Georgius Monachus - Chronicon breve [Tomus 2]

Transcript

1 Georgius Monachus - Chronicon breve [Tomus 2] This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia, the Director of the Center, has expressly authorized to post it into our site. Cooperatorum Veritatis Societas thanks the prof. Pantelia, the Center, and the University of California, Irvine, of having granted the opportunity to make publicly available this text of high quality, serial number ' '. Charset and format of the text have been changed in order to make it possible the computation of analytic indexes and concordances. Analytical indexes and concordances have been made by the Cooperatorum Veritatis Societas. [00001] Ἀῤῥαβίᾳ καὶ ἑτέραν [215] ἐν Κύπρῳ Συρίας, καταπεσούσης ὑπὸ θεοµηνίας ὀνόµατι [56b] [ ] Σαλαµίνην ἀνεγείρας ἐκάλεσε καὶ τὴν µὲν Ἄγκυραν ὠνόµασε διὰ τὸ µέσην εἶναι αὐτὴν τῶν βʹ θαλασσῶν, τῆς τε Ποντικῆς καὶ τῆς Ἀσιανῆς, ἥτις ἐστὶν Ἄγκυρα Γαλατίας, τὴν δὲ ιόσπολιν. [00002] ΡΖʹ. [00003] Περὶ τῆς δʹ βασιλείας, ἣν ὁ ανιὴλ ἐθεά σατο. [00004] Ἐντεῦθεν τοίνυν ἄρχεται ἡ τετάρτη βασιλεία, ἣν ὁ ανιὴλ ἐν τῇ τῶν δʹ θηρίων ὀπτασίᾳ τέταρτον θηρίον διαφέρον τῶν ἄλλων τροπικῶς ὀνοµάζει [00005] ἐφ' οὗ καὶ ὁ τῶν πρώτων δʹ στοιχείων δηµιουργὸς καὶ τὸν τετραπέρατον κόσµον συνδήσας, ἐν τούτοις Ἰησοῦς Χριστὸς ἐσαρκώθη διὰ τὴν ἡµετέραν σω τηρίαν [00006] ὅθεν εἰκότως µέγας βασιλεὺς καὶ ἐπίσηµος ἐπὶ πάντων ὁ Αὔγουστος καὶ δυνατὸς γενόµενος, ὑπέταξε τὰς µερικὰς βασιλείας πάσας διὰ τὸν ἐν ταῖς ἡµέραις αὐτοῦ βασιλέα τοῦ παντὸς καὶ κύριον τεχθέντα κατὰ τὴν Ἡσαΐου προφητείαν. [00007] [2 ] Φησὶ γάρ [00008] Καὶ ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἐµφανὲς τὸ ὄρος Κυρίου καὶ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ ἐπ' ἄκρων τῶν ὀρέων, καὶ ὑψωθήσεται ἐπὶ νῶτον βου νῶν, καὶ ἥξουσιν ἐπ' αὐτὸν πάντα τὰ ἔθνη [00009] καὶ πο ρεύσονται λαοὶ πολλοὶ καὶ ἐροῦσι [00010] εῦτε, ἀναβῶµεν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου καὶ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ Ἰακὼβ, καὶ ἀναγγελεῖ ἡµῖν τὴν ὁδὸν αὐτοῦ, καὶ πορευσόµεθα ἐν αὐτῇ. [00011] Ἐκ γὰρ Σιὼν ἐξελεύσεται νόµος, καὶ λόγος Κυρίου ἐξ Ἱερουσαλήµ. [00012] Καὶ κρινεῖ ἀναµέσον ἐθνῶν πολλῶν καὶ ἐλέγξει λαὸν πολύν. [00013] Καὶ συγκόψουσι τὰς µαχαίρας αὐτῶν εἰς ἄροτρα, καὶ τὰς ζιβύνας αὐτῶν εἰς δρέπανα, καὶ οὐ λήψεται ἔθνος µάχαιραν καὶ οὐ µὴ µάθωσιν ἔτι πολεµεῖν. [00014] [3 ] Ἰουδαῖοι δέ φασι, Θεοδωτίωνι πλανώµενοι, περὶ τῆς ἐκ Βαβυλῶνος ἐπανόδου ἐῤῥῆσθαι τοῦτο. [00015] Καὶ οὐ θαῦµα [00016] ὡς γὰρ ἐν ταῖς λοιπαῖς διασφάλλον ται προφητείαις, οὕτω κἀνταῦθα. [00017] [4 ] Ποῖα γὰρ ἔθνη πελάζοντα καὶ πόῤῥωθεν ἀπῳ κισµένα νόµον καὶ τὸν ἐκεῖθεν ἐκπορευόµενον ἠγα πήσαντο λόγον καὶ οὐχὶ µᾶλλον [216] αὐτοὺς ἐναν τιοῦντο; [00018] Μετὰ γὰρ τὴν ἐκ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον συνέδραµον εἰς τὸν Ἰουδαῖον ναὸν τῶν ἐκείνων ἀσπασάµενα πλεῖστα τῶν ἐθνῶν, ἐπεστράτευσαν Ἰουδαίοις [00019] οἱ περίοικοι δὲ πάντες αὐτοὺς πολεµοῦν τες διετέλεσαν [00020] ἔνθεν µὲν Ἰδουµαῖοι, καὶ Ἀµανῖται, καὶ Μωαβῖται, ἐκεῖθεν δὲ ἀλλόφυλοι καὶ Σαµαρεῖται [00021] καὶ ὀλίγου δὲ χρόνου διελθόντος, τὰ Μακεδονικὰ αὐτοὺς ἐπέστη κακὰ, ἃ τῶν Μακκαβαίων αἱ συγ γραφαὶ περιέχουσιν [00022] ἐνταῦθα δὲ ὁ προφητικὸς λόγος εἰρήνην ὑπέσχετο βαθεῖαν. [00023] [5 ] Ὅτι δὲ τὸν µετὰ τὴν τοῦ Κυρίου παρουσίαν προσηµαίνει ταῦτα καιρὸν, πάλιν τὰ πράγµατα σαφῶς µαρτυροῦσι [00024] πρὸ µὲν γὰρ τῆς Ῥωµαίων βασιλείας συχναὶ τῶν ἐθνῶν κατ' ἀλλήλων ἐπαναστάσεις ἐγίνοντο, ἅτε δὴ καθ' ἕκαστον ἔθνος τῆς βασιλείας µεµερισµένης [00025] πάσης δὲ ἡγε µονίας εἰς Ῥωµαίους µετατεθείσης (καὶ τῆς καθ' [ ] ἕκαστον ἐθνῶν βασιλείας ἐπὶ τῆς Χριστοῦ παρουσίας καταλυθείσης), εἰρήνη βαθεῖα κατέσχε τὴν οἰκου µένην, ὡς µηκέτι ἔθνος κατ' ἔθνους ἐπιστρατεύειν (καὶ µερικὰς βασιλείας καθαρπάζειν), ἀλλὰ τῇ γεωργίᾳ προσέχειν. [00026] Οὐκοῦν µάλα δείκνυται σαφῶς τὸ τῆς προῤῥήσεως τέλος. [00027] [6 ] Ἢ οὐχ ὁρᾶτε τῆς Ἐκκλησίας τὸ ὕψος καὶ πάντας ὑποκύπτοντας καὶ ταύτῃ τὸ σέβας προσφέροντας [57a,] καὶ τοὺς µὲν πλείστους ἑκόντως καὶ εὐγνωµόνως, τοὺς δὲ παραγνώµως δουλεύοντας καὶ µάτην ἀντιλέγοντας ἐξοστρακιζοµένους κακῶς; 1/293

2 [00028] Οὐχ ὁρᾶτε τῶν ὀρέων τὰς κορυφὰς, ὦ Ἰουδαῖοι καὶ Ἕλληνες, τοῦ ὑµετέρου µύσους ἀπηλλαγµένας καὶ ταῖς τῶν ἀσκητῶν καταγωγαῖς κοσµουµένας, πάντας συῤῥέοντας καὶ τὸν ἐν τῇ σιγῇ ἐπιφανέντα λόγον θεολογοῦντας καὶ τὸν ἐκεῖθεν προελθόντα νόµον ἀσπαζοµένους, τοὺς µὲν πολέµους πεπαυµένους ἀντὶ τῶν πολεµικῶν ὅπλων; [00029] Ἢ οὐκ ἴστε, ὡς ὁπηνίκα ταῦτα ὁ προφήτης ἐθέσπιζεν, ἄλλος µὲν τῆς Ἱερουσαλὴµ ἐβασίλευεν, ἄλλος δὲ τῆς Σαµαρείας, καὶ ἄλλος Ἰδουµαίων, καὶ ἕτερος Μωαβιτῶν, καὶ αὖ πάλιν ἄλλος Ἀµµανιτῶν, καὶ ἄλλος Ἀράβων; [00030] καὶ Μαδιναῖοι µὲν καὶ Ἀµαληκῖται ὑπ' ἄλλοις ἡγεµόσιν ἐτέλουν, Γάζα δὲ καὶ Ἀσκαλὼν, καὶ Ἄζωτος. [00031] Καὶ µέντοι καὶ Σιδὼν, καὶ Τύρος, καὶ αµασκὸς ὑπὸ διαφόρων ἀρχόντων ἰθύνοντο. 217 [00032] ΡΗʹ. [00033] Περὶ τῆς ἐν σαρκὶ οἰκονοµίας τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. [00034] Τοῦ δὲ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ κατὰ σάρκα γεννηθέντος, εὐθὺς Αὔγουστος Καῖσαρ ἐκρά τησε πάντων καὶ τὰς τοπαρχίας πάσας καὶ µερι κὰς βασιλείας καταλύσας (ὡς ἔφην) τοῖς Ῥωµαίοις οἴαξι πάντας ὑπέταξεν. [00035] [2 ] Ὥσπερ καὶ αυῒδ προ θεωρῶν καὶ προαναφωνῶν ἔψαλλε [00036] εῦτε καὶ ἴδετε τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, ἃ ἔθετο τέρατα ἐπὶ τῆς γῆς, ἀνταναιρῶν πολέµους µέχρι τῶν περάτων τῆς γῆς, τόξον συντρίψει καὶ συνθλάσει ὅπλον καὶ θυρεοὺς κατακαύσει ἐν πυρί. [00037] [3 ] Ναὶ µὴν αἱ τοπαρχίαι καὶ αἱ µερικαὶ βασιλεῖαι κατελύθησαν, δι' ἃς οὐδὲ βρα χείας εἰρήνης ἀπέλαβον οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ πᾶσα χώρα καὶ πόλις ἔνοπλος τὰς ἐξαπίνως γενοµένας ἐφόδους δειµαίνουσα. [00038] [4 ] Ἐπὶ δὲ τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ αυῒδ πάλιν λέγει [00039] Ἀνατελεῖ ἐν ταῖς ἡµέραις αὐτοῦ δικαιοσύνη καὶ πλῆθος εἰρήνης. [00040] [5 ] (Τοιγαροῦν ἡ Ῥωµαίων βασιλεία τὰς µερι κὰς βασιλείας, ὡς καὶ πολλάκις ἔφην, καταλύσασα καὶ µάχας) εἰρήνη βαθεῖα πανταχοῦ γέγονε (καὶ τὰς τῶν ἀνθρώπων ἀκοὰς εὐτρεπίσας τοῖς κηρύτ τουσι τὸν τῆς εἰρήνης πρύτανιν, ἀδεῶς λοιπὸν, ὡς ἐν µιᾷ βασιλείᾳ, διέδραµον καὶ τὴν σωτήριον δι δασκαλίαν τοῖς ἀνθρώποις προσήνεγκαν). [00041] [6 ] Κατὰ µὲν οὖν τὴν ἱστορίαν οὕτως ἐκβέβηκε τὸ ἀνταναιρῶν πολέµους καὶ τὰ ἑξῆς [00042] τροπικώτερον δὲ εἴ τις θέλει νοῆσαι, ὄψεται τοῦ κατὰ τῆς Ἐκκλη σίας πολέµου τὴν παῦλαν. [00043] Φησὶ γάρ [00044] Ἐτα ράχθησαν ἔθνη, ἔκλιναν βασιλεῖαι [00045] ἔδωκεν φωνὴν αὐτοῦ ὁ Ὕψιστος, ἐσαλεύθη ἡ γῆ. [00046] [ ] [7 ] Τῆς θείας γὰρ βοηθείας ἐπιφανείσης, νῶτα δέδωκαν οἱ πολέµιοι, καὶ αἱ πάλαι τἀναντία φρο νοῦσαι βασιλεῖαι ὑπέκλιναν τὸν [218] αὐχένα καὶ τὸν σωτήριον λόγον ὑπεδέξαντο. [00047] Τῇ γὰρ ἀληθείᾳ καὶ τῇ τῶν πραγµάτων µαρτυρίᾳ (καὶ ταῖς παντο δαπαῖς θαυµατουργίαις), οἷόν τινι φωνῇ χρησάµενος ὁ Θεὸς, τὸ οἰκεῖον ὕψος ὑπέδειξε (καὶ δέους αὐτῶν τὰς ψυχὰς ἐπλήρωσεν). [00048] [8 ] Προειδὼς τοίνυν ὁ προφητικὸς λόγος τὴν Ἰουδαίαν περὶ τὰς θείας Γραφὰς παρερµηνείαν. [00049] ἀπόνοιάν τε καὶ ἀθέτησιν, ἔφη ὡς ἐκ προσώπου τοῦ προφητευοµένου, ὥσπερ προασφαλιζόµενος αὐτοὺς καὶ λέγων [00050] Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰµι ὁ Θεός [00051] ὑψωθήσοµαι ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὑψωθήσοµαι ἐν τῇ γῇ. [00052] Ἡµῖν δὲ παραδηλῶν τίς οὗτός ἐστιν, καὶ ὥσπερ συνευφραινόµενος, ἐπάγει [00053] Κύριος τῶν δυνάµεων µεθ' ἡµῶν, ἀντιλήπτωρ [57b] ἡµῶν ὁ Θεὸς Ἰακώβ. [00054] Τοῦ δὲ Ἰακὼβ τὴν µνήµην οὐχ ἁπλῶς ἐποιήσατο, ἀλλ' ἐπειδὴ πρῶτος ἐκεῖνος τὴν τῶν ἐθνῶν προεθέσπισε κλῆσιν. [00055] Οὐκ ἐκλείψει γὰρ, φησὶν, ἄρχων ἐξ Ἰούδα ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν, µεταβολὴν κἀν ταῦθα τῶν ἐθνῶν προθεσπίζων, εἰκότως τὸν τοῦ Ἰακὼβ Θεὸν, τοῦ ταῦτα προειρηκότος, ἔφη ταῦτα κατορθωκέναι. [00056] Ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ Χρυσόστοµός φησιν [00057] Οὐδὲν οὖν τῆς ἀνθρωπίνης θηριωδείας χεῖρον ἦν πρὸ τῆς Χριστοῦ παρουσίας. [00058] Ὥσπερ γὰρ ἐχθροὶ καὶ πολέµιοι πάντες πρὸς ἀλλήλους δια κείµενοι, τοὺς ἑαυτῶν παῖδας ἔσφαζον, πατέρες καὶ µητέρες παισὶν ἐπεµαίνοντο 2/293

3 [00059] οὐδὲν ἦν ἑστηκὼς, οὐ φυσικὸς, οὐ γραπτὸς νόµος, ἀλλ' ἀνατέτραπτο πάντα µοιχεῖαι γὰρ διηνεκεῖς καὶ φόνοι καὶ κλοπαὶ καὶ πᾶν εἶδος κακίας διεπράττετο καὶ εἰς ἀρετὴν ἐλο γίζετο, πόλεµοι δὲ συνεχεῖς ἐπάλληλοι κατὰ τόπους καὶ χώραν, καὶ κώµην, καὶ οἰκίαν ἐγίνοντο, καὶ εἰς ἀνδρείαν καὶ κλέος ἀνεκηρύττοντο. [00060] Καὶ µέντοι καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτῶν καὶ τὰς θυγατέρας αὐτῶν τοῖς δαιµονίοις θύοντες καὶ µαντευόµενοι, φαρµακεύοντες καὶ εἰδωλολατρεύοντες θεοσεβεῖν ἐνόµιζον. [00061] Τοῦ δὲ Κυρίου ἡµῶν ἐληλυθότος, ἀπηλέγχθησαν ταῦτα πάντα, ὡς θεοστυγῆ σαφέστατα, καὶ εἰρήνη βαθεῖα καὶ ἀρετὴ πλατεῖα ἐν τῷ κόσµῳ ἐµπολιτεύεται. [00062] [219] [00063] ΡΘʹ. [00064] Περὶ τῆς καταπαύσεως τῶν ἐνθέσµως ἱερατευσάντων τοῦ Ἰούδα φυλῆς. [00065] Τοιγαροῦν ἐν τῷ µαʹ ἔτει τῆς Αὐγούστου βασι λείας, ἐν τῷ εφʹ ἔτει ἀπὸ κτίσεως κόσµου, ἤρχθη ὁ κατὰ Ἀντιόχειαν τῶν ἐτῶν ἀριθµός [00066] καὶ Ἡρώδου µὲν ἐξ ἐθνῶν ἤδη βασιλέως τῆς Ἰουδαίας ἀνηγορευµένου, καὶ τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ κατὰ σάρκα γεννηθέντος, καὶ τοῦ Ἡρώδου κακῶς τὸν βίον µεταλλάξαντος, πεπλήρωται τό [00067] Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπό [ ] κειται (καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν), ὅς ἐστιν ὁ Χριστός. [00068] Ἐπειδὴ γὰρ αὐτὸς ὁ Ἡρώδης, ἀλλόφυλοςὢν (καὶ) περιτµηθεὶς, ἦρξε τῶν Ἰουδαίων καὶ ἀρχιερέα κατέστησεν ἀλλογενῆ τὸν Ἀνάνιλον, εὐθὺς ἐπαύθη, κατὰ τὴν θείαν πρόῤῥησιν, ἡ ἐξ Ἰούδα ἀρχὴ µέχρι τότε κρατήσασα [00069] οἱ γὰρ ἱερεῖς προεστή κασι τῶν πραγµάτων ἄχρις οὗ Ποµπήϊος, ὁ Ῥωµαίων στρατηγὸς, ἐπιστὰς, τὴν µὲν Ἱερουσαλὴµ κατὰ κράτος πολιορκεῖ, µιαίνει δὲ τὰ ἅγια (ἄχρι τῶν ἀδύτων εἰσελθὼν τοῦ ἱεροῦ). [00070] Τῶν δὲ ἐκ τῆς προγόνων διαδοχῆς µέχρις ἐκείνου καιροῦ διαρκεσάντων, βασιλέα τε ὁµοῦ καὶ ἀρχιερέα Ἀρι στόβουλον, δέσµιον εἰς Ῥώµην ἐκπέµψας, Ὑρκανὸν, τὸν Ἀριστοβούλου ἀδελφὸν, ἀνέδειξεν ἀρχιερέα. [00071] [2 ] Οὗτος δὲ φιλίαν εἶχε πρὸς Ἀντίπα τρόν τινα Ἀσκαλωνίτην, τὸν πατέρα Ἡρώδου, ὃν κατέστησεν ἐπίτροπον τῆς χώρας. [00072] Ἦν δὲ Ἡρώδης, ὁ υἱὸς αὐτοῦ, ἱκανὸς πρὸς πράγµατα, καὶ πολλοὺς λῃστάρχας κατέστειλε. [00073] [3 ] Τοῦ δὲ Ὑρκανοῦ ὑπὸ Πάρθων αἰχµαλωτισθέντος, καὶ Ἀντιπάτρου δολοφονηθέντος, καὶ µηδενὸς ὄντος τοῦ ἀντεχοµένου τῶν πραγµάτων, ἐπεπήδησε τῇ ἀρχῇ ὁ Ἡρώδης παῖς, πολλὰ χρήµατα δοὺς τοῖς Ῥωµαίοις ὑπὸ σπονδῶν αὐτῶν γενόµενος. 220 [00074] ΡΙʹ. [00075] Αὔγουστος ὁ βασιλεὺς ἀπάρας εἰς Αἴγυπτον. [00076] Αὐγούστου γὰρ Καίσαρος ἀπάραντος εἰς Αἴ γυπτον µετὰ στρατιᾶς ὅτι µάλιστα πλείστης εἰς τὸν κατὰ Κλεοπάτρας [53a] πόλεµον, εἰς ἣν περιέστη τὰ τῆς ἀρχῆς Αἰγύπτου, γένους µὲν οὖσαν τῶν Πτο λεµαίων, ὑπήντησεν αὐτῷ Ἡρώδης παρέχων αὐτῷ οὐ τὴν τυχοῦσαν λειτουργίαν ἐν τοῖς στρατεύµασι καὶ ἀναλώµασι. [00077] Χειρωσάµενος δὲ τὴν Κλεοπάτραν τῷ ιδʹ ἔτει τῆς βασιλείας αὐτοῦ, ἐπανερχόµενος ἐπὶ τὴν Ῥώµην ὡς εὐνοήσαντα τὸν Ἡρώδην µετὰ τῆς ὅλης συγκλήτου ἀναδείκνυσι βασιλέα τῆς Ἰουδαίας, περιθεὶς αὐτῷ τὸ διάδηµα. [00078] Οὕτως ἐπιβὰς τοῖς Ἱε ροσολύµοις, καὶ τῶν Ἰουδαίων µὴ βουλοµένων δέξασθαι αὐτὸν ὡς ἀλλόφυλον, πολλοὺς ἐξ αὐτῶν κατέσφαξε, λαφυραγωγήσας τὴν πόλιν καὶ τὸ ἱερὸν, πονηρῶς δὲ χρησάµενος τῇ ἐξουσίᾳ, πάσας τῶν φυλῶν καὶ τῶν γενεῶν ἀναγραφὰς τὰς ἀπὸ τοῦ Ἔσδρα ἀποκειµένας, πυρὶ κατέκαυσε πρὸς τὸ µη κέτι γνωσθῆναι τοὺς Ἰουδαίους ἐκ ποίας πατρίδος εἰσὶν οἱ αὐτόχθονες καὶ τίνες οἱ λεγόµενοι γηῶρες [00079] καὶ τὴν ἱερατικὴν δὲ στολὴν ὑπὸ τὴν ἰδίαν σφραγῖδα ἀπέθετο. [00080] Καὶ λοιπὸν ἀδεῶς ἀσήµοις τισὶν ἐπὶ χρή µασιν ἱκανοῖς τὴν ἀρχιερωσύνην ἐπίπρατο. [00081] [2 ] Ἔτους δὲ µβʹ Καίσαρος Αὐγούστου ἐξῆλθε παρ' αὐτοῦ δόγµα ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τὴν οἰκου µένην (αὐτὴν δὲ τὴν φορολογίαν, ὡς εὐνούστα [ ] τος, καὶ µεγίστῳ τῆς συγκλήτου ἐνεχείρισε Κυ ρήνῳ, ὃν καὶ κατέστησεν ἡγούµενον Συρίας ἤτοι τῆς Ἰουδαίας, τὸ πᾶν Ἰουδαίων ἔθνος Ῥωµαίοις ὑπόφορον κατέστησεν). [00082] [3 ] Καὶ οὕτω πρῶτος ἀλ λόφυλος Ἡρώδης, ὡς ἔφη, τὸ τῶν Ἰουδαίων ἔθνος ἐγχειρίζεται καθ' ὃν καιρὸν ἐναργῶς, τῆς Χριστοῦ παρουσίας ἐνστάσης, ἐξέλιπον (εἰκότως) οἱ τῶν Ἰου δαίων ἀρχιερεῖς (τε) καὶ ἡγούµενοι (κατὰ τὴν ἱερὰν χρησµολογίαν). [00083] [4 ] Καὶ γὰρ οἱ ἱερεῖς ἐξ Ἰου δαίων ἦσαν κατὰ µητέρα, ἐπείπερ ὁ µέγας Ἀαρὼν [221] τὴν τοῦ Ἀµιναδὰµ θυγατέρα ἠγάγετο γυναῖκα. [00084] Καὶ κατὰ τοσοῦτον συγγενεῖς ὑπῆρχον οἱ ἐξ Ἰούδα καὶ Λευῒ (ὅθεν ἐκ τοῦ Ἀαρὼν Ἐλισάβετ συγγενὴς εἴρηται, τῆς Θεοτόκου Μαρίας). [00085] [5 ] Ἐκλειπόντων οὖν τῶν παρὰ Ἰουδαίοις ἀρχιερέων, Ἡρώδης ἀλλόφυλος τυγχάνων, βασιλεὺς, ὡς εἴρηται τῶν Ἰουδαίων καθίσταται, καθὼς, τῆς Χριστοῦ γεννήσεως πλησιαζούσης, ἡ ἐκ προγόνων τῆς ἀρχιερωσύνης κατελύθη διαδοχὴ, καὶ ὁ προφη τευόµενος παρὰ τῷ ανιὴλ ἡγούµενος λαµβάνει τέ λος. [00086] Χριστοὶ γὰρ ἡγούµενοι ἤτοι ἀρχιερεῖς ἦσαν µέχρις Ἡρώδου, ἀρξάµενοι µὲν ἀπὸ τῆς κατὰ α ρεῖον ἀνανεώσεως τοῦ ἱεροῦ, λήξαντες δὲ ἐπὶ Ὑρκα νὸν ἔτεσι υπγʹ. 3/293

4 [00087] [6 ] Ὡς καὶ ανιὴλ θεσπίζει λέγων [00088] Καὶ γνώσῃ καὶ συνήσεις ἀπὸ ἐξόδου λόγου τοῦ ἀποκριθῆναι καὶ τοῦ οἰκοδοµῆσαι τὴν Ἰερουσαλὴµ ἕως Χριστοῦ ἡγουµένου, ἑβδοµάδες ζʹ καὶ ἑβδοµάδες ξβʹ. [00089] [7 ] Τοσοῦτον γὰρ αἱ οʹ ἑβδοµάδες ποιοῦσι χρόνον, ἡµέρας ἑκάστης εἰς ἐνιαυτὸν λαµβανοµένης. [00090] Καὶ ἐπιστρέψει καὶ οἰκοδοµηθήσεται πλατεῖα καὶ περίτειχος, καὶ ἐκκενωθήσονται οἱ καιροί. [00091] [8 ] Αἱ (γὰρ ἑβδοµάδες) συµπληροῦσιν ἔτη υπγʹ, ὅσα τὰ τῆς ἀρχῆς ὑπάρχει τῶν χριστῶν ἡγουµένων, ὧν τελευταίου Ὑρκανοῦ ὑπὸ Πάρθων αἰχµαλω τισθέντος, Ἡρώδης ἀπ' Αὐγούστου παραλαµβάνει τὴν βασιλείαν, µεθ' ὃν οἱ τούτου παῖδες µέχρι τῆς ὑστάτης Ἱεροσολύµων πολιορκίας. [00092] Οὐκέτι γὰρ ἐκ διαδοχῆς [58b] τοῦ ἀρχιερατικοῦ γένους τῶν Ἰουδαίων καὶ Ἀσαµωναίων ἤτοι Μακκαβαίων, ὥς φησιν Ἰώσηπος, ἱερῶνται τῷ Θεῷ οὐδ' αὖ πάλιν οἱ διὰ ἐνιαύσιοι, οἱ δὲ ἐπ' ὀλίγῳ παρὰ τῶν Ῥω µαίων τὴν ἱερωσύνην ὠνούµενοι. [00093] ιὸ καὶ ανιὴλ προφητεύει λέγων [00094] Καὶ µετὰ τὰς ζʹ καὶ τὰς ξβʹ ἡµέρας ἐξολοθρευθήσεται χρίσµα, καὶ κρῖµα οὐκ ἔσται, καὶ τὰ ἑξῆς. [00095] [9 ] ιέλυσε δὲ τὰς οʹ ἑβδοµάδας οὕτως [00096] τὰς µὲν ζʹ µετὰ τὴν ἐπάνοδον τῆς αἰχµαλωσίας ἕως τῆς οἰκοδοµῆς τοῦ ναοῦ, τὰς δὲ [222] ξβʹ συναπτο µένας ταῖς ζʹ εἰς τὸν χρόνον, ὃν κατέσχον οἱ χριστοὶ ἡγούµενοι [00097] (διὸ καὶ ἐξολοθρευθήσεται χρίσµα ). [00098] Τὴν δὲ µίαν ἑβδοµάδα, καθ' ἣν ὁ Κύριος ἐκήρυξε [ ] τὴν Καινὴν ιαθήκην, ἧς ἑβδοµᾶδος ἐν τῷ ἡµίσει ἦλθεν ἐπὶ τὸ σωτήριον πάθος καὶ ἤρθη ἐκ µέσου ἡ διὰ Μωϋσέως παραδεδοµένη διαθήκη. [00099] [10 ] Καὶ ταῦτα µὲν Εὐσέβιος. [00100] Ὁ δὲ Θεοδώρητος αὖθις ἔφη ἐν τῇ αὐτοῦ ἑρµηνείᾳ τῇ περὶ τοῦ ανιήλ [00101] Αὕτη δυναµώσει διαθήκην πολλοῖς ἑβδοµὰς µία. [00102] Καὶ ἐν τῷ ἡµίσει τῆς ἑβδοµάδος ἀρθήσεται θυσία καὶ σπονδὴ, καὶ ἐπὶ τὸ ἱερὸν βδέλυγµα τῆς ἐρηµώσεώς ἐστιν. [00103] [11 ] Ἐν γὰρ ταύτῃ ἡ Καινὴ ιαθήκη δέδοται τοῖς πιστεύουσιν, καὶ δυνάµεως πάσης αὐ τοὺς ἐπλήρωσε, ἐπείπερ, µεσούσης τῆς ἑβδοµάδος ταύτης, ἡ κατὰ νόµον ἤρθη θυσία τῆς ἀληθινῆς προσφεροµένης (καὶ οὐ µόνον ἡ θυσία ἐκείνη παυ θήσεται) σηµεῖον τῆς ἐρηµώσεως ὑπέφηνε (γενέ σθαι, εἰκόνες τινὲς ἀπηγορευµέναι τῷ νόµῳ εἰς τοῦτο εἰσκοµιζόµεναι. [00104] Καὶ γὰρ τοῦτο πεποίηκε Πι λάτος, νύκτωρ εἰς τὸν ναὸν τὰς βασιλικὰς εἰσκοµίσας εἰκόνας παρὰ τὸν νόµον, ὅπερ δὴ καὶ) ὁ Κύριος εἶπεν [00105] Ὅταν ἴδητε τὸ βδέλυγµα τῆς ἐρηµώσεως τὸ ῥηθὲν διὰ τοῦ προφήτου ανιὴλ γινώσκετε ὅτι ἤγγικεν ἡ ἐρήµωσις αὐτῆς. [00106] (Ταῦτα δὲ λέγων ἐσήµαινε τὸ τέλος τῆς καταλειψοµένης αὐτοὺς ἐρη µώσεώς τε καὶ πανολεθρίας.) Καὶ ἵνα µὴ νοµίσωσιν οἱ Ἰουδαῖοι πάλιν ἀπολήψεσθαι τὸν ναὸν καὶ τὴν πόλιν (καὶ τὴν προτέραν εὐπρέπειάν τε καὶ δόξαν), ἐπήγαγε [00107] Καὶ ἕως συντελείας καιροῦ, συντέλεια δοθήσεται ἐπὶ τὴν ἐρήµωσιν. [00108] Ἕως γὰρ, φησὶ, τῆς τοῦ κόσµου συντελείας, ἡ τῆς ἐρηµώσεως συντέλεια µένει, µεταβολὴν οὐ δεχοµένη. [00109] Τοῦτο καὶ αυῒδ ἔφη [00110] Ἐν ὀργῇ συντελείας, καὶ οὐ µὴ ὑπάρξου σιν καὶ γνώσονται, ὅτι (ὁ Θεὸς) δεσπόζει τοῦ Ἰακὼβ καὶ τῶν περάτων τῆς γῆς. [00111] Οἵ γε µᾶλλον γνώ σονται, ὅταν ἴδωσι τὸ σηµεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀν θρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ. [00112] (Τότε γὰρ ὄψονται [223] κατὰ φυλὰς φυλὰς, τότε ὄψονται εἰς ὃν ἐκέντη σαν ). [00113] [12 ] Ἰστέον δὲ ὡς Ἑβραῖοι κατὰ τὸν τῆς σελήνης δρόµον ἀριθµοῦντες τὸν ἐνιαυτὸν, ἡµέρας ιαʹ περισσοτέρας ἀποφαίνουσιν, ἃς ἡµεῖς ἐµβολίµους καλοῦµεν [00114] ὁ γὰρ τῆς σελήνης δρόµος ἐν ἡµέραις κθʹ καὶ ὥραις ʹ συµπληροῦται [00115] οὕτω δὲ καὶ οἱ ἀριθ µοῦντες ἡµερῶν τνδʹ ποιοῦσι τὸν ἐνιαυτόν. [00116] (Ἐπεὶ οὖν ὁ ἀρχάγγελος Γαβριὴλ πρὸς τῷ µακαρίῳ α νιὴλ διαλεγόµενος ἀνδρὶ Ἑβραίῳ καὶ τὸν ἀριθµὸν τῶν ἐτῶν διδάσκων, τὸν συνήθη πάντως ἀριθµὸν ἔλεγεν, ἀναγκαίως οὖν δεῖ προσθεῖναι τὰ ἀπὸ τῶν ἐµβολίµων ἔτη συναγόµενα. [00117] Τούτων γὰρ προστιθε µένων, υπγʹ ἔτη εὑρεθήσονται κατὰ τὸν Ἰουδαϊκὸν ἀριθµόν.) [13 ] Τοσαῦτα δὲ συνάγουσιν αἱ ζʹ καὶ ξβʹ ἑβδοµάδες [00118] διεῖλε δὲ αὐτὰς οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ πραγµάτων τινῶν προσηµαίνων µεταβολήν [00119] οὐκοῦν ἀπὸ µὲν τῆς οἰκοδοµῆς Ἱερουσαλὴµ, [59a] ἥτις ἐγένετο ἐπὶ Νεεµίου [59a] καὶ Ἔσδρου, µέχρις [ ] Ὑρκανοῦ τοῦ τελευταίου ἀρχιερέως ἐκ 4/293

5 τῶν Ἀσαµωναίων ἤγουν Μακκαβαίων, ὃν Ἡρώδης ἀνεῖλεν, ὁ τῶν ξβʹ ἑβδοµάδων ἀριθµὸς συµπληροῦται [00120] ἀπὸ δὲ τῆς Ἰούδα σφαγῆς µέχρι τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡµῶν ἐπιφανείας καὶ τῆς πρὸς Ἡρώδην τῶν Μάγων ἀφίξεως αἱ λοιπαὶ ζʹ ἑβδοµάδες τὸ τέλος λαµβάνουσιν, ἐν ᾧ χρόνῳ, µετὰ τὴν ἀναίρεσιν Ὑρκανοῦ φηµι, µέχρι τῆς τοῦ Χριστοῦ παρουσίας παρανόµως λοιπὸν οἱ ἀρχιερεῖς ἐγίνοντο [00121] τοῦ γὰρ νόµου κελεύοντος διὰ βίου παντὸς τοὺς ἀρχιερεῖς ἱερατεύειν καὶ µετὰ τε λευτὴν διαδόχων τοὺς διαδόχους, λαµβάνει Ἡρώδης καὶ οἱ µετ' ἐκεῖνον Ῥωµαῖοι, ὧν οἱ τὰς ἀρχιε ρωσύνας ποιησάµενοις συχνὰς αὐτῶν ἐποίουν τὰς διαδοχὰς, ἐνίους δὲ οὐδὲ ἐκ τοῦ Ἑβραϊκοῦ γένους καταγοµένους ἀρχιερεῖς προεχειρίζοντο. [00122] [14 ] Καὶ τοῦτο δηλῶν Ἰώσηπος ἔφη [00123] Τὴν δὲ βασιλείαν Ἡρώδης παρὰ Ῥωµαίων ἐγχειρισθεὶς, οὐκέτι τοὺς ἐκ τῶν Ἀσαµωναίου γένουςοὗτοι δὲ ἦσαν οἱ κα λούµενοι Μακκαβαῖοικαθίστησιν ἀρχιερεῖς, ἀλλά τισιν ἀσήµοις καὶ µόνον ἐξ ἱερέων οὖσι τὴν ἀρ χιερωσύνην ἀπένειµε. [00124] [15 ] Καὶ µετὰ τὰς ξβʹ ἑβδοµάδας, φησὶν, ἐξολοθρευθήσεται χρίσµα, καὶ κρῖµα οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ. [00125] Ὡς δῆλον εἶναι ὅτι τὰς ξβʹ ἑβδοµάδας πρότερον [224] τέταχε, καὶ µετὰ ταῦτα τὰς ζʹ, ἐν αἷς ἔφησαν [00126] Ἐξολοθρευθήσεται χρίσµα, τουτέστι τὴν ἐπανθοῦσαν χάριν τοῖς ἀρχιε ρεῦσι [00127] καὶ ἐπειδὴ καὶ οἱ παρανόµως χριόµενοι ἀρ χιερεῖς ὀνοµάζονται, εἰκότως ἐπήγαγε [00128] Καὶ κρῖµα οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ. [00129] Εἰ γὰρ καὶ ἐχρίοντο, φησὶν, ἀλλὰ παρανόµως καὶ παρ' ἀξίαν [00130] (καὶ ἀνωτέρως δὲ δῆλον πεποίηκε, ὡς τὰς ζʹ ἑβδοµάδας τελευταίας τέταχεν [00131] Ἕως γὰρ, φησὶ, Χριστοῦ ἡγουµένου ἑβδοµάδες ζʹ καὶ ἑβδοµάδες ξβʹ. [00132] ) Τῷ γὰρ ἡγου µένῳ Χριστῷ καὶ Σωτῆρι τὰς ζʹ πολλαπλησιαζούσας ἑβδοµάδας τέθεικε, ἵνα γνῶµεν ὡς ἀπὸ τοῦ Χρι στοῦ καὶ ἐπὶ τὰ ἄνω ἀριθµεῖν βουλόµενοι, τὰς ζʹ πρότερον ἑβδοµάδας εὑρήσωµεν καὶ τότε τὰς ξβʹ. [00133] Εἶτα λέγει καὶ τὴν µέλλουσαν ἐρήµωσιν τῆς πόλεως καὶ τὴν παράνοµον ἀρχιερωσύνην φάσκων [00134] Καὶ τὴν πόλιν καὶ τὸ ἅγιον διαφθερεῖ σὺν τῷ ἡγουµένῳ τῷ ἐρχοµένῳ ἡγούµενον γὰρ ἐρχόµενον τὴν ἀλ λόφυλον ἔφη βασιλείαν καὶ τὴν παράνοµον ἀρχιερω σύνην. [00135] [16 ] Οὕτω γε µὴν καὶ ὁ θεῖος Κύριλλος Ἱεροσολύµων ἔφη [00136] Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα, φησὶν, οὐδὲ ἡγούµενος ἐκ τῶν µηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται. [00137] Σηµεῖον οὖν ἔδωκε τῆς Χριστοῦ παρουσίας τὸ παύσασθαι τὴν ἀρχὴν τῶν Ἰουδαίων [00138] εἰ γὰρ µὴ νῦν ὑπὸ Ῥωµαίους εἰσὶν, οὔπω ἦλθεν ὁ Χριστός [00139] εἰ ἔχουσι τὴν ἐκ γένους Ἰούδα καὶ αυὶδ εἰς ἄρχοντα, οὔπω ἦλθεν ὁ προσ δοκώµενος, ὁ δεσµεύων πρὸς ἄµπελον τὸν πῶλον αὐτοῦ κατὰ τὸν θεῖον Ζαχαρίαν. [00140] Ἐκλει πόντων τοίνυν τῶν ἐξ Ἰούδαὁ ἀλλόφυλος Ἡρώ [ ] δης βασιλεύει [00141] λέγει γὰρ καὶ ὁ προσδιαλεγόµενος ἄγγελος τῷ ανιήλ Καὶ γνώσῃ καὶ συνήσεις ἀπὸ ἐξόδου λόγου τοῦ ἀποκριθῆναι καὶ τοῦ οἰκοδοµῆσαι τὴν Ἰερουσαλὴµ ἕως Χριστοῦ ἡγουµένου ἑβδοµάδες ζʹ καὶ ἑβδοµάδες ξβʹ ἑξήκοντα τοίνυν καὶ θʹ ἑβ δοµάδες ἐτῶν συνάγουσιν ἔτη υπγʹ. [00142] Εἶπεν οὖν, µετὰ τὸ οἰκοδοµηθῆναι Ἱερουσαλὴµ υπγʹ ἔτη διῆλθον, καὶ τῶν ἀρχόντων ἐκλιπόντων, ἄρχεταί τις ἀλλόφυλος βασιλεὺς, [59b] ἐφ' οὗ γεννᾶ ται Χριστός. [00143] αρεῖος γοῦν ὁ Μῆδος [225] [59b] ἐκέλευσε τὴν Ἱερουσαλὴµ οἰκοδοµηθῆναι ἕκτῳ ἔτει τῆς ἑαυτοῦ βασιλείας καὶ αʹ ἔτει τῆς καθ' Ἕλλη νας ξʹ Ὀλυµπιάδος. [00144] Ὀλυµπιὰς δὲ παρ' Ἕλλησικαλεῖται ὁ κατὰ δʹ ἔτη συντελούµενος ἀγὼν διὰ τὴν κατὰ τετραετίαν τῶν τοῦ Ἡλίου δρόµων ἐκ τῶν κατ' ἔτος τριῶν ὡρῶν συµπληρουµένην ἡµέραν. [00145] Ἡρώδης δὲ βασιλεύει ἐν τῇ ρπγʹ Ὀλυµπιάδι, τετάρτῳ ἔτει ταύτης. [00146] Ἀπὸ οὖν τῆς ξʹ εἰς τὴν ρπγʹ γίνονται µεταξὺ ρκʹ Ὀλυµπιάδες καὶ ὀλίγον τι. [00147] Συνάγονται τοίνυν τῶν ρκʹ Ὀλυµπιάδων ἔτη υπʹ [00148] τὰ γὰρ γʹ ἔτη λοιπὸν, ἴσως ἐν τοῖς µεταξὺ τοῦ πρώτου καὶ τοῦ δʹ ἀναλαµβάνεται. [00149] Αἱ τοίνυν οʹ ἑβδοµάδες εἰς τὸν ἐπὶ Χριστοῦ συντελοῦνται χρόνον κατὰ τοὺς Ἰουδαίων ἀριθµούς. [00150] [17 ] Ἐκεῖνοι γὰρ κατὰ τὸν σεληνιακὸν δρόµον τοὺς ἐνιαυτοὺς ἀριθ µοῦσιν, ὡς ἔτι πρόχειρον εἰπεῖν τὸν τελευταῖον µῆνα εἶναι παρ' αὐτοῖς ἡµερῶν κθʹ καὶ τοῦ µὲν ἡλιακοῦ κύκλου ὑπάρχοντος τξεʹ, τοῦ δὲ σεληνιακοῦ τνδʹ, ὡς τῷ ἡλιακῷ παραλλάσσειν ἐνιαυτῷ ἡµέρας ιαʹ, τὸν δὲ σεληνιακὸν ἐνιαυτὸν, ὅθεν Ἕλληνες καὶ Ἰουδαῖοι µῆνας γʹ ἐµβολιµαίους ἔτεσιν ὀκτὼ παραβάλλουσιν. 5/293

6 [00151] [18 ] Καὶ πάλιν ἔφη ὁ µακάριος Κύριλλος [00152] Εἰ τοίνυν ζητεῖς τὸ αἴτιον τῆς Χριστοῦ παρουσίας, ἀνάδραµε ἐπὶ τὸ πρῶτον τῶν Γραφῶν βιβλίον [00153] Ἐν ἓξ ἡµέραις ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσµον, ἀλλ' ὁ κόσµος διὰ τὸν ἄνθρωπον [00154] τῇ ʹ ἡµέρᾳ τὸν ἄν θρωπον [00155] εἶτα ἔθηκεν αὐτὸν ἐν παραδείσῳ [00156] εἶτα τοῦτον ἐξέβαλε φθόνῳ διαβολικῷ. [00157] Μὴ τολµήσας αὐτῷ διὰ τὸ ἰσχυρὸν προσελθεῖν, προσῆλθε τῇ γυναικὶ, ὡς ἀσθενεστέρᾳ, ἔτι παρθένῳ οὔσῃ. [00158] Μετὰ γὰρ τὴν ἐκ παραδείσου ἀπόπτωσιν, ἔγνω Ἀδὰµ Εὔαν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ δεύτεροι γεγόνασι διάδοχοι τῆς ἀνθρώπων γενεᾶς Κάϊν καὶ Ἄβελ [00159] καὶ Κάϊν ἀνθρωποκτόνος πρῶτος. [00160] Καὶ κατακλυσµὸς ἐπεχύθη ὕστερον [226] διὰ τὴν πολλὴν τῶν ἀνθρώ πων πονηρίαν, καὶ πῦρ οὐρανόθεν κατῆλθεν ἐπὶ Σοδοµιτῶν αἰσχρουργίᾳ. [00161] Ἐξελέξατο µετὰ χρόνους ὁ Θεὸς τὸν Ἰσραὴλ, ἀλλὰ καὶ οὗτος διεστράφη καὶ ἐτραυµατίσθη. [00162] Ἀπεστάλησαν προφῆται µετὰ [ ] Μωυσέα θεραπεῦσαι τοῦτο, ἀλλ' ἰατρεύσαντες ἀπεθρήνουν, µὴ περιγενόµενοι τοῦ πάθους, ὥστε λέγειν αὐτῶν τινα [00163] Οἴµοι, ἀπόλωλεν εὐλαβὴς ἀπὸ τῆς γῆς καὶ ὁ κατορθῶν ἐν ἀνθρώποις οὐκέτι. [00164] Καὶ πάλιν [00165] Πάντες ἐξέκλιναν, ἅµα ἠχρειώθησαν, οὐκ ἔστι ποιῶν χρηστότητα, οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός. [00166] Καὶ πάλιν [00167] Ἀρὰ καὶ κλοπὴ, καὶ µοιχεία, καὶ φόνος ἐκκέχυται ἐπὶ τῆς γῆς. [00168] Τοὺς υἱοὺς αὐτῶν καὶ τὰς θυγατέρας ἔθυσαν τοῖς δαιµο νίοις. [00169] Οἰωνίζοντο καὶ ἐφαρµακεύοντο. [00170] Καὶ ἁπλῶς µέγιστον ἦν τὸ θραῦµα τῆς ἀν θρωπότητος ἀπὸ ποδῶν ἕως κεφαλῆς [00171] οὐκ ἦν µά λαγµα ἐπιθεῖναι, οὔτε ἔλαιον οὔτε καταδέσµους. [00172] Εἶτα οἱ προφῆται δεινῶς ἀποκλαιόµενοι καὶ ἀπο ροῦντες ἔλεγον [00173] Τίς δώσει ἐκ Σιὼν τὸ σωτήριον τοῦ Ἰσραήλ; Καὶ πάλιν [00174] Κύριε, κλῖνον οὐρα νοὺς καὶ κατάβηθι ὑπερβαίνει γὰρ τὴν ἡµετέραν ἰατρείαν τὰ τῆς ἀνθρωπότητος τραύµατα. [00175] Τοὺς προφήτας σου [60a] ἀπέκτειναν καὶ τὰ θυσιαστήριά σου κατέσκαψαν ἀδιόρθωτον ἡµῖν τὸ κακόν. [00176] Σοῦ λοιπὸν δεῖται τοῦ διορθωτοῦ καὶ σω τῆρος. [00177] Ἐπακούσας οὖν τῆς δεήσεως τῶν προφητῶν ὁ Κύριος κατῆλθε φάσκων [00178] Ἰδοὺ ἔρχοµαι καὶ κατασκηνώσω ἐν µέσῳ ὑµῶν. [00179] [19 ] Καὶ ἔσοµαι πάντων Θεὸς, καὶ αὐτοὶ ἔσονταί µοι λαός. [00180] Καὶ οὐ µὴ διδάξωσιν ἕκαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ, καὶ ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ [00181] Γνῶθι τὸν κύριον, ὅτι πάντες εἰδήσουσί µε ἀπὸ µικροῦ αὐτῶν ἕως µεγάλου, ὅτι ἵλεως ἔσοµαι ταῖς ἁµαρτίαις καὶ ἀδι κίαις αὐτῶν. [00182] [20 ] Ὁ δέ γε πρῶτος Ἡρώδης, ὁ υἱὸς Ἀντιπάτρου, ἔσχεν υἱοὺς δʹ, Ἀρχέλαον, καὶ Ἡρώδην, καὶ Φίλιππον, καὶ Λυσανίαν, οἱ τετράρχαι, διὰ τὸ ἕκαστον αὐτῶν ἔχειν τὸ οἰκεῖον µέρος τῆς βασιλείας. [00183] [21 ] Ἦν δὲ Ἡρώδης κατ' ἐκεῖνον τὸν τὸν καιρὸν ἐκβαλὼν τὴν ἰδίαν [227] γυναῖκα, θυγατέραν οὖσαν Ἀρέτα τοῦ βασιλέως Ἀραβίας, περὶ οὗ ὁ Παῦλος ἐν τῇ πρὸς Κορινθίους Ἐπιστολῇ µνήµην ἐποιή σατο, καὶ λαβὼν Ἡρωδιάδα, τὴν γυναῖκα Φιλίππου, τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, δι' ἣν καὶ τὸν Πρόδροµον ἀνεῖλεν, ἀλλ' οὐκ εἰς µακρὰν, τὴν δίκην εἰσεπράξατο τῶν τολµηθέντων. [00184] Ἡ γὰρ γυνὴ αὐτοῦ ἀτίµως διω χθεῖσα ἐπορεύθη πρὸς Ἀρέταν τὸν πατέρα αὐτῆς, καὶ τὴν βίαν ἀπεδύρατο. 6/293

7 [00185] Ὁ δὲ ἐξαυτῆς, ὡς ὑβρισµέ νης τῆς θυγατρὸς αὐτοῦ, συναγαγὼν ἅπαντα τὸν λαὸν αὐτοῦ, ἐπῆλθε πρὸς αὐτὸν εἰς πόλεµον καὶ κατέκοψε πάντα τὰ στρατεύµατα αὐτοῦ, καὶ τὴν χώραν αὐτοῦ πυρὶ παραδοὺς ᾐχµαλώτευσεν. [00186] Ἀλλ' οὐδὲ οὕτως ἐπαύσατο Ἡρώδης τῆς πονηρίας αὐτοῦ, ἀλλ' ὕστερον δέσµιος εἰς Ῥώµην ἀχθεὶς µετὰ τῆς µοιχαλίδος αὐτοῦ ἐξόριστος ἐπέµφθη ὑπὸ Τιβερίου ἐν τοῖς µέρεσι τῆς Ἱσπανίας κἀκεῖσε τὸν βίον χαλεπῶς κατέστρεψεν. [00187] [ ] [22 ] Ὁ δέ γε µέγας Ἡρώδης ὁ τὰ νήπια ἀνελὼν, ἔσχεν υἱοὺς ὁµωνύµους αὐτοῦ καὶ διωνύµους τρεῖς, Ἡρώδην Ἀρχέλαον καὶ Ἡρώδην Φίλιππον, τὸν καὶτὸν Πρόδροµον ἀνελόντα, ἐφ' οὗ καὶ ὁ Κύριος ἐσταυ ρώθη, καὶ Ἡρώδην Ἀγρίππαν, τὸν καὶ Ἰάκωβονἀνελόντα τοῦ Ζεβεδαίου, (καὶ Λυσανίαν, πρὸς ὃν Ἡρώδην τοῦ δήµου ἐπιφωνοῦντος τότε. [00188] Φωνὴν Θεοῦ καὶ οὐκ ἀνθρώπου διέδωκεν αὐτίκα στο λὴν γὰρ ἐξ ἀργύρου πεποιηµένην περιθέµενος καὶ εἰς τὸ θέατρον ἐλθὼν καὶ ἐφ' ὑψηλοῦ βήµατος καθ ίσας ἐδηµηγόρει [00189] τῆς δὲ ἡλιακῆς ἀκτῖνος προσπε σούσης τῷ ἐνδύµατι καὶ λαµπηδὸν τῇ αὐγῇ τῆς ἐσθῆτος ἀναβρασθεὶς, τὰς ὄψεις τῶν περιεστώτων κατήστραπτε. [00190] Καὶ ἀωρηθέντων ἐπὶ τοῦτο καὶ ὡς θεὸν αὐτὸν εὐφηµησάντων, ἐπαίρεται πλέον ὁ δείλαιος, ὃν εὐθὺς ἄγγελος Κυρίου ἐπάταξεν εὐθέως, καὶ ἀνεπήδησε τῆς καθέδρας ἐκ τοῦ σπα ράττεσθαι δεινῶς τὴν γαστέρα αὐτοῦ. [00191] [23 ] Τὸν δὲ θεῖον Ἰάκωβον ἰδὼν ἀπαγόµενον τὴν ὁδὸν τὴν ἐπὶ θάνατον ὁ κατήγορος αὐτοῦ καὶ µε ταµεληθεὶς προσέπεσε τοῖς ποσὶ τοῦ ἀποστόλου λέγων [00192] Συγχώρησόν µοι, ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ὅτι [228] µεταµέληµαι ἐφ' οἷς ἐλάλησα κατὰ σοῦ. [00193] Ὁ δὲ µακάριος παραυτίκα τοῦτον καταφιλήσας εἶπεν αὐτῷ [00194] Εἰρήνη σοι, τέκνον, εἰρήνη σοι, εἰρήνη σοι καὶ συγχώρησις τοῦ πταίσµατος. [00195] Ὁ δὲ µετὰ φωνῆς µεγάλης εὐθέως ἑαυτὸν Χριστιανὸν ἐπὶ πάντων ἀνηγόρευσεν, καὶ οὕτω συγκαταριθµηθεὶς τῷ ὑπ' αὐτοῦ [60b] κατηγορηθέντι, σὺν αὐτῷ καὶ τὸ βραβεῖον τοῦ µαρτυρίου ἀπηνέγκατο). [00196] [24 ] Ὁ δὲ ἄθλιος Ἡρώδης ἐπὶ ἡµέρας φθειρόµενος καὶ σκώληκας ἐκβράζων, ἐλεεινῶς τὸν βίον κατέλυσε, ὥσπερ καὶ ὁ δυσσεβέστατος αὐτοῦ πατήρ. [00197] Καὶ γὰρ κἀκεῖνος τὰ ἐπίχειρα τῆς κατὰ Χριστοῦ καὶ τῶν ὁµηλίκων αὐτοῦ τολµήσας, ἔτι περιὼν τῷ βίῳ κοµισάµενος, αἰσχίστῳ µόρῳ τὸν βίον κατ έστρεψε, ὅνπερ ἐνδίκως ὡς ἄδικον ἡ δίκη µετελ θοῦσα, τὰ µετὰ τὴν ἐνθένδε ἀπαλλαγὴν διαδεξόµενα τὸν ταλαίπωρον κολαστήρια διεδείκνυ φανερῶς προοίµια [00198] εὐθὺς γὰρ καταλαβοῦσα τοῦτον θεήλατος καὶ ὀλέθριος µάστιξ, εἰς θάνατον ἀργαλέως συνέλα σεν. [00199] [25 ] Ἔνθεν γὰρ, φησὶν Ἰώσηπος, αὐτοῦ τὸ σῶµα ἡ νόσος διαλαβοῦσα ποικίλῳ πάθει ἐµέριζεν [00200] πυρετὸς µὲν γὰρ λάβρος ἦν, κνισµὸς δὲ ἀφόρητος τῆς ἐπιφανείας ὅλης, καὶ σκώληκες, συνεχεῖς ἀλ γηδόνες καὶ περὶ τοὺς πόδας οἰδήµατα δυσωδίας, τοῦ τε ἤτρου φλεγµονὴ καὶ αἰδοίου σῆψις σκώλη κας γεννῶσα [00201] καὶ πρὸς τοῦτο ὀρθόπνοια καὶ διάπνοια καὶ σπασµοὶ τῶν µελῶν ἁπάντων αὐτοῦ καθεστή κασιν [00202] ἀειδὴς δὲ ἀποφορὰ ἐκ τοῦ συνεχοῦς ἄσθµατος ἐξεπορεύετο, ὡς τοὺς ἐπιθειάζοντας ποινὴν θεήλατον εἶναι λέγειν. [00203] Τούτοις δὴ οὖν καὶ τοῖς τοιούτοις πάθεσι ἐπὶ πλείονα χρόνον περιαντλούµενος τοσοῦ [ ] τον εἶχε τὸν πόνον ἀνύποιστον ὡς καὶ αὐτόχειρα αὐτοῦ γενέσθαι κατατολµήσαντα. [00204] [26 ] Αἰτήσας γὰρ µῆλον ὁµοῦ καὶ µάχαιραν, ὡς δῆθεν ἐπιθυµῶν αὐτὸς δι' ἑαυτοῦ ἀπογεύσασθαι, καὶ λαβὼν, ἀνέτεινε τὴν µάχαιραν κατὰ τοῦ λαιµοῦ πλῆξαι βουλόµενος [00205] καὶ ἔπληξεν ἂν, εἰ µή τις τῶν θεραπόντων θεασάµε νος, ταχέως τὴν µάχαιραν ἐκ τῶν χειρῶν αὐτοῦ µόλις ἀπέσπασεν. [00206] [27 ] Ἐπὶ πλεῖον δὲ ταῖς ὀδύ ναις βασανιζόµενος καὶ τὴν ἀδελφὴν Σαλώµην καὶ τὸν ἄνδρα αὐτῆς Ἀλέξανδρον προσκαλεσάµενος, ὑπέθετο [229] αὐτοῖς, ὥστε τοὺς τῶν Ἰουδαίων ἐξάρχους καθεῖρξαι εἰς τὸν Ἱππόδροµον [00207] καὶ τελευ τήσαντος αὐτοῦ, παραχρῆµα τούτους ὑπὸ τοῦ στρα τοῦ κακῶς ἀναιρεῖσθαι, ἵνα µὴ τοῦ θανάτου αὐτοῦ ἡ ἡµέρα χαρὰ τοῖς Ἰουδαίοις, ἀλλὰ πένθους πρόξε νος γένηται. [00208] [28 ] Καὶ ταῦτα διαταξάµενος, καὶ λίαν ὑδεριάσας, καὶ µετὰ πολλῶν ἀλγηδόνων τὴν ψυχὴν ἀποῤῥήξας, εὐθὺς ἡ Σαλώµη πάντα διαπραξαµένη τοὺς Ἰουδαίους εἰς µέγα πένθος καὶ θρῆνον ἐνέβα λεν. [00209] [29 ] Ὅσαις µὲν οὖν, πρὸς ταῖς λοιπαῖς αὐτοῦ κακουργίαις, τὰς κατὰ τὴν βασιλείαν αὐτονοµισθείσας εὐπραγίας, ταῖς κατὰ τὸν οἶκον ἐπαλλήλοις ἠµαύρωσε συµφοραῖς γυναικῶν καὶ τέκνων, καὶ τῶν λοιπῶν τῶν µάλιστα πρὸς γένους ἀναγκαιοτάτων τε καὶ φιλτάτων µιαιφονίαις, οὐδὲν οἷόν τε νῦν καταλέγειν, τραγικὴν ἅπασαν δραµατουργίαν ἐπισκιαζούσης τῆς περὶ τούτου ὑποθέσεως, ἣν πλάτος ἐν ταῖς κατ' αὐτὸν Ἱστορίαις Ἰώσηπος διελήλυθεν. [00210] ΡΙΒʹ. [00211] Βασιλεία Τιβερίου. [00212] Μετὰ δὲ Αὔγουστον ἐβασίλευσε Τιβέριος Καῖσαρ, ὁ υἱὸς αὐτοῦ, ὁ κτίσας πόλιν ἐν τῇ Ἰουδαίων χώρᾳ (παρὰ τὴν λίµνην, ἐκάλεσε δὲ αὐτὴν εἰς ἑαυτοῦ ὄνοµα) Τιβεριάδα. [00213] [2 ] Ἐφ' οὗ µέγας σεισµὸς γε νόµενος, κατήνεγκε πόλεις ἕως ἐδάφους ιγʹ, Ἔφεσον, Μαγνησίαν, Σάρδην, Μοστίνην, Λιγάην, Ἱεροκαισάρειαν, Φιλαδελφίαν, Τµόλον, Κύµην, Μύριναν, Ἀπολλωνίαν, ίαν, Ὑρκανείαν. 7/293

8 [00214] [2 ] Καὶ ἐν µὲν τῷ ιεʹ ἔτει τῆς αὐτοῦ βασιλείας ὁ Κύριος ἡµῶν βαπτισθεὶς, τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύ γµατος ἀπήρξατο. [00215] [4 ] Ἐν δὲ τῷ ιηʹ ἔτει τῆς βασιλείας αὐτοῦ σταυρωθεὶς ὁ Κύριος [61a] ἀνίσταται (τῇ κθʹ τοῦ Φαµενὼθ µηνὸς ἤτοι) Μαρτίου [230] (τοῦ πρωτοκτί στου µηνὸς, Νισὰν παρ' Ἑβραίοις λεγοµένου) κεʹ, ἐπιφωσκούσης Κυριακῆς µιᾶς Σαββάτων, τῆς πρώ της καὶ ἀρχῆς καὶ τιµιωτάτης τῶν ἡµερῶν ἡµέρας, περὶ ἧς ἔφη Μωυσῆς [00216] Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καί [00217] Αὕτη ἡ βίβλος γενέσεως οὐρανῶν τε καὶ γῆς, ᾗ ἡµέρᾳ ἐποίησεν ὁ Θεός. [00218] ιό φησιν ὁ αυίδ [00219] Αὕτη ἡ ἡµέρα [ ] ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος, ἀγαλλιασώµεθα καὶ εὐφραν θῶµεν ἐν αὐτῇ, ἥτις ἐστὶ τὸ Κυριακὸν Πάσχα, Μαρτίου κεʹ, ὡς εἴρηται. [00220] ΡΙΓʹ. [00221] ιὰ τί ἡ τοῦ Χριστοῦ ἀνάστασις ὀγδόη ὠνόµασται. [00222] Περὶ ἧς γέ τοι ὁ µέγας ἔφη Χρυσόστοµος [00223] Εἰ οὖν ἐν τῇ γʹ ἡµέρᾳ ἀνέστη ὁ Χριστὸς, ὡς αὐτὸς ἔλεγε, εῖ τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου πολλὰ παθεῖν, καὶ ἀποδοκιµασθῆναι, καὶ ἀποκτανθῆναι, καὶ τῇ γʹ ἡµέρᾳ ἀναστῆναι, διὰ τί ἡ ὀγδόη ἀνάστασις λέγεται τοῦ Κυρίου; [00224] Καὶ τρίτη µὲν εἴρηται ὡς ἀπὸ τοῦ πάθους καὶ τοῦ σταυροῦ, ὀγδόη δὲ ὡς ἀπὸ τῆς δη µιουργίας καὶ τῆς ἀναστάσεως. [00225] Ἐπεὶ οὖν τῇ Κυ ριακῇ ἀνέστη ὁ Χριστὸς, ἐν ᾗ ἡ ἀρχὴ τοῦ φαινοµέ νου κόσµου γέγονε, ἥτις ὑπάρχει τὸ φῶς ἀπὸ τοῦ κόσµου λάµψαν ἐν αὐτῇ, καὶ τὸ νοητὸν φῶς καὶ ἀληθινὸν ὁ Χριστὸς ἐκ τάφου ἀνέτειλεν [00226] διὸ καὶ ἀπὸ τοῦ τάφου καὶ θανάτου ὁ κόσµος ἐγήγερτο. [00227] Ἀπὸ Κυριακῆς οὖν εἰς Κυριακὴν ἡ ὀγδόη ἀπαντᾷ [00228] καὶ δὲ τρίτη καὶ ἡ αὕτη, τρίτη ἀφ' οὗ ἔπαθε, ὀγδόη ἀφ' οὗ ὁ κόσµος ἐγένετο. [00229] [2 ] Ἔστι δὲ καὶ ἄλλη αἰτία τῆς ηʹ καὶ τῆς γʹ, διὰ τί ἀνάστασις ἑκάστη ὠνόµασται [00230] ἐν γὰρ τῇ ζʹ ἡµέρᾳ κατέπαυσεν ὁ Θεὸς ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ [00231] καὶ ἔστιν ἡ κατά παυσις τέλος, συντέλεια ἔργων ἀπηρτισµένων. [00232] τέλος δὲ καὶ κατάπαυσις λέγεται καὶ ἡ τοῦ λόγου συντέλεια, ὅτε µέλλει παράγειν τὸ σχῆµα τοῦ κόσµου τούτου ὁ Θεός. [00233] Ἐπειδὴ οὖν ἁµαρτιῶν ὁ κόσµος ἔγεµεν καὶ ἠπείλει τῷ κόσµῳ συντέλειαν, ὁ δὲ Χριστὸς ἐπὶ συντελείας τῶν αἰώνων εἰς ἀθέτησιν ἁµαρτίας ἦλθε, καὶ ἔπαθε, καὶ ἐτάφη, καὶ [231] ἀνέστη, καὶ τὸν κόσµον ἀνέστησε, καὶ ἡ πρώτη ἐνδηµιούργησις ὀγδόῃ ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ γέγονεν. [00234] Τῇ ʹ ἐπὶ ξύλου σταυροῦται διὰ τὸν ἐν τῇ ʹ γενό µενον ἄνθρωπον [00235] διὰ τοῦτο οὖν ἐν τῇ ʹ ἐσταύρω ται ἡµέρᾳ, ἵνα πάντες µάθωµεν ὅτι ἐν τῇ ʹ δηµιουργήσας τὸν ἄνθρωπον, αὐτὸς ἐκεῖνος ἐν τῇ ʹ ἐσταυρώθη διὰ τὸν ἄνθρωπον. [00236] [3 ] Καὶ οὐ µόνον ἐν ἡµέρᾳ ʹ, ἀλλὰ καὶ ἐν ὥρᾳ ʹ ἐπὶ ξύλου ἐκρέµαται, ἐπειδὴ ἀρχὴ ἁµαρτίας ὥρᾳ ʹ ἀπὸ τοῦ ξύλου γέγο νεν, ὅτε Ἀδὰµ τὸν θάνατον ἠρίστησε, ὅθεν λοιπὸν τότε καὶ λογχευθεὶς ἐξέβλυσεν αἷµα καὶ ὕδωρ, οἱ δύο µάρτυρες τῶν κυριοκτόνων, τὸ µὲν αἷµα ἵνα Ἰουδαίους ἐλέγξῃ εἰπόντας [00237] Τὸ αἷµα αὐτοῦ ἐφ' ἡµᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡµῶν τὸ δὲ ὕδωρ, ἵνα τοῦ Πιλάτου κατηγορήσῃ, ὅτι λαβὼν ὕδωρ καὶ νιψάµενος ὡς ἀθῶος, τὸν ἀθῶον καὶ δίκαιον φραγγελώσας ἐσταύρωσεν. [00238] [4 ] Ἐπεὶ οὖν, ὡς πολλάκις ἔφην, ἡ ὀγδόη καὶ ἡ τῶν νεκρῶν ἔγερσις βοᾷ τὴν τοῦ κό σµου συντέλειαν, ἰστέον, ὅτε πάντως ἡ τοῦ κόσµου γένηται συντέλεια, τότε οἱ ὅσιοι καὶ εὐσεβεῖς ἐκλεί ψουσιν ἀπὸ τῆς γῆς. [00239] Καὶ τούτου µάρτυς ὁ Χριστὸς εἰπών [00240] Ἆρα ἐλθὼν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου εὑρήσει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς; Καὶ ὁ Ἀπόστολός φησιν. [00241] [ ] Ἐὰν µὴ ἔλθῃ πρῶτον ἡ ἀπόστασις, ὅτε ἀπο στήσονται τῆς πίστεως, προσέχοντες πνεύµασι πλάνης καὶ διδασκαλίαις δαιµονίων, καὶ ἀπὸ µὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς µύθους ἐκτραπήσονται [00242] καὶ ὥσπερ [61b] κυ βερνητῶν ἀπώλεια τῶν πλοίων ἐστὶ ναυαγία, καὶ ποιµένων ἀπουσία προβάτων ὄλεθρος, καὶ γεωργῶν ἀµέλεια χωρίων ἀφανισµὸς, οὕτω καὶ τῶν ὁσίων ἡ ἔκλειψις τοῦ κόσµου κατάλυσις [00243] ὁσιότης δέ ἐστιν ἡ πρὸς Θεὸν καθοσίωσις. [00244] Καὶ ἐκεῖνος ὅσιος ὁ ἑαυτὸν διὰ πίστεως καὶ ἔργων ἀγαθῶν καθοσιώσας καὶ τῷ Θεῷ ἀφιερώσας, ὅθεν τοὺς Θεὸν καταλιµπάνοντας καὶ ἀρνουµένους τὰς πρὸς αὐτὸν συνθήκας ἔλεγεν ὁ Μωϋσῆς [00245] Μὴ εἴπῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου 8/293

9 [00246] Ὅσιά µοι γένηται ἐν τῷ ἀποστῆναι ἀπὸ Κυρίου. [00247] Καθάπερ ὁ τοῦ Θεοῦ ἀποστάτης καὶ κακοῦργος ἀνόσιος λέγεται, οὕτως ὁ τῷ Θεῷ διὰ πίστεως καὶ ἀγαθοεργίας οἰκειωθεὶς, ὅσιος καὶ δίκαιος εἰκότως ὀνοµάζεται. [00248] [232] [5 ] ιὰ ξύλου τοίνυν θάνατος καὶ διὰ ξύ λου ἡ ζωή. [00249] Τῇ ἑβδόµῃ κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων [00250] τῇ ζʹ ἐν τῷ τάφῳ τὸ σῶµα ἀνέπαυσεν. [00251] Τελείαν γὰρ ἡµέραν τὴν ἑβδόµην ἔµεινεν [00252] τῇ ηʹ ἀνέστη καὶ τὸν κόσµον ἤγειρεν. [00253] Καὶ ἔστιν ἡ Κυρίου καὶ τρίτη καὶ ηʹ [00254] τρίτη µὲν διὰ τὴν τοῦ Κυρίου ἀνά στασιν, ὀγδόη δὲ, οὐ µόνον διὰ τὴν τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν τοῦ κόσµου ἔγερσιν. [00255] Οὐκοῦν, ἀγαπητὲ, ἄκουσον, θαυµαστὸν καὶ µέγα µυστήριον [00256] ιὰ τί ἡ τοῦ Κυρίου ἀνάστασις ὀγδόη ὠνόµασται; [00257] Ἐπειδὴ ἑπτάκις νεκρῶν ἀνάστασιν εὕροµεν ἐν τῇ θείᾳ Γραφῇ, καὶ µετὰ τοὺς ζʹ ὄγδοος ἐκ νεκρῶν ἀνέστη ὁ Κύριος ὁ ἐγείρας τοὺς ζʹ. [00258] Πρὸ γὰρ τῆς Χριστοῦ ἀναστάσεως ἑπτὰ µόναι ἀναστάσεις νεκρῶν ἐγένον το [00259] (Καὶ) αʹ µὲν ἐν τῇ Παλαιᾷ [00260] ἡ τοῦ υἱοῦ τῆς χήρας, ὃν Ἠλίας ἐν Σαράφθοις ἀνέστησε [00261] βʹ ἡ τοῦ υἱοῦ τῆς Συναµίτιδος, ὃν Ἐλισσαῖος ἤγειρε [00262] γʹ (δὲ) ἡ τοῦ στρατιώτου, ὃν ἐγγὺς Ἐλισσαίου θάψαντες (καὶ τῶν ὀστέων τοῦ προφήτου ὁ νεκρὸς ἁψάµενος) ὡς ἀπὸ πυρὸς ἐξεπήδησεν [00263] δʹ δὲ (ὃ) ἐν τῇ Καινῇ, ἡ τοῦ ἀρχισυναγώγου τῆς θυγατρός [00264] εʹ (δὲ) ἡ τοῦ υἱοῦ τῆς χήρας [00265] ʹ (δὲ) ἡ τοῦ Λαζάρου, ζʹ (δὲ) ὅτε πολλὰ σώµατα τῶν κεκοιµηµένων ἁγίων ἀνέστη [00266] ηʹ δὲ ἡ τοῦ Κυρίου Ἀνάστασις µετὰ τὸ σωτήριον πάθος, καθ' ὃν καιρὸν τοῦ πάθους (καὶ τοῦ) γενοµένου σεισµοῦ ἐν πολλοῖς (µὲν) εὑρέθη Ἑλληνι κοῖς ὑποµνήµασιν, ὅτι σεισµὸς ἐγένετο µέγας καὶ σκότος, ὥστε καὶ ἀστέρας φανῆναι. [00267] [6 ] Κατὰ δὲ τοὺς χρόνους τούτους καὶ Ἰώσηπος ἱστορεῖ ἐν ἡµέρᾳ τῆς νʹ κινήσεως καὶ κτύπου τοὺς ἱερεῖς ἀντιλαµβάνεσθαι πρότερον, ἔπειτα φωνῆς ἀθρόας, ἀγγελικῆς δηλονότι, ἔνδοθεν ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ἀκούειν [00268] Καταβαίνωµεν ἐντεῦθεν. [00269] [7 ] Καὶ µέντοι καὶ ἕτερον παραδοξώτερον ἐξηγεῖται, χρη σµόν τινα ἐν (τοῖς) ἱεροῖς γράµµασιν εὑρεθῆναι περιέχοντα (οὕτως) [00270] ὡς κατὰ (τὸν) καιρὸν ἐκεῖνον [ ] ἀπὸ τῆς αὐτῆς χώρας ἄρξῃ τις ἄνθρωπος τῆς οἰκουµένης ἁπάσης, ὃν αὐτὸς µὲν ἐπὶ Οὐεσπασιανοῦ ἐξείληφε [233] πεπληρῶσθαι, διήµαρτε δὲ τῆς ἑρµηνείας ἐκ διαµέτρου [00271] οὐ γὰρ πάσης οὗτος ἦρξεν (ἢ µόνης τῆς Ῥώµης). [00272] Λείπεται δὴ οὖν ἐπὶ τὸν Κύριον ἡµῶν Ἰησοῦν Χριστὸν τοῦτο πλη ροῦσθαι, πρὸς ὅν φησιν ὁ Πατήρ [00273] Αἴτησαι παρ' ἐµοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονοµίαν σου, καὶ τὴν κατάσχεσίν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς. [00274] Ὅθεν εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος τῶν ἱερῶν ἀποστόλων, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουµένης τὰ ῥήµατα αὐτῶν (διαῤῥήδην κηρύττων αὐτοῦ τὴν ἀΐδιον ἀρχήν τε καὶ βασιλείαν [62a] αἰώνιον). [00275] [8 ] Ἐπεὶ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον ὁ Θεὸς τὴν κτίσιν ἐδηµιούργησεν, καὶ µαρτυρεῖ τῶν δένδρων ἡ βλά στησις (κατὰ τὴν θείαν ἀπόφασιν, µέχρι νῦν ἀρχο µένου τοῦ ἔαρος [00276] Ἡ γῆ βλαστάνει βοτάνην χόρτου, καὶ οἱ λειµῶνες ἀνθοῦσι, καὶ τὰ δένδρα φύει καρπόν) [00277] διὰ τοῦτο καὶ τὸν Ἰσραὴλ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον ἠλευθέρωσε τῆς Αἰγυπτιακῆς δου λείας καὶ τὴν Παρθένον Γαβριὴλ ὁ ἀρχάγγελος εὐηγγελίσατο [00278] εἰκότως οὖν κατὰ τὸν αὐτὸν καιρὸν καὶ ὁ Χριστὸς ὑπέµεινε τὸ σωτήριον πάθος. 9/293

10 [00279] Ὁ τοίνυν Πιλάτος µετὰ τὴν (τοῦ) Χριστοῦ σταύρωσιν εἰκόνας τοῦ Καίσαρος (προτοµὰς) εἰς τὸ ἱερὸν νύκτωρ ἀνέθηκεν. [00280] Ὄρθρου δὲ γενοµένου, οἱ Ἰουδαῖοι θεασάµενοι τοσοῦτον ἐταράχθησαν, ὥστε Πιλάτος ἐκδειµατωθεὶς, ἀλλαχοῦ ταῦτα [10 ] µετ έθηκεν. [00281] Καὶ δὴ καὶ τὸν ἱερὸν θησαυρὸν τὸν καλού µενον Κορβανᾶν διαφθείρας, αἴτιος ἀναιρέσεως πολλῆς καὶ συγχύσεως καὶ τοῖς Ἰουδαίοις µισητὸς [234] γέγονε [00282] τὴν γὰρ ἐπανάστασιν αὐτῶν ὑφορώ µενος, πρὸ τοῦ βήµατος αὐτοῦ στρατιώτας παρέστη σεν, ἔνδοθεν µὲν ὅπλα φοροῦντας αὐτοὺς, ἔξωθεν δὲ ἰδιωτῶν ἐσθῆτας πρὸς τὸ ἀνυπονόητον. [00283] Ὡς οὖν ὥρµησαν πρὸς αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι στασιάζοντες, ἐπα φῆκε τοὺς στρατιώτας ἐπ' αὐτῶν, οἵ γε ξύλοις καὶ λίθοις αὐτοὺς παίοντες, τραυµατίσαντες ἀπέλυσαν, τινὰς δὲ αὐτῶν καὶ ἀπέκτειναν. [00284] Πολλοὶ δὲ τῶν Ἰου δαίων ὑπ' ἀλλήλων ὠθούµενοι, συµπατηθέντες ἀπώ λοντο, οὓς καὶ ἀριθµήσαντες εὗρον λαὸν ἄπειρον. [00285] ΡΙ ʹ. [00286] Περὶ Ἰούδα τοῦ Γαλιλαίου. [00287] Ἔµιξε δὲ καί τινων αὐτῶν µετὰ τῶν θυ σιῶν τὸ αἷµα τρόπῳ τοιούτῳ. [00288] Οἱ Γαλιλαῖοι τοῖς δόγµασιν ἐξακολουθήσαντες Ἰούδα τοῦ Γαλιλαίου, οὗ καὶ Λουκᾶς ἐν ταῖς Πράξεσι τῶν ἀποστόλων µέµνηται, κενοφωνίαν καὶ πλάνην ἔµαθον ἐξ αὐτοῦ, καθώς φησιν Ἰώσηπος [00289] προφάσει γὰρ εὐσεβείας δῆθεν Κύριον µηδὲ µέχρι στόµατος ἔφασκε δεῖν τινα [ ] λέγειν, µήτε κατὰ τιµὴν, µήτε (κατὰ) φιλοφροσύ νην, καὶ τὴν Θεῷ µόνῳ πρέπουσαν τιµὴν καὶ δό ξαν ἀνθρώποις ἀπονέµειν, ὅθεν καὶ πολλοὶ αὐτῶν περὶ τοῦ µὴ εἰπεῖν (τὸν) Καίσαρα κύριον καὶ δεσπό την, χαλεπὰς αἰκίας ὑπέστησαν, οἵτινες λοιπὸν ἐδί δασκον µηδὲν παρὰ τὰς διατεταγµένας ἐν τῷ Μωϋ σέως νόµῳ θυσίας ἀναφέρεσθαι τῷ Θεῷ, κἀντεῦθεν τοίνυν κωλύοντες τὰς ὑπὸ τῆς γερουσίας τοῦ λαοῦ παραδιδοµένας γίνεσθαι περὶ τῆς σωτηρίας τοῦ βα σιλέως καὶ τοῦ Ῥωµαίων ἔθνους θυσίας [00290] εἰκότως ἐπὶ τούτοις ἀγανακτοῦντα πρὸς Γαλιλαίους Πιλάτον κελεῦσαι παρὰ ταῖς θυσίαις, ἃς ἐδόκουν κατὰ τὸν νόµον προσφέρειν, ἀναιρεθῆναι, ὥστε ἀνα µιχθῆναι ταῖς προσφεροµέναις θυσίαις τὸ αἷµα τῶν προσφερόντων. [00291] [2 ] Ὁ δέ γε Τιβέριος πρὸς τοῖς λοιποῖς αὐτοῦ πλεονεκτήµασι καὶ τοῦτο ἐκέκτητο [00292] τοὺς εἰς ἀξίαν αὐτοῦ προσαγοµένους θᾶττον οὐκ [235] ἤµειβεν, ἀλλ' ἢ πολὺν χρόνον ἢ ἕως τέλους τοῦ βίου κατέχειν αὐτοὺς τὴν ἀρχὴν παρεσκεύαζεν. [00293] Ἐρωτηθεὶς οὖν ποτε τὴν αἰτίαν ὑπὸ τῶν φίλων αὐτοῦ ἔφη [00294] Ἀεὶ πᾶσα ἡγεµονία τοῦ πλεονεκτεῖν ἐφίεται φύσει, καὶ εἰ ἐπὶ πλέον κρατοῖεν, ἀµβλυτέρως τῇ πλεονεξίᾳ κέχρηνται [00295] [62b] εἰ δὲ ἐπ' ὀλίγῳ, µειζόνως ἐπικλο παὶ παροξύνονται, ἐν ἀδήλῳ τὴν διαδοχὴν ἔχοντες [00296] λέξω δὲ ὑµῖν καὶ ἐναργὲς παράδειγµα τοῦτο [00297] Τραυµατίας τις ἔκειτο, καὶ πλῆθος µυιῶν ὄντων, τὰ ἕλκη αὐτοῦ ἐνέµοντο [00298] παριὼν δέ τις, νοµίσας αὐτὸν µὴ δύνασθαι τὰς µυίας ἀποσοβεῖν, προσελθὼν ἀπε δίωκεν [00299] ὁ δὲ τραυµατίας φησίν [00300] έοµαι, παῦσον καὶ µὴ ἀποσόβει [00301] µειζόνως γάρ µε βλάπτεις [00302] αἱ γὰρ κορεσθεῖσαι τοῦ αἵµατος οὐ πάνυ µοι τὴν δῆξιν ὀδυνηρὰν παρέχουσιν [00303] εἰ δὲ ἀποδιώκονται, ἕτεραι προσελθοῦσαι, λιµῷ τὰς ὀδύνας µοι παρέξωσι µει ζοτέρας ὥστε καὶ τοῦ ζῇν ἀποστερῆσαι. [00304] ιὰ δὴ τοῦτο καὶ αὐτὸς ὑπὸ πολλῶν κλοπῶν τοὺς ἡγεµόνας διεφθαρµένους ἰδὼν, συνεχῶς οὐκ ἀµείβω. [00305] [3 ] Φροντίζων γέ τοι λίαν τοῦ δικαίου ἔγραψεν ἀεὶ ταῖς ὑπ' αὐτὸν πόλεσι λέγων [00306] Ἐάν τι γράψω παρὰ τοὺς νόµους προστάσσων γίνεσθαι, µὴ προσ έχειν ὡς ἠγνοηκότι. [00307] [4 ] ιὸ καὶ Πιλάτος εἰδὼς αὐτοῦ τὸ φιλάληθες καὶ φιλοδίκαιον, τὰ τεραστεῖα Χριστοῦ πάντα καὶ τὰ τῆς εὐσεβείας (αὐτοῦ) δόγµατα δι' ἐπιτοµῆς διεκοινώσατο αὐτῷ, καθὼς ἱστορεῖ Τερτυλιανὸς (ὁ τῶν Ῥωµαϊκῶν νόµων ἐπιστήµων) ἐν τῇ ὑπὲρ Χριστιανῶν Ἀπολογίᾳ (διεξιὼν) καὶ ὅτι µετὰ θάνατον ἀνεβίωσε καὶ ἤδη παρὰ πᾶσι Θεὸς εἶ ναι πιστεύεται [00308] καὶ ὅτι Τιβέριος καταπλαγεὶς ἀν ήγγειλε πάντα ἐπὶ τῆς συγκλήτου [00309] ἡ δὲ οὐ προσ ήκατο, πειθαρχεῖν νόµῳ παλαιῷ λέγουσα, µὴ [ ] πρότερον θεοποιεῖσθαί τινα, εἰ µὴ ψήφῳ καὶ δό γµατι παρ' [236] αὐτοῖς κριθείη. [00310] Ὁ δὲ τὸν νόµον τοῦτον ἐδέξατο 10/293

11 [00311] ἐκέλευσε δὲ µηδένα ἐµποδίζειν τοῦ Χριστοῦ τῷ κηρύγµατι, καὶ µέν γε θάνατον προσηπείλησε τοῖς κατηγορεῖν τολµῶσι τοῦ κηρύ γµατος. [00312] ΡΙΕʹ. [00313] Περὶ Αὐγάρου. [00314] Οὕτω γοῦν τῇ θείᾳ τοῦ Χριστοῦ δυνάµει ἀθρόως ἡ σύµπασα οἰκουµένη τῆς ἱερᾶς τοῦ κηρύ γµατος διὰ τῆς τῶν ἀποστόλων διδασκαλίας πεπλή ρωται, ἐξ ὧν, Θαδδαίου ἐν Ἐδέσῃ τῇ πόλει κηρύ ξαντος λόγον, καὶ ὁ ἐκεῖσε τοπάρχης Αὔγαρος τὸ σῶµα δεινῷ πάθει κατεχόµενος καὶ φθειρόµενος, ἀκούσας τὸ ὄνοµα Χριστοῦ καὶ τὰς δυνάµεις συµφώ νως ὑπὸ πάντων µαρτυρουµένας, ἱκέτης Χριστοῦ διὰ γραµµατηφόρου γίνεται, ἀξιῶν τῆς νόσου λύ σιν εὕρασθαι, γράψας διά τινος Ἀνανίου ταχυ δρόµου τάδε [00315] Αὔγαρος τοπάρχης Ἰησοῦ Σω τῆρι ἀγαθῷ, ἀναφανέντι ἐν Ἱερουσαλὴµ, χαίρειν. [00316] Ἤκουσταί µοι τὰ περί σου καὶ τῶν σῶν ἰαµάτων, ὡς ἄνευ φαρµάκων καὶ βοτανῶν ὑπὸ σοῦ γενοµέ νων, ὡς γὰρ λόγῳ τυφλοὺς ἀναβλέπειν ποιεῖς, χωλοὺς περιπατεῖν, (καὶ) λεπροὺς καθαρίζεις, καὶ ἀκάθαρτα πνεύµατα ἐκβάλλεις, καὶ τοὺς ἐν µα κρονοσίᾳ βασανιζοµένους θεραπεύεις, καὶ νεκροὺς ἐγείρεις [00317] ἅπερ ἀκούσας, κατὰ νοῦν ἐθέµην (τῶν δύο τὸ ἕτερον, ἢ) ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ἀπ' οὐρανοῦ καταβὰς, ἢ Υἱὸς ὑπάρχεις τοῦ Θεοῦ, ποιῶν ταῦτα. [00318] ιὰ τοῦτο νῦν γράψας, ἀξιῶ ἐλθεῖν σε πρός µε καὶ τὸ συνεχόµενον πάθος θεραπεῦσαι [00319] καὶ γὰρ ἤκουσα, ὅτι καταγογγύζουσιν οἱ Ἰουδαῖοι καὶ βούλονταί σε κακῶσαι [00320] πόλις δέ µοι σµικροτάτη ἐστὶν, ἥτις ἐξαρκέσει [237] ἀµφοτέροις. [00321] [2 ] Ὁ δὲ Κύριος ἀναγνοὺς ταῦτα ἀντιγράφει πρὸς αὐ τὸν οὕτως [00322] Μακάριος εἶ πιστεύσας ἐπ' ἐµὲ, µὴ ἑωρακώς µε. [00323] [63a] Περὶ δὲ οὗ ἔγραψας, ἐλθεῖν (µε) πρός σε, δέον ἐστὶ πληρῶσαι πάντα δι' ἃ ἀπεστάλην (ἐνταῦθα), καὶ ἀναληφθῆναι πρὸς τὸν ἀποστείλαντά µε. [00324] Καὶ οὕτως ἀποστελῶ σοί τινα τῶν µαθητῶν µου, καὶ ἰάσεταί σου τὸ πάθος καὶ ζωήν σοι καὶ τοῖς ἐν σοὶ παρέξει. [00325] [3 ] Ταύταις οὖν ταῖς ἐπιστολαῖς ἔτι καὶ ταῦτα συνῆπτο τῇ τῶν Σύρων φωνῇ, Θαδδαίου πράξαντος µετὰ τὴν ἀνά [ ] ληψιν τοῦ Κυρίου [00326] Ὁ τοίνυν Αὔγαρος ἀκούσας τὴν ἐπιστολὴν τοῦ Κυρίου, µᾶλλον εἰς πόθον καὶ πίστιν ἐξήφθη µείζονα, κἂν ἐν εἰκόνι τὸν Χριστὸν µόνον θεάσασθαι [00327] καὶ ἀποστέλλει ζωγράφον, ὥστε τὸ θεῖον εἶδος ἐκεῖνο διαχαράξαντα πρὸς αὐτὸν κο µίζειν ὡς τάχιστα. [00328] Τοῦ δὲ διαµαρτῶντος τοῦ σκο ποῦ διὰ τὴν ὑπερβάλλουσαν τοῦ προσώπου χάριν τε καὶ λαµπρότητα, αὐτὸς τῷ οἰκείῳ προσώπῳ ὀθόνην ἐπιθεὶς ἐναποµάττει τὸ ἑαυτοῦ ὁµοίωµα καὶ πέµ πει τῷ ἐρῶντι τὸ ποθούµενον. [00329] [4 ] Καὶ µέντοι καὶ πρὸ τούτου πάλιν, ὡς αὐτὸς ἱστορεῖται, ὅτι περ, Κυρίου τεχθέντος ἐν Βηθλεὲµ τῆς Ἰουδαίας, ὁ τῶν Περσῶν βασιλεὺς εὐφυῆ τινα ζωγράφον ἐξέπεµψεν, ὃς τὴν τοῦ τεχθέντος καὶ τῆς τεκούσης εἰκόνα διαγράψας πρὸς αὐτὸν ἤγαγεν. [00330] Εἰ δὲ οὐ πάντα κατὰ τὴν εὐαγγελικὴν ἱστορίαν ἀναγέγραπται, οὐ παρὰ τοῦτο καὶ ἄπιστα [00331] οὐδὲ γὰρ τὰ ἄλλα σηµεῖα, ἃ ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς, ἀπετετέλεστο, πολλά γε ὄντα, ὡς µηδὲ χωρεῖν τὸν κόσµον καθ' ἓν γραφό µενα, ἐπειδὴ οὐκ ἀναγέγραπται, φησὶν ὁ µέγας εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. [00332] [5 ] Ὁ οὖν Τιβέριος τοιοῦτος ὑπάρχων ἄριστος ἐν νεότητι καὶ λόγοις φιλοσόφοις καὶ ῥητορικοῖς [238] καὶ βελτίστοις ἔργοις κοµῶν ὁ γεννάδας, αἰφνίδιον εἰς τὴν χείρονα µετεβλήθη γνώµην, ὥστε καὶ παραφρονεῖν αὐτὸν νοµισθῆναι καὶ ὑπὸ δαίµονος ἐλαύνεσθαι πρὸς πᾶσαν ἀνοσιουργίαν καὶ µιαιφονίαν τε καὶ οἰ στρηλασίαν [00333] καὶ οὐ µόνον ἐν τοῖς κατὰ φύσιν καὶ παρὰ φύσιν ἑαυτὸν ἐβεβήλωσε καθ' ὑπερβολὴν, ἀλλὰ καὶ ἐν πάσῃ ἀδικίᾳ καὶ τυραννίδι. [00334] Οὕτως οὖν τὴν ἀρχὴν διοικήσας καὶ ἐξ ἀγαθοεργίας εἰς κακουργίαν κατενεχθεὶς, φοβερᾷ µὲν ὠµότητι, µυσαρᾷ δὲ πλεονεξίᾳ καὶ αἰσχρουργίᾳ καταστρέφει τὸν βίον, ἀναιρεθεὶς ὑπὸ Γαΐου. [00335] Νοσοῦντος γὰρ αὐτοῦ, ἱµάτια πολλὰ ἐπιθεὶς, αὐτὸν ἀπέπνιξεν, µηδὲ ἐκ τῆς προλα βούσης καλοκἀγαθίας καὶ ἀριστείας ὠφεληθεὶς, ἀλλὰ καὶ µᾶλλον ὑπὸ πάντων µισηθεὶς ὡς ἐν τέλει τὸ πᾶν ἐξυβρίσας καὶ διαφθείρας καὶ εἰς αἰώνιον κόλασιν µετὰ τῶν ὁµοίων ἀσεβῶν κατενεχθείς [00336] τοὺς γὰρ ἐκκλίνοντας εἰς τὰς στραγγαλιὰς ἀπάξει Κύριος µετὰ τῶν ἐργαζοµένων τὴν ἀνοµίαν. [00337] Εἰκότως οὖν ὁ µὲν Ἀπόστολος ἔλεγεν [00338] Ὁ ἐναρξάµενος ἐν ὑµῖν ἔργον ἀγαθὸν, καὶ ἐπιτελέσει. [00339] Ὁ δὲ Κύριός φησιν [00340] Ὁ ὑποµείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται. [00341] [00342] ΡΙ 11/293

12 [00343] ςʹ. [00344] Βασιλεία Γαΐου. [00345] Μετὰ δὲ Τιβέριον ἐβασίλευσε Γάϊος Καῖσαρ, ἀνεψιὸς αὐτοῦ, ὁ Καλλιγουλᾶς, ἔτη δʹ, ὃς τὸ µὲν πρῶ τον µεγαλοφρόνως διέπων τῆς βασιλείας τὰ πράγ µατα, πᾶσι τοῖς ὑπηκόοις καθηκόντως ἐκέχρητο. [00346] [2 ] [ ] Ὕστερον δὲ µετὰ βʹ χρόνους ἐκστὰς τῆς ἀνθρωπί νης φρονήσεως, κατὰ µίµησιν τοῦ θείου ἑαυτὸν ἀπε θέωσεν καὶ ἀνδριάντα ἑαυτοῦ κατὰ πόλιν ἐν τοῖς ναοῖς, ναὸν θεσπίσας νέου Γαΐου ἱερὸν, προσέταξεν ὀνοµάζεσθαι. [00347] [3 ] Καὶ οὐ µόνον Ἰου δαίους ἐτυράννησε, ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς ἐν Ῥώµῃ ἐπισήµους ἀναιρῶν, ἐλάµβανεν αὐτῶν τὰς οὐσίας [63b] [239] [00348] πρὸς τούτου δουλοκρατίαν νοµοθετήσας ἐπέτρεψε κατηγορεῖν τῶν δεσποτῶν, εἴ τις συνίδῃ ἐν αὐτοῖς πληµµέληµα [00349] κἀντεῦθεν δεινὴ συµφορὰ κατεί ληφε τὴν οἰκουµένην πᾶσαν, τῶν οἰκετῶν µεγά λαις τιµωρίαις ὑποβαλλόντων τοὺς δεσπότας [00350] ἕκασ τος γὰρ αὐτῶν ἀµύνασθαι τὸν ἴδιον δεσπότην ἐσπού δαζεν ὑπὲρ ὧν πρὸς αὐτοῦ βασάνων προέπασχεν. [00351] [4 ] Οὐ µὴν δὲ ἀλλὰ καὶ εἰς µανίαν ἐκτραπεὶς ἄθεσµον, στολὰς γυναικείας ἠµφιέννυτο καὶ τὴν κόµην πλο κάµοις καὶ πλοκί τινι περιστέλλων, καὶ γυναικι ζόµενος καὶ πᾶσαν αἰσχρουργίαν διαπραττόµενος, τελετὰς ἐπενόει καὶ ξένα µυστήρια ἐπετέλει. [00352] [5 ] Καὶ δὴ λαβών ποτε τὴν οἰκείαν θυγατέρα καὶ εἰς τοὺς κόλπους τοῦ ἀγάλµατος αὐτὴν θέµενος οὕτως ἔφη [00353] Σὺ ταύτην γεγέννηκας καὶ πατὴρ αὐτῆς ἔν νοµος ὑπάρχεις. [00354] [6 ] Ταῦτα τοίνυν στρατιῶται θεωροῦντες αὐτὸν ποιοῦντα καὶ µὴ ὑποφέροντες, διεχειρίσαντο αὐτὸν ἐν τῷ βαλανείῳ λουόµενον. [00355] [7 ] Ἐφ' οὗ Θευδᾶς ὁ ἐν ταῖς Πράξεσι τῶν ἀπο στόλων µνηµονευόµενος πλάνος, ἀναπείσας πολλοὺς, ἐπηγγείλατο τεµεῖν τὸν Ἰορδάνην καὶ δίοδον ποιῆσαι τῷ λαῷ. [00356] Καὶ διαµαρτήσας ἀνῃρέθη καὶ οἱ µετ' αὐ τοῦ πάντες. [00357] [8 ] Καὶ ὁ πύργος ἔπεσε, τοῦ Σιλωὰµ ἐπὶ τοὺς ιηʹ ἄνδρας. [00358] [9 ] Καὶ Στέφανος ὁ πρωτο µάρτυς ἐµαρτυρήθη. [00359] [240] [10 ] Καὶ Παῦλος ἐπί στευσε. [00360] [11 ] Καὶ Φίλων καὶ Ἰώσηπος, οἱ ἐξ Ἑβραίων σοφοὶ, ἐγνωρίζοντο, ὅστις Ἰώσηπος, φιλαληθὴς ὑπάρχων, µέµνηται Ἰωάννην τὸν πρόδροµον καὶ τὸν Χριστόν. [00361] Καὶ περὶ µὲν Ἰωάννου λέγει τάδε [00362] Τισὶ δὲ τῶν Ἰουδαίων ἐδόκει διολωλέναι τὸν Ἡρώδου στρατὸν ὑπὸ Θεοῦ, καὶ µάλα δικαίως τιννυ µένους δίκην διὰ ποινὴν Ἰωάννου τοῦ καλου µένου Βαπτιστοῦ. [00363] Τοῦτον γὰρ Ἡρώδης κτείνει, ἀγαθὸν ἄνδρα, τοῖς Ἰουδαίοις κελεύοντα ἀρετὴν ἐπασκεῖν καὶ τὰ πρὸς ἀλλήλους δικαιοσύνην, καὶ πρὸς τὸν Θεὸν εὐσεβείᾳ χρωµένους, βαπτισµῷ συν ιέναι. [00364] Περὶ δὲ τοῦ Χριστοῦ πάλιν ἔφη. [00365] Γίνεται δὲ κατὰ τὸν χρόνον τοῦτον Ἰησοῦς, ἀνὴρ σο φὸς, εἴγε ἄνδρα λέγειν αὐτὸν χρή 12/293

13 [00366] ἦν γὰρ παραδόξων ἔργων ποιητὴς καὶ διδάσκαλος ἀνθρώπων τῶν ἐν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχοµένων, καὶ πολλοὺς µὲν τῶν [ ] Ἰουδαίων, πολλοὺς δὲ καὶ ἀπὸ τοῦ Ἑλληνισµοῦ ἀπηγάγετο. [00367] Ὁ Χριστὸς οὗτος ἦν [00368] καὶ αὐτὸν, ἐνδείξει τῶν πρώτων ἀνδρῶν παρ' ἡµῖν, σταυρῷ ἐπιτετιµηκότος Πιλάτου, οὐκ ἐπαύσαντο οἱ πρὸ τοῦ κτείνειν ἀγαπήσαντες. [00369] Ἐφάνη γὰρ αὐτοῖς τρί την ἔχων ἡµέραν πάλιν ζῶν, τῶν θείων προφη τῶν ταῦτά τε καὶ ἄλλα µυρία περὶ αὐτοῦ θαυµάσια προειρηκότων. [00370] Εἰσέτι καὶ νῦν τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τοῦδε ὠνοµασµένων οὐκ ἐπέλιπε τὸ φῦλον. [00371] [12 ] Ταῦτα τοῦ ἐξ Ἑβραίων συγγραφέως διεξελ θόντος, ποίαν ἀπολογίαν ἢ συγγνώµην ἔχουσιν ἀνοηταίνοντες οἱ ἐµβρόντητοι Ἰουδαῖοι; [00372] Τοιγαροῦν ὁ Χρυσόστοµός φησι [00373] Πολλῷ µείζονα τοῦ Χρι στοῦ τὸν Ἰωάννην ἐνόµιζον εἶναι, διὰ τὸ τὸν µὲν ἐν ἐρηµίᾳ τραφῆναι τὸν ἅπαντα χρόνον, καὶ υἱὸν ἀρ χιερέως, καὶ τοιαύτην στολὴν περικεῖσθαι, καὶ πάν τας ἐπὶ τὸ βάπτισµα καλεῖν, καὶ ἀπὸ στείρας [241] τεχθῆναι, τὸν δὲ Χριστὸν καὶ διὰ τὸ ἐξ εὐτελοῦς [64a] κόρης εἶναιὁ γὰρ ἐκ Παρθένου τόκος οὐδέπω κατάδηλος ἦν πᾶσινκαὶ διὰ τὸ ἐν οἰκίᾳ τραφῆ ναι, καὶ µετὰ πάντων ἀναστρέφεσθαι, καὶ τὴν κοι νὴν ταύτην ἐσθῆτα περιβάλλεσθαι, ἔλαττον αὐτοῦ ὑπώπτευον εἶναι, οὐδὲν οὐδέπω τῶν ἀποῤῥήτων εἰ δότες ἐκείνων. [00374] Συνέβη δὲ καὶ βαπτισθῆναι αὐτὸν παρὰ Ἰωάννου, ὅπερ µᾶλλον ἐβεβαίου τὴν ὑπόνοιαν ταύτην. [00375] Ἐννόησον οὖν ἡλίκον ἦν ἰδεῖν [00376] ἄνθρωπον µετὰ ἔτη λʹ φοβερὸν ἀπὸ τῆς ἐρήµου καταβαίνοντα, βαθεῖαν µὲν τὴν ὑπήνην ἔχοντα, µειζοτέραν δὲ τὴν κόµην καὶ τρίχας καµήλου ἠµφιεσµένον καὶ τῶν ἀνθρωπίνων µηδέποτε δεηθέντα. [00377] [13 ] Καὶ γὰρ ἦν θαυµαστὸν ἄγαν καὶ παράδοξον, ἐν ἀνθρωπίνῳ σώµατι καρτερίαν τοσαύτην ἰδεῖν, ὃ δὴ καὶ τοὺς Ἰουδαίους ἐφείλκετο µᾶλλον, τὸν µέγαν Ἠλίαν ἐν αὐτῷ βλέποντας καὶ πρὸς τὴν ἐκείνου µνήµην παραπεµποµένους ἐκ τῶν ὁρωµένων τότε, µᾶλλον δὲ καὶ πρὸς ἔκπληξιν µείζονα. [00378] Ἐκεῖνος µὲν γὰρ ἐν πόλεσι καὶ ἐν οἰκείαις ἐτρέφετο πολλάκις τὴν κοι νὴν τροφὴν ταύτην. [00379] Οὗτος δὲ τὴν ἔρηµον ᾤκησεν ἐκ σπαργάνων αὐτῶν, δι' ὅλου τῶν ἀνθρωπίνων βρωµάτων τε καὶ ποµάτων ἀπηλλαγµένος, ὅθεν φησὶν ὁ Κύριος [00380] Ἦλθεν Ἰωάννης ἐν ὁδῷ δικαιοσύνης, µήτε ἐσθίων, µήτε πίνων. [00381] [00382] ΡΙΖʹ. [00383] Περὶ τῆς βασιλείας Κλαυδίου. [00384] Μετὰ δὲ Γάϊον ἐβασίλευσε Κλαύδιος ἔτη ιδʹ [00385] καὶ φονεύσας τοὺς φονεῖς Γαΐου, ἀνῃρέθη ὑπὸ τῆς ἰδίας γυναικὰς φαρµάκῳ. [00386] [2 ] Ἐφ' ᾧ χρόνῳ Ἰάκωβος ὁ Ζεβεδαίου ἐµαρτύρησε, καὶ Σίµων ὁ µάγος ἀντιτασσόµενος Πέτρῳ δεινότητι λόγου καὶ µαγείας ἀπάτῃ χρώµενος ἀντ εφέρετο γενναῖος τοῖς ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου λεγοµένοις λόγοις. [00387] Ἀντετάσσετο δὲ τῷ ἀσεβεῖ Σίµωνι καὶ [ ] Κλήµης ὁ Ῥωµαῖος, Πέτρου µαθητὴς, λόγῳ πεπαι δευµένῳ ἄκρῳ Ἑλληνικῷ τε καὶ Ῥωµαϊκῷ. 13/293

14 [00388] [242] [3 ] Περιῆν δὲ ἐπὶ Κλαυδίου καὶ ὁ ἐν ταῖς Πράξεσιν ἐµφερόµενος Αἰγύπτιος λῃστὴς, ὁ ἐξαγαγὼν τοὺς σικαρίους εἰς τὴν ἔρηµον, οὓς καὶ µετῆλθε Φῆλιξ [00389] σικαρίους δὲ αὐτοὺς ἐκάλουν διὰ τῶν µα χαιρῶν ὧν ἔφερον [00390] µακρὰς γὰρ µαχαίρας ἐπιφερό µενοι, σικάρια ταῦτα προσαγορεύσαντες, λαθραίως τοὺς παρατυγχάνοντας ἔπληττον. [00391] [4 ] Καθ' ὃν χρόνον µεταξὺ Θήρας καὶ Θηρασίας νῆσος ἀνεφυσήθη ἀπὸ σταδίων λʹ. [00392] [8 ] Καὶ λιµὸς ἐνέσκηψε µέγας τε καὶ παγκόσµιος κατὰ τὴν προ φητείαν Ἀγάβου. [00393] ΡΙΗʹ. [00394] Περὶ ἀσκητῶν βίου. [00395] Καὶ Μάρκος ὁ εὐαγγελιστὴς ἐν Αἰγύπτῳ πρῶ τος Ἐκκλησίαν πηξάµενος, πολλὰ µοναστήρια συν εστήσατο, ἅπερ σεµνεῖα τότε προσηγορεύθησαν. [00396] (Τὰ γὰρ µέχρι δεῦρο ἐν ἐκείνῃ τῇ χώρᾳ µέγιστα µοναστήρια τυγχάνοντα, οὗτος καὶ πρῶτος ἐξ ἀρχῆς συνεστήσατο), καθὼς καὶ Εὐσέβιος ὁ Παµφίλου δηλῶν οὕτω φάσκει 2 [00397] Μάρκον πρῶτον ἴσµεν ἐν Αἰγύπτῳ τὸ Εὐαγγέλιον συγγεγραφέναι καὶ Ἐκκλησίαν πρῶτον ἐπ' αὐτῆς Ἀλεξανδρείας συνίστασθαι. [00398] Τοσαύτη δὲ (καὶ) τῶν αὐτόθι πεπιστευκότων πλη θὺς ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν ἐκ πρώτης ἐπιβολῆς συν έστη δι' ἀσκήσεως φιλοσοφωτάτης τε καὶ σφοδροτά της, ὡς καὶ συγγραφῆς (αὐτὸν) ἀξιῶσαι, τὰς δια τριβάς τε καὶ συνελεύσεις καὶ πᾶσαν ἄλλην τοῦ ἀρίστου βίου [243] διαγωγὴν, Φίλωνα, τὸν σοφώτατον καὶ αὐτόπτην Πέτρου τοῦ ἀποστόλου, καὶ αὐτήκοον, καὶ συνόµιλον ἐν Ῥώµῃ γενόµενον. [00399] Τῶν γὰρ [64b] παρ' ἡµῖν ἀσκητῶν ἀποδεχό µενος τὸν βίον, ἐκθειάζει σφόδρα καὶ σεµνύνει τοὺς κατ' αὐτὸν ἀποστολικοὺς ἄνδρας, ἐξ Ἑβραίων, ὡς ἔοικε, γεγονότας, καὶ τῶν Ἐσσαίων τὴν ἄσκησιν καὶ πολιτείαν εὖ µάλα προακουσθέντων, ἥτις γε τῶν Φαρισαίων καὶ Γραµµατέων τὴν δικαιοσύνην ἐξ ἐπιµέτρου διηνέστηκε [00400] ἀπόγονοι γὰρ ἦσαν Ἰωναδὰβ υἱοῦ Ῥηχὰβ, καθώς φησιν [00401] Ὁ πατὴρἡµῶν ἐνετείλατο ἡµῖν λέγων [00402] Οὐ µὴ πίητε οἶνον ὑµεῖς καὶ οἱ υἱοὶ ὑµῶν ἕως τοῦ αἰῶνος [00403] καὶ οἰκίας οὐ µὴ οἰκοδοµήσητε καὶ σπέρµα οὐ µὴ σπείρητε, καὶ ἀµ πελὼν οὐκ ἔσται ὑµῖν, ἀλλ' ἐν σκηναῖς κατασκη νώσετε πάσας τὰς ἡµέρας ὑµῶν, ὅπως ἂν ζήσητε πολλὰς ἡµέρας ἐπὶ τῆς γῆς ἐφ' ἧς διατρίβετε. [00404] Καὶ εἰσηκούσαµεν τῆς φωνῆς Ἰωναδὰβ, τοῦ πατρὸς [ ] ἡµῶν, τοῦ φυλάξαι ταῦτα πάνταδιό φησιν ὁ Θεός [00405] Ἐπειδὴ ἤκουσαν οἱ υἱοὶ Ἰωναδὰβ, υἱοῦῥηχὰβ, τὴν ἐντολὴν τοῦ πατρὸς αὐτῶν, ποιεῖν ὅσα ἐνετείλατο αὐτοῖς, οὐ µὴ ἐκλείπῃ ἀνὴρ τῶν υἱῶν Ῥηχὰβ παρεστηκὼς κατὰ πρόσωπόν µου πάσας τὰς ἡµέρας τῆς γῆς. [00406] [3 ] Ἐκ τῶν δικαίων οὖν τούτων καταχθέντες (οἱ Ἐσσαῖοι) οὗτοι (καὶ θαυµάσιοι µᾶλλον ἐπηύξησαν καὶ προσέθεσάν τε καὶ) ἐπέτειναν τήν (τε πανά γαστον καὶ) πανάρεστον ἀκτηµοσύνην καὶ τὴν θεο φιλῆ καὶ θεοπρεπῆ σκληραγωγίαν καὶ ἀνυπέρβλητον ἁγιωσύνην, ὡς ἔστιν ἀκοῦσαι τὰ περὶ αὐτῶν ἐναρ γῶς ὧδε [00407] [4 ] Ἐσσαῖοι (ὥς φησιν Ἰώσηπος) Ἰουδαῖοι µέν εἰσι τὸ γένος, φιλάλληλοι δὲ καὶ τῶν ἄλλων εὐλαβεῖς πλέον [00408] οἳ τὴν µὲν ἡδονὴν ὡς κα κίαν ἀποστρέφονται, τὴν δὲ σωφροσύνην καὶ ἐγ κράτειαν καὶ τὸ [244] µὴ 14/293

15 τοῖς πάθεσιν ὑποπίπτειν, ἀρετὴν ὑπολαµβάνουσιν. [00409] Καὶ γάµος µὲν παρ' αὐ τοῖς ὑπερορᾶται, τοὺς δὲ ἀλλοτρίους παῖδας νέους ἔτι προσλαµβανόµενοι καὶ διδάσκοντες ὡς συγγενεῖς ἡγοῦνται καὶ τοῖς ἤθεσιν ἑαυτῶν ἐντυ ποῦσιν. [00410] Καὶ τὸν µὲν ἔννοµον καὶ σώφρονα γάµον καὶ τὴν ἐξ αὐτοῦ διαδοχὴν ἀποδέχονται, τὰς δὲ παρανόµους καὶ θεοστυγεῖς µίξεις καὶ ἀσελγείας τέλειον ἀποστρέφονται καὶ ἀποβάλλονται. [00411] Καταφρο νεῖται δὲ καὶ παρ' αὐτοῖς πλοῦτος καὶ πολυκτησία, καὶ τὴν ἀκτηµοσύνην ὡς ἀπέριττον καὶ ἐνάρετον ἀσπάζονται. [00412] Καὶ πρὶν µὲν ἀνίσχειν τὸν ἥλιον οὐδὲν ἀργὸν φθέγγονται, προσευχὰς δὲ καὶ ψαλµῳ δίας πρὸς τὸν Θεὸν ἐκ µέσης νυκτὸς µέχρις αὐγῆς ἀναφέρουσιν µετ' εὐλαβείας καὶ σεµνότητος [00413] καὶ οὕτω πρὸς ἣν ἔχει ἕκαστος τέχνην ὑπὸ τοῦ προε στῶτος ἀποστέλλεται [00414] καὶ µέχρι ʹ ὥρας ἐργασά µενοι συντόνως, µετὰ νήψεως καὶ θεολογίας, οὕτως ἐπὶ τὸ δειπνητήριον συναθροίζονται µετὰ εὐλαβείας καὶ ἡσυχίας πολλῆς. [00415] Καὶ ὁ µὲν σιτοποιὸς ἐν τάξει παρατίθησιν ἄρτους, ὁ δὲ µάγειρος ἓν ἀγγεῖον ἐξ ἑνὸς ἐδέσµατος πάντοτε προσάγει [00416] προκατεύχεται δὲ τῆς τροφῆς ἁγνῆς οὔσης καὶ καθαρᾶς ὁ ἱερεύς [00417] ἀθέµιτον γὰρ πρὸ τῆς εὐχῆς ἡγοῦνται γεύσασθαί τι. [00418] Καὶ πάλιν ἀριστησάντων ὁ ἱερεὺς ἐπεύχεται καὶ ἁπλῶς ἀρχόµενοί τε καὶ παυόµενοι γεραίρουσι τὸν Θεὸν ἀδιαλείπτως. [00419] Καὶ αὖθις ἐπ' ἔργα µέχρις ἑσπέ ρας διακαρτερήσαντες, µετὰ τῆς συνήθους σιωπῆς καὶ [65a] σεµνοπρεποῦς καταστάσεως, ἐπὶ τὰς εὐχὰς πάλιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ εἰσέρχονται, καὶ τοὺς βραχυτάτους [ ] ὕπνους καὶ κουφοτάτους, οὗπερ ἐστὶν αἴτιον ἡ διηνεκὴς νῆψις καὶ τὸ µετρεῖσθαι [245] παρ' αὐ τοῖς τροφὴν καὶ πόσιν, λιτὴν καὶ ἀπερίεργον καὶ σπανίζουσαν. [00420] Οὐδεὶς γὰρ παρ' αὐτοῖς κόρος καὶ χορτασία κοιλίας, ἀλλ' ἔνδεια πολλὴ καὶ ὀλιγοδεΐα. [00421] Τὸν δὲ προσερχόµενον ζηλῶσαι τὸν βίον οὐκ εὐθὺς ἀδοκιµάστως καὶ ἀγυµνάστως παραδέχονται, ἀλλ' ἐνιαυτὸν ἔξω µένοντι, τὴν αὐτὴν ὑποτίθενται δίαιταν καὶ κατάστασιν, ἀξινάριόν τε καὶ πε ρίζωµα δόντες καὶ πενιχρὸν ἱµάτιον, γυµνάζουσιν ἐπ' ἔργοις ἀρίστοις καὶ λόγοις. [00422] Εἶτα µετὰ τὴν τῆς καρτερίας ἐπίδειξιν, δυσὶν ἄλλοις ἔτεσι τὸ ἦθος καὶ τὸ ἐν πᾶσι ὑπήκοον δοκιµάζεται, καὶ φανεὶς ἄξιος καὶ δόκιµος, οὕτως εἰς τὸν ἱερὸν ὅµιλον ἐγ κρίνεται, καὶ πρό γε πάντων ὅρκους φρικώδεις καὶ ἀπαιτοῦσιν, πρῶτος µὲν εὐσεβεῖν καὶ θερα πεύειν ἐξ ὅλης ψυχῆς, καθαρᾶς καρδίας καὶ σώµα τος τὸ Θεῖον, ἔπειτα δὲ καὶ πρὸς ἀνθρώπους δίκαια φυλάττειν ἅπαντα καὶ ἀπροσωπόληπτον, µήτε κατὰ γνώµην βλάψειν τινὰ µήτε µὴν συγκοινωνεῖν ἀδίκοις, ἀλλὰ κατὰ δύναµιν τοῦ δικαίου φροντίζειν καὶ βιάζεσθαι πάντοτεκαὶ τὸν ἐνήδονον καὶ περιττὸν καὶ ὑγρὸν ἀποστρέφεσθαι βίον µέχρι θανάτου. [00423] Πρὸς δὲ τούτοις ὀµνύουσι πάλιν µηδενὶ µηδὲν τὸ παράπαν µεταδοῦναι τῶν δογµάτων καὶ (τὰ) τῶν ἁγιοπρεπῶν τούτων ἐπιτηδευµάτων ἢ ὡς αὐτὸς ἀκριβῶς παρέλαβεν, ἀπέχεσθαι δὲ πάσης ἐναντίας δόξης καὶ λατρείας καὶ ταύτῃ µόνῃ προσανέχειν τῇ θείᾳ µέχρις αἵµατος θρησκείᾳ καὶ καταστάσει. [00424] [5 ] Τοσαύτη δέ ἐστιν ἡ περὶ τὴν δίαιταν λιτότης καὶ ὀλιγότης τῶν θαυµαστῶν ἀνδρῶν ἐκείνων, ὡς ὅλῃ τῇ ἑβδοµάδι µὴ δεῖσθαι κενώσεως, ἐξ ἧς ἀσκή σεως τοσαύτης πεποίηνται σφοδρὰν τὴν καρτε ρίαν, ὥστε καὶ πόη φαγεῖν ὀλίγα, καὶ µόνον ἀρκεῖσθαι [246] πολλάκις, κἀντεῦθεν εἰκότως ἐν αὐτοῖς πολλοὺς τὰ µέλλοντα προγινώσκειν ἐκ θείας ἐπιπνοίας καὶ χάριτος καὶ ἀκαταπαύστου µε λέτης προφητῶν καὶ λοιπῶν ἱερῶν λογίων καὶ προσευχῆς ἐµπαιδοτριβουµένους. [00425] [6 ] Ταύτην οὖν Ἰώσηφος ἄκρως ἀσκήσας τὴν φιλοσοφίαν ἐπὶ µεῖζόν τι προκόπτειν ἔσπευσεν. [00426] Ἀκούσας γάρ τινα διαφερόντως ἀσκοῦντα κατὰ τὴν ἔρηµον Ἀββᾶν ὀνοµαζόµενον, ἐσθῆτι µὲν 15/293

16 ἀπὸ δένδρων ἀποκαλυπτόµενον, τροφῇ δὲ αὐτοµάτως [ ] φυοµένῃ χρώµενον, καὶ τὴν ἄκραν ἄσκησιν αὐτοῦ ζηλώσας, πρὸς αὐτὸν ἀφίκετο, καὶ τρεῖς παρ' αὐτῷ φιλοσοφήσας ἐνιαυτοὺς εἰς τὴν πόλιν ὑπέστρεψε καὶ τῇ τῶν Φαρισαίων ἐπολιτεύετο δικαιοσύνῃ. [00427] [7 ] Ὁ δέ γε Φίλων, ὡς εἴρηται, περὶ τῶν ἐξ Ἑβραίων ἡµετέρων ἀσκητῶν ἀναφανέντων µέµνη ται σαφῶς ἐν τῷ λόγῳ, ἐν ᾧ ἐπέγραψε περὶ θεωρη τικοῦ βίου, οὓς θεραπευτὰς, καὶ τὰς ὁµοιοσχήµους καὶ ὁµοτρόπους γυναῖκας καὶ θεραπευτρίδας ὠνό µασε. [00428] Καὶ θεραπευταὶ µὲν, φησὶ, κέκληνται ἢ παρὰ τὸ τὰς ψυχὰς τῶν προσιόντων αὐτοῖς ἀπὸ κακίας παθῶν, ἰατρῶν δίκην ἀπαλλάττοντας θερα πεύειν, ἢ τῆς περὶ τὸ Θεῖον καθαρᾶς καὶ εἰλικρι νοῦς θεραπείας ἕνεκα. [00429] Ταύτην γοῦν τὴν προση γορίαν εἴτε αὐτὸς [65b] ἐξευρὼν ἔγραψεν, εἴτε κατ' ἀρχὰς οἱ πρῶτοι τῶν οὕτω βιούντων ἐκαλοῦντο. [00430] Εἶτα, φησὶ, ἀρχόµενοι φιλοσοφεῖν ἐξίστανται τῶν προσηκόντων καὶ τῶν ὑπαρχόντων, ἔπειτα δὲ πάσαις ἀποταξάµενοι ταῖς τοῦ βίου φροντίσι καὶ ἔξω τειχῶν προελθόντες ἐν µοναγρίοις καὶ κήποις ἣ ἐν ὄρεσι τὰς διατριβὰς ποιοῦνται, τὰς ἐκ τῶν ἀνο µιῶν [247] ἀναµιξίας ἀλυσιτελεῖς τε καὶ βλαβε ρὰς εἰδότες, τὸν προφητικὸν ζηλοῦσι καὶ ἀσκοῦσι βίον. [00431] Οὕτω πολλαχοῦ µὲν τῆς οἰκουµένης ἐστὶ τὸ γένοςἔδει γὰρ ἀγαθοῦ τελείου µετασχεῖν καὶ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν βάρβαρονἐν Αἰγύπτῳ δὲ πλεο νάζει, καὶ µάλιστα περὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ ἐν ἑκάστῃ συµµορίᾳ οἴκηµά ἐστιν ἱερὸν, ὃ καλοῦσι σεµνεῖον καὶ µοναστήριον, ἐν ᾧ µονού µενοι, τὰ τοῦ σεµνοῦ βίου µυστήρια τελοῦνται, µη δεὶς µηδὲν κοµίζων, µὴ πότον, µὴ σίτον, µηδέ τι τῶν ἄλλων, ὅσα πρὸς τὰς τοῦ σώµατος χρείας ἀναγ καῖα, ἀλλὰ λόγους καὶ νόµους θεσπισθέντας διὰ προφητῶν καὶ ὕµνους καὶ τἄλλα εἰς ἐπιστήµην καὶ εὐσέβειαν συναύξονται καὶ τελειοῦνται. [00432] Τὸ δὲ ἐξ ἑωθινοῦ µέχρις ἑσπέρας διάστηµα σύµπαν αὐτοῖς ἐστιν ἄσκησις [00433] ἐντυγχάνοντες γὰρ τοῖς ἱεροῖς γράµ µασι, φιλοσφοῦσι τὴν πάτριον φιλοσοφίαν. [00434] Ἐγκράτειαν δὲ ὥσπερ τινὰ θεµέλιον προκαταβαλ λόµενοι τῇ ψυχῇ, τὰς ἄλλας ἐποικοδοµοῦσιν ἀρετάς [00435] σιτίον γὰρ ἢ ποτὸν οὐδεὶς ἂν αὐτῶν προσενέγκοιτο πρὸ ἡλίου δύσεως, ἐπειδήπερ τὸ µὲν φιλοσοφεῖν ἄξιον φωτὸς εἶναι κρίνουσιν, σκότους δὲ τὰς τοῦ σώµατος ἀνάγκας. [00436] Ἔνιοι δὲ καὶ δι' ἡµερῶν τριῶν ὑποµιµνήσκονται τροφῆς, οἷς πλείων ὁ πόθος τῆς ἐπιστήµης ἐνίδρυται. [00437] Τινὲς δὲ οὕτως ἐνευ φραίνονται καὶ τρυφῶσιν ὑπὸ σοφίας ἑστιώµε νοι, πλουσίως καὶ ἀφθόνως τῷ σώµατι χωρηγού [ ] σης, ὡς καὶ πρὸς διπλασίονα χρόνον ἀντέχειν, µόγις δι' ἡµερῶν ἓξ ἀπογεύεσθαι τροφῆς (ἀναγκαίας) ἐθισθέντας. [00438] Αἱ δὲ ἐξηγήσεις τῶν ἱερῶν λογίων γίνονται αὐτοῖς δι' ὑπονοιῶν ἐν ἀλληγορίαις [00439] πᾶσα γὰρ ἡ νοµοθεσία δοκεῖ τοῖς ἀνδράσι τούτοις ζώῳ ἐοικέναι καὶ σῶµα µὲν ἔχειν τὰς ῥητὰς διαλέξεις, ψυχὴν δὲ τὸν ἐναποκείµενον ταῖς λέξεσιν ἀόρατον νοῦν. [00440] Ὡσαύτως δὲ τῆς αὐτῆς εἰσιν ἱερᾶς πολι τείας καὶ καταστάσεως καὶ γυναῖκες, [248] ὧν αἱ πλεῖσται γηραλέαι τυγχάνουσι καὶ παρθένοι καὶ τὴν ἁγνείαν οὐκ ἀνάγκῃ, καθάπερ ἔνιαι τῶν παρ' Ἕλλησιν ἱερειῶν, φυλάξασαι διὰ πρόσκαιρον ἔπαινον, ἀλλ' ἑκουσίως καὶ ἐκ προαιρέσεως ἀγαθῆς ὀρεχθεῖσαι τὰ µέλλοντα ἀγαθὰ καὶ αἰώνια. [00441] [8 ] Ὅτι δὲ τοὺς πρώτους κήρυκας τῆς κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον διδασκαλίας, τά τε ἀρχῆθεν πρὸς τῶν ἀποστόλων ἔθη παραδεδοµένα καταλαβὼν ὁ Φίλων ἔγραψε ταῦτα, παντί που δῆλον. [00442] (Πολύς γε µὴν τῷ λόγῳ καὶ πλατὺς ταῖς διανοίαις, ὑψηλός τε ὢν καὶ µετέωρος ἐν ταῖς θεωρίαις τῆς θείας Γρα φῆς, ποικίλος καὶ πολύτροπος τῶν ἱερῶν λογίων τὴν ὑφήγησιν πεποίηται. [00443] ) Καὶ ταῦτα µὲν Εὐσέ βιος ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῇ ἱστορίᾳ διεξῆλθε, ἐν δὲ τοῖς πρὸς Μαρῖνον τοιάδε πάλιν φησίν. 16/293

17 [00444] ΡΙΘʹ. [00445] Περὶ µοναδικῆς πολιτείας. [00446] Καὶ γὰρ ἡ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία δύο βίους νο µοθετεῖ καὶ τρόπους, τὸν µὲν ὑπερφυῆ καὶ τῆς κοινῆς [66a] καὶ ἀνθρωπίνης οὐσίας ἐπέκεινα, οὐ γά µους, οὐ παιδοποιΐας, οὐ περιουσίας ὕπαρξιν παρα δεχόµενον, ἀλλ' ὅλον δι' ὅλου τῆς κοινῆς καὶ συνήθους τῶν βιωτικῶν ἀνθρώπων ἀγωγῆς παρηλλαγµένον καὶ µόνον τῇ τοῦ Θεοῦ θεραπείᾳ προσοικειωµένον καθ' ὑπερβολὴν ἔρωτος οὐρανίου [00447] οἱ γὰρ τόνδε µετριῶν τες τὸν τρόπον, τεθνᾶναι δοκοῦντες τὸν θνητὸν βίον καὶ αὐτὸ µόνον τὸ σῶµα περιφέροντες ἐπὶ γῆς, φρονήµατι δὲ τὴν ψυχὴν εἰς οὐρανοὺς µετενενηγµέ νοι, οἷά τινες οὐράνιοι, τὸν τῶν ἀνθρώπων ὑφορῶσι βίον, ὑπὲρ τοῦ παντὸς γένους ἀφιερωµένοι τῷ ἐπὶ πάντων Θεῷ, οὐ βοοθυσίαις καὶ αἵµασιν οὐδὲ σπον δαῖς καὶ κνίσσαις, ἀλλὰ δόγµασιν ὀρθοῖς ἀληθοῦς εὐσεβείας, καὶ ψυχῆς διάθεσιν κεκαθαρµένοι [00448] καὶ προσέτι τοῖς κατ' ἀρετὴν ἔργοις τε καὶ λόγοις, οἷς τὸ Θεῖον ἐξιλεούµενοι [249] τὴν ὑπὲρ αὐτῶν καὶ τῶν ὁµογενῶν ἀποτελοῦσιν ἱερουργίαν. [00449] Καὶ ὁ µὲν ἀτελὴς καὶ πρῶτος τῆς κατὰ Χριστιανισµὸν πολιτείας τρό πος τοιόσδε καθέστηκεν. [00450] Ὁ δὲ δεύτερος καὶ ὑποβε βηκὼς ἀνθρωπινώτερος καὶ τοῦ πρώτου λίαν ἀσύγ κριτος. [00451] ὃς καὶ γάµοις συγκατιέναι σώφροσι καὶ παιδοποιίαις, οἰκονοµία τε τοῖς κατὰ τὸ δίκαιον ἐπι µελεῖσθαι, στρατευόµενοί τε καὶ τὰ πρακτέα ὑπο τίθεσθαι, ἀγρῶν τε καὶ ἐµπορίας καὶ τῆς ἄλλης πολιτικωτέρας ἀγωγῆς µετὰ τοῦ θεοσεβοῦς φροντί [ ] ζειν, οἷς καὶ ἀσκήσεων καιροὶ, µαθητείας τε καὶ τῶν θείων λογίων ἀκροάσεως ἡµέραι ἀφορίσθησαν [00452] καὶ δεύτερος εὐσεβείας ἀπενεµήθη βαθµὸς κατάλλη λον τῷ τοιῷδε βίῳ παρέχων τὴν ὠφέλειαν. [00453] [2 ] Ὡσαύτως καὶ ὁ θεῖος Ἀθανάσιος ἔφη [00454] ύο γὰρ ὁδῶν καὶ πολιτειῶν οὐσῶν ἐν τῷ βίῳ, µιᾶς µὲν µετριωτέρας καὶ βιωτικῆς, τοῦ γάµου λέγω, ἑτέρας δὲ ἀγγελικῆς, ἀποστολικῆς τε καὶ ἀνυπερβλήτου, τῆς παρθενίας ἤτοι τῆς µοναδικῆς πολιτείας, εἰ µέν τις τὴν κοσµικὴν, τουτέστι τὸν γάµον ἕλοιτο, µέµψιν µὲν οὐκ ἔχει, τοσαῦτα δὲ χαρίσµατα οὐ λήψεταιλήψεται γὰρ ἐπειδὴ φέρει καὶ αὐτὸς καρπὸν τὸν τριάκοντα [00455] εἰ δὲ τὴν ἁγνὴν καὶ ὑπερκόσµιον ἀσπάσοιτό τις, εἰ καὶ τραχεῖα περὶ τὴν ἀρχὴν µάλιστα καὶ δυσκατ όρθωτος φαίνεται, ἀλλ' ἔχει, µετὰ τὴν ἔννοµον ἄθλησιν καὶ καρτερίαν, χαρίσµατα θαυµασιώτερα καὶ ἔνδοξα [00456] τὸν γὰρ τέλειον καὶ πληρέστατον καρ πὸν, τὴν ἑκατοντάδα λέγω, φαιδρὸν καὶ ἁγιοπρεπῆ φανερῶς πάντως ἐβλάστησε. [00457] Οὐκοῦν ὥσπερ ὁ πα λαιὸς νόµος εἰς δύο βίους ἦν διῃρηµένος, εἴς τε τὸν Φαρισαϊκὸν καὶ ὑψηλὸν, καὶ εἰς τὸν ἐπιδεέστερον κοσµικὸν, οὕτω δὴ καὶ ὁ κατὰ Χριστιανισµὸν νέος θεσµὸς εἰς µοναδικὸν ὑπερφερῆ καὶ βιωτικόν. [00458] [3 ] Φαρισαῖοι τοίνυν οἱ ἑρµηνευόµενοι ἀφωρι σµένοι καὶ µεµερισµένοι, παρὰ τὸ µερίζειν καὶ ἀφορίζειν ἑαυτοὺς τῶν ἄλλων ἁπάντων, ἐλέγοντο εἴς τε τὸ καθαρώτατον τοῦ βίου καὶ ἀκριβέστατον, [250] καὶ εἰς τὰ τοῦ νόµου ἐντάλµατα. [00459] Τὸν δ' αὐτὸν βίον µετήρχοντο καὶ οἱ Γραµµατεῖς, παρ' οἷς καὶ πολιτεία ἡ αὐτὴ, ἐγκράτειά τε καὶ παρθενία, καὶ νηστεία δὶς τοῦ Σαββάτου, ξεστῶν καὶ πινάκων, καὶ ποτηρίων καθαρισµοὶ, ἀποδεκατώσεις τε καὶ ἀπαρχαὶ καὶ ἐνδελεχεῖς εὐχαὶ καὶ τὰ λοιπὰ πάντα, ὑπεξαιρουµένων [66b] δηλονότι τῶν θαυµασίων Ἐσ σαίων ὡς ὑπερτέρων σφόδρα καὶ λίαν ὑπερκειµένων. [00460] Ἣν δὴ Φαρισαϊκὴν, ὡς ἄριστον πολιτείαν, ὁ Παῦλος ζηλώσας, εὖ µάλα σεµνύνεται φάσκων [00461] Ἰσρα ηλίτης εἰµὶ, φυλῆς Βενιαµὶν, Ἑβραῖος ἐξ Ἑβραίων, κατὰ νόµον Φαρισαῖος. [00462] Ὅθεν εἰκότως καὶ ὁ Κύ ριος ἡµῶν τὸν τελειότερον καὶ εὐαγγελικὸν ὑπο τιθέµενος ἐναργῶς βίον, ἔφασκε πρὸς τοὺς ἐραστὰς τῆς οὐρανίου κληρουχίας 17/293

18 [00463] Ἐὰν µὴ περισσεύσῃ ἡ δικαιοσύνη ὑµῶν πλέον τῶν Φαρισαίων καὶ Γραµ µατέων, οὐ µὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. [00464] [4 ] Ἔνθεν γέ τοι καὶ ὁ ἀποστολικὸς ιονύσιος, (ὡς ἔοικεν) ἀποσεµνύνων τὴν ἱερὰν τῶν µοναχῶν τάξιν, οὕτω φάσκει [00465] Ἡ δὲ τῶν τε λουµένων ἁπασῶν ὑψηλοτέρα τάξις, ἡ τῶν µοναχῶν, ἐστὶν ἱερὰ διακόσµησις, πᾶσαν µὲν ἀποκεκαθαρ µένη κάθαρσιν ὁλικῇ δυνάµει καὶ παντελεῖ τῶν οἰκείων ἐνεργειῶν ἁγνότητι (πάσης δὲ ὅσης θεµι τὸν θεωρεῖν αὐτὴν ἱερουργίαν, ἐν νοερᾷ θεωρίᾳ [ ] καὶ κοινωνίᾳ γεγενηµένη καὶ ταῖς τῶν ἱεραρχῶν τελειωτικαῖς δυνάµεσιν ἐγχειριζοµένη καὶ ταῖς ἐνθέοις αὐτῶν ἐλλάµψεσι καὶ ἱερουργικαῖς παραδόσε σιν ἐκδιδασκοµένη καὶ τὰς ἐποπτευθείσας τῶν κατ' αὐτὴν ἱερῶν τελετῶν ἱερουργίας, καὶ πρὸς τῆς ἱερᾶς αὐτῶν ἐπιστήµης, ἀναλόγως εἰς τελειοτάτην ἀναγοµένη τελείωσιν). [00466] Ἔνθεν οἱ θεῖοι καθηγεµόνες ἡµῶν ἐπωνυµιῶν αὐτοὺς ἱερῶν ἠξίωσαν (καὶ) οἱ µὲν θεραπευτὰς, οἱ δὲ µοναχοὺς ὀνοµάσαντες ἐκ τῆς τοῦ Θεοῦ καθαρᾶς ὑπηρεσίας καὶ θεραπείας (καὶ) τῆς ἀµερίστου καὶ ἑνιαίας ζωῆς ὡς ἑνοποιούσης αὐτοὺς ἐν ταῖς τῶν ἀρετῶν ἱεραῖς συµπτύξεσιν εἰς θεοειδῆ µονάδα καὶ φιλόθεον τελείωσιν [00467] δι' ὃν καὶ τελεστικὴν [251] αὐτὴν ἱερᾷ θεσµοθεσίᾳ χάριν ἐκάλεσε καί τινος αὐτοὺς ἠξίωσεν ἀφιερωτικῆς ἐπι κλήσεως, οὐχὶ θεραπευτικῆς [00468] ἐκείνη γὰρ ἐπὶ µόναις ἐκείναις γίνεται ταῖς ἱερατικαῖς τάξεσιν, ἀλλ' ἱερουργικῆς ὑπὸ τῶν ὁσίων ἀρχιερέων τῇ ἱεραρχικῇ τελειουργίᾳ δευτέρως ἱερουργουµένης. [00469] [5 ] Ταῦτα (δὲ) ἐκ πολλῶν ἐρευνησάµενος ὀλίγα, ἀναγκαίως, οἶµαι, συντέθεικα διὰ τοὺς ἐπαποροῦντας πῶς καὶ ποῦ καὶ πόθεν ἡ τῶν µοναχῶν ἤρξατο διαγωγή τε καὶ ἄσκησις, καὶ τάξις, ποῦ τοίνυν εἰσὶν οἱ τὴν µοναδικὴν πολιτείαν µετὰ τῶν ἄλλων τῆς ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας θείων παραδόσεών τε καὶ θεσµῶν, εἰκονοµάχοι δυσσεβῶς καὶ ἀνοήτως ἀποβαλ λόµενοι καὶ διαπτύοντες, ἀρτιφανεῖς Ἰουδαῖοι καὶ κατὰ τὸν ἀσεβῆ καὶ θεοστυγῆ µυσταγωγὸν αὐτῶν Κοπρώνυµον, νέον καὶ πρόσφατον δογµατίζον τες ἐξ ἄκρας ἀπονοίας τε καὶ ἀµελείας, καὶ ἀβελ τηρίας, µὴ νοοῦντες ἃ λέγουσι, µήτε περὶ τίνων διαβεβαιοῦνται. [00470] Ἡµεῖς δὲ ταῖς διδασκαλίαις τῶν ἁγίων Πατέρων ἑπόµενοι καὶ ἀρχαίαν ταύτην καὶ παλαιὰν πιστεύοµεν ὑπάρχειν. [00471] [6 ] Καὶ οὐ θαυµαστὸν περὶ τῆς µοναδικῆς οὐσίας, ὅτι λέγουσιν πολλῷ µᾶλ λον περὶ τῶν λοιπῶν ἁπάντων [00472] δυσωπείτω οὖν αὐ τοὺς, εἰ καὶ µὴ ὁ θεσπέσιος καὶ ἀποστολικὸς ιονύ σιος, ἀλλά γε κἂν οὗτος ὁ µέγας καὶ ἀποστολικὸς Εὐσέβιος µάλα περὶ αὐτῆς δι' ἀκριβείας ἐξηγούµε νος [00473] καὶ παυσάσθωσαν οἱ ἀνοηταίνοντες, οἱ ἅµα καὶ ἀλόγιστοι. [00474] Ἰδοὺ γὰρ προφανῶς ἐκ περιουσίας δια βεβαιοῦται καὶ Φίλωνα προάγει µάρτυρα φιλαληθῆ τε καὶ ἀξιόχρεον, ὡς ἀποστολικὴ [67a] τάξις ὑπάρ χει καὶ παράδοσις ἀρχαιοτάτη καὶ θεοφιλεστάτη [00475] ἰσχυραὶ γὰρ αἱ παρὰ τῶν ἐχθρῶν µαρτυρίαι πεφύ κασι, βεβαιοῦσαι τὴν παρ' ἡµῶν ἀλήθειαν, µηδαµῶς τὸ ἀµφήριστον ὑποδέχεσθαι [00476] ἀκουέτωσαν δέ γε, πρὸς τοῖς παλαιοῖς τούτοις ἐξηγηταῖς, οἱ πανάθλιοι καὶ παλαιοὶ τὴν κακίαν, καὶ ἄλλων µεταγενεστέρων θείων Πατέρων περὶ τῶν αὐτῶν ἐν ἐπιτόµῳ διεξιόντων καὶ συµφωνούντων ἐκείνοις, ἵνα κἂν οὕτως δυνηθῶσι τάχα µικρὸν ἀνεθῆναι τῆς πολλῆς µανίας καὶ λύσεως. [00477] [ ] [252] [7 ] Ὁ γάρ τοι µέγας Βασίλειος περὶ τῆς ἀποταγῆς καὶ µοναδικῆς πολιτείας διεξιὼν, οὕτως ἔφη [00478] ιὰ τοῦτο ὁ φιλάνθρωπος Κύριος, κη δόµενος ἡµῶν τῆς σωτηρίας, εἰς δύο βίους διεῖλε τὰ τῶν ἀνθρώπων, συζυγίαν καὶ παρθενίαν, ἵνα ὁ µὴ δυνάµενος ὑπενεγκεῖν τὸν τῆς παρθενίας καὶ ἀσκήσεως ἆθλον ἔλθῃ εἰς συνοίκησιν γυναικὸς, ἐκεῖνο εἰδὼς ὡς ἀπαιτηθήσεται λόγον σωφροσύνης καὶ ἁγιασµοῦ καὶ τῆς πρὸς τοὺς ἐν συζυγίαις καὶ τεκνοτροφίαις ἁγίους ὁµοιώσεως 18/293

19 [00479] (οἷος ἦν ἐν µὲν τῇ Παλαῖᾳ ιαθήκῃ Ἀβραὰµ, ὃς τῇ τοῦ Θεοῦ προτιµήσει τὸν µονογενῆ θυσιάζων ἀπαθῶς, ἐµε γαλαύχει καὶ τὰς τῆς σκηνῆς αὐτοῦ θύρας διαπεπε τασµένας εἶχε πρὸς ὑποδοχὴν τῶν ἐπιξενοῦσθαι µελ λόντων ἑτοιµαζόµενος. [00480] Εἰ γὰρ ἤκουσεν [00481] Πώ λησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς τοῖς πτωχοῖς, καὶ τὰ µείζονα τούτων ἐπεδείξατο Ἀβραὰµ, καὶ Ἰὼβ, καὶ Σαµουὴλ, καὶ αυὶδ, καὶ ἕτεροι πλεῖστοι [00482] ἐν δὲ τῇ νέᾳ ιαθήκῃ Πέτρος καὶ οἱ λοιποὶ τῶν ἀπο στόλων. [00483] Ἀπαιτηθήσεται γὰρ πᾶς τοὺς καρποὺς τῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης καὶ τὸν πλησίον καὶ τῆς παρα τροπῆς τῶν ἐντολῶν τούτων [00484] φησὶ γὰρ ὁ Κύ ριος [00485] Ὁ ἀγαπῶν πατέρα ἢ µητέρα ὑπὲρ ἐµὲ, οὐκ ἔστι µου ἄξιος. [00486] Καί [00487] Ὃς οὐ µισεῖ τὸν πα τέρα καὶ τὴν µητέρα αὐτοῦ, καὶ τὴν γυναῖκα, καὶ τὰ τέκνα, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν, οὐ δύναταί µου εἶναι µαθητής. [00488] Ἆρά σοι οὐ δοκεῖ καὶ ὑπο γυναίοις τεθῆναι τὰ Εὐαγγέλια; [00489] ἰδοὺ σεσαφήνι σταί σοι ὡς) ἅπαντες ἄνθρωποι ἀπαιτηθησόµεθα τὴν πρὸς τὸ Εὐαγγέλιον ὑπακοὴν, µοναχοί τε καὶ οἱ ἐν συζυγίᾳ [00490] ἀρκέσει γὰρ τῷ ἐπὶ γάµον ἐλθόντι ἡ συγγνώµη τῆς ἀκρασίας καὶ τῆς πρὸς τὸ θῆλυ ἐπιθυµίας τε καὶ συνουσίας [00491] τὰ δὲ λοιπὰ τῶν ἐν τολῶν πᾶσιν ὁµοίως νενοµοθετηµένα οὐκ ἀκίνδυνα τοῖς παραβαίνουσιν. [00492] (Καὶ γὰρ εὐαγγελιζόµενος ὁ Χριστὸς τὰ τοῦ Πατρὸς ἐντάλµατα, τοῖς ἐν τῷ κό σµῳ διελέγετο ) εἰ δέ που συνέβη αὐτὸν [253] καὶ κατ' ἰδίαν ἐπερωτηθέντα τοῖς ἑαυτοῦ µαθηταῖς ἀπο κρίνεσθαι, διεµαρτύρετο λέγων [00493] Ὃ δὲ ὑµῖν λέγω, πᾶσι λέγων (Μὴ τοίνυν ἀποπέσῃς, ὦ οὗ τος, ὁ πρὸς κοινωνίαν γυναικὸς προῃρηµένος, ὡς ὑπ' ἐξουσίας ἔχων τὸν κόσµον περιβάλλεσθαι [00494] πλειό νων γάρ σοι πόνων καὶ φυλακῆς χρεία πρὸς τὴν τῆς σωτηρίας ἐπιτυχίαν, ἅτε δὴ καὶ ἐν µέσῳ παγί δων καὶ τοῦ κράτους τῶν ἀποστατικῶν δυνάµεων οἰ κεῖν ἐκλεξαµένῳ καὶ τοὺς ἐρεθισµοὺς τῶν ἁµαρτιῶν ἐπ' ὄψιν ἔχοντι καὶ πρὸς τὴν αὐτῶν ἐπιθυµίαν νύκτωρ τε καὶ µεθ' ἡµέραν ἐκµεµοχλευµένῳ πάσας σου τὰς αἰσθήσεις. [00495] Γίνωσκε οὖν ὡς οὐκ ἀποδρά [ ] σεις τὴν πρὸς τὸν ἀποστάτην παλαίστραν οὐδὲ τῆς τούτου νίκης καθάψῃ ἄνευ πόνων πολλῶν τῶν ἐπὶ φυλακῇ τῶν εὐαγγελικῶν διδαγµάτων. [00496] [8 ] Καὶ ταῦτα µὲν ἐν παραδρόµῳ πρὸς τοὺς ἐν συζυγίᾳ ἀκινδύνως τὴν τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ φυλακὴν καταµελοῦντας εἰρήσθω. [00497] Σὺ δὲ [67b] ὁ τῶν οὐρανίων πολιτευµάτων ἐραστὴς, καὶ τῆς ἀγγελικῆς διαγωγῆς πραγµατευτὴς, καὶ τῶν ἁγίων µαθητῶν τοῦ Χριστοῦ συστρατιώτης γενέσθαι ἐπιθυµῶν, τό νωσον σεαυτὸν πρὸς ὑποµονὴν θλίψεων, κἂν ἀνδρείως προσέλθῃς τῇ συγκλήτῳ τῶν µοναχῶν, ἰδοὺ τοίνυν, καὶ ὁ θεῖος διδάσκαλος εἰς δύο βίους τὸν Χριστὸν διε λέσθαι τὰ τῶν ἀνθρώπων φάσκει [00498] καὶ τὸν µὲν κό σµιον καὶ γεώδη, τὸν δὲ οὐράνιον, ἀγγελικόν τε καὶ ἀποστολικόν [00499] ὡς καὶ ἑτερόθεν πάλιν φησί [00500] Μάθε, διδάχθητι ἀποστολικὴν πολιτείαν, τουτέστιν ὀφθαλ µῶν ἀκρίβειαν, γλώσσης 19/293

20 ἐγκράτειαν, σώµατος δου λαγωγίαν, φρόνηµα ταπεινὸν, ἐννοίας καθαρό τητα, ὀργῆς ἀφανισµόν [00501] ἀγγαρευόµενος πρόσ στηθι, ἀποστερούµενος µὴ δικάζου, µισούµενος ἀγάπησον, διωκόµενος ἀνέχου, βλασφηµούµενος παρακάλει, νεκρώθητι τῇ ἁµαρτίᾳ, συσταυρώθητι τῷ Χριστῷ, ὅλην τὴν ἀγάπην µετάθες ἐπὶ τὸν Κύ ριον. [00502] Ἀλλὰ χαλεπὰ ταῦτα [00503] τί τῶν ἀγαθῶν εὐκολώ τερον; [00504] τίς καθεύδων τρόπαιον ἕστηκεν; [00505] τίς τρυφῶν καὶ καταυλούµενος τοῖς τῆς καρτερίας κατεκοσµήθη στεφάνοις; [00506] Οὐδεὶς [254] µὴ δραµὼν ἀνεῖλε τὸ βρα βεῖον [00507] πόνοι γεννῶσι δόξαν [00508] κάµατοι προξενοῦσι στέφανον. [00509] ιὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ὑµᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. [00510] φηµὶ κἀγὼ, ἀλλὰ τὰς µὲν θλίψεις ταύτας ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν καὶ µακαριότης ἐκδέχεται, τοὺς δὲ τῆς ἁµαρτίας καµάτους τὸ τῆς γεέννης ἐπίπονον καὶ σκυθρωπὸν πῦρ ἄσβεστον ἀναµένει. [00511] Ταύτῃ τοι καὶ ὁ θεηγόρος Νεῖλος ἔφη [00512] Φιλοσο φεῖν ἐπετήδευσαν µὲν Ἑλλήνων καὶ Ἰουδαίων οὐκ ὀλίγοι, µόνοι δὲ τὴν ἀληθινὴν σοφίαν ἐζήλωσαν οἱ Χρι στοῦ µαθηταὶ, ἐπεὶ καὶ µόνοι τὴν ὄντως σοφίαν ἔσχον διδάσκαλον. [00513] Οἱ µὲν γὰρ πρότεροι καθάπερ ἐν σκηνῆ δρᾶµα ὑποκρινόµενοι, ἀλλοτρίῳ ἑαυτοὺς κατεκόσµη σαν προσωπείῳ, ὄνοµα κενὸν ὑποδύντες, ἀληθοῦς φιλοσοφίας ἐστερηµένοι [00514] ἐν µὲν τῷ τρίβωνι, καὶ τῇ ὑπήνῃ, καὶ τῇ βακτηρίᾳ τὸν φιλόσοφον ἐνδεικνύµενοι, περιέποντες καὶ τὸ σῶµα, καὶ ταῖς ἐπιθυµίαις ὡς δεσποίναις ὑπηρετούµενοι, γαστρὸς ὄντες δοῦλοι, καὶ τὰς ὑπογαστρίους ἡδονὰς ὡς φύσεως ἔργον ἀποδε χόµενοι, ταῖς λαµπραῖς τραπέζαις κυνιδίων δίκην λίχνων ἐφαλλόµενοι, οὐκ εἰδότες ὅτι πρὸ πάντων ἐλεύθερον δεῖ εἶναι τὸν φιλόσοφον καὶ µᾶλλον φεύ γειν τὸ δοῦλον εἶναι παθῶν ἢ ἀργυρόνητον καὶ οἰκό τριβα [00515] τὸ γὰρ ἀνθρώπων εἶναι δοῦλον οὐδὲν ἴσως ἔβλαψε τὸν ὀρθῶς βεβιωκότα, τὸ δὲ πάθεσιν ὡς δεσπόταις χρώµενον ὑπηρετεῖν ταῖς ἡδοναῖς, αἰσχύ νην ἤνεγκεν καὶ γέλωτα πολύν. [00516] Εἰσὶ µὲν οὖν παρ' αὐτοῖς καθόλου τῆς πράξεως ἠµεληκότες, λογικὴν [ ] δὲ φιλοσοφίαν, ὡς δοκοῦσιν, ἐπανῃρηµένοι, µετεω ρολέσχαι τινὲς ὄντες καὶ τῶν ἀναποδείκτων ἐξηγη ταὶ, µέγεθος οὐρανοῦ καὶ ἡλίου µέτρα καὶ ἀστέρων ἐνέργειαν εἰδέναι κατεπαγγελλόµενοι, ἔστι δ' ὅτε καὶ θεολογεῖν µὲν ἐπιχειροῦντες, ὅπου καὶ ἡ ἀλή θεια ἀνέφικτος καὶ ὁ στοχασµὸς ἐπικίνδυνος, ζῶντες δὲ τῶν ἐν βορβόρῳ κυλινδουµένων χοίρων ἀτιµότεροι. [00517] Εἰ δὲ καί τινες ἐγένοντο πρακτικοὶ, τούτων ἐγένοντο χείρους, δόξαις τε καὶ ἐπαίνοις τοὺς [68a] πόνους πεπραχότες [00518] οὐδενὸς γὰρ ἑτέρου χάριν ἢ ἐπιδείξεως καὶ φιλοδοξίας ἐπετήδευον οἱ δείλαιοι τὰ πολλά [00519] µισθὸν εὐτελῆ καὶ [255] εὔωνον τῆς τοιαύτης καταλλαττόµενοι ταλαιπωρίας [00520] τὸ γὰρ σιωπῆσαι διὰ παντὸς κατὰ τὴν Πυθαγορικὴν νοµο θεσίαν καὶ χόρτῳ τρέφεσθαι, τριχίνοις ῥακίοις σκε πάζεσθαι καὶ ἐν πίθῳ κατακεκλεῖσθαι καὶ διαβιῶναι µηδεµίαν ἀµοιβὴν µετὰ θάνατον προσδοκᾷν, πάσης ἀνοίας ἐστὶν ἐπέκεινα, τῷ βίῳ τούτῳ συγκαταλύειν τῆς ἀρετῆς τὰ ἔπαθλα. [00521] [10 ] Ἰουδαῖοι δὲ ὅσοι τοῦτον ἐτίµησαν τὸν βίον, εἰσὶ µὲν τοῦ Ἰωναδὰβ ἀπόγονοι 20/293