Εκστρατεία Βυζαντινών στα Σαμόσατα, 859

Transcript

1 Περίληψη : Την άνοιξη του 859 ο νεαρός αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ' και ο καίσαρ Βάρδας, επικεφαλής ισχυρών βυζαντινών στρατιωτικών δυνάμεων, εξεστράτευσαν με επιτυχία εναντίον των Αράβων στην περιοχή του Ευφράτη. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας αυτής, οι Βυζαντινοί έφθασαν μέχρι το οχυρό των Σαμοσάτων, το οποίο ωστόσο δεν κατόρθωσαν να καταλάβουν. Χρονολόγηση άνοιξη-θέρος 859 Γεωγραφικός Εντοπισμός περιοχή ποταμού Ευφράτη, Σαμόσατα 1. Ιστορικό πλαίσιο Η σχεδόν πραξικοπηματική κατάληψη του θρόνου από τον νεαρό αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ ( ) το 856, 1 σε συνεργασία με τον θείο του, τον καίσαρα Βάρδα, σηματοδότησε μια νέα φάση στον αγώνα εναντίον των Αράβων στο ανατολικό μέτωπο, προκειμένου να διασφαλισθεί η βυζαντινή κυριαρχία στη Μικρά Ασία. Για πρώτη φορά, ωστόσο, οι επιχειρήσεις εναντίον των Αράβων συνδυάστηκαν και με τη θρησκευτική πολιτική της αυτοκρατορίας. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της αυστηρά ορθόδοξης πολιτικής που εφαρμόστηκε μετά την οριστική αποκατάσταση των εικόνων, εντάθηκαν οι διωγμοί εναντίον των Παυλικιανών, οι οποίοι αντιμετωπίζονταν πλέον ως εχθροί της ίδιας της αυτοκρατορίας. Ο άμεσος κίνδυνος εξόντωσης που διέτρεχαν ανάγκασε τους Παυλικιανούς να κινηθούν ανατολικότερα, στην περιοχή του Άνω Ευφράτη. Ο εμίρης της Μελιτηνής Αμρ αλ-ακτά (Amr al-aqta ) τους παραχώρησε την περιοχή βόρεια της Μελιτηνής, όπου και εγκαταστάθηκαν, προσφέροντας ως αντάλλαγμα στρατιωτικές υπηρεσίες στους Άραβες εναντίον των Βυζαντινών. Έτσι, η εκστρατεία του στρατηγού του θέματος των Θρακησίων, Πετρωνά, στα τέλη του θέρους του 856, με την οποία ξεκινά η νέα περίοδος βυζαντινών επιθέσεων, στράφηκε τόσο εναντίον των Αράβων όσο και εναντίον των Παυλικιανών. Ωστόσο, παρά τη νικηφόρα έκβαση της εκστρατείας, οι Άραβες συνέχισαν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία. 2 Στο πλαίσιο των συγκρούσεων αυτών εντάσσεται και η εκστρατεία την οποία πραγματοποίησαν το 859 ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ' και ο καίσαρ Βάρδας στην περιοχή του ποταμού Ευφράτη. 2. Διεξαγωγή και έκβαση της εκστρατείας Επικεφαλής ισχυρής στρατιωτικής δύναμης, ο νεαρός Μιχαήλ Γ' και ο αδελφός της μητέρας του, ο καίσαρ Βάρδας, ξεκίνησαν μαζί την άνοιξη του 859 μια εκστρατεία εναντίον των Αράβων. 3 Ως στόχο έθεσαν την προέλαση των στρατευμάτων τους στην περιοχή του ποταμού Ευφράτη μέχρι και το ισχυρό φρούριο των Σαμοσάτων, το οποίο ήδη από τον 7ο αιώνα βρισκόταν στα χέρια των Αράβων. Η προέλαση του βυζαντινού στρατού τόσο ανατολικά εγκυμονούσε κινδύνους για την ασφάλειά του, αλλά και για την άμυνα της ίδιας της αυτοκρατορίας σε περίπτωση που οι Βυζαντινοί θα υφίσταντο στρατιωτική ήττα. Με αυτή τη σκέψη, ο Μιχαήλ Γ' ενίσχυσε την άμυνα των πόλεων εκείνων στις οποίες θα μπορούσε να καταφύγει με ασφάλεια ο βυζαντινός στρατός μετά από ενδεχόμενη ήττα του. Πιο συγκεκριμένα, το ίδιο έτος ανοικοδόμησε τις οχυρώσεις της Άγκυρας, 4 οι οποίες είχαν καταστραφεί το 838 κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Άραβα χαλίφη αλ- Μουτασίμ (al-mu tasim, ) εναντίον του Αμορίου, ενώ ήδη από το 858 είχε ανακαινίσει τα τείχη της Νίκαιας. 5 Έχοντας καλύψει τα νώτα τους, ο Μιχαήλ Γ' και ο Βάρδας κινήθηκαν προς την περιοχή του ποταμού Ευφράτη σημειώνοντας στρατιωτικές επιτυχίες. Όταν τελικά έφτασαν στα Σαμόσατα, επιχείρησαν να τα καταλάβουν, ωστόσο η πολιορκία της πόλης δεν έφερε αποτέλεσμα και τα βυζαντινά στρατεύματα επέστρεψαν στα αυτοκρατορικά εδάφη Συνέπειες της εκστρατείας Δημιουργήθηκε στις 5/10/2017 Σελίδα 1/5

2 Η νικηφόρος εκστρατεία των Μιχαήλ Γ' και Βάρδα το 859 ενίσχυσε ακόμα περισσότερο το ηθικό των Βυζαντινών στον αγώνα εναντίον των Αράβων, το οποίο ήταν ήδη υψηλό μετά την επιτυχή εκστρατεία του Πετρωνά το 856. Ωστόσο, δεν επέφερε σημαντικά κέρδη στην αυτοκρατορία καθώς οι Άραβες, με τη συνδρομή και των Παυλικιανών, συνέχισαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις τους εναντίον του Βυζαντίου. 7 Πάντως, με αφορμή τη συγκεκριμένη εκστρατεία, ο αυτοκράτορας ενίσχυσε την άμυνα της Μικράς Ασίας αποκαθιστώντας τις ζημιές που είχαν υποστεί από παλαιότερες αραβικές επιδρομές οι οχυρώσεις της Νίκαιας και της Άγκυρας. 1. Σε συνεργασία με τον θείο του τον Βάρδα, ο Μιχαήλ οργάνωσε τη δολοφονία του Θεοκτίστου, του πλέον στενού συνεργάτη της αντιβασίλισσας Θεοδώρας και ενός από τους επιτρόπους του ίδιου του αυτοκράτορος. Υπό τις συνθήκες αυτές, η Θεοδώρα αναγκάστηκε να παραχωρήσει τη μονοκρατορία στον γιο της, ενώ οι κόρες της εκάρησαν μοναχές και, δύο χρόνια αργότερα, ακολούθησε την τύχη τους και η ίδια. 2. Προκειμένου να εκδικηθεί για τις καταστροφές που υπέστη από τον στρατηγό Πετρωνά, ο εμίρης της Μελιτηνής Αμρ ζήτησε αμέσως από τον εμίρη της Ταρσού Aλή να επιδράμει εναντίον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του χειμώνα ( ), ενώ το 858 οι Άραβες αντεπιτέθηκαν με επιτυχία στη δυτική Καππαδοκία και κατέλαβαν το φρούριο Σημαλούος. 3. Η Χριστοφιλοπούλου Αικατερίνη, Βυζαντινή Ιστορία 2/1: (Θεσσαλονίκη 1993), σελ. 211 παρατηρεί ότι, αν και ο Μιχαήλ Γ' συμμετείχε προσωπικά στη συγκεκριμένη εκστρατεία, δεν ήταν αυτός που ασκούσε την ουσιαστική διοίκηση του στρατεύματος, αλλά ο θείος του Βάρδας. 4. Σώζονται πέντε έμμετρες επιγραφές, οι οποίες αναφέρονται επαινετικά στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' για την ανακαίνιση των τειχών της Άγκυρας. Μία από αυτές τις επιγραφές φέρει χρονολογία 10 Ιουνίου Σε έναν από τους πύργους των τειχών της Νίκαιας σώζεται μια σχετική επιγραφή, η οποία χρονολογείται στο έτος Οι αραβικές πηγές χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη εκστρατεία των Βυζαντινών επιτυχή. Αναφέρουν, μάλιστα, ότι κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής οι Βυζαντινοί σκότωσαν και αιχμαλώτισαν Άραβες. Αντίθετα, οι Συνεχισταί Θεοφάνους, Χρονογραφία, επιμ. I. Bekker, Theophanes Continuatus (Bonn 1838) 176, 7-177, 5, ο Ιωσήφ Γενέσιος, Βασιλείαι, επιμ. A. Lesmüller-Werner I. Thurn, Ioesphi Genesii Regum Libri Quattuor (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 14, Berlin-New York 1978) 65, 14-21, και ο Ιωάννης Σκυλίτζης, Σύνοψις Ιστοριών, επιμ. I. Thurn, Ioannis Scylitzae Synopsis Historiarum (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 5, Berlin-New York 1973) 98, 84-99, 7 μιλούν για ήττα του βυζαντινού στρατού από τους Άραβες, με μεγάλες απώλειες κατά την πολιορκία των Σαμοσάτων, όπου μάλιστα αναφέρουν ότι κινδύνευσε να πέσει στα χέρια των Αράβων και ο ίδιος ο Μιχαήλ Γ'. Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν αναξιόπιστη αυτή τη μαρτυρία, αποδίδοντάς την στην αρνητική διάθεση με την οποία αντιμετωπίζουν οι βυζαντινές πηγές τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' στο πλαίσιο της προπαγάνδας υπέρ του μετέπειτα αυτοκράτορα Βασιλείου Α' και της μακεδονικής δυναστείας. 7. Ostrogorsky, G., Geschichte des byzantinischen Staates, μτφρ. Παναγόπουλος, Ι., Ιστορία του βυζαντινού κράτους, τόμ. 2 (Αθήνα 1989), (αρχική έκδοση στα γερμανικά, München 1963), σελ Ταυτόχρονα σχεδόν με την εκστρατεία των Βυζαντινών στην περιοχή του ποταμού Ευφράτη, ο εμίρης της Ταρσού Αλή προκαλούσε αναταραχές στα αραβοβυζαντινά σύνορα στην περιοχή της Καππαδοκίας, με αποτέλεσμα να εξεγερθούν οι κάτοικοι του Λούλου, οι οποίοι ήταν στην πλειοψηφία τους Σλάβοι, και να παραδώσουν το συνοριακό αυτό οχυρό στους Άραβες. Βιβλιογραφία : Treadgold W.T., A History of the Byzantine State and Society, Stanford 1997 Ιωάννης Σκυλίτζης, Σύνοψις Ιστοριών, Thurn, I. (ed.), Ioannis Skylitzae Synopsis Historiarum, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 5, Berlin New York 1973 Ostrogorsky G., Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, 1-3, Αθήνα 1989, Παναγόπουλος, I. (μτφρ.) Hild F., Restle M., Kappadokien. Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandos, Wien 1981, TIB 2 Χριστοφιλοπούλου Α., Βυζαντινή Ιστορία 2:1, Θεσσαλονίκη 1993 Δημιουργήθηκε στις 5/10/2017 Σελίδα 2/5

3 Lemerle P., "L histoire des Pauliciens d Asie Mineure d après les sources grecques", Travaux et Mémoires, 5, 1973, Vasiliev A.A., Byzance et les Arabes 1: La dynastie d Amorium ( ), Bruxelles 1968, Corpus Bruxellense Historiae Byzantinae 1, Grégoire, H. Canard, M. (trans.) Ahrweiler H., "L Asie Mineure et les invasions arabes (VIIè - IXè siècles)", Revue Historique, 227, 1962, 1-32 Συνεχισταί Θεοφάνους, Χρονογραφία συγγραφείσα εκ προστάγματος Κωνσταντίνου του φιλοχρίστου και πορφυρογεννήτου δεσπότου, Bekker, I. (ed.), Theophanes Continuatus, Joannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius Monachus, Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, Bonn 1838 Ιωσήφ Γενέσιος, Βασιλείαι, Lesmüller-Werner, Α. Thurn, Ι. (eds), Iosephi Genesii Regum Libri Quattuor, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 14, Berlin New York 1978 Al-Tabari, Ta'rikh al-rusul wa-l-muluk, Barth, J. et al. (eds), Leiden Grègoire H., "Inscriptions historiques byzantines", Byzantion, 4, , Grègoire H., "Michel III et Basile le Macèdonien dans les inscriptions d Ancyre", Byzantion, 5, , Γλωσσάριo : εμίρης, ο Αραβικός τίτλος (amir = αρχηγός) ο οποίος δηλώνει το στρατιωτικό αρχηγό μιας περιοχής (του εμιράτου). Την Πρώιμη Ισλαμική περίοδο αποδιδόταν σε αρχηγούς στρατευμάτων, ενώ αργότερα και σε πρόσωπα με διοικητικές και οικονομικές αρμοδιότητες. Την περίοδο της κυριαρχίας των Σελτζούκων δινόταν σε στρατιωτικούς αξιωματικούς και νεαρούς πρίγκιπες. Στα τέλη του 13ου και κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα αποδιδόταν σε Τουρκομάνους ηγεμόνες μικρότερων κρατιδίων που διαδέχθηκαν το σουλτανάτο του Ικονίου. καίσαρας, ο Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ο τίτλος του καίσαρα απονεμόταν στον αυτοκράτορα. Επί Διοκλητιανού ( ) και μετέπειτα, καίσαρας αναγορευόταν ο νεαρός συναυτοκράτορας. Ήταν ο υψηλότερος τίτλος στην ιεραρχία της βυζαντινής αυλής, με διάσημα ένα στέμμα και ένα σταυρό. Τον 8ο αιώνα το αξίωμα του καίσαρα αποδιδόταν συνήθως στο διάδοχο του θρόνου. Τον ύστερο 11ο αιώνα, με τη μεταρρύθμιση του Αλεξίου Α Κομνηνού ( ), ο καίσαρας υποβαθμίστηκε, έγινε ο τρίτος στην ιεραρχία μετά τον αυτοκράτορα και το σεβαστοκράτορα. Από το 14ο αιώνα το αξίωμα αποδιδόταν κυρίως σε ξένους πρίγκιπες. στρατηγός, ο Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο τα καθήκοντα του στρατηγού ήταν πολιτικά. Στη Μέση Βυζαντινή περίοδο ο στρατηγός ήταν αξιωματούχος επικεφαλής του θέματος (στρατός και περιοχή δικαιοδοσίας) συγκέντρωνε στα χέρια του τόσο στρατιωτική όσο και πολιτική εξουσία. Κατά την Ύστερη Βυζαντινή περίοδο περιορίστηκε στο στρατιωτικό ρόλο του. χαλίφης, ο O ανώτατος θρησκευτικός και πολιτικός αρχηγός των μουσουλμάνων, θεωρούμενος διάδοχος του Mωάμεθ (αραβ. khalifa = τοποτηρητής). Ήταν ο επικεφαλής του χαλιφάτου, του θρησκευτικού κράτους των Αράβων. Πηγές Ιωσήφ Γενέσιος, Βασιλείαι, επιμ. A. Lesmüller Werner I. Thurn, Iosephi Genesii Regum Libri Quattuor (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 14, Berlin New York 1978), σελ Συνεχισταί Θεοφάνους, Χρονογραφία, επιμ. Ι. Bekker, Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius Monachus. Corpus scriptorum historiae Byzantinae (Bonn 1838), σελ Δημιουργήθηκε στις 5/10/2017 Σελίδα 3/5

4 Ιωάννης Σκυλίτζης, Σύνοψις Ιστοριών, επιμ. I. Thurn, Ioannis Scylitzae Synopsis Historiarum (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 5, Berlin New York 1973), Παραθέματα Ο Βυζαντινός ιστορικός Ιωσήφ Γενέσιος περιγράφει την πολιορκία των Σαμοσάτων από τους Βυζαντινούς (859) Τῶν δὲ δυσσεβῶν Ἰσμαηλιτῶν ἐπηρεαζόντων Ρωμαίους, ἐξηγουμένου αὐτῶν κατὰ Μελιτηνὴν τοῦ Ἄμερ, οὐκ ἐκλελύσθαι τοσοῦτον ὁ βασιλεὺς ἐβεβουλήτο, ἀνδρικῆς ἐμπράκτου μεταποιούμενος καταστάσεως. διὸ καὶ εἰς τὰ Σαμόσατα πολεμικῶς προβιβάζεται, πόλιν Ἰσμαηλίτιδα. καθ ἣν προσεδρεύσας ἐπὶ ἡμέραις τρισὶν μέχρι τε τῆς κυρίας ἐλθὼν παρ αὐτῇ τὰ κατὰ λειτουργίαν Χριστιανῶν ἀνατίθησι, μετασχεῖν μέλλων τῆς ἀναιμάκτου πληρότητος. καὶ κατ αὐτήν γε τὴν ὥραν ἐξαίφνης τὰς πύλας οἱ Ἀγαρηνοῖ ἀνεῴξαντες ἐξεληλύθεσαν καὶ εὐχερῶς εἰς τροπὴν τὸν ἄνακτα διεκρούσαντο καὶ τοσοῦτον ἀπήλασαν, ὡς καὶ τὰς σκηνὰς αὐτοῦ καὶ πᾶν ἄλλο τι τῶν πρὸς χρείαν σκευῶν σφετερίσασθαι, τοῦ βασιλέως μόλις ἀνασωθέντος. Ιωσήφ Γενέσιος, Βασιλείαι, επιμ. A. Lesmüller Werner I. Thurn, Iosephi Genesii Regum Libri Quattuor (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 14, Berlin New York 1978), σελ Η εκστρατεία του 859 σε μεταγενέστερο χρονογραφικό έργο Ὁ δὲ Βάρδας ἦν ὅλος τὰ τῆς βασιλείας ἐπιτροπεύων καὶ διοικῶν, καὶ τῶν λοιπῶν διαφερόντως ὡς συγγενὴς τοῦ βασιλέως ἀγαπώμενος ἔνθεν καὶ τὴν κουροπαλάτου, οἷον ἆθλον ἐπὶ τῇ ἀδελφῇ, τιμὴν ἀναδέχεται, καὶ κατὰ τῶν Ἰσμαηλιτῶν καὶ τοῦ Ἄμερ, ὥσπερ εἴρηται, ἀντιστρατεύονται μετὰ τοῦ Μιχαήλ, ἄρτι τελοῦντος αὐτοῦ εἰς ἄνδρας ἐξ ἀγενείων, δυνάμει πάσῃ τε καὶ χειρί. ὡς δʹ οὖν τῆς τῶν ἐναντίων ἐπέβησαν γῆς, κατὰ πόλιν Σαμόσατα λεγομένην, δυνάμει τε βρίθουσαν καὶ ἰσχύϊ, ἄγονται, καὶ ταύτην ἐπεχείρουν πολιορκεῖν. ἀλλʹ ἐλελήθεισαν οὐ κατὰ Θεοδώρας αἴροντες χεῖρα, κατὰ δὲ πολυτρόπων ἀνδρῶν. ὡς μὲν γὰρ ἦν τρίτη τῆς ἐφεδρείας τούτοις ἡμέρα, ἡ πρώτη δὲ καὶ κυρία τῶν ἡμερῶν, ἔμελλον δὲ τὴν ἀναίμακτον μυσταγωγίαν ἐκπληροῦν ὡς ἂν τῶν ἁγίων μυστηρίων μετάσχοιεν, ἐξαίφνης, εἴτʹ ἀφυλάκτως τελοῦντες αὐτά, εἴτε καὶ καταφρονητικῶς ἔχοντες πρὸς τὴν πόλιν δι ἀπειρίαν ὡς μὴ πρὸς βασιλέα Ρωμαίων ἆραι τολμῶντος χεῖρα τινός, κατὰ τὴν ὥραν ἐν ᾗ τῶν θείων ἔμελλον μετασχεῖν μυστηρίων, πάντοθεν μεθ ὅπλων ἐκπεπηδηκότες τῆς πόλεως, οὐκ ἦν ἰδεῖν τὸν ὅστις Ρωμαίων οὐκ ἐχρῆτο φυγῇ. ἔνθα καὶ ὁ Μιχαὴλ μόλις που τὸν ἵππον ἀναβὰς φεύγων καθωρᾶτο, ἀλλ οὐ προπολεμῶν οὕτω που μόγις ἐκσέσωστο, σκηνὰς αὐτὰς καὶ τὴν ὅση τούτοις θεραπεία προσῆν ἐκεῖ καταλελοιπώς. ἔνθα καὶ τὸν προμνημονευθέντα φασὶν ἀριστεῦσαι Καρβέαν τὸν τὴν Τεφρικὴν οἰκοδομησάμενον, καὶ πολὺν οὐ μόνον τοῦ χυδαίου φθόρον λαοῦ κατεργάσαθαι, ἀλλὰ καὶ τῶν μεγάλων δὴ στρατηγῶν ζωγρείᾳ λαβεῖν τόν τε τζαγγότουβον τὸν Ἀβεσαλὼμ καὶ Σηὼν τὸν παλατῖνον, καὶ ἑτέρους ὑποστρατήγους καὶ τουρμάρχας ἄχρι τῶν ἑκατόν. ἐτηροῦντο οὖν οἱ δηλωθέντες στρατηγοὶ μετὰ τὴν τοῦ πολέμου παραδρομὴν ἐν τῇ φυλακῇ καὶ δὴ χρήματα ἱκανὰ τῷ Καρβέᾳ ἐδίδοσαν, οἴκοθεν μεταπεμψάμενοι, τὴν αὐτῶν ἀπολύτρωσιν ἐξαιτούμενοι. ὡς δ ἔλαβεν ἐπὶ χεῖρας ὁ Καρβέας, ἠρώτα τὸν Σηὼν εὐθὺς εἰ πρὸς ἀφροδίσια ἔχοι ἐρωτικῶς καὶ τὸ ἑαυτοῦ σῶμα κίνησιν ἔχοι τὴν ἐμπαθῆ ὡς δ ἀπηγόρευσεν ὁ Σηὼν καὶ πάσχειν τι τοιοῦτον ἀπέφησεν, ἠρώτα πάλιν τὰ ὅμοια τὸν Ἀβεσαλώμ. ὁ δὲ τὴν αὐτοῦ φωράσας κακίαν καὶ μοχθηρίαν, εἴτε καὶ ἄλλως ἀληθῶς, τοῦτό τε πάσχειν καὶ κίνησιν ὑπομένειν εἰπών, τούτῳ μὲν «λυτροῦσαι» ἔφη «τῶν δεσμῶν», καὶ ἅμα ἀπέλυεν, τῷ δὲ Σηών «οὐ βούλεταί σε τὸ θεῖον λυθῆναι δὴ τῆς φρουρᾶς», καὶ ἅμα ἐδίδου τούτῳ τὰ λύτρα τὰ δοθέντα αὐτῷ ὑπὲρ αὐτοῦ, καὶ τῇ φρουρᾷ ἐγκατέκλειεν ἄχρις οὗ τὴν ψυχὴν ἀπεστάλαξεν. Συνεχισταί Θεοφάνους, Χρονογραφία, επιμ. I. Bekker, Theophanes Continuatus (Bonn 1838),σελ Περιγραφή της εκστρατείας του 859 στο ιστορικό έργο του Ιωάννη Σκυλίτζη Ἔκρινε γοῦν ἅμα τῷ βασιλεῖ κατὰ τῶν Ἰσμαηλιτῶν ἐκστρατεῦσαι καὶ τοῦ τῆς Μελιτηνῆς ἀμηρεύοντος Ἄμερ, ἄρτι εἰς ἄνδρας τελοῦντι ἐξ ἀγενείων, ὡς δ οὖν τῆς τῶν ἐναντίων ἐπέβησαν γῆς καὶ κατὰ τὰ Σαμόσατα ἐγένοντο (πόλις δὲ τὰ Σαμόσατα τῶν παρευφρατιδίων, δυνάμει τε βρίθουσα καὶ ἰσχύϊ), ταύτην ἐπεχείρουν πολιορκεῖν. ἐμποιησαμένων δὲ τῶν Σαρακηνῶν δειλίαν καὶ συγκεκλεικότων ἔνδον ἑαυτοὺς καὶ μηδενὸς ἐκπηδώντος τοῦ τείχους τάχα διὰ δειλίαν τῆς βασιλικῆς δυνάμεως, ἀμελῶς καὶ ἀφυλάκτως οἱ Ρωμαῖοι διῆγον. κατὰ δὲ τὴν τρίτην τῆς ἐφεδρείας ἡμέραν (ἡ κυρία δὲ ἦν καὶ πρώτη τῶν ἡμερῶν) τῆς ἀναιμάκτου θυσίας ἐπιτελουμένης, ἐν ᾗ τῶν θείων μετασχεῖν ἔμελλον μυστηρίων, τὰς πύλας οἱ Σαρακηνοί διαπετάσαντες καὶ μεθ ὅπλων ἐκπεπηδηκότες πάντοθεν ἐπιτίθενται τοῖς Ρωμαίοις. οἱ δὲ τῷ ἀδοκήτῳ καταπλαγέντες τῆς ἐπιθέσεως εὐθύς πρὸς φυγὴν ὥρμησαν. ἔνθα καὶ Μιχαὴλ ὁ βασιλεὺς μόλις που τὸν ἵππον ἀναβὰς ἐργωδῶς διεσώθη, τῆς ἀποσκευῆς πάσης τοῦ βασιλέως καὶ τῶν στρατιωτῶν ληφθείσης παρὰ τῶν πολεμίων, τοῦ τῶν Μανιχαίων ἐξηγουμένου Καρβέα μᾶλλον τῶν ἄλλων ἀριστεύσαντος Δημιουργήθηκε στις 5/10/2017 Σελίδα 4/5

5 καὶ καταβαλόντος οὐ μόνον πολλοὺς τῶν ἀφανῶν τῆς στρατιᾶς, ἀλλὰ καὶ ζωγρίᾳ λαβόντος οὐκ ὀλίγους τῶν ἐπιφανῶν στρατηγῶν καὶ τουρμάρχας τῶν ἑκατὸν οὐκ ἐλάττους, ὧν οἱ μὲν ἄλλοι λύτρα δόντες ἀπελύθησαν, μόνος δὲ Σηών ὁ στρατηγὸς τῇ φυλακῇ ἐναπέψυξε. Ιωάννης Σκυλίτζης, Σύνοψις Ιστοριών, επιμ. I. Thurn, Ioannis Scylitzae Synopsis Historiarum (Corpus Fontium Historiae Byzantinae 5, Berlin New York 1973) Χρονολόγιο 858: Ανακαίνιση του τείχους της Νίκαιας από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γʹ άνοιξη 859: Έναρξη της εκστρατείας του Μιχαήλ Γʹ και του καίσαρα Βάρδα εναντίον των Αράβων 10 Ιουνίου 859: Ανοικοδόμηση των τειχών της Άγκυρας θέρος 859: Αποτυχημένη πολιορκία των Σαμοσάτων από τους Βυζαντινούς. Ολοκλήρωση της εκστρατείας και επιστροφή του Μιχαήλ Γ στην Κωνσταντινούπολη Δημιουργήθηκε στις 5/10/2017 Σελίδα 5/5