ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Δέκατη τρίτη έκθεση σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ. {SWD(2013) 491 final}

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 855 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Δέκατη τρίτη έκθεση σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ {SWD(2013) 491 final} EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Δέκατη τρίτη έκθεση σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Συμβούλιο αποφάσισε, στις 9 Ιουλίου 2013, ότι η Λετονία πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ 1. Η Λετονία θα υιοθετήσει το ευρώ την 1 Ιανουαρίου 2014 («ημέρα»), με αποτέλεσμα να ανέλθει σε δεκαοκτώ ο συνολικός αριθμός των κρατών μελών που έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Η ισοτιμία του λετονικού λατς ως προς το ευρώ έχει καθοριστεί αμετάκλητα σε 0, λετονικά λατς ανά ευρώ 2. Οι πρακτικές προετοιμασίες για τη μετάβαση στο ευρώ έχουν εισέλθει στην τελική φάση. Τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ θα αποκτήσουν την ιδιότητα νόμιμου χρήματος την ημέρα υιοθέτησης του ευρώ (αποκαλούμενο σενάριο μετάβασης τύπου «big bang»). Μετά την πρώτη ειδική έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο που σημείωσε η Λετονία στις πρακτικές προετοιμασίες για την εισαγωγή του ευρώ 3, η παρούσα έκθεση αξιολογεί την περαιτέρω προόδου που πραγματοποιήθηκε μέχρι το τέλος Οκτωβρίου Αυτό αφορά ιδίως τις προετοιμασίες για την εισαγωγή των μετρητών σε ευρώ, τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την προστασία των καταναλωτών κατά την μεταβατική περίοδο, όπως η εκστρατεία για τη δίκαιη εισαγωγή του ευρώ (Fair Euro Introducer), και η επικοινωνιακή εκστρατεία. Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που επισυνάπτεται στην παρούσα έκθεση παρέχει στοιχεία για τις προετοιμασίες για την εισαγωγή του ευρώ στα υπόλοιπα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη υιοθετήσει το ενιαίο νόμισμα και δεν έχουν ρήτρα μη συμμετοχής (opt-out). 2. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΤΩΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΛΕΤΟΝΙΑ Μετά την τελευταία έκθεση της Επιτροπής, οι λετονικές αρχές και οι εμπλεκόμενοι φορείς έχουν επιτύχει σημαντική συνολικά πρόοδο με σκοπό την ομαλή και επιτυχή μετάβαση στο ευρώ Απόφαση 2013/387/ΕΕ του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2013, σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λετονία την 1η Ιανουαρίου 2014 (ΕΕ L 195 της , σ. 24). Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 870/2013 του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2013, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2866/98 σχετικά με τις τιμές μετατροπής του ευρώ για τη Λετονία (ΕΕ L 24 της , σ. 1). Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών 12η έκθεση σχετικά με τις πρακτικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ, της 23 Ιουλίου 2013 COM(2013) 540 final. EL 2 EL

3 2.1. Οργάνωση της μετάβασης στο ευρώ, προσαρμογή του νομικού συστήματος και προετοιμασίες του δημόσιου τομέα Το εθνικό σχέδιο μετάβασης στο ευρώ της Λετονίας, της 19 Σεπτεμβρίου 2012, επικαιροποιήθηκε για τελευταία φορά στις 4 Απριλίου Επιτεύχθηκε περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά την προσαρμογή του νομικού συστήματος στο ευρώ με την έγκριση τροποποιήσεων σε 113 νόμους από το λετονικό κοινοβούλιο (Saeima) στις 19 Σεπτεμβρίου Οι τροποποιήσεις του κανονισμού του υπουργικού συμβουλίου και οι κανονιστικές πράξεις σε επίπεδο δήμων είναι ακόμη σε εξέλιξη. Η μετατροπή των συστημάτων ΤΠ προχωρά σύμφωνα με το πρόγραμμα. Έχει καταρτιστεί μητρώο κινδύνων ΤΠ όπου αναφέρονται τα κρίσιμα συστήματα ΤΠ της δημόσιας διοίκησης Προετοιμασίες για τη μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή Για τη μετάβαση στο ευρώ απαιτούνται 400 εκατομμύρια κέρματα ευρώ με τις εθνικές όψεις της Λετονίας και 110 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια ευρώ διαφόρων ονομαστικών αξιών. Η κοπή των κερμάτων στο Staatliche münzen Baden-Württemberg (Στουτγάρδη, Γερμανία) άρχισε τον Ιούλιο του Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ έχουν δανειστεί από την Deutsche Bundesbank. Ο προκαταρκτικός εφοδιασμός πιστωτικών ιδρυμάτων πρόκειται να αρχίσει την 1 Νοεμβρίου Ο τακτικός επιμέρους προκαταρκτικός εφοδιασμός των κυριότερων πελατών των εμπορικών τραπεζών θα αρχίσει στις 10 Δεκεμβρίου του 2013, ενώ οι μικρότεροι εταιρικοί πελάτες που χρησιμοποιούν τον απλουστευμένο επιμέρους προκαταρκτικό εφοδιασμό θα εφοδιαστούν με ευρώ από τις 27 Δεκεμβρίου Τα ταχυδρομεία θα παραλάβουν μετρητά ευρώ μέσω επιμέρους προκαταρκτικού εφοδιασμού από τη Citadele bank. Τα ακριβή ποσά που απαιτούνται για τον προκαταρκτικό εφοδιασμό και τον επιμέρους προκαταρκτικό εφοδιασμό δεν είναι ακόμη διαθέσιμα, δεδομένου ότι οι τράπεζες μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις έως την 1η Νοεμβρίου Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η προκαταρκτική τροφοδότηση και ο επιμέρους προκαταρκτικός εφοδιασμός θα ανέλθουν περίπου σε 25 εκατομμύρια ευρώ σε τραπεζογραμμάτια και περίπου σε 192 εκατομμύρια ευρώ σε κέρματα, σε διάφορες ονομαστικές αξίες. Από τις 10 Δεκεμβρίου 2013 θα διατίθενται για το ευρύ κοινό συσκευασίες εκκίνησης, μέσω 339 υποκαταστημάτων εμπορικών τραπεζών, 302 ταχυδρομικών γραφείων και των υποκαταστημάτων της Latvijas Banka (η Τράπεζα της Λετονίας). Οι συσκευασίες εκκίνησης θα είναι σε πλαστικές σακούλες, κάθε μία από τις οποίες θα περιέχει συνδυασμό όλων των ονομαστικών αξιών λετονικών κερμάτων ευρώ (αξία: 14,23 ευρώ). Η προκαταρκτική ζήτηση για συσκευασίες εκκίνησης είναι ήδη υψηλή (έχουν παραγγελθεί περίπου τέτοιες συσκευασίες). Προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής διάδοση στα νοικοκυριά και να αποτραπεί η αποθεματοποίηση, δεν θα πωλούνται περισσότερες από πέντε συσκευασίες εκκίνησης ανά άτομο. Επιπλέον, από τις 10 Δεκεμβρίου 2013 θα διατίθενται ειδικές συσκευασίες για λιανεμπόρους (κάθε μία θα περιέχει 200 ευρώ). Δεδομένου, ωστόσο, ότι 200 EUR είναι μάλλον υψηλό ποσό για μικρότερες επιχειρήσεις στη Λετονία, είναι πιθανόν οι μικροί λιανέμποροι θα αποκτήσουν τα αναγκαία μετρητά σε ευρώ για την ημέρα αγοράζοντας περισσότερες «συνήθεις» συσκευασίες εκκίνησης. Ως εκ τούτου, η ζήτηση για συσκευασίες εκκίνησης πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά από την Τράπεζα της Λετονίας. Οι αλλοδαποί συλλέκτες και οι επιχειρήσεις που πωλούν νομίσματα μπορούν να αγοράσουν τις εναπομένουσες συσκευασίες εκκίνησης και τα λετονικά κέρματα ευρώ μόνο μετά την 1η Ιανουαρίου Θα παραχθούν ειδικές δέσμες κερμάτων ευρώ για συλλέκτες δέσμες κερμάτων ποιότητας BU (στιλπνά νεόκοπα) και δέσμες με EL 3 EL

4 απόδειξη ποιότητας, δηλαδή με κέρματα που έχουν κοπεί με ειδική διαδικασία κοπής. Η ημερομηνία έκδοσης για αμφότερες τις δέσμες θα είναι η 1η Ιανουαρίου Λόγω του αυξημένου κινδύνου ασφάλειας, έχει εκπονηθεί σχέδιο δράσης που προβλέπει μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας των μεταφορών μετρητών από τις χρηματαποστολές (Cash-in-Transit CIT) κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μετάβασης στο νέο νόμισμα. Έχει καταστρωθεί ειδικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση πιθανών δυσμενών καιρικών συνθηκών. Η κυκλοφορία του λατ έχει μειωθεί από την αρχή του έτους αλλά τα αριθμητικά στοιχεία εξακολουθούν να είναι υψηλά. Η αξία των τραπεζογραμματίων και κερμάτων λατ που πρέπει να αποσυρθούν ανερχόταν σε 971 εκατομμύρια LVL στις 30 Σεπτεμβρίου Η απόσυρση από την κυκλοφορία των κερμάτων λατ άρχισε στις 5 Σεπτεμβρίου Με στόχο τη μείωση νομισμάτων λατ πριν από την ημέρα, πολλές τράπεζες πρότειναν στους πελάτες τους να καταθέσουν σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου τα κέρματα λατ δωρεάν από την 1η Οκτωβρίου Επιπλέον, Τράπεζα της Λετονίας παρέχει ελεύθερη και δωρεάν ανταλλαγή κερμάτων λατ με τραπεζογραμμάτια λατ. Οι εμπορικές τράπεζες έχουν εντείνει την προώθηση των πληρωμών όχι τοις μετρητοίς σε πελάτες. Τα μεγάλα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων έχουν προσχωρήσει στην πρωτοβουλία αυτή. Προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των μεγάλης ονομαστικής αξίας τραπεζογραμματίων λατ σε κυκλοφορία πλησιάζοντας προς την ημέρα, οι εταιρείες CIT και οι επιχειρήσεις ενθαρρύνονται να αποφεύγουν τις παραγγελίες τραπεζογραμματίων μεγάλης ονομαστικής αξίας. Δεδομένης της σπουδαιότητας των μετρητών ως μέσου πληρωμών και ως μέσου αποθησαυρισμού στη Λετονία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι τα μέτρα αυτά θα συνεχιστούν και θα ενταθούν κατά τις υπόλοιπες εβδομάδες, όπου αυτό είναι δυνατόν. Κατά τη διάρκεια της μετάβασης, οι εμπορικές τράπεζες και τα ταχυδρομεία θα πρέπει να χειριστούν εξαιρετικά μεγάλα ποσά μετρητών. Προκειμένου να διευκολυνθεί η υλικοτεχνική υποστήριξη για την απόσυρση των κερμάτων λατς, οι εταιρείες χρηματαποστολών και οι εμπορικές τράπεζες εφοδιάζονται με πρότυπα μεταφερόμενα κιβώτια για τη συλλογή, την αποθήκευση και τη μεταφορά κερμάτων. Από την ημέρα, η Τράπεζα της Λετονίας θα ανταλλάσσει απεριόριστα ποσά λατς σε ευρώ για απεριόριστο χρονικό διάστημα και δωρεάν. Τα υποκαταστήματα της Τράπεζας της Λετονίας θα είναι ανοικτά την 1η Ιανουαρίου 2014 για την παροχή υπηρεσιών ανταλλαγής μετρητών για το ευρύ κοινό. Ο λετονικός τραπεζικός τομέας περιλαμβάνει 25 τράπεζες με 371 υποκαταστήματα, εκ των οποίων 19 με 321 υποκαταστήματα παρέχουν υπηρεσίες μετρητών. Οι εμπορικές τράπεζες θα παρέχουν υπηρεσίες απεριόριστης ανταλλαγής μετρητών, δωρεάν για έξι μήνες μετά την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του ευρώ. Για να διευκολυνθεί η διαδικασία, ορισμένες τράπεζες θα παρατείνουν το ωράριο εργασίας κατά τις τελευταίες εβδομάδες του έτους. Οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες (με 149 υποκαταστήματα) θα είναι ανοικτές στις 30 Δεκεμβρίου 2013, ημέρα η οποία είναι επίσημη αργία στη Λετονία. Τα 96 υποκαταστήματα των δύο μεγαλύτερων τραπεζών θα είναι ανοικτά με βραχύτερο ωράριο λειτουργίας στις 31 Δεκεμβρίου Την 1η Ιανουαρίου 2014, 22 υποκαταστήματα των τριών μεγαλυτέρων τραπεζών θα είναι ανοικτά το απόγευμα. Αρκετές τράπεζες θα χρησιμοποιήσουν πρόσθετο προσωπικό σε υποκαταστήματα (ένα έως δύο υπαλλήλους ανά υποκατάστημα) για συναλλαγές τοις μετρητοίς κατά την περίοδο της διπλής κυκλοφορίας (δύο πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου 2014). Σε καταστήματα λιανικής και σε άλλες επιχειρήσεις πελάτες θα EL 4 EL

5 παρέχονται προκαταβολικά υπηρεσίες συλλογής μετρητών. Ο εξοπλισμός καταμέτρησης και αποθήκευσης των υποκαταστημάτων προσαρμόζεται αναλόγως. Τα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης (ΑΤΜ) θα εφοδιαστούν με μετρητά σε ευρώ κυρίως κατά τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου ,8% από τα ATM στη Λετονία θα διανέμουν τραπεζογραμμάτια ευρώ από τα πρώτα 30 λεπτά της 1ης Ιανουαρίου Τα (ΑΤΜ) τα οποίες δεν θα έχουν προσαρμοστεί εγκαίρως θα πρέπει να κλείσουν. Τα ATM θα εφοδιαστούν κυρίως με τραπεζογραμμάτια ονομαστικών αξιών 10, 20 και 50 ευρώ. Οι ονομαστικές αξίες των 5 ευρώ θα διατίθενται σε 242 ATM από την 1η Ιανουαρίου 2014 και σε 460 επιπλέον ATM από τις 15 Ιανουαρίου Η χρήση τραπεζογραμματίων κυρίως μικρής ονομαστικής αξίας σε ATM είναι μια καλή πρακτική προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος ταχείας εξάντλησης των μετρητών σε ευρώ των λιανεμπόρων. Στις τράπεζες δόθηκε επίσης η συμβουλή να μην δίνουν τραπεζογραμμάτια υψηλής ονομαστικής αξίας από τα ταμεία τους κατά τις εβδομάδες μετά την ημέρα. Τα τερματικά στα σημεία πώλησης (POS) θα αλλάξουν αυτόματα σε ευρώ από την 1η Ιανουαρίου Οι πελάτες των τραπεζών ενθαρρύνονται να κάνουν συχνότερα χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών ιδίως κατά τις πρώτες ημέρες μετά την ημέρα. Το 99,3% των POS είναι ήδη συμβατά με τον ενιαίο χώρο πληρωμών σε ευρώ (SEPA). Οι προσαρμογές των συστημάτων ΤΠ των τραπεζών είναι σε εξέλιξη η τελική δοκιμή είναι προγραμματισμένη για τέλη Νοεμβρίου/ αρχές Δεκεμβρίου Από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2013, η Τράπεζα της Λετονίας μαζί με την ομοσπονδία των εργοδοτών της Λετονίας προσέφεραν κατάρτιση σε φορείς που διαχειρίζονται μετρητά και λογιστές για τα μετρητά σε ευρώ, γενικά, και ειδικότερα για τα χαρακτηριστικά ασφαλείας. Τις εν λόγω ενέργειες κατάρτισης, οι οποίες αναμένεται να καλύψουν 26 πόλεις σε όλες τις περιφέρειες έως το τέλος του Νοεμβρίου 2013, παρακολουθούν ιδιαίτερα οι λιανοπωλητές και οι εργαζόμενοι στα ταχυδρομεία («κατάρτιση των εκπαιδευτών»). Οι τραπεζικοί υπάλληλοι έχει λάβει ειδική κατάρτιση από τους εργοδότες τους σχετικά με τις γενικές αρχές της εισαγωγής του ευρώ και τις επιπτώσεις της στις τραπεζικές υπηρεσίες, καθώς και τη διαθεσιμότητα των τραπεζικών υπηρεσιών γύρω από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του ευρώ. Προκειμένου να βελτιωθεί η πρόσβαση στις υπηρεσίες ανταλλαγής μετρητών ιδίως στις αγροτικές περιοχές, τα Latvijas Pasts (τα Λετονικά Ταχυδρομεία) θα διαδραματίσουν ενεργό ρόλο κατά τη μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή. Ανταλλακτήρια μετρητών θα εξυπηρετούν το ευρύ κοινό σε 302 ταχυδρομικά γραφεία για τρεις μήνες, αρχής γενομένης από την ημέρα (με δυνατότητα παράτασης μέχρι τρεις επιπλέον μήνες). Τα Ταχυδρομεία δεν θα ανοίξουν την 1η Ιανουαρίου 2014 αλλά, αντίθετα με τη συνήθη πρακτική, το Σάββατο (4 Ιανουαρίου 2014). Οι προετοιμασίες για τη μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Η προκαταρκτική ζήτηση για συσκευασίες εκκίνησης είναι ήδη υψηλή και πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά από την Τράπεζα της Λετονίας. Με βάση τη σημασία των μετρητών ως μέσου πληρωμών και ως αξίας αποθησαυρισμού στη Λετονία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συνεχιστούν και να ενταθούν τα μέτρα για τη μείωση των λατς σε κυκλοφορία ενώ πλησιάζουμε προς την ημέρα, όπου αυτό είναι δυνατόν. Οι τράπεζες θα ήταν σκόπιμο να προσφέρουν ελεύθερη και δωρεάν ανταλλαγή κερμάτων λατς με τραπεζογραμμάτια λατς. Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι το 99,8% από τα ATM θα διανέμουν EL 5 EL

6 τραπεζογραμμάτια ευρώ από τα πρώτα 30 λεπτά της 1ης Ιανουαρίου Τα ΑΤΜ τα οποία δεν θα έχουν προσαρμοστεί εγκαίρως θα πρέπει να κλείσουν. Η χρήση τραπεζογραμματίων κυρίως μικρής ονομαστικής αξίας σε ATM είναι μια καλή πρακτική δεδομένης της υποχρέωσης των λιανεμπόρων να δίνουν ρέστα αποκλειστικά σε ευρώ από την ημέρα. Οι τράπεζες και τα ταχυδρομεία πρέπει επίσης να αποφεύγουν τη διανομή τραπεζογραμματίων μεγάλης ονομαστικής αξίας από τα ταμεία κατά τις εβδομάδες πριν και μετά την ημέρα. Οι τράπεζες και τα λετονικά ταχυδρομεία θα πρέπει να προετοιμασθούν προσεκτικά για σημαντικό επιπλέον φόρτο εργασίας και πολύ μεγαλύτερο αριθμό πελατών τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου Πρόληψη των καταχρηστικών πρακτικών και του σχηματισμού λανθασμένης εντύπωσης στους πολίτες όσον αφορά την εξέλιξη των τιμών Στη Λετονία η κοινή γνώμη ανησυχεί για τις πιθανές επιπτώσεις στις τιμές από τη μετάβαση στο ευρώ (βλ. τμήμα 3 κατωτέρω). Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι λετονικές αρχές να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν τις καταχρηστικές πρακτικές και να διασκεδάσουν τις λανθασμένες εντυπώσεις για την εξέλιξη των τιμών. Από τον Ιανουάριο του 2013, οι τιμές 120 συχνά αγοραζόμενων προϊόντων και υπηρεσιών στα δημοφιλέστερα σημεία πώλησης στις επτά μεγαλύτερες πόλεις της Λετονίας παρακολουθούνται από την εταιρεία «Aptauju centrs». Η παρακολούθηση αφορά διάφορες υπηρεσίες οι οποίες, με βάση την εμπειρία από τις προηγούμενες μεταβάσεις στο ενιαίο νόμισμα, είναι πιθανότερο να επηρεαστούν από τη συναφή με τη μετάβαση αύξηση των τιμών, όπως οι υπηρεσίες κομμωτικής, εστιατορίων και καφενείων και οι υπηρεσίες επισκευής αυτοκινήτων. Τα αποτελέσματα της παρακολούθησης δημοσιεύονται τακτικά στον δικτυακό τόπο του Υπουργείου Οικονομικών σχετικά με τη μετάβαση στο ευρώ. Οι τιμές έχουν γενικά παραμείνει σταθερές. Από τον Μάρτιο έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2013, κατά μέσο όρο, οι τιμές δεν έχουν αλλάξει για το 86,53% των προϊόντων/υπηρεσιών, ενώ οι τιμές για το 7,16% των προϊόντων/υπηρεσιών μειώθηκαν και για το 6,51% των παρακολουθούμενων τιμών παρατηρήθηκαν αυξήσεις. Η υποχρεωτική διπλή αναγραφή των τιμών σε λετονικά λατς και σε ευρώ άρχισε την 1η Οκτωβρίου 2013 και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου Συνιστάται να διασφαλιστεί με κανονιστικά μέσα ότι η διπλή αναγραφή των τιμών λήγει την 1η Ιανουαρίου 2015 και ότι αυτή η ημερομηνία λήξης ανακοινώνεται με σαφήνεια στο κοινό, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η περίοδος διπλής αναγραφής των τιμών για την κατανόηση της νέας κλίμακας αξιών. Αυτό θα καταστήσει ευκολότερη την πλήρη εξοικείωση των πολιτών με το νέο νόμισμα. Η εκστρατεία «Fair Euro Introducer» στην οποία οι επιχειρήσεις (π.χ. λιανοπωλητές, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, καταστήματα Διαδικτύου) καλούνται να δεσμευθούν ότι δεν θα κάνουν κατάχρηση της μετάβασης για ίδιο όφελος, να τηρήσουν τους κανόνες της μετάβασης και να παρέχουν την απαραίτητη βοήθεια στους πελάτες τους ξεκίνησε στις 12 Ιουλίου Η εκστρατεία αυτή πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του λετονικού Υπουργείου Οικονομικών και υποστηρίζεται, μεταξύ άλλων, από οκτώ επιχειρηματικές οργανώσεις συμπεριλαμβανομένων των λετονικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και της Συνομοσπονδίας Εργοδοτών της Λετονίας. Οι συμμετέχοντες στην εκστρατεία δικαιούνται να χρησιμοποιούν αυτοκόλλητο με το ειδικό λογότυπο «Fair Euro Introducer» που αποδεικνύει τη συμμετοχή EL 6 EL

7 τους και αναφέρονται σε ένα «λευκό κατάλογο» που διατίθεται στον δικτυακό τόπο για το εγχείρημα της μετάβασης στο ευρώ. Στο τέλος του Οκτωβρίου 2013, περίπου επιχειρήσεις (περισσότερα από σημεία πώλησης) που πραγματοποιούν πωλήσεις αγαθών ή υπηρεσιών προς τους καταναλωτές, προσχώρησαν στην εκστρατεία «Fair Euro Introducer». Στους συμμετέχοντες συγκαταλέγονται οι πέντε μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής πώλησης. Το ποσοστό συμμετοχής δεν είναι ικανοποιητικό και υπολείπεται του ήδη μάλλον χαμηλού επιδιωκόμενου στόχου από τις λετονικές αρχές (ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον 70% των εμπόρων λιανικής, των επιχειρήσεων χονδρικής και των παρόχων υπηρεσιών από την 1η Ιανουαρίου 2014, δηλαδή περίπου επιχειρήσεις ή σημεία πώλησης). Οι λετονικές αρχές προτίθενται να ενισχύσουν σημαντικά την ειδική εκστρατεία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις δράσεις πληροφόρησης που καλύπτουν το ραδιόφωνο, τα έντυπα μέσα, τη διαφήμιση μέσω διαδικτύου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα τηλεοπτικά μηνύματα κατά τις εναπομένουσες εβδομάδες μέχρι την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του ευρώ. Είναι θετικό το γεγονός ότι το λετονικό Εμπορικό Επιμελητήριο είναι ενεργός εταίρος και προωθεί την εκστρατεία «Fair Euro Introducer» μεταξύ των μελών του. Η πλήρης δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων μερών θα αναγκαία προκειμένου να επιτευχθεί ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων πριν από την 1 Ιανουαρίου Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο ενεργού χρησιμοποίησης εκπαιδευμένων εθελοντών για την προώθηση της συμμετοχής μέσω επιτόπιων επισκέψεων στα καταστήματα. Η συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις ανάρτησης τιμών και μετατροπής (π.χ. κανόνες για τη στρογγυλοποίηση) κατά τη διάρκεια της περιόδου διπλής αναγραφής και εφαρμογής του μνημονίου για τη δίκαιη εισαγωγή του ευρώ («Fair Euro Introducer» Memorandum) παρακολουθείται από το κέντρο προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών (CRPC), μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών, την κρατική υπηρεσία τροφίμων και κτηνιατρικών θεμάτων και την υπηρεσία κρατικών εσόδων. Εντατικοί έλεγχοι έχουν αρχίσει από την 1η Οκτωβρίου Μετά την πρώτη ειδική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο που σημείωσε η Λετονία στις πρακτικές προετοιμασίες για την εισαγωγή του ευρώ, ο συνολικός αριθμός των επιθεωρητών έχει αυξηθεί σημαντικά (σήμερα, 346 επιθεωρητές). Οι περισσότεροι επιθεωρητές είναι εγκατεστημένοι στη Ρίγα. Ωστόσο, οι επιθεωρητές των ΜΚΟ για τα δικαιώματα των καταναλωτών είναι εγκατεστημένοι σε 20 πόλεις σε όλες τις περιφέρειες της Λετονίας. Τον Οκτώβριο του 2013 διενεργήθηκαν έλεγχοι (συνολικός αριθμός προγραμματιζόμενων ελέγχων: ). Το CRPC και η ένωση για την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών πραγματοποίησαν ελέγχους και διαπίστωσαν παραβάσεις σε σημεία πώλησης, οι περισσότερες εκ των οποίων (1 082 σημεία πώλησης) αφορούσαν ανακριβή μετατροπή σε ευρώ. Σε 411 περιπτώσεις, οι τιμές δεν αναγράφονταν καθόλου σε ευρώ. Στα τέλη Οκτωβρίου, οι παραβάσεις είχαν ήδη αντιμετωπισθεί σε σημεία πώλησης σε 803 σημεία πώλησης αυτό έγινε επιτόπου με την παρουσία επιθεωρητή του CRPC. Σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων ή σοβαρών παραβάσεων μπορεί να επιβάλλεται πρόστιμο ύψους έως 500 LVL (περίπου 711,44 ευρώ). Έως τώρα, το CRPC έχει κινήσει διοικητικές διαδικασίες σε πέντε περιπτώσεις. Η κρατική υπηρεσία τροφίμων και κτηνιατρικών θεμάτων πραγματοποίησε ελέγχους τιμών (διαπιστώθηκαν παραβάσεις σε 129 σημεία πώλησης) και η υπηρεσία κρατικών εσόδων διενήργησε 79 ελέγχους (διαπιστώθηκαν παραβάσεις σε επτά σημεία πώλησης). Όσον αφορά την εφαρμογή του μνημονίου «Fair Euro Introducer», οι επιχειρήσεις που δεν εξαλείφουν τις παραβάσεις που εντοπίστηκαν από τους επιθεωρητές, αντιβαίνουν EL 7 EL

8 επανειλημμένως προς τις απαιτήσεις ή το μνημόνιο και/ή χρησιμοποιούν αθέμιτες εμπορικές πρακτικές σε σχέση με την ένδειξη των τιμών καταχωρίζονται σε «μαύρο κατάλογο» διαθέσιμο στο ευρύ κοινό. Μια επιχείρηση που περιλαμβάνεται στον «μαύρο κατάλογο» δεν θα είναι πλέον επιλέξιμη για εισαγωγή στον «λευκό κατάλογο» και χάνει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λογότυπο της εκστρατείας για τη δίκαιη εισαγωγή του ευρώ («Fair Euro Introducer»). Συνιστάται στενή παρακολούθηση του αριθμού και του είδους των παραβάσεων κατά τους επόμενους μήνες, με σκοπό την διευκόλυνση της λήψης κατάλληλων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης, εφόσον απαιτείται, και της αυξημένης ενημέρωσης για την εφαρμογή της διπλής αναγραφής ή την τιμή μετατροπής. Επιπλέον, δεδομένης της κοινής γνώμης (βλ. τμήμα 3 παρακάτω), η άμεση αντίδραση από τις αρχές θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα καθησύχασης των πολιτών. Από την 1η Οκτωβρίου 2013, οι καταναλωτές θα μπορούν να υποβάλλουν στο CRPC καταγγελίες σχετικά με παραβιάσεις των κανόνων περί αναγραφής των τιμών μέσω ειδικής προς το σκοπό αυτό τηλεφωνικής γραμμής καταγγελιών, της ανοικτής τηλεφωνικής γραμμής γενικής ενημέρωσης σχετικά με το ευρώ, ηλεκτρονικών μηνυμάτων και επιστολών. Τον Οκτώβριο, το CRPC έλαβε 180 καταγγελίες καταναλωτών, εκ των οποίων 103 αφορούσαν αυξήσεις τιμών, 31 αφορούσαν σε εσφαλμένη μετατροπή των τιμών σε ευρώ και 37 αναφέρονταν σε απουσία αναγραφή της τιμής σε ευρώ. Στις καταγγελίες δίδεται συνέχεια από το CPRC ή από συνεργαζόμενο ΜΚΟ εντός 48 ωρών, το πολύ, μετά από την υποβολή τους. Οι καταγγελίες σχετικά με πιθανές αυξήσεις τιμών λόγω του ευρώ αξιολογούνται από το λετονικό Συμβούλιο Ανταγωνισμού. Είναι θετικό το γεγονός ότι ο αριθμός των επιθεωρητών που συμμετέχουν στην παρακολούθηση της διπλής αναγραφής των τιμών και στην εφαρμογή του μνημονίου «Fair Euro Introducer» έχει αυξηθεί σημαντικά. Η άμεση αντίδραση όταν οι επιχειρήσεις δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις για την αναγραφή των τιμών και τη μετατροπή (π.χ. κανόνες για τη στρογγυλοποίηση) ή δεν εφαρμόζουν σωστά το μνημόνιο«fair Euro Introducer», είναι καθοριστικής σημασίας. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι οι έλεγχοι θα ενταθούν από την 1 Ιανουαρίου Η υιοθέτηση της εκστρατείας για τη δίκαιη εισαγωγή του ευρώ («Fair Euro Introducer») πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά. Η πλήρης δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων μερών θα αναγκαία προκειμένου να επιτευχθεί ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων πριν από την 1 Ιανουαρίου Θα ήταν σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν ειδικά εκπαιδευμένοι εθελοντές για την προώθηση της συμμετοχής στην εκστρατεία. Σε αυτό το εγχείρημα θα πρέπει να συμπεριληφθούν οι ΜΚΟ για την προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών που ήδη παρακολουθούν τη σωστή εφαρμογή της διπλής αναγραφής, οι οποίοι θα μπορούσαν με την ίδια ευκαιρία να προωθήσουν την εκστρατεία «Fair Euro Introducer». Και οι 119 οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης θα πρέπει επίσης να συμμετάσχουν στην εκστρατεία. Συνιστάται να διασφαλιστεί με κανονιστικά μέσα ότι η διπλή αναγραφή των τιμών λήγει την 1η Ιανουαρίου 2015 και ότι αυτή η ημερομηνία λήξης ανακοινώνεται με σαφήνεια στο κοινό, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η περίοδος διπλής αναγραφής των τιμών για την κατανόηση της νέας κλίμακας αξιών. Αυτό θα καταστήσει ευκολότερη την πλήρη εξοικείωση των πολιτών με το νέο νόμισμα. EL 8 EL

9 2.4. Προετοιμασίες για τη μετάβαση στην ύπαιθρο και προετοιμασίες των επιχειρήσεων Δεδομένης της συνήθειας των Λετονών να πληρώνουν τοις μετρητοίς, ο λεπτομερής σχεδιασμός των διαδικασιών μετάβασης στο ενιαίο νόμισμα στις περιοχές της υπαίθρου θα είναι αποφασιστικής σημασίας για την ομαλή μετάβαση στο ευρώ. Η κάλυψη των απομακρυσμένων περιοχών με σημεία εφοδιασμού σε μετρητά (ταχυδρομεία, υποκαταστημάτων τραπεζών, ATM) έχει χαρτογραφηθεί προκειμένου να εξασφαλιστεί η ύπαρξη σε όλες τις περιοχές εγκαταστάσεων για την ανταλλαγή λατς με ευρώ και την ανάκτηση του παλαιού εθνικού νομίσματος. Επιπλέον, έχει καταρτιστεί κατάλογος των απαιτούμενων δράσεων για τη μετάβαση στο ευρώ, προκειμένου να διευκολυνθεί η παρακολούθηση της προόδου σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης. Το Νοέμβριο του 2013 θα υπάρξουν στοχοθετημένα μέτρα επικοινωνίας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις σε περιοχές της υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένων των ευπαθών ομάδων, των μειονοτήτων και της ρωσόφωνης κοινότητας. Οι λετονικές αρχές προέβησαν σε περισσότερες από 160 δράσεις κατάρτισης σχετικά με την εισαγωγή του ευρώ το 2013, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών φόρουμ και των επαγγελματικών σεμιναρίων (βλ. τμήμα 3 κατωτέρω). Τα μέτρα αυτά αναμένεται να αποδειχθούν χρήσιμα κατά τη διάρκεια της μετάβασης, δεδομένου ότι εκτός από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο, οι τοπικές αρχές συχνά χρησιμεύουν ως μοναδικός δίαυλος παροχής πληροφοριών σε απομακρυσμένες περιοχές. Κατά την τελική φάση της μετάβασης, θα πρέπει να παρακολουθείται συνεχώς η πλήρης υλοποίηση των δράσεων που προσδιορίζονται στον κατάλογο. Η συμμετοχή των λετονικών ταχυδρομείων στη διαδικασία μετάβασης στο ευρώ (βλ. τμήμα 2.2. ανωτέρω) θα βελτιώσει σημαντικά την παροχή υπηρεσιών ανταλλαγής μετρητών στις αγροτικές περιοχές. Η εκπαίδευση των υπαλλήλων ταχυδρομείων και υπηρεσιών ταχυμεταφορών (όλων σχεδόν των υπαλλήλων που έρχονται σε άμεση επαφή με πελάτες), που καλύπτει μεταξύ άλλων τη διαχείριση μετρητών και χαρακτηριστικών ασφαλείας, ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου 2013 και συνεχίζεται. 50 επιπλέον υπάλληλοι θα υποστηρίξουν το προσωπικό των ταχυδρομείων κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του ευρώ. Τα μέτρα ασφαλείας και οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και καταμέτρησης έχουν ενισχυθεί ενόψει της μετάβασης στο ευρώ. Τέλος, τα λετονικά ταχυδρομεία έχουν εκπονήσει ειδικά μέτρα επικοινωνίας σχετικά με τη μετάβαση στο ευρώ. Οι λιανοπωλητές καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά τη μετάβαση στο ευρώ, δεδομένου ότι οι πελάτες τείνουν να τους χρησιμοποιήσουν ως «μικρές τράπεζες» για την αλλαγή εθνικών νομισμάτων σε ευρώ (ειδικά εάν δεν υπάρχουν πλησίον υποκαταστήματα τραπεζών). Τα περισσότερα λετονικά καταστήματα λιανικής πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των αλυσίδων σουπερμάρκετ, άρχισαν να προετοιμάζονται για τη μετάβαση στο ευρώ μόνο μετά την απόφαση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου Εκτός από την αυξημένη ανάγκη για μετρητά (βλ. τμήμα 2.2. ανωτέρω), κρίσιμα ζητήματα για τους λιανοπωλητές περιλαμβάνουν τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις διπλής αναγραφής των τιμών και τη συμμετοχή τους στην εκστρατεία «Fair Euro Introducer» (βλ. τμήμα 2.3. ανωτέρω), την κατάρτιση των εργαζομένων, την προσαρμογή των εγκαταστάσεων αποθήκευσης, μέτρα ασφαλείας και ζητήματα ΤΠ. Οι προετοιμασίες των μεγάλων καταστημάτων λιανικής πώλησης τροφίμων φαίνεται να βρίσκονται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Στο τέλος Οκτωβρίου 2013, τα περισσότερα από αυτά είχαν εκτιμήσει τις ανάγκες τους για επιμέρους προκαταρκτικό εφοδιασμό σε μετρητά και έχουν συνάψει σχετικές συμφωνίες με τις τράπεζες. Οι κύριοι ταμίες από κάθε κατάστημα EL 9 EL

10 θα παρακολουθήσουν την εκπαίδευση που προσφέρεται από την Τράπεζα της Λετονίας (βλ. τμήμα 2.2. ανωτέρω) το Νοέμβριο του 2013 και με τη σειρά θα εκπαιδεύσουν τους συναδέλφους τους. Η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει πρακτική εξάσκηση στη διαχείριση μετρητών σε δύο νομίσματα. Τα συστήματα ΤΠ έχουν ελεγχθεί και να είναι σε θέση να χειρίζονται τις πληρωμές τόσο σε ευρώ όσο και σε λετονικά λατς, συμπεριλαμβανομένων μικτών πληρωμών. Όπου κρίνεται αναγκαίο θα εγκατασταθούν ανιχνευτές πλαστών τραπεζογραμματίων. Είχαν δρομολογηθεί προσκλήσεις υποβολής προσφορών αναφορικά με μέτρα αυξημένης ασφάλειας και οι διαπραγματεύσεις με εταιρείες μεταφοράς χρημάτων είχε αρχίσει στο τέλος του Οκτωβρίου Προκειμένου να μειωθεί η πίεση στους ταμίες και να μειωθεί ο χρόνος αναμονής στα ταμεία, συνιστάται η λήψη πρόσθετων μέτρων, όπως η χρησιμοποίηση χωριστών κυτίων για μετρητά σε λατς με στόχο την άμεση και εύκολη απόσυρσή τους από την κυκλοφορία, το άνοιγμα γραφείων πληροφοριών σε μεγάλα καταστήματα λιανικής για να δίδονται απαντήσεις στις ερωτήσεις των πελατών και η πρόσληψη έκτακτου προσωπικού για τη συσκευασία προϊόντων. Παρά το ικανοποιητικό επίπεδο των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες σχετικά με τις πρακτικές πτυχές της μετάβασης στο ευρώ και στις αγροτικές περιοχές, τα μικρά παντοπωλεία (που κατέχουν μερίδιο αγοράς 30 % στη Λετονία), φαίνεται ότι εξακολουθούν να είναι λιγότερο προετοιμασμένα για τη μετάβαση στο ευρώ και να φοβούνται τις προκλήσεις και το σχετικό κόστος, ιδίως κατά τη διάρκεια της περιόδου διπλής κυκλοφορίας. Με δεδομένη την ιδιαίτερη σημασία των μικρών επιχειρήσεων λιανικής πώλησης στις αγροτικές περιοχές, συνιστάται να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες αυτές σε τοπικό επίπεδο και να ενισχυθούν τα μέτρα ευαισθητοποίησης προς το τέλος του έτους. Οι προετοιμασίες των επιχειρήσεων ιδίως στις αγροτικές περιοχές θα πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά και να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση όσον αφορά τις πρακτικές πτυχές της μετάβασης στο ευρώ. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην παροχή πληροφοριών σχετικά με την μετάβαση στο ευρώ στα ηλικιωμένα άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξόδου από την κατοικία τους. Ενδέχεται να χρειαστούν επίσης βοήθεια για την ανταλλαγή των λατς που κατέχουν. Οι κοινωνικοί λειτουργοί πρέπει να εκπαιδευτούν προκειμένου να είναι σε θέση να απαντούν σε βασικά ερωτήματα σχετικά με τη μετάβαση στο ευρώ. 3. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ Μετά την απόφαση του Συμβουλίου της 9ης Ιουλίου 2013, οι λετονικές αρχές έχουν δρομολογήσει την εντατική φάση υλοποίησης των συναφών με τη μετάβαση στο ευρώ επικοινωνιακών δραστηριοτήτων. Η ενημερωτική εκστρατεία, που συντονίζεται από το Υπουργείο Οικονομικών, περιλαμβάνει συνδυασμό εργαλείων και μέσων επικοινωνίας (απευθείας διανομή ενημερωτικού υλικού στα νοικοκυριά, σεμινάρια και κατάρτιση, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τηλεόραση και έντυπη εκστρατεία) και απευθύνεται σε διάφορες ομάδες (π.χ. ευρύ κοινό, μαθητές, ευάλωτες ομάδες, επιχειρήσεις). Συμπληρωματικές δραστηριότητες επικοινωνίας αναλαμβάνονται από την Καγκελαρία, το Υπουργείο Οικονομικών, την Τράπεζα της Λετονίας, το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών, τη λετονική ένωση εμπορικών τραπεζών και άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. EL 10 EL

11 Το Υπουργείο Οικονομίας, σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, διεξάγει εκστρατεία για τη «δίκαιη εισαγωγή του ευρώ» (Fair Euro Introducer) που αποβλέπει στην αντιμετώπιση των ανησυχιών ότι η εισαγωγή του ευρώ θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών. Η εκστρατεία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ξεκίνησε το Σεπτεμβρίου του 2013 με διαφορετικά τηλεοπτικά σποτ, με σκοπό τη συναισθηματική εμπλοκή του κοινού και την επεξήγηση πρακτικών πτυχών της διαδικασίας μετάβασης στο ευρώ. Η εκστρατεία συμπληρώνεται με διαφήμιση μέσω εντύπων, ραδιοφώνου, διαδικτύου και με μέσα μαζικής επικοινωνίας εξωτερικού χώρου. Στην επιλογή των μέσων ενημέρωσης δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην προσέγγιση ευάλωτων ομάδων σε απομακρυσμένες περιοχές και μελών του ρωσόφωνου πληθυσμού. Η εκστρατεία «Fair Euro Introducer» οργανώνεται σε δύο φάσεις: η πρώτη φάση, που ξεκινά τον Σεπτέμβριο με τηλεοπτικά σποτ και διαφήμιση από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας με αποσκοπεί στην ενημέρωση των επιχειρήσεων, καλώντας τις να συμμετάσχουν στο μνημόνιο, και η δεύτερη φάση, από τον Οκτώβριο έως το Δεκέμβριο, αποσκοπεί στην ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τους στόχους της εκστρατείας και τους ενθαρρύνει να ψωνίζουν σε σημεία πώλησης τα οποία έχουν υπογράψει στο μνημόνιο και άρα δεσμεύονται να μην χρησιμοποιήσουν την περίοδο μετάβασης στο ευρώ για καταχρηστική τιμολογιακή πρακτική. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν «περιφερειακά φόρουμ» για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, σε πέντε πόλεις τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Η λετονική Συνομοσπονδία Εργοδοτών, το λετονικό Εμπορικό Επιμελητήριο και η λετονική Ένωση Εμπόρων διοργάνωσαν ημερίδες για τις επιχειρήσεις, ενημερώνοντάς τις σχετικά με την εκστρατεία «Fair Euro Introducer», που περιελάμβαναν συσκέψεις με τους κρατικούς αξιωματούχους και οικονομολόγους. Στην εκδήλωση, οι επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία να προσχωρήσουν στην πρωτοβουλία αυτή. Τα πρόσφατα στοιχεία που δείχνουν ότι η συμμετοχή των επιχειρήσεων μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω. Στις διάφορες περιοχές πραγματοποιούνται τακτικά σεμινάρια και εκδηλώσεις για επιχειρήσεις, κατ επάγγελμα φορείς που χειρίζονται μετρητά και ευάλωτες ομάδες. Για την ενημέρωση εκπαιδευτικών και μαθητών, το Υπουργείο Παιδείας διένειμε σε όλα τα σχολεία ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τους εκπαιδευτικούς και μερίμνησε για την παραγωγή κινουμένων σχεδίων τα οποία θα εισαχθούν στα σχολικά προγραμμάτων σπουδών. Έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες δραστηριότητες με στόχο τα άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής. Τοπικοί «εκπαιδευτές» για την περιφερειακή κοινωνία των ατόμων με μειωμένη όραση εκπαιδεύτηκαν για να παράσχουν περαιτέρω καθοδήγηση στα σχετικά ακροατήρια αναφορικά με τον σχεδιασμό των νομισμάτων, τα χαρακτηριστικά ασφαλείας και γενικές λεπτομέρειες για την μετάβαση στο ευρώ. «Δοκιμαστικό υλικό», πληροφοριακό υλικό σε σύστημα Μπράιγ και κάρτες ήχου διανεμήθηκαν ευρέως κατά τη διάρκεια των σχετικών σεμιναρίων. Απευθείας διανομή ενημερωτικού υλικού σε όλα τα νοικοκυριά στη Λετονία προγραμματίζεται για το Νοέμβριο του Προετοιμάζονται έξι περιφερειακά προσαρμοσμένων εκδόσεις, μία για κάθε περιφέρεια της Λετονίας (Kurzeme, Vidzeme, Latgale, Zemgale, Riga), συμπεριλαμβανομένης χωριστής έκδοσης στη ρωσική γλώσσα. Στο πλαίσιο της συμφωνίας εταιρικής σχέσης, που υπογράφηκε μεταξύ του λετονικού υπουργείου οικονομικών και της Επιτροπής στις 10 Ιουλίου 2012, υλοποιήθηκαν διάφορες κοινές επικοινωνιακές δραστηριότητες: διάσκεψη για τη μετάβαση στο ευρώ τον Σεπτέμβριο EL 11 EL

12 του 2013, σεμινάριο για λετονούς δημοσιογράφους και η περιοδεύουσα έκθεση για το ευρώ. Η περιοδεύουσα έκθεση για το ευρώ εγκαινιάστηκε στη Ρίγα τον Σεπτέμβριο με επόμενους σταθμούς το Daugavpils και τη Liepaja πριν από το τέλος του έτους. Η Επιτροπή παρείχε επίσης στις λετονικές αρχές διάφορες δημοσιεύσεις. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεργάζεται με την Τράπεζα της Λετονίας με σκοπό την ενίσχυση των συνεργιών και τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου των δραστηριοτήτων της εκστρατείας επικοινωνίας. Δρομολόγησαν ενημερωτική εκστρατεία στο τέλος Οκτωβρίου, με τη χρήση ευρέος φάσματος μέσων (τηλεόραση, έντυπα μέσα, διαφημίσεις στο διαδίκτυο και σε εξωτερικούς χώρους, καθώς και άλλο υλικό πληροφόρησης) και με επίκεντρο την οπτική εμφάνιση τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ, τα χαρακτηριστικά ασφαλείας και βασικά γεγονότα και ημερομηνίες της μετάβασης στο ευρώ. Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ευρώ εγκαινιάστηκε στη Ρίγα στις 25 Οκτωβρίου Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τις σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης που ανατέθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών. Από τα τελευταία διαθέσιμα αποτελέσματα (Οκτώβριος 2013) προκύπτει σταθερή πλην όμως συγκρατημένη στήριξη για την εισαγωγή του ευρώ με το 39% των ερωτηθέντων να είναι υπέρ (-1 εκατοστιαία μονάδα σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο 2013). Το επίπεδο ευαισθητοποίησης του κοινού για ζητήματα συναφή με τη μετάβαση στο ευρώ εξακολουθεί να αυξάνεται, με το 72% των ερωτηθέντων να θεωρούν ότι είναι καλά ενημερωμένοι (+2 εκατοστιαίες μονάδες σε σχέση με τα αποτελέσματα του Σεπτεμβρίου και +10 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με εκείνα του Απριλίου-Μαΐου 2013). Επιπλέον, το 94% των Λετονών γνωρίζουν ότι η ημέρα υιοθέτησης του ευρώ είναι η 1η Ιανουαρίου 2014 (+33 εκατοστιαίες μονάδες από τον Απρίλιο-Μάιο). Ωστόσο, οι αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών εξακολουθούν να προβληματίζουν σοβαρά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στη Λετονία (83%). Η Επιτροπή θα διεξαγάγει δημοσκοπήσεις μέσω του Ευρωβαρόμετρου στη Λετονία πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο διπλής κυκλοφορίας, αρχής γενομένης το Δεκεμβρίου Κατά την τελευταία φάση της ενημερωτικής εκστρατείας στη Λετονία θα πρέπει να αρθούν οι εναπομένουσες ανησυχίες σχετικά με την εισαγωγή του ευρώ και να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Για να αντιμετωπισθούν οι επίμονες ανησυχίες για αυξήσεις τιμών κατά την περίοδο της μετάβασης στο νέο νόμισμα, οι πολίτες πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς ως προς τα αποτελέσματα της παρακολούθησης των τιμών και άλλων δραστηριοτήτων ελέγχου. EL 12 EL