ τὰ Κεντήματα, Ἐλαφρὸ καὶ Κεντηματα hj, ἐπάνω τοῦ Ὀλίγου τίθενται ἢ ἐπάνω τῆς Ὀξείας; Καὶ ὁ Διδάσκαλος εὔκολη εἶναι κι ἡ ἀπόκριση στὴν τόσο εὔκολη ἐρώ- 518

7 τησή σου, τόσο ποὺ θά πρεπε νὰ εἶχες προσέξει καὶ νὰ εἶχες μάθει τὸν τρίτο κανόνα τῆς ὑποταγῆς. Δὲν λέει ἐκεῖ ὅτι τὰ κατιόντα πνεύματα Ἐλαφρὸ καὶ Χαμηλὴ κυριεύουν καὶ ἀφωνοῦν τὰ κατιόντα σώματα; Πῶς θὰ γράψεις καὶ θὰ θέσεις Ελαφρὸ καὶ Χαμηλὴ ἂν δὲν θέσεις πρῶτα τὴν Ἀπόστροφο ἢ τοὺς Συνδέσμους; Πρόσχες μαθητά, γιατὶ εὔκολα πέφτεις στὴν τάξη τῶν ἀμαθῶν ποὺ λέει ἄλλος δάσκαλος παλαιὸς καὶ αὐστηρότερος ἀπὸ μένα ἀλλὰ προσελάβετο τοὺς τόνους [τὰ σώματα] ἵνα πληρώσει τὸν κανόνα τὸν λέγοντα, ὅτι τὰ πνεύματα χωρὶς τόνων οὐ τίθενται ὁ δέ γε βουλόμενος χωρὶς τόνου θεῖναι πνεύματα, πάντῃ χωρικός ἐστι καὶ ἀγροῖκος [ΨευδοΔαμασκηνός, σ. 44/στ ]. Μάθε το καλὰ καὶ τήρει το! Καὶ ἀφοῦ γράφεται πρῶτα Ἀπόστροφος ἢ καὶ οἱ Δύο Ἀπόστροφοι (Σύνδεσμοι), ἐπάνω τῆς Ὀξείας καὶ ὄχι ἐπάνω τοῦ Ὀλίγου πρέπει νὰ τίθενται καὶ αὐτὲς οἱ συνθέσεις τοῦ Ἐλαφροῦ καὶ τῆς Χαμηλῆς μὲ ἄλλα σημάδια». Ἡ ὀρθογραφία, λοιπόν, τῆς Ὀξείας καὶ ὄχι τοῦ Ὀλίγου, σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τῆς ὑποταγῆς μᾶς παρέχει τὶς ἀκόλουθες σημειογραφικὲς μονάδες, πάνω ἀπὸ μιὰ συλλαβὴ τοῦ κειμένου: da AJÆ dg GJd _ GJ@d HJ@Æ GHJ@Æ X@Jd ı ıl ıv ı dj dj@ ıå ıå l ıâl< < ı? d, v,l dsä, dc, dc, κ. ἄ. > Ἡ Ὀξεῖα, ὡς φωνητικὸ σημάδι καὶ ὡς θρασύτερο τοῦ Ὀλίγου ἔχει τοὺς δικούς της κανόνες ὀρθογραφίας καὶ τίθεται, ἀντὶ τοῦ Ὀλίγου, καὶ ὅταν φέρει τὰ πνεύματα Κέντημα καὶ Ὑψηλὴ ἔμπροσθέν του ἢ ἐπάνω του, στὶς περιπτώσεις ὅπου ὁ μελοποιὸς θέλει αὐτὸ τὸ ὀξὺ τίναγμα τῆς Ὀξείας, καὶ μάλιστα ὅταν ἀκολουθεῖ ὁ Ἀπόστροφος, δηλαδὴ κατάβαση μιᾶς φωνῆς. τότε ὑπογράφεται ἀπαραιτήτως καὶ τὸ Ἀντικένωμα νὰ καταστήσει ζωηρότερο τὸ φωνητικὸ αὐτὸ κάμωμα ds, g. Δὲν διατρίβω ἐδῶ τώρα σὲ περισσότερες σχετικὲς μελοποιητικὲς λεπτομέρειες. Ἀρκεῖ μόνο ἡ ἀκόλουθη διδαχή «... ὅταν δὲ ἔχει ἡ Ὀξεῖα ὑποκάτω Κέντημα, οὐχ εὑρίσκεται τὸ Ὀλίγον ἔμπροσθεν αὐτῆς, οὔτε ἄλλη Ὀξεῖα, ἀλλὰ Ἀπόστροφος, οἷον τόδε» g [Ἀκρίβεια, σ. 58/στ ] Ἡ βυζαντινὴ καὶ μεταβυζαντινὴ χειρόγραφη παράδοση εἶναι στερρὴ καὶ συνεπὴς μέχρι καὶ τὶς πρῶτες δεκαετίες τοῦ ιθ αἰῶνος, καὶ ἀναβιώνει τὶς τελευταῖες δεκαετίες τῆς δικῆς μας βιοτῆς. οἱ μαΐστορες δηλαδὴ καὶ οἱ διδάσκαλοι καὶ οἱ ὀξυγράφοι κωδικογράφοι εἶναι καλοὶ γνῶστες τῆς θεωρίας τῆς Ψαλτικῆς τέχνης, ἢ εὐλαβεῖς τηρητὲς τοῦ ἀνθιβόλου, ἀπ τὸ ὁποῖο ἀντιγράφουν. Καὶ στὴν περίπτωση τῆς ὀρθογραφίας τοῦ Ὀλίγου καὶ τῆς Ὀξείας σὲ λίγα, σχετικά, χειρόγραφα παρατηροῦμε νὰ χάνεται ἡ διάκριση μεταξὺ τῶν δύο αὐτῶν σημαδίων, καὶ κυρίως πρὸς τὸ τέλος τοῦ ιη αἰῶνος. οἱ τρεῖς Διδάσκαλοι τῆς νέας Μεθόδου, Χρύσανθος Γρηγόριος Χουρμούζιος, καὶ οἱ διδάσκαλοί τους καὶ οἱ μαθητές τους, κατὰ τὸν ἄγραφο νόμο τῆς μιμήσεως, στὰ χειρόγραφα ποὺ φιλοπόνησαν, τόσο ὡς ἀντίγραφα παλαιοτέρων χειρογράφων, ὅσο καὶ στὰ χειρόγραφα τῶν πρωτοεξηγήσεών τους ἀλλὰ καὶ στὰ πρωτόγραφα τῆς ἐξηγήσεώς τους στὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία τῆς νέας Μεθόδου (τὸ 1814 καὶ μετά), τηροῦν κυρίως ὁ Χουρμούζιος τοὺς ὀρθογραφικοὺς κανόνες τοὺς σχετικοὺς μὲ τὴν χρήση τῆς Ὀξείας ἀντὶ τοῦ Ὀλίγου, πρᾶγμα ποὺ δὲν τὸ προσέξαμε οἱ νεώτεροι ὅσο θά πρεπε. Βέβαια, στὴ Νέα Μέθοδο καταργήθηκε ἡ διάκριση σωμάτων καὶ πνευμάτων καὶ οἱ συνακόλουθοι κανόνες ὑποταγῆς, καὶ ἄρα δὲν ἰσχύουν ἀκέραιοι στὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία ὅλοι αὐτοὶ οἱ ὀρθογραφικοὶ κανόνες, γιατὶ καταργήθηκαν καὶ πέντε φωνητικὰ σημάδια, ἀνάμεσά τους καὶ ἡ Ὀξεῖα, ποὺ καὶ σ ἐκεῖνα ἀφοροῦσαν αὐτοὶ οἱ κανόνες. Τί σώθηκε, ὡστόσο, καὶ τί πρέπει νὰ σεβόμαστε ὡς συνεχῆ καὶ ἀδιάκοπη παράδοση καὶ στὸ θέμα τῆς σημειογραφίας τῆς Ψαλτικῆς μας Τέχνης; 519

8 Πρῶτα πρέπει νὰ γίνουν οἱ ἀκόλουθες διαπιστώσεις, ποὺ ἔχουν τὴν ἰσχὺ νέων ὀρθογραφικῶν κανόνων. Πρώτη στὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία καταργήθηκε μὲν ἡ διάκριση τῶν σημαδίων σὲ σώματα καὶ πνεύματα, διατηρήθηκε ὅμως γιὰ τὰ πρώην ἀνιόντα πνεύματα, Κέντημα ss καὶ Ὑψηλή sc, ἡ σύνθεσή τους, ἀπαραίτητα, μὲ τὰ ἀνιόντα σημάδια, πρώην σώματα, Ὀλίγον καὶ Πεταστή, καὶ τίθενται ἐπάνω τους δεξιά, καὶ ποτὲ πιὰ μπροστά τους δεξιά sc dc fc. Δηλαδή, σιωπηλὰ τηρεῖται ὁ τρίτος κανόνας τῆς κυριεύσεως καὶ τῆς ἀφωνίας τῶν σημαδίων Ὀλίγου καὶ Πεταστῆς ἀπ τὰ σημάδια Κέντημα καὶ Ὑψηλή δὲν αὐτονομήθηκαν καὶ δὲν γράφονται μόνα τους τὰ δυὸ αὐτὰ σημάδια, δηλαδὴ τὸ Κέντημα καὶ ἡ Ὑψηλή, γιὰ νὰ δείξουν τὴν φωνητική τους ἀξία τῶν δύο καὶ τεσσάρων φωνῶν ἀντίστοιχα. Σὲ αὐτὸ συνέβαλε καὶ τὸ μικρὸ - στενὸ σχῆμα τους, ποὺ δὲν καλύπτει μόνο του τὸ εὖρος μιᾶς συλαβῆς τοῦ κειμένου. Ἀντίθετα, δεύτερη διαπίστωση τὰ κατιόντα πνεύματα, Ἐλαφρὸ h καὶ Χαμηλή y, αὐτονομήθηκαν πλήρως καὶ γράφονται μόνα τους, χωρὶς νὰ ἔχουν τὴν ἀνάγκη τοῦ σώματος σημαδιοῦ, τῆς Ἀποστρόφου δηλαδή. Ὅπου συντίθενται μὲ Ἀπόστροφο ἐκεῖ ἡ ἀξία τῆς Ἀποστρόφου λειτουργεῖ προσθετικὰ στὴν σημειογραφικὴ μονάδα ὑπερβατοῦ διαστήματος. Καὶ προέκυψε στὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία καὶ ἡ γραφὴ τοῦ λεγομένου συνεχοῦς Ἐλαφροῦ, μὲ τὴν ἐνέργεια νὰ δέχεται τὸ Ἐλαφρὸ ἄλλη συλλαβὴ κειμένου ( ἑτεροσύλλαβη φωνή ) κατὰ τὴν συνεχῆ κατάβαση δύο φωνῶν, μὲ γοργότητα στὴν πρώτη φωνὴ ποὺ συνεχίζει τὴν προηγούμενη συλλαβή gh. τρίτη διαπίστωση τὰ κατιόντα σημάδια, ἀδιάκριτα πιὰ σώματα ἢ πνεύματα, τηροῦν τὸν κανόνα τῆς ὑποταγῆς καὶ ὑποτάσσουν καὶ ἀφωνοῦν μόνο τὰ πρώην ἀνιόντα σημάδια σώματα, δηλαδὴ τὸ Ὀλίγον καὶ τὴν Πεταστή, ὅταν τίθενται ἐπάνω τους, μόνα τους ἢ σὲ σύνθεση μεταξύ τους. sg sh sx GJs HJæ GHJæ κ.λπ. ƒ fh fx κ.λπ. Καὶ βέβαια, σύμφωνα μὲ τὴν ἐκτεθεῖσα διδασκαλία, οἱ περιπτώσεις ὑποταγῆς τοῦ Ὀλίγου ἀπ τὰ κατιόντα σημάδια, ἀδιάκριτα πιὰ σώματα ἢ πνεύματα, πρέπει νὰ σημειογραφοῦνται ὀρθότερα μὲ Ὀξεῖα. dg dh dx GJd HJÆ GHJÆ κ.λπ. Καὶ μιὰ τέταρτη διαπίστωση εἶναι πολὺ ἐνδιαφέρουσα ὁ Ἀ. Θάμυρις κατὰ τὴν χάραξη τῶν σημαδιῶν καὶ τὴν ἔκδοση τοῦ χρηστικοῦ βιβλίου Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ θεωρητικὸν καὶ πρακτικὸν τῆς νέας Μεθόδου τοῦ Χρυσάνθου στὸ Παρίσι τὸ 1821, ἀπολογεῖται στοὺς Διδασκάλους τῆς νέας Μεθόδου, γιατὶ μᾶλλον παρέβη τὴν ἐντολή τους. Λέγει συγκεκριμένα Δὲν ἀγνοῶ πρὸς τούτοις, Διδάσκαλοι, ὅτι τὸ Ὀλίγον μετὰ τοῦ Κεντήματος, ἢ Κεντημάτων καὶ Ψηφιστοῦ εὑρισκόμενον, θέλετε νὰ ἔχῃ τὸ σχῆμα τῆς Ὀξείας v, ıv, djv. Ὁ καιρὸς ὅμως δὲν μ ἐσυγχώρει νὰ διατρίβω εἰς ὀλίγον χρήσιμα πράγματα [Γεωργίου Γεω. Λαδᾶ, Τὰ πρῶτα τυπωμένα βιβλία Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ἐκδόσεις Κουλτούρα, Ἀθήνα 1978, σ. 29]. οἱ τρεῖς Δάσκαλοι ἀπέκλεισαν τὴν Ὀξεῖα ὡς φωνητικὸ σημάδι ὡστόσο, ἤθελαν νὰ σεβαστοῦν αὐτὸν τὸν ὀρθογραφικὸ κανόνα! Ἡ μουσικὴ τυπογραφία, στὸ Βουκουρέστι τὸ 1820 καὶ στὸ Παρίσι τὸ 1821, ἐπέβαλε μὲ τὰ ἔντυπα μουσικὰ βιβλία μιὰ ἰσοπεδωτικὴ ἀντίληψη τῆς αἰσθητικῆς τῆς σημειογραφίας, καὶ γιὰ λόγους εὐθείας ἰσορροπίας τοῦ ὅλου στίχου σημαδιῶν, παραμερίζοντας καὶ πετῶντας στὴ λήθη τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία τῆς σημειογραφίας. αὐτὴν τὴν καταστροφὴ τὴν συντέλεσε ἡ χάραξη τῶν σημαδιῶν στὸ Παρίσι ἀπ τὸν Ἀ. Θάμυρη, ἡ ὁποία μεταφέρθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ ἀπ τὸ 1824 καὶ μετὰ ἀπετέλεσε τὴν μητρικὴ αἰσθητικὴ σὲ ὅλες τὶς χαράξεις στοιχείων-σημαδιῶν ποὺ ἀκολούθησαν. οἱ ἐκδόσεις τοῦ Βουκουρεστίου ἀπ τὸν Πέτρο Ἐφέσιο, εἶναι διαφορετικὲς χαράξεις στὶς δυὸ ἐκδόσεις Ἀναστασιματάριο καὶ Δοξαστάριο, ἐπειδὴ στηρίχθηκαν στὴν αἰσθητικὴ τῶν χειρογράφων τοῦ Γρηγορίου Πρωτοψάλτου, σώζουν τὴν Ὀξεῖα, κυρίως στὶς δυὸ περιπτώσεις ποὺ δὲν ἔσωσε ὁ Θάμυρις στὸ Παρίσι δηλαδή, Ὀξεῖα μὲ Κέντημα ὑποκάτω καὶ Ἀντικένωμα,, καὶ Ὀξεῖα μὲ Κεντήματα ὑποκάτω καὶ Ψηφιστὸ ıv. Ὀξεῖα εἶναι καὶ ὅταν τονίζεται μὲ Ψηφιστό, εἴτε ἔχει εἴτε δὲν ἔχει Κεντήματα ἐπάνω της. 520

9 τὶς τελευταῖες δεκαετίες ἡ Ψαλτικὴ τέχνη ἀναβιώνει καὶ θάλλει, κατὰ εὐδοκία Θεοῦ, ποὺ οἰκονομεῖ τὴν ὕμνησή του καὶ σώζει καὶ μὲ τὸν ἁπλὸ αὐτὸ καὶ τερπνὸ τρόπο, δηλαδὴ τὴν ὕμνησή του, τοὺς ὑμνητές του. Μιὰ γενιὰ νέων μουσικολόγων, καὶ ἱστορικῶν, καὶ ψαλτῶν ἐν ἕξει γίνονται ταύτης τῆς Ψαλτικῆς [Γαβριὴλ ἱερομόναχος], καὶ σημειογραφοῦν οἱ ἴδιοι πληθώρα μονοφύλλων καὶ σελίδων, ἀντιγράφοντας μαθήματα παλαιῶν διδασκάλων, ἐξηγημένα στὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία, καὶ μελοποιοῦν καὶ γράφουν νέα συνθέματα Ψαλτικῆς, καὶ κατὰ τὸ χάρισμα, τὸ ἄνωθεν καταβαῖνον, διδάσκουν καὶ διαδίδουν τὴν Ψαλτικὴ τέχνη. Κι ἔρχεται συνεπίκουρος ἡ νέα τεχνολογία καὶ ἡ δυνατότητα ἠλεκτρονικῆς στοιχειοθεσίας τῆς σημειογραφίας, εἴτε μὲ σαρωμένες παλαιότερες χαράξεις σημαδίων εἴτε μὲ νέες ἐπὶ τοῦτο καμωμένες χαράξεις. Θεωρῶ καλὸ καὶ χρήσιμο, ἴσως καὶ ἀναγκαῖο καὶ χρέος ὀφειλόμενο στὸν Θεὸ ποὺ μὲ ἱκάνωσε νὰ φτάσω νὰ εἶμαι ταπεινὸς μαΐστωρ τοῦ περιφήμου Χοροῦ Ψαλτῶν οἱ Μαΐστορες τῆς Ψαλτικῆς τέχνης καὶ πανεπιστημιακὸς διδάσκαλος τῆς Βυζαντινῆς Μουσικολογίας καὶ Ψαλτικῆς τέχνης στὸ περίφημο Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν, νὰ σταθῶ μετὰ παρρησίας ἔναντι τῆς παραδόσεως τῆς θαυμαστῆς σημειογραφίας τοῦ ἀκραιφνοῦς ἑλληνικοῦ μουσικοῦ πολιτισμοῦ, ποὺ εἶναι ἡ Ψαλτικὴ τέχνη, καὶ νὰ εἰσηγηθῶ, μὲ πνεῦμα ἀγαθὸ καὶ διδασκαλικό, τὴν τήρηση τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας τοῦ σημαδίου Ὀξεῖα, σὲ ὅσες περιπτώσεις κανοναρχοῦν οἱ παλαιοὶ διδάσκαλοι καὶ τὶς ἀνάσυρα καὶ τὶς παρέθεσα κι ἐγὼ ἐδῶ ἀνωτέρω. Μὴ παραβλέπετε ὅτι καὶ αἰσθητικὰ ἡ Ὀξεῖα μὲ Κέντημα ἢ Κεντήματα ὑποκάτω καὶ μὲ ὅλες τὶς σημειογραφικὲς περιπτώσεις ποὺ θέλουν Ἴσον καὶ Ἀπόστροφο σὲ πλοκὴ καὶ συνύφανση μὲ ἄλλα σημάδια ἐπάνω της, κι ἀκόμα καλύτερα ὅταν ὑπάρχουν καὶ τὰ σημάδια Ἀντικένωμα ἢ Ὁμαλὸν ἢ Ψηφιστὸν ἢ καὶ Ἕτερον Παρακάλεσμα (ὁ Σύνδεσμος ποὺ λένε κάποια Θεωρητικά), ἀποτελεῖ ὀμορφότερη σημειογραφικὴ μονάδα πάνω ἀπὸ μιὰ συλλαβὴ τοῦ κειμένου. Εἶναι κυριολεκτικὰ μιὰ εὐμορφοτονία [Ἀκρίβεια, σ. 72/305 καὶ 84/453]. τώρα ὁ καιρὸς [καὶ ἡ τεχνολογία] μᾶς συγχωροῦν νὰ διατρίβουμε σὲ ὅλα τὰ χρήσιμα πράγματα! Καὶ τὸ πρᾶγμα, δηλαδὴ ἡ ἱστορικὴ ὀρθογραφία τῆς Ὀξείας καὶ ἡ εὐμορφοτονία, θὰ εἶναι ὁλοκληρωμένο, ἂν γενικευθῆ ἡ χρήση μὲ τὴν χάραξη καὶ μακρῶν σημαδίων Ἀντικενώματος καὶ Ὁμαλοῦ καὶ Συνδέσμου, ἀλλὰ καὶ μακρᾶς Ὀξείας (γιὰ να χωροῦν ἐπάνω της τὸ συνεχὲς Ἐλαφρὸ μὲ Κεντήματα, κυρίως), νὰ καλύπτουν τὸ πλάτος τριῶν ἢ καὶ τεσσάρων φωνητικῶν σημαδιῶν, ποὺ χρησιμοποιοῦν ὅλοι οἱ κωδικογράφοι, κι οἱ τρεῖς Διδάσκαλοι στὰ χειρόγραφά τους. Γνωρίζω τὴν τυπογραφικὴ δυσκολία καὶ τὴν ὀρθοθέτηση αὐτῶν τῶν μακρῶν σημαδίων, γιατὶ ἀσχολοῦμαι ἀπ τὴν δεκαετία τοῦ ἑβδομῆντα, σαράντα χρόνια τώρα, μὲ τὴν τυπογραφία καὶ πολλὲς φορὲς στὸν ὕπνο μου καὶ περισσότερες στὸν ξύπνο μου ὀνειρεύτηκα καὶ ἀχτιδοφεγγήθηκα ὅτι κατάφερα νὰ φτιάξω τὴν ἰδανικὴ μουσικὴ τυπογραφία, πρῶτα στὸ σύστημα τῆς φωτοσύνθεσης καὶ στὴν συνέχεια τῶν ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν. Καὶ ὁ Θεὸς εὐδόκησε νὰ κωδικοποιηθῆ ὡς ἑλληνικὸ πρότυπο τὸ σύστημα τῆς βυζαντινῆς σημειογραφίας ἀπ τὸν Διεθνῆ Ὀργανισμὸ Κωδικοποιήσεως (ISO, Ἡράκλειο Κρήτης 4 Ἰουλίου 1997), μέσω τοῦ Ἑλληνικοῦ Ὀργανισμοῦ τυποποιήσεως (ΕΛΛοτ), μὲ τὴν δική μου χάραξη καὶ μὲ τὸ χέρι στὸν κένσορα τοῦ ἀγαπητοῦ μου Κωνσταντίνου Καραγκούνη, καὶ νὰ γνωρίζεται ὡς Stathis Series. Χαράξαμε καὶ μεγάλο Σύνδεσμο καὶ μεγάλο Ἀντικένωμα καὶ θὰ χαράξουμε καὶ μεγάλο Ὁμαλό, καὶ ὅ,τι ἄλλο χρήσιμο καὶ ἀναγκαῖο. Καὶ ὑπάρχει τρόπος νὰ λειτουργοῦν στὴν ὀρθοθέτηση τῆς σημειογραφίας. Αὐτὴν τὴν σημαδοσειρά μου τὴν κατάκλεψαν ἐπιτήδειοι σκαναριστές καὶ τὴν οἰκειοποιήθηκαν... Τόσο δύσκολο ἦταν νὰ μοῦ τὴν ζητήσουν νὰ τοὺς τὴν δώσω;! Τὸ ἄνωθεν καταβαῖνον χάρισμα δωρεὰν ἔλαβα, δωρεὰν καὶ τὸ χορηγῶ. Παρακαλῶ, ἀδελφοί, μνήσθητε τοῦ ὀνόματός μου, καὶ μὴ ἀμνημονεῖτε ἁμαρτία γάρ, καὶ νοιάζομαι νὰ μὴ πέφτετε σ αὐτήν! Ἡ γνώση, ἡ ἔμπνευση καὶ ἡ τεχνολογία θέλουν καὶ μποροῦν νὰ ὀρθοτομήσουν τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία καὶ μιὰ τέτοια πράξη εἶναι συμπλήρωση καὶ καλλωπισμὸς καὶ στολισμὸς τοῦ τιμίου προσώπου τῆς παράδοσης τῆς σημειογραφίας τῆς Ἑλληνικῆς Ψαλτικῆς τέχνης. Καὶ ἐμβλέψατε τώρα γύρω σας καὶ ἴδετε, ὅτι αὐτὴ διαδίδεται καὶ ἐξακτινώνεται σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη, ὅπου λατρεύεται ὀρθόδοξα ὁ τριαδικὸς Θεός, ἡ Θεοτόκος καὶ οἱ ἅγιοί του αὐτή, ἡ Ἑλληνικὴ Σημειογραφία! Ἀγαπητοί μου καὶ ποθεινότατοι πάντες, ὑμνολόγοι καὶ ψαλτολόγοι στήκετε καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις! 521

10 K. Ch. Karagounis and G. Kouroupetrorglou (Eds.): The Psaltic Art as an Autonomous Science, 2015 Σχέδιο - θεώρηση βιβλιογραφίας Προθεωρία Παπαδικῆς ἢ Ψαλτικῆς τέχνης Ἐρωταποκρίσεις ἢ Ψευδο-Δαμασκηνὸς [GerdaWolfram Christian Hannick, Die Erotapokriseis des PseudoJohannes Damaskenos zum Kirchengesang, Monumenta Musicae Byzantinae ~ Corpus Scriptorum de Re Musica, Wien 1997] Ἀκρίβεια [Bjarne Schartau, Anonymous Questions and Answers on the Interval Signs, Monumenta MusicaeByzantinae ~ Corpus Scriptorum de Re Musica, Wien 1998] Γαβριὴλ [Christian Hannick Gerda Wolfram, Gabriel Hieromonachos, Monumenta Musicae Byzantinae Corpus Scriptorum de Re Musica, Wien 1985] χφ. Βενετίας [χφ. Μαρκιανῆς Βιβλιοθήκης GR, II 156, ff. 83a-96b. Ἐμμανουὴλ Στ. Γιαννοπούλου, Ἡ ἄνθηση της Ψαλτικῆς τέχνης στὴν Κρήτη ( ), Ἀθήνα 2004] χφφ. Πετρουπόλεως [Gertsman Evgeny Vladimirovich, Petersburg Theoretikon, Odessa 1994] Ο Γρηγόριος Θ. Στάθης γεννήθηκε στο χωριό Πλατανιά - Γερακάρι Ιωαννίνων την 8η Νοεμβρίου Η πανεπιστημιακή μόρφωσή του (Αθήνα - Ρώμη - Κοπεγχάγη Οξφόρδη) είναι τριπλή: Θεολογία - Βυζαντινή Φιλολογία - Μουσική και Μουσικολογία. Είναι ομότιμος καθηγητής της Βυζαντινής μουσικολογίας και Ψαλτικής τέχνης στο τμήμα μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Είναι γνωστός ερευνητής και συγγραφεύς μουσικολόγος διεθνώς. Το μεγάλο, ποικίλο και σημαντικό συγγραφικό έργο του αριθμεί περισσότερους από πεντακόσιους τίτλους, διατριβές μονογραφίες άρθρα μελετήματα άλμπουμς ηχογραφήσεων, με κεντρικό άξονα τον μνημειώδη επτάτομο κατάλογο «Τα Χειρόγραφα Βυζαντινής μουσικής Άγιον Όρος», που βραβεύτηκε απ την Ακαδημία Αθηνών το Ως πανεπιστημιακός διδάσκαλος είναι και πνευματικός Πατήρ Διδακτόρων, μιας ολκληρης γενεάς πενήντα νέων ερευνητών-επιστημόνων, και είναι, με την παντοία και πολύπλευρη προσφορά του, ο ουσιαστικός θεμελιωτής της επιστήμης της Βυζαντινής μουσικολογίας στην Ελλάδα και ανανεωτής της Ψαλτικής τέχνης, με διεθνή ακτινοβολία. Παράλληλα με το επιστημονικό και διδακτικό έργο, και αξεχώριστο στη βιοτή του, είναι το μελοποιητικό και καλλιτεχνικό έργο του. Ο Γρηγόριος Θ. Στάθης είναι μελοποιός με μεγάλο συνθετικό έργο και εξηγητής της προ του 1814 σημειογραφίας. Ως καλλιτέχνης είναι μαΐστωρ της Ψαλτικής τέχνης, δηλαδή διδάσκαλος και χοράρχης του περιφήμου Χορού Ψαλτών Οι Μαΐστορες της Ψαλτικής τέχνης, που ίδρυσε το Και πρώτιστα είναι ποιητής, με τριάντα συλλογὲς καὶ μεγάλα πολύστιχα έργα (εκδεδομένα: «Οι αλύτρωτοι», δράμα πεντάπραχτο σε συλλάβους (1965), ο «Ερωτικός Λόγος» (τρεις συλλογές, 2001), οι «Αγιορειτικές Εννεάδες» και «οι Μπαλάντες του Φυλακισμένου» (2001), κ. ά.) Δίδαξε βυζαντινή σημειογραφία και ελληνική ψαλτική για πρώτη φορά στην Τιφλίδα της Γεωργίας τον φεβρουάριο του 2001 και 2002, και ένα δεκαήμερο ταχύρρυθμο σεμινάριο Ψαλτικής τέχνης γιά τους ψάλτες του Πατριαρχείου Αντιοχείας (Αύγουστος 1998). Με την αποφασιστική συμβολή του και την ηλεκτρονική χάραξη των σημαδίων (Stathis Series), βασισμένη στην διαχρονική χειρόγραφη μορφή τους, επιτεύχθηκε η παγκόσμια κωδικοποίηση (4 ιουλίου 1997) απ' τον Διεθνή οργανισμό κωδικοποιήσεως (ISO), μέσω του ελληνικού οργανισμού τυποποιήσεως (Ελ.Ο.Τ.), όλων των σημαδίων (246 συνολικά) της Ψαλτικής τέχνης, απ' την πρωτοφανέρωσή τους τον 10ο αιώνα, ως απότοκα του Ελληνικού αλφαβήτου, μέχρι σήμερα. Καθιέρωσε (2000) τον θεσμό της ανά τριετία πραγματοποιήσεως στην Αθήνα Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα «Θεωρία και Πράξη της Ψαλτικής τέχνης». Πραγματοποιήθηκαν το Α πανελλήνιο (2000) και τα Β, Γ, Δ, Ε διεθνή συνέδρια (2003, 2006, 2009, 2012), με έκδοση των Πρακτικών τους. Είναι μέλος και εταίρος επιτροπών, εταιρειών, Συλλόγων και οργανισμών και είναι ιδρυτής της αστικής μη-κερδοσκοπικής εταιρείας «Ανατολής το Περιήχημα» (1998). Έχει τιμηθεί με έπαινο και βραβείο της Εκκλησίας της Ελλάδος (1971), βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1976), χρυσό σταυρό του παρασήμου του Αποστόλου Παύλου της Εκκλησίας της Ελλάδος (2006), μετάλλια του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, του Αγίου Όρους, της ιεράς μονής Πάτμου, των Μετεώρων, κ. ά. Αναγορεύτηκε Ἐπίτιμος Διδάκτωρ (Doctor Honoris Causa) απ τὴν μουσικὴ Ακαδημία Gheorghe Dima τῆς πόλεως Κλοὺζ-Ναπόκα τῆς ρουμανίας (31 Ἰουλίου 2012). Ομιλεί και γράφει ιταλικά, αγγλικά, γαλλικά, και γνωρίζει γερμανικά και ισπανικά. Η αυτοβιογραφία του, ένα γλαφυρό κείμενο εβδομήντα σελίδων, στον τόμο Τιμή προς τον διδάσκαλον Έκφραση αγάπης στο πρόσωπο του καθηγητού Γρηγορίου Θ. Στάθη, Αθήνα 2001, με τον οποίο οι μαθητές του διδάκτορες και το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον τίμησαν την 10η Δεκεμβρίου 2001, ξετυλίγει όλες τις πτυχές του και αποκαλύπτει πολλά άδηλα και κρύφιά του, που δεν χωρούν εδώ. 522

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 2010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 14 22-11-2010 Συνοπτικὴ περιγραφή Πρόταση τῆς έσµης Εὐθειῶν. Εστω ὅτι τὰ σηµεῖα, καὶ, εἶναι τέτοια ὥστε οἱ εὐθεῖες και εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Σ Χ Ο Λ Ε Ι Ο Ν Ψ Α Λ Τ Ι Κ Η Σ 1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΕΘΝΕΣ, ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ἀφιερωμένο στὴ μνήμη τῶν τριῶν μεγάλων εὐεργετῶν τοῦ ἔθνους Χρυσάνθου τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα)

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) τοῦ Παναγιώτη. Παπαδηµητρίου ρ. Ἠλεκτρ. Μηχανικοῦ, Φυσικοῦ Περιεχόµενα 1. Εἰσαγωγή...1 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΟΣ. Κεντήµατα ανάβαση 1 φωνής διάρκεια 1 χρόνου. Κέντηµα ανάβαση 2 φωνών διάρκεια 1 χρόνου πνεύµα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΟΣ. Κεντήµατα ανάβαση 1 φωνής διάρκεια 1 χρόνου. Κέντηµα ανάβαση 2 φωνών διάρκεια 1 χρόνου πνεύµα ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΟΣ Ίσον επανάληψη φωνής διάρκεια 1 χρόνου... Όλίγον ανάβαση 1 φωνής διάρκεια 1 χρόνου Κεντήµατα ανάβαση 1 φωνής διάρκεια 1 χρόνου Πεταστή ανάβαση 1 φωνής διάρκεια 1 χρόνου Κέντηµα ανάβαση

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 9 ευτέρα 18-10-010 Συνοπτικὴ περιγραφή Υπενθύµιση τοῦ Θεωρήµατος τοῦ Θαλῆ. εῖτε καὶ ἐδάφιο 7.7 τοῦ σχολικοῦ ϐιβλίου. Τονίσθηκε,

Διαβάστε περισσότερα

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ Με ένα από τα αγαπημένα της θέματα ασχολήθηκε για μια ακόμη φορά, στο φύλλο 1991 της 27ης Σεπτεμβρίου 2013, η εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ. Αιτία, το κεφάλαιο του βιβλίου των Θρησκευτικών που διδάσκεται στην

Διαβάστε περισσότερα

Ἡδιά ζώσης διδασκαλία (ἀκουστική παράδοση) τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ὃπως τήν μεταλαμπάδευσε ὁ Θρασύβουλος Στανίτσας

Ἡδιά ζώσης διδασκαλία (ἀκουστική παράδοση) τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ὃπως τήν μεταλαμπάδευσε ὁ Θρασύβουλος Στανίτσας Γ Συνέδριο «Θεωρία καί Πράξη τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ἡ Ὁκταηχία» Τετάρτη 18 Ὀκτωβρίου 2006 Ἡδιά ζώσης διδασκαλία (ἀκουστική παράδοση) τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ὃπως τήν μεταλαμπάδευσε Ἀθανάσιος Ἰ. Παϊβανᾶς www.paivanas.gr

Διαβάστε περισσότερα

200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ESTABLISHMENT OF THE NEW. Συμμετοχή των χορών: ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ESTABLISHMENT OF THE NEW. Συμμετοχή των χορών: ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Διοργάνωση Σχολείον Ψαλτικής Yπό τη αιγίδα της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ International Conference ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑΣ of Musicology 1814-2014: 1814-2014: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 200 YEARS FROM THE

Διαβάστε περισσότερα

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία*

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* «Οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 2000 ἐμφανίζονται πανίσχυροι οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικά,

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Αὒγουστος 2011 12 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Χριαστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα Τεῦχος 12 - Αὒγουστος 2011 ISSN: 1792-4189 Μηνιαία

Διαβάστε περισσότερα

Ἡδιά ζώσης διδασκαλία (ἀκουστική παράδοση) τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ὃπως τήν μεταλαμπάδευσε ὁ Θρασύβουλος Στανίτσας

Ἡδιά ζώσης διδασκαλία (ἀκουστική παράδοση) τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ὃπως τήν μεταλαμπάδευσε ὁ Θρασύβουλος Στανίτσας Γ Συνέδριο «Θεωρία καί Πράξη τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ἡ Ὁκταηχία» Τετάρτη 18 Ὀκτωβρίου 2006 Ἡδιά ζώσης διδασκαλία (ἀκουστική παράδοση) τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης ὃπως τήν μεταλαμπάδευσε Ἀθανάσιος Ἰ. Παϊβανᾶς www.paivanas.gr

Διαβάστε περισσότερα

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες.

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες. Page 1 of 5 Βυζαντινή Μουσική Κλίμακες Σύγκριση τῆς Διατονικῆς Κλίμακας τοῦ Διδύμου, μὲ τὶς ἀντίστοιχες τοῦ Χρυσάνθου, τῆς Ἐπιτροπῆς 1881, καὶ ἄλλων Σὲ αὐτὴ τὴν ἱστοσελίδα δίνουμε τὴν σύγκριση (σὲ συχνότητες)

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία [Α] Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπίκουρος Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Ὁ Ἀρειανισµὸς

Διαβάστε περισσότερα

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law3 Application Server ὅτι ἀναφέρεται ἐδῶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκτελεσθεῖ δικτυακά, δηλ. ἀπὸ ἄλλον

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. 44 Μήνας Μάρτιος 2019. Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Ἀπόκρεω. Ματθ. 25, 31 46. «...δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» (Ματθ.

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά 13η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 18, 18 27) 26 Νοεμβρίου 2017 «...πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καί διάδος πτωχοῖς,...καί δεῦρο ἀκολούθει μοι» Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά μάθει τόν τρόπο τῆς σωτηρίας

Διαβάστε περισσότερα

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί 18/02/2019 Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Ανακοίνωση σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ. Ἀλυγιζάκη, Ἡ ὀκταηχία Ἀλυγιζάκη Ἀντωνίου Ε., Ἡ ὀκταηχία στὴν ἑλληνικὴ λειτουργικὴ ὑμνογραφία, Θεσσαλονίκη 1985.

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ. Ἀλυγιζάκη, Ἡ ὀκταηχία Ἀλυγιζάκη Ἀντωνίου Ε., Ἡ ὀκταηχία στὴν ἑλληνικὴ λειτουργικὴ ὑμνογραφία, Θεσσαλονίκη 1985. 1 ΕΙΚΟΝΕΣ 2 ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Ἀλυγιζάκη, Ἡ ὀκταηχία Ἀλυγιζάκη Ἀντωνίου Ε., Ἡ ὀκταηχία στὴν ἑλληνικὴ λειτουργικὴ ὑμνογραφία, Θεσσαλονίκη 1985. Γιαννόπουλου, Ἡ ψαλτικὴ τέχνη Γιαννόπουλου Ἐμμανουὴλ Στ., Ἡ ψαλτικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux.

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Μακρῆς Δημήτριος, Φυσικός. mailto: jd70473@yahoo.gr 1. Εἰσαγωγή. Τὸ πολυτονικὸ σύστημα καταργήθηκε τὸ 1982. Δὲν θὰ ἀσχοληθοῦμε

Διαβάστε περισσότερα

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις Εἰσαγωγὴ Ὅπως γνωρίζουν ὅλοι οἱ χρῆστες τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν μας, τὰ εἴδη τῶν ἐνεργειῶν ποὺ μποροῦν νὰ καταγραφοῦν σὲ μία ὑπόθεση εἶναι 1. Ἐνέργειες Ἐξέλιξης, 2. Οἰκονομικές, 3. Λοιπές Ἐνέργειες &

Διαβάστε περισσότερα

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης 26/02/2019 Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Πατριαρχεία / Οικουμενικό Πατριαρχείο Ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμα τοῦ περιβαλλοντικὰ εὐαισθητοποιημένου καὶ πρωτοπόρου

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1. Ἡ Καινή Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2010. 2. Ἱερός Ναός ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα), Κατάθεση μαρτυρία, Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Στὴν καθ ἡμᾶς Μητροπολιτικὴ περιφέρεια Μόρφου τιμᾶται ἰδιαίτερα ὁ ὅσιος Σωζόμενος. Ἐπίκεντρο τῆς ἐδῶ τιμῆς του εἶναι ἡ ἁγιοτόκος κοινότητα τῆς Γαλάτας, ὅπου εὑρίσκεται κατάγραφος

Διαβάστε περισσότερα

Η σύντομη εξήγηση παλαιάς στιχηραρικής θέσης

Η σύντομη εξήγηση παλαιάς στιχηραρικής θέσης 26 Ιουλίου 2018 Η σύντομη εξήγηση παλαιάς στιχηραρικής θέσης Πολιτισμός / Βυζαντινή Μουσική Κυριάκος Τζουραμάνης, Πρωτοψάλτης-Μsc Ioνίου Πανεπιστημίου Όπως γνωρίζουμε, το παλαιό στιχηραρικό μέλος μας έχει

Διαβάστε περισσότερα

Παρόμοια νὰ σκεφθῇς ὅτι καὶ ἕνας ποὺ στέκεται κοντὰ σὲ μία μεγάλη πυρκαϊά, διατηρεῖ τὴν θερμότητα γιὰ πολὺ καιρὸ καὶ μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσί του ἀπὸ τὴν φωτιά. Άραγε ἀπὸ ποιὰ ἄρρητη εὐωδία φιλανθρωπίας, ἀπὸ

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μήνας Μάρτιος 4 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 2, 1-12 «...ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα

Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα Γιὸς τοῦ Χαριλάου καὶ τῆς Ἑλένης Καραγκούνη, τὸ γένος Ραμαντάνη, γεννημένος στὴν Ἀνακασιὰ Βόλου τὴν 8 η Ἰουλίου 1965, σύζυγος τῆς Γιαννούλας Κ. Φωτοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση Εἰσαγωγή Ὁ ICAMLaw Application Server (στὸ ἑξῆς γιά λόγους συντομίας IAS) ἀποτελεῖ τὸ ὑπόβαθρο ὅλων τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν τῆς ICAMSoft. Εἶναι αὐτός ποὺ μεσολαβεῖ ἀνάμεσα: α) στὴν τελική ἐφαρμογὴ ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Συνόλων - Set Theory

Θεωρία Συνόλων - Set Theory Θεωρία Συνόλων - Set Theory Ἐπισκόπηση γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν Πρωτοετῶν Φοιτητῶν τοῦ Τµήµατος Διοίκησης, στὸ µάθηµα Γενικὰ Μαθηµατικά. Ὑπὸ Γεωργίου Σπ. Κακαρελίδη, Στὸ Τµῆµα Διοίκησης ΤΕΙ Δυτικῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι.

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Σὰ τελευταῖα χρόνια καὶ ἰδιαίτερα μετὰ τὸ ἄνοιγμα τῶν συνόρων τῶν χωρῶν τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης, ἀλλὰ καὶ γειτόνων χωρῶν

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν Τέσσερις ἑβδομάδες μετὰ τὸ Πάσχα τὸ εὐαγγέλιο πού διαβάζεται στὶς ἐκκλησίες εἶναι ἡ ἀφήγηση τοῦ εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη γιὰ τὴν ἐκπληκτικὴ συζήτηση τοῦ Χριστοῦ μὲ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Να γελάσεις απ' τα βάθη των χρυσών σου ματιών είμαστε μες στο δικό μας κόσμο Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει Τα πιο

Διαβάστε περισσότερα

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα*

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* Ἀξίες -Ἰδανικά -Ἱστορικὴ Μνήμη Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* «Ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι προαπαιτούμενο...» α. Στὴν χώρα ποὺ θὰ ριζώσεις νὰ σεβαστεῖς τὴν σημαία της, τοὺς ἀνθρώπους της, τὴν φύση

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Στὴν Ἱερὰ Μονή μας, τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, στὴν Φυλὴ Ἀττικῆς, μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐχὴ τοῦ ἀσθενοῦντος Σεβασμιωτάτου Πνευματικοῦ Πατρός μας,

Διαβάστε περισσότερα

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό Θέρμη 25/10/2013 Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 35 χρόνων των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη. Τον εορτασμό των 35 χρόνων

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ

ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ Μητροπολίτου Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ ΑΘΗΝΑ 1987 Προσφώνηση στοὺς Νεωκόρους τῶν Ἱ. Ναῶν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, κατὰ τὴ διάρκεια γεύματος ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989 Ἡ Θεία Κοινωνία κατ οἶκον Θεσσαλονίκη 2008 Κάποιοι συσχετίζουν κάκιστα τὴν παρουσία τοῦ ἱερέως στό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ποιμαντικές σκέψεις Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ τοῦ Ἀλεξάνδρου Μ. Σταυροπούλου Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ὁ χρόνος καὶ ἡ σχετικότητά του Συνήθως, τέλος τοῦ παλαιοῦ ἀρχὲς τοῦ καινούριου χρόνου,

Διαβάστε περισσότερα

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο (Μιὰ πρώτη προσέγγιση στὸ θέμα) Εἰπώθηκε, πὼς ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος μοιάζει μὲ τὸ Καθολικὸ ἑνὸς ἰεροῦ Ναοῦ καὶ ὅτι ἡ περιοχὴ ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἄννα καὶ πέρα εἶναι τὸ

Διαβάστε περισσότερα

Τὴν ὥρα ποὺ γραφόταν μία ἀπὸ τὶς πιὸ θλιβερὲς καὶ αἱματοβαμμένες

Τὴν ὥρα ποὺ γραφόταν μία ἀπὸ τὶς πιὸ θλιβερὲς καὶ αἱματοβαμμένες Τιμὴ καὶ εὐγνωμοσύνη Ἰαπωνικὸ πλοῖο πέταξε πανάκριβο μετάξι γιὰ νὰ σώσει Μικρασιάτες* Ἡ ἄγνωστη ἱστορία τοῦ ἐμπορικοῦ καραβιοῦ ἀπὸ τὴν Ἄπω Ἀνατολὴ ποὺ ἔδωσε παράδειγμα ἀνθρωπιᾶς, ἐνῶ οἱ δυτικοὶ «σύμμαχοί»

Διαβάστε περισσότερα

4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ 4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ Βασική προϋπόθεση γιά νά μιλήσει κανείς γιά τόν Θεόν μας εἶναι ἡ σαφής διάκριση μεταξύ τῶν ὅρων : οὐσίας ἤ φύσεως καί ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, ὁ Θεός μας

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση

Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Εφαρμογὲς τῶν συνεχῶν κλασμάτων 1 1. Η τιμὴ τοῦ π μὲ σωστὰ τὰ 50 πρῶτα δεκαδικὰ ψηφία μετὰ τὴν ὑποδιαστολή, εἶναι 3.14159265358979323846264338327950288419716939937511.

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ*

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ἡ Θεωρία τῆς Ἐλέξιξης: κοσμικὴ θρησκεία, μὲ νόημα καὶ ἠθικὴ Ἡ Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ὄχι Ἐξέλιξη, ἀλλὰ Σχεδιασμὸς Μέρος B ἐπιστημονικὴ κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖται στὴν Θεωρία τῆς Ἐξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292.

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ Γιατὶ τὸ Βυζάντιο Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Κατ ἐπανάληψιν ἔχει ἐπισημανθῆ ὅτι ἐπιβάλλεται νὰ ἀναθεωρήσουμε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τὴν ὀπτικὴ εἰκόνα ποὺ ἔχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΧΙΛΛΕΑΣ Γ. ΧΑΛΔΑΙΑΚΗΣ

ΑΧΙΛΛΕΑΣ Γ. ΧΑΛΔΑΙΑΚΗΣ [1] ΑΧΙΛΛΕΑΣ Γ. ΧΑΛΔΑΙΑΚΗΣ Μια εξηγητική σπουδή, με αφορμή την θ ωδή της ακολουθίας του Πάσχα, από τον κώδικα ΒΚΨ 53/201 α -201 (του έτους 1743), όπου διασώζεται η παράδοση του μελοποιημένου από Μπαλάση

Διαβάστε περισσότερα

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός 13/02/2019 Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Του π. Πολυκάρπου Αγιαννανίτη Ὅπου διακονεῖ κανεὶς τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, ἐκεῖ βρίσκει τὴ χαρὰ καὶ τὴν ἀνάπαυσή του.

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ελληνορωμαϊκές-Ελληνοϊταλικές Σπουδές» του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και το Σεμινάριο Ιταλικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας, σας προσκαλούν στη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2017 ἀριθμ. πρωτ. : 877 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς Θεοσώστου

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Ελληνική Λογοτεχνία Α Λυκείου Κωδικός 4528 Ενότητα: «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση»

Νέα Ελληνική Λογοτεχνία Α Λυκείου Κωδικός 4528 Ενότητα: «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση» Νέα Ελληνική Λογοτεχνία Α Λυκείου Κωδικός 4528 Ενότητα: «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση» ΛΑΜΠΡΟΣ ΠΟΡΦΥΡΑΣ (1879-1932), Είδα Εἶδα μία χώρα ξωτικιὰ στ ἀνήσυχο ὄνειρό μου: πόσ ὄμορφη δὲ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ π. Ἰωάννου Ζόζουλακ Κοσμήτορος τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Πρέσοβ Σλοβακίας Ἔχουμε συνηθίσει ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐνεργοῦμε μὲ μηχανικὸ τρόπο, νὰ

Διαβάστε περισσότερα

ODBC Install and Use. Κατεβάζετε καὶ ἐγκαθιστᾶτε εἴτε τήν ἔκδοση 32bit εἴτε 64 bit

ODBC Install and Use. Κατεβάζετε καὶ ἐγκαθιστᾶτε εἴτε τήν ἔκδοση 32bit εἴτε 64 bit Oἱ ἐφαρμογές Law4 χρησιμοποιοῦν τὸν Firebird SQL Server 32 ἤ 64 bit, ἔκδοση 2.5.x Γιὰ νὰ κατεβάσετε τὸν ODBC πηγαίνετε στό site www.firebirdsql.org στήν δ/νση http://www.firebirdsql.org/en/odbc-driver/

Διαβάστε περισσότερα

Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ. Μιχαήλ Μανωλόπουλος

Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ. Μιχαήλ Μανωλόπουλος Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ Μιχαήλ Μανωλόπουλος Στο πλαίσιο του Δυτικοευρωπαϊκού διαφωτισμού παρατηρούμε την ανάπτυξη μιας σχετικά ολιγάριθμης υλιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Λέκτορας Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολή Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ).

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). 21 Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). Λκ. 6, 31 36. «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν» Λκ. 6, 35. Ἀπ ὅλα τά λόγια καί τίς διδασκαλίες τοῦ Ἰησοῦ αὐτός ὁ λόγος Του φαντάζει ὡς ὁ πιό δύσκολος. Ἡ ἀγάπη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑ 4η 15. Bούλομαι δὲ καὶ ἃς βασιλεῖ πρὸς τὴν πόλιν συνθήκας ὁ Λυκοῦργος ἐποίησε διηγήσασθαι: μόνη γὰρ δὴ αὕτη ἀρχὴ διατελεῖ οἵαπερ ἐξ ἀρχῆς κατεστάθη: τὰς δὲ ἄλλας πολιτείας εὕροι

Διαβάστε περισσότερα

www.kalymnikifilia.gr

www.kalymnikifilia.gr Η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος (το παράδειγμα των Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Μόσχας) ΒΑΝΤΙΜ ΓΙΑΡΟΒΟÏ Kαθηγητής μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 19 Μαΐου 2019.

Κυριακή 19 Μαΐου 2019. 14 Κυριακή 19 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ παραλύτου Ἰω. 5, 1 15. «... μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ ἴδε ὑγιὴς γέγονας μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ἰω. 5, 14).

Διαβάστε περισσότερα

X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α

X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ε (2012-2013) 16 Σεπτεμβρίου 2012 Μνήμη τῆς Ἁγίας Παρθενομάρτυρος καὶ Πανευφήμου Εὐφημίας Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς Ἀχαρνῶν Ἀττικῆς Ὀργάνωση: Ἁγιογραφεῖο Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ γέννηση. (La naissance)

Ἡ γέννηση. (La naissance) Ζιζὲλ Πράσινος (Gisèle Prassinos) Ἡ γέννηση (La naissance) ΘΕΛΕ μιὰ μεγάλη νεκρὴ κούκλα γιὰ νὰ τὴν ἔχει στὴν ἀγκαλιά του καὶ νὰ τὴν πνίξει. Ἔνιωθε ἤδη πάνω του τὸ μεγάλο ἀ- σπόνδυλο βάρος ποὺ εἶχε νὰ κρατήσει.

Διαβάστε περισσότερα

Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1. Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος. «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας

Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1. Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος. «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1 Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας Σεπτέμβριος 2017 Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 2 Ἀφιέρωμα

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Ενότητα 7: Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Λέκτορας Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολή 2 Εικόνα

Διαβάστε περισσότερα

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ πρώτου Ἁγιογράφου, Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ (18η Ὀκτωβρίου) καὶ πρὸς τιμήν Του, πραγματοποιήθηκε, μὲ τὴν

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ χορτασμός τῶν πεντακισχιλίων

Ὁ χορτασμός τῶν πεντακισχιλίων ΜΑΘΗΜΑ 25ο Λκ 9,10-17 Ὁ χορτασμός τῶν πεντακισχιλίων Ἔχετε κάνει ποτέ πικνίκ στήν ὕπαιθρο; Στίς ἐκδρομές πού κάνετε μέ τό σχολεῖο ἴσως θά εἴχατε τήν εὐκαιρία νά καθίσετε καταγῆς στό χλωρό χορτάρι καί ν

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. 45 Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. Κυριακή Β Ματθαίου Σύναξις τῶν ἁγίων ἐνδόξων 12 ἀποστόλων Μτθ. 9, 36 καί 10, 1 8. Εἶναι ἄδικο οἱ κατώτεροι καί οἱ μέτριοι νά ὁμιλοῦν γιά τούς ἀρίστους καί τούς τελείους. Ἐντούτοις

Διαβάστε περισσότερα

Αι ιστορικαί χειροτονίαι των Γ.ΟΧ. υπό του αειμνήστου Επισκόπου Βρεσθένης κυρού Ματθαίου του Α’ το έτος 1948

Αι ιστορικαί χειροτονίαι  των Γ.ΟΧ. υπό  του αειμνήστου Επισκόπου Βρεσθένης κυρού Ματθαίου του Α’ το έτος 1948 188 Η ΑΓΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΕΣΤΙΝ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ, Η ΑΠΟ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΚΟΣΜΟΥ, (Αγιος Νεκταριος) Η ΜΙΑ, ΑΓΙΑ, ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

(4 ΕΤΗ/240 ECTS, ΠΤΥΧΙΟ) ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ

(4 ΕΤΗ/240 ECTS, ΠΤΥΧΙΟ) ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ Βυζαντινή Μουσική - Ψαλτική Τέχνη (4 ΕΤΗ/240 ECTS, ΠΤΥΧΙΟ) ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ Tο Ακαδημαϊκό Πρόγραμμα «Βυζαντινή Μουσική - Ψαλτική Τέχνη», εντασσόμενο στο Τμήμα Τεχνών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, καλύπτει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17 Θέμα: «Περὶ τῆς νομιμότητας τελέσεως τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ἀνηλίκων». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Σχετικὰ μὲ τὶς προϋποθέσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. 69 Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. Κυριακή ΣΤ Ματθαίου Μτθ. 9, 1 8. «...ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας...» (Μτθ. 9, 6) Πάντοτε ὁ λόγος περί ἐξουσίας εἶναι ἐπίκαιρος, διότι οἱ ἄνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

μαθη ματικῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ βαθιά του ἐκτίμηση γιὰ τὴ χαϊντεγκεριανὴ ἱστορικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπινου κόσμου. Καταγράφοντας ὅλες αὐτὲς τὶς ἐπιδράσεις,

μαθη ματικῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ βαθιά του ἐκτίμηση γιὰ τὴ χαϊντεγκεριανὴ ἱστορικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπινου κόσμου. Καταγράφοντας ὅλες αὐτὲς τὶς ἐπιδράσεις, ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶναι προϊὸν μακρόχρονης ἐξέλιξης. Γιὰ εἴκοσι περίπου χρόνια, τὸ ἐνδιαφέρον μου γιὰ τὸν Φρέγκε ἀποτέλεσε μέρος ἑνὸς ὁδοιπορικοῦ ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Μόναχο καί, μέσω τῆς Ὀξφόρδης

Διαβάστε περισσότερα

«Ἁγιογραφικὴ Σύναξις Πατρῶν Α»

«Ἁγιογραφικὴ Σύναξις Πατρῶν Α» Ἕνα δεύτερο σημαντικὸ Ἁγιογραφικὸ βῆμα «Ἁγιογραφικὴ Σύναξις Πατρῶν Α» Μία ἐλπιδοφόρος ἀρχὴ Μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐχὴ τοῦ ἀσθενοῦντος Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας Ὠρωποῦ καὶ Φυλῆς κ. Κυπριανοῦ, τὴν

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας 323C-324Α

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος Πρωταγόρας 323C-324Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Θέλουν ὅμως ὅλοι τὴν ἀλλαγὴ τῆς ὑπάρχουσας κατάστασης:

Θέλουν ὅμως ὅλοι τὴν ἀλλαγὴ τῆς ὑπάρχουσας κατάστασης: /0L`qshchr^Σχέδιο 0 0/./2.1/00 1906 μ-μ- O`fd 087 Θέλουν ὅμως ὅλοι τὴν ἀλλαγὴ τῆς ὑπάρχουσας κατάστασης: Μά+ θὰ μοῦ πεῖτε+ ποιός τυφλὸς δὲν θέλει τὸ φῶς του+ ποιός ἄρρωστος δὲν θέλει τὴν γιατρειά του καὶ

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν 01/03/2019 Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν / Επικαιρότητα Η Εκκλησία μας, κατά την 1η Μαρτίου εκάστου έτους και πρώτη ημέρα της εποχής της Ανοίξεως, τιμά τη μνήμη δύο γυναικών Μαρτύρων

Διαβάστε περισσότερα

Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών

Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών Date : Ιανουαρίου 21, 2015 Ὀσο τὰ παιδιὰ εἶναι μικρά, ἡ διαφορὰ τοῦ φύλου δὲν προκαλεῖ αἴσθηση. Ἀναπτύσσονται παράλληλα, συναναστρέφονται ἐλεύθερα, παίζουν μαζί, χωρὶς νὰ

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet Ἡ Κυριακή του Πάσχα Fr.Lev Gillet «Αὔτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν Σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις ἐστὶ πανηγύρεων!»ψάλλουμε στὴν ὀγδόη ὠδὴ τοῦ πασχαλιάτικου Ὄρθρου. Ἡ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. 39 Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων Μτθ. 10, 32 33, 37 38, καί 19, 27 30. «ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;» (Μτθ. 19,

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X eutypon32-33 2014/11/30 12:03 page 19 #23 Εὔτυπον, τεῦχος 32-33 Ὀκτώβριος/October 2014 19 Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X Ἰωάννης Α. Βαμβακᾶς Ιωάννης Α. Βαμβακᾶς Παπαθεοφάνους 12 853 00 Κῶς Η/Τ: gavvns

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ. Τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου

ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ. Τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ Τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου Μὲ τὴν Κυριακή τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς εἰσάγει στὴν κατ ἐξοχὴν πνευματική της περίοδο, τὴν περίοδο τοῦ Τριωδίου.

Διαβάστε περισσότερα

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΜΑΔΑ Α : AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσι, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται: Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν περὶ τὴν τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι Αγίων Πατέρων για την ταπείνωση

Λόγοι Αγίων Πατέρων για την ταπείνωση Λόγοι Αγίων Πατέρων για την ταπείνωση «Ταπείνωσις, Χριστοῦ μίμησις». Μέγας Βασίλειος «Μητέρα τῆς πηγῆς εἶναι ἡ ἄβυσσος τῶν ὑδάτων πηγὴ δὲ τῆς διακρίσεως ἡ ταπείνωσις». Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης «Οὐδὲν ταπεινοφροσύνης

Διαβάστε περισσότερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα 6η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 8, 27 39) 22 Ὀκτωβρίου 2017 «Τί ἐμοί καί σοί, Ἰησοῦ υἱέ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή μέ βασανίσῃς» Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα στήν εὐαγγελική περικοπή.

Διαβάστε περισσότερα

Σεραφείμ Πειραιώς: «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ευλογημένος καιρός»

Σεραφείμ Πειραιώς: «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ευλογημένος καιρός» 06/03/2019 Σεραφείμ Πειραιώς: «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ευλογημένος καιρός» Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Πειραιώς Εξεδόθη η Ποιμαντορική Εγκύκλιος του Σεβ. Μητρ. Πειραιώς, κ.κ. Σεραφείμ, για τη Μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Μήνας Ἀπρίλιος 15 Ἀπριλίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Ἰωάν. 20, 19 31. Κυριακή τοῦ Ἀντίπασχα σήμερα καί ἐδῶ καί μία ἑβδομάδα εἰσήλθαμε στήν πιό χαρούμενη περίοδο τοῦ ἔτους, στήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ ΟΣΗ Ι. Ν. ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ

ΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ ΟΣΗ Ι. Ν. ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ 1 ΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ ΟΣΗ Ι. Ν. ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ χαλ νωτη γλ σσα Ἡ γλῶσσα εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ σημαντικότερα μέλη τοῦ ἀνθρώπινου ὀργανισμοῦ. Σὲ σύγκριση μὲ ἄλλα ἀνθρώπινα μέλη, ὅπως γιὰ παράδειγμα τὰ χέρια

Διαβάστε περισσότερα

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΕΝΟΡΙΑ & ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Σεβασμιώτατε, Αἰδεσιμολογιώτατοι, Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Κοντογιάννης Ἐφημ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ Γ.Ν.Α. Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ Ο. ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΝΟΥ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ Ο. ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΝΟΥ Περίοδος ονομάζεται το κομμάτι του λόγου που αρχίζει και τελειώνει σε ισχυρό σημείο στίξης (τελεία, ερωτηματικό, θαυμαστικό). Όταν στην αρχή ή στο τέλος έχουμε άνω τελεία, μιλάμε τώρα πια για ημιπερίοδο.

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολικοί Πατέρες και Απολογητές. Tuesday, March 5, 13

Αποστολικοί Πατέρες και Απολογητές. Tuesday, March 5, 13 Αποστολικοί Πατέρες και Απολογητές Το πλήρωμα του χρόνου Συνάντηση Ιουδαϊκού κόσμου με ελληνισμό. Μετάφραση των εβδομήκοντα, Φίλωνας μέσω της αλληγορίας. Η ελληνική φιλοσοφία έδωσε την έννοια της θεωρίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015 ἀριθμ. πρωτ.: 181.- ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τὸν ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Λαὸ τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Διαβάστε περισσότερα

Athanasius Alexandrinus - Magnus - Epistula ad Palladium

Athanasius Alexandrinus - Magnus - Epistula ad Palladium This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia,

Διαβάστε περισσότερα

Παραλειπόμενα τῆς 6ης Πανελλήνιας Συνάντησης Νέων

Παραλειπόμενα τῆς 6ης Πανελλήνιας Συνάντησης Νέων Ὅ,τι ἐπεδόθη στοὺς Συνέδρους-Νέους καὶ τοὺς Παρατηρητὲς Παραλειπόμενα τῆς 6ης Πανελλήνιας Συνάντησης Νέων Κείμενα Προβληματισμοῦ καὶ Ἀναμνηστικὰ α. Πρόγραμμα Συναντήσεως. β. Κεντρικὴ Εἰσήγησις. γ. Ποιήματα

Διαβάστε περισσότερα

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν Χριστούγεννα 2013 Ἀρ. Πρωτ. 1157 Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε. Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Ενότητα 9: Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Λέκτορας Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολή 1 2 433:

Διαβάστε περισσότερα

Ἕλληνες στὴν κόλαση τῶν γκουλὰγκ

Ἕλληνες στὴν κόλαση τῶν γκουλὰγκ https://engymo.wordpress.com Ἕλληνες στὴν κόλαση τῶν γκουλὰγκ Ὁ 65χρονος Ἰβᾶν Τζουχὰ εἶναι γεωγράφος στὸ ἐπάγγελμα. Ἀλλὰ ἡ μοῖρα τῆς οἰκογένειάς του (ὁ Ἕλληνας παππούς του τουφεκίστηκε ἀπὸ τὸν Στάλιν)

Διαβάστε περισσότερα

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007 1 / 13 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Έρευνα υποστηριζόµενη από τη Γενική ιεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισµού της Ε.Ε., στο πλαίσιο του προγράµµατος Σωκράτης «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο

Διαβάστε περισσότερα