Αναφορές στο Δικταίο από τα αρχεία της Γραμμικής Β γραφής της Κνωσού. Περίληψη
|
|
- Ήφαιστος Βυζάντιος
- 9 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Αναφορές στο Δικταίο από τα αρχεία της Γραμμικής Β γραφής της Κνωσού Περίληψη Του Δρ. Μηνά Τσικριτσή Ερευνητή Αιγαιακών Γραφών Στόχος αυτής της εργασίας είναι να αναδείξει το τοπωνύμιο Δικταίο μέσα από τις πρώτες ιστορικές αναφορές σε αρχεία του 14ου αιώνα π.χ. Το υλικό αντλείται από επιγραφές που έχουν βρεθεί στο αρχείο της γραμμικής Β γραφής της Κνωσού και ο τρόπος αποκωδικοποίησης είναι παγκοσμίως γνωστός από την εποχή της αποκρυπτογράφησης (1952) της γραφής αυτής. Η προσέγγιση αυτή πρωτοτυπεί, αφού δεν στηρίζεται σε μεταγενέστερες αναφορές των ιστορικών χρόνων του 2ου αι. π.χ., στις οποίες γίνεται πολλές φορές σύγχυση, από τους συγγραφείς, μεταξύ Ιερού Άντρου του Διός, Ιδαίου και Δικταίου Άντρου. Παράλληλα, το ενδιαφέρον της λατρείας στο Δικταίο εντοπίζεται σε ένα πλακίδιο από το σπήλαιο που συνδέεται με την λατρεία του χώρου. Στο πλακίδιο αυτό, με αρχαιοαστρονομικές προσεγγίσεις επιβεβαιώνεται μια λατρεία κατά την περίοδο των Ισημεριών. Αιγαιακές Γραφές Στην εικόνα 1 που ακολουθεί παρατηρούμε τα πέντε είδη γραφών που αναπτύσονται σε διάφορες περιοχές του αιγαικού χώρου. Όλες όμως είναι απότοκες της λεγομένης Μινωικής γραφής που ανακαλύφθηκε στην Κρήτη Στην παρούσα μελέτη θα παρουσιάσουμε επιγραφές της γραμμικής Β γραφής. Η Γραμμική Β περιλαμβάνει 89 συλλαβογράμματα και 258 ιδεογράμματα, με μέγεθος συλλαβές. Με βάση τα ευρήματα της γραφής, η γραμμική Β έχει αποκρυπτογραφηθεί το 1952 από τον M. Ventris με τη φιλολογική επεξεργασία από τον J. Chadwick. Είναι γενική παραδοχή ότι η γλώσσα των πινακίδων της Γραμμικής Β είναι ελληνική και θεωρείται ως η πρώτη γραφή του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τα θέματα που καταγράφονται στις πινακίδες της Γραμμικής Β
2 σχετίζονται με μια σχολαστική ανακτορική γραφειοκρατία: Μερικά από τα θέματα αυτά αφορούν: τα προϊόντα που συγκεντρώνονταν στο ανάκτορο. τις ελλείψεις ή απαλλαγές των υπόχρεων εισφορών. τον πολεμικό εξοπλισμό των αποθηκών (ξίφη, ακόντια, βέλη κ.ά). τα σκεύη της καθημερινής ζωής (έπιπλα, αγγεία κ.ά). τις διάφορες μορφές γαιοκτησίας. τις εργασιακές ομάδες ανδρών και γυναικών με τοπωνύμια. τα σύνολα εκτρεφόμενων ζώων, κυρίως, αιγοπροβάτων του ανακτόρου. Η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β το 1952 από τον Μ. Ventris ήρθε να δικαιώσει την ύπαρξη μηνολογίου και εορτολογίου. Στα αρχαιότερα από τα σωζόμενα κείμενα ελληνικής συλλαβογραφικής γραφής του 14ου αιώνα π.χ., η δήλωση χρονικών παραμέτρων (ετήσιων ή μηναίων) κρινόταν, κατά περίπτωση, απαραίτητη για τις ανάγκες της σκοπούμενης συστηματικής καταγραφής και αρχειοθέτησης, μιας και επρόκειτο στην ουσία για "λογιστικά" κατάστιχα των παραγωγικών δραστηριοτήτων και των λογής εμπορικο-οικονομικών δοσοληψιών των ανακτόρων. Παρά την αποσπασματικότητά τους, τα αρχεία Κνωσού πιστοποιούν την ημερολογιακή ρυθμολόγηση του μυκηναϊκού έτους, τον μερισμό του σε μήνες. Οι ονομασίες των μηνών σχηματίζονταν με βάση γεωργικούς και λατρευτικούς λόγους. Στη μελέτη αυτή, ειδικότερα θα επικεντρωθούμε σε αποστολές ελαίου σε ιερά και σχετίζονται με την περιοχή Δίκτη/α που στέλνονται κάποιο μήνα. Πινακίδα με προσφορές λαδιού από την Κνωσό (ΚΝ Fp 1+31) Στην πινακίδα αυτή καταγράφονται προσφορές λαδιού σε διάφορες θεότητες. Η συγκεκριμένη επιγραφή παρουσιάζει ενδιαφέρον, από τη μια γιατί μας δίνει μια εικόνα για το μετρικό σύστημα των Μυκηναίων και για τον τρόπο αναγωγής από μικρότερες σε μεγαλύτερες μονάδες κι από την άλλη για τις θεότητες που αναφέρονται ως αποδέκτες των προσφορών. Στο κείμενο επίσης αναγνωρίζεται ο μήνας Δεύκιος που έγινε η πράξη της αποστολής, ένας κατάλογος αποδεκτών με την αντίστοιχη ποσότητα ελαίου που λαμβάνει καθένας και τελικά, το σύνολο της ποσότητας του ελαίου που διατέθηκε και είναι συνολικά 114 λίτρα. de-u-ki-jo-jo me-no di-ka-ta-jo di-we da-da-re-jo-de pa-de pa-si te-o-i qe-ra-si-ja 1 a-mi-ni-so pa-si te-o-i 2 e-ri-nu 4 47-da-de 1 a-ne-mo i-je-re-ja 4 to-so Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 2
3 Η επιγραφή αυτή έχει 12 σειρές και χωρίζεται σε τρία εννοιολογικά μέρη: α) στην επικεφαλίδα όπου αναγράφεται ο μήνας αποστολής του ελαίου, β) από την 2 η έως την 10 η σειρά αναγράφονται τα ιερά και οι αποδέκτες που στέλνει η Κνωσός, γ) στην 12 σειρά αναγράφεται η συνολική ποσότητα που στάλθηκε Η μετάφραση της παραπάνω μεταγραφής είναι: του Δευκίου μηνός (αποστέλλονται) (ιερό) Δικταίου Δία λάδι 1 (περιοχή) Δαιδολειόνδε λάδι 2 (περιοχή) Πάν λάδι 1 πάνσι θεοίς (όλων των θεών) λάδι 1 Θηρασία (θεά Άρτεμη) λάδι 1 Αμνισός για όλους τους θεούς λάδι 2 Ερινύς λάδι 4 (περιοχή) 47-da λάδι 1 Ιέρεια των ανέμων λάδι 4 τόσο λάδι 3 και 2 και 2 3Χ30 + 2Χ10 + 2Χ2=114 lit St,]] (de-u-ki-jo-jo)- Δεύκιος: «δεῦκος γὰρ τὸ γλυκύ.». Το μήνα αυτό της Κνωσού ετυμολογικά πρέπει να ταυτίσουμε με τον Αύγουστο καθότι δεύκος>γλεύκος>γλυκός μούστος. Η παρατειθένη επιγραφή αναφέρει ποσότητες λαδιού που, κατά τον Δεύκιο μήνα (de-u-ki-jo-jo me-no), στάλθηκαν από τις αποθήκες του ανακτόρου στον Δικταίο Δία (di-ka-ta-jo di-we), στο ιερό Δαιδάλειον (da-da-re-jo-de=δαιδαλείονδε), στους Πάντες θεούς (pa-si-te-o-i), της Αμνισού (a-mi-ni-so pa-si-te-o-i), στην Ερινύα (e-ri-nu) κ.α., ενώ ως στερνός αποδέκτης προσφοράς παρατίθεται η Ανέμων Ιέρεια (a-ne-mo i-je-re-ja). Για την περιοχή di-ka-ta-jo di-we ο μελετητής J. Hooker 1, αναφέρει: Οι δύο λέξεις στο στίχο 2, αντιπροσωπεύουν το Δικταίωι Δι εί «στον Δικταῖο Δία»: έκφραση που δείχνει ότι την εποχή σύνταξης αυτού του κειμένου είχε ήδη συντελεστεί κάποιος βαθμός αφομοίωσης ανάμεσα στην ελλαδική και τη μινωική λατρεία. Το «Δικταῖος Ζεύς» ίσως υποδηλώνει τον Δία που είχε τόπο λατρείας το όρος Δίκτη ή τον Δία που κυβερνάει τη Δίκτη σαν μια από τις ειδικές περιοχές κυριαρχίας του. Ένα επιπλέον στοιχείο που μπορεί να επιβεβαιώσει την περιοχή του Δικταίου είναι η θέση της αναφοράς στον Δικταῖο Δία στην αρχή της επιγραφής των αποστολών ελαίου, στα ιερά. Συνηθίζεται, στις περισσότερες επιγραφές, οι γραφείς να αναφέρουν τα τοπωνύμια είτε από τα υψηλότερα σημεία είτε με την σειρά από ανατολή προς δύση. Έτσι επιβεβαιώνεται ότι η αναφορά στον Δικταῖο Δία πρέπει να ταυτιστεί με το υψίπεδο στην περιοχή του Λασιθίου, με την ψηλότερη κορυφή που είναι ο Εντίχτης η αρχαία Δίκτη. Έτσι ξεκινά από το Ανατολικό μέρος και πιθανά στο υψηλό σημείο το ιερό Δικταῖο Δία και ερχόμενος προς την Κνωσό αναφέρει την Αμνισό και άλλες θέσεις σε κοντινότερες θέσεις στο ανάκτορο. Έτσι θεωρούμε ότι σωστά πριν 20 χρόνια ο M. Popham 2 τοποθέτησε στο σπήλαιο του Ψυχρού το ιερό του Δικταίου Διός. 1 J. Hooker Εισαγωγή στη Γραμμική Β, Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1994, σελ M.Ruiperez, J. Melena, Οι Μυκηναίοι Έλληνες, Αθήνα 1996, σελ122. Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 3
4 Στη συνέχεια παραθέτουμε και άλλους μήνες και αναφορές που σχετίζονται με την περιοχή της Δίκτης: Di]]( (di-wi-jo-jo)- Δί#ιος: Αναφέρεται σε επιγραφή από την Κνωσό (ΚΝFp 5.1). Στην Κνωσό ο ΔίFιος μήνας πρέπει να σχετιζόταν με τη βασική γιορτή του Δία, λατρευόμενου και ως Δικταίου (di-ka-ta-jo di-we), ταυτιζομένου με τον νεαρό μινωικό βλαστικό θεό. Στο ημερολόγιο της Βιθυνίας ο ΔίFος αντιστοιχεί στο μήνα Φεβρουάριο. Στην επιγραφή αυτή αποστέλλεται λάδι στη Θηρασία και σε όλους του θεούς. ο Δί#ιος, αντίστοιχα με τη θέση του κορυφαίου των θεών στο ολυμπιακό πάνθεο, εμφανίζεται σε περισσότερα τοπικά ημερολόγια, όπως της Μακεδονίας, της Αιτωλίας, της Λέσβου κ.ά. και ταυτίζεται με το μήνα Οκτώβριο. nnw<] (ka-ra-e-ri-jo)- Κλαέριος: Ο Κλάριος, αν ευσταθεί τούτη η μεταγραφή του, θα έβρισκε τον αντίστοιχό του στον μήνα Κλαριών της Εφέσου. Είναι γνωστό το επίθετο του Απόλλωνα Κλάριος, όπως και του Δία στην Τεγέα, προς τιμή του οποίου γινόταν μεγάλη γιορτή πιθανόν κατά το μήνα Σεπτέμβριο. Στην επιγραφή αυτή εκτός την πρώτη σειρά που αναφέρεται ο μήνας Κλαέριος στη δεύτερη σειρά έχουμε την περιοχή Δίκτα με το επίθημα δε (Δικτάδε) που μας προσδιορίζει τον τόπο αποστολής του ελαίου. Έτσι, εκτός της αναφοράς στον Δικταίο Δία είναι πιθανό να υπάρχει και μια πόλη η περιοχή με τοπωνύμιο Δίκτη. Η αποσπασματική επιγραφή KN 866 F2 που ακολουθεί, μας επιβεβαιώνει ότι υπάρχει -ni-jo di-ka-ta-de Σύκα 10 ma-sa-- πιθανόν πόλη, αφού αποστέλλονται 10 μονάδες ξερά σύκα που αντιστοιχούν σε όγκο 900 λίτρα. Στο αριστερό μέρος της επιγραφής διασώζονται οι δύο συλλαβές -ni-jo που ίσως να αντιστοιχούν στο τοπωνύμιο [ko-ro]-ni-jo και ακολουθεί το τοπωνύμιο Δίκτα. Μία άλλη επιγραφή από την Κνωσό η ΚΝ 5467fr, που ακολουθεί, μας αναφέρει στην πρώτη σειρά την περιοχή di-ka-ta- που αποστέλλονται πιθανό λάδι και στην δεύτερη σειρά την λέξη i-je-ro =Ιερό di-ka-ta-de [ de/ i-je-ro Λάδι Τα επόμενα αποσπάσματα πινακίδων από την Κνωσό αναφέρονται και πάλι στην περιοχή di-ka-ta-de = προς την Δίκτα. Ενώ η ΚΝ 7509 fr εκτός το τοπωνύμιο di-ka-ta-de στη δεύτερη γραμμή αναφέρει μια οφειλή από κύπαρο 6 μονάδες. Χ7955 di-ka-ta-de [ ΚΝ 7509 r di-ka-ta-de [ - ro Kύπερον o 6 Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 4
5 Ολοκληρώνοντας τις αναφορές για την Δίκτη στα αρχεία της Κνωσού του 14 ου αι. π.χ εντοπίσαμε στο Μέγα ετυμολογικό λέξικό την πιθανή ετυμολογία της λέξης Δίκτη, που την συσχετίζει με το τίκτω και την γέννηση του Δία Μεγ.Ετυμ.Λεξ 276,16 «Δίκτῳ ἐν εὐώδει ὄρεος σχεδὸν Ιδαίοιο. Απὸ τοῦ τὸ Δίκτον. Εἴρηται παρὰ τὸ τέκω τίκτω, τίκτα τὶς οὖσα, ἀπὸ τοῦ ἐκεῖ τεχθῆναι τὸν Δία.» Αστρονομικές επιβεβαιώσεις για την Ισημερία στο Δικταίο Θεωρούμε ότι οι Μινωίτες, από τα παρατήριά τους στα ιερά κορυφής, αντιλαμβάνονταν πως ο ουράνιος θόλος, μαζί με την αστρική του διακόσμηση, έπρεπε να είναι μια τέλεια ουράνια σφαίρα, η οποία κλίνει και περιστρέφεται γύρω από τη Γη μια φορά την ημέρα. Θα έπρεπε να θεωρούν ότι μέρος της ουράνιας σφαίρας είναι πάντα τοποθετημένο πίσω από το δυτικό ορίζοντα, ενώ το άλλο μέρος προβάλλει πάντα στην ανατολή. Αυτό το φαινόμενο της ανατολής ενός αστερισμού λίγο πριν από την ανατολή του Ηλίου και της ταυτόχρονης δύσης ενός άλλου αστερισμού σε χαρακτηριστικά εποχιακά σημεία εορτών (όπως Ισημερίες και Ηλιοστάσια) εντοπίζουμε ότι απεικονίστηκαν σε κάποια ευρήματα. Χαρακτηριστικά, το πλακίδιο από το Ψυχρό και τον κυλινδρικό σφραγιδόλιθο από τη Σαλαμίνα της Κύπρου έχουν ίδιο αστρονομικό θεματολόγιο, που επιβεβαιώνει το γεγονός της ισημερίας. Ο εγχάρακτος σφραγιδοκύλινδρος του 15 ου αιώνα προέρχεται από την Σαλαμίνα της Κύπρου, στο ανάπτυγμά του εμφανίζει, όπως προαναφέραμε, στην άνω αριστερή πλευρά τον ηλιακό δίσκο και στην άνω δεξιά πλευρά μπροστά από τον αστερισμό των Ιχθύων το σύμβολο της Σελήνης. Στο υπόλοιπο μέρος διακρίνουμε ένα πλήθος αστεριών και αστερισμών. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι να εντοπίσουμε πότε εμφανίζεται, πριν από την ανατολή στον ουρανό ο παρατηρούμενος σε αυτή την απεικόνιση συνδυασμός ενός πουλιού με τους Ιχθύες. Είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί προσδιορίζουν το χρόνο με βάση την ανατολή κάποιου αστερισμού ή ενός χαρακτηριστικού αστεριού ακριβώς πριν από την ανατολή του ηλίου, όπως οι Αιγύπτιοι που παρατηρούσαν το Σείριο 3. Στον παρατιθέμενο αστρονομικό χάρτη που δημιουργήσαμε παρατηρούμε, σε γεωγραφικές συντεταγμένες της Κρήτης, την εικόνα του ουρανού με τους γνωστούς αστερισμούς του λίγο πριν από την ανατολή του Ηλίου, στις 21 Σεπτεμβρίου του έτους 1600 π.χ. 3 Ο Σείριος στους Αιγυπτίους ήταν γνωστός με το όνομα Σώθις, εμφανίζεται στην ουράνια σφαίρα ακριβώς πριν την ανατολή του Ήλίου, κατά την εποχή που αρχίζει η ετήσια πλημμύρα στο Δέλτα του Νείλου. Στον Ησίοδο αναφέρεται με το όνομα: ο καίων, ο φλέγων. Το φαινόμενο της διαμόρφωσης της μεγάλης ζέστης που είχε αποτέλεσμα τη νωθρότητα στους ανθρώπους κατά τον Ιούλιο συνδέθηκε με την ανατολή του Σειρίου με το Ήλιο από τους αρχαίους Έλληνες, τους Αιγυπτίους και τους Ρωμαίους, το αποκαλούσαν Κυνικά τραύματα. Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 5
6 Την περίοδο αυτή, είναι γνωστό ότι, ο πολικός βορράς έχει μετατοπιστεί και δεν δείχνει τον σημερινό πολικό αστέρα, αλλά είναι κοντά στον α του Δράκοντα. Την εποχή αυτή, με την ανατολή του Ήλιου ανατέλλει ο αστερισμός του Κόρακα 4 και δύει ο αστερισμός των Ιχθύων. Το φαινόμενο αυτό είναι μοναδικό στο χάρτη του ουρανού και δεν συμβαίνει σε καμιά άλλη περίοδο των ηλιοστασίων παρά μόνο στις ισημερίες. Αυτή η σύμπτωση δεν μπορεί να είναι τυχαία, και πιστεύουμε ότι οι Κυπρο-Μινωίτες αποτυπώνουν με αυτό τον τρόπο την εορτή της ισημερίας. Σ αυτόν τον ουράνιο χάρτη αποτυπώσαμε επίσης τις πιθανές σχετικές θέσεις των άλλων αστερισμών που εμφανίζονται στο σφραγιδοκύλινδρο από τη Σαλαμίνα. Τέλος, συσχετίζοντας τους αστρονομικούς χάρτες με το σφραγιδοκύλινδρο της Σαλαμίνας και το πλακίδιο από το Ψυχρό, διαπιστώνουμε ότι έχουν κοινό αστρονομικό θέμα που πρέπει να σχετίζεται με την Ισημερία στις 21 Σεπτεμβρίου του 1600 π.χ. Στο παρατιθέμενο δίπλα χάλκινο αναθηματικό πλακίδιο παρατηρούμε την τριπλή παρουσία των κεράτων καθοσίωσης μαζί με κάποια δρώμενα που θα σχολιάσουμε παρακάτω. 4 Ο αστερισμός του κόρακος (Corvus) αναφέρεται στον κατάλογο της «Μαθηματικής Συντάξεως» του Πτολεμαίου. Ο αστερισμός αυτός περιλαμβάνει 17 ορατά άστρα στο μάτι. Μεσουρανεί την 11 ώρα το βράδυ της 20ης Μαρτίου. Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 6
7 Το ενδιαφέρον όμως εντοπίζεται στην ύπαρξη, αμέσως κάτω από την εικόνα του ηλίου, ενός πουλιού που μοιάζει με κουρούνα, ένα είδος κορακιού, που έχει μπροστά από το ράμφος του ένα οβάλ αντικείμενο και χαμηλότερα παρατηρούμε ένα ψάρι. Ο συνδυασμός του ιπτάμενου πουλιού μαζί με ένα παράξενο αντικείμενο, που μοιάζει δοχείο με κέρατα, εικονίζεται στο παρατιθέμενο σφραγιστικό αποτύπωμα από τα Χανιά, το οποίο ίσως να συνδέεται με αστερισμό. Η υπόθεση αυτή μπορεί να τεκμηριωθεί, αν ανατρέξουμε στο χάρτη του ουρανού και παρατηρήσουμε τον αστερισμό μπροστά από τον αστερισμό του Κόρακα. Στον παρατιθέμενο ουράνιο χάρτη βλέπουμε μπροστά από τον Κόρακα να υπάρχει ένας αστερισμός με οκτώ φωτεινά άστρα με τη μορφή δοχείου-ποτηριού με το όνομα Κρατήρ. Την εικόνα της παρουσίας ενός πουλιού με την παράλληλη ύπαρξη ενός ψαριού και σε άλλα αντικείμενα θα πρέπει να την αποδίδουμε στην Φθινοπωρινή ισημερία. Θεωρούμε ότι η συνύπαρξη του ηλίου και της Σελήνης σε συνδυασμό με την ανατολή του αστερισμού του Κόρακα και την παράλληλη δύση του αστερισμού των Ιχθύων, που ευρίσκονται μαζί και στο πλακίδιο, επιβεβαιώνει την άποψη μας ότι και το εύρημα αυτό αναφέρεται στη Φθινοπωρινή ισημερία. Στο πλακίδιο από το Ψυχρό τριπλή είναι η παρουσία των αξία te. Το σύμβολο αποκαλούμενων κεράτων καθοσιώσεως που φέρουν εντός τους το σύμβολο της γραμμικής Α και Β γραφής, γνωστό με συλλαβική όμως της γραμμικής που ομοιάζει με τα κέρατα λατρείας έχει φωνητική αξία ma. Ο συνδυασμός των παραπάνω δύο συμβόλων μας δίνει την λέξη ma-te = Μάτερ. Έτσι, με τον τρόπο αυτό, στο πλακίδιο ο Μινωίτης αποτυπώνει τη μητέρα φύση σε τρία επίπεδα (στον ουρανό, στη Γή και στη θάλασσα). Στο κέντρο του πλακιδίου παρατηρούμε το ιερό δένδρο, τοποθετημένο σε μια βάση, ενώ δεξιά του μια μορφή φαίνεται να συμμετέχει με ένα χορό και κάτω από το χέρι της παρατηρούμε τα δυο c ^: Ì συλλαβογράμματα της γραμμικής Α, με φωνητική αξία Fere-, ή-re-fe πιθανόν ΡέFη εκφράζοντας το όνομα της θεάς Ρέας μητέρας του Διός. Συμπερασματικά, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η εμφάνιση των κεράτων λατρείας σε διάφορα αφιερωματικά αντικείμενα λατρείας δηλώνει την παρουσία της Μητέρας φύσης, η οποία θεωρείτο η γενεσιουργός δύναμη της φύσης. Αντίθετα, ο Ήλιος με τις ακτίνες του για τον Μινωίτη πρέπει να ήταν η γονιμοποιός δύναμη και η ύπαρξη της Σελήνης να σχετίζεται με την ερωτική περιπέτεια. Το σκηνικό αυτό στις μινωικές απεικονίσεις συντελείται ερωτικά μεταξύ ανδρός και γυναικός στο γήινο επίπεδο σαν μια επίκληση για την ουράνια ευταξία. Τα επιδιωκόμενα με τις τελετουργικές πράξεις μίμησης αποτελέσματα (γονιμότητα, ευταξία στη φύση κ.λπ.) αποδιδόταν τόσο στη μαγική δύναμη, όσο και στη θεϊκή επέμβαση. Τα όρια μεταξύ τελετουργικού και μαγικού ήταν ρευστά. c Ì Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 7
8 Η εμφάνιση και συσχετισμός Ηλίου-Σελήνης που παρατηρούμε στην εικόνα 2 υπάρχει και στα σφραγιστικά δακτυλίδια από την Τίρυνθα και τις Μυκήνες, μας επιβεβαιώνει την χρονική περίοδο που έχουμε Ισημερίες. Ένα άλλο στοιχείο που εμφανίζεται στην εικόνα 2 είναι ο αριθμός των γραμμών που έχουν χαραχθεί στο πλάι της εικονιζόμενης παράστασης. Αν υποθέσουμε αναλογικά ένα αριθμό παυλών-χαράξεων στην δεξιά και κάτω περιοχή του πλακιδίου που έχουν φθαρεί, προσδιορίζουμε συνολικά περίπου 183 χαράξεις. Αν θεωρήσουμε ότι η κάθε χάραξη αντιστοιχεί σε μια μέρα, τότε ο αριθμός 183 μέρες αντιστοιχεί στην περίοδο από την Εαρινή έως την Φθινοπωρινή Ισημερία. Δηλαδή την περίοδο από την αναγέννηση(21 Μαρτίου) μέχρι και το θάνατο(22 Σεπτεμβρίου) της φύσης. Η εικονιζόμενη λατρεία κατά τις Ισημερίες, ίσως σχετίζονται με την λατρεία του μινωικού βλαστικού θεού (Βελχάνος 5 ), που θυσιάζεται και ξαναγεννιέται σε αυτές τις χρονικές περιόδους. Έτσι τη Μυκηναϊκή περίοδο είναι πιθανό η λατρεία της γέννησης του Δικταίου Δία να συσχετισθεί με την γέννηση του Μινωικού βλαστικού θεού, στον ίδιο χώρο του Δικταίου άντρου. Τέλος, στο πλακίδιο της εικόνας 2, παρατηρούμε και άλλη μια πιθανή αστρονομική αναφορά. Στο κάτω μέρος της παρατηρούμενης εικόνας 2 εμφανίζεται ένα δένδρο πάνω σε μια βάση με δύο εξάδες κλαδιών που, ενώ θα έπρεπε να τείνουν προς τα πάνω, έχουν μια εικόνα πτώσης και μαρασμού, στοιχείο που δεν συνάδει στο παρατηρούμενο λατρευτικό σκηνικό. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι αφού το κάθε κλαδί έχει την εμφάνιση μηνίσκου, όπως έχουμε και σε άλλες παραστάσεις που εκφράζουν τον σεληνιακό μήνα των 29,5 ημερών. Τότε η παράσταση του δέντρου εκφράζει το σεληνιακό έτος 354 ημερών (12 μηνίσκοι Χ29,5). Αν στο έτος αυτό προστεθούν οι 11 γραμμές που βρίσκονται στην προέκταση της κορυφής του δέντρου και στη βάση των κεράτων καθοσιώσεως τότε η παράσταση αυτή μας δηλώνει το ηλιακό έτος των 365 ημερών (354+11). Έτσι, στο πλακίδιο αυτό, εκτός της εμφάνιση των Ισημεριών, παρουσιάζονται επιπλέον το σεληνιακό και το ηλιακό έτος μέσα στο οποίο έχουμε τα λατρευτικά δρώμενα στις δύο Ισημερίες. Συμπερασματικά, με βάση τις επιγραφές που μελετήθηκαν και το πλακίδιο με την αστρονομική πληροφορία που περιέχει, μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι στην περιοχή του Λασιθίου υπήρχε πόλις Δίκτα/η και ιερό αφιερωμένο στον Δικταῖο Δία. 5 Λεξ. Ησυχίου (315,1)«Γελχάνος ὁ Ζεύς, παρὰ Κρησίν» (Βελχάνος Η λατρεία της βλαστικής θεότητας των Μινωιτών πιθανόν διαχωρίστηκε ή αντικαταστάθηκε στα μυκηναϊκά από το Δικταίο Δία, χωρίς, όμως, και να αποβάλει το συμβολισμό που φανερώνει το βλαστικό χαρακτήρα της. Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 8
9 Αναφορά που δείχνει από τον 14 ο αι. π.χ είχε συντελεστεί κάποια αντικατάσταση λατρείας με το μινωικό Δία που οι Κρήτες τον θεωρούσαν μέγιστο Στρατηγό με όνομα Πίκος 6 και θεοποιήθηκε «Δικταῖος Ζεύς» ίσως υποδηλώνει τον Δία που είχε τόπο λατρείας το όρος Δίκτη ή τον Δία που γεννήθηκε στη Δίκτη και πιθανόν ήταν μια από τις ειδικές περιοχές καταγωγής και κυριαρχίας του. 6 Διόδωρος Σικελιώτης «Πῖκος [ὁ καὶ Ζεύς], ὃν καὶ Δία καλοῦσι περὶ οὗ συνεγράψατο Διόδωρος ὁ σοφώτατος χρονογράφος. [Excerpta ex Ioannis Chronicis apud Cramer. Anecd. Paris. vol. 2, p. 236, 9 20; cf. Ioannis Antiocheni fragm. Müller IV p. 542 et edit. Bonn. Malalae p. 20.]» Δρ. Μηνάς Τσικριτσής Ερευνητής Αιγαιακών Γραφών 9
ΟΙ ΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ Όταν οι μαθητές δημιουργούν
ΟΙ ΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ Όταν οι μαθητές δημιουργούν ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στην Α τάξη Γυμνασίου, οι μαθητές μας
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ Σας καλωσορίζουμε στο AVRA IMPERIAL BEACH RESORT & SPA και σας ευχόμαστε καλή διαμονή. Το AVRA IMPERIAL BEACH RESORT & SPA βρίσκεται στο Κολυμπάρι της υτικής Κρήτης, ιστορική
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ. Αξιώτης Αλέξανδρος. Μάθημα: Το Αιγαίο και η Μεσόγειος κατά την 2 η χιλιετία π.χ.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Αξιώτης Αλέξανδρος Μάθημα: Το Αιγαίο και η Μεσόγειος κατά την 2 η χιλιετία π.χ. Διδάσκων: Βλαχόπουλος Α. Χάρτης της Αιγύπτου. Ο Θεός Ρα. Αιγυπτιακή
Πρώτες Μορφές Γραφής
Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Σχολικό έτος: 2013-2014 Ερευνητική Εργασία Α Λυκείου Ιστορία της Γραφής Πρώτες Μορφές Γραφής Εργάστηκαν οι μαθητές: Ευγενία Πονηρού, Σάββας Παπαευαγγέλου,
Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.
Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Σε παραστάσεις τοιχογραφιών και σφραγίδων απεικονίζονται μόνο τελετουργικοί χοροί. 2. Κατά την Ύστερη Εποχή
Ιανουάριος Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΝΙΔΙΟΥ Ε - ΣΤ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2015 Στην ελληνική μυθολογία ο Ήλιος ήταν προσωποποιημένος ως θεότητα που οδηγούσε το πύρινο άρμα του στον ουρανό. Σαν πλανήτης είναι ο αστέρας του ηλιακού συστήματος
15 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας και Διαστηµικής 2010 Θέµατα για το Γυµνάσιο
15 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας και Διαστηµικής 2010 Θέµατα για το Γυµνάσιο 1.- Από τα πρώτα σχολικά µας χρόνια µαθαίνουµε για το πλανητικό µας σύστηµα. Α) Ποιος είναι ο πρώτος και
Αναρτήθηκε από τον/την Βασιλειάδη Γεώργιο Τρίτη, 26 Μάρτιος :23 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 26 Μάρτιος :25
Στη μία το μεσημέρι της Τετάρτης 20 Μαρτίου άρχισε και επίσημα η Άνοιξη του 2013 στο βόρειο ημισφαίριο, στο οποίο ανήκει και η χώρα μας. Η αρχή της άνοιξης, από αστρονομική πλευρά, συμπίπτει με την εαρινή
Η κατακόρυφη ενός τόπου συναντά την ουράνια σφαίρα σε δύο υποθετικά σηµεία, που ονοµάζονται. Ο κατακόρυφος κύκλος που περνά. αστέρα Α ονοµάζεται
Sfaelos Ioannis Τα ουράνια σώµατα φαίνονται από τη Γη σαν να βρίσκονται στην εσωτερική επιφάνεια µιας γιγαντιαίας σφαίρας, απροσδιόριστης ακτίνας, µε κέντρο τη Γη. Τη φανταστική αυτή σφαίρα τη λέµε "ουράνια
ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ! ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΤΣΙΑΒΑ ΚΑΙ ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗ
ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ! ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΤΣΙΑΒΑ ΚΑΙ ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΗ ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ως Ηλιακό Σύστημα θεωρούμε τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα που συγκρατούνται σε τροχιά γύρω του χάρις στη βαρύτητα, που σχηματίστηκαν
Χρήση. Αποκρυπτογράφηση
Εύρεση Ανακαλύφθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Κνωσό από τον Άρθουρ Έβανς, που την ονόμασε έτσι επειδή χρησιμοποιούσε γραμμικούς χαρακτήρες (και όχι εικονιστικούς, όπως η μινωική ιερογλυφική γραφή)
της Φωτιάδου Χαρούλας - Μαρίας
της Φωτιάδου Χαρούλας - Μαρίας Κρητικές Γραφές Κρητική Ιερογλυφική Γραμμική Γραφή Α Γραμμική Γραφή Β Παλαιοανακτορική Περίοδο ως και την Α Νεοανακτορική Περίοδο (2000 1700 π.χ.) Κρήτη (Κνωσός, Μάλια, Φαιστός)
Η αναζήτηση της Λαβύρινθου
Η αναζήτηση της Λαβύρινθου του Δρ. Γκάρεθ Όουενς ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης από το 2010 έχει ανπατύξει συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης σε θέματα της Μινωικής Κρήτης όπως «Λαβύρινθος» και «Ο Δίσκος
Πρόγραμμα Παρατήρησης
Πρόγραμμα Παρατήρησης Η αναζήτηση του ζοφερού ουρανού Άγγελος Κιοσκλής Οκτώβριος 2005 ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ * η παρατήρηση πραγματοποιείται κατά προτίμηση όταν η Σελήνη δεν εμφανίζεται στον ουρανό, διότι
Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28
Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,
Καθορισμός ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Σχολικό έτος 2013-14 Καθορισμός ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ ΜΑΡΙΟΣ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Τάξη : Α1 ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ: Η γιορτή και ο υπολογισμός της ημερομηνίας
Τεύχος B - Διδακτικών Σημειώσεων
Τεύχος B - Διδακτικών Σημειώσεων ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Δημήτρης Δεληκαράογλου Αναπλ. Καθ., Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Επισκ.
ΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
ΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ Στράτος Θεοδοσίου Αναπληρωτής καθηγητής Τμήμα Φυσικής Πανεπιστήμιο Αθηνών Τομέας Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής Tο ημερολογιακό ζήτημα από την άποψη
Υπολογιστικά Συστήματα της Αρχαιότητας. Μηχανισμός των Αντικυθήρων Άβακας Κλαύδιος Πτολεμαίος Ήρωνας Αλεξανδρινός Το Κόσκινο του Ερατοσθένη
Υπολογιστικά Συστήματα της Αρχαιότητας Μηχανισμός των Αντικυθήρων Άβακας Κλαύδιος Πτολεμαίος Ήρωνας Αλεξανδρινός Το Κόσκινο του Ερατοσθένη Μηχανισμός των Αντικυθήρων Κατασκευή μηχανισμού : 2 ος 1 ος αιώνας
Εισαγωγή στην Αστρονοµική Παρατήρηση. Ανδρέας Παπαλάμπρου Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας Ωρίων 20/5/2009
Εισαγωγή στην Αστρονοµική Παρατήρηση Ανδρέας Παπαλάμπρου Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας Ωρίων 20/5/2009 1 Ερασιτεχνική Αστρονομία Μια ενασχόληση που αρχίζει από απλό χόμπι... & φτάνει έως συμβολή σε επιστημονικές
Η Μεγάλη Νύχτα. Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και τα Χριστούγεννα. Η Μεγάλη Νύχτα του Διονύση Π. Σιμόπουλου 1/5
Η Μεγάλη Νύχτα του Διονύση Π. Σιμόπουλου 1/5 Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και τα Χριστούγεννα Η Μεγάλη Νύχτα Του Διονύση Π. Σιμόπουλου Διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου Η νύχτα της ερχόμενης Πέμπτης, 22 Δεκεμβρίου,
Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.
Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ Η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι κύκλος αλλά έλλειψη. Αυτό σηµαίνει πως η Σελήνη δεν απέχει πάντα το
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ Η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι κύκλος αλλά έλλειψη. Αυτό σηµαίνει πως η Σελήνη δεν απέχει πάντα το ίδιο από τη Γη. Τα δύο σηµεία που έχουν ενδιαφέρον
Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ...
Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου 1) Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο κατά την εποχή του χαλκού: Α.. Β.. Γ... 2) Επιλέξτε ποιες λέξεις της στήλης Β
Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες
Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες μορφές (ήλιος, σελήνη, αστέρια, κ.ά) και σε ένα μέρος
Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.
Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία
Η Γη είναι ένας πλανήτης που κατοικούν εκατομμύρια άνθρωποι, αλλά και ο μοναδικός πλανήτης στον οποίο γνωρίζουμε ότι υπάρχει ζωή.
Το Ηλιακό Σύστημα. Ήλιος Ο Ήλιος είναι ο αστέρας του Ηλιακού μας Συστήματος και το λαμπρότερο σώμα του ουρανού. Είναι μια τέλεια σφαίρα με διάμετρο 1,4 εκατομμύρια χμ. Η σημασία του Ήλιου στην εξέλιξη
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΑΡΧΑΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΟΣΤΡΑΚΑ ΠΗΛΙΝΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ Μεσοποταμία-Σουμέριοι Μέσα 4ης χιλιετίας π.χ. Σφηνοειδής γραφή Τρόπος γραφής που
Ο ΘΕΟΣ ΗΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΖΤΕΚΟΙ ΙΝΚΑΣ
Ο ΘΕΟΣ ΗΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΖΤΕΚΟΙ ΙΝΚΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΜΑΚΟΛΑΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 14/3/2014 1 Ο ΗΛΙΟΣ ΜΑΣ Ο Ήλιος είναι ένα άστρο, όμοιο με τα υπόλοιπα
Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες
Μυκηναϊκή θρησκεία Τα στοιχεία που διαθέτουμε για αυτήν προέρχονται: 1.Από την εικονογραφία σφραγιστικών δακτυλιδιών, σφραγίδων, τοιχογραφιών και αντικειμένων μικροτεχνίας (ελεφαντουργίας κλπ). Κεντρική
Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ.
Μινωικός πολιτισμός Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Στην ανάπτυξή του συντέλεσαν το εύκρατο - θερμό κλίμα, το εύφορο έδαφος, η μακροχρόνια
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
e-learning στην Αρχαιοαστρονομία (Επίδραση αστρονομίας στους πολιτισμούς και Εκμάθηση ψηφιακών τεχνικών)
(σύντομα δημοσιοποιούνται τα νέα Πιστοποιημένα Προγράμματα δια βίου του Παν/μιου Αιγαίου στο https://e-epimorfosi.aegean.gr. Σας προωθούμε εκ των προτέρων ενημέρωση σχετικά με το πρόγραμμά μας) e-learning
Αφροδίτη, Κρόνος, Ερμής, Ουρανός, Δίας, Ποσειδώνας, Άρης
Αφροδίτη, Κρόνος, Ερμής, Ουρανός, Δίας, Ποσειδώνας, Άρης Το χρώμα της Αφροδίτη είναι κίτρινο προς κόκκινο. Το μέγεθός της είναι 9,38-10 χλ. Η απόσταση από τη γη είναι 41.400.000 χλ. Δεν είναι αρκετή απόσταση
4/11/2018 ΝΑΥΣΙΠΛΟΙΑ ΙΙ ΓΈΠΑΛ ΚΑΡΑΓΚΙΑΟΥΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ. ΘΕΜΑ 1 ο
ΝΑΥΣΙΠΛΟΙΑ ΙΙ ΓΈΠΑΛ 4/11/2018 ΚΑΡΑΓΚΙΑΟΥΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ 1 η ΟΜΑΔΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Κεφάλαιο 2 ο Συστήματα αστρονομικών συντεταγμένων και χρόνος ΑΣΚΗΣΗ 1 η (α) Να εξηγηθεί γιατί το αζιμούθιο της ανατολής και της δύσεως του Ηλίου σε ένα τόπο,
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. Τάξη Α Γυμνασίου. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:...
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Τάξη Α Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:... Επιμέλεια: Σοφία Τουμασή Μέρος Α : Να απαντήσεις υποχρεωτικά και στις τρεις (3) ερωτήσεις. 1.α) Να γράψεις
Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από
ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Ο Ιπποκράτης υποστηρίζει πως η τροφή μπορεί να γίνει και φάρμακο. Τα βότανα χρησιμοποιήθηκαν σε θεραπευτικές πρακτικές ως φαρμακευτικά είδη αλλά και ως φορείς της θεϊκής ευλογίας. Οι
Β.Π. Ουράνιος Ισηµερινός Ν.Π.
Β.Π. Ουράνιος Ισηµερινός Ν.Π. Ανάδροµη Φορά Ορθή Φορά Η ορθή και ανάδροµη φορά περιστροφής της Ουράνιας Σφαίρας, όπως φαίνονται από το Βόρειο και το Νότιο ηµισφαίριο, αντίστοιχα Κύκλος Απόκλισης Μεσηµβρινός
ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Διαβάστε προσεκτικά τις κάτωθι Οδηγίες για την συμμετοχή σας στην 1 η φάση «Εύδοξος»
ΠΡΟΣΟΧΗ: Διαβάστε προσεκτικά τις κάτωθι Οδηγίες για την συμμετοχή σας στην 1 η φάση «Εύδοξος» Για να θεωρηθεί έγκυρη η συμμετοχή σας στην 1 η φάση, θα πρέπει απαραίτητα να έχετε συμπληρώσει τον πίνακα
Ίωνες Φιλόσοφοι. Οι σημαντικότεροι Ίωνες φιλόσοφοι επιστήμονες
Ίωνες Φιλόσοφοι Η απλή ενατένιση του ουρανού, με το πλήθος των εντυπωσιακών φαινομένων, ικανών να προσελκύσουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των πρωτόγονων ανθρώπων, άρχισε να σημειώνει τα πρώτα εξελικτικά
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Μινωικοί ιεροί χώροι Ενδεχομένως από τη Νεολιθική, αλλά με βεβαιότητα από την Προανακτορική εποχή φαίνεται ότι οι μινωίτες ασκούσαν τις λατρευτικές τους πρακτικές στα σπήλαια.
ηλιακού μας συστήματος και ο πέμπτος σε μέγεθος. Ηρακλή, καθώς και στην κίνηση του γαλαξία
Sfaelos Ioannis 1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ Η Γη είναι ο τρίτος στη σειρά πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και ο πέμπτος σε μέγεθος. έ θ Η μέση απόστασή της από τον Ήλιο είναι 149.600.000 km.
ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.
Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616
Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616 Η θρησκεία των Μινωιτών Στην είσοδο του Ιδαίου Αντρου φαίνεται ο βωμός λαξευμένος στο βράχο σπήλαιο Καμαρών Δικταίο άντρο τριμερές ιερό ανακτόρωνφαιστού Μινωική
Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό
Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ : Π.Χ. ΥΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ : 1600 1100 Π.Χ. ΥΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 1 ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ : Ο ΠΡΩΤΟΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Χώρος : ηηπειρωτικήελλάδααπότηθεσσαλίαωςτην Πελοπόννησο Τα φύλα
2ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Πρακτικοί τρόποι και μέσα προσανατολισμού από την αρχαιότητα μέχρι και την πυξίδα.
2ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Πρακτικοί τρόποι και μέσα προσανατολισμού από την αρχαιότητα μέχρι και την πυξίδα. Ομάδα εργασίας : Παπαγεωργίου Κριστίνα, Σπύρου Μάρθα, Χαρδαλούπα Ελένη, Χαρδαλούπα Μαριάννα. Αρχαίοι
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Η γέννηση της Αστροφυσικής Οι αστρονόμοι μελετούν τα ουράνια σώματα βασισμένοι στο φως, που λαμβάνουν από αυτά. Στα πρώτα χρόνια των παρατηρήσεων,
Τα παραδείγματα σφραγιδολίθων πριν την Υστεροκυπριακή περίοδο είναι περιορισμένα σε αριθμό και το δημοφιλές σχήμα είναι το ορθογώνιο πλακίδιο.
Σφραγιδογλυφία Τα παραδείγματα σφραγιδολίθων πριν την Υστεροκυπριακή περίοδο είναι περιορισμένα σε αριθμό και το δημοφιλές σχήμα είναι το ορθογώνιο πλακίδιο. Κατά την ΥΚΙ φάση ο αριθμός των σφραγίδων είναι
Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ
Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6336 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1ο ΘΕΜΑ 1.α. (I). Να αντιστοιχίσετε στοιχεία της στήλης Α με στοιχεία της στήλης Β. Ένα στοιχείο της Στήλης Α περισσεύει. Οι σωστές απαντήσεις
ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΗΣ. www.meteo.gr - 1 -
ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΗΣ H Γη είναι ένας πλανήτης από τους οκτώ συνολικά του ηλιακού μας συστήματος, το οποίο αποτελεί ένα από τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια αστρικά συστήματα του Γαλαξία μας, ο οποίος με την
ΚΑΡΤΑ XVII: ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ. Συντάχθηκε απο τον/την Ονειρόκοσμος Τετάρτη, 11 Αυγούστου 2010 13:27 * ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ * 1 / 5
* ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ * 1 / 5 Τ αστέρι που εικονίζεται σ αυτή την κάρτα είναι ο πλανήτης Αφροδίτη, ο Έσπερος των αρχαίων, που ο λαός τον ονομάζει Αποσπερίτη. Το ίδιο άστρο, όταν προβάλλει την αυγή πριν ανατείλει
Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :41 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 04 Νοέμβριος :43
Οι θρησκευτικές δοξασίες των Ελλήνων της Μεσοελλαδικής περιόδου είναι ελάχιστα γνωστές. Ίσως οι μετακινήσεις πληθυσμών και η αστάθεια που επικρατούσε στην Ελλάδα την εποχή αυτή να μην επέτρεψαν στο θρησκευτικό
ΕΠΙΤΟΛΗ ΣΕΙΡΙΟΥ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΛΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΩΝ
ΣΕ ΚΑΘΕ ΝΕΦΕΛΩΜΑ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΣΤΕΡΕΩΜΑΤΟΣ ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ ΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΘΑ ΜΕΝΑΜΕ ΕΚΘΑΜΒΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΜΑ ΠΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΝ ΡΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΙΔΑΚΕΣ ΑΠΟ ΦΩΤΕΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ ΑΕΡΙΩΔΗ ΣΥΝΝΕΦΑ ΠΟΥ ΞΕΠΕΤΑΓΟΝΤΑΙ ΠΡΟΣ
Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Ϊ Σ Τ Ο Ρ Ι Α
Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Ϊ Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ο Ελλαδικός χώρος, με τη μεγάλη γεωμορφολογική ποικιλία που διαθέτει, φιλοξένησε από νωρίς τη ζωή. Οι πρώτοι άνθρωποι που εγκαταστάθηκαν στο χώρο αυτό χρησιμοποίησαν
Η ιστορία της αστρολογίας ανάγεται στη 2η χιλιετία π.χ.
Η ιστορία της αστρολογίας ανάγεται στη 2η χιλιετία π.χ. Η Βαβυλωνιακή αστρολογία λέγεται ότι είχε επηρεάσει τους Έλληνες ήδη από τα μέσα του 4ου π.χ. αιώνα. Ακόμη και αν η προέλευση της αστρολογίας των
Πλειάδες στην αστρονομία, ή Πούλια, ονομάζεται μια «ανοικτή συστροφή» αστέρων, δηλαδή ένα ανοικτό αστρικό σμήνος που ανήκει στον αστερισμό του Ταύρου.
Πλειάδες στην αστρονομία, ή Πούλια, ονομάζεται μια «ανοικτή συστροφή» αστέρων, δηλαδή ένα ανοικτό αστρικό σμήνος που ανήκει στον αστερισμό του Ταύρου. Από τους αστέρες του σμήνους των Πλειάδων είναι ορατοί
ΗΛΙΑΚΟ ΡΟΛΟΙ. Ρώτησε τη φύση, θα σου απαντήσει! Παρατηρώντας την, κάτι το σημαντικό θα βρεις.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πλαίσια του προγράμματος περιβαλλοντικής Αγωγής, τη σχολική χρονιά 2012-2013, αποφασίσαμε με τους μαθητές του τμήματος Β 3 να ασχοληθούμε με κάτι που θα τους κέντριζε το ενδιαφέρον. Έτσι καταλήξαμε
Μετά το 2700 λόγω συσσώρευσης του Μετώνειου σφάλματος δεν θα μπορούν να συμπέσουν ποτέ την ίδια εβδομάδα η Ιουλιανή και η Γρηγοριανή πανσέληνος
Μετά το 2700 λόγω συσσώρευσης του Μετώνειου σφάλματος δεν θα μπορούν να συμπέσουν ποτέ την ίδια εβδομάδα η Ιουλιανή και η Γρηγοριανή πανσέληνος Το 2017 το Πάσχα των Ορθοδόξων και των Καθολικών συνέπεσαν,
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: Αν η ομορφιά μιλούσε Προτεινόμενες τάξεις: Νήπια, Α και Β Δημοτικού Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος
ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ
ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ Ο Μύθος ΑΦΑΙΑ Η θεότητα ταυτίζεται µε την κρητική ίκτυνναή Βριτόµαρτη. Σύµφωνα µε µια σύµπτυξη µύθων από την ελληνική µυθολογία, ο βασιλιάς της Κρήτης Μίνωαςερωτεύθηκε τη Βριτόµαρτη
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Σφαιρικό Τρίγωνο Σφαιρικό τρίγωνο λέγεται το μέρος της σφαίρας, το οποίο περικλείεται μεταξύ των τόξων τριών μέγιστων κύκλων, με την προϋπόθεση
ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ (Τετράβιβλος, βιβλίο 1ο, κεφ. 7, σελ. 42-43, Περί ημερινών και νυκτερινών ).
ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ (Τετράβιβλος, βιβλίο 1ο, κεφ. 7, σελ. 42-43, Περί ημερινών και νυκτερινών ). Οι ομάδες των πλανητών (Sects) και η σπουδαιότητά τους σε ένα χάρτη Η πρωταρχική ενέργεια που
Να υπολογισθεί ο αστρικός χρόνος της ανατολής του Ήλιου στη Θεσσαλονίκη (φ = 40º 37') κατά την 21η Μαρτίου.
Ενότητα 1 Να υπολογισθεί ο αστρικός χρόνος της ανατολής του Ήλιου στη Θεσσαλονίκη (φ = 40º 37') κατά την 21η Μαρτίου. Την 21η Μαρτίου οι ουρανογραφικές συντεταγμένες του Ήλιου είναι α = 0 h, δ = 0 ενώ
αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Τα αρχεία στις ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας Ασκήσεις στον πηλό
Τευχος τριτο αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Τα αρχεία στις ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας Ασκήσεις στον πηλό Άσκηση Οι γραφείς του ανακτόρου της Πύλου Κάθε χρόνο τέτοια εποχή στο ανάκτορο της Πύλου
Myth and Culture Meeting Point- Crete Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α
Myth and Culture Meeting Point- Crete Δ ι ε θ ν έ ς υ μ π ό σ ι ο «Ελληνική Μυθολογία και ύγχρονη Ανάπλαση» πήλαιο Γέννησης και Ανατροφής του Δία Οροπέδιο Λασιθίου- Ψυχρό 31 Ιουλίου-2 Αυγούστου 2015 Π
β. ίιος πλανήτης γ. Ζωδιακό φως δ. ορυφόρος ε. Μετεωρίτης στ. Μεσοπλανητική ύλη ζ. Αστεροειδής η. Μετέωρο
1. Αντιστοίχισε τα χαρακτηριστικά, που καταγράφονται στη αριστερή στήλη με τα αντικείμενα ή φαινόμενα, που παρατηρούνται στο ηλιακό σύστημα και περιέχονται στην δεξιά στήλη Α. Κινείται σε ελλειπτική τροχιά.
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2014 Αστροφωτογραφίες Ελλήνων Ερασιτεχνών Αστρονόμων. Επιμέλεια: Γ. Μποκοβός - Α. Βοσινάκης
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 204 Αστροφωτογραφίες Ελλήνων Ερασιτεχνών Αστρονόμων Επιμέλεια: Γ. Μποκοβός - Α. Βοσινάκης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 204 Νεφέλωμα NGC 6888 στον Κύκνο - Αντώνης Αγιομαμίτης ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού:
ΕΠΟΧΗ ΧΑΛΚΟΥ 1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: 3000 1100 π. Χ. 1100-800 πχ 800-500 πχ 500-323 πχ 323-146 πχ 146πΧ-330 μχ 2. Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που
2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ )
2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ. 20-23) 2.1. Η Χώρα. Νείλος : Πηγές από Αιθιοπία και δέλτα. Δυτικά : Η Λιβυκή έρημος. Ανατολικά : Η έρημος του Σινά έως Ερυθρά Θάλασσα. Λάσπη Ευφορία. Άνω Αίγυπτος-Κάτω Αίγυπτος. 2.2.
Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο
Ο Γνώμονας, ένα απλό αστρονομικό όργανο και οι χρήσεις του στην εκπαίδευση Σοφία Γκοτζαμάνη και Σταύρος Αυγολύπης Ο Γνώμονας Ο Γνώμονας είναι το πιο απλό αστρονομικό όργανο και το πρώτο που χρησιμοποιήθηκε
ΔΙΑΛΕΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΔΙΑΛΕΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ 1. Εισαγωγή: Η Γραμμική Β - a-ki-re-u: Ποιο όνομα είναι; «Αχιλλεύς». Και άλλοι ήρωες του Τρωικού πολέμου απαντούν ως ονόματα στις πινακίδες της Γραμμικής Β. - Ο αρχαιότερος
8 ο ΛΥΚΕΙΟΠΑΤΡΩΝ Όνοµαοµάδας : AVEC Ονόµαταµελών : ΑνδρικοπούλουΚωνσταντίνα, ΑβραµοπούλουΝικολέτα, ΜίντζαΕρµιόνη, Παπακωστοπούλου Βασιλική Όνοµα
8 ο ΛΥΚΕΙΟΠΑΤΡΩΝ Όνοµαοµάδας : AVEC Ονόµαταµελών : ΑνδρικοπούλουΚωνσταντίνα, ΑβραµοπούλουΝικολέτα, ΜίντζαΕρµιόνη, Παπακωστοπούλου Βασιλική Όνοµα υπεύθυνου τµήµατος : Γλαρού Άννα ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟ ΣΤΗΝ
Τα όργανα του Πτολεμαίου
Ο Πτολεμαίος και η Αστρονομία. Ο Πτολεμαίος παρατηρεί με το τεταρτοκύκλιο το ύψος της σελήνης. Πρόκειται για μεταγενέστερη μορφή του οργάνου. Στο έδαφος και ο σφαιρικός αστρολάβος. Τα όργανα του Πτολεμαίου
Κων/νος Χριστόπουλος Κων/νος Παράσογλου Γιάννης Παπαϊωάννου Μάριος Φλωράκης Χρήστος Σταματούλης
Κων/νος Χριστόπουλος Κων/νος Παράσογλου Γιάννης Παπαϊωάννου Μάριος Φλωράκης Χρήστος Σταματούλης Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν τα μαθηματικά στην αστρονομία Κατέκτησαν σημαντικές γνώσεις
2. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει (επιλέξτε τη µοναδική σωστή απάντηση):
1 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας για µαθητές Δηµοτικού 1. Το διαστηµικό τηλεσκόπιο Χάµπλ (Hubble) πήρε πρόσφατα αυτή την φωτογραφία όπου µπορείτε να διακρίνετε ένα «χαµογελαστό πρόσωπο».
Η ΓΗ ΣΑΝ ΠΛΑΝΗΤΗΣ. Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Σχήµα και µέγεθος της Γης - Κινήσεις της Γης Βαρύτητα - Μαγνητισµός
Η ΓΗ ΣΑΝ ΠΛΑΝΗΤΗΣ Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Σχήµα και µέγεθος της Γης - Κινήσεις της Γης Βαρύτητα - Μαγνητισµός ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Η Φυσική Γεωγραφία εξετάζει: τον γήινο
ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών
ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών Συντεταγμένες του τόπου (γεωγραφικό μήκος και πλάτος) Π.χ. το Google Maps δίνει για το Παν. Πατρών 38.3, 21.8. Προσοχή, το πρώτο είναι το γεωγραφικό πλάτος
Σας καλωσορίζω στο Οροπέδιο Λασιθίου, στη μήτρα της μινωικής θρησκείας, στον τόπο των θρύλων των θεών και του μόχθου των ανθρώπων.
Σας καλωσορίζω στο Οροπέδιο Λασιθίου, στη μήτρα της μινωικής θρησκείας, στον τόπο των θρύλων των θεών και του μόχθου των ανθρώπων. Ο Δήμος Οροπεδίου, ο δήμαρχος Γιάννης Στεφανάκης και εγώ προσωπικά προσπαθούμε
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι»
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,
ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. βιβλ Μινωικός πολιτισμός ΙΣΤΟΡΙΑ Κ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. βιβλ. 60-97 Μινωικός πολιτισμός Γενικές πληροφορίες Τι είναι ο Μινωικός πολιτισμός; Μινωικός πολιτισμός είναι ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε την εποχή του χαλκού στην Κρήτη και φέρει
Η Σελήνη Κατά Τη Διάρκεια Του Συνοδικού Μήνα
Η Σελήνη Κατά Τη Διάρκεια Του Συνοδικού Μήνα...ένας οδηγός παρατήρησης για μικρά ή μεσαία τηλεσκόπια και κιάλια Ανδρέας Παπαλάμπρου Τετάρτη 7/5/2008 Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας Ωρίων 1 Σκοπός Παρουσίασης
Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα.
Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Μέσα από τα πολύχρωµα σύννεφα του ουρανού της Μυθοχώρας ξεπροβάλλει ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο που χάρισε ο θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας, στο γιο του τον Βελλερεφόντη.
Τι είναι η σελήνη; Πως Δημιουργήθηκε; Ποιες είναι οι κινήσεις της; Σημάδια ζωής στη σελήνη. Πόσο απέχει η σελήνη από την γη; Τι είναι η πανσέληνος;
Τι είναι η σελήνη; Πως Δημιουργήθηκε; Ποιες είναι οι κινήσεις της; Σημάδια ζωής στη σελήνη. Πόσο απέχει η σελήνη από την γη; Τι είναι η πανσέληνος; Μαγνητικό πεδίο. Κρατήρες. Ο πρώτος άνθρωπος που πήγε
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Sfaelos Ioannis α) Πώς προβλέπονται και ερµηνεύονται τα αποτελέσµατα των αστρονοµικώνπαρατηρήσεων µε τη βοήθεια ενός θεωρητικού µοντέλου; β) Τι παρατηρούµε και πώς;
18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ»
Θέμα 1 ο (Σύντομης ανάπτυξης): 18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ» Θέματα του Γυμνασίου (Α) Ποιοι πλανήτες ονομάζονται Δίιοι; (Β) Αναφέρατε και
Αν και η πρώτη αντίδραση από πολλούς είναι η γελοιοποίηση για τη ανάλυση τέτοιων θεμάτων, παρόλα αυτά τα ερωτηματικά υπάρχουν.
Είναι γνωστή σε όλους η σειρά επιστημονικής φαντασίας Star Trek η οποία έχει φανατικούς θαυμαστές σε όλο τον κόσμο. Οι τεχνολογικές καινοτομίες και οι «φανταστικές» τεχνολογίες που είχε συμπεριλάβει στο
Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων
Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής
Να το πάρει το ποτάµι;
Να το πάρει το ποτάµι; Είναι η σκιά ενός σώµατος που το φωτίζει ο Ήλιος. Όπως η σκιά του γνώµονα ενός ηλιακού ρολογιού που µε το αργό πέρασµά της πάνω απ τα σηµάδια των ωρών και µε το ύφος µιας άλλης εποχής
Η φύση στον Μινωικό Πολιτισμό Η φύση στην τέχνη
Η φύση στον Μινωικό Πολιτισμό Η φύση στην τέχνη Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 2018 «Τοιχογραφία των δελφινιών» Κνωσός, Ανάκτορο, Διαμέρισμα της Βασίλισσας 1600 π.χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Μάθημα 3 ο (Κεφ. 2 ο ) Ν. Στεργιούλας Τα 3 πρώτα ορίζονται με βάση περιοδικές κινήσεις ουρανίων σωμάτων. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΟΝΟΥ Τα κυριότερα συστήματα χρόνου στην Αστρονομία: (α) Αστρικός
Μύθοι για τη μινωική Κρήτη
Μύθοι για τη μινωική Κρήτη Ο Λαβύρινθος. Ο μύθος αναφέρει ότι στα υπόγεια του παλατιού της Κνωσού υπήρχε ο λα3ύρινθος, ένα περίπλοκο κτίριο. Αν κάποιος έμπαινε μέσα χανόταν και δεν μπορούσε να ξανα3γεί.
Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων
Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής
5. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΓΗΣ
37 5. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΓΗΣ 5.1 Εισαγωγή Οι κύριες κινήσεις της Γης είναι: μια τροχιακή κίνηση του κέντρου μάζας γύρω από τον Ήλιο και μια περιστροφική κίνηση γύρω από τον άξονα που περνά από
Μ αρέσει να κοιτάω ψηλά. Αλλά τι είναι αυτό που βλέπω;;
Μ αρέσει να κοιτάω ψηλά Αλλά τι είναι αυτό που βλέπω;; Ο ουρανός από πάνω μας : Η ανάλυση Όποιος έχει βρεθεί μακριά από τα φώτα της πόλης κοιτώντας τον νυχτερινό ουρανό αισθάνεται δέος μπροστά στο θέαμα
Δρ. Απόστολος Ντάνης. Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής *Βασικές μορφές προσανατολισμού *Προσανατολισμός με τα ορατά σημεία προορισμού στη φύση *Προσανατολισμός με τον ήλιο *Προσανατολισμός από τη σελήνη