Origenes - Scholia in Canticum canticorum

Transcript

1 Origenes - Scholia in Canticum canticorum This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia, the Director of the Center, has expressly authorized to post it into our site. Cooperatorum Veritatis Societas thanks the prof. Pantelia, the Center, and the University of California, Irvine, of having granted the opportunity to make publicly available this text of high quality, serial number ' '. Charset and format of the text have been changed in order to make it possible the computation of analytic indexes and concordances. Analytical indexes and concordances have been made by the Cooperatorum Veritatis Societas. Scholia in Canticum canticorum [00001] ΩΡΙΓΕΝΟΥΣ ΕΙΣ ΤΑ ΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΜΑΤΩΝ. [00002] [17.253] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Αʹ. [00003] Φιλησάτω µε ἀπὸ φιληµάτων στόµατος αὐτοῦ. [00004] Μὴ διὰ προφητῶν µε µνηστευσάτω, φησὶν, δι' ἑαυ τοῦ δὲ ὁµιλησάτω, κατ' αἴσθησιν πνευµατικήν [00005] δι' ἧς ὁ Ἰωάννης φησί [00006] Καὶ αἱ χεῖρες ἡµῶν ἐψηλά φησαν περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς [00007] ταῦτα δέ φησιν ὡς τῶν προφητῶν εἰπόντων ἀκούσασα [00008] Ἐπεθύµησεν ὁ βασιλεὺς τοῦ κάλλους σου [00009] καὶ ἀλλαχοῦ [00010] Ὃν τρόπον εὐφρανθήσεται νυµφίος ἐπὶ νύµφην, οὕτως εὐφρανθήσεται Κύριος ἐπὶ σοί. [00011] Ὁσάκις δέ τι ζητοῦντες θεῖον δόγµα καταλαµβάνοµεν, καταπε φιλῆσθαι ἀπὸ τοῦ στόµατος τοῦ νυµφίου νοµίσωµεν [00012] ἐν ὅσῳ δὲ ἀποροῦµεν, ὑπολάβωµεν ἐχόµενοι λέγειν τὸ, Φιλησάτω µε ἀπὸ φιληµάτων στόµατος αὐτοῦ. [00013] Ὅτι ἀγαθοὶ οἱ µαστοί σου ὑπὲρ οἶνον, καὶ ὀσµὴ µύρων σου ὑπὲρ πάντα τὰ ἀρώµατα. [00014] Ἤγουν αἱ ἀρεταί σου ὑπὲρ τὰς παρ' ἡµῖν ἀρετὰς κατὰ τὸ, Ἐκάλυψεν οὐρανοὺς ἡ ἀρετὴ αὐτοῦ [00015] ἔστι γὰρ αὐτοσοφία καὶ δικαιοσύνη [00016] ἡµεῖς δὲ κατὰ µέθεξιν σοφοί τε καὶ δίκαιοι, κατὰ προαίρεσίν τε καὶ δύναµιν, ἐν τῇ τούτων εὐωδίᾳ γινόµενοι Μῦρον ἐκκενωθὲν ὄνοµά σου. [00017] ιὰ τοῦτο νεάνιδες ἠγάπησάν σε. [00018] Τάχα προφητεύου τοῦ ὀνόµατος τοῦ Χριστοῦ τὴν τὸν κόσµον πληρώσασαν δύναµιν, κατὰ τὴν αὐτοῦ παρουσίαν [00019] ὥστε γενέσθαι κατὰ τὸν Παῦλον οἷς µὲν ὀσµὴ ἐκ θανάτου εἰς θάνατον, οἷς δὲ ζωῆς εἰς ζωὴν, εἶπεν ἂν ἡ νύµφη, ιὰ τοῦτο πάντες ἠγάπη σάν σε [00020] ἀλλ' οὐ µόνον αἱ νεάνιδες ὁσηµέραι ἀνανε ούµεναι, καὶ µὴ ἔχουσαι ῥυτίδα ἢ σπῖλον [00021] ἐξεκε νώθη δὲ, ὡς µηκέτι σιωπᾶσθαι κατακεκλεισµένον ἐν ἀποῤῥήτοις. [00022] Εἰσήγαγέ µε ὁ βασιλεὺς εἰς τὸ ταµιεῖον αὐτοῦ. [00023] Ἤγουν ἀδύνατον τὴν ἀξιέραστον λέγει ψυχὴν ἢ Ἐκκλησίαν ἢ τὸ ἡγεµονικὸν τοῦ Χριστοῦ [00024] εἰς ὃ Παῦλος εἰσελθὼν ἔφη [00025] Ἡµεῖς δὲ νοῦν Χριστοῦ ἔχοµεν, ἵνα ἴδωµεν τὰ ὑπὸ Θεοῦ χαρισθέντα ἡµῖν [00026] τίνα δὲ [17.256] ταῦτα; [00027] Ἃ ὀφθαλµὸς οὐκ οἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε, καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη [00028] ταῦτα γὰρ ἡτοίµασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν 1/46

2 [00029] ἐν γὰρ τῷ ταµιείῳ τοῦ νυµφίου πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι [00030] αὕτη µὲν γὰρ ὡς προλαβοῦσα τὰς νεάνιδας εἰσήχθη, καὶ παρέστη ὡς βασίλισσα ἐκ δεξιῶν τοῦ βασιλέως, ἐν ἱµατισµῷ διαχρύσῳ, κατὰ τὸν αυΐδ [00031] περὶ δὲ τῶν νεανίδων, ἀπενεχθήσονται τῷ βασιλεῖ παρθένοι ὀπίσω αὐτῆς, καὶ τὰ ἑξῆς. [00032] Ἀγαπήσωµεν µαστούς σου ὑπὲρ οἶνον [00033] εὐθύτης ἠγάπησέ σε. [00034] Ἤγουν εἰ καὶ νῦν δι' ἀσθένειαν ὑπὲρ τοὺς σοὺς µαστοὺς ἀγαπῶµεν, ὦ νυµφίε, τὸν οἶνον, ὅταν βελτιω θῶµεν, ὑπὲρ τοῦτον αὐτοὺς ἀγαπᾷν. [00035] Οἶνος µὲν οὖν εὐφραίνων νεάνιδας, τὰ νοµικά [00036] ἡ δὲ τελειότης, τοῦ νυµφίου µαστοί [00037] εἶτα εἰς ἀπολογίαν τοῦ µὴ εἴδη ἀγαπᾷν, φησίν [00038] Εὐθύτης ἠγάπησέ σε [00039] ἡµεῖς δὲ οὔπω τὰς ἑαυτῶν πορείας εὐθείας ἐποιησάµεθα. [00040] Μέλαινά εἰµι καὶ καλὴ, θυγατέρες Ἱερουσαλήµ [00041] ὡς σκηνώµατα Κηδὰρ, ὡς δέῤῥεις Σαλοµών. [00042] Λέγει δὲ ἡ ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησία ταῦτα πρὸς τὰς ἐξ Ἱερουσαλὴµ ψυχὰς, ἤτοι τὴν Ἱερουσαλὴµ, ὁµολογοῦσαν τὸ µέλαν, διὰ τὸ µὴ ἐκ λαµπρῶν µηδὲ πεφωτι σµένων πατέρων [00043] διὸ καὶ σκοτασµῷ παραβάλλεσθαι [00044] καλὴ δὲ διὰ τὸν λόγον ὃν παρεδέξατο [00045] καὶ δέῤῥεσιν ἐοικέναι τοῦ Σαλοµὼν ἃς εἶχεν, µεθ' ὧν ἄλλων ἐκέ κτητο ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ. [00046] Μὴ βλέψητέ µε ὅτι ἐγώ εἰµι µεµελανωµένη, ὅτι παρέβλεψέ µε ὁ ἥλιος. [00047] Ἢ ὅτι σκοτισθεῖσάν µε τῇ ἁµαρτίᾳ, Χριστὸς παρεῖδε διὰ τὴν ἀπιστίαν [00048] ὃν ἥλιον δικαιοσύνης ἀνα γορεύουσιν αἱ Γραφαί. [00049] Υἱοὶ µητρός µου ἐµαχέσαντο ἐν ἐµοί [00050] ἔθεντό µε φυλάκισσαν ἐν ἀµπελῶσιν ἀµπελῶνα ἐµὸν οὐκ ἐφύλαξα. [00051] Ἤγουν οἱ διδάσκοντες µαθηταὶ τοῦ Χριστοῦ, κα θᾶραί µε τῶν πρὸς τούτου βουλόµενοι πονηρῶν λογι σµῶν, καὶ τῶν συνεργούντων ταῦτα δαιµόνων, ἐµαχέσαντο τούτοις ἐν ἐµοὶ, τῆς αὐτῆς µοι µητρὸς ὄντες υἱοὶ, τῆς ἐλευθερίας φηµί [00052] οἱ µὲν εἰς τὸ κατ' ἐκλογὴν χάριτος λεῖµµα ἀναλαµβανόµενοι [00053] ἐγὼ δὲ τὴν κατὰ τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴµ διαθήκην λαβοῦσα, καὶ ἐξ ἐπαγγελίας ἀναγεννωµένη. [00054] Οὐ πρότερον δὲ ταύτην ἔθεντο φυλάκισσαν, εἶτα ἐµαχέσαντο [00055] µαχε σάµενοι δὲ πρῶτον ἐπιτηδείαν ἐποίησαν τοῦ τεθῆναι ἐν ἀµπελῶσιν εἰς φυλακήν... [00056] Μωϋσῆς δὲ οὗτος, καὶ οἱ προφῆται, ὧν ἕκαστος ἀγρὸς ἦν πλήρης, ὃν εὐλόγησε Κύριος.. [00057] καὶ ἀµπελὼν ἐν οἷς τις γενόµενος, καὶ τὴν προτέραν ἕξιν ἑαυτοῦ µὴ τηρῶν ὡς ἐκ Σοδόµων ὑπάρχουσαν ἀµπελῶνα, τῷ παρόντι κέχρη ται λόγῳ. [00058] Ἐὰν µὴ γνῷς σεαυτὴν ἡ καλὴ ἐν γυναιξὶν, ἔξελθε σὺ ἐν πτέρναις τῶν ποιµνίων σου, καὶ ποίµαινε τὰς ἐρίφους σου ἐπὶ σκηνώµασι τῶν ποιµένων. [00059] Τὸ πολυθρύλλητον δὲ παρ' Ἕλλησιν ἐπίφθεγµα προείληπται παραδοθὲν τῷ σοφῷ Σολοµῶντι, τὸ [17.257] Γνῶθι σαυτόν [00060] καθ' ἣν ἀπειλεῖται νῦν ἡ ψυχὴ παρὰ τοῦ ἐράστου καὶ νυµφίου, εἰ µὴ τὸ δοθὲν αὐτῇ κατ' εἰκόνα Θεοῦ φυλάξει κάλλος, τὴν ἔνδοθεν ἐκβολὴν, καὶ τὸ ἐν ἐσχάτοις τετάχθαι, τοὺς σκαιοὺς ἐρίφους ποι µαίνουσα. [00061] Ποιµανεῖς δὲ αὐτοὺς ἐπὶ τοῖς τῶν ποιµέ νων σκηνώµασιν, ποτὲ µὲν τοῦδε, ποτὲ δὲ ἐκείνου οἷα δή τις ἀλῆτις [00062] µέχρι παιδευθεῖσα τῇ πείρᾳ πρὸς τὴν σεαυτῆς ἐπιστρέψειας γνῶσιν 2/46

3 [00063] ἁρµόσει δὲ καὶ πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν ὁ λόγος [00064] γινώσκει δέ τις ἑαυτὸν, εἰδὼς, εἰ ἀγαθὴν ἢ φαύλην ἔχει διάθεσιν [00065] καὶ πολὺ τῆς ὁδοῦ τῆς ἐπὶ τὴν ἀρετὴν ἀπολείπεται [00066] ἢ τοῖς ἔµπροσθεν ἐπεκτείνεται, τῶν ὄπισθεν ἐπιλανθανόµε νος [00067] εἰ δὲ καὶ µήπω ἔλαβεν ἢ τετελείωται, ἢ προσ εγγίζει τοῖς ὁρίοις τοῦ κάλλους [00068] ἔργον δὲ καὶ τὸ ἀφιστάνειν ἑκάστῃ πράξει ὅπως γεγένηνται λογισµῷ τε παντὶ καὶ λόγῳ [00069] γυναῖκας δὲ τὰς µὴ καθαρὰς µηδὲ ἀδιαφόρους ψυχὰς λέγει [00070] ἀµελοῦσα δὲ τῆς ἰδίας γνώσεως, γένοιτ' ἂν κλυδωνιζοµένη καὶ περιφεροµένη παντὶ ἀνέµῳ τῆς διδασκαλίας ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων [00071] καὶ πανταχοῦ µᾶλλον ποιµαίνειν τὰς ἰδίας σκαιὰς ἐρίφους ἢ παρὰ τῷ καλῷ ποιµαίνει λόγῳ [00072] αὕτη δὲ προσηνὴς ὁ λόγος, εἰ καὶ µηδέποτε λεία λοιπὸν ἤδη ἐν γυναιξίν ἐστι καλὴ, συγκαταριθµουµένη τῇ τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίᾳ, καὶ τῶν ἐν αὐτῇ µικρῶν οὖσα καλλίων [00073] αἱ γὰρ οὕτω λεγόµεναι τῆς Ἐκκλησίας γυναῖ κες, τῶν ἐθνικῶν ψυχῶν ἀσυγκρίτως ἀµείνους πορευο µένων ὀπίσω τῶν ἐραστῶν τῶν ἀντικειµένων δυνάµε ων, γυναικῶν λεγοµένων, ἀλλ' οὐ παρθένων [00074] πῶς γὰρ οὐκ ἀµείνων, ἡ πρὸς τὸν κτίστην τὸν σαυτῆς ἀναβλέ ψασα; [00075] ὅµοιον δὲ τὸ Ἔξελθε, τῷ παραδοθῆναι τῷ Σα τανᾷ, εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκὸς ἀφορισθέντα τῆς Ἐκ κλησίας [00076] µετὰ τὸ καθάπερ ἔλεγε πρὸς τὰς νεάνιδας εἰσαχθῆναι παρὰ τοῦ βασιλέως εἰς τὸ ταµιεῖον αὐτοῦ. [00077] Τί ὡραιώθησαν σιαγόνες σου ὡς τρυγόνος; [00078] Ἀλλὰ καὶ µέλη Χριστοῦ Ἐκκλησίαν νύµφης ὁ Παῦ λός φησιν [00079] ἧς οἱονεὶ πρόσωπον, οἱ τῷ κάλλει τῶν λοιπῶν διαφέροντες, αἰσχρὸν οὐδὲν ἐννοοῦντες [00080] τὴν δὲ τῆς σωφροσύνης αὐτῇ καρποφοροῦντες αἰδῶ, οἱ πρότερον ἴσως οὐκ ὄντες καλοὶ, τοσοῦτον µετέβαλον ὡς εἰρῆσθαι τῇ νύµφῃ [00081] Τί ὡραιώθησαν σιαγόνες σου, µὴ ἔχοντες σπῖλον ἢ ῥυτίδα; [00082] τάχα δὲ καὶ τῷ τὸν ἕνα µόνον γινώσκειν Θεόν [00083] καὶ ἡ τρυγὼν γὰρ ἑνὶ µόνῳ συνέρχεται. [00084] Ὁµοιώµατα χρυσίου ποιήσωµέν σοι µετὰ στι γµάτων τοῦ ἀργυρίου. [00085] Τοῦτο δὲ, Οὐ πολὺς ἦν οὐδὲ κεχυµένος ὁ ἄργυρος [00086] ὀλίγα δὲ ἐν ἀποῤῥήτῳ παρὰ τῶν προφητῶν λεγό µενα καὶ τῶν πάλαι σοφῶν [00087] ἐπιδηµήσαντος δὲ τὰ ἐν τοῖς ἀβάτοις τοῦ ναοῦ, τεθεώρηται τῷ βλέποντι τὸ καταπέτασµα τὸ ἀληθινὸν σχιζόµενον ἄνωθεν ἕως κάτω ἐπὶ τῷ θεωρηθῆναι τὰ ἔνδον, ἐπὰν ὁ ἀναπε σὼν κοιµηθεὶς ὡς λέων καὶ ὡς σκύµνος ἐγερθῇ. [00088] Καὶ µετὰ ταῦτα. [00089] Τότε γὰρ οἱ σύµµορφοι γενόµενοι τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, παραλήψονται αὐτοὶ ἀνθοµοιωµάτων χρυ σόν [00090] πληθυνθήσονται γὰρ τῷ ἀργυρίῳ καὶ τῷ χρυσίῳ. [00091] [17.260] Ἕως οὗ ὁ βασιλεὺς ἐν ἀνακλίσει αὐτοῦ, νάρδος ἔδωκεν ὀσµὴν αὐτοῦ. [00092] Τὴν γὰρ τοῦ νυµφίου φησὶν φησὶν ὀσµὴν ἡ ἐµὴ νάρδος ἐν ᾗ αὐτὸν ἤλειψα, δέδωκε [00093] τῇ γὰρ ἑαυτῆς νάρδῳ τοὺς πόδας ἀλείψασα τοῦ Ἰησοῦ, καὶ ταῖς θριξὶν ἀποµά ξασα, µεταπεποιηµένην ἐκ τῆς ὀσµῆς τοῦ νυµφίου ταύτην ἀνέλαβεν [00094] ἧς αἰσθανοµένη φησὶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ἐλθούσης Ἡ ἐµὴ νάρδος ἔδωκέ µοι τὴν τοῦ νυµφίου ὀσµήν [00095] διόπερ ὡς ἀπὸ τῶν χρωτῶν Ἰησοῦ τὴν οἰκίαν ὅλην ἐπλήρωσε τῆς µαθητρίας τὸ µῦρον. [00096] Ἀπόδεσµος τῆς στακτῆς ἀδελφιδοῦς µου ἐµοὶ, ἀνὰ µέσον τῶν µαστῶν µου αὐλισθήσεται Εἰποῦσα τὴν νάρδον τοῦ νυµφίου δεδωκέναι µοι τὴν ὀσµὴν, νῦν φηµι τὸν ἀδελφιδοῦν µου πνέειν στα κτῆς οὐ διαχεοµένης, οὐδ' ἔξω πνεούσης 3/46

4 [00097] ἀλλ' ἀποδε δεµένης καὶ πυκνότερον τὴν εὐωδίαν διδούσης [00098] ἀδελ φὸν δὲ τὸν πρῶτον ἐσχηκυῖα λαὸν ἡ ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλη σία, ἐπείπερ ἐξ αὐτοῦ τὸ κατὰ σάρκα ἦν ὁ Χριστὸς, υἱὸν κέκληκεν ἀδελφοῦ καὶ νυµφίου [00099] τοῦ δὲ Ἀκύλα ἐκδεδωκότος πατράδελφον, λεκτέον πατέρα εἶναι τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησίας τὸν πάλαι λαόν [00100] ἐπεὶ ἐκ τοῦ παρ' ἐκείνοις νόµου καὶ τῶν προφητῶν ἡ ἐν Θεῷ γένεσις καὶ ἡ ἐξ ἡµῶν εἰς εὐσέβειαν ὑπῆρξε προαγωγή [00101] τού του τοίνυν οὕτως ἀποδεδοµένου τῆς νύµφης πατρὸς, ἀδελφὸς ὁ Σωτὴρ ὁµοίως ἐκείνοις ὑπὸ νόµον γενό µενος. [00102] Ἰδοὺ εἶ καλὴ, ἡ πλησίον µου, ἰδοὺ εἶ καλή [00103] ὀφθαλµοί σου περιστεραί. [00104] Νῦν ἔοικε πρότερον ἐνεωρακέναι τρανώτερον τῷ τοῦ νυµφίου κάλλει ἡ νύµφη [00105] καὶ διὰ τῶν περιστε ρῶν αὐτῆς ὀφθαλµῶν αἰσθέσθαι τῆς ἐν τῷ κάλλει τοῦ λόγου καὶ ὑπεροχῆς [00106] τάχα δὲ καὶ κλίνην κοινὴν ἑαυ τῆς καὶ τοῦ νυµφίου τὸ σῶµα αἰνίττεται, ἐν ᾧ ἔτι οὖσα ἡ ψυχὴ ἀξιοῦται τῆς τοῦ λόγου κοινωνίας [00107] λέγει οὖν Παῦλος, Τὰ σώµατα ἡµῶν µέλη Χριστοῦ ἐστι [00108] διὰ γὰρ τοῦ ἡµῶν τῆς νύµφης εἶναι λέγει τὸ σῶµα [00109] διὰ δὲ τοῦ µέλη Χριστοῦ, τοῦ νυµφίου [00110] σύσκιον δέ φησι τὸν νυµφίον διὰ τὴν πυκνότητα τῶν ἐν τῷ λόγῳ καὶ τῇ σοφίᾳ θεωρηµάτων [00111] ἐὰν δὲ ᾖ ἡ κοινὴ νύµφη ἀµφοῖν εὐθαλὴς, οὐδὲν θαυµαστὸν καὶ ἐπὶ τὸ σῶµα πᾶσαν τὴν διὰ τοῦ σώµατος πρᾶξιν ἀγαθὴν δηλοῦσθαι. [00112] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ. [00113] Ἐγὼ ἄνθος τοῦ πεδίου, κρίνον τῶν κοιλάδων. [00114] Ἄνθος λέγει τὸ ὁδεῦον ἐπὶ τὸ γενέσθαι καρπός [00115] ἐν οὖν τῷ περιγείῳ τόπῳ πεδίῳ ῥηθέντι, ἄνθος ἐστὶν ὁ νυµφίος λόγος ὡς πρὸς τὰ µέλλοντα [00116] ὅταν γὰρ ἔλθῃ τὸ τέλειον, µεταβαλεῖ τὸ ἄνθος εἰς τὸ γενέσθαι καρ πός [00117] καὶ ἐπεὶ µὴ πλέον χωροῦσι τοῦ ἄνθους, λέγει ἐπὶ γῆς [00118] διὰ τοῦτο γέγονεν ὁ νυµφίος ὡς ἄνθος τοῦ πεδίου [00119] ἑαυτὸν γὰρ ἐκένωσε, µορφὴν δούλου λαβὼν, πρὸς τὸ δυνηθῆναι τὴν δόξαν αὐτοῦ µετὰ ταῦτα ἡµᾶς θεάσασθαι [00120] µήποτε δὲ τοῖς µὲν εὐγενε στέροις καὶ ὁµαλέσι πεδίοις ὀνοµαζοµένοις, ἄνθος ἐστὶ, τοῖς δὲ τούτων κατωτέροις καὶ κοιλωτέροις κρίνον [00121] ταῦτα φήσας ὁ νυµφίος παραβάλλει τὴν [17.261] πλησίον αὐτοῦ ἄλλαις θυγατράσι ταῖς λοιπαῖς ψυ χαῖς, αἵτινές εἰσιν ἄκανθαι ταύτῃ παραβαλλόµεναι. [00122] Τοιαῦται δὲ αἱ µὴ πλησίον τοῦ νυµφίου ψυχαί [00123] ἡ δὲ πλησίον κρίνον ἐν µέσῳ διαλάµπον αὐτοῦ. [00124] Ὡς µῆλον ἐν τοῖς ξύλοις τοῦ δρυµοῦ, οὕτως ἀδελ φιδοῦς µου ἀνὰ µέσον τῶν υἱῶν [00125] ὑπὸ τὴν σκιὰν αὐτοῦ ἐπεθύµησα καὶ ἐκάθισα, καὶ ὁ καρπὸς αὐτοῦ ἐν τῷ λάρυγγί µου. [00126] Ἔπρεπε τῇ νύµφῃ τοῦ κάλλους ὅλῃ τοῦ νυµφίου γεγενηµένῃ, περὶ αὐτῆς µὲν λέγειν οὐδὲν, πρὸς οἷς δὲ ὁ νυµφίος ἔφη περὶ ἑαυτοῦ, µήλῳ παραβάλλειν αὐ τόν [00127] τοὺς παρ' αὐτῶν δὲ υἱοὺς, ξύλοις δρυµοῦ [00128] ὑπερ βολῇ δὲ τοῦ πόθου, τὸ καὶ σκιᾶς ἐπιθυµεῖν τῆς αὐ τοῦ, καὶ παραπέµψαι τῷ βάθει τὴν τούτου ποιότητα [00129] ἔοικε δὲ ταῦτα λέγειν πρὸς τὰς νεάνιδας, ὡς πρὸς τοὺς ἑταίρους ὁ νυµφίος τὰ πρῶτα [00130] υἱοὺς δὲ, ἢ τοὺς ἑταί ρους λέγει οὓς παραθέει τοῦ νυµφίου ξύλοις ἀκάρποις παρείκασεν, ἢ τοὺς ἀλλοτρίους αὐτοῦ. [00131] Ὑπὸ σκιὰν δὲ αὐτοῦ ἐπεθύµησέ τε καὶ κεκάθικεν [00132] λέγει δὲ καὶ Ἱε ρεµίας ἐν Θρήνοις 4/46

5 [00133] Πνεῦµα πρὸ προσώπου ἡµῶν Χριστὸς Κύριος, συνελήφθη ἐν ταῖς διαφθοραῖς ἡµῶν [00134] οὗ εἴπωµεν Ἐν τῇ σκιᾷ αὐτοῦ ζησώµεθα ἐν τοῖς ἔθνεσι [00135] πῶς γὰρ οὐκ ἔµελλε ζωῆς ἡµῖν αἰτία ἡ σκιὰ αὐτοῦ γενέσθαι, γενοµένοις ἐλευθέροις τῆς τοῦ νόµου σκιᾶς; [00136] Σκιὰν γὰρ εἶχεν ὁ νόµος τῶν µελλόντων ἀγαθῶν, µηκέτι οὖσιν ὑπὸ νόµον, ἀλλ' ὑπὸ χάριν, εἰ καὶ νῦν ἐσµεν ὑπὸ σκιὰν πολλῷ διαφέρουσαν [00137] µετὰ τὸν παρόντα γὰρ βίον, οὐκ ἔτι δι' ἐσόπτρου καὶ αἰ νίγµατι, ἀλλὰ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον τὴν ἀλήθειαν θεωρήσωµεν [00138] λέξει δὲ καὶ ἡ νύµφη, Ἕως οὗ διαυγάσῃ ἡµέρα, καὶ κινηθῶσιν αἱ σκιαί [00139] ἔστι γὰρ ὁ βίος ἡµῶν ὡς σκιὰ, καὶ ἐν σκιᾷ θανάτου ὁ ἐξ ἐθνῶν ἐκαθέζετο, καὶ οἱ ἀπιστοῦντες ἔτι καθέζονται. [00140] Εἰσαγάγετέ µε εἰς οἶκον τοῦ οἴνου. [00141] Ταῦτα πρὸς τοὺς φίλους τοῦ νυµφίου φησὶ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους ἢ ἀποστόλους τε καὶ προφήτας [00142] µο νονουχὶ λέγουσα, Συγκεράσατέ µε τῷ σώµατι τοῦ Χριστοῦ. [00143] Στηρίσατέ µε ἐν µύροις, στοιβάσατέ µε ἐν µήλοις, ὅτι τετρωµένη ἀγάπης ἐγώ. [00144] Ὁ Σύµµαχος οὕτως ἐκδέδωκεν [00145] Ἐπανακλίνατέ µε οἰνάνθη, τουτέστιν εὐώδεσι δένδροις, τοῖς καλὸν καρπὸν ποιοῦσιν, ἀνθοῦντα [00146] τῶν φαύλων λεγοµένων δένδρων ἀκάρπων ἢ κακοκάρπων ὄντων [00147] τινὰ δὲ τῶν ἀντιγράφων ἔχει [00148] Στηρίσατέ µε ἐν ἀµύροις [00149] ὃ νοη τέον, ἢ πιστοὺς µὲν, οὐ µὴν ὡς χρηµατίζειν µέλη τῆς µὴ ἐχούσης σπῖλον ἢ ῥυτίδα, ἢ ἀλλοτρίους τῆς πίστεως χρηστούς [00150] τὸ δὲ, στοιβάσατέ µε ἐν µήλοις, σαφηνίζων ὁ Σύµµαχος, περικυλίσατέ µε µῆλα, εἶπε [00151] βούλεται γὰρ ἡ νύµφη ἐν πολλοῖς περικυλιοµέ νοις αὐτὸν µήλοις ἀναπαύεσθαι [00152] ἅτινα οἶµαι καρπός ἐστι τοῦ µήλου ἐν τοῖς ξύλοις τοῦ δρυµοῦ νυµφίου, ἵνα τῆς αὐτῶν µεταλάβῃ ποιότητος [00153] Τέτρωµαι γὰρ φίλ τρῳ, φησὶ, κατὰ τὸν Σύµµαχον [00154] ἀπὸ τοῦ ἐκλεκτοῦ βέλους, κατὰ τὸν Ἡσαΐαν. [00155] [17.264] Φωνὴ τοῦ ἀδελφιδοῦ µου, ἰδοὺ οὗτος ἥκει πηδῶν ἐπὶ τὰ ὄρη, διαλλόµενος ἐπὶ τοὺς βουνούς. [00156] Τοῦτό τινες τοῖς προλαβοῦσιν ἀπέδωκαν, τὸ δὲ Ἑβραϊκὸν ἐξ ἰδίας τάττει περικοπῆς [00157] καὶ δῆλόν ἐστιν ὡς ἡ νύµφη διαλεγοµένη ταῖς θυγατράσιν Ἱερουσα λὴµ, αἰφνίδιον αἰσθάνεται τῆς τοῦ νυµφίου φωνῆς, διαλεγοµένου τισὶν ὡς εἰκός [00158] ἧς αἰσθανοµένης ἐπὶ τῶν ὀρῶν καὶ τῶν βουνῶν τῶν παρακειµένων τῷ τό πῳ τῆς νύµφης διαλέγεσθαι, ὡς µηδὲν ἀπᾴδειν νεβρῷ [00159] εἶτα σπουδῇ τῇ περὶ τὴν νύµφην, ἐγένετο πλησίον τοῦ οἴκου καὶ παρέφηνεν ὄπισθεν αὐτοῦ [00160] εἶτα πηδήσας µέχρι τῶν τοῦ οἴκου φθάνει θυρίδων, ἐρωτικῶς ὥσπερ ἐθέλων εἰς αὐτὴν παρακῦψαι [00161] ἐγγὺς δὲ τῆς οἰκίας ἔνθα ἡ νύµφη, δίκτυα πολλὰ ἐπενέδρα τῆς νύµφης καὶ τῶν περὶ αὐτὴν ἐκπεπέτασται, ἅπερ διακόψας ὁ νυµ φίος ὡς ἰσχυρότερος, διέκυψε δι' αὐτῶν [00162] καὶ καλεῖ τὴν νύµφην πλησίον ἐλθεῖν [00163] παραθαῤῥύνων ἔργῳ τῶν δικτύων καταφρονεῖν, ὡς ἤδη σχισθέντων, καὶ τοῦ χαλε ποῦ δι' αὐτῶν παραδραµόντος καιροῦ, ὃν χειµῶνα καλεῖ, ἀνωφελῆ φέροντα καὶ σφοδρὸν ὑετόν [00164] προτρέπεται δὲ καὶ διὰ τῶν καλῶν τοῦ παρόντος καιροῦ, ἄνθη λέγων ὡς ἐν ἔαρι καὶ θεραπείαν ἀµπέλων [00165] τρυγόνος τε φωνὴν, καὶ συκῆς ὀλύνθους, καὶ κυπριζούσας ἀµπέλους δια γράφει [00166] καὶ τὸν ἔνθα συναναπαύσεται τόπον [00167] ἔνθα γε νοµένην ἐβούλετο αὐτὴν ὅλῳ προσώπῳ τῷ νυµφίῳ φανῆναι, καὶ τῆς ἡδείας αὐτῇ παρέχειν ἀκοῦσαι φωνῆς. 5/46

6 [00168] Ἀποκρίνεται ἀδελφιδοῦς µου καὶ λέγει µοι [00169] Ἀνά στα, ἐλθὲ, ἡ πλησίον µου, καλή µου, περιστερά µου [00170] ὅτι ἰδοὺ ὁ χειµὼν παρῆλθεν, ὁ ὑετὸς ἀπῆλ θεν καὶ ἐπορεύθη ἑαυτῷ [00171] τὰ ἄνθη ὤφθη ἐν τῇ γῇ [00172] καιρὸς τῆς τοµῆς ἔφθακε [00173] φωνὴ τῆς τρυγόνος ἠκούσθη ἐν τῇ γῇ ἡµῶν [00174] ἡ συκῆ ἐξήνεγκεν ὀλύνθους αὐτῆς [00175] αἱ ἄµπελοι κυπρίζουσιν, ἔδω καν ὀσµήν, κ. [00176] τ. [00177] ἑ. [00178] Ἀνάστα, φησὶν, ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν πρὸς τὰ νοητὰ, ἵνα συνῆµεν [00179] Ὁ ὑετὸς ἀπῆλθεν [00180] εἴποµεν ἂν ὑετὸν γεγονέναι, τὸν πρὸ τῆς Ἐπιδηµίας καιρὸν, τοῦ Θεοῦ ἐντειλαµένου ταῖς νεφέλαις ὕειν τὸν νοµικὸν καὶ προ φητικὸν λόγον [00181] πεπαῦσθαι δὲ τοῦτον, ἐπειδὴ ὁ νόµος καὶ οἱ προφῆται ἕως Ἰωάννου [00182] ἔαρ δὲ καὶ θέρος µετὰ τὴν Ἐπιδηµίαν [00183] ὅτι µηκέτι ὑετῶν χρεία ὅτε τὰ διὰ Χριστὸν ἄνθη ὤφθη ἐν τῇ γῇ [00184] καὶ ἀπὸ τῆς ἐπιδη µίας αὐτοῦ, ἡ συκῆ οὐκ ἐκκόπτεται ἄκαρπος ἐν τῷ προτέρῳ γενοµένη καιρῷ [00185] νυνὶ γὰρ ὀλύνθους ἐξ ήνεγκε, καὶ κυπρίζουσιν αἱ ἄµπελοι [00186] διό φησιν, ἓν τῶν κληµάτων Χριστοῦ, εὐωδία, ἐσµὲν τῷ Θεῷ. [00187] Ἀνάστα, ἐλθὲ, ἡ πλησίον µου, καλή µου, περι στερά µου [00188] καὶ ἐλθὲ σὺ, περιστερά µου, ἐν σκέ πῃ τῆς πέτρας ἐχόµενα τοῦ προτειχίσµατος [00189] δεῖξόν µοι τὴν ὄψιν σου, καὶ ἀκούτισον µε τὴν φωνήν σου, ὅτι ἡ φωνή σου ἡδεῖα, καὶ ἡ ὄψις σου ὡραία. [00190] Βούλεται τὴν ψυχὴν ὑπερβῆναι τὰ αἰσθητά [00191] ὡς ἐπὶ πόλεως δὲ τεῖχος καὶ προτείχισµα, τὸν αἰσθητὸν κόσµον καλεῖ [00192] δεῖ οὖν τὴν τῷ λόγῳ κοινωνοῦσαν ψυχὴν ἐν σκέπῃ τῆς πέτρας, οὐ µόνον ἔξω τοῦ τείχους τῆς πόλεως, ἀλλὰ καὶ τοῦ προτειχίσµατος γενέσθαι [00193] ὡς πλησίον γενοµένην ἀνακεκαλυµµένῳ προσώπῳ τὴν [17.265] δόξαν τοῦ Κυρίου κατοπτρίζεσθαι [00194] πειθοµένην τῷ λέ γοντι, εῖξόν µοι τὴν ὄψιν σου [00195] ἐπιθυµεῖ δὲ καὶ διαλεγοµένης ἀκοῦσαι, τὴν φωνὴν ὡς ἡδεῖαν θαυµά ζων [00196] προτείχισµα δέ ἐστιν, ὅπερ Ἡσαΐας περίτειχον ὀνοµάζει, λέγων [00197] θήσει τεῖχος, ἢ περίτειχος [00198] βούλεται τοίνυν τῶν σωµατικῶν ἐξελθοῦσαν, οὐ µόνον ἐν τῷ τείχει γενέσθαι, ὅπερ εἶναι τὸν περὶ τοῦ κόσµου λό γον νοµίζω, ἀλλὰ καὶ ἐχόµενα τοῦ προτειχίσµατος [00199] ὃς λόγος µέν ἐστι τελευταῖος τῶν σωµατικῶν, ἀρχὴ δὲ τῶν ἀσωµάτων. [00200] Πιάσατε ἡµῖν ἀλώπεκας µικροὺς ἀφανίζοντας ἀµπελῶνας, καὶ αἱ ἄµπελοι ἡµῶν κυπρίζουσιν. [00201] Ταῦτα τοῖς φίλοις ὁ νυµφίος, ἤτοι ἀγγέλοις. [00202] ἢ ἀν δράσιν ἁγίοις, ὅσοι τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι 6/46

7 [00203] ὑπὲρ σωτηρίας δὲ τῶν ἀµπελώνων ἡ προτροπή [00204] ἵνα τῶν πανούργων συλλαµβανοµένων δυνάµεων, αἳ διαφθεί ρουσαι τὴν ἀρχὴν τῆς ἐκφύσεως τοῦ καρποῦ, δυνηθῶ σιν αἱ ἄµπελοι προκόψαι ἀπὸ τοῦ κυπρίζειν µέχρι τῆς τοῦ καρποῦ τελειώσεως, ὑπὸ τοῦ Θεοῦ γεωργούµε ναι [00205] διὰ δὲ τὸ αὐτεξούσιον δυνάµεναι ἐνέγκαι καρπόν τε καὶ µή [00206] ἢ τάχα καὶ ἄνθρωποι, ἀλώπεκές τινες δι' ἑτεροδόξου δριµύτητος ἐµποδίζοντες τοῖς ἀρξαµένοις τρέχειν καλῶς [00207] οὓς ἔτι µικροὺς ὄντας βούλεται συλλη φθῆναι πρὶν ἐπιπλέον ἀσεβείας προκόψωσι [00208] µέγας γὰρ ἀλώπηξ γενόµενος, ἐκείνοις µὲν ἀνάλωτος, ὑπὸ µόνου δὲ τοῦ νυµφίου θηρεύεται [00209] ἀρχόµενοι γὰρ ἐνεργεῖν τὰ χείρονα, καὶ τοῖς φίλοις εὐάλωτοι [00210] λέγει δ' ἂν καὶ µικροὺς τοὺς ἀµπελῶνας [00211] οὐ δύναται γὰρ κατὰ τῶν µεγάλων ἀλώπηξ. [00212] Ἀδελφιδός µου ἐµοὶ, κἀγὼ αὐτῷ [00213] ὁ ποιµαίνων ἐν τοῖς κρίνοις, ἕως οὗ διαπνεύσῃ ἡ ἡµέρα, καὶ κινηθῶσιν αἱ σκιαί. [00214] Ἢ νύµφη πρὸς τοὺς ἑταίρους τοῦ νυµφίου φησὶν ὡς οὐδεµίαν ἔχουσα πρὸς τοὺς ἀλώπεκας µετουσίαν [00215] ἐκοινώνησαν γὰρ ἡµῖν, φησὶν, αἵµατος καὶ σαρκὸς, καὶ ἡµεῖς αὐτῷ τῆς ἀφθαρσίας. [00216] Ἢ ὅτι ὁ Θεὸς ἐν ψυ χῇ γίνεται, καὶ ἡ ψυχὴ εἰς Θεὸν µετοικίζεται [00217] οὕτω καὶ ὁ Παῦλος [00218] Τὸ σῶµα οὐ τῇ πορνείᾳ, ἀλλὰ τῷ Κυρίῳ, καὶ ὁ Κύριος τῷ σώµατι [00219] σῶµα γὰρ ἡ νύµφη Ἐκκλησία Χριστοῦ, τὸ µηδαµῶς τῇ πορνείᾳ, ἀεὶ δὲ τῷ Κυρίῳ [00220] καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Σωτήρ [00221] Μείνατε ἐν ἐµοὶ κἀγὼ ἐν ὑµῖν [00222] ἐν δὲ τοῖς ἑξῆς ἀνάπαλιν γέγραπται [00223] Ἐγὼ τῷ ἀδελφιδῷ µου, καὶ ὁ ἀδελφιδός µου ἐµοί. [00224] Ἢ τάχα διὰ τὸ τὴν ἀρχὴν τῆς εὐεργεσίας ἀπὸ τοῦ νυµφίου γενέσθαι [00225] µὴ ἐµφανίσαντος γὰρ ἑαυτὸν αὐτῇ, οὐδ' αὐτὴ τῷ νυµφίῳ ἀνέκειτο [00226] τὸ γὰρ ἔνθεον αὐτοῦ κάλλος θεασαµένη, ἐπὶ σωτήριον ἀφίκετο φίλτρον, µεθὸ ἀνατεθεῖσα ἐκείνου τῷ κάλλει, λέγει, κἀγὼ αὐ τῷ [00227] εἶτα τὴν τάξιν ἀντέλαβε πρὶν µὲν ἐλθεῖν τὸ τέ λειον, λέγουσα, ἐγὼ τῷ ἀδελφιδῷ µου [00228] ὅταν δὲ τελείως ἀποκαλυφθῇ, µηδὲν καταλίπῃ κεκρυµµένον, αἰσθανο µένη τοῦτο λέγει [00229] καὶ ἀδελφιδός µου ἐµοί [00230] εἴρηται δέ που ταῖς προφητείαις, αὐτὸς Κύριος ποιµανεῖ ἡµᾶς εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀλλ' οὐχ ὡς νῦν ἐν κρίνοις ἡµᾶς ποιµαίνει τοῖς ἐν µέσῳ ἀκανθῶν [00231] τοιγαροῦν εἰπών [00232] Ἐγὼ ἄνθος τοῦ πεδίου, κρίνον τῶν κοιλάδων, ἐπάγει [00233] ὡς κρί νον ἐν µέσῳ ἀκανθῶν, οὕτως ἡ πλησίον µου ἀνὰ µέσον τῶν θυγατέρων [00234] καὶ τήρει ὡς ἐπὶ τῆς νύµ φης οὐκ ἔλεξεν [00235] διὸ καὶ παραγέγονεν, εἰς τὸ ἀκάνθαις µὴ ἐµπαγῆναι τὰ ποιµαινόµενα. [00236] [17.268] Ἕως οὗ διαπνεύσῃ ἡ ἡµέρα καὶ παρέλθωσιν αἱ σκιαί. [00237] ιὸ καὶ αὐχεῖ µυστικῶς λέγειν ἐν Ἰακὼβ τό [00238] ἐγενό µην τῆς ἡµέρας συγκαιόµενος τῷ καύµατι 7/46

8 [00239] ἐν τῷ τοῦ παρόντος γὰρ βίου καύµατι δεόµεθα τοῦ ποιµαίνοντος, διὰ τὰ µεσηµβρινὰ δαιµόνια [00240] λέγει γᾶρ πρὸς τὸν εὐ πειθῆ [00241] οὐ φοβηθήσεται ἀπὸ δαιµονίου µεσηµβρινοῦ [00242] ὁποῖον καὶ τὸ, Ὁ ἥλιος οὐ συγκαύσει σε [00243] ἐπείπερ ὁ τὰς ἀσθενείας ἡµῶν φέρων καὶ περὶ ἡµῶν ὀδυνηθεὶς ἐγένετο ὑπὲρ ἡµῶν συγκαιόµενος τῷ καύµατι [00244] ἵνα ἐξ αγοράσῃ ἡµᾶς ἀπ' αὐτῶν [00245] ὡς καὶ ἀπὸ τῆς κατάρας τοῦ νόµου, γενόµενος ὑπὲρ ἡµῶν κατάρα [00246] ποιµαίνει δὲ καὶ ἐν κρίνοις, καὶ µέχρι παρέλθωσιν αἱ σκιαὶ τοῦ βίου [00247] κατὰ τὸ, ὡς σκιαὶ ἡµέραι ἡµῶν παρά γουσιν [00248] ἴσως δὲ καὶ πρὸ τῆς ἐπιδηµίας αὐτοῦ, διὰ νόµου καὶ προφητῶν, ἐν κρίνοις ἐποίµανεν ἔτι καύ σωνος ὄντος [00249] µετὰ δὲ τὴν ἐπιδηµίαν, ποιµαίνει µὲν, ἀλλ' οὐκ ἐν κρίνοις [00250] ὡς γὰρ τῆς ἡµέρας διαπνευσάσης εἴρηται τὸ, ἀγαπητοὶ, γινώσκετε ὅτι ἐσχάτη ὥρα ἐστίν. [00251] Ἀπόστρεψον, ὁµοιώθητι σὺ, ἀδελφιδέ µου, τῷ δόρκωνι ἢ νεβρῷ ἐλάφων ἐπὶ τὰ ὄρη τῶν κοιλω µάτων. [00252] Τὰ πρότερα πρὸς τὰς νεανίδας εἶπεν ἡ νύµφη, τὰ δὲ νῦν πρὸς τὸν νυµφίον [00253] ὥστε τῷ παρόντι καιρῷ ἁρµόττουσαν ἀναλαβεῖν ὁµοιότητα πρὸς µὲν τὸν δόρ κωνα, διὰ τὸ διορατικόν [00254] πρὸς δὲ νεβρὸν ἐλάφων, δι' ἀφανισµῶν τοῦ τῶν ὄφεων γένους [00255] ταῦτα δὲ ποιῶν ἐν τοῖς ὄρεσι τῶν κοιλωµάτων, ἀπόστρεψον λέγουσα, ἐκ τοῦ ἐν µορφῇ ὑπάρχειν Θεοῦ [00256] καὶ ἀνάλαβε ταῦτα διὰ τὴν ἀγάπην τὴν πρὸς ἐµὲ τοῖς ἀνθρώποις ἐπι δηµῶν [00257] ὧν οἱ πλείους διὰ τὴν κακίαν ἐν κοιλώµασι διατρίβουσιν [00258] ὄρη δὲ κοιλωµάτων, οἱ τῶν κακῶν ὑπερανέχονται δίκαιοι [00259] ἀποστρέψας δὲ ὁ λόγος ὁµοιοῦ ται, ἐν µὲν τοῖς ἀνακειµένοις τῇ θεωρίᾳ, δόρκωνι [00260] ἐν τοῖς πρακτικωτέροις δὲ καὶ καθαιρετικοῖς τῶν ἀντι κειµένων δυνάµεων, ἐλάφων νεβρῷ [00261] τὸ δὲ, ἢ νεβρῷ, παραδιαζευτικόν [00262] ὁ δὲ Θεοδοτίων εἶπεν, ἐπὶ τὰ ὄρη θυµιαµάτων [00263] οὐδὲν ἧττον τοὺς ἁγίους δηλῶν. [00264] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ. [00265] Ἐπὶ τὴν κοίτην µου ἐν νυξὶν ἐζήτησα ὃν ἠγά πησεν ἡ ψυχή µου [00266] ἐζήτησα αὐτὸν, καὶ οὐχ εὗρον αὐτόν [00267] ἐκάλεσα αὐτὸν καὶ οὐχ ὑπήκουσέ µου [00268] ἀναστήσοµαι δὴ καὶ κυκλώσω ἐν τῇ πόλει, ἐν ταῖς ἀγοραῖς, καὶ ἐν ταῖς πλατείαις [00269] καὶ ζη τήσω ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή µου [00270] ἐζήτησα αὐ τὸν, καὶ οὐχ εὗρον αὐτόν [00271] ἐκάλεσα αὐτὸν, καὶ οὐχ ὑπήκουσέ µου [00272] εὕροσάν µε οἱ τηροῦντες, οἱ κυκλοῦντες ἐν τῇ πόλει [00273] µὴ ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή µου ἴδετε; 8/46

9 [00274] ὡς µικρὸν ὅτε παρῆλθον ἀπ' αὐτῶν, ἕως οὗ εὗρον ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή µου [00275] ἐκράτησα αὐτὸν, καὶ οὐκ ἀφῆκα αὐτόν [00276] ἕως οὗ εἰσήγαγον αὐτὸν εἰς οἶκον µητρός µου καὶ εἰς τὸ ταµιεῖον τῆς συλλαβούσης µε. [00277] Περὶ τῶν πρὸ τοῦ γάµου µυστηρίων εἰπὼν, νῦν αὐτὸν διὰ νυκτὸς ἐπὶ τὴν κοίτην καλεῖ [00278] ἀποῤῥητο τέρων ἐθέλων κοινωνεῖν, καὶ τῆς τελειοτέρας µε τασχεῖν ἀναπαύσεως [00279] τοῦτο γὰρ ἡ κοίτη [00280] τὸ δὲ ἐν νυκτὶ, ἐν ἡσυχίας καιρῷ, καὶ πόῤῥω τῆς ὄψεως τῶν µὴ τὰ τοιαῦτα θεωρεῖν δυναµένων [00281] δεῖ δὲ ἀγάπῃ τὴν ψυχὴν προτετρῶσθαι τοῦ ἐπὶ τὴν κοίτην ζητοῦντος τὰ τοῦ θείου λόγου βαθύτερα [00282] περιµένειν δὲ τὴν τῆς ποθούσης ἀνάστασιν ὁ ποθούµενος [00283] ὡς ἂν ἐπιτείνας [17.269] τὸν ἔρωτα κατὰ καιρὸν ἑαυτὸν ἐµφανίσειε τῇ καµού σῃ πλεῖστα παρὰ τὴν ζήτησιν τὴν αὐτοῦ [00284] εἰποῦσα γὰρ ὅτι ἐπὶ τὴν κοίτην µου ἐν νυξὶν ἐζήτησα ὃν ἠγά πησεν ἡ ψυχή µου, καὶ ὅτι ἐζήτησα αὐτὸν καὶ οὐχ εὗρον, ἐπάγει [00285] ἀναστήσοµαι δὴ καὶ κυκλώσω [00286] οὐκοῦν ὑπτιασµὸν καὶ τὴν κατάµυσιν ἀποθέµενοι, διαναστῶµεν πειθόµενοι τῷ λέγοντι, Ἔγειραι δὴ ὁ καθεύδων [00287] ὅλος δὲ ὁ κόσµος, ἡ πόλις ὃν ἐκπεριελθὼν δεῖ τῇ περὶ αὐτοῦ θεωρίᾳ γινόµενον ἐν ταῖς σοφαῖς διδασκαλίαις [00288] αὗται γὰρ αἱ ἀγοραί [00289] ὅθεν τι χρήσιµόν ἐστι λαβεῖν, ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς πλατείαις [00290] σοφία γὰρ ἐν ἐξόδοις ὑµνεῖται, ἐν δὲ πλατείαις παῤῥησίαν ἄγει [00291] κεκελεύσµεθα δὲ καὶ ἡµεῖς ἐπὶ τὸ πλάτος τῆς καρ δίας ἡµῶν γράψαι [00292] µείζονα δὲ ζητοῦσα ἢ κατ' ἀγορὰς καὶ πλατείας µὴ εὑρηκέναι φησί [00293] πλὴν ὁδεύει ἐπὶ τὴν εὕρεσιν, εὑρισκοµένη ὑπὸ τῶν τηρούντων τὴν πόλιν καὶ κυκλούντων αὐτήν [00294] εἶεν ἂν τὰ λειτουργικὰ πνεύ µατα [00295] οὗτοί εἰσιν οὓς ἐξαπέστειλε Κύριος περιοδεῦσαι τὴν γῆν [00296] ὧν δὴ περὶ τοῦ ποθουµένου πυνθάνεται [00297] οὐκ ἀναγέγραπται δὲ τούτων ἀπόκρισις [00298] διδασκόµεθα δὲ εἰ µέλλοιµεν εὑρεῖν τὸν ποθούµενον, ὀλίγον τι παρελ θεῖν, καὶ κρείττους γενέσθαι τῶν τοιούτων ἀγγέλων [00299] περὶ ὧν ἔοικεν ἐν Ἐπιστολῇ λέγειν ὁ Πέτρος διδάσκων τὴν ὑπεροχὴν τῶν τοῖς τελείοις ἀποκειµένων [00300] εἰς ἃ ἐπιθυµοῦσιν ἄγγελοι παρακύψαι [00301] ἀγαπητὸν δὲ βραχύ τι τοὺς τοιούτους παρενεγκεῖν, ἵν' εὑρεθῇ τὸ ποθούµενον, καὶ εὑρεθὲν κρατηθῇ, καὶ κρατηθὲν µὴ νοηθῇ [00302] ἀνόνητος γὰρ ἡ κράτησις, εἰ µὴ τὸ νοηθὲν συνεχὴς µελέτη κρατήσειε [00303] διό φησιν [00304] οὐκ ἀφῆκα αὐτὸν, ἕως οὗ εἰσήγαγον αὐτὸν εἰς οἶκον µητρός µου [00305] ἵνα καὶ µετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἔξοδον, εἰσέλθοι αὐτῷ εἰς τὸν οἶκον τῆς ἄνω Ἱερουσαλὴµ, ἔνθα εἰσάγῃ τὰ κοινότερα τῶν τοῦ λόγου θεωρηµάτων [00306] τὰ δὲ ἀποῤῥη τότερα εἰς τὰ ταµιεῖα τῆς συλλαβούσης τὴν νύµφην [00307] ἡ αὐτὴ δὲ µήτηρ καὶ συλλαβοῦσα δηλοῦται, διὰ τὸ ἐν τῇ συλλήψει τὴν ἀρχὴν τῆς συστάσεως εἶναι [00308] µήτηρ δὲ λεγοµένη µετὰ τὴν µόρφωσιν, καὶ τὴν τοῦ συλ ληφθέντος τελείωσιν. [00309] Τίς αὕτη ἡ ἀναβαίνουσα ἐκ τῆς ἐρήµου ὡς στε λέχη καπνοῦ τεθυµιαµένη; 9/46

10 [00310] σµύρνα καὶ λίβανος ἀπὸ πάντων κονιορτῶν µυρεψοῦ; [00311] Καλὴ λίαν ἡ ἀναβαίνουσα βίῳ καὶ λόγῳ ψυχὴ, φυ γοῦσα τὰ παρὰ τοῖς πολλοῖς ἁµαρτήµατα, ἅπερ ἐξ ἐρήµου λέγεται ἀναβαίνειν [00312] τὸ δὲ τὸν δίκαιον εἶναι Χριστοῦ εὐωδίαν ἐν παντὶ τόπῳ τοῖς σωζοµένοις, τεθυµιαµένη νοεῖται παραπλησίως στελέχεσι, καπνὸν ἡδὺν ἀναπέµπουσιν, εὐφραίνοντα τὰς τῶν µακαριζόντων ἀναπνοάς. [00313] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ʹ. [00314] Ὀδόντες σου ὡς ἀγέλαι τῶν κεκαρµένων αἳ ἀνέβη σαν ἀπὸ τοῦ λουτροῦ [00315] αἱ πᾶσαι διδυµεύουσαι, καὶ ἀτεκνοῦσα οὐκ ἔστιν ἐν αὐταῖς. [00316] ιδυµεύουσαι δὲ ἄλλως, διὰ τὸ διττὸν τῆς νοήσεως τῆς τερητῆς καὶ πνευµατικῆς. [00317] Ὡς σπαρτίον τὸ κόκκινον χείλη σου, καὶ ἡ λαλιά σου ὡραῖα. [00318] Ἤγουν ἔστω διάπυρος ἡ τοῦ λόγου παρασκευὴ ὡς κερδῆσαι τὸν ἀκροατὴν δυναµένη, ἢ καὶ τὸ ἔναιµον [17.272] καὶ ζωτικὸν δηλοῖ τῶν διὰ τοῦ χείλους ἐξιόντων ῥη µάτων, οἱωνεὶ βαπτοµένων ἐν τῇ ἀληθινῆ πόσει τοῦ αἵµατος τοῦ Χριστοῦ. [00319] Ὡς λέπυρον τῆς ῥόας µῆλόν σου ἐκτὸς τῆς σιωπήσεώς σου. [00320] Προστίθησι τῷ τῆς σωφροσύνης ἐπαίνῳ, τὸν ἀπὸ τῆς σιωπῆς [00321] ἐπισταµένης τῆς νύµφης καιροὺς λαλιᾶς ὡραίας καὶ ἐπαινουµένης σιγῆς [00322] καὶ ἐπεὶ πιστὸς πνοῇ κρύπτει πράγµατα καὶ ἡ νύµφη ἐν τῷ βάθει κρύπτει τὰ θεωρήµατα τοὺς οἱονεὶ κόκκους τῆς ῥόας ἕκαστος ἐν τῷ ἰδίῳ τάγµατι σεσωµατοποιηµένον ἐν τῷ ἡγεµο νικῷ [00323] διὸ ἐπήγαγεν [00324] Ἐκτὸς τῆς σιωπήσεώς σου [00325] δη λῶν τὰ σιωπώµενα δόγµατα ὡς κόκκους ῥόας ὑπὸ τὸ λέπυρον αὐτῆς. [00326] Ὡς πύργος αυῒδ τράχηλός σου, ὁ ᾠκοδοµηµένος ἐν Θαλπιώθ [00327] χίλιοι θυρεοὶ κρέµανται ἐπ' αὐτὸν, πᾶσαι βολίδες τῶν δυνατῶν. [00328] Ἀκύλας τὸ Θαλπιὼθ ἐπάλξεις ἐκδέδωκεν [00329] ὁ δὲ Σύµµαχος, ὕψη [00330] ᾧ ἀκολουθεῖ τὸν ὑπὲρ τὰς ἐπάλξεις πύργον εἶναι τὴν σοφίαν, ἧς ὁµοίως ἤρτηνται θυρεοὶ µὲν τὰ πεπιστευµένα δόγµατα, ἅπερ εἶπεν ἑνικῶς ὁ Ἀπόστολος θυρεὸν πίστεως [00331] βολίδες δὲ τῶν δυνατῶν, οἱ δυνατῶς ἀνατρέποντες λόγοι τῶν ἐναντίων τῆς ἀληθείας τὴν πιθανότητα [00332] ἀντὶ δὲ τοῦ ἐπάλξεις, ἐν τολὰς ἐκδέδωκεν ἡ πέµπτη ἔκδοσις, τὸν νοῦν µᾶλ λον ἢ τὴν λέξιν ἑρµηνεύουσα [00333] µὴ προαποκειµένων γὰρ ἐντολῶν, οἰκοδοµηθῆναι τὴν ἀψευδῆ γνῶσιν ἀδύ νατον. [00334] ύο µαστοί σου, ὡς δύο νεβροὶ δίδυµοι δορκάδος οἱ νεµόµενοι ἐν τοῖς κρίνοις, ἕως οὗ διαπνεύσῃ ἡ ἡµέρα καὶ κινηθῶσιν αἱ σκιαί. [00335] Τὸ ἡγεµονικὸν, ὡς ἐπὶ νύµφης µαστοί [00336] ὅπερ ἐστὶν ὀξυδερκέστατον [00337] διὸ παρείκασε δύο νεβροῖς δορκάδος νεµοµένοις ἐν ὡραίοις τόποις καὶ εὐώδεσι [00338] σηµαίνων τά τε νοητὰ καὶ αἰσθητά [00339] νεβροὺς δὲ, ἐπειδὴ νῦν ἐκ µέρους γινώσκοµεν [00340] ὅταν δὲ τὸ τέλειον ἔλθῃ, καταρ γοῦµεν τὴν νηπιότητα [00341] ὅταν ὁ καύσων τοῦ παρόντος βίου παύσηται, καὶ καιρὸς τῆς ἀναψύξεως ἐπιστῇ, λυοµένης καὶ τῆς σκιᾶς [00342] σκιὰ γάρ ἐστιν ὁ παρὼν βίος [00343] τότε γὰρ ὡς τέλειοι, ἀλλ' οὐχ ὡς νεβροὶ νεµη θησόµεθα. 10/46

11 [00344] Ἐκαρδίωσας ἡµᾶς, ἀδελφή µου νύµφη [00345] ἐκαρ δίωσας ἡµᾶς ἑνὶ ἀπὸ ὀφθαλµῶν σου, ἐν µιᾷ ἐν θέµατι τραχήλου σου. [00346] Τὸ ἔνθεµα εἴρηται παρὰ τὸ ἐντίθεσθαι καὶ ἐνορ µᾶσθαι τῷ τραχήλῳ τῆς νύµφης [00347] εἰ δὲ ὡς δύο νεβροὶ δορκάδος ἔµειναν οἱ µαστοὶ τῆς νύµφης, τὸ τί ἐκαλ λιώθησαν; [00348] οὐκ ἂν ἐῤῥέθη θαυµαστικῶς περὶ τοῦ, ὡς ἔφην, διανοητικοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ διπλοῦν τοῦ θαύµατος, τὴν αὔξησιν τοῦ κάλλους ὑπέδειξεν [00349] ὁποῖον τὸ ἐκαρ δίωσας ἐκ δευτέρου ῥηθέν [00350] ἱµάτια δὲ τῆς νύµφης, οἱ ἐνδεδυµένοι Χριστὸν Ἰησοῦν, σπλάγχνα οἰκτιρµῶν καὶ χρηστότητα καὶ ταπεινοφροσύνην [00351] χείλη δὲ οἱ διδάσκαλοι [00352] καὶ κηρία µέλιτος λόγοι καλοί [00353] εἰργάσαντο δὲ κηρίον καὶ µέλι προφῆται καὶ ἀπόστολοι. [00354] Κῆπος κεκλεισµένος, ἀδελφή µου νύµφη [00355] κῆπος κεκλεισµένος, πηγὴ ἐσφραγισµένη. [00356] εύτερον, τὸ κῆπος κεκλεισµένος ἐῤῥέθη, τὸ µὲν ἐπὶ προκόπτοντος, τὸ δὲ ἐπὶ τελείου, ὅτε τὸ ἡγεµο [17.273] νικὸν αὐτοῦ καθοραθὲν, τῇ τῆς θεολογίας σφραγίδι τετύπωται [00357] ἢ καὶ νῦν µὲν ἡ νύµφη κῆπός ἐστιν κε κλεισµένος µόνον, ἐν δὲ τῷ µέλλοντι αἰῶνι διὰ τὴν τελειότητα καὶ τὸ βέβαιον, καὶ πηγή ἐστιν ἐσφρα γισµένη. [00358] Παντὶ γὰρ τῷ ἔχοντι δοθήσεται καὶ πε ρισσευθήσεται [00359] νῦν µὲν οὖν ἡ Γραφὴ κῆπον εἶναι ἁπλῶς [00360] ἀλλαχοῦ δὲ ὡς περὶ ἑτέρου, καὶ τὸ λαχανείας προστίθησιν. [00361] Ἐξεγέρθητι, Βοῤῥᾶ, καὶ ἔρχου, Νότε, διάπνευσον κῆπόν µου, καὶ ῥευσάτωσαν ἀρώµατά µου. [00362] Ἔοικεν ἐπιτιµᾷν ἡ νύµφη τῷ Βοῤῥέᾳ, τὴν ἐξουσίαν λαβοῦσα παρὰ τοῦ ἐπιτιµήσαντος τῷ ἀνέµῳ νυµφίου [00363] διὸ παρὰ τοῖς τρισὶν εὐαγγελισταῖς ἐπιτιµηθῆναι τῷ ἀνέµῳ εἴρηται [00364] οἱ δὲ ἄνεµοι ἁπλῶς ὑπακούουσιν αὐτῷ [00365] Χριστὸς οὖν ἐξωθουµένους τοῦ διαβόλου, εἰσοι κίζεται ταῖς ψυχαῖς [00366] περὶ οὗ τὸ, ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιµὰν ἥξει, τουτέστιν ἐκ Νότου. [00367] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Εʹ. [00368] Ἄνοιξόν µοι, ἀδελφή µου, πλησίον µου, περιστε ρά µου, τελεία µου, ὅτι ἡ κεφαλή µου ἐπλήσθη δρόσου, καὶ οἱ βόστρυχοί µου ψεκάδων νυκτός. [00369] Ἀναγκαίως ἡ τοῦ µοί προσθήκη τοῦ ἄνοιξον [00370] ἔστι γὰρ καὶ ἀντικειµέναις δυνάµεσιν ἀνοῖξαι [00371] ὡς περὶ ὀχληρᾶς δὲ τῆς δρόσου λέγειν δοκεῖ, ὡς καὶ περὶ τῶν τῆς νυκτὸς ψεκάδων [00372] ἀνάπαυλαν γὰρ ἔοικεν ἀπὸ τού των ἐπιζητεῖν. [00373] Ἀκόλουθα ταῦτα τοῖς πρώτοις [00374] µετὰ γὰρ τὴν ἀνάστασιν εἰσῆλθε τῶν θυρῶν κεκλεισµένων [00375] καὶ καλεῖ τὸν Θωµᾶν, καὶ δι' αὐτοῦ πᾶσαν ἄπιστον ψυχὴν, ἀνοῖξαι τὴν ἰδίαν καρδίαν καὶ τὴν τῆς ἀναστά σεως χωρῆσαι πληροφορίαν [00376] καλεῖ δὲ αὐτὸν τελείαν εἰπόντα, ὁ Κύριός µου καὶ ὁ Θεός µου [00377] ἡ δρόσος δὲ δηλοῖ τὴν κατὰ τὸν ὄρθρον ἀνάστασιν, ὅτε κάτεισι δρόσος. [00378] Ἀδελφιδός µου παρῆλθε [00379] ψυχή µου ἐξῆλθεν ἐν λόγῳ αὐτοῦ. 11/46

12 [00380] Ἡνίκα ἔφθασεν ἡ νύµφη τὸ κλεῖθρον, ὥστε τὴν ψυχὴν ἀναπετάσαι τῷ λόγῳ, τότε µόνην τὴν χεῖρα καί τινας ἑαυτοῦ δείξας πράξεις παρελήλυθεν, ὡς µη δέπω τὸ πλέον εἰς θέαν χωρούσης τῆς νύµφης [00381] ἅµα δὲ καὶ οἰκονοµεῖ πλέον αὐτῆς ἐπιτεῖναι τὸν ἔρωτα [00382] ἐξέρχεται καὶ ἐκδηµεῖ τοῦ σώµατος ἡ ψυχὴ διὰ τὸν τοῦ νυµφίου λόγον ἔχουσα ἐν οὐρανῷ τὸ πολί τευµα. [00383] Ἐζήτησα αὐτὸν, καὶ οὐχ εὗρον [00384] ἐκάλεσα αὐτὸν καὶ οὐχ ὑπήκουσέ µου. [00385] Συνεχῶς ἡ ψυχὴ τὸν νυµφίον λόγον ἐπιζητεῖ [00386] καὶ εὑροῦσα πάλιν ἑτέροις ἀποροῦσα ζητεῖ [00387] κἀκεῖνα θεωρήσασα ποθεῖ τὴν ἑτέρων ἀποκάλυψιν [00388] καὶ τυ χοῦσα τούτων, ἐπ' ἄλλοις εὔχεται τὸν νυµφίον ἐπι δηµεῖν. [00389] Ἀδελφιδός µου λευκὸς καὶ πυῤῥὸς, ἐκλελοχισµέ νος ἀπὸ µυριάδων. [00390] Ἢ λευκὸς ἐπειδὴ ὁ Θεὸς ἀληθινὸς, πυῤῥὸς δὲ διὰ τὴν σάρκωσιν. [00391] Κεφαλὴ αὐτοῦ χρυσίον κεφάζ [00392] βόστρυχοι αὐτοῦ ἐλάται, µέλανες ὡς κόραξ. [00393] Οἱ βόστρυχοι διὰ τὴν πυκνότητα παραβάλλονται ταῖς τῶν φοινίκων ἐλάταις, ἅς φασιν ἀντὶ σπέρµατος εἶναι ταῖς θηλείαις φοίνιξιν, ὥστε καρπὸν φέρειν [17.276] ἐδώδιµον [00394] διὰ δὲ τὴν βαθύτητα τῶν ὥσπερ ἐκφυέντων ἀντὶ τριχῶν λογισµῶν, µέλανες ἐπαινετῶς ὀνοµάζον ται, τῷ τοῦ νυµφίου συµβαλλόµενοι κάλλει [00395] τὸ δὲ ὡς κόραξ, οὐχ ἁπλῶς οἶµαι διὰ τὸ χρῶµα [00396] σύµβολον δὲ τῶν βαθυτάτων εἶναι καὶ πεπληρωµένων σκοτεινοῦ ὕδατος ἐν νεφέλαις ἀέρων [00397] περὶ ὧν εἶπεν ὁ Ἰώβ [00398] Τίς δὲ ἡτοίµασε κόρακι βοράν; [00399] νεοσσοὶ δὲ αὐτοῦ πρὸς Κύριον κεκράζονται [00400] ἡτοίµασε γὰρ τοῖς βαθυτέροις τὸν νοῦν, πολλὴν τροφὴν ὁ Θεὸς, ὧν οἱ µαθηταὶ νεοσ σοὶ εὐχαῖς σχολάζοντες, πρὸς Κύριον κεκράγασιν [00401] πλανώµενοι καὶ ζητοῦντες τὰ ἐν αὐτοῖς ἐπαπορου µένοις ὑπ' αὐτῶν σιτά. [00402] Σιαγόνες αὐτοῦ ὡς φιάλαι τοῦ ἀρώµατος, φύουσαι µυρεψικά. [00403] Σιαγόνας Χριστοῦ τοὺς διακονουµένους λόγῳ Θεοῦ καὶ τροφῇ πνευµατικῇ νοητέον [00404] διὰ µὲν τὴν πληρό τητα τῆς εὐωδίας τῶν καλῶν ἔργων καὶ λόγων, ἐοι κότας φιάλαις τοῦ ἀρώµατος [00405] διὰ δὲ τὸ ἐῤῥιζωµένον ἐν αὐταῖς ποικίλον ἐν πάσῃ συνθέσει γραφῆς λόγον ἀεὶ καρποφοροῦντας µυρεψικόν. [00406] Κοιλία αὐτοῦ πυξίον ἐλεφάντινον, ἐπὶ λίθου σαπ φείρου. [00407] Κοιλία ἐστὶ τοῦ λόγου, οἱ χωρητικοὶ τῶν µυστη ρίων, τουτέστιν οἱ κοῖλοι πρὸς ὑποδοχήν [00408] πυξίον δὲ, οἱ πρὸς διατήρησιν ἐπιτήδειοι [00409] κατὰ δὲ τὸ λαµπρὸν καὶ σαφὲς ἐλεφάντινον εἶναι λέγεται [00410] ἡ δὲ τοιαύτη κοιλία, τὸ πύξιον τὸ ἐλεφάντινον, ἐπιβέβληκε λίθῳ σαπφείρῳ, ὅς ἐστι Χριστός [00411] ὅσοι οὖν εἰσι κοιλία τοῦ λόγου, οὗτοι ἀπὸ τοῦ φόβου Κύριον ἐν γαστρὶ λαµβά νουσι, καὶ τίκτουσι πνεῦµα σωτηρίας [00412] διὰ τοῦτο καὶ ἡ κοιλία τῆς θυσίας ἐν τῷ Λευιτικῷ πλύνεται, ὡς µη δὲν ἔχειν κοπρῶδες. [00413] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ʹ. [00414] Καλὴ εἶ, ἡ πλησίον µου, ὡς εὐδοκία, ὡραία ὡς Ἱερουσαλὴµ, θάµβος ὡς τεταγµέναι. 12/46

13 [00415] Ὅσον πλησίον γίνεται τοῦ νυµφίου, κρείττοσιν ἀπεικάζεται [00416] τῷ γὰρ καλὴ καὶ ὡραία καὶ πλησίον, προσέθηκε τὸ ὡς Ἱερουσαλήµ [00417] καὶ καταπληκτικὴν δὲ τὴν τετελειωµένην φησὶν Ἐκκλησίαν [00418] πῆ µὲν, ἐν ταῖς ἀντικειµέναις δυνάµεσιν, οὐ δυναµέναις ἐνατενί ζειν τῷ κάλλει τοῦ προσώπου αὐτῆς [00419] πῆ δὲ καὶ ταῖς ὑποδεεστέραις αὐτῆς, ἐοικυίαις ταῖς τεταγµέναις ἐν τῷ παντὶ καταστάσεσιν [00420] ὁ δὲ Σύµµαχος [00421] οὐ τεταγµέ ναι παρατάξεις [00422] θάµβος γάρ εἰσιν ὡς τάγµα παρεµ βολῶν τοὺς πολεµίους ἐκπλήττοντα. [00423] Ἀπόστρεψον τοὺς ὀφθαλµούς σου ἀπεναντίον µου, ὅτι αὐτοὶ ἀνεπτέρωσάν µε. [00424] Ἡ Ἐκκλησία τῇ ὡραιότητι καὶ τῷ κάλλει ἐνορᾷ τοῦ Χριστοῦ [00425] δυναµένη τῇ πλείονι προκοπῇ κατανοεῖν αὐτοῦ τὴν θεότητα [00426] καθὸ πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο [00427] εὐφραινόµενος δὲ ἐπὶ τῇ δυνάµει τῶν ὀφθαλµῶν, τῆς εἴτε Ἐκκλησίας εἴτε νύµφης τοῦ λόγου ψυχῆς [00428] πτεροῖς αὐτὴν λογικοῖς ἀποστραφῆναι κελεύει πρὸς τὸ µετέω ρον [00429] ὡς ἂν ἐπ' ἄκρον ἔλθοι τῆς τελειότητος, ὡς ἂν κἀκείνη βλέπῃ τοῦτον ἐπτερωµένον, καὶ µηκέτι συγ καταβαίνοντα δι' αὐτὴν, καὶ δύνηται λέγειν, εἰ καὶ [17.277] ἐγνώκαµεν κατὰ σάρκα Χριστὸν, ἀλλὰ νῦν οὐκέτι γινώσκοµεν [00430] τῇ σῇ τοίνυν συνανέβη προκοπῇ, φησὶν, χωρησάσης σου ἐνορᾷν, καὶ µηκέτι περαιτέρω τῆς οἰκονοµίας ζητεῖν. [00431] Τρίχωµά σου ὡς ἀγέλαι τῶν αἰγῶν, αἳ ἀνέβη σαν ἀπὸ τοῦ Γαλαάδ [00432] ὀδόντες σου, ὡς ἀγέλαι τῶν κεκαρµένων αἳ ἀνέβησαν ἀπὸ τοῦ λουτροῦ [00433] αἱ πᾶσαι διδυµεύουσαι, καὶ ἀτεκνοῦσα οὐκ ἔστιν ἐν αὐταῖς. [00434] Εἴρηται δεύτερον ταῦτα τῇ νύµφῃ, πρότερον οἶµαι τοιαύτῃ φανείσῃ κατὰ τὸ ἐνδεχόµενον, ἡνίκα ἔτι ἐν τῷ βίῳ τούτῳ ἐτύγχανεν [00435] δεύτερον ὁπότε ἦλθεν ἐπὶ τὴν τελειότητα [00436] διὸ καὶ νῦν µόνον παρῃνίξατο [00437] Ὀδόν τες σου ὡς ἀγέλαι τῶν κεκαρµένων [00438] κατὰ δὲ τὸν Ἀκύλαν καὶ Σύµµαχον, ὀδόντες σου ὡς ἀγέλαι τῶν προβάτων, ἢ, τῶν ἀµνάδων [00439] καὶ ἔπρεπεν εἰρῆσθαι ταῦτα ἐπὶ τῆς τελειότητος [00440] ὡς εἶναι τὸ ἀπὸ τοῦ λου τροῦ οὐκ ἔτι προτέρου, ἀλλὰ τοῦ δευτέρου [00441] διδυ µεύουσαι δὲ τάχα, ὡς τρεφόµεναι τῇ τῶν νοητῶν καὶ αἰσθητῶν θεωρίᾳ [00442] καὶ ὡς µηδεµίαν ἄγονον εἶναι τῆς περὶ οὑτινοσοῦν λόγου τροφῆς. [00443] Ἑξήκοντά εἰσι βασίλισσαι καὶ ὀγδοήκοντα παλ λακαὶ, καὶ νεάνιδες ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθµός [00444] µία δέ ἐστι περιστερά µου. [00445] Αἱ νεάνιδες ἀριθµὸν οὐκ ἔχουσαι [00446] οὐ τῷ µὴ ὑποπίπτειν ἀριθµῷ, ἀλλὰ τῷ ἀξίας αὐτὰς εἶναι ἀρι θµηθῆναι [00447] καὶ τάχα τῆς αὐτῆς διανοίας ἔχεται, τῇ ἐνταῦθα διαφορᾷ τῶν νεανίδων τῶν κοινωνουµένων ὑπὸ Χριστοῦ, καὶ τὰ παρὰ Ἀποστόλου λεγόµενα περὶ ἀναστάσεως νεκρῶν, λόγῳ τάγµατα φάσκοντι [00448] ἐπειδὴ γὰρ δι' ἀνθρώπου θάνατος, καὶ δι' ἀνθρώπου ἀνά στασις νεκρῶν [00449] ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδὰµ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται 13/46

14 [00450] ἕκαστος ἐν τῷ ἰδίῳ τάγµατι [00451] ὁ γὰρ ἑκάστου βίος καὶ λόγος καὶ διάθεσις ποιήσει προκριθῆναι ἑκάστου κατ' ἀξίαν. [00452] Μὴ θαύµαζε, εἰ ὁ νυµφίος ἦν ἔχων καλὴν νύµφην, καὶ τάχα δευτέραν καὶ τρίτην καὶ πλείονας [00453] ἐὰν νοή σῃς αὐτοῦ καὶ τὰς νύµφας, οὐ φοβηθήσῃ λέγειν ἀπὸ τοῦ Ἄσµατος [00454] Ἑξήκοντά εἰσι βασίλισσαι καὶ ὀγδοήκοντα παλλακαὶ, καὶ νεάνιδες ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθµός [00455] µία δέ ἐστι περιστερά µου [00456] λόγος ἐστὶν ὁ νυµφίος [00457] λογικὸν ζῶον ἡ νύµφη [00458] ἐὰν νοήσῃ ψυχὴ καὶ λάβῃ ὁ νυµφίος τὴν νύµφην [00459] ἀλλ' ἐπεί ἐστιν ὁ λόγος οὗτος, οὐ µιᾷ ψυχῇ κοινωνῶν, ἀλλὰ πλείοσι καὶ δια φόροις, τιµῇ τινι βασιλικῇ καὶ διαφαινούσῃ, λεγέτω τελεία περιστερά [00460] ταῖς δὲ βασιλικαῖς µὲν, ὑποδεεστέ ραις δὲ, διὰ τοῦτο ἑξήκοντα βασίλισσαι [00461] ἑτέραις δὲ ψυχαῖς κοινωνεῖ παιδαγωγουµέναις φόβῳ Θεοῦ [00462] αὗταί εἰσιν αἱ παλλακίδες [00463] εἰσί τινες καὶ ἄλλαι ψυχαὶ ὑπο δεέστεραι, ἐλάττονα φόβον ἔχουσαι [00464] αὗταί εἰσιν αἱ νεάνιδες ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθµός [00465] ὁ νυµφίος τοίνυν καὶ ἐνθάδε καλὰς καὶ δυναµένας αὐτῷ εἶναι καὶ κοινω νοὺς, ἐξῆλθεν ἀπὸ τοῦ παστοῦ τοῦ ἐπουρανίου, κοι νωνεῖ ἀγγέλοις καὶ ἀρχαγγέλοις, αἵ τινές εἰσιν αἱ νύµφαι τοῦ λόγου, καὶ θρόνοι καὶ κυριότητες. [00466] Εἰς κῆπον καρύας κατέβην ἰδεῖν ἐν γεννήµατι τοῦ χειµάῤῥου [00467] ἰδεῖν εἰ ἤνθησεν ἡ ἄµπελος, εἰ ἤν θησαν αἱ ῥόαι [00468] ἐκεῖ δώσω τοὺς µαστούς µου [17.280] σοί [00469] γῆ ἐστιν ὡς ἡ ψυχή µου [00470] ἔθετό µε ἅρµατα Ἀµιναδάβ. [00471] Κατά τι παράδειγµα οἱ δίκαιοι καρύαι εἰσὶ, φέ ροντες καρπὸν διὰ τὴν πρὸς Θεὸν θεραπείαν ἱερατι κὴν, διὰ τὸ ἕρκος ἔχειν περὶ αὐτά [00472] ὁ µέν τι πικρὸν καὶ χολῶδες, ἕτερον δέ τι σκληρὸν τῶν πειρασµῶν [00473] ἀλλὰ καὶ χειµάῤῥους ὁ πειρασµὸς λέγοιτο [00474] κατὰ τὸ, χειµάῤῥους διῆλθεν ἡ ψυχὴ ἡµῶν [00475] ἠβουλήθη τοί νυν ἡ νύµφη καταβᾶσα εἰς τὸν κῆπον τῆς καρύας, τουτέστιν ἐκπεσοῦσα τὰ παραδείσου πρὸς τὴν ἐπί µοχθον ταύτην ζωὴν, ἰδεῖν παράδοξόν τι γέννηµα τοῦ χειµῶνος ῥέοντος µαύρου ποταµοῦ [00476] ἢ, κατὰ Σύµµα χον, κατέβη µαθεῖν εἰ ἡ φάρυγξ τοῦ βίου ὀπώρας ἔχει [00477] ἀλλὰ καὶ ἰδεῖν εἰ ἤνθησεν ἡ ἄµπελος, διαφεύ γουσα τὸν χειµῶνα [00478] καὶ τὸ ἔαρ φθάσασα, τὸν καιρὸν τοῦ Πάσχα καὶ τῆς τῶν ἀζύµων ἑορτῆς [00479] τότε γὰρ φιλεῖ ἀνθεῖν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ ἡ ἄµπελος [00480] καὶ εἰ ἤνθη σαν αἱ ῥόαι, ὧν ὁ καρπὸς πολὺς, καὶ τάξει περιει ληµµένος ὑπὸ τοῦ λέπους [00481] ᾧ ὡµοίωται τὸ µῆλον τῆς νύµφης [00482] ἐκεῖ δὲ, φησὶ, δώσω σοι τοὺς µαστούς µου, τουτέστι τὸ ἡγεµονικόν [00483] ἀλλ' ἠγνόησε, φησὶν, ἡ ψυ χή µου, καὶ τὴν ὑπόσχεσιν ἔψευσται, µὴ δυναµένη ἀφ' ἑαυτῆς τι ποιεῖν [00484] ἀλλ' οὐκ ἀπελείφθην ἐν τούτοις 14/46

15 [00485] ὁ γὰρ πατὴρ τοῦ Ναασσὼν ὁ ἄρχων τοῦ λαοῦ µου Ἀµιναδὰβ, ἔθετό µε ἑαυτῷ εἶναι ἅρµατα [00486] Ναασσὼν δὲ ὀφιώδης ἑρµηνεύεται [00487] ὁ ἄρχων τοῦ λαοῦ τῆς νύµ φης [00488] Ἀµιναδὰβ δὲ οὗτος ὁ ἐν Ἀριθµοῖς πατὴρ τοῦ ἄρχοντος τῆς φυλῆς Ἰούδα Ναασσών [00489] ὃς µεταλαµβά νεται εἰς τὸν Χριστόν [00490] διὰ τὸ, καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήµῳ, οὕτως, φησὶν, ἅρµατά µε ἔθετο ἑαυτῷ ἡνιοχῶν µου τοὺς λογισµούς. [00491] Ἐπίστρεφε, ἐπίστρεφε ἡ Σουλαβίτις [00492] ἐπίστρεφε, ἐπίστρεφε [00493] καὶ ὀψόµεθα ἐν σοί. [00494] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζʹ. [00495] Τί ὄψεσθε ἐν τῇ Σουλαβίτιδι; [00496] ἡ ἐρχοµένη ὡς χο ροὶ τῶν παρεµβολῶν [00497] ἀνέβη γὰρ ἐκ τοῦ λουτ ροῦ, ὡς τὰ ἀγγελικὰ τάγµατα. [00498] Ἀκύλας καὶ ἡ πέµπτη ἔκδοσις, τὸ Σουλαβίτις ἐξ έδωκαν, εἰρηνεύουσα γάρ [00499] ἔστι δὲ ἡ νύµφη τοῦ λόγου ψυχὴ, ἡ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, διὰ τὸν ποιήσαντα τὸ ἓν, καὶ τὸ µεσότοιχον τοῦ φραγµοῦ λύσαντα [00500] ἐὰν δὲ ἡ Σουλαµίτις, ἢ ἐσκυλευµένη, κατὰ Σύµµαχον, λέγοι ἂν πρὸς αὐτὴν ὁ νυµφίος, Ὦ ἐσκυλευµένη καὶ ὑπὸ τῷ αἰχµαλωτίσαντί σε γεγενηµένη, ἐπίστρεφε εἰς τὴν προτέραν εὐγένειαν [00501] νῦν µὲν ὡς ἐν ἀπαρχῇ λαµβά νουσα τῆς υἱοθεσίας τὸν ἀῤῥαβῶνα, καὶ τὴν τῆς ἀνα στάσεως ἐλπίδα [00502] ἐὰν δὲ τῆς ἐπαγγελίας καὶ τῆς ἀφθαρσίας τὸ ἔνδυµα, πυκνότερον δὲ εἰς προτροπὴν, τὸ ἐπίστρεφε [00503] τότε γάρ φησι κυρίως ἐστὶν ἰδεῖν σε [00504] τῶν ἑταίρων δὲ τοῦ νυµφίου πρὸς τὴν νύµφην εἶναι τὸν λόγον δοκῶ [00505] πρὸς οὓς ὁ νυµφίος, Τί ὄψεσθε; [00506] φησίν [00507] ἀπεικάζεται δὲ νενικηκότων στρατῷ [00508] ἡ µία γὰρ νύµ φη πλῆθος ἐν ἑαυτῇ ἔχει παρεµβολῶν [00509] τὰ γὰρ µέλη τῆς νύµφης συστήµατα τυγχάνοντα πλείονα, χοροὶ µέν εἰσι, τῷ τὸ θεῖον ὑµνεῖν συµφώνως θεολογοῦντες αὐτῷ [00510] τῷ δὲ καθελεῖν τοὺς πολεµίους παρεµβολῶν εἰρηνικῶν ἔχοντες [00511] ἀλλ' οὐκέτι σχῆµα πολεµικὸν, τὴν [17.281] ὑπὲρ τῶν ἐν χειµάῤῥῳ καµοῦσαν καὶ σκυλεῖσαν δι' αὐτούς [00512] προσκαλοῦνται οἱ φίλοι τοῦ νυµφίου [00513] ἐσκυ λευµένη γὰρ ἑρµηνεύεται Σουλαµίτις [00514] ἐπίστρεφε λέγοντες, ὀψόµεθα ἐν σοί [00515] ἑώρων γὰρ αὐτῆς τὸν σκυλµὸν, οὐκ ἄκαρπον, ἀλλ' εἰς χρηστὸν τελευτή σαντα πέρας, ὅπως τοὺς ἐν τῷ χειµάῤῥῳ κατακρι θέντας παραδεδοµένους τῷ Σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκὸς, παρελθόντας τὸ τοῦ χειµάῤῥου ὕδωρ, νικη φόρους ἦγε µεθ' ἑαυτῆς, ἐρχοµένη ὡς χοροὶ παρεµ βολῶν, τῶν ἐκ πολέµου ἐπανερχοµένων, καὶ κατὰ διάφορα συστήµατα χορευόντων, καὶ ἐπινικίους ᾀδόν των καὶ λεγόντων [00516] Κύριε, ὡς ὅπλῳ εὐδοκίας ἐστε φάνωσας ἡµᾶς. [00517] Ῥυθµοὶ µηρῶν σου ὅµοιοι ὁρµίσκοις, ἔργον χειρῶν τεχνίτου. [00518] Πολλαχοῦ τάττει τοὺς µηροὺς ἐπὶ τῆς γενέσεως ἡ Γραφή 15/46

16 [00519] δηλοῖ τοίνυν ἐνταῦθα τῆς νύµφης τὸ τεταγµένον ἐν τῷ τῆς γενέσεως χωρίῳ καὶ εὔρυ θµον, ὁµοίῳ περιτραχηλίοις κατεσκευασµένοις τῇ ἀρετῇ. [00520] Ὀµφαλός σου κρατὴρ τορνευτὸς, µὴ ὑστερούµε νος κρᾶµα [00521] κοιλία σου, θηµωνία σίτου πεφρα γµένη ἐν κρίνοις. [00522] Ἐπὶ τὸν ὀµφαλὸν δὲ τὸν κρατῆρα ἡ σοφία συγκα λεῖ λέγουσα [00523] εῦτε, πίετε οἶνον ὃν κεκέρακα ὑµῖν [00524] καὶ δηλοῖ τὸ πνευµατικὸν πνεῦµα [00525] καὶ προσέθηκε καὶ θηµωνίαν σίτου, ἵνα τὴν πνευµατικὴν τροφὴν ση µάνῃ [00526] τὸ γὰρ θηµωνία ἀντὶ τοῦ συναγωγὴ ἀρετῶν πλήθους εἰς ἓν τῇ ὁµονοίᾳ συντεταγµένη. [00527] Κρίνα δ' ἂν εἴη καὶ τὰ ἄνθη τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἃ συνελέξατο ἀπὸ µέσου τῶν τοῦ βίου ἀκανθῶν. [00528] Ὁ τράχηλός σου ὡς πύργος ἐλεφάντινος. [00529] Πύργοι δὲ ἐκλήθησαν, οἱ τὰ ἀρεστὰ τῷ νυµφίῳ ποιοῦντες, σκοπευτήριον ἔχοντες τὴν θεωρητικὴν ψυ χὴν, ἐκ µετεώρου σκοπεύουσαν ἅπαντα [00530] ἐλεφάντινον δὲ, διὰ τὸ λαµπρὸν καὶ λεῖον [00531] οὐδὲν γὰρ ἀπὸ κακίας τραχὺ ἐν τῷ τῆς νύµφης τραχήλῳ [00532] οὐκέτι δὲ περὶ τῶν νεκρῶν εἶπεν, οἱ νεµόµενοι ἐν κρίνοις [00533] ὑπεράνω γὰρ ἐγεγόνεισαν κρίνων τῶν ἐν µέσῳ ἀκανθῶν [00534] βού λεται δὲ ἡµᾶς καὶ φιλοµαθεῖς ὄντας πολλῶν ἔχειν τὴν ψυχὴν θυγατέρα σοφῶν καὶ ἐν εἰσαγωγαῖς γενέσθαι µαθηµάτων πολλῶν, ἃς ἐκάλεσε πύλας [00535] τοσοῦτον, φη σὶν, γνώσεως τοῖς ἐν σοὶ διδασκάλοις περίεστι χάρις, ὡς µὴ µόνον τοὺς παρὰ σοὶ ἀπολαύειν αὐτῶν τῆς παιδεύσεως, ἀλλ' ἤδη καὶ τῆς ἔξωθεν καὶ πόῤῥωθεν τῆς αὐτῶν ἀπολαύειν ὠφελείας. [00536] Μυκτήρ σου, ὡς πύργος τοῦ Λιβάνου σκοπεύων πρόσωπον αµασκοῦ [00537] κεφαλή σου ἐπὶ σὲ ὡς Κάρµηλος, καὶ πλόκιον κεφαλῆς σου ὡς πορ φύραν βασιλεὺς δεδεµένος ἐν παραδροµαῖς. [00538] Ὁ δὲ καθαρὰν ἔχων τὴν διαπνοὴν, καὶ διὰ τῆς αἰ σθήσεως τοῦ θείου λόγου δυνάµενος ὀπίσω αὐτοῦ εἰς ὀσµὴν µύρων αὐτοῦ δραµεῖν, µυκτήρ ἐστιν αἰσθανό µενος εὐωδίας πνευµατικῆς [00539] σκοπεύων εἴ τι ἐπιφανὲς ἐν ἔθνεσι δόγµα δοκεῖ [00540] αµασκὸς γὰρ τὰ ἔθνη παρ ίστησι [00541] τοῦ δὲ ἐπιφανοῦς καὶ καλοῦ τὸ πρόσωπον σύµ βολον [00542] ὁ δὲ λίβανος ἀναφέρεται ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον τοῦ Θεοῦ [00543] ὁ δὲ Κάρµηλος ἐπίγνωσις περιτοµῆς ἑρ µηνεύεται [00544] γινώσκει δὲ περιτοµὴν ὁ µετὰ παῤῥησία [17.284] λέγειν δυνάµενος [00545] ἡµεῖς ἐσµὲν ἡ περιτοµή [00546] ἀπὸ δὲ τῆς κεφαλῆς, τουτέστι Χριστοῦ, ἐπίγνωσις πνευµατικῆς ἐγεννήθη περιτοµῆς. [00547] Τί ὡραιώθης καὶ τί ἡδύνθης, ἀγάπη, ἐν τρυφαῖς σου; [00548] τοῦτο µέγεθός σου [00549] ὡµοιώθης τῷ φοίνικι, καὶ οἱ µαστοί σου τοῖς βότρυσι [00550] διότι ὑψηλόν σου τὸ φρόνηµα [00551] καὶ οὐδὲν τῶν γηΐνων ἐπιφε ρόµενον. [00552] Ὅτι ταῦτά φησιν ὁ νυµφίος ἀποθαυµάζων αὐτῆς τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον µεταβολήν [00553] ὡς γὰρ ἡ τῶν στοιχείων εὐκρασία σωµάτων ὑγείαν ἐµποιεῖ, οὕτως ἐκ τῶν ὁρµῶν καὶ ἐκκλίσεων, ὑγεία πως καὶ κάλλος ἐπιγίνεται τῇ ψυχῇ 16/46

17 [00554] ὡς δὲ αἰσχρά τίς οὖσα διὰ κακίαν ἡ νύµφη, µετέβαλεν ἐξ ἀρετῆς εἰς ὡραιότητα, οὕτως οὖσα πικρὰ, γέγονεν ἡδίστη τε αὐτῷ καὶ γλυκεῖα [00555] φησὶ τοίνυν, ὡς ἐν ταῖς σωµατικαῖς τρυφαῖς ἡ πολυτελὴς εὐωχία περιπόθητος, οὕτω τοῖς τὴν πνευµατικὴν τρυφῶσι τρυφὴν, ἡ ἀγάπη [00556] τῆς δὲ σοῦ ἀντωνυµίας κειµένης παρὰ τοῖς ἄλλοις, λέγοι ἂν, τῇ ἀγάπῃ ἐντρυφᾷς πλέον τῶν ἄλλων τοῦ πνεύµατος καρπῶν [00557] ὡς πάντα δι' αὐτὴν στέγειν πάντα ὑποµένειν [00558] ὥσπερ δὲ σωµάτων ἐστὶ βραχύτης, καὶ µέγεθος ἑτέρων, οὕτω καὶ ψυχῆς ἀναλόγως οἷς διαπράττεται. [00559] Ἤγουν τὰ νοήµατά σου, φησὶν, τρόφιµά τε καὶ πότιµα, καὶ οὐδαµῶς ὀµφακίζοντα. [00560] Εἶτα ἀναβήσοµαι ἐν τῷ φοίνικι [00561] κρατήσω τῶν ὕψεων αὐτοῦ, καὶ ἔσονται δὴ µαστοί σου ὡς βότρυες ἀµπέλου [00562] καὶ ὀσµὴ ῥινός σου ὡς µῆλα, καὶ λάρυγξ ὡς οἶνος ἀγαθὸς, πορευόµενος τῷ ἀδελφιδῷ µου εἰς εὐθύτητα, ἱκανούµενος ἐν χείλεσί µου ὀδοῦσιν. [00563] Ἀπεικασθεῖσα φοίνικι, φοίνικα τὸν νυµφίου καλεῖ, τὸ ὕψος καὶ µέγεθος τοῦ λόγου κατανοήσασα [00564] ἐφ' ἃ καὶ ἤλπισεν ἀνελθεῖν ἐπὶ τέλει τῶν ᾀσµάτων [00565] ὅτε τελεία ἐστὶν ἡ νύµφη [00566] ὅτε καὶ ἀντιλήψεται τῶν τοῦ νυµφίου µασθῶν, δηλούντων τὰ πυκνώµατα [00567] διὸ καὶ ἀµπέλου βότρυσιν ἀπεικάζονται [00568] περὶ ἧς εἶπεν ὁ Σωτήρ [00569] Ἐγώ εἰµι ἡ ἄµπελος ἡ ἀληθινή [00570] τὰ δὲ ἐκ τῶν τοῦ λόγου κρυπτῶν ἐκπορευόµενα, ἐπὶ τοσοῦτον ἰθύνει τε καὶ εὐφραίνει, ὥστε λέγειν ὅτε δεῖ, καὶ οἷς δεῖ, καὶ ὅσου δεῖ [00571] τὰ µὲν γὰρ χείλη τὸν λόγον [00572] οἱ δὲ ὀδόν-τες τὴν ἐχεµυθίαν ἐµφαίνουσι [00573] κατὰ τὸ, [6τῷ] στόµατί σου ποίησον θύραν καὶ µοχλὸν, καὶ τοῖς λόγοις σου µέτρον καὶ [6] σταθµόν τῶν δὲ τοιούτων οὐ µόνον ἀσφα-λῆ τὰ νοήµατα, ἀλλὰ καὶ τὰ χείλη αἰσθήσει δέδεται [00574] οἶνος δὲ ὁ ἀγαθὸς, ὁ ἐξ ἀγαθοῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας προσφερόµενος. [00575] Ἐγὼ τῷ ἀδελφιδῷ µου [00576] ἐπ' ἐµὲ ἡ ἐπιστροφὴ αὐτοῦ. [00577] Τελειωθείσης ὁ λόγος, ὅτι µηδαµοῦ παντοδαπῆ ἀνάπαυσιν εὑρήσει, ὅπου ἑαυτὸν ἐπιστρέψει, ὡς παρ' ἐµοί. [00578] Ἐλθὲ, ἀδελφιδέ µου [00579] ἐξέλθωµεν εἰς ἀγρόν [00580] αὐλι σθῶµεν ἐν κώµαις [00581] ὀρθρίσωµεν εἰς ἀµπελῶνας [00582] ἴδωµεν εἰ ἤνθησεν ἡ ἄµπελος, ἤνθησεν ὁ κυ πρισµὸς, ἤνθησαν αἱ ῥόαι. [00583] Περὶ τῶν ὑποδεεστέρων ἡ νύµφη παρακαλεῖ [00584] ὡς ἐκ τῶν ἐνδοτάτων καὶ µακαρίων διατριβῶν εἰς τὴν τούτων ἐπισκοπὴν ἐξελθεῖν [00585] οὗτοι γὰρ ἀγρὸς καὶ κῶµαι καὶ ἀµπελῶνες καὶ ῥόαι [17.285] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ηʹ. [00586] Εὑροῦσα ἔξω φιλήσω σε [00587] καί γε οὐκ ἐξουδενώ σουσί µε [00588] παραλήψοµαί σε [00589] εἰσάξω σε εἰς οἶ κον µητρός µου 17/46

18 [00590] καὶ εἰς ταµιεῖον τῆς συλλα βούσης µε [00591] ποτιῶ σε ἀπὸ οἴνου τοῦ µυρεψικοῦ, ἀπὸ νάµατος ῥοῶν µου. [00592] Εὑρίσκουσα γὰρ αὐτὸν τῆς ἄνω περιωπῆς ἐκβάντα, περιεπτύξατο αὐτόν. [00593] Ὥρκισα ὑµᾶς, θυγατέρες Ἱερουσαλὴµ, ἐν ταῖς δυνάµεσι καὶ ἐν ταῖς ἰσχύσεσι τοῦ ἀγροῦ, τί ἐγείρητε καὶ ἐξεγείρητε τὴν ἀγάπην ἕως ἂν θελήσῃ; [00594] Ἤδη δεύτερον ὥρκισεν [00595] ἀλλ' ἀµφιβάλλουσα προετίθει τὸ ἐάν [00596] νῦν δὲ διδάξασα τὸ εἶδος τῆς ἐγέρσεως τῆς ἐξεγέρσεως καὶ τῆς ἀγάπης οἱονεὶ παρίστησιν, ὅτι ὁρκοῦσα ὑµᾶς κατὰ τῶνδε ὥρκισα, τὸ ἐγείρητε καὶ ἐξεγείρητε. [00597] Θές µε ὡς σφραγίδα ἐπὶ τὴν καρδίαν σου, ὡς σφρα γίδα ἐπὶ τὸν βραχίονά σου [00598] ὅτι κραταιὰ ὡς θά νατος ἡ ἀγάπη, σκληρὸς ὡς ᾅδης ζῆλος. [00599] Προτρέπεται αὐτὴν ὁ νυµφίος πᾶν νόηµα καὶ πρᾶξιν µορφῶσαι τῷ ἑαυτοῦ χαρακτῆρι [00600] ποιεῖν δὲ ταῦτά φησιν τὴν ὡς θάνατον κραταιὰν ἀγάπην [00601] πάντα γὰρ στέγει, πάντα ὑποµένει [00602] διὸ καὶ κραταιὰ κατὰ θάνατον νεκροῦντα τὴν ἁµαρτίαν [00603] ἤγουν ἐπειδὴ πάντων ἐκράτησεν ὁ θάνατος, διὰ τὸ ἐν τῷ Ἀδὰµ πάντας ἀποθνήσκειν [00604] καὶ ὁ ᾅδης ὁµοίως [00605] τοιαύτη, φησὶν, ἡ ἀγάπη καὶ ὁ ζῆλος [00606] ὃν δεῖ ζηλοῦν τῷ Θεῷ, σκληρὸς κατὰ τῶν ἁµαρτανόντων ὑπάρχων, ὡς ὁ τοῦ Ἡλίου καὶ τοῦ Φινεές [00607] ἢ τοῦτο λέγει ὁ νυµφίος πρὸς αὐτὴν, θές µε ὡς σφραγίδα πρὸς τὸ σφραγίζειν τὰς ἐνθυµήσεις σου καὶ τὰς πράξεις σου, καὶ ἕως θανάτου ἀγωνίσαι ὑπὲρ τῆς ἀληθείας [00608] καὶ ἐν τῷ ᾅδῃ δὲ τὸν Χριστὸν ἐζήλωσαν οἱ Ἰουδαῖοι, ὑποφθείραντες τοὺς στρατιώτας. [00609] Ἀδελφὴ ἡµῶν µικρὰ, καὶ µαστοὺς οὐκ ἔχει. [00610] Ὅτι µικρὰ ἡ τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴ, καὶ ἐπὶ γῆς ἔτι ἐπισκευαζοµένη τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία, καὶ νοήµατα (τοῦτο γὰρ οἱ µαστοὶ) µήπω ἔχουσα, ἐπιδίδωσιν εἰς µέγεθος βίου καὶ νοηµάτων [00611] ἐπ' ἂν τρανώσῃ τὰ νοήµατα καὶ προφητικὰ θεωρήµατα, ἢ τὴν σύµπνοιάν τε καὶ ἐνέργειαν χωρήσῃ δυνάµεως [00612] αἳ καὶ ταῦτά φασι µετά τε προφητῶν καὶ δικαίων πνευµάτων. [00613] Ὁ καθήµενος ἐν κήποις, ἑταῖροι προσέχοντες τῆς φωνῆς σου [00614] ἀκούτισόν µε [00615] φύγε, ἀδελφιδέ µου, καὶ ὁµοιώθητι τῇ δορκάδι, ἢ τῷ νεβρῷ τῶν ἐλάφων ἐπὶ ὄρη ἀρωµάτων. [00616] Εἶδεν ἡ νύµφη τὸν νυµφίον ἀναπαυόµενον ἐν τοῖς κήποις, καὶ τοὺς ἑταίρους αὐτοὺς προσέχοντας αὐτοῦ τῇ φωνῇ ἧς ἤκουσεν αὐτή [00617] καὶ βούλεται αὐτὸν ὀξέως καὶ διορατικῶς ὁρῶντα ἀπὸ τῶν τῇδε πραγµάτων ἐκκλῖναι, τάχει µὲν καὶ ὀξυδερκίᾳ, ὡµοιωµένον δορκάδι, νεβρῷ δὲ τοῖς τῶν πολεµίων ὡς ὄφεων καὶ σκορπίων καταφρονητικῶς ἔχειν, καὶ ἀνελθεῖν πρὸς τοὺς ἀνεστηκότας ὡς ὄρη, καὶ πάσης πνέοντας εὐωδίας [00618] περὶ ὧν τὸ, οἱ θεµέλιοι αὐτοῦ ἐν τοῖς ὄρεσι τοῖς ἁγίοις [00619] καὶ ταῦτα κατὰ τοὺς Ἑβδοµήκοντα καὶ Θεοδοτίωνα, καὶ τὴν πέµπτην ἔκδοσιν [00620] ὁ µέντοι Ἀκύλας, ὁ καθήµενος ἐν κήποις, ἐξέδωκεν [00621] ὁ δὲ Σύµµαχος, ἡ κατοικοῦσα [00622] ὡς λέγεσθαι τὰ πρῶτα πρὸς τὴν νύµφην [17.288] καθηµένην παρὰ τοῖς ἰδίοις καρποῖς, καὶ τοὺς ἑταίρους αὐτοῦ προσεκτικῶς αὐτῆς ἀκροᾶσθαι χαίροντας. [00623] 18/46

19 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur Origenes - Scholia in Canticum canticorum Litterarum Omnium Conspectus: 153 Litterae, quae repetitae sunt in 35,097 occasionibus α ,461 Α β Β γ Γ δ Δ ε ,769 Ε ζ Ζ η Η θ Θ ι ,559 Ι κ ,190 Κ λ Λ µ ,206 Μ ν ,953 Ν ξ Ξ ο ,364 Ο π ,057 Π ρ ,194 Ρ ς , σ ,206 Σ τ ,567 Τ υ Υ φ Φ χ Χ ψ Ψ ω Ω ῤ ῥ Ῥ ά έ ή ί ό ύ ώ /46