10340/16 ΘΚ/νκ 1 DG G 2B

Transcript

1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 15 Ιουνίου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0011 (CNS) 10340/16 FISC 103 ECOFIN 624 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 9432/16 FISC 84 ECOFIN 499 Θέμα: Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής που έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς Πολιτική συμφωνία I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Η πρόταση οδηγίας κατά της φοροαποφυγής (ATAD) παρουσιάστηκε από την Επιτροπή στις 28 Ιανουαρίου 2016, στο πλαίσιο της δέσμης για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής (ATAP). 2. Η πρόταση ATAD αποτελεί ανταπόκριση στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN της 8ης Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση κερδών (BEPS) στο πλαίσιο της ΕΕ (έγγρ /15). Στα συμπεράσματα αυτά, το Συμβούλιο ECOFIN θεώρησε ότι το προτιμώμενο μέσο για την εφαρμογή των συμπερασμάτων του ΟΟΣΑ για την BEPS θα πρέπει να είναι οδηγίες της ΕΕ και κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση, ιδίως όσον αφορά τις δράσεις 2, 3 και 4 του ΟΟΣΑ για την BEPS, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη της το έργο που επιτελέστηκε στο Συμβούλιο στο πλαίσιο του φακέλου της κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας εταιρειών (ΚΕΒΦΕ) κατά τις προηγούμενες Προεδρίες /16 ΘΚ/νκ 1

2 3. Επίσης, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN τονίστηκε η ανάγκη για εξεύρεση «κοινών, πλην όμως ευέλικτων, λύσεων σε επίπεδο ΕΕ» που να συνάδουν με τα συμπεράσματα του ΟΟΣΑ για την BEPS και με τις ελευθερίες που προβλέπει η Συνθήκη για την ΕΕ και εκφράσθηκε η στήριξη του Συμβουλίου για «αποτελεσματική, ταχεία και συντονισμένη εφαρμογή» από τα κράτη μέλη μέτρων κατά της BEPS που θα ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ. Συγχρόνως, ενώ σημειώνεται ότι τα συμπεράσματα του ΟΟΣΑ για την BEPS συχνά προτείνουν διάφορες εναλλακτικές επιλογές, εκτιμάται ότι μια κοινή προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ υπέρ «ορισμένων εναλλακτικών επιλογών» θα «αποβεί επωφελής» από την άποψη της εξασφάλισης της ορθής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς. 4. Για την εξέταση της πρότασης σε τεχνικό επίπεδο πραγματοποιήθηκαν οκτώ συνεδριάσεις της Ομάδας «Φορολογικά Θέματα» (WPTQ). Οι δύο πρώτες (9 και 17 Φεβρουαρίου 2016) αφιερώθηκαν στην τεχνική εξέταση της αρχικής πρότασης της Επιτροπής, ενώ κατά τις έξι τελευταίες (4 Μαρτίου, 18 Μαρτίου, 6 Απριλίου, 15 Απριλίου, 25 Απριλίου και 4 Μαΐου 2016) εξετάσθηκαν μεταγενέστερα σχέδια συμβιβαστικών προτάσεων της Προεδρίας. 5. Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για Φορολογικά Θέματα (HLWP) εξέτασε το αποτέλεσμα αυτής της τεχνικής εργασίας στις 10 Μαΐου Ορισμένες αντιπροσωπίες εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με το αν ορισμένες διατάξεις της πρότασης ήταν έτοιμες από τεχνική άποψη για τη λήψη απόφασης από το Συμβούλιο ECOFIN και αρκετές από τις αντιπροσωπίες αυτές αμφισβήτησαν την ανάγκη για δεσμευτικούς κανόνες ως προς συγκεκριμένες διατάξεις. Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου ανέθεσε στους Ακολούθους για Φορολογικά Θέματα να υποβάλουν τελική συμβιβαστική λύση για τα εκκρεμή ζητήματα πριν από τη συνεδρίαση της ΕΜΑ. Οι Ακόλουθοι για Φορολογικά Θέματα συνεδρίασαν για τον σκοπό αυτό στις 12 και 13 Μαΐου Το αποτέλεσμα των εργασιών αυτών (έγγρ. 8766/16) συζητήθηκε από την ΕΜΑ στις 18 Μαΐου Οι αντιπροσωπίες έθιξαν ζητήματα που επηρεάζουν διάφορες πτυχές της πρότασης. Η Προεδρία ανέθεσε τελικά στους Ακολούθους για Φορολογικά Θέματα να συζητήσουν τα εκκρεμή ζητήματα. 7. Οι Ακόλουθοι για Φορολογικά Θέματα συνήλθαν προς τον σκοπό αυτό στις 19 Μαΐου 2016, με αποτέλεσμα την ενημέρωση του συμβιβαστικού κειμένου της Προεδρίας (έγγρ. 9060/16) και την εξέτασή του κατά τη συνεδρίαση της ΕΜΑ στις 24 Μαΐου 2016, όπου ορισμένες αντιπροσωπίες επανέλαβαν τις θέσεις που είχαν λάβει προηγουμένως /16 ΘΚ/νκ 2

3 8. Η Προεδρία επιδίωξε την επίτευξη γενικής προσέγγισης στο Συμβούλιο ECOFIN της 25ης Μαΐου Διανεμήθηκε νέα συμβιβαστική δέσμη (έγγρ. 9520/16), αλλά δεν ήταν ακόμη δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνία. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου ECOFIN κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα εκκρεμή ζητήματα που πρέπει ακόμη να συζητηθούν πριν από την τελική συμφωνία είναι η εφαρμογή των κανόνων για τις ΕΑΕ εντός της ΕΕ (άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχείο α)) και o πραγματικός φορολογικός συντελεστής ενεργοποίησης (άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β)). 9. Η νέα συμβιβαστική δέσμη που διανεμήθηκε κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου ECOFIN στις 25 Μαΐου αποτέλεσε τη βάση για τις περαιτέρω εργασίες. Μετά τη συνεδρίαση της HLWP στις 3 Ιουνίου και τις διμερείς επαφές με τις αντιπροσωπίες, η Προεδρία υπέβαλε συμβιβαστικά κείμενα για τα ανωτέρω, τα οποία συζητήθηκαν από τους Ακολούθους για Φορολογικά Θέματα στις 13 Ιουνίου 2016 και από την ΕΜΑ στις 15 Ιουνίου Τα αποτελέσματα των εργασιών αυτών εκφράζονται στην ενημερωμένη συμβιβαστική πρόταση της Προεδρίας (έγγρ /16). Ορισμένες αντιπροσωπίες, ωστόσο, εξέφρασαν εναπομένουσες ανησυχίες όσον αφορά τον προτεινόμενο αναθεωρημένο κανόνα εξαίρεσης των ΕΑΕ σε καταστάσεις που παρουσιάζονται εντός της ΕΕ. Κάποιες αντιπροσωπίες ζήτησαν επίσης πρόσθετη ευελιξία όσον αφορά τον κανόνα περιορισμού των τόκων. 10. Η Προεδρία παραμένει αποφασισμένη να επιτύχει πολιτική συμφωνία στη σύνοδο του Συμβουλίου ECOFIN της 17ης Ιουνίου 2016, βάσει του χρονοδιαγράμματος που υποστηρίχθηκε από τα περισσότερα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου ECOFIN της 12ης Φεβρουαρίου 2016 και επιβεβαιώθηκε εκ νέου κατά τη διάρκεια του άτυπου Συμβουλίου ECOFIN της 22ας Απριλίου 2016 στο Άμστερνταμ. Η οδηγία θα μπορέσει να εκδοθεί στη συνέχεια από το Συμβούλιο. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν δώσει ήδη τις γνώμες τους στις 28 Απριλίου και στις 8 Ιουνίου 2016 αντίστοιχα. ΙΙ. ΣΥΜΒΙΒΑΣΤΙΚΗ ΔΕΣΜΗ 11. Η Προεδρία θα υποβάλει στους Υπουργούς συμβιβαστικό κείμενο με δέσμη έξι συγκεκριμένων διατάξεων για τους κανόνες καταπολέμησης της φοροαποφυγής: Κανόνας περιορισμού των τόκων, Φορολόγηση κατά την έξοδο, Ρήτρα μετάπτωσης στο σύστημα πίστωσης φόρου (switch over), 10340/16 ΘΚ/νκ 3

4 Γενικός κανόνας απαγόρευσης των καταχρήσεων, Κανόνας για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες (ΕΑΕ), Ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων. 12. Αναφορικά με τον κανόνα περιορισμού των τόκων (άρθρο 4), έχει ήδη τροποποιηθεί σημαντικά σε σύγκριση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής, προνοώντας για μεγαλύτερη ευελιξία και εξαιρέσεις, ενώ παραμένει συνεπής προς τη δράση 4 της έκθεσης του ΟΟΣΑ για την BEPS. Ως εκ τούτου, η Προεδρία απλώς διευκρίνισε στο κείμενο της αιτιολογικής σκέψης (6) ότι στοχευμένοι κανόνες, όπως εκείνοι που αφορούν την υποκεφαλαιοποίηση, μπορούν να εφαρμοσθούν μόνον επιπλέον της προσέγγισης της «σταθερής αναλογίας» που περιγράφεται στο άρθρο 4, όπως προκύπτει από την έκθεση του ΟΟΣΑ. Κατά τη συνεδρίαση της ΕΜΑ στις 15 Ιουνίου, ορισμένες αντιπροσωπίες ζήτησαν ωστόσο να τους επιτραπεί να χρησιμοποιούν στοχευμένους κανόνες ως υποκατάστατο. Για λόγους εξασφάλισης ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο, ορισμένες αντιπροσωπίες πρότειναν επίσης να ανασταλεί η εφαρμογή του άρθρου 4 έως ότου επιτευχθεί συμφωνία στον ΟΟΣΑ για δεσμευτικό ελάχιστο πρότυπο. Και οι δύο προτάσεις θα δημιουργούσαν νομικές δυσκολίες και συνάντησαν σθεναρή αντίσταση από κάποιες άλλες αντιπροσωπίες, που υποστήριξαν ότι όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο, από το 2019, τον γενικό κανόνα της σύστασης του ΟΟΣΑ (κανόνα της σταθερής αναλογίας), όπως περιλαμβάνεται στο άρθρο 4 της πρότασης ATAD. Μερικές αντιπροσωπίες ζήτησαν πρόσθετη ευελιξία στη ρήτρα κεκτημένων δικαιωμάτων. Συνολικά, η Προεδρία είναι πεπεισμένη ότι έχει επιτευχθεί αποδεκτή ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών απόψεων των κρατών μελών και ότι το συμβιβαστικό κείμενο για το άρθρο αυτό θα πρέπει πλέον να παραμείνει αμετάβλητο. 13. Όσον αφορά τους κανόνες της φορολόγησης κατά την έξοδο (άρθρο 5), τον γενικό κανόνα απαγόρευσης των καταχρήσεων (άρθρο 7) και τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων (άρθρο 10), η Προεδρία σημειώνει ότι τα τρέχοντα κείμενα συγκεντρώνουν ευρεία συναίνεση των αντιπροσωπιών και ότι το σχέδιο δήλωσης του Συμβουλίου για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο ECOFIN της 25ης Μαΐου θα πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής συμφωνίας /16 ΘΚ/νκ 4

5 14. Όσον αφορά τη ρήτρα μετάπτωσης στο σύστημα πίστωσης φόρου (switch over) (άρθρο 6): Κατά τη σύνοδο του Συμβουλίου ECOFIN της 25ης Μαΐου ορισμένες αντιπροσωπίες πρότειναν να διαγραφεί η διάταξη αυτή. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου ECOFIN δήλωσε ότι η ρήτρα μετάπτωσης στο σύστημα πίστωσης φόρου (switch over) συμβάλλει στη συνοχή της δέσμης μέτρων κατά της BEPS και ανέφερε ότι η διαγραφή θα πρέπει να εξετασθεί μόνο εάν είναι δυνατή η επίτευξη τελικής συμφωνίας για μια αποτελεσματική δέσμη που θα αποτελείται από τις πέντε άλλες διατάξεις. 15. Όσον αφορά τον κανόνα για τις ΕΑΕ (άρθρα 8 και 9 και αιτιολογική σκέψη 13), έγιναν ορισμένες σημαντικές τροποποιήσεις στο συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας, βάσει των παρατηρήσεων που διατύπωσαν τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο ECOFIN της 25ης Μαΐου και στη συνέχεια: Φορολογικό επίπεδο ενεργοποίησης (άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β)): προτείνεται εναλλακτικό κείμενο που δεν αναφέρεται σε κατώτατο όριο πραγματικού φορολογικού συντελεστή. Διευκρινίσθηκε ότι αυτή η τροποποίηση δεν μεταβάλλει την αποτελεσματικότητα του κανόνα για τις ΕΑΕ και δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη που το επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον ισοδύναμα κλασματικά κατώτατα όρια (σε σχετικούς ή απόλυτους όρους) κατά τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο. Με βάση τη διευκρίνιση αυτή, οι αντιπροσωπίες ήταν πρόθυμες να αποδεχθούν την προτεινόμενη τροποποίηση υπό πνεύμα συμβιβασμού Κανόνας εξαίρεσης σε καταστάσεις που παρουσιάζονται εντός της ΕΕ (άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχείο α)): έγιναν κάποιες τροποποιήσεις ώστε να επιτευχθεί συμβιβασμός μεταξύ των απόψεων των διαφόρων αντιπροσωπιών. Από τη μια πλευρά, διαγράφηκαν οι όροι «ανάλογο» και «που δικαιολογούν τα εισοδήματα που καταλογίζονται σε αυτήν», οι οποίοι δεν βασίζονται στη νομολογία, και απαλείφθηκε το κριτήριο του κινήτρου («για βάσιμους εμπορικούς λόγους») προκειμένου να δοθεί έμφαση στο κριτήριο της οικονομικής δραστηριότητας. Από την άλλη πλευρά, προστέθηκε και πάλι η δυνατότητα του φορολογουμένου να αντικρούσει το τεκμήριο της ΕΑΕ («σε περίπτωση που ο φορολογούμενος αποδείξει ότι») και το κριτήριο της οικονομικής δραστηριότητας ενισχύθηκε με την προσθήκη της λέξης «ουσιαστικής». Αρκετές αντιπροσωπίες εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με το μαχητό τεκμήριο, ενώ η Νομική Υπηρεσία του Συμβουλίου δήλωσε ότι το βάρος της απόδειξης πρέπει να παραμείνει στη φορολογική διοίκηση λόγω της φύσης του κανόνα για τις ΕΑΕ ο οποίος απαγορεύει τις καταχρήσεις. Συνολικά, η Προεδρία είναι πεπεισμένη ότι έχει επιτευχθεί αποδεκτός και ισορροπημένος συμβιβασμός μεταξύ των διαφορετικών απόψεων των κρατών μελών /16 ΘΚ/νκ 5

6 16. Με βάση τις προσαρμογές του κειμένου που επεξηγούνται ανωτέρω, το σχέδιο δήλωσης του Συμβουλίου σχετικά με τις «ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρίες» και το σχέδιο δήλωσης της Επιτροπής σχετικά με την «πραγματική φορολόγηση», που είχαν κατατεθεί στο Συμβούλιο ECOFIN της 25ης Μαΐου, μπορούν να αποσυρθούν, δεδομένου ότι τα ζητήματα αυτά καλύπτονται πλέον από τις τελευταίες τροποποιήσεις του νομικού κειμένου. Όπως προαναφέρθηκε, εντούτοις, η τρίτη δήλωση σχετικά με τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων παραμένει αναπόσπαστο μέρος της συμβιβαστικής δέσμης. 17. Στην ΕΜΑ οι αντιπροσωπίες χαιρέτισαν ευρέως την προτεινόμενη νέα δέσμη της Προεδρίας που θα υποβληθεί στο Συμβούλιο ECOFIN. Η Τσεχική Δημοκρατία υπενθύμισε την πολιτική επιφύλαξή της επί του φακέλου, ενώ η βρετανική αντιπροσωπία διατήρησε επιφύλαξη κοινοβουλευτικής εξέτασης. ΙΙΙ. ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ 18. Με βάση τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο άτυπο Συμβούλιο ECOFIN στο Άμστερνταμ σχετικά με τα «έγγραφα του Παναμά», η Προεδρία θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερης σημασίας να επιτευχθεί συμφωνία τώρα και όχι αργότερα. Πράγματι, όλα τα κράτη μέλη υποστήριξαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2015 (έγγρ /15), την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του σχεδίου δράσης του ΟΟΣΑ για την BEPS (Οκτώβριος 2015) και μια συντονισμένη εφαρμογή εκ μέρους της ΕΕ θα ήταν προτιμότερη από μεμονωμένες εθνικές λύσεις από την άποψη της εσωτερικής αγοράς. Η Προεδρία είναι επίσης πεπεισμένη ότι η τεχνική εξέταση έχει εξαντλήσει τόσο τις δυσκολίες όσο και τις δυνατότητες πρόσθετης ευελιξίας, δηλαδή ότι περαιτέρω τεχνική εξέταση της πρότασης δεν θα προσθέσει ουσιαστική αξία. Υπό το πρίσμα της συζήτησης στο Συμβούλιο ECOFIN της 25ης Μαΐου και στην ΕΜΑ της 15ης Ιουνίου 2016, η Προεδρία εκτιμά ότι το εξεταζόμενο συμβιβαστικό κείμενο αποτελεί ισόρροπη δέσμη ενόψει πολιτικής συμφωνίας. 19. Καλείται, επομένως, το Συμβούλιο: να καταλήξει σε πολιτική συμφωνία επί της οδηγίας, βάσει του συμβιβαστικού κειμένου που περιλαμβάνεται στο έγγρ /16 FISC 100 ECOFIN 585, με σκοπό να εκδοθεί η οδηγία, μετά την οριστική διατύπωση του κειμένου από τους γλωσσομαθείς νομικούς, ως σημείο «Α» της ημερήσιας διάταξης προσεχούς συνόδου του Συμβουλίου, να καταχωρίσει στα πρακτικά του Συμβουλίου τη δήλωση του Συμβουλίου για τις ασυμφωνίες στη μεταχείριση υβριδικών μέσων που περιέχεται στο έγγρ / /16 ΘΚ/νκ 6