ΤΕΥΧΟΣ 2: ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΡΓΟ: «ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ Τ.Κ. ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ» Α.Μ. 55/2017 Ταχ. Διεύθυνση: Μεγάλου Αλεξάνδρου 2 Ταχ. Κώδικας: Περαία ΤΕΥΧΟΣ 2: ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΜΑΪΟΣ 2017 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 1/98

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ... 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΓΕΝΙΚΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΠΙΛΥΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΓΩΓΩΝ ΧΑΡΑΞΗ ΜΗΚΟΤΟΜΩΝ ΤΑΦΡΟΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΟΜΒΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Αντιστηρίξεις ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΩΝ Τρόπος κατασκευής έργων Οργάνωση εργοταξίου Χρονικός Προγραμματισμός ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ - ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΜΑ ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΓΕΩΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΔΡΟΛΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΜΕ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΌΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ NATURA Δάση, δασικές & αναδασωτέες εκτάσεις Εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής, Κ.Ω. κλπ Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 2/98

3 5.3 ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΕΣ & ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΡΓΟΥ Κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Γενικά στοιχεία Περιοχές του Ε.Σ. προστατευόμενων περιοχών ΥΠΟΓΕΙΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΈΡΓΟΥ Πιέσεις στα ΥΣ (Οδηγίας 2000/60/ΕΚ) Περιβαλλοντικοί στόχοι της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 4) Επιφανειακά - Υπόγεια ΛΑΠ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΡΓΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ / ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 3/98

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το προτεινόμενο στα ειδικά τεύχη της μελέτης του έργου θα κατασκευαστεί στον οικισμό Μεσημερίου του Δημοτικού Διαμερίσματος του Μεσημερίου του Δήμου Επανομής του Νομού Θεσσαλονίκης. Το Δημοτικό Διαμέρισμα του Μεσημερίου περιλαμβάνει αποκλειστικά τον οικισμό του Μεσημερίου. Αποτελεί τμήμα της μελέτης που συντάχθηκε αρχικά από το Δήμο Επανωμής το 2010 και επικαιροποιήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Θερμαϊκού το Η παρούσα Τεχνική Έκθεση περιλαμβάνει την πρόταση έργου για αντικατάσταση του εξωτερικού υδραγωγίου προσαγωγών 1&2 σύμφωνα με την αρχική μελέτη. Θα παραμείνει η Δεξαμενή της ζώνης 1 καθώς και ο υφιστάμενος μεριστής, αφού τα προβλεπόμενα στην αρχική μελέτη θα κατασκευασθούν μαζί με τους αγωγούς της ζώνης 1 του έργου της αντικατάστασης του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης. Για τον παραπάνω λόγο παρατίθενται και συνοδεύουν την παρούσα και όλα τα στοιχεία και τα δεδομένα της αρχικής μελέτης. Έτσι στην παρούσα Τεχνική Έκθεση αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της οι υδραυλικοί υπολογισμοί καθώς και τα επιμετρητικά στοιχεία και σχέδια της αρχικής μελέτης. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 4/98

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 2.1 ΓΕΝΙΚΑ Το νερό είναι αγαθό πρώτης και ύψιστης ανάγκης, αποτελεί δε προϋπόθεση για την ύπαρξη της ζωής. Μολονότι δεν είναι θρεπτική ουσία, το νερό, που αντιπροσωπεύει το 70% του σωματικού βάρους του ανθρώπου, είναι ουσιώδες για τη ζωή, αφού μεταφέρει θρεπτικές ουσίες στα όργανα και τους ιστούς που τα χρειάζονται. Διατηρεί επίσης τον όγκο του αίματος και βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Η συνετή του χρήση ανακουφίζει και βελτιώνει την ποιότητα ζωής και επιπλέον είναι μέτρο πολιτισμού. Η ύδρευση, δηλαδή η διαδικασία διανομής του πόσιμου νερού στους οικισμούς, αποτελεί έργο ανάπτυξης και υποδομής για κάθε τόπο. Το κατάλληλο υδρευτικό σύστημα με ενδεικνυόμενα υλικά, με προδιαγραφές ελέγχου, επέκτασης και αντοχής, θεωρείται «εκ των ουκ άνευ». Σημαντική είναι και η επίπτωση του κακής ποιότητας νερού στην ανθρώπινη υγεία. Ο καθαρισμός και η χλωρίωση που υφίσταται πριν την είσοδο του στην δεξαμενή, δεν διασφαλίζει την ποιότητα του κατά την κατανάλωση του, όταν έχει διέλθει δηλαδή από παλαιούς αγωγούς παρωχημένων υλικών, αγωγούς που δεν έχουν υποστεί συντήρηση για χρόνια. Η διασφάλιση της επαρκούς τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά ύδρευσης καθίσταται παραπάνω από αναγκαία, όπως αναγκαία και επιτακτική καθίσταται και η συνετή κατανάλωση του, ειδικά σε μια εποχή που η έλλειψη του αρχίζει να γίνεται αισθητή. Είναι προφανές ότι οι απώλειες και οι διαρροές στο δίκτυο έχουν πλέον άλλη βαρύτητα. Σκοπός, λοιπόν, είναι η δημιουργία δικτύων ύδρευσης τα οποία να πληρούν όλες εκείνες τις προδιαγραφές που εξασφαλίζουν ποιότητα και ποσότητα νερού σε όλους, τώρα και στο μέλλον. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 5/98

6 2.2 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Το υπό μελέτη έργο θα κατασκευαστεί στον οικισμό Μεσημερίου του Δημοτικού Διαμερίσματος του Μεσημερίου του Δήμου Επανομής του Νομού Θεσσαλονίκης. Το Δημοτικό Διαμέρισμα του Μεσημερίου περιλαμβάνει αποκλειστικά τον οικισμό του Μεσημερίου και μαζί με το Δημοτικό Διαμέρισμα της Επανομής υπάγονται στο Δήμο Επανομής. Η παρούσα μελέτη αφορά αποκλειστικά στην αντικατάσταση και επέκταση του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης του Τ.Κ. Μεσημερίου. Η Επανομή βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης, σε απόσταση 30 Κm από το κέντρο της πόλης. Έχει έκταση στρέμματα και ο πραγματικός πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι κάτοικοι. Η Επανομή συνορεύει με τους Δήμους Μηχανιώνας, Μίκρας, Θερμαϊκού. Εικόνα 1.2.1: Η θέση του Τ.Κ. Μεσημερίου στην Κεντρική Μακεδονία Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 6/98

7 Σύμφωνα με τις απογραφές της Ε.Σ.Υ.Ε. κατά τα μεταπολεμικά έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001, 2011 η πληθυσμιακή μεταβολή που σημειώθηκε στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Μεσημερίου του Δήμου Επανομής κατά τις τελευταίες δεκαετίες αναφέρεται στον παρακάτω Πίνακα 1.1 (Εξέλιξη Πληθυσμού Τ.Κ. Μεσημερίου από το ) και είναι η εξής: Έτος Πληθυσμός Τ.Κ. Μεσημερίου (κάτοικοι) Πίνακας 1.2.1: Εξέλιξη πληθυσμού Τ.Κ. Μεσημερίου από Εικόνα 1.2.2: Η θέση του Τ.Κ. Μεσημερίου στο Νομό Θεσσαλονίκης Το Δημοτικό Διαμέρισμα Μεσημερίου παρουσιάζει ιδιαίτερο οικιστικό ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια, πολλοί επιλέγουν να μείνουν μόνιμα στην περιοχή, όπου χτίζονται συνεχώς νέες πολυτελείς κατοικίες, με αποτέλεσμα το άλλοτε μικρό, προσφυγικό χωριό, να αποτελεί σήμερα μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες περιοχές. Οι χρήσεις γης της ευρύτερης περιοχής μελέτης είναι οι εξής: Οικιστικοί υποδοχείς Α κατοικίας Κύρια χρήση γης είναι η αμιγής και γενική κατοικία. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 7/98

8 ΓΑ Περιοχή κατοικίας εκτός σχεδίου Οι χρήσεις που επιτρέπονται στις παραπάνω περιοχές είναι: 1) Κατοικία 2) Καταστήματα λιανικού εμπορίου, μεγέθους εώς 600τ.μ. στο σύνολο των ορόφων 3) Κτίρια και εγκαταστάσεις κοινωνικής μέριμνας 4) Κτίρια πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, καθώς και λοιπής εκπαίδευσης 5) Αθλητικές εγκαταστάσεις κτιριακού όγκου μικρότερου των 2000 κ.μ. 6) Κτίρια τριτοβάθμιας και τριτοβάθμιας τεχνολογικής εκπαίδευσης 7) Εστιατόρια, αναψυκτήρια 8) Πολιτιστικά κτίρια και εγκαταστάσεις 9) Ξενώνες, ξενοδοχεία 10) Γραφεία δημόσιας διοίκησης και αυτοδιοίκησης Ζώνη ΒΙΠΑ Οι χρήσεις που επιτρέπονται είναι: 1) Βιομηχανικές βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και επαγγελματικά εργαστήρια χαμηλής και μέσης όχλησης 2) Εγκαταστάσεις αποθήκευσης χαμηλής όχλησης, χονδρικού εμπορίου και διαμετακόμισης 3) Εγκαταστάσεις μεταφορών και εξυπηρετήσεις τους (περιλαμβανομένης και της συντήρησης και επισκευής οχημάτων κάθε είδους) Ζώνες ΕΜΟ Οι χρήσεις που επιτρέπονται είναι: 1) Βιομηχανικές βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και επαγγελματικά εργαστήρια χαμηλής όχλησης 2) Εγκαταστάσεις αποθήκευσης χαμηλής όχλησης, χονδρικού εμπορίου και διαμετακόμισης 3) Τράπεζες, ασφάλειες, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 4) Κτίρια και εγκαταστάσεις περίθαλψης και κοινωνικής μέριμνας 5) Αθλητικές εγκαταστάσεις κτιριακού όγκου μικρότερου των 2000 κ.μ. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 8/98

9 6) Εγκαταστάσεις συντήρησης και επισκευής οχημάτων (περιλαμβανομένων κσι των βαρέων οχημάτων) Ζώνη Χονδρεμπορίου Στην παραπάνω περιοχή επιτρέπονται οι χρήσεις: 1) Εγκαταστάσεις αποθήκευσης χαμηλής όχλησης, χονδρικού εμπορίου και διαμετακόμισης 2) Εγκαταστάσεις μεταφορών και εξυπηρετήσεις τους (περιλαμβανομένης και της συντήρησης και επισκευής οχημάτων κάθε είδους) 3) Εγκαταστάσεις εμπορικών εκθέσεων 4) Τράπεζες, ασφάλειες, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 5) Επαγγελματικά εργαστήρια χαμηλής όχλησης Ζώνες Τριτογενών Δραστηριοτήτων Στις παραπάνω ζώνες επιτρέπονται οι χρήσεις: 1) Κατοικία 2) Ξενώνες, ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις 3) Εμπορικά καταστήματα 4) Γραφεία, τράπεζες, ασφάλειες, κοινωφελείς οργανισμοί 5) Διοίκηση 6) Εστιατόρια 7) Αναψυκτήρια 8) Κέντρα διασκέδασης αναψυχής 9) Χώροι συνάθροισης κοινού 10) Πολιτιστικά κτίρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις 11) Κτίρια εκπαίδευσης 12) Θρησκευτικοί χώροι 13) Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας 14) Επαγγελματικά εργαστήρια χαμηλής όχλησης 15) Κτίρια, γήπεδα στάθμευσης 16) Πρατήρια βενζίνης Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 9/98

10 17) Αθλητικές εγκαταστάσεις 18) Εγκαταστάσεις εμπορικών εκθέσεων εκθεσιακά κέντρα Περιοχή τουρισμού αναψυχής Οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης είναι: 1) Ξενώνες, ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις 2) Κατοικία 3) Εμπορικά καταστήματα 4) Εστιατόρια - Αναψυκτήρια 5) Κέντρα διασκέδασης - αναψυχής 6) Χώροι συνάθροισης κοινού 7) Πολιτιστικά κτίρια και εν γένει πολιτιστικές λειτουργίες 8) Κτίρια κοινωνικής πρόνοιας 9) Θρησκευτικοί χώροι 10) Γήπεδα στάθμευσης 11) Πρατήρια βενζίνης μόνον στο κύριο οδικό δίκτυο 12) Αθλητικές εγκαταστάσεις 13) Συνεδριακά κέντρα Περιοχές ανάπτυξης δραστηριοτήτων του πρωτογενούς τομέα Οι επιτρεπόμενες χρήσεις είναι: 1) Εγκαταστάσεις γεωργικών, δασικών, κτηνοτροφικών και λοιπών αγροτικών εκμεταλλεύσεων 2) Εγκαταστάσεις έρευνας, ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα που έχουν ως αντικείμενο τον πρωτογενή τομέα 3) Κατοικία Βασικά δίκτυα υποδομής Η ύδρευση των οικισμών γίνεται από υδρογεωτρήσεις που καταθλίβουν το νερό σε δεξαμενές συλλογής διανομής. Η διανομή γίνεται μέσω των εσωτερικών δικτύων ύδρευσης. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 10/98

11 Η αποχέτευση των λυμάτων γίνεται με βόθρους, ως επί το πλείστον απορροφητικούς. Τα όμβρια παροχετεύονται με φυσική αποστράγγιση στους διερχόμενους αποδέκτες των υδρορεμάτων. Τοπογραφικό Ανάγλυφο της περοχής Η όλη τοπογραφική διαμόρφωση του οικισμού του Μεσημερίου χαρακτηρίζεται από έντονες κατά μήκος των οδών κλίσεις με κύρια κατεύθυνση προς το ρέμα που χωρωθετείται κεντρικά του Μεσημερίου και αποτελεί το φυσικό χώρισμα των δύο ζωνών (ανατολικής και δυτικής) του οικισμού. Το υψόμετρο του οικισμού κυμαίνεται μεταξύ των 93,00μ.(στη θέση του ρέματος) και των 135,00m περίπου στο ανατολικό και δυτικό όριο του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου. 2.3 ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ Εξωτερικό Δίκτυο Στο υφιστάμενο δίκτυο ύδρευσης του Τ.Κ. Μεσημερίου του Δήμου Επανομής, υπάρχουν σε λειτουργία τρεις Δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας περίπου m 3 μέσω των οποίων υδροδοτείται ο οικισμός. Πιο αναλυτικά, βορειοδυτικά του οικισμού χωροθετείται η κύρια και πιο σύγχρονης κατασκευής Δεξαμενή, σε υψόμετρο εδάφους Η Κκυρ.Δεξ.=169,96m συνολικού όγκου V=400m 3, από την οποία τροφοδοτούνται οι δύο άλλες Δεξαμενές (με χρονολογία κατασκευής το έτος 1968) οι οποίες είναι χωρητικότητας V=70-80m 3 η καθεμία και βρίσκονται εκατέρωθεν του οικισμού, δυτικά και βορειοανατολικά του Μεσημερίου σε υψόμετρα εδάφους αντίστοιχα Η Δεξ2 = 132,15μ και Η Δεξ3 = 151,16μ. Η Κύρια Δεξαμενή του οικισμού (που έχει το ρόλο πηγής για τις δύο άλλες Δεξαμενές), υδροδοτείται από δύο γεωτρήσεις παροχής 70m 3 /h και 50m 3 /h αντίστοιχα, οι οποίες βρίσκονται νοτιοδυτικά του οικισμού του Μεσημερίου. Η Δεξαμενή που χωροθετείται δυτικά του Μεσημερίου και βρίσκεται πιο κοντά στην κύρια Δεξαμενή, υδροδοτείται από την αυτήν μέσω Προσαγωγού από PVC μήκους περίπου 1581,00μ. και διαμέτρου Φ200mm. Ο προσαγωγός αυτός καταλήγει σε φρεάτιο μερισμού που βρίσκεται κοντά στη Δυτική Δεξαμενή (στον περιβάλλοντα χώρο της). Από το φρεάτιο μερισμού το νερό οδηγείται στη Δυτική Δεξαμενή μέσω επίσης αγωγού Φ200mm, μικρού μήκους.από το προαναφερθέν υφιστάμενο φρεάτιο μερισμού, ξεκινάει επίσης 2 ος πλαστικός προσαγωγός διαμέτρου Φ110mm από PVC, μήκους περίπου 1.850μ., ο οποίος διέρχεται εγκαρσίως του ρέματος που χωρίζει τον οικισμό σε δύο περιοχές και καταλήγει στη Βορειοανατολική Δεξαμενή του οικισμού, με σκοπό την υδροδότησή της. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 11/98

12 Εσωτερικό Δίκτυο Όσον αφορά στο εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης του οικισμού, όπως γίνεται αντιληπτό και από το Φυσικό Ανάγλυφο της περιοχής όπως αυτό αποδίδεται στο Τοπογραφικό διάγραμμα της περιοχής μελέτης, περιλαμβάνει δύο ζώνες (1 και 2) εκατέρωνεν του υφιστάμενου ρέματος που τέμνει τον οικισμό. Η Ζώνη 1 (δυτικά του ρέματος) τροφοδοτείται με νερό από τη Δυτική Δεξαμενή και υδροδοτεί περίπου το 43% των νοικοκυριών του Τ.Κ. Μεσημερίου. Πρόκειται για ένα κυρίως ακτινωτό δίκτυο με τη δημιουργία ενός μόνο βρόχου στο νότιο τμήμα της ζώνης 1. Η Ζώνη 1 αποτελείται κατά κύριο λόγο από πλαστικούς δευτερεύοντες ακτινωτούς αγωγούς (PVC) διαμέτρων Φ90mm και Φ63mm (άλλους πιο παλαιούς και άλλους πιο μεταγενέστερους) και κατά δεύτερο λόγο από κύριους παλαιούς αμιαντοτσιμεντοσωλήνες διαμέτρων Φ200mm και Φ180mm. To συνολικό μήκος των αγωγών της Ζώνης 1 του υφιστάμενου εσωτερικού δικτύου είναι περίπου 4.800μ. Η Ζώνη 2 (ανατολικά του ρέματος) τροφοδοτείται με νερό από τη Βορειοανατολική Δεξαμενή και υδροδοτεί περίπου το 57% των νοικοκυριών του Τ.Κ. Μεσημερίου. Πρόκειται επίσης για ένα ακτινωτό δίκτυο με την παρουσία 3 κλειστών βρόχων που βρίσκονται στον πυρήνα και στο νότιο άκρο της. Η Ζώνη 2 αποτελείται όπως και η Ζώνη 1 κατά κύριο λόγο από πλαστικούς κύριους και δευτερεύοντες ακτινωτούς αγωγούς (PVC) διαμέτρων Φ125, Φ90mm και Φ63mm (άλλους πιο παλαιούς και άλλους πιο μεταγενέστερους) και κατά δεύτερο λόγο από κύριους παλαιούς αμιαντοτσιμεντοσωλήνες διαμέτρων Φ200 και Φ160mm To συνολικό μήκος των αγωγών της Ζώνης 2 του υφιστάμενου εσωτερικού δικτύου είναι περίπου 5.500μ. Σύμφωνα με τις αναφορές του υπεύθυνου συντήρησης και παρακολούθησης λειτουργίας των 2 ζωνών του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης του Τ.Κ. Μεσημερίου του Δ. Επανομής, στο δίκτυο παρατηρούνται διαρροές και συχνές θραύσεις των αγωγών του (λόγω υδραυλικής ανεπάρκειας των υφιστάμενων αγωγών χαμηλών διαμέτρων), καθώς και χαμηλές πιέσεις νερού κυρίως στο βόρειο και νοτιοδυτικό τμήμα της Ζώνης 1 και στο νοτιοανατολικό τμήμα της Ζώνης 2 (λόγω υψηλού εδαφικού αναγλύφου που δημιουργεί εμπόδιο στη βαρυτική ροή) με αποτέλεσμα συχνές διακοπές στην υδροδότηση του οικισμού και χαμηλή ποιότητα υδροδότησης των κατοίκων, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ Η παρούσα μελέτη αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, τμήμα της μελέτης με αριθμό 95/2009, η οποία θεωρήθηκε από την ΤΥΔΚ Θεσσαλονίκης στις Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 12/98

13 Στα πλαίσια της παρούσας μελέτης βελτίωσης και επέκτασης του δικτύου, προτείνεται η αντικατάσταση λόγω υδραυλικής ποιοτικής και ποσοτικής ανεπάρκειας του υφιστάμενου προαναφερθέντος προσαγωγού 1 και η τοποθέτηση νέου προσαγωγού 1 μήκους περίπου 1.621,13 μ., διαμέτρου Φ315mm από πολυαιθυλένιο HDPE 3 ης γενιάς και κλάσης 10atm, με κατεύθυνση, επί της υφιστάμενης θέσης αγωγού, από την Κύρια Δεξαμενή του οικισμού μέχρι την υπάρχουσα δεξαμενή και την σύνδεσή του με τον νέο προσαγωγό 2. Επίσης όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο, καταργείται λόγω υδραυλικής ποιοτικής και ποσοτικής ανεπάρκειας και ο υφιστάμενος προσαγωγός 2 διαμέτρου Φ110mm από PVC και προτείνεται η τοποθέτηση νέου προσαγωγού 2 μήκους περίπου 1.847μ. από πολυαιθυλένιο HDPE 3 ης γενιάς, διαμέτρου Φ250mm και κλάσης 10atm, με κατεύθυνση από το υπάρχον φρεάτιο μερισμού μέχρι τη βορειοδυτική Δεξαμενή, με σκοπό την υδροδότηση της Ζώνης 2 του οικισμού. Η Οριζοντιογραφική χάραξη του νέου προσαγωγού 2, δεν παρουσιάζει διαφοροποίηση στην περιοχή του υφιστάμενου ρέματος, που αποτελεί και το σύνορο των 2 Ζωνών του δικτύου. Όλα τα παραπάνω στοιχεία των υφιστάμενων αλλά και των προτεινόμενων αγωγών του εξωτερικού δικτύου ύδρευσης του οικισμού Μεσημερίου, απεινονίζονται λεπτομερώς στις συνημμένες οριζοντιογραφίες και της αρχικής Υδραυλικής μελέτης. Επίσης η συνδεσμολογία όλων των αγωγών και των φρεατίων (ειδικά τεμάχια, καμπύλες, ταυ, σταυροί από PE, χάλυβα ST καθώς και χυτοσιδηρά τεμάχια) των 2 ζωνών του δικτύου, παρουσιάζεται λεπτομερώς στο τεύχος του Κομβολογίου της παρούσας μελέτης. Επιπλέον, προτείνεται η κατασκευή 8 πυροσβεστικών κρουνών σε κατάλληλα επιλεγμένες θέσεις στην Ανατολική Ζώνη 2 ώστε να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας και αντιμετώπισης πυρκαγιάς με σκοπό τον άμεσο εφοδιασμό των πυροσβεστικών οχημάτων με νερό. Η ακριβής χάραξη των αγωγών της ζώνης 2 του βελτιωμένου δικτύου ύδρευσης φαίνεται στα σχέδια της οριζοντιογραφίας (σχέδια ). Ο πυροσβεστικός κρουνός στον κόμβο Κ2.67 θα κατασκευασθεί με τον προσαγωγό 2 του εξωτερικού δικτύου ύδρευσης. Σε σημεία του οικισμού που προκύπτουν από τις μηκοτομές του δικτύου ύδρευσης (σχέδια λεπτομερειών 3.1 έως 3.15) τοποθετούνται δικλείδες ελέγχου, που θα χρησιμεύουν για την απομόνωση τμήματος του δικτύου σε περίπτωση βλάβης μιας περιοχής χωρίς να παρεμποδιστεί η υδροδότηση στον υπόλοιπο οικισμό καθώς και αγωγοί εκκένωσης. Κατά την εκκένωση του δικτύου θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε τα απαγόμενα νερά να οδηγούνται στα φρεάτια εκκένωσης και από εκεί μέσω αντλίας στο δίκτυο αποχέτευσης ή σε άλλους φυσικούς αποδέκτες. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 13/98

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η βελτίωση υποδομών του δικτύου ύδρευσης του οικισμού Τ.Κ. Μεσημερίου καθώς το υφιστάμενο δίκτυο αγωγών, που αποτελείται από αμιαντοτσιμεντοσωλήνες και πλαστικούς σωλήνες PVC είναι πεπαλαιωμένο, παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα στην ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση του και δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες του οικισμού. Προτείνεται η αντικατάσταση των υφιστάμενων (που δεν επαρκούν υδραυλικά) και η τοποθέτηση νέων προσαγωγών 1 και 2, διαμέτρων Φ315mm και Φ250mm αντίστοιχα, από πολυαιθυλένιο HDPE 3 ης γενιάς και κλάσης 10 atm, για την καλύτερη και απρόσκοπτη τροφοδοσία του δικτύου. 3.2 ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ Υπάρχει και παρατίθεται λεπτομερής τοπογραφική και υψομετρική αποτύπωση. 3.3 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Όπως έχει προαναφερθεί, το υφιστάμενο δίκτυο του οικισμού του Μεσημερίου περιλαμβάνει μία Κύρια Δεξαμενή χωρητικότητας V=400μ 3, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο εδάφους Η Δεξ.=169,00μ. περίπου, από την οποία θα υδροδοτείται τόσο η ζώνη 1 του οικισμού (διαμέσω φρεατίου μερισμού και φρεατίου μειωτή πίεσης, καταργώντας τη Δεξαμενή της Ζώνης 1 V=70-80m 3 ), όσο και η ζώνη 2 του οικισμού (διαμέσω της Δεξαμενής Ζώνης 2 V=70-80m 3 ) μέσω της νέας βελτιωμένης χάραξης του προτεινόμενου δικτύου αγωγών ύδρευσης και των 2 ζωνών ΕΠΙΛΥΣΗ Για την επιτυχή αποπεράτωση της υδραυλικής επίλυσης του δικτύου, απαιτήθηκαν στοιχεία ανθρωπογεωγραφίας και εξέλιξης πληθυσμού. Με τη βοήθεια των παραπάνω και με τη χρήση του σχετικού τύπου του ανατοκισμού (επιλέγεται μέσο ετήσιο ποσοστό αύξησης 2,5%), ο οποίος ενδείκνυται των λοιπών τύπων όσον αφορά πληθυσμούς κάτω των πέντε χιλιάδων κατοίκων, ο μελλοντικός πληθυσμός του οικισμού Μεσημερίου της Δ.Ε. Επανομής για το έτος στόχο 2050 προέκυψε κάτοικοι. Η λήψη του διαστήματος των σαράντα ετών έγινε με βάση το χρόνο ζωής που προβλέπεται για τα δίκτυα ύδρευσης. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 14/98

15 Η συντηρητική επιλογή του μέσου ετήσιου ποσοστού αύξησης (2,5%), οφείλεται στο μεγάλο ποσοστό αύξησης του πληθυσμού του οικισμού του Μεσημερίου που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια ( ), στην πρόβλεψη περί μελλοντικού πληθυσμού της τάξης των κατοίκων κατά το έτος 2021 σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε., στη συντηρητική πρόβλεψη περί μελλοντικού πληθυσμού της τάξης των κατοίκων σύμφωνα με το Β1 στάδιο του υπό εκπόνηση Γ.Π.Σ. του Δήμου Επανομής κατά το έτος 2021, καθώς και στη συγκέντρωση αρκετού πληθυσμού κυρίως από την πόλη της Θεσσαλονίκης, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς το Μεσημέρι αποτελεί παραθεριστικό θέρετρο, με αποτέλεσμα την αύξηση των υδατικών αναγκών το καλοκαίρι. Με βάση λοιπόν το νέο πληθυσμό και τα στοιχεία του οικισμού του Μεσημερίου, λαμβάνοντας υπόψη τον καταμερισμό της ζήτησης υπολογίστηκε η μελλοντική ζήτηση σε νερό του οικισμού, δηλαδή η παροχή σχεδιασμού του νέου δικτύου (59,06l/sec). Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω μέσω της Ζώνης 1 του δικτύου ύδρευσης υδροδοτείται το 43% περίπου των νοικοκυριών του Μεσημερίου, ενώ μέσω της Ζώνης 2, καλύπτονται οι υδατικές ανάγκες του 57% του πληθυσμού του οικισμού. Επομένως οι παροχές σχεδιασμού για καθεμία από τις 2 Ζώνες προκύπτουν ως εξής: ωρ Qmax σχεδ.ζωνης1 = 43% 59,06 = 25,40 lt / sec και ωρ Qmax σχεδ.ζωνης 2 = 57% 59,06 = 33,66 lt / sec Προβλέφθηκε δε η τοποθέτηση συνολικά δεκαπέντε (15) πυροσβεστικών κρουνών σε κομβικά σημεία μέσα στον οικισμό ( 7 κόμβοι: Κ1.24, Κ1.28, Κ1.31, Κ1.34, Κ1.40, Κ1.44, Κ1.57 της ζώνης 1 και 8 κόμβοι: Κ2.11, Κ2.12, Κ2.18, Κ2.24, Κ2.29, Κ2.46, Κ2.54 και Κ2.67 της ζώνης 2), με κριτήρια τη βέλτιστη χωροταξική λειτουργικότητα, την απαίτηση σε παροχή και πιέσεις λειτουργίας (Q πυρκ.=7,50lt/sec). Έτσι λοιπόν η συνολική παροχή σχεδιασμού του δικτύου του οικισμού Μεσημερίου η οποία πρέπει να εξέρχεται από την κύρια Δεξαμενή του Μεσημερίου συνολικού όγκου V=400m 3 για την κάλυψη των υδατικών αναγκών, συμπεριλαμβανομένων των παροχών πυρκαγιάς και των 2 Ζωνών του οικισμού, ισούται με: Q ολ.σχεδ = 59,06lt/sec + 7,50 lt/sec 7,50 lt/sec = 74,06 lt/sec. Η συνολική παροχή σχεδιασμού των 2 Ζωνών 1 και 2 του εσωτερικού δικτύου του οικισμού Μεσημερίου, συμπεριλαμβανόμενης και της παροχής πυρκαγιάς ισούται με: Q ολ.σχεδ Ζώνης1 = 25,40lt/sec + 7,50 lt/sec = 32,90 lt/sec. Q ολ.σχεδ Ζώνης2 = 33,66lt/sec + 7,50 lt/sec = 41,16 lt/sec. Η συνολική παροχή σχεδιασμού (74,06l/sec), η οποία διανέμεται στο δίκτυο από την υφιστάμενη κύρια Δεξαμενή μέσω του νέου προσαγωγού 1 μήκους 1540,81μ., με Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 15/98

16 επιλεγόμενη διάμετρο Φ315mm (HDPE 3 ης γενιάς 10atm), πρέπει να ικανοποιείται στο δίκτυο ανά πάσα στιγμή. Η φάση που ακολούθησε ήταν η υδραυλική επίλυση του δικτύου. Για τον υπολογισμό του εσωτερικού δικτύου Ύδρευσης, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό Geocalc for Windows, Geocalc v. 7.0 Υδραυλικά Ύδρευση. Το πρόγραμμα επεξεργάζεται τη μέθοδο Cross, η οποία και παρουσιάζεται αναλυτικά στο υπ αρίθμ. 18 Τεύχος των Υδραυλικών Υπολογισμών της Υδραυλικής μελέτης. Για την ορθή λειτουργία του δικτύου ύδρευσης και των 2 ζωνών και την ικανοποίηση των υδατικών αναγκών του οικισμού σε όλες τις εποχές του χρόνου, που είναι αποτέλεσμα της δυνατότητας των αγωγών του δικτύου να μεταφέρουν νερό και να το διανέμουν χωρίς υδραυλικά προβλήματα, επιλέγονται (πέραν των 2 υδραυλικών επιλύσεων για έλεγχο της υδραυλικής επάρκειας των υφιστάμενων αγωγών των 2 ζωνών του δικτύου) 19 σενάρια μοντέλα λειτουργίας του δικτύου που αφορούν και στις 2 ζώνες του (9 σενάρια για τη βελτιωμένη ζώνη 1 και 10 σενάρια για τη βελτιωμένη ζώνη 2), τα οποία και επιλύονται στο λογισμικό Geocalc. Τα σενάρια αυτά περιγράφονται λεπτομερώς στο Τεύχος των Υδραυλικών Υπολογισμών της μελέτης. Η συμπεριφορά και των 2 ζωνών του δικτύου του οικισμού Μεσημερίου, αποδεικνύεται επαρκής και ικανοποιητική και για τις 19 επιλύσεις που υλοποιήθηκαν ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΓΩΓΩΝ Το υλικό που επιλέχθηκε για τους αγωγούς είναι το HDΡΕ (πολυαιθυλένιο) 3 ης γενιάς με πίεση λειτουργίας τις 10 atm. Η επιλογή του υλικού HDPE 3 ης γενιάς έγινε με βάση τα χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα του υλικού έναντι των υπόλοιπων υλικών. Η εκλογή της διαμέτρου των νέων αγωγών έγινε με μεγάλη προσοχή και σκοπός της είναι η μείωση ή αύξηση της ταχύτητας ροής, γεγονός που έχει άμεση σχέση με την αντοχή των αγωγών και τη σωστή λειτουργία του δικτύου. Όσον αφορά τους προσαγωγούς του δικτύου, επιλέχθηκε διάμετρος Ø315, Ø250 (Πίνακας 3.1) για τον κεντρικό προσαγωγό από την κύρια δεξαμενή του οικισμού μέχρι το νέο φρεάτιο μερισμού, και διάμετρος Ø250 για τον προσαγωγό της ζώνης 2 από το νέο φρεάτιο μερισμού έως την δεξαμενή της. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 16/98

17 Πίνακας Μήκη νέων αγωγών (με στρογγυλοποίηση) ανά ονομαστική διάμετρο, από υλικό HDPE 3 ης γενιάς. Ονομαστική διάμετρος (mm) Συνολικό μήκος αγωγών (m) Προσαγωγοί δικτύου Ø315 (PN 10) 1.622,00 Ø250 (PN 10) 1.850, ΧΑΡΑΞΗ ΜΗΚΟΤΟΜΩΝ Η χάραξη των μηκοτομών του δικτύου ύδρευσης έδωσε την απαιτούμενη πληροφορία για την καλύτερη θέση τοποθέτησης των ειδικών τεμαχίων. Βάσει αυτής επιλέχθηκαν τα σημεία στα οποία τοποθετήθηκαν δικλείδες και εκκενωτές. Οι αγωγοί ως επί το πλείστων ακολουθούν τη μορφολογία του εδάφους και τοποθετούνται ανάλογα με τις διαμέτρους τους σε βάθος εκσκαφής 1,40m για τον κεντρικό προσαγωγό Ø315 και 1,30m για τους υπόλοιπους αγωγούς του δικτύου. Γι αυτό το λόγο παρουσιάζουν εξάρσεις με τοπικά μέγιστα ή καμπές με τοπικά ελάχιστα. Επιτακτική είναι η ανάγκη πρόβλεψης των σχετικών μέτρων για την εκκένωση του δικτύου. Η πρόβλεψη αυτή είναι απαραίτητη κατά το σχεδιασμό, ώστε σε οποιαδήποτε δυσμενή περίπτωση (π.χ. μόλυνση του νερού ή συντήρηση του δικτύου), να είναι εφικτή η εκκένωση του δικτύου. Κατά τη διακοπή της ροής συσσωρεύεται κάποια ποσότητα ύδατος στα τοπικά ελάχιστα. Εκεί προτείνεται η κατασκευή φρεατίων εκκενωτών, από τα οποία θα απομακρύνονται τα απαγόμενα νερά μέσω αντλίας σε κοντινούς φυσικούς αποδέκτες ή στο δίκτυο αποχέτευσης ΤΑΦΡΟΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ Η τάφρος τοποθέτησης των αγωγών του προτεινόμενου δικτύου ύδρευσης παρουσιάζει διαστάσεις οι οποίες είναι 1,00m x 1,40m (πλάτος x βάθος) για σκάμμα τοποθέτησης του κεντρικού προσαγωγού διαμέτρου Ø315, 0,85m x 1,30m για σκάμμα τοποθέτησης του προσαγωγού της ζώνης 2 διαμέτρου Ø250, 1,10m x 1,30m για σκάμμα τοποθέτησης του προσαγωγού διαμέτρου Ø250 όταν έχει κοινό σκάμμα με άλλους αγωγούς των δύο ζωνών και 3,80m x 1,30m για σκάμμα τοποθέτησης του προσαγωγού διαμέτρου Ø250 στην θέση της διασταύρωσής του με το ρέμα 0,80m x 1,30m. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 17/98

18 Στο παρόν έργο και στα σημεία των σκαμμάτων του προσαγωγού 2, όπου διέρχονται αγωγοί του εσωτερικού δικτύου, το πλάτος τους διαμορφώνεται σε 1,10 μ., αφού παράλληλα στο ίδιο σκάμμα τοποθετούνται και οι αγωγοί του εσωτερικού δικτύου. Οι οδοί του οικισμού Μεσημερίου είναι μικρού πλάτους (5 έως 6 μέτρα) και δεν είναι δυνατή η εκσκαφή και η υλοποίηση στο μισό πλάτος της οδού, (*) δύο σκαμμάτων ύδρευσης και μάλιστα σε εύλογη απόσταση μεταξύ τους λόγω και της κατασκευής του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης σε μεταγενέστερη χρονικά φάση. (*) Στο υπόλοιπο μισό πλάτος της οδού θα κατασκευασθεί το δίκτυο αποχέτευσης λυμμάτων. Συγκεκριμένα στο κοινό σκάμμα θα τοποθετηθούν: 1. Αγωγός Α2.93 διαμέτρου Φ110 και μήκος L=81,55 μ. 2. Αγωγός Α2.94 διαμέτρου Φ110 και μήκος L=138,31 μ. 3. Αγωγός Α2.64 διαμέτρου Φ125 και μήκος L=45,73 μ. 4. Αγωγός Α2.63 διαμέτρου Φ125 και μήκος L=68,71 μ. 5. Αγωγός Α2.65 διαμέτρου Φ125 και μήκος L=84,81 μ. 6. Αγωγός Α2.62 διαμέτρου Φ125 και μήκος L=11,51 μ. 7. Αγωγός Α2.1 διαμέτρου Φ250 και μήκος L=155,00 μ. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις των υλικών του σκάμματος ανάλογα με το είδος του δρόμου απ όπου διέρχεται κάθε φορά ο αγωγός. Τα είδη των δρόμων που συναντώνται εκτός του οικισμού είναι: χέρσο έδαφος (2,30m) και χωματόδρομος. Τα είδη των δρόμων που συναντώνται εντός του οικισμού είναι: χέρσο έδαφος, χωματόδρομος, άσφαλτος και τσιμεντόδρομος. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την πλήρωση του σκάμματος κατά την τοποθέτηση των αγωγών του νέου δικτύου είναι: άμμος, αμμοχάλικο Π.Τ.Π και κατάλληλα προϊόντα εκσκαφής με βαθμό συμπύκνωσης 40%. Στα τμήματα οδού με άσφαλτο τοποθετείται επιπλέον μια στρώση υπόβασης (Π.Τ.Π.Ο-150), στρώση βάσης (Π.Τ.Π.Ο-155), ασφαλτική προεπάλειψη (Π.Τ.Π.Α.-201), ασφαλτική βάση (Π.Τ.Π.Α- 260), ασφαλτική συγκολλητική στρώση και τέλος ασφαλτική στρώση κυκλοφορίας (Π.Τ.Π.Α.-265). Στους τσιμεντόδρομους τοποθετείται σκυρόδεμα C12/15. Τα πάχη των υλικών αυτών φαίνονται αναλυτικά στο σχέδιο 4 (λεπτομερειών τυπικών σκαμμάτων) της παρούσας μελέτης. Είδος τυπικού φρεατίου Αριθμός Μήκος (m) Πλάτος (m) Εκκένωσης 3 1,60 1,60 Ύψος (m) Θάλαμος επισκέψεως:1,10 Θάλαμος εκκένωσης:2,10 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 18/98

19 Θάλαμος επισκέψεως:1,10 Εκκένωσης 2 2,00 2,00 Θάλαμος εκκένωσης:2,10 Θάλαμος επισκέψεως:1,10 Αεροεξαγωγού 6 1,10 1,60 Θάλαμος εκκένωσης:1,60 Πίνακας 3.2 Εσωτερικές διαστάσεις τυπικών φρεατίων προσαγωγού δικτύου ύδρευσης. Τα διάφορα είδη τυπικών φρεατίων, που χρησιμοποιούνται στο δίκτυο ύδρευσης είναι, όπως έχει προαναφερθεί, τα φρεάτια εκκένωσης, διακλάδωσης-απομόνωσης και τα φρεάτια διακλάδωσης-απομόνωσης-εκκένωσης (σχέδια , , και αντίστοιχα). Τα προτεινόμενα φρεάτια είναι κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα C16/20 με οπλισμό S500, Ø10/150 και τα τοιχώματα τους έχουν πάχος 20cm. Η έδραση τους γίνεται πάνω σε άοπλο σκυρόδεμα καθαριότητας C12/15 πάχους 10cm. Η κάθοδος στα φρεάτια επιτυγχάνεται με κλίμακα επισκέψεως. Πρέπει να σημειωθεί ότι το φρεάτιο διακλάδωσηςαπομόνωσης αποτελείται από ένα θάλαμο επισκέψεως ενώ τα φρεάτια εκκένωσης και διακλάδωσης-απομόνωσης-εκκένωσης αποτελούνται από ένα θάλαμο επισκέψεως και ένα θάλαμο εκκένωσης για την εκκένωση του δικτύου. Στον παρακάτω πίνακα δίνονται οι τυπικές εσωτερικές διαστάσεις των τυπικών φρεατίων (Πίνακας 3.2) ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΟΜΒΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ Με μεγάλη προσοχή έγινε η εκλογή των κατάλληλων ειδικών τεμαχίων τα οποία θα εξασφαλίσουν τη σύνδεση των αγωγών διαφορετικής διαμέτρου, των διασταυρώσεων των κόμβων του δικτύου, των σωμάτων αγκύρωσης των αγωγών, της διάβασης του ρέματος καθώς και του πυροσβεστικού κρουνού (σχέδια λεπτομερειών 11, 15, 12 αντίστοιχα). Όλα τα ειδικά τεμάχια που χρησιμοποιούνται στους κόμβους του νέου δικτύου ύδρευσης παρουσιάζονται αναλυτικά στο επισυναπτόμενο τεύχος κομβολογίου Αντιστηρίξεις Λόγω της φύσης του συγκεκριμένου εδάφους και του βάθους των σκαμμάτων, η αντιστήριξη θα γίνεται με μεταλλικά πετάσματα (krings). (ΕΛΟΤ ΤΠ :2009) Ορύγματα με κατακόρυφα πρανή και βάθος μεγαλύτερο από 1,25 μ. θα εξασφαλίζονταιγενικώς με κατάλληλη αντιστήριξη, εκτός των περιπτώσεων ευσταθούς βράχου ή εδαφών με επαρκή ευστάθεια. Σε σκληρά ή συνεκτικά εδάφη καθώς και βράχο μπορεί να επιτραπεί η εκσκαφή μέχρι βάθους 1,75 μ. όταν το τμήμα της παρειάς άνω του 1,25 μ. από τον πυθμένα γίνεται υπό κλίση ή εξασφαλίζεται με αντιστήριξη και με την προϋπόθεση ότι η κλίση του φυσικού εδάφους δεν είναι μεγαλύτερη από 1:10. Για εκσκαφές σε οδούς με στρώσεις σταθεροποιημένου τύπου, μπορεί να επιτραπεί επίσης εκσκαφή με εξασφάλιση μέσω αντιστήριξης σε 20 εκ. του άνω τμήματος της παρειάς του ορύγματος. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 19/98

20 Στο παρόν έργο λόγω βάθους (1,25 έως 1,75 μ.) σε όλο το μήκος εκσκαφών ανά παρειά υπολογίζεται αντιστήριξη 0,20 εκατοστά. 3.4 ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Με ιδιαίτερη προσοχή έγιναν οι αναλυτικές προμετρήσεις του εσωτερικού δικτύου Ύδρευσης του οικισμού Μεσημερίου, οι οποίες αφορούν στις τάφρους προς τοποθέτηση των αγωγών, στους αγωγούς HDΡΕ 3 ης γενιάς και στα ειδικά τεμάχια. Επιπλέον έγιναν και οι προμετρήσεις των εκσκαφών χωματισμών, των υδραυλικών, των τεχνικών εργασιών και των έργων οδοστρωσίας. 3.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΩΝ Τρόπος κατασκευής έργων Οργάνωση εργοταξίου Το όλο έργο πραγματοποιείται σε έκταση 700,0 στρεμμάτων περίπου, οπότε η εγκατάσταση ενός εργοταξιακού οικίσκου θα εξυπηρετούσε όλο το έργο. Σαν εργατάξιο θα χρησιμοποιηθεί αγροτεμάχιο όμορο του οικισμού Μεσημερίου. Ενδείκνυται να είναι ο εργοταξιακός οικίσκος τροχόσπιτο, οπότε σταδιακά να μεταφέρεται στην περιοχή των εργασιών. Τα τροχόσπιτα αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν χώρους γραφείου, αποδυτηρίων εργατών και αποθήκη μικροϋλικών. Η αποθήκευση των σωλήνων πρέπει να γίνει σε κατάλληλα φυλασσόμενο χώρο ή παράπλευρα των οδών, όπου θα διελευθεί ο αγωγός σε ντάνες. Η συγκέντρωση και απόθεση των αγωγών θα γίνει σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές. Ακόμα, πρέπει να αποθηκευτούν και φυλαχθούν καλά οι συσκευές του δικτύου, επειδή υπάρχει κίνδυνος απορύθμισης και καταστροφής των επιμέρους οργάνων τους. Για την έγκαιρη αποπεράτωση του έργου ο ανάδοχος πρέπει να έχει 1 ή και 2 συνεργεία έκχυσης σκυροδέματος, που να εργάζονται ταυτόχρονα. Θα μπορέσει να προσκομίσει έτοιμο σκυρόδεμα με βαρέλες, σε χρονικό διάστημα μικρότερο της μισής ώρας. Επίσης, πρέπει να έχει 2 συνεργεία υδραυλικών για την τοποθέτηση και σύνδεση των σωλήνων και των απαραίτητων συσκευών. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 20/98

21 Στον εξοπλισμό του εργολάβου είναι απαραίτητος εκσκαφέας, μικρό JCB για να διέρχεται σε στενούς δρόμους, όπως και αυτοκίνητα για την μεταφορά υλικών, χωμάτων και αμμοχάλικου καθώς και αυτοκινούμενες μπετονιέρες Χρονικός Προγραμματισμός Τα έργα υποδομής εκτείνονται σε έκταση 700,0 στρεμμάτων περίπου και οι καιρικές συνθήκες ακόμα και κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι καλές. Πρέπει κατά την κατασκευή να προγραμματισθεί το έργο με ιδιαίτερη προσοχή, κυρίως για να μην υπάρχει όχληση στους κατοίκους. Θα εφαρμοσθεί το χρονοδιάγραμμα που θα προσκομίσει ο ανάδοχος σύμφωνα με το εγκεκριμένο από την Υπηρεσία χρονοδιάγραμμα κατά την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης. Μόνο με την πιστή τήρηση του χρονοδιαγράμματος από τον εργολάβο, θα περατωθεί έγκαιρα το έργο. Για το λόγο αυτό, ο εργολήπτης θα συντάξει πριν την έναρξη των εργασιών ένα χρονοδιάγραμμα με τη χρήση των μηχανημάτων, που θα διαθέσει για το έργο. Για την ακριβή εφαρμογή του προγράμματος από τους πιο σημαντικούς συντελεστές είναι η ομαλή χρηματοδότηση. Η επαρκής και έγκαιρη χρηματοδότηση του έργου εκτός του ότι βοηθάει στην τήρηση του χρονοδιαγράμματος, εξασφαλίζει τη διατήρηση του προϋπολογισμού, στα αρχικά πλαίσια, αφού δεν απαιτούνται επιπλέον αναθεωρήσεις. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να ληφθεί, όταν διακόπτεται ένα τμήμα δρόμου κατά την κατασκευή του έργου, να υπάρχει δυνατότητα διέλευσης των οχημάτων. Ο ανάδοχος πρέπει να συνεργασθεί με τους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας, ώστε να μη διακοπεί κανένα υπάρχον δίκτυο. Ο χρόνος κατασκευής του έργου προβλέπεται σύμφωνα με το παρακάτω χρονοδιάγραμμα σε 210 εργάσιμες μέρες και με τις αργίες, Κυριακές, καθυστερήσεις και κακοκαιρίες, ο χρόνος κατασκευής γίνεται 12 μήνες. Χάραξη Δικτύων 10 ημέρες Προμήθεια Υλικών 20 ημέρες Εκσκαφές 60 ημέρες Κατασκευή φρεατίων 40 ημέρες Τοποθέτηση Αγωγών 40 ημέρες Επίχωση ορυγμάτων 25 ημέρες Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 21/98

22 Αποκατάσταση οδοστρωμάτων 15 ημέρες Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 22/98

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 4.1 Γεωγραφική Θέση - Γεωμορφολογία Ο Δήμος Θερμαϊκού ανήκει στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας (EL10) το οποίο έχει έκταση km2, οριοθετείται από τα όρη Κερδύλια, Βερτίσκος, Kρoύσια και Μπέλες στα ανατολικά, το όρος Πάικο και την Περιφερειακή Τάφρο στα δυτικά και στα βόρεια από την οροσειρά Κερκίνη (Μπέλες) και τα σύνορα Ελλάδας - πγδμ. Στα ανατολικά συνορεύει με το Υδατικό Διαμέρισμα Ανατολικής Μακεδονίας (EL11) και στα δυτικά με το Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας (EL09). Το ΥΔ 10 περιλαμβάνει εκτεταμένες πεδιάδες, κυρίως στο δυτικό του τμήμα, οι σημαντικότερες εκ των οποίων είναι αυτές της Θεσσαλονίκης, των Γιαννιτσών και του Λαγκαδά, ενώ στο ανατολικό του τμήμα διακρίνεται η λεκάνη της Χαλκιδικής. Η μορφολογία του είναι κυρίως ημιορεινή με μέσο υψόμετρο τα 245 m, περίπου, ενώ το 36% της έκτασής του έχει υψόμετρο κάτω από 100 m και μόλις το 3% της έκτασής του έχει υψόμετρο πάνω από 800 m. Οι ακτές του, συνολικού μήκους 910 km, χαρακτηρίζονται από έντονο ανάγλυφο, με αποτέλεσμα το σχηματισμό πολυάριθμων βραχωδών κόλπων. 4.2 Κλίμα Το Διαμέρισμα χαρακτηρίζεται από ποικιλία κλιμάτων, όπως μεσογειακό στην περιοχή της Χαλκιδικής, και τις παράκτιες περιοχές, ηπειρωτικό στο εσωτερικό του και ορεινό στις Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 23/98

24 περιοχές με μεγάλο υψόμετρο. Το μέσο ετήσιο ύψος βροχής κυμαίνεται από 400 μέχρι 800 mm, ενώ στα ορεινά τμήματα ξεπερνάει τα 1000 mm. Οι χιονοπτώσεις είναι αρκετά συνηθισμένες κατά το διάστημα Σεπτεμβρίου-Απριλίου. Η μέση ετήσια θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 14.5 C και 17 C, με ψυχρότερο μήνα τον Ιανουάριο και θερμότερο τον Ιούλιο. 4.3 Υδατικοί Πόροι Η μέση ετήσια συνολική προσφορά νερού στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας, ανέρχεται σε 5,3 x 109 m3, εκ των οποίων ποσοστό 32% (1,7x109 m3) προέρχεται από ίδιους πόρους του Διαμερίσματος, ενώ το υπόλοιπο 68% (3,6x109 m3) προέρχεται από την εισροή νερού του π. Αξιού από τη γείτονα πγδμ. Επιπλέον, στο ΥΔ 10 μεταφέρεται από τον π. Αλιάκμονα του ΥΔ 09, μέσω της Ενωτικής Διώρυγας Αλιάκμονα- Αξιού, ποσότητα νερού ίση με 356x106 m3 για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών του ΓΟΕΒ Πεδιάδας Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά και υδρευτικών αναγκών του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. 4.4 Λεκάνες Απορροής Ποταμού Σύμφωνα με το Άρθρο 2 (παρ. 13) της Οδηγίας, ως Λεκάνη Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ) ορίζεται: «η εδαφική έκταση από την οποία συγκεντρώνεται το σύνολο της απορροής μέσω διαδοχικών ρευμάτων, ποταμών και πιθανώς λιμνών και παροχετεύεται στη θάλασσα με ενιαίο στόμιο ποταμού, εκβολές ή δέλτα». Το ΥΔ Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό και την υπ. αριθ. 706/ Απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (ΦΕΚ Β /1383), αποτελείται από τέσσερεις (4) Λεκάνες Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ): Αξιού (GR03), με έκταση km2 Γαλλικού (GR04), με έκταση km2 Χαλκιδικής (GR05), με έκταση km2 και Άθω (GR43), με έκταση 239 km2. Η ΛΑΠ Αξιού, η οποία διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αποτελείται κυρίως από τις υδρολογικές λεκάνες απορροής των ποταμών Αξιού και Λουδία, βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του ΥΔ 10 και εκτείνεται από τα σύνορα Ελλάδας -πγδμ έως τις ακτές του ΥΔ, δυτικά του Θερμαϊκού κόλπου. Η ΛΑΠ χαρακτηρίζεται από υψηλά υψόμετρα (πάνω από 1.000m) στα ΒΔ (όρος Πάικο) και στα βόρεια (Όρος Κερκίνη) άκρα της και ήπιαπεδινή μορφολογία στην υπόλοιπη έκτασή της. Έτσι, πάνω από το 50% της έκτασής της έχει Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 24/98

25 υψόμετρο κάτω από 100m και πάνω από 75% κάτω από 200m, ενώ το μέσο υψόμετρο της ΛΑΠ είναι 180 m, περίπου. Η συνολική προσφορά νερού στη ΛΑΠ Αξιού ανέρχεται στα 4,4x109 m3, εκ των οποίων τα 0,8 x109 m3 προέρχονται από ιδίους πόρους του ΥΔ 10 και τα υπόλοιπα 3,6x109 m3 από την εισροή νερού από τη γείτονα πγδμ μέσω του π. Αξιού (η μεταφερόμενη ποσότητα νερού από τον π. Αλιάκμονα δεν έχει προσμετρηθεί). Οι κύριες λίμνες της ΛΑΠ Αξιού είναι η φυσική λίμνη της Δοϊράνης, η οποία «μοιράζεται» μεταξύ Ελλάδας και πγδμ (συνολική επιφάνεια λίμνης 38,87 ^2-επιφάνεια ελληνικού τμήματος 14,2 km2) και η τεχνητή λιμνοδεξαμενή Αρτζάν. Η σημαντικότερη χρήση νερού στη ΛΑΠ Αξιού είναι η άρδευση. Έργα αξιοποίησης των επιφανειακών υδατικών πόρων που μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί και καλύπτουν ανάγκες άρδευσης της πεδιάδας Θεσσαλονίκης είναι η υδροληψία της Ελεούσας από τον π. Αξιό (η κατασκευή της ξεκίνησε το 1954 και η λειτουργία της ξεκίνησε από το ετήσια απόληψη 430 hm3, περίπου) και η μεταφορά υδατικών πόρων από τον π. Αλιάκμονα (ΥΔ 09) μέσω της Ενωτικής Διώρυγας Αλιάκμονα Αξιού (η κατασκευή της ξεκίνησε μετά τη λειτουργία του ταμιευτήρα Πολυφυτου το μεταφερόμενη ποσότητα για τις ανάγκες του ΥΔ 10 ετησίως 360 hm3, περίπου, εκ των οποίων 300 hm3, περίπου, για άρδευση). Το σύνολο σχεδόν των km2, περίπου, αρδευόμενων καλλιεργειών, της ΛΑΠ Αξιού εξυπηρετούνται από τα συλλογικά αρδευτικά δίκτυα που διαχειρίζεται ο ΓΟΕΒ Πεδιάδας Θεσσαλονίκης- Λαγκαδά. Άλλα σημαντικά έργα στη ΛΑΠ, τα οποία εκτελέστηκαν κατά την περίοδο , αφορούν στην αποστράγγιση της τέως λίμνης Γιαννιτσών μέσω του π. Λουδία και των τέως λιμνών Αματόβου και Αρτζάν (όπου κατασκευάστηκε πρόσφατα η ομώνυμη λιμνοδεξαμενή), μέσω των ομώνυμων τάφρων προς τον π. Αξιό. Η ΛΑΠ Γαλλικού, με χερσαία έκταση km2, υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, περιλαμβάνει τη λεκάνη απορροής του ομώνυμου ποταμού, βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του ΥΔ 10 και εκτείνεται σχεδόν από τα ΒΑ όρια της Π.Ε. Κιλκίς ως το Θερμαϊκό κόλπο. Το μοναδικό λιμναίο ΥΣ της ΛΑΠ είναι η φυσική λίμνη Πικρολίμνη. Η ΛΑΠ χαρακτηρίζεται από επιμήκες σχήμα και υψηλά υψόμετρα, πάνω από m στα βόρεια (ορεινοί όγκοι Κρουσιών), τα οποία σταδιακά χαμηλώνουν ως το κέντρο της ΛΑΠ, ενώ στη συνέχεια απαντώνται πεδινές εκτάσεις με εξαίρεση την έξαρση στα νοτιοανατολικά όρια της ΛΑΠ (περιοχή μεταξύ των οικισμών Μονόλιθα Μεσαίο και Νεωχωρούδα). Έτσι, 17% της έκτασής της έχει υψόμετρο κάτω από 100m, 16% έχει υψόμετρο 100^200 m, 20% έχει υψόμετρο 200^300 m και το υπόλοιπο 47% έχει μεγαλύτερο υψόμετρο. Το μέσο υψόμετρο της Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 25/98

26 ΛΑΠ είναι 300 m, περίπου. Η συνολική προσφορά νερού στη ΛΑΠ Γαλλικού ανέρχεται σε 179x106 m3. Η ΛΑΠ Χαλκιδικής, η οποία διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, είναι η μεγαλύτερη ΛΑΠ του ΥΔ 10, αποτελείται από τις λεκάνες απορροής των λιμνών Βόλβη και Λαγκαδά (Κορώνεια), την τεχνητή λίμνη Μαυρούδας, των ποταμών Ανθεμούντα και Χαβρία, τις υδρολογικές λεκάνες του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και περί αυτού, καθώς και άλλες μικρότερες υπολεκάνες της Π.Ε. Χαλκιδικής. Εκτείνεται από το κέντρο σχεδόν του ΥΔ έως το νότιο- ανατολικό τμήμα του, στο δυτικό και κεντρικό ακρωτήριο της Χαλκιδικής. Στο βόρειο τμήμα του βρίσκεται ο ορεινός όγκος Βερτίσκος και στο κεντρικό τμήμα του απαντώνται οι ορεινοί όγκοι του Χορτιάτη και του Χολομώντα. Μεταξύ των προαναφερθέντων ορεινών όγκων, όπως και νότια αυτών, μέχρι τα ακρωτήρια της Χαλκιδικής απλώνονται πεδινές εκτάσεις. Τα ακρωτήρια Κασσάνδρας και Σιθωνίας εμφανίζουν έντονο ανάγλυφο, με εντονότερο αυτό του ακρωτηρίου της Σιθωνίας, όπου εμφανίζονται και τα υψηλότερα υψόμετρα. Έτσι, από τη συνολική έκταση της ΛΑΠ, ποσοστό 27% έχει υψόμετρο κάτω από 100m, 20% έχει υψόμετρο 100^200m, 14% έχει υψόμετρο 200^300m και το υπόλοιπο 39% έχει μεγαλύτερο υψόμετρο, ενώ το μέσο υψόμετρο της ΛΑΠ είναι περίπου 275 m. Η συνολική προσφορά νερού στη ΛΑΠ ανέρχεται σε 653x106 m3. Η ΛΑΠ Άθω είναι η μικρότερη σε έκταση ΛΑΠ του ΥΔ 10 και αποτελεί το βορειοανατολικό τμήμα της ομώνυμης χερσονήσου, της ανατολικότερης από τις τρεις χερσονήσους της Χαλκιδικής. Βρέχεται ΒΑ από τον κόλπο Ορφανού (Στρυμονικό). Το έδαφος της χερσονήσου του Άθω είναι ορεινό και δυσπρόσιτο. Το σχήμα της χερσονήσου είναι στενό και επιμήκες, με απόκρημνες ακτές, χωρίς φυσικά λιμάνια. Έτσι, από τη συνολική έκταση της ΛΑΠ το 37% έχει υψόμετρο κάτω από 100m, 24% έχει υψόμετρο m, 16% έχει υψόμετρο m και το υπόλοιπο 23% έχει μεγαλύτερο υψόμετρο, ενώ το μέσο υψόμετρο της ΛΑΠ είναι 220 m, περίπου. Η συνολική προσφορά νερού στη ΛΑΠ ανέρχεται σε 58x106 m Γεωτεκτονικές Ζώνες Το Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας παρουσιάζει ιδιαίτερα σύνθετη γεωλογική και τεκτονική δομή. Η γεωτεκτονικές ζώνες που συναντώνται από Δ προς Α είναι: α) Ζώνη Πάικου. Συναντάται στο δυτικό τμήμα του ΥΔ 10 και καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της, παλαιότερα ονομαζόμενης, ζώνης Αξιού. Ο παλαιογεωγραφικός χώρος ανάπτυξης της υπόψη ζώνης ήταν (I. Mercier, 1966, 1973) ένα υποθαλάσσιο ύβωμα μεταξύ της αύλακας Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 26/98

27 Αλμωπίας (δυτικά) και της αύλακας Παιονίας (ανατολικά). Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του ορεινού όγκου Πάικου και το δυτικό τμήμα του όρους Βόρα, προεκτεινόμενη προς την πγδμ. Οι σχηματισμοί της ζώνης αυτής έχουν την κύρια εμφάνισή τους στην περιοχή του όρους Πάικο, όπου δομούν ένα μεγάλο αντίκλινο με διεύθυνση Β-Ν. Στον πυρήνα του υπόψη αντικλίνου συναντώνται μεταμορφωμένοι σχηματισμοί και μόνο στο δυτικό τμήμα αυτού συναντάται ολόκληρη η σειρά των σχηματισμών της ζώνης του Πάικου. Αναλυτικά στους σχηματισμούς της ζώνης Πάικου, όπως αυτή αναπτύσσεται στο ΥΔ 10, περιλαμβάνεται μία σειρά σχηματισμών Παλαιοζωικής -Τριαδικής ηλικίας (μαργαϊκοί σχιστόλιθοι, σιπολίνες, χλωριτικοί σχιστόλιθοι) και μία σειρά σχηματισμών Ιουρασικής - Κρητιδικής ηλικίας (μάρμαρα, ασβεστόλιθοι, σιπολίνες, σχιστόλιθοι, χαλαζίτες, φλύσχης). Η περιοχή του ορεινού όγκου του Πάικου, δομείται από δύο τεκτονικά σύνολα: ένα δυτικό που αντιστοιχεί στο σύνολο της ζώνης του Πάικου και ένα ανατολικό που αντιστοιχεί στην Προπαιονική ενότητα Γευγελής, η οποία βρίσκεται επωθημένη προς τα δυτικά επάνω στη ζώνη του Πάικου. Κατά τον VERGELY (1984) η ζώνη του Πάικου έχει υποστεί την επίδραση τριών κύριων τεκτονικών φάσεων β) Παλαιογεωγραφικός χώρος μεταξύ της ζώνης Πάικου και της Σερβομακεδονικής μάζας. Ο παλαιογεωγραφικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ του υποθαλάσσιου υβώματος του Πάικου και της Σερβομακεδονικής μάζας, καθώς επίσης ο χώρος που με μορφή δακτυλίου περιβάλλει τη νοτιοδυτική και νότια παρυφή της Σερβομακεδονικής μάζας και τη νότια παρυφή της Ροδοπικής μάζας, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, διακρίνεται στις πιο κάτω Ενότητες: την Ενότητα της υποζώνης Προπαιονίας ή Προπάικου, με σχηματισμούς παρόμοιους με τη Ζώνη Πάικου την Ενότητα της μεταμορφωμένης μάζας Stip-Αξιού, που αποτελείται από μεταμορφωμένους προαλπικούς σχηματισμούς, οι οποίοι αποτελούν το κρυσταλλικό γεωλογικό υπόβαθρο. Εντός των μεταμορφωμένων αυτών σχηματισμών έχουν διεισδύσει γρανιτοειδή βαθολιθικά πετρώματα ανωιουρασικής ηλικίας, όπως ο γρανίτης Φούρκας και ο γρανίτης Μονοπήγαδου. την Ενότητα της Περιροδοπικής ζώνης, η οποία αποτελείται από λιθολογικούς σχηματισμούς Μεσοζωικής ηλικίας (χαλαζίτες, σχιστόλιθους, μεταηφαιστειακά πετρώματα, ψαμμίτες, κροκαλοπαγή, ασβεστόλιθου;, μάρμαρα, κερατόλιθους, Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 27/98

28 αργιλικούς σχιστόλιθους, φυλλίτες, διορίτες, γρανοδιορίτες, γρανίτες). Επί των σχηματισμών αυτών έχουν αποτεθεί κατά θέσεις τεταρτογενή ιζήματα γ) Σερβομακεδονική Μάζα. Καταλαμβάνει το ανατολικό και τμήμα από το κεντρικό του ΥΔ GR10. Δομείται από μεταμορφωμένα πετρώματα Παλαιοζωικής ή Προκάμβριας ηλικίας, τα οποία - με την σειρά τους - διακρίνονται στους σχηματισμούς: της σειράς Κερδυλλίων, η οποία αποτελείται από μία συνεχή εναλλαγή γνευσίων και μαρμάρων (αναφέρονται από τους παλαιότερους προς τους νεώτερους: βιοτιτικός γνεύσιος - κατώτερος ορίζοντας μαρμάρων - βιοτιτικός γνεύσιος - ενδιάμεσος ορίζοντας μαρμάρων - βιοτιτικός γνεύσιος - ανώτερος ορίζοντας μαρμάρων). της σειράς Βερτίσκου, η οποία αποτελείται κυρίως από γνευσίους, σχιστόλιθους, αμφιβολίτες, ενώ συχνά συναντώνται κατά θέσεις εμφανίσεις από υπερβασικά πετρώματα, γρανίτες και ηφαιστειακές διεισδύσεις. δ) Μεταλπικά ιζήματα. Στη διάρκεια των τεκτονικών φάσεων που εκδηλώθηκαν κατά το Ηώκαινο, δημιουργήθηκαν τεκτονικές τάφροι εντός των οποίων αποτέθηκαν ως επί το πλείστον κλαστικά ιζήματα διαφόρων λιθολογιών λιμναίας, ποταμολιμναίας, ποταμοδελταϊκής, χερσοποτάμιας και υφάλμυρης φάσης. Τα ιζήματα αυτά παρουσιάζουν ιδιαίτερα σημαντική εξάπλωση στις λεκάνες Λουδία - Αξιού, Γαλλικού καθώς και - τοπικά - στην περιοχή της Χαλκιδικής. 4.6 Υδρολογικές Συνθήκες Στο ΥΔ 10 αναπτύσσονται αξιόλογες υδροφορίες εντός των Τεταρτογενών σχηματισμών και εντός των καρστικών ανθρακικών σχηματισμών ενώ μικρότερης σημασίας υδροφορίες αναπτύσσονται σε ρωγματικούς σχηματισμούς. Τα υπόγεια υδατικά συστήματα που παρουσιάζουν αξιόλογη υδροφορία χαρακτηρίζονται ως κύρια και τα υπόλοιπα ως δευτερεύοντα. Επισημαίνεται ότι η διάκριση αυτή έχει ποιοτικό μόνο χαρακτήρα. Οι υδροφορίες που αναπτύσσονται στην περιοχή του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας χρησιμοποιούνται για ύδρευση, άρδευση, βιομηχανική και κτηνοτροφική χρήση. Αναλυτικά οι υδροφορίες που αναπτύσσονται είναι: Υδροφορίες εντός των προσχωματικών σχηματισμών. Τα προσχωματικά ή κοκκώδη υδροφόρα συστήματα αποτελούνται από εναλλαγές οριζόντων άδρο-μέσο κλαστικών υλικών (άμμοι, χάλικες, κροκάλες με ποικίλα ποσοστά λεπτοκλαστικού κλάσματος) και οριζόντων λεπτοκλαστικών υλικών (άργιλοι, ιλύες, πηλοί με ποικίλο Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 28/98

29 ποσοστό αδρο-μεσοκλαστικού κλάσματος). Κύρια χαρακτηριστικά των υδροφορέων αυτών είναι: α) η γρήγορη αλλαγή της κοκκομετρικής σύνθεσης των υλικών τόσο κατά την κατακόρυφο όσο και κατά την οριζόντια διεύθυνση, β) η, κατά θέσεις, επικράτηση του ενός ή του άλλου λιθολογικού τύπου και γ) η παρουσία φακών, διασταυρούμενης στρώσης κ.λπ. Τα παραπάνω φαινόμενα έχουν ως αποτέλεσμα: α) την έντονη ανισοτροπία χαρακτηριστικών όπως η διαπερατότητα (k, m/sec), η υδατοαγωγιμότητα (T, m2/sec), ο συντελεστής εναποθήκευσης (S) κ.λπ., κατά την οριζόντια και κατακόρυφη διεύθυνση και β) τη μείωση του τμήματος του υδροφορέα που συμμετέχει στη δημιουργία ενός υδροφόρου ορίζοντα. Εντός των προσχωματικών σχηματισμών αναπτύσσεται: ένας ελεύθερος υδροφόρος, ο οποίος συναντάται συνήθως στην ευρύτερη κοίτη των ποταμών / χειμάρρων, λιμνών (φυσικών ή τεχνητών), μία σειρά επάλληλων υδροφορέων μερικώς υπό πίεση, οι οποίοι συνήθως παρουσιάζουν επικοινωνία με τον ελεύθερο ορίζοντα, μία σειρά επάλληλων υδροφορέων υπό πίεση. Η δημιουργία επάλληλων υδροφορέων, μερικώς υπό πίεση ή υπό πίεση, οφείλεται στην παρεμβολή εντός των αδρο-μεσοκλαστικών αποθέσεων, στεγανών οριζόντων. Επισημαίνεται ότι, η συνεχής με το βάθος, παρεμβολή στεγανών (συνήθως αργιλικών) ενστρώσεων, λειτουργεί θετικά στην προστασία από τη ρύπανση των βαθύτερα ευρισκόμενων υδροφορέων. Ετσι, οι κοκκώδεις υδροφορείς παρουσιάζουν μεγάλη τρωτότητα στα πρώτα επιφανειακά μέτρα και μέτρια με το βάθος. Η εκφόρτιση των κοκκωδών ΥΥΣ γίνεται προς θέσεις με χαμηλότερα υψόμετρα (επιφανειακά συστήματα, κοίτες ποταμών ή ρεμάτων, λίμνες κ.λπ.) προς τη θάλασσα (εφόσον πρόκειται για παράκτια συστήματα) και μέσω των απολήψεων που λαμβάνουν χώρα για την εξυπηρέτηση διαφόρων χρήσεων ύδατος. Στο ΥΔ 10 προσχωματικοί υδροφορείς συναντώνται κυρίως κατά μήκος των ποταμών Λουδία, Αξιού, Γαλλικού, Ανθεμούντα, Ασπρόλακκα, των λιμνών Δοϊράνης, Μαυρούδας και της Μυγδονίας Λεκάνης καθώς και στις περιοχές Κασσάνδρας, Ορμύλιας, Ιερισσού, και Ολυμπιάδας Καρστικοί υδροφορείς. Τα υδροφόρα συστήματα αποτελούνται από καρστικοποιημένους ανθρακικούς σχηματισμούς. Η κυκλοφορία του νερού γίνεται μέσω των καρστικών δομών (διευρυμένες ρωγμές, έγκοιλα, αγωγοί κ.λπ.) και εξαρτάται από τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά (άνοιγμα, συνέχεια κ.λπ.) αλλά και το βαθμό πλήρωσης αυτών. Η εκφόρτιση των καρστικών υδροφορέων γίνεται μέσω καρστικών πηγών, προς συνορεύοντα ή άλλα υδατικά συστήματα και προς τη θάλασσα (εφόσον πρόκειται για Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 29/98

30 παράκτιους σχηματισμούς). Οι καρστικοί υδροφορείς παρουσιάζουν μεγάλη τρωτότητα στη ρύπανση, καθώς φθάνουν συνήθως ακάλυπτοι στην επιφάνεια του εδάφους, παρουσιάζουν μεγάλο συντελεστή κατείσδυσης και γρήγορη κίνηση του νερού. Οι καρστικοί υδροφορείς στο ΥΔ 10 εντοπίζονται σε ορεινές-ημιορεινές-λοφώδεις περιοχές όπου οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες απουσιάζουν ή είναι ελάχιστες (καλλιέργειες, κτηνοτροφία, λατομεία αδρανών). Στο ΥΔ 10 καρστική υδροφορία αναπτύσσεται κυρίως στο όρος Πάικο αλλά και σε άλλες περιοχές (Ντεβέ-Κοράν, Βαφειοχώριο κ.α.). Ρωγματικοί υδροφορείς. Οι υδροφορείς αυτοί αναπτύσσονται σε κάθε είδους -μη ανθρακικό- λιθολογικό σχηματισμό βραχώδους δομής, ο οποίος παρουσιάζει αναπτυγμένο και συνεχές δίκτυο δομικών ασυνεχειών ή/και ζώνες έντονου κερματισμού, οι οποίες συνήθως ταυτίζονται με μεγάλες τεκτονικές δομές. Η κυκλοφορία του νερού γίνεται μόνο μέσω του δικτύου ασυνεχειών και - κυρίως - μέσω των κερματισμένων δομών καθώς και στη διεπιφάνεια που αναπτύσσεται μεταξύ της επιφανειακής ζώνης χαλάρωσης (πλευρικά κορήματα / αποσαθρώματα) και του υποκείμενου, υγιούς, βραχώδους υποβάθρου. Επισημαίνεται ότι στους υπόψη σχηματισμούς ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία τεκτονισμένων ζωνών με ζώνη μυλωνιτίωσης από αργιλοϊλυώδη υλικά, καθώς αυτή λειτουργεί ως στεγανό διάφραγμα για την κίνηση του νερού. Η εκφόρτιση των ρωγματικών υδροφορέων γίνεται μέσω: α) πηγών, οι οποίες εμφανίζονται πλησίον της βαθιάς γραμμής ρεμάτων ή σε θέσεις, όπου το υγιές βραχώδες υπόβαθρο ή η ζώνη έντονου τεκτονισμού εμφανίζεται στο φυσικό έδαφος και β) με πλευρική διήθηση προς τους εκατέρωθεν ευρισκόμενους -συνήθως κοκκώδεις- σχηματισμούς. Η ανόρυξη παραγωγικών υδρογεωτρήσεων στοχεύει συνήθως στον εντοπισμό μεγάλων τεκτονικών δομών όπου λαμβάνει χώρα η επιλεκτική κίνηση του υπόγειου νερού. Η τρωτότητα των υδροφορέων αυτών έναντι ρύπανσης εξαρτάται από το είδος του σχηματισμού και την παρουσία εδαφικού καλύμματος λεπτοκλαστικών υλικών, το οποίο μειώνει την κατείσδυση ή δεσμεύει το ρυπαντικό φορτίο. Οι ρωγματικοί υδροφορείς που αναπτύσσονται στο ΥΔ GR10, είναι τοπικής σημασίας, στις περιοχές: Κερδυλλίων-Κρουσίων, Μαυρονερίου, Αγ. Όρους, Σιθωνίας, Ανατολικού Πάικου και Ποντοηράκλειας, καθώς και σε μια μεγαλύτερη περιοχή από το όρος Χολομώντα έως το όρος Χορτιάτη. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 30/98

31 4.7 Υδρολιθολογική ταξινόμηση σχηματισμών Αρχικό κριτήριο για το διαχωρισμό των υπόγειων συστημάτων αποτέλεσε η υδρολιθολογική συμπεριφορά των σχηματισμών που φιλοξενούν τις υπόγειες υδροφορίες. Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την κατηγοριοποίηση των υδροφόρων συστημάτων είναι η διαπερατότητα των σχηματισμών και η δυναμικότητα των υδροφορέων. Με βάση τα κριτήρια αυτά οι σχηματισμοί διακρίθηκαν αρχικά σε περατούς, ημιπερατούς και αδιαπέρατους και στη συνέχεια σε περαιτέρω κατηγορίες βάσει της δυναμικότητας, της έκτασης και της λιθολογίας του κάθε σχηματισμού, οπότε προέκυψε το ακόλουθο βασικό σύστημα ταξινόμησης: Περατοί σχηματισμοί: Χωρίζονται σε δύο επί μέρους κατηγορίες: τους μικροπερατούς ή πορώδεις σχηματισμούς και τους μακροπερατούς ή ρωγμώδεις σχηματισμούς. Ημιπερατοί σχηματισμοί: μικροπερατοί ή και μακροπερατοί σχηματισμοί. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται επίσης όλοι οι διαπερατοί σχηματισμοί: α) μικρής έκτασης, μικρής δυναμικότητας και β) περιορισμένης σημασίας. Αδιαπέρατοι σχηματισμοί: Χωρίζονται σε δυο επί μέρους κατηγορίες: τους πρακτικά αδιαπέρατους σχηματισμούς και τους αδιαπέρατους σχηματισμούς ή σχηματισμούς μικρού πάχους που από κάτω τους αναπτύσσονται αξιόλογα υδροφόρα συστήματα. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 31/98

32 4.8 Χρήσεις Γης Το Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας καλύπτεται από γεωργική γη, δασικές περιοχές, τεχνητές επιφάνειες, υγρότοπους και υδάτινες επιφάνειες, με τον καταμερισμό που φαίνεται στους ακόλουθους χάρτες και τους πίνακες. Κατηγορία Κάλυψης Τεχνητές Επιφάνειες Έκταση σε στρέμματα % 3,24% Αστικός Ιστός - Χώροι Οικοδόμησης, Περιοχές Αστικού Πρασίνου, ,44% Εγκαταστάσεις Αθλητισμού και Αναψυχής Βιομηχανικές και Εμπορικές Ζώνες ,54% Δίκτυα Μεταφορών ,12% Χώροι Εξορύξεως Ορυκτών ,13% Γεωργικές Περιοχές Μόνιμα Αρδευόμενη Γεωργική Γη ,74% 9,72% Αρόσιμη Γεωργική Γη ,40% Μόνιμες Καλλιέργειες (Αμπελώνες, Οπωροφόρα Δένδρα, Ελαιώνες) ,22% Ετερογενείς Γεωργικές Περιοχές ,41% Δασικές Περιοχές Δάση Κωνοφόρων ,89% 1,51% Δάση Πλατύφυλλων και Μικτά Δάση ,56% Δασικές και Θαμνώδεις Εκτάσεις ,06% Φυσικοί Βοσκότοποι -Λιβάδια ,26% Περιοχές Αραιής Βλάστησης ,39% Αποτεφρωμένες Εκτάσεις ,10% Υγρότοποι ,86% Υγρότοποι Ενδοχώρας ,51% Παραθαλάσσιοι Υγρότοποι ,35% Υδάτινες επιφάνειες Χερσαία Ύδατα (Υδατορέματα - Επιφάνειες Στάσιμου Ύδατος) ,27% 1,26% Θαλάσσια Ύδατα (Παράκτιες Λιμνοθάλασσες - Εκβολές Ποταμών ,01% Σύνολο Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 32/98

33 Κυρίαρχη χρήση είναι αυτή της γεωργικής γης με ποσοστό 56,74 % επί του συνόλου. Η μόνιμα αρδευόμενη γεωργική γη αποτελεί ένα μεγάλο ποσοστό (9,72% επί του συνόλου και 17,5% επί του συνόλου της γεωργικής γης) και εντοπίζεται κυρίως στο νότιο και δυτικό τμήμα του υδατικού Διαμερίσματος στις περιοχές των Δήμων Δέλτα, Αλεξάνδρειας, Χαλκηδόνος και Πέλλας, ενώ κάποια τμήματα εντοπίζονται στην περιοχή του Πολυκάστρου του Δήμου Παιονίας και στην περιοχή της Απολλωνείας του Δήμου Βόλβης. Το μεγαλύτερο ποσοστό της γεωργικής γης αποτελεί η κατηγορία αρόσιμη γεωργική γη με ποσοστό 30,40% επί του συνόλου του ΥΔ και εντοπίζεται κυρίως στις πεδινές περιοχές των Περιφερειακών Ενοτήτων Κιλκίς, Πέλλας και Ημαθίας, καθώς και σε περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, κυρίως του Δήμου Λαγκαδά και Βόλβης. Οι μόνιμες καλλιέργειες, με ποσοστό 2,22% επί του συνόλου, εντοπίζονται κυρίως στην Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής. Αμέσως επόμενη κυρίαρχη χρήση, είναι οι δασικές περιοχές με ποσοστό 37,89% επί του συνόλου του ΥΔ. Οι ορεινές περιοχές που καλύπτονται από μικτά δάση και δάση πλατύφυλλων κυρίως, ενώ σε μικρότερο βαθμό από δάση κωνοφόρων εντοπίζονται κυρίως στη χερσόνησο του Άθω και σε ορεινές περιοχές της Περιφερειακής ενότητας Χαλκιδικής, στους Δήμους Αριστοτέλη και Πολυγύρου, αλλά και στο ορεινό τμήμα των Δήμων Παιονίας και Πέλλας των Περιφερειακών Ενοτήτων Κιλκίς και Πέλλας, αντίστοιχα. Ποσοστό 4,26% της Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 33/98

34 συνολικής έκτασης καταλαμβάνουν οι φυσικοί βοσκότοποι και οι λιβαδικές εκτάσεις και οι εκτάσεις με αραιή βλάστηση, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως ενδιάμεσα των δασικών εκτάσεων. Οι τεχνητές επιφάνειες (Οικιστικές Περιοχές - Βιομηχανικές και Εμπορικές Ζώνες -Δίκτυα Μεταφορών κ.λπ.) καταλαμβάνουν ένα μικρό ποσοστό κάλυψης στο σύνολο του Υδατικού Διαμερίσματος. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις που καλύπτουν οι οικισμοί εντοπίζονται, όπως είναι φυσικό, στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης, λόγω του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, αλλά και σε παραλιακές περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής. Στις περιοχές αυτές εμφανίζεται εντονότερα και η βιομηχανική ή εμπορική χρήση. Εμπορικές και παραγωγικές χρήσεις, εντοπίζονται κυρίως γύρω από τα αστικά και δευτερευόντως γύρω από τα ημιαστικά κέντρα και σε γειτνίαση με τους μεγάλους οδικούς άξονες τις Περιφέρειας, ενώ καταλαμβάνουν ποσοστό 0,54% επί του συνόλου. Οι βιομηχανικές και εμπορικές ζώνες πιο συγκεκριμένα εντοπίζονται κυρίως γύρω από την περιοχή της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε μικρότερα αστικά κέντρα περιφερειακά αυτής. Όσον αφορά τα δίκτυα μεταφορών καταλαμβάνουν ένα μικρό ποσοστό (0,12%), αλλά δεν πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας εντοπίζεται το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και το αεροδρόμιο «Μακεδονία», τα οποία χαρακτηρίζονται διεθνούς σημασίας, ενώ το Υδατικό Διαμέρισμα διασχίζουν σημαντικοί οδικοί άξονες όπως ο ΠΑΘΕ και η Εγνατία Οδός. Την υπόλοιπη έκταση (ποσοστό 2,1%) του Υδατικού Διαμερίσματος καταλαμβάνουν υδάτινες επιφάνειες και υγρότοποι, στα οποία περιλαμβάνονται κυρίως χερσαία ύδατα (ποτάμια, λίμνες, βάλτους κ.λπ.), ενώ ένα μικρό ποσοστό καταλαμβάνουν μεταβατικά ύδατα (εκβολές ποταμών). 4.9 Χωροταξικός Σχεδιασμός Στο σημείο αυτό καταγράφονται οι κατευθύνσεις που αφορούν στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας, των εγκεκριμένων υπερκείμενων πλαισίων χωρικού σχεδιασμού και ειδικότερα του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, των Ειδικών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία, για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, για τον Τουρισμό και για τις Υδατοκαλλιέργειες. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στο Εγκεκριμένο Περιφερειακό Πλαίσιο, καθώς επίσης και τον υποκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό (ΖΟΕ, ΓΠΣ -ΣΧΟΟΑΠ κ.λπ.). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 34/98

35 Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Γ.Π.Χ.Σ.Α.Α.) εγκρίθηκε με την υπ αριθμ. 6876/4871/ ΚΥΑ (ΦΕΚ Α 128). Σκοπός του Γενικού Πλαισίου είναι ο προσδιορισμός στρατηγικών κατευθύνσεων για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και την αειφόρο οργάνωση του εθνικού χώρου και στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων (άρθρο 10). Για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων κατά τον σχεδιασμό σε περιφερειακό επίπεδο, δίνονται γενικές κατευθύνσεις για το υδάτινο και θαλάσσιο περιβάλλον, το έδαφος, την ατμόσφαιρα, τις κλιματικές αλλαγές, τα δάση και τις δασικές εκτάσεις. Για το υδάτινο περιβάλλον συγκεκριμένα οι κατευθύνσεις αφορούν στην κατάρτιση προγράμματος ολοκληρωμένης διαχείρισης και προστασίας υδατικών πόρων σε εθνικό επίπεδο αλλά και ανά Υδατικό Διαμέρισμα, τη συνολική διαχείριση των υδατικών πόρων της Χώρας με τρόπο ώστε: α) να διασφαλίζεται η ορθολογική χρήση τους σε κάθε περίπτωση και ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα, β) να καλύπτονται ισόρροπα οι ανάγκες χρήσης και ανάπτυξης των διαφορετικών χωρικών και διοικητικών ενοτήτων και γ) να προστατεύονται ιδιαίτερα τα υπόγεια αποθέματα από την υπερεκμετάλλευση αλλά και την ποιοτική υποβάθμιση, τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για τη διασφάλιση των αναγκαίων αποθεμάτων νερού για οικιακή, αγροτική και βιομηχανική χρήση, τη συστηματική παρακολούθηση των απολήψεων από επιφανειακά νερά και υπόγεια ύδατα καθώς επίσης και της ποιότητας όλων των υδάτινων συστημάτων (ποτάμιων, λιμναίων, υπόγειων, παράκτιων), την οριοθέτηση των υδατορεμάτων και όλων των υδατικών συστημάτων που χρήζουν προστασίας και την εφαρμογή των Κοινοτικών Οδηγιών για τα νερά. Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.Β.) εγκρίθηκε με την υπ αριθμ / ΚΥΑ (ΦΕΚ ΑΑΠ 151/ ). Σκοπός του Ειδικού Πλαισίου είναι ο μετασχηματισμός της χωρικής διάρθρωσης του, εθνικής σημασίας, τομέα της βιομηχανίας προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης και περιλαμβάνει κατευθύνσεις που αφορούν στη μακροχωρική οργάνωση της βιομηχανίας, καθώς και τη χωροθέτησή της σε τοπικό επίπεδο σε συνάρτηση με τις χρήσεις γης. Όσον αφορά τις γενικές κατευθύνσεις, οι οποίες σχετίζονται με τους υδατικούς πόρους, αυτές αφορούν στα κριτήρια χωροθέτησης των βιομηχανικών μονάδων και υποδοχέων και σχετίζονται με την επάρκεια των υδατικών πόρων. Το Ειδικό Πλαίσιο παρέχει κατευθύνσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο διοικητικών ενοτήτων. Σε επίπεδο περιφερειακής στρατηγικής, κύρια αναπτυξιακή επιλογή είναι ο μετασχηματισμός της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σε περιοχή καινοτομίας, ισόρροπης και αειφόρου ανάπτυξης. Σημαντικές παρεμβάσεις που προγραμματίζονται αφορούν στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων συστημάτων μεταφορών, την ενδυνάμωση του ερευνητικού ιστού, την παροχή υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις και την προστασία φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 35/98

36 Μείζων, εθνικής και διεθνούς εμβέλειας, ζώνη ανάπτυξης της βιομηχανίας παραμένει η Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης και ειδικότερο το δυτικό και βόρειο τμήμα της, συμπεριλαμβανόμενων σημαντικών τμημάτων των όμορων Περιφερειακών Ενοτήτων, ενώ κατάλληλες θέσεις προς διερεύνηση για τη δημιουργία διασυνοριακών, οργανωμένων υποδοχέων / ελευθέρων ζωνών είναι ο άξονας ο άξονας Πολυκάστρου - Σταυροχωρίου - Κιλκίς ή εναλλακτικά, η περιοχή στα όρια της Π.Ε. Κιλκίς με την Π.Ε. Θεσσαλονίκης, κοντά στον άξονα ΠΑΘΕ/ΟΣΕ. Επισημαίνεται επίσης ότι ο πόλος της εξόρυξης στη Χαλκιδική θα μπορούσε να οδηγήσει στην προσέλκυση και νέων βιομηχανικών μονάδων για την καθετοποίηση της παραγωγής ορυκτών υλών. Στη ΛΑΠ Αξιού, οι κλαδικές προτεραιότητες αφορούν στην Π.Ε. Ημαθίας στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και στην Π.Ε. Πέλλας στον κλάδο της αγροτοβιομηχανίας, ενώ οι περιοχές των Π.Ε. Κιλκίς και Θεσσαλονίκης εντός της ΛΑΠ παρουσιάζουν χαρακτηριστικά μητροπολιτικού πόλου, με έμφαση στον κλάδο αγροτικών βιομηχανιών. Όσον αφορά το χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας στη ΛΑΠ Αξιού, ιδιαίτερες συγκεντρώσεις εντοπίζονται στη ζώνη Πλατέος-Αλεξάνδρειας-Βέροιας-Κοπανού- Σκύδρας-Γιαννιτσών των Π.Ε. Ημαθίας και Πέλλας, καθώς και στη ζώνη Κιλκίς-Σταυροχωρίου- Πολυκάστρου της Π.Ε. Κιλκίς, ενώ ισχυρό ρόλο στη μεταποίηση θα έχει και η ζώνη Πολυκάστρου- Αξιούπολης- Γουμένισσας. Με βάση τις γενικές αρχές χωρικής οργάνωσης της βιομηχανίας προκύπτει ανάγκη για οργανωμένους υποδοχείς και ενεργοποίηση υπάρχουσας ΒΙ.ΠΕ., καθώς και επιλεκτική στήριξη μετασχηματισμού των υπαρχουσών μονάδων στη σημερινή θέση τους στις Π.Ε. Ημαθίας και Πέλλας, ενώ όσον αφορά τις Π.Ε. Κιλκίς και Θεσσαλονίκης σημαντική είναι επίσης η ανάγκη πολεοδομούμενων υποδοχέων, τόσο για νέες μονάδες, όσο και για μετεγκαταστάσεις. Στη ΛΑΠ Γαλλικού, οι περιοχές της Π.Ε. Κιλκίς όσο και της Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν ίδια χαρακτηριστικά με τα αντίστοιχα τμήματα των Π.Ε. που εμπίπτουν στη ΛΑΠ Αξιού, σε ό,τι αφορά τόσο τις κλαδικές προτεραιότητες, όσο και το χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας. Ισχυρό ρόλο στη μεταποίηση έχει το δυτικό και βόρειο τμήμα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης που εμπίπτει στη Μητροπολιτική Περιοχής Θεσσαλονίκης. Με βάση τις γενικές αρχές χωρικής οργάνωσης της βιομηχανίας προκύπτει ανάγκη για οργανωμένους υποδοχείς, τόσο για νέες μονάδες, όσο και για μετεγκαταστάσεις. Στη ΛΑΠ Άθως, δεν υφίσταται άλλη κλαδική δραστηριότητα μεταποίησης, πλην των ορυκτών πρώτων υλών, η οποία εντοπίζεται στο τμήμα της ΛΑΠ που εμπίπτει διοικητικά στο Δήμο Αριστοτέλη. Σημειώνεται ότι θα πρέπει να εξασφαλίζονται οι όροι για την ομαλή λειτουργία της εκμετάλλευσης ορυκτών πόρων. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 36/98

37 Στη ΛΑΠ Χαλκιδικής η βιομηχανική δραστηριότητα είναι ιδιαιτέρως αναπτυγμένη, κυρίως λόγω της ύπαρξης της Μητροπολιτικής Περιοχής Θεσσαλονίκης. Η Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζει ως προς τη διάρθρωση των βιομηχανικών κλάδων χαρακτηριστικά μητροπολιτικού πόλου με τάσεις ολοκλήρωσης, συμπεριλαμβανόμενων όμως και αγροτικών βιομηχανιών, ενώ στο πλαίσιο των περιφερειακών κατευθύνσεων για τις κλαδικές προτεραιότητες σύμφωνα με το ειδικό πλαίσιο πρέπει να διατηρηθεί ο ολοκληρωμένος από κλαδική άποψη χαρακτήρας της βιομηχανίας. Στην Π.Ε. Χαλκιδικής δεν υπάρχει σαφής φυσιογνωμία, ούτε συγκεκριμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα στη μεταποίηση, πλην των ορυκτών πρώτων υλών, με την Π.Ε. να ειδικεύεται σε πολύ υψηλά επίπεδα στα μεταλλεύματα και σε χαμηλότερα επίπεδα στις λοιπές εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες. Όσον αφορά το χωροταξικό πρότυπο της βιομηχανίας, στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης το δυτικό και βόρειο τμήμα αυτής που εμπίπτει στη Μητροπολιτική Περιοχής Θεσσαλονίκης, παραμένει η ζώνη προτεραιότητας για τη βιομηχανία. Τμήματα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης (Π.Σ.Θ.), εκτός των προηγούμενων τμημάτων, είναι κατάλληλα για τη χωροθέτηση μικρών μονάδων υψηλής τεχνολογίας / οικονομίας της γνώσης με υψηλή εξάρτηση από το μητροπολιτικό περιβάλλον. Στην Π.Ε. Χαλκιδικής πόλοι - εστίες της μεταποίησης είναι ο Πολύγυρος, τα Μουδανιά και ο Άγιος Παύλος που θα μπορούσε να συμβάλλει στην εκτόνωση του Π.Σ.Θ. Σε ό,τι αφορά την οργανωμένη χωροθέτηση της βιομηχανίας στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης και με βάση τις γενικές αρχές χωρικής οργάνωσης αυτής κρίνεται πολύ μεγάλη ανάγκη πολεοδομούμενων υποδοχέων α) για την εγκατάσταση νέων μονάδων, β) για την εξυγίανση υφιστάμενων άτυπων συγκεντρώσεων και γ) για μετεγκαταστάσεις υφισταμένων. Εκτιμάται ότι υπάρχει σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον για νέους οργανωμένους υποδοχείς, με μεγαλύτερη δυσκολία για την υλοποίησή τους το χωρικό σχεδιασμό και την εξεύρεση κατάλληλης έκτασης. Η Π.Ε. Χαλκιδικής, αποτελεί δυναμική τουριστική ενότητα με ιδιαίτερα εκτεταμένες παράκτιες ζώνες αλλά και με εσωτερικές περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, γεγονός που επιβάλλει προστασία των φυσικών της πόρων. Συγχρόνως όμως θα πρέπει να εξασφαλίζονται οι όροι για την ομαλή λειτουργία της εκμετάλλευσης ορυκτών πόρων και της συνδεδεμένης με αυτήν βιομηχανικής δραστηριότητας, μεταξύ των οποίων και διέξοδοι στο βασικό οδικό δίκτυο και στο θαλάσσιο μέτωπο. Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.Α.Π.Ε.) εγκρίθηκε με την υπ αριθμ / ΚΥΑ (ΦΕΚ Β 2464/ ). Σκοπός του Ειδικού Πλαισίου είναι η διαμόρφωση πολιτικών χωροθέτησης έργων ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε., ανά κατηγορία δραστηριότητας και κατηγορία χώρου. Το Ειδικό Πλαίσιο περιλαμβάνει κατευθύνσεις και κανόνες χωροθέτησης, μεταξύ άλλων κατηγοριών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, και για τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα (Μ.ΥΗ.Ε.). Ο χωροταξικός σχεδιασμός για τα Μ.ΥΗ.Ε. αποσκοπεί Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 37/98

38 στον εντοπισμό Υδατικών Διαμερισμάτων με εκμεταλλεύσιμο υδραυλικό δυναμικό, στον προσδιορισμό περιοχών ασυμβατότητας ή αποκλεισμού, μέσα στις οποίες πρέπει να αποκλεισθεί η χωροθέτηση των Μ.ΥΗ.Ε. και των συνοδευτικών τους έργων, στον καθορισμό κριτηρίων για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας των υποδοχέων Μ.ΥΗ.Ε. και στην εφαρμογή των αρχών διαχείρισης των υδάτων σύμφωνα με την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία και ειδικότερα την Οδηγία - Πλαίσιο για τα νερά, 2000/60 καθώς και την Οδηγία για τις πλημμύρες 2007/60. Το Ειδικό Πλαίσιο διαπιστώνει, με βάση τις εκτιμήσεις για το υδροηλεκτρικό δυναμικό της Χώρας ανά Υδατικό Διαμέρισμα, ότι το Υδατικό Διαμέρισμα της Κεντρικής Μακεδονίας δεν διαθέτει μεγάλη πυκνότητα εκμεταλλεύσιμου δυναμικού. Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.Τ.) εγκρίθηκε με την υπ αριθμ / (ΦΕΚ Β 1138/ ). Σκοπός του Ειδικού Πλαισίου είναι η παροχή κατευθύνσεων, κανόνων και κριτηρίων για τη χωρική διάρθρωση, οργάνωση και ανάπτυξη του τουρισμού στον ελληνικό χώρο και των αναγκαίων προς τούτο υποδομών, καθώς και η διατύπωση ενός ρεαλιστικού προγράμματος δράσης για τη δεκαπενταετία Στο Ειδικό Πλαίσιο (άρθρο 4), βάσει της έντασης και του είδους της τουριστικής δραστηριότητας, της γεωμορφολογίας και της ευαισθησίας των Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 38/98

39 πόρων του, ο εθνικός χώρος κατατάσσεται στις ακόλουθες κατηγορίες περιοχών: Αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές (Α), Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές (Β), Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης μαζικού τουρισμού (Β1), Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιων και εναλλακτικών μορφών τουρισμού (Β2), Αναπτυγμένοι πυρήνες μαζικού τουρισμού εντός ευρύτερων αναπτυσσόμενων περιοχών με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού (Β3), Περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος με μειονεκτικά χαρακτηριστικά και κυρίαρχες χρήσεις άλλες από τον τουρισμό (Γ), Μητροπολιτικές περιοχές (Δ), Παράκτιες περιοχές και Νησιά (Ε), Ορεινές περιοχές (ΣΤ), Πεδινές και ημιορεινές περιοχές (Ζ), Περιοχές του Δικτύου Φύση 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας (Η), Παραδοσιακοί οικισμοί (Θ), Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία (Ι). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 39/98

40 Σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο (άρθρο 4 και Χάρτης Βασικών Κατευθύνσεων Χωρικής Οργάνωσης του Τουρισμού), ένα πολύ μικρό της ΛΑΠ Αξιού εμπίπτει στην κατηγορία: B2.3: Πιέρια - Βέρμιο - Καϊμακτσαλάν - Πάικο - Έδεσσα - Βέροια - Νάουσα. Επίσης, τμήματα της ΛΑΠ Αξιού εντάσσονται στις Ορεινές Περιοχές (ΣΤ), ενώ τμήματα αυτής εντάσσονται επιπλέον στις Περιοχές του Δικτύου Φύση 2000 και λοιπές περιοχές, περιβαλλοντικής ευαισθησίας (Η). Τμήμα της ΛΑΠ Γαλλικού εμπίπτει στην περιοχή Β2.2 Λίμνη Κερκίνης - Μαυροβούνι - Κερκίνη - Άγγιστρο - Όρβηλος - Βροντού - Μενοίκιο Τμήμα της ΛΑΠ Άθως εμπίπτει στην Κατηγορία Αναπτυγμένοι πυρήνες μαζικού τουρισμού εντός ευρύτερων αναπτυσσόμενων περιοχών με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού (Β.2), ενώ τμήματα αυτής εντάσσονται επιπλέον στις Περιοχές του Δικτύου Φύση 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας (Η). Περιοχές της ΛΑΠ Χαλκιδικής εμπίπτουν στις ακόλουθες κατηγορίες: Αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές (Α): Χερσόνησος Κασσάνδρας και λοιπή δυτική ακτή Π.Ε. Χαλκιδικής πλην ενός πολύ μικρού τμήματος στα όρια με την Π.Ε. Θεσσαλονίκης, Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης μαζικού τουρισμού (Β1): Τμήμα των παραλίων της χερσονήσου Σιθωνίας και των ακτών της Π.Ε. Χαλκιδικής σε επαφή με αυτή, Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιων και εναλλακτικών μορφών τουρισμού (Β2): Τμήμα της χερσονήσου Σιθωνίας και του κόλπου της Ιερισσού, Μητροπολιτικές περιοχές (Δ): Μητροπολιτικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Η Θεσσαλονίκη περιλαμβάνεται στις τουριστικές περιοχές με αξιόλογα αστικά κέντρα όπου προτείνεται η κατά προτεραιότητα προώθηση Αστικού τουρισμού και Περιοχές του Δικτύου Φύση 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας (Η). Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.Υ.) εγκρίθηκε με την ΚΥΑ υπ αριθμ / (ΦΕΚ Β'2505). Σκοπός του Ειδικού Πλαισίου είναι η παροχή κατευθύνσεων, κανόνων και κριτηρίων για τη χωρική διάρθρωση, οργάνωση και ανάπτυξη του κλάδου στον ελληνικό χώρο και των αναγκαίων προς τούτο υποδομών, με στόχο τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Για το σκοπό αυτό το Ειδικό Πλαίσιο περιλαμβάνει κατευθύνσεις, για το εθνικό πρότυπο χωροταξικής οργάνωσης της υδατοκαλλιεργητικής δραστηριότητας, με εξειδίκευση ανά τύπο καλλιέργειας, κατευθύνσεις για το καθεστώς και τους όρους χωροθέτησης υποδοχέων και μονάδων του τομέα, κριτήρια και συμβατότητες χωροθέτησης, τόσο των υποδοχέων όσο και των μεμονωμένων μονάδων, σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και κατευθύνσεις για τον υποκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό, ενώ προτείνονται επίσης μέτρα και δράσεις θεσμικού και διοικητικού- οργανωτικού χαρακτήρα, καθώς και πρόγραμμα δράσης. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 40/98

41 Σύμφωνα με το ειδικό πλαίσιο δεν καθορίζονται Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΑΥ) στο χερσαίο χώρο και σε φυσικά υφάλμυρα οικοσυστήματα, ωστόσο δεν περιορίζει τη δυνατότητα δημιουργίας Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ), ειδικά στις περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση μονάδων. Στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας, στη ΛΑΠ Αξιού και στη ΛΑΠ Χαλκιδικής έχουν χαρακτηριστεί ως Περιοχές Ιδιαιτέρως Αναπτυγμένες σύμφωνα με τον Πίνακα 1 του Παραρτήματος του ειδικού πλαισίου με προτεραιότητα στην οστρακοκαλλιέργεια και τους λοιπούς υδρόβιους οργανισμούς οι περιοχές Α.16 Θερμαϊκός Κόλπος και Α.17 Χαλάστρα - Μηχανιώνα, οι οποίες εκτείνονται και στις δύο ΛΑΠ, ενώ στη ΛΑΠ Χαλκιδικής, έχουν χαρακτηριστεί επιπλέον ως Περιοχές Ιδιαιτέρως Αναπτυγμένες με προτεραιότητα στην ιχθυοκαλλιέργεια - οστρακοκαλλιέργεια οι περιοχές Β.10 Άμπελος Σιθωνίας και Β.11 Ιερισσός. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Πίνακα 2 του παραρτήματος του ειδικού πλαισίου - Περιοχές Άτυπης Συγκέντρωσης Μονάδων (Π.Α.Σ.Μ.) για τη μεταβατική περίοδο του άρθρου 5 παρ. ΙΙΙα, με βάση τις προτεινόμενες Π.Ο.Α.Υ. από τις Μελέτες που εκπονήθηκαν στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Αλιεία» και των ΠΕΠ προβλέπει τη δημιουργία των Π.Ο.Α.Υ. Π.Ε. Πιερίας και Ημαθίας (Όστρακα), στις ευρύτερες περιοχές Πλατέως - Αξιού της ΛΑΠ Αξιού και Π.Ο.Α.Υ. Π.Ε. Θεσσαλονίκης (Όστρακα) στις ευρύτερες περιοχές Χαλάστρας και Επανομής της ΛΑΠ Αξιού και ΛΑΠ Χαλκιδικής, αντίστοιχα. Το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας. Κατά τη σύνταξη του παρόντος γίνεται η αναθεώρηση των Περιφερειακών Πλαισίων των Περιφερειών της Χώρας. Το υφιστάμενο Περιφερειακό Πλαίσιο θεσμοθετήθηκε το 2003 (ΦΕΚ Β 218/ ) και προβλέπει στους γενικούς του στόχους, τη συνετή διαχείριση των υδάτινων πόρων και φυσικών πόρων γεγονός που συνεπάγεται την ανάγκη συμφιλίωσης του ενεργειακού αναπτυξιακού προτύπου με τον έλεγχο και τον περιορισμό της ρύπανσης. Εκτός του Περιφερειακού πλαισίου στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υφίσταται και το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης (ΡΣΘ), το οποίο θεσπίζεται δια Νόμου (ν. 1561/1985, ΦΕΚ Α'148), ως σύνθετη προγραμματική παρέμβαση για τη ρύθμιση των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων της μητροπολιτικής περιοχής Θεσσαλονίκης. ΤΟ ΡΣΘ αποβλέπει στο σχεδιασμό και προγραμματισμό της Ευρύτερης Περιοχής Θεσσαλονίκης, ως χωροταξικής Υπο-ενότητας της Κεντρικής Μακεδονίας, μέσα στα πλαίσια της εθνικής χωροταξικής πολιτικής. Από το 2003 το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης τελεί σε φάση επικαιροποίησης. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 41/98

42 Οι κατευθύνσεις του Περιφερειακού Πλαισίου εξειδικεύονται στο χωρικό επίπεδο των Δήμων με τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) και τα Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) σύμφωνα με το ν. 2508/1997. Τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ προτείνουν ρυθμίσεις για την εντός και εκτός σχεδίου περιοχή του Δήμου, παρέχοντας το πλαίσιο για τη χωρική του οργάνωση, με γνώμονα τις ανάγκες για την ανάπτυξη της περιοχής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Στη ΛΑΠ Αξιού θεσμοθετημένα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ σύμφωνα με το ν. 2508/97 έχουν οι Καλλικρατικοί Δήμοι Αλεξάνδρειας και Πλατέος της Π.Ε. Ημαθίας, Γιαννιτσών, Κρύας Βρύσης, Μεγάλου Αλεξάνδρου και Μενηίδας της Π.Ε. Πέλλας, Αγίου Αθανασίου και Αξιού της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, Γουμένισσας, Κιλκίς, Δοϊράνης, Πικρολίμνης, καθώς και της Κοινότητας Λιβαδίων της Π.Ε. Κιλκίς, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται τα ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ των Δήμων Δόβρα, Ειρηνούπολης της Π.Ε. Ημαθίας, Κύρρου της Π.Ε. Πέλλας και Εχεδώρου, Χαλάστρας της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Στη ΛΑΠ Γαλλικού θεσμοθετημένα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ έχουν οι δήμοι Γαλλικού και Πικρολίμνης της Π.Ε. Κιλκίς, Καλλιθέας, Ασσήρου και Μυγδονίας της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται τα ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ των Δήμων Εχεδώρου και Λαχανά της ίδιας Π.Ε. Στη ΛΑΠ Χαλκιδικής θεσμοθετημένα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ έχουν οι Δήμοι Ασσήρου, Μυγδονίας, Καλλιθέας, Επανωμής, Θερμαϊκού, Ρεντίνας, Μαδύτου και Κορώνειας της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, Αρναίας, Μουδανιών, Ορμύλιας, Παναγιάς, Σιθωνίας, Σταγείρων-Ακάνθου, Τορώνης, Δήμου Τρίγλιας, Δήμου Παλλήνης και Ζερβοχωρίων της Π.Ε. Χαλκιδικής, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται τα ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ των Δήμων Λαχανά, Μενεμένης, Βασιλικών, Θέρμης, Θεσσαλονίκης και Τριανδρίας, Καλαμαριάς, Λαγκαδά, Ευκαρπίας, Πολίχνης, Πυλαίας, Χορτιάτη, Ωραιοκάστρου, Αππολωνίας, Αρέθουσας, Εγνατίας και Βερτίσκου της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, καθώς και των Δήμων Κασσάνδρας, Καλλικράτειας και Πολυγύρου της Π.Ε. Χαλκιδικής. Στη ΛΑΠ Άθω ο Δήμος (Δ. Σταγείρων- Ακάνθου) διαθέτει θεσμοθετημένο ΓΠΣ ενώ το υπόλοιπο τμήμα της είναι εντός του Αγίου Όρους. Όσον αφορά τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) οι οποίες θεσπίζονται με το άρθρο 29 του Οικιστικού Νόμου ν. 1337/1983 (ΦΕΚ Α 33), όπως αργότερα τροποποιήθηκε με το άρθρο 8, παρ. 14 του ν. 1512/1985 (ΦΕΚ Α 4), στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας έχουν θεσμοθετηθεί στις εξής περιοχές: Κιλκίς, Νέας Σάντας και Παντελεήμονος στη ΛΑΠ Γαλλικού, καθώς και στην Περιαστική Ζώνη Θεσσαλονίκης, στους τέως Δήμους Σταγείρων-Ακάνθου, Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 42/98

43 Μίκρας, Αγίου Παύλου, Ν. Καλλικράτειας και Ν. Σιλάτων, Ν. Μηχανιώνας και Ν. Απολλωνίας της ΛΑΠ Χαλκιδικής. Επιπλέον, σε εφαρμογή του ν. 2242/94 «Πολεοδόμηση περιοχών δεύτερης κατοικίας σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, προστασία φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» και κάνοντας χρήση των σχετικών προδιαγραφών εκπόνησης Σχεδίου Ανάπτυξης Περιοχών δεύτερης κατοικίας (ΣΧΑΠ) μέσα σε εγκεκριμένες Ζ.Ο.Ε., όπως οι προδιαγραφές αυτές εγκρίθηκαν με την ΥΑ 91103/6776/ (ΦΕΚ B 851), εγκρίθηκαν εντός των Ζ.Ο.Ε. στη ΛΑΠ Χαλκιδικής μόνο οι εξής περιοχές προς πολεοδόμηση δεύτερης κατοικίας: ΣΧΑΠ Π.Ε. Θεσσαλονίκης στις τ. Κοινότητες, Ν. Μηχανιώνας, Ν. Επιβατών, Αγ. Τριάδας και Περαίας, καθώς και στην Π.Ε. Χαλκιδικής στις τ. Κοινότητες Αγίου Παύλου, Ν, Καλλικράτειας και Ν. Σιλάτων Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 43/98

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΜΕ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ 5.1 Θέση της δραστηριότητας Η Τοπική Κοινότητα Μεσημερίου ανήκει διοικητικά στον Δήμο Θερμαϊκού και στην Καλλικρατική Δημοτική Ενότητα (πρώην Δήμο) Επανομής, με έδρα την Περαία και βρίσκεται στο Νοτιοανατολικότερο τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας (πρώην Νομός) Θεσσαλονίκης προς την Π.Ε. Χαλκιδικής και τον Δήμο Προποντίδας. Έχει Γεωγραφικό Πλάτος 40 ο 25 και μήκος 23 ο 01. Το μέσο απόλυτο υψόμετρο είναι 120 μέτρα, με Δυτικά υψηλότερο σημείο οικισμού 122 μέτρο και Ανατολικά υψηλότερο σημείο 137 μέτρα. Το χαμηλότερο σημείο του οικισμού είναι 90 μέτρα. Απέχει 29 χλμ από την Θεσσαλονίκη και έχει άμεση πρόσβαση στον αυτοκινητόδρομο Θεσσαλονίκης Μουδανιών (διασταύρωση Μεσημερίου). Την προηγούμενη δεκαετία αναδείχθηκε σαν οικιστική περιοχή μόνιμης κατοικίας για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία όμως χρόνια, λόγω και της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, σταμάτησε αυτή η μετακίνηση προς τον οικισμό γεγονός που επέφερε μια φθίνουσα σήμερα οικοδομική δραστηριότητα σε σύγκριση με τα μέσα της προηγούμενης. Ο οικισμός βρίσκεται σε ελαφρά λοφώδη περιοχή. Τα δύο μέρη του χωρίζονται, με κατεύθυνση βόρεια νότια, από το μεγάλο ρέμα, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο σημείο του οικισμού, με μέσο υψόμετρο +93,00μ. στην γέφυρα στο κέντρο του οικισμού. Η γέφυρα αποτελεί και την κύρια πρόσβαση ανάμεσα στα μέρη του οικισμού. Ψηλότερη κορυφή της περιοχής είναι με την ονομασία Λιβάδι (υψόμετρο +290μ.) που βρίσκεται 1,5 χλμ. βορειανατολικά του οικισμού. Το μεγάλο ρέμα συνεχίζει να ρέει με νότια κατεύθυνση. Το έργο καταλαμβάνει όλη την έκταση του οικισμού, όσον αφορά το εσωτερικό δίκτυο. Το εξωτερικό δίκτυο υφίσταται βόρεια του οικισμού Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 44/98

45 5.2 Όρια περιοχών NATURA Θέση έργου Χάρτης με προστατευόμενες περιοχές ευρύτερης περιοχής Η πιο σπουδαία από περιβαλλοντικής άποψης, περιοχή πλησίον και στην ευρύτερη περιοχή της δραστηριότητας, είναι ο υγροβιότοπος της Επανομής (GR120012). Ο υγροβιότοπος εκτείνεται σε στρ. και καταλαμβάνει το χερσαίο τμήμα του ακρωτηρίου της Επανομής, που ονομάζεται Μύτικας. Μέσα στην έκταση αυτή υπάρχει μια λιμνοθάλασσα κλειστού τύπου που περιβάλλεται από αλμυρόβαλτο έκτασης 1 στρ. Η λιμνοθάλασσα είναι αβαθής, επίπεδη στο δυτικό τμήμα της αλλά με πολλούς αμμόλοφους και αμμοθίνες στην ανατολική πλευρά της. Τα εδάφη που επικρατούν είναι αμμώδη και προέρχονται από αποθέσεις χειμάρρων. Το υπερθαλάσσιο ύψος του είναι 1μ. Ο υγρότοπος αναδημιουργείται από τα όμβρια νερά που πέφτουν κατά την χειμερινή και την εαρινή περίοδο και από το "μπουκάρισμα" της θάλασσας. Τα τελευταία χρόνια δεν παρατηρείται είσοδος των θαλασσινών νερών γιατί καταστράφηκε το φυσικό κανάλι που έφερνε τη θάλασσα σε επικοινωνία με τον υγροβιότοπο. Στην ανατολική πλευρά της λιμνοθάλασσας εκτείνονται υγροί λειμώνες που κατά τις εκτιμήσεις των ειδικών περιβαλλοντολόγων συνιστούν έναν από τους σπάνιους βιότοπους της Ελλάδας. Ο συνδυασμός τόσο του υγρότοπου όσο και του βιότοπου προσδίδουν ιδιαίτερη αισθητική, περιβαλλοντική και επιστημονική αξία στο χώρο, καθώς συνυπάρχουν στοιχεία όπως ειδικού τύπου βλάστηση ή σπάνια είδη πτηνών και άλλων έμβιων οργανισμών τα οποία δεν απαντώνται συχνά σε παρόμοιες περιβαλλοντικές συνθήκες. Η περιοχή έχει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον καθώς αποτελεί τόπο διαβίωσης, ανάπαυσης, συνάντησης και αναπαραγωγής ενός μεγάλου αριθμού πτηνών. Πιο συγκεκριμένα έχουν εντοπισθεί ένδεκα διαφορετικοί οικότοποι, εκ των οποίων οι δύο είναι ιδιαίτερης οικολογικής προτεραιότητας. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 45/98

46 Ο υγροβιότοπος της Επανομής είναι ενταγμένος και προστατεύεται από το δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 (NATURA 2000). Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος και με την εφαρμογή της κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ έχει γίνει η καταγραφή, αναγνώριση, εκτίμηση και χαρτογράφηση των οικοτόπων της χλωρίδας και πανίδας σε όλη τη χώρα και φυσικά και στον υγροβιότοπο της Επανομής. Το πρόγραμμα υλοποιεί το Εθνικό Κέντρο Υγροτόπων Βιοτόπων (ΕΚΒΥ) κατόπιν ανάθεσης από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Από τη μελέτη αυτή αναγνωρίστηκαν στον υγροβιότοπο οι παρακάτω μορφές βλάστησης: Καλαμώνες: Είναι ο χαρακτηριστικότερος τύπος υδρόβιας βλάστησης με γρήγορους αναπαραγωγικούς ρυθμούς. Απαντάται στο μεσαίο τμήμα της τριγωνικής περιοχής του υγροβιότοπου καθώς και στις πλευρές του τεχνητού αποστραγγιστικού δικτύου. Τα πιο γνωστά φυτά αυτής της κατηγορίας είναι η σύφα και το αγριοκάλαμο. Αλοφυτική βλάστηση:λόγω της μεγάλης προσαρμοστικότητας αυτού του τύπου βλάστησης στις αλατούχες εδαφικές συνθήκες συναντιέται σε αρκετά μεγάλη έκταση στον υγροβιότοπο. Αμμοθινική βλάστηση:εντοπίζεται κυρίως στις αμμώδεις εκτάσεις που καλύπτουν τις παραθαλάσσιες ακτές. Θάμνοι Tamarix:Εμφανίζονται σε μικρή έκταση στα υδάτινα συστήματα των ακτών. Πρόκειται για αρκετά ψηλούς θάμνους που συγκεντρώνονται και σχηματίζουν μικρής έκτασης αλσύλια. Λειμώνες του Juncus:Συναντώνται σε μικρή έκταση στα σημεία όπου η αλμυρή ζώνη συναντά την αντίστοιχη γλυκιά ενώ η μορφολογία τους είναι θαμνώδης. Σε γενικές γραμμές η βλάστηση είναι σε αρκετά καλή κατάσταση ενώ είναι εντυπωσιακή η ποικιλότητα που παρατηρείται καθώς και η ευδιάκριτη κατανομή της σε ζώνες. Η δενδρώδης παρυδάτια βλάστηση απουσιάζει παντελώς. Στον υγροβιότοπο κατοικούν ή διέρχονται διάφορα αμφίβια όπως ο δενδροβάτραχος, ερπετά (ταυρική Γκουστέρα, Λαφίτης, Νερόφιδο) αλλά και κάποια θηλαστικά (Ασβός, Σπερμόφυλος). Ωστόσο, ο υγροβιότοπος είναι κυρίως γνωστός γιατί αποτελεί τόπο διαμονής ή διέλευσης μιας πλειάδας διαφορετικών πουλιών. Από διάφορες μελέτες που αφορούσαν την ορνιθολογική σύσταση του υγροβιότοπου, έχουν αναγνωριστεί συνολικά 217 είδη πουλιών από τα οποία τα 64 ανήκουν στα προστατευόμενα είδη της Κοινοτικής Οδηγίας 79/409-85/411. Εκτός αυτών των ειδών έχουν παρατηρηθεί στη θαλάσσια περιοχή και κάποια είδη θαλάσσιων αλλά και υδρόβιων πτηνών, ορισμένα από τα οποία είναι προστατευόμενα. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται είδη και αριθμός πτηνών τα οποία καθορίζουν την ορνιθολογική σπουδαιότητα του υγροβιότοπου. Το ζήτημα της προστασίας του υγροβιότοπου έχει αρχίσει να γίνεται εντονότερο τα τελευταία χρόνια. Δεν έχουν γίνει βέβαια μόνιμες και μη αναστρέψιμες ανθρωπογενείς επεμβάσεις, ωστόσο η κατάσταση δεν είναι η επιθυμητή. Από τη μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ ο υγροβιότοπος χωρίστηκε σε δύο ζώνες προστασίας. Πρώτον, την περιοχή Απόλυτης Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 46/98

47 Προστασίας, στην οποία απαγορεύεται κάθε αλλαγή της φυσιογνωμίας του υγροβιότοπου. Πιο συγκεκριμένα, δεν επιτρέπονται δραστηριότητες οικοδόμησης, επιχωμάτωσης, αποστραγγίσεως, γεωργικές καλλιέργειες, διέλευση οχημάτων κλπ. Τέλος, απαγορεύεται η πρόσβαση στο κοινό εκτός από ερευνητικές επισκέψεις. Και δεύτερον, στην περιοχή Υψηλής Προστασίας για την οποία ισχύουν οι ίδιοι περιορισμοί με την προηγούμενη, με τη διαφορά ότι εδώ επιτρέπεται η είσοδος σε επισκέπτες αλλά με ελεγχόμενο τρόπο. Δυστυχώς σήμερα ο υγροβιότοπος ούτε προστατεύεται ούτε καθαρίζεται. Φυλάσσεται εθελοντικά από τον Κυνηγετικό Σύλλογο Επανομής και από τους ψαράδες της περιοχής. Υπάρχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς το οποίο εμποδίζει την προστασία και την ανάδειξη του υγροβιότοπου από τον Δήμο. Το 1971 η περιοχή απαλλοτριώθηκε υποχρεωτικά υπέρ του ΕΟΤ. Όμως, λόγω αδυναμίας του ΕΟΤ να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις του, επιστράφηκαν στον Δήμο στρέμματα. Έτσι, κάτω από αυτήν την ιδιόμορφη κατάσταση, ο Δήμος αδυνατεί να επέμβει. Βέβαια, εκτός από το ιδιοκτησιακό υπάρχουν και άλλα προβλήματα που απειλούν τον υγροβιότοπο. Κυριότερα είναι τα εξής: Η όχληση που προκαλείται στην πανίδα που ενδημεί στον υγροβιότοπο από τη διέλευση μηχανοκίνητων οχημάτων και η πυκνότητα του προσπελάσιμου στα οχήματα δικτύου. Η εναπόθεση απορριμμάτων από τους τουρίστες που παραθερίζουν στο διπλανό camping. Οι λουόμενοι του διπλανού camping. Ο υγροβιότοπος διασχίζεται από χωματόδρομο ο οποίος συνδέει την παραλία της Επανομής με τον Ποταμό. Τον χωματόδρομο χρησιμοποιούν οι λουόμενοι για τη μετακίνησή τους από την μια περιοχή στην άλλη. Αδυναμία επικοινωνίας του υγρότοπου με τη θάλασσα. Υπήρχε παλαιότερα φυσικό κανάλι το οποίο όμως δεν συντηρήθηκε και έκλεισε. Συνέπεια ήταν να αυξηθεί η αλμύρα και να πεθάνουν τα ψάρια Το παράνομο κυνήγι. Απαγορεύεται μέσα στον υγροβιότοπο αλλά επιτρέπεται εκτός των ορίων του και δεν υπάρχει ουσιαστική προστασία για τα πουλιά. Η παράνομη και ανεξέλεγκτη βόσκηση. Η ύπαρξη της πίστας ιπποδρομιών στα όρια του υγροβιότοπου. Η κατασκευή του προγραμματιζόμενου κοινοτικού camping. Από τα προαναφερθέντα γίνεται αντιληπτό ότι ο υγροβιότοπος Επανομής χρήζει γρήγορης και αποτελεσματικής παρέμβασης. Ο Δήμος έχει υποβάλλει δυο φορές πρόταση για ένταξη στο πρόγραμμα LIFE και συνεχίζει να έχει τη διάθεση μιας ορθολογικής παρέμβασης για την ανάδειξη και αξιοποίηση του υγροβιότοπου. Εκείνο το οποίο πρέπει να επισημανθεί είναι ότι ο υγροβιότοπος της Επανομής έχει την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται στο επίκεντρο μιας σχέσης αλληλεπίδρασης μεταξύ διαφορετικών παραμέτρων. Επειδή πολύ κοντά στον υγροβιότοπο και μέσα σε αυτόν παρατηρούνται διάφορες δραστηριότητες οι οποίες φαίνονται ασύμβατες μεταξύ τους, όπως έντονη τουριστική κίνηση που συμπίπτει π.χ. με το ζευγάρωμα προστατευόμενων ειδών πουλιών, η διαχείριση του υγροβιότοπου γίνεται πολύπλοκη. Σίγουρα θα πρέπει τα μέτρα που θα ληφθούν να μην είναι μονόπλευρα, ωστόσο υπάρχουν κάποιες ενέργειες που υποβαθμίζουν έντονα τον υγροβιότοπο και θα πρέπει να εξαλειφθούν. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 47/98

48 Τέτοιες είναι η ρίψη απορριμμάτων και η διέλευση τουριστών και οχημάτων μέσα από τον υγροβιότοπο. Μέσα από την κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος και λαμβάνοντας υπόψη την ραγδαία οικιστική και τουριστική ανάπτυξη του Δήμου αλλά και την γεωγραφική θέση του υγροβιότοπου (5 χλμ. από την Επανομή, 30 χλμ. από την Θεσσαλονίκη και 15 χλμ. από το αεροδρόμιο "Μακεδονία"), ο τελευταίος αποκτά ιδιαίτερη αξία και εξαιρετικές προοπτικές αξιοποίησης, που δεν πρέπει να μείνουν ανεκμετάλλευτες. Άλλωστε στο 3ο ΚΠΣ τα κονδύλια για το περιβάλλον συνεχίζουν να είναι υψηλά. Πίνακας: Ορνιθολογική σπουδαιότητα του βιότοπου Επανομής Αριθμός ειδών Τάξη Αριθμός ειδών στην περιοχή παραρτήματος Ι Κοινοτικής Οδηγίας Caviiformes 1 1 Podicipedeformes 5 1 Pelecaniformes 2 2 Ciconiiformes Phoenicopterformes 1 1 Anseriformes 18 3 Falconiformes Cruiformes 6 3 Galliformes 3 - Charadriiformes Άλλες τάξεις 19 4 Passeriformes 85 9 Σύνολο Πηγή: Πασχαλίδου, Π., 2005, «Πιλοτική μελέτη οικολογικού οικισμού με βάση τις αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού», Διπλωματική Εργασία Δάση, δασικές & αναδασωτέες εκτάσεις Στη μελετούμενη περιοχή δεν υπάρχουν δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, εκτός από μικρές συστάδες δένδρων κατά περιοχές. Σποραδική δενδρώδης βλάστηση παρατηρείται στις ρεματιές καθώς και στις περιοχές δίπλα στα ρέματα. Στην περιοχή μελέτης υπάρχουν επίσης λίγες χέρσες εκτάσεις. Η μεγαλύτερη βρίσκεται νοτιοανατολικά του οικισμού Επανομής, ενώ οι υπόλοιπες είναι πολύ μικρότερες από αυτήν. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει: Ο ορεινός όγκος του Χορτιάτη, του οποίου η φυσική βλάστηση ανήκει στην κλάση Querco-Fagetea. Συγκεκριμένα οι φυτοκοινωνίες που απαντώνται στην περιοχή του Χορτιάτη είναι: Δάση Οξιάς (Fagetum moesiacum), τα οποία συναντώνται σε μικρή έκταση στα ανώτερα τμήματα της Β, ΒΔ, ΒΑ και Α έκθεσης του βουνού. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 48/98

49 Δάση Καστανιάς (Castanetum sativae), τα οποία καλύπτουν σημαντικό τμήμα της Βόρειας πλευράς του όρους σε υψόμετρο περίπου μέτρα. Δάση αείφυλλων πλατύφυλλων (Ostryo-carpinion), τα οποία αγκαλιάζουν τον ορεινό όγκο του Χορτιάτη. Στις Β, ΒΑ εκθέσεις απαντώνται μεσοξηροφυτικά είδη και στις Ν, ΝΑ, ΝΔ, Δ εκθέσεις ξηροφυτικά είδη. Γενικά τα αείφυλλα πλατύφυλλα της Βόρειας πλευράς είναι υποβαθμισμένα παλιά καστανωτά και μικτά δάση καστανιάς και δρυός, τα οποία υποβαθμίστηκαν κύρια λόγω υπερβόσκησης και κλαδονομής. Τα αείφυλλα πλατύφυλλα των Ν, ΝΑ, Δ, ΝΔ εκθέσεων του όρους και όλης της ευρύτερης περιοχής είναι ισχυρά υποβαθμισμένα. Επικράτησαν κυρίως τα είδη Quercus coccifera και juniperus oxycedrus, τα οποία είναι ξηροφυτικά αντέχουν στη βόσκηση και ξηρασία και μπορούν να αναπτυχθούν σε σκελετωμένα αβαθή εδάφη. Γενικότερα στις εκθέσεις αυτές της περιοχής του Χορτιάτη εμφανίζεται μια αρκετά σοβαρή υποβάθμιση των Δασικών Φυτοκοινωνιών, των Μακί και των Χορτολίβαδων Εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής, Κ.Ω. κλπ Το Μεσημέρι θεωρείται οικισμός 5ου επιπέδου σύμφωνα με τις Προτάσεις Χωροταξικής Οργάνωσης του ΥΠΕΧΩΔΕ για τον Νομό Θεσσαλονίκης (1984). Βρίσκεται βόρειο-ανατολικά της Επανομής και απέχει από αυτή περίπου 9 χλμ. Ανατολικά από τον οικισμό και σε μικρή απόσταση διέρχεται ο οδικός άξονας Ε.Ο. Θεσσαλονίκης Χαλκιδικής. Το Μεσημέρι απέχει από τη Θεσσαλονίκη 25 χλμ. και η εύκολη πρόσβαση σε αυτό μέσω του παραπάνω άξονα έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική οικιστική ανάπτυξή του για πρώτη κυρίως κατοικία. Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της μορφολογίας του εδάφους είναι το ικανού μεγέθους ρέμα που διέρχεται από το κέντρο του οικισμού και τον διασχίζει με κατεύθυνση από βορρά προς νότο. Έτσι ο οικισμός έχει αναπτυχθεί σε δύο αντικριστές πλαγιές με έντονες κλίσεις, που ανάμεσά τους δεσπόζει το παραπάνω ρέμα. Το μέσο υψόμετρό του είναι 100 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σύμφωνα με τα στοιχεία απογραφής πληθυσμού της ΕΣΥΕ, ο οικισμός προϋφίσταται του 1923 αλλά το ρυμοτομικό σχέδιο συντάχθηκε από την Τοπογραφική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας το έτος 1965 για τη διανομή οικοπέδων. Βάσει του ΠΔ της (ΦΕΚ 181 Δ / ), έγινε οριοθέτηση του οικισμού με την υπ αριθ. 4281/ (ΦΕΚ 1109 Δ ) Απόφαση του Νομάρχη Θεσσαλονίκης. Η έκταση του οικισμού ανέρχεται σε 690 στρ., εκ των οποίων τα 582 στρ. αποτελούν έκταση διανομής οικοπέδων του Υπουργείου Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 49/98

50 Γεωργίας και τα 108 στρ. βρίσκονται εκτός της διανομής και εντός του οριοθετημένου τμήματος του οικισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία απογραφής του 2001 η μικτή (brutto) πυκνότητα του οικισμού ανέρχεται σε 19,39 κατ./ha Κατοικία Τα περισσότερα οικόπεδα της διανομής του Υπουργείου Γεωργίας έχουν δομηθεί. Τα κτίσματα είναι μονώροφα ή διώροφα σε μέτρια έως καλή κατάσταση. Μέσα στα όρια του οικισμού παρατηρείται οικοδομική δραστηριότητα και με το σύστημα της αντιπαροχής. Γενικά στον οικισμό κυριαρχεί η αμιγής κατοικία εκτός από την περιοχή του εμπορικού κέντρου όπου παρατηρείται γενική κατοικία. Επειδή η κύρια παραγωγική απασχόληση του πληθυσμού είναι η γεωργία, σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχουν οι κατοικίες με γεωργικές αποθήκες Τοπικό κέντρο Στο κεντρικό τμήμα του οικισμού εντοπίζεται το Κοινοτικό Κατάστημα, σε χώρο εμβαδού 400 τ.μ. περίπου, όπου στεγάζεται και το Κοινοτικό Ιατρείο καθώς και το ΚΑΠΗ. Στην ίδια περιοχή υπάρχει το Δημοτικό Σχολείο και το Νηπιαγωγείο, Ηρώο και εκκλησία. Το εμπορικό κέντρο αναπτύσσεται στο ανατολικό τμήμα του οικισμού και κυρίως κατά μήκος του κεντρικού δρόμου που οδηγεί από τον οικισμό στο δρόμο Θεσσαλονίηκς Χαλκιδικής. Στο δυτικό τμήμα του, μετά από το ρέμα και συγκεκριμένα κατά μήκος του δρόμου που οδηγεί στην Επανομή, εντοπίζονται επίσης λίγα καταστήματα. Στο εμπορικό κέντρο εντοπίζονται καταστήματα διατροφής, τεχνικής υποστήριξης, φαρμακείο, φροντιστήριο ξένων γλωσσών, βιβλιοπωλείο, κομμωτήριο, πρατήριο βενζίνης και μεσιτικά γραφεία, που λειτουργούν ως επί το πλείστον για την εξυπηρέτηση των κατοίκων του οικισμού. Επίσης λειτουργούν καταστήματα αναψυχής, όπως καφετέριες, ταβέρνες,που προσελκύουν και κατοίκους του ΠΣΘ Εκπαίδευση Στον οικισμό λειτουργούν ένα εξαθέσιο Δημοτικό Σχολείο και ένα Νηπιαγωγείο. Βρίσκονται στον ίδιο χώρο, στο οικόπεδο 192 του Ο.Τ. 32, εμβαδού m2 και είναι δημόσια. Το Δημοτικό Σχολείο εξυπηρετεί 97 μαθητές και το Νηπιαγωγείο 31 νήπια. Οι ανάγκες των μαθητών για μέση εκπαίδευση καλύπτονται από τα σχολεία της Επανομής Υγεία - Πρόνοια Όπως προαναφέρθηκε, στο κτίριο του Κοινοτικού Καταστήματος στεγάζεται το Κοινοτικό Ιατρείο και το ΚΑΠΗ. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 50/98

51 Αθλητισμός Στο νότιο τμήμα του οικισμού και παραπλεύρως της οδού που οδηγεί στην Επανομή βρίσκεται το γήπεδο ποδοσφαίρου, σε χώρο έκτασης τ.μ.περίπου. Ένα τμήμα του γηπέδου είναι εντός του ορίου της διανομής οικοπεδων και το υπόλοιπο εκτός της διανομής και εντός των ορίων του οικισμού Πολιτιστικές λειτουργίες Στο κέντρο του οικισμού βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Παντελεήμονος, στο οικόπεδο 311 του Ο.Τ. 53, έκτασης μ2. Λίγο βορειότερα βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, στο οικόπεδο 349 του Ο.Τ. 58, έκτασης μ Ελεύθεροι χώροι Ο κύριος ελεύθερος χώρος που εντοπίζεται στον οικισμό είναι η περιοχή που καταλαμβάνει το ρέμα που τον διασχίζει από βορρά προς νότο. Η περιοχή δεν έχει αξιοποιηθεί με διευθέτηση του ρέματος, διαμόρφωση χώρων πρασίνου κλπ. Οι υπόλοιποι κοινόχρηστοι χώροι είναι λίγοι, διάσπαρτοι και μικρής έκτασης. Συγκεκριμένα εντοπίζονται: Ελεύθερος χώρος εμβαδού 450 m2 μεταξύ του Κοινοτικού Καταστήματος και του Σχολείου. Ελεύθερος χώρος παραπλεύρως της Κοινότητας όπου βρίσκεται το Ηρώον. Πρόκειται για τα οικόπεδα 306, 307 και 308 του Ο.Τ. 53, εμβαδού 277 m2. Χώρος πλατείας στο Ο.Τ. 59 παραπλεύρως του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου, εμβαδού 646 m2. Παιδική χαρά στο οικόπεδο 55 του Ο.Τ. 7, εμβαδού 300 m2. Παιδική χαρά σε διεύρυνση του δρόμου μεταξύ των Ο.Τ. 28 και 25, εμβαδού 500 m2. η. Ιδιαίτερες χρήσεις Σύμφωνα με το έγγραφο 4280/ της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων: Ο ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης είναι κηρυγμένος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ34/33555/681/ (ΦΕΚ 572/Β/ ). Η Τούμπα Αγίου Κωνσταντίνου (οικισμός κλασικής, παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής περιόδου) είναι κηρυγμένος ως αρχαιολογικός χώρος σύμφωνα με τις Υπουργικές Αποφάσεις ΑΡΧ/Α1/Φ43/33559/1412/ (ΦΕΚ 566/Β/ ), ΑΡΧ/Α1/Φ34/36453/74/ (ΦΕΚ 572/Β/ ), ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/16406/832/ (ΦΕΚ 431/Β/ ) Στο βόρειο τμήμα του οικισμού, παραπλεύρως του ρέματος, εντοπίζεται το νεκροταφείο σε χώρο εμβαδού 4,0 στρ. περίπου, όπου βρίσκεται και ο ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στην ίδια περιοχή υπάρχουν αποθήκες του Γεωργικού Συνεταιρισμού, εγκαταστάσεις του οποίου βρίσκονται επίσης στο κέντρο του οικισμού, απέναντι από το Σχολείο. Στον κεντρικό δρόμο εντοπίζονται πρατήριο καυσίμων, συνεργείο αυτοκινήτων, και εργαστήριο σιδηροκατασκευών. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η κατάσταση της κοινωνικής υποδομής του οικισμού και η επάρκεια της με βάση τα σταθερότυπα του ΥΠΕΧΩΔΕ. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 51/98

52 Πίνακας: Κατάσταση κοινωνικής υποδομής οικισμού Μεσημερίου Α/α Κοινωνική υποδομή Χώροι διοίκησης / Κοινωφελείς οργανισμοί Αστυνομικό τμήμα ΟΤΕ Ταχυδρομείο Δημόσιες τράπεζες Δημοτικό Κατάστημα Ελεύθεροι χώροι οικισμού Ελεύθεροι χώροι πλατείες Αναψυχή Φορέας: δημόσιοςιδιωτικός Κτίριο: δημόσιομισθωμένο Κατάσταση κτιρίου: καλήμέτρια-κακή Οικοπεδική επιφάνεια (μ 2 ) Προγραμματικ ό μέγεθος 2001 Σταθερότυπο γης (ΥΠΕΧΩΔΕ) Δείκτης επάρκειας γης =4: ,25 μ 2 /κάτ. 0,30 μ 2 /κάτ. Δημόσιος ,50 μ 2 /κάτ. 0,69 μ 2 /κάτ. Παιδικές χαρές ,60 μ 2 /κάτ. Πάρκο χώροι πρασίνου 4 Πολιτισμός Πολιτιστικό κέντρο Βιβλιοθήκη Πολιτιστικοί σύλλογοι 5 Εκπαιδευτήρια 6 Δημόσιος ,25 μ 2 /κάτ. 0,34 μ 2 /κάτ. Νηπιαγωγείο Δημόσιος Δημόσιο Καλή ,00 μ 2 /μαθ. 38 μ 2 /μαθ. Δημοτικό Δημόσιος Δημόσιο Καλή 97 11,00 μ 2 /μαθ. 49,96 μ 2 /μαθ. Γυμνάσιο Λύκειο Κτίρια υγείας πρόνοιας Αγροτικό ιατρείο Κτηνιατρείο Ιατρείο ΙΚΑ Παιδικός σταθμός ΚΑΠΗ 7 Αθλητισμός ,50 μ 2 /κάτ. 4,11 μ 2 /κάτ. 8 Ναοί Δημόσιος Δημόσιο Καλή ,50 μ 2 /κάτ. 2,00 μ 2 /κάτ. 9 Ιδιαίτερες Χρήσεις Παρατηρήσεις Ο.Τ. 59, Ε=646 μ 2 Ο.Τ. 53, Ε=277 μ 2 Ο.Τ. 7, Ε=300 μ 2 Μεταξύ των Ο.Τ. 25 και 28, Ε=500 μ 2 Μεταξύ Κοινοτικού Καταστήματος και Σχολείου. Δεν έχουν συμπεριληφθεί οι εκτάσεις των ρεμάτων. Ο.Τ. 32 Το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό Σχολείο βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Η στήλη (5) αφορά στους εγγεγραμμένους μαθητές κατά το σχολικό έτος Εξυπηρετούνται από το Γυμνάσιο Λύκειο Επανομής. Λειτουργεί στο Κοινοτικό Κατάστημα. Λειτουργεί στο χώρο του Κοινοτικού Καταστήματος. Ο.Τ. 53, Ε=1.580 μ 2 Ο.Τ. 58, Ε=1.100 μ 2 Νεκροταφείο Δημόσιος ,00 μ 2 /κάτ. 2,99 μ 2 /κάτ. Αγροτικός Συνεταιρισμός Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 52/98

53 5.3 Ισχύουσες χωροταξικές & πολεοδομικές ρυθμίσεις Το Μεσημέρι είναι οικισμός με πληθυσμό κάτω των κατοίκων και είναι οριοθετημένος βάσει του ΠΔ (ΦΕΚ 181 Δ ) με Απόφαση Νομάρχη. Εμφανίζεται στην απογραφή πληθυσμού του 1920 και αρχικά, μέχρι την έγκριση της διανομής του Υπουργείου Γεωργίας, κτιζόταν ως προϋφιστάμενος του Διαθέτει διαγράμματα διανομής οικοπέδων από την Τοπογραφική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας, τα οποία αποτελούν το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού. Για τα τμήματα πέραν των εκτάσεων της διανομής, τα οποία εντάχθηκαν στα όρια του οικισμού με απόφαση Νομάρχη, δεν υπάρχει ρυμοτομικό σχέδιο. Οι όροι και περιορισμοί δόμησης είναι οι προβλεπόμενοι από τα σχετικά άρθρα του ΠΔ (ΦΕΚ 181 Δ ), όπως εξειδικεύονται με βάση την Απόφαση Νομάρχη. Οι όροι αυτοί αναφέρονται στην κατάταξη του οικισμού σε κατηγορία, στην αρτιότητα, στο μέγιστο ποσοστό κάλυψης, στο ΣΔ, στο σύστημα δόμησης και στο ύψος. Το ελάχιστο όριο αρτιότητας, για το εντός του εγκεκριμένου σχεδίου τμήμα του έχει οριστεί στα 500 μ2, με αποτέλεσμα η μέγιστη δόμηση γι αυτό το εμβαδό να φθάνει στα 420 μ2. Ως εκ τούτου προκύπτει ένας μέσος ΣΔ της τάξης του 0,84, που κρίνεται ικανοποιητικός για τη φυσιογνωμία και το μέγεθος του οικισμού. Για το τμήμα του οικισμού που βρίσκεται πέραν της διανομής του Υπουργείου Γεωργίας και μέχρι το όριό του, το ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας έχει οριστεί στα μ2 και για αυτό το εμβαδό, ο θεσμοθετημένος κλιμακούμενος ΣΔ είναι 0,4. Το ποσοστό κάλυψης ορίζεται στο 70% του οικοπέδου, το ύψος των οικοδομών ορίζεται σε 7,5 μ. ή 8,5 μ. λόγω κλίσεων του οικοπέδου (άρθρο 5, παρ. 4 του ΠΔ ). Το ύψος αυτό δύναται να προσαυξηθεί με την προσθήκη στέγης ύψους 2,0 μ. Οι ειδικοί όροι δόμησης(τρόπος κάλυψης, υλικά, χρώματα κ.λ.π) είναι αυτοί που καθορίζονται με την 4281/ (ΦΕΚ1109Δ) Απ.Νομάρχη Θεσσαλονίκης. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει αναλυτικά τους γενικούς και ειδικούς όρους δόμησης για τον οικισμό Μεσημερίου: Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 53/98

54 Ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας Εντός εγκεκριμένου σχεδίου σε μ 2 Εντός ορίων & εκτός εγκεκριμένου σχεδίου σε μ Παρέκκλιση σε όλα Με το εμβαδόν που είχαν στις Ειδικοί όροι δόμησης 4281/ ΦΕΚ 1109/Δ Κατάταξη οικισμών σε κατηγορίες βάσει απόφασης Νομάρχη 1596/ (ΦΕΚ 710 Δ ) Θέση στον χώρο Ούτε περιαστικός ούτε παραλιακός Βαθμός προστασίας Δυναμικότητ α Βαθμός διασποράς Μέγεθος Ενδιαφέρων Δυναμικός Συνεκτικός Μεσαίος Απόφαση οριοθέτησης Νομάρχη (αρ. απόφ./ ημερομηνία ΦΕΚ) 4281/ ΦΕΚ 1109/ Δ Διανομή Υπ. Γεωργίας ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΡΓΟΥ Ο Δήµος Θερμαϊκού γεωμορφολογικά και υδρογεωλογικά ανήκει στην ευρύτερη υδρολογική λεκάνη της Καλαμαριάς. Η υδρολογική λεκάνη της Καλαμαριάς έχει την κωδική αναγνώριση 1099 και εντάσσεται στο Υδατικό διαμέρισμα της Κεντρικής Μακεδονίας. Η περιοχή της Υδρολογικής Λεκάνης Καλαμαριάς γεωμορφολογικά διακρίνεται από τον υδροκρίτη, εντός του οποίου εκφορτίζεται το υδατικό δυναμικό των -Ν λοφωδών παρυφών της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Γεωγραφικά καταλαμβάνει τη Ν-ΝΑ επέκταση της εκτεταμένης λοφώδους σειράς, η οποία ξεκινά ΒΑ του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Γεωμορφολογικά συνιστά τους Ν-ΝΔ πρόποδες του ορεινού όγκου του όρους Χολοµώντα της Χαλκιδικής. Προς βορρά οριοθετείται από το επίμηκες -Ν διεύθυνσης τεκτονικό βύθισµα της λεκάνης του Ανθεµούντα, ενώ Ανατολικά από τις εκτεταμένες εξάρσεις του ορεινού κορμού της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Οι Δυτικές και Νότιες εκθέσεις της λεκάνης περιβάλλονται από θάλασσα και συγκεκριμένα από το Θερµαϊκό κόλπο. Η ΒΑ χερσαία απόληξη της λεκάνης, αποτελεί το Ακρωτήριο του Μεγάλου Εμβόλου. Η υδρολογική της προέκταση στην υπολεκάνη Θερμαϊκού καταλήγει στην περιοχή του αεροδρομίου «Μακεδονία» στην περιοχή της Μίκρας Κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Από τις μετρήσεις θερμοκρασίας παρατηρείται μέγιστη απόλυτη τιμή τον Ιούλιο (42ο C) και ελάχιστη τον Ιανουάριο (-14ο C). Ο μήνας που παρουσιάζει μεγαλύτερη μέση τιμή μεγίστων θερμοκρασιών είναι ο Ιούλιος (31,4ο C), ενώ ο Ιανουάριος παρουσιάζει τη μικρότερη μέση τιμή ελαχίστων θερμοκρασιών (1.1ο C). Ο Ιούλιος τέλος είναι ο πιο θερμός μήνας (μέση τιμή θερμοκρασιών 26,5ο C) ενώ ο Ιανουάριος είναι ο ψυχρότερος (μέση τιμή θερμοκρασιών 5ο C). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 54/98

55 Οι βροχοπτώσεις δείχνουν μέσα μηνιαία βροχομετρικά ύψη, καθώς και μέγιστες παρατηρούμενες βροχοπτώσεις 24ώρου. Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι στη βροχόπτωση υπάρχει μεγάλη μεταβλητότητα ως προς το χρόνο και τον τόπο. Η υγρασία κυμαίνεται μεταξύ 53,4% - 77,7% στις μέσες μηνιαίες τιμές. Τέλος υπάρχουν και μετρήσεις έντασης και κατεύθυνσης του ανέμου, σαν συχνότητα παρατήρησης, που δείχνουν ότι σε μεγάλη συχνότητα υπάρχει άπνοια(34,602%), οι συχνότερες κατευθύνσεις του ανέμου είναι βορειοδυτικές (17,588%), βόρειες (9,616%) και δυτικές(8,959%) ενώ η επικρατέστερη ένταση είναι τα 2 Beauf. (25,659%). Για την αξιολόγηση των χαρακτηριστικών του κλίματος χρησιμοποιήθηκαν δημοσιευμένα και επεξεργασμένα στοιχεία Μετεωρολογικών Σταθμών που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή και έχουν ομοειδή φυσιογραφικά χαρακτηριστικά με τον χώρο μελέτης. Μετεωρολογικοί σταθμοί της ευρύτερης περιοχής ΜΕΤΕΩΡΟΛ. ΣΤΑΘΜΟΣ ΥΨΟΜΕΤΡΟ ΦΟΡΕΑΣ ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΜΙΚΡΑΣ 3,00 m Ε.Μ.Υ. ΒΡM, ΒΡΕ, ΤΕM, ΤΕΕ, YSM, YSE, HFM, HFE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 31,90 m Α.Π.Θ. ΒΡΗ, ΒΡM, ΒΡΕ, ΤΕΗ, ΤΕΜ, ΤΕΕ, YSM, YSE ΠΛΑΓΙΑΡΙ 177,43 m Α.Π.Θ. ΒΡM ΒΡH=Ημερήσιες βροχοπτώσεις ΤΕΗ=Ημερήσιες θερμοκρασίες HFM=Μηνιαία ηλιοφάνεια ΒΡM=Μηνιαίες βροχοπτώσεις ΤΕΜ=Μηνιαίες θερμοκρασίες HFE=Ετήσια ηλιοφάνεια ΒΡΕ=Ετήσιες βροχοπτώσεις ΤΕΕ=Ετήσιες θερμοκρασίες YSM=Μηνιαίες υγρασίες YSΕ=Ετήσιες υγρασίες Στοιχεία των βασικών κλιματικών παραμέτρων παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν: Θερμοκρασία αέρα και ύψος βροχής (1):Μ.Σ. ΜΙΚΡΑΣ (2):Μ.Σ. ΑΠΘ (3):Μ.Σ. ΠΛΑΓΙΑΡΙΟΥ ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ( ο C) ΜΕΣΟ ΜΗΝΙΑΙΟ ΥΨΟΣ ΒΡΟΧΗΣ (mm) ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 4,90 4,00 4,55 47,10 41,00 46,93 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 6,50 5,30 6,66 39,60 35,00 46,00 ΜΑΡΤΙΟΣ 9,50 9,10 8,87 47,50 40,00 53,30 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 14,30 13,60 12,88 31,30 41,00 21,73 ΜΑΪΟΣ 19,80 18,50 18,36 49,80 49,00 45,03 ΙΟΥΝΙΟΣ 24,10 23,00 22,08 32,50 37,00 35,85 ΙΟΥΛΙΟΣ 26,60 25,70 24,78 25,10 27,00 18,05 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 26,20 24,50 23,68 15,70 20,00 5,40 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 21,80 21,00 21,25 36,60 31,00 25,50 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 16,00 16,40 15,58 37,50 51,00 72,82 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 11,40 11,30 10,37 43,00 56,00 42,75 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 6,90 5,20 6,06 63,60 55,00 19,82 ΕΤΟΣ 15,69 14,88 14,59 469,30 483,00 433,18 Η περιοχή παρουσιάζει χαμηλό μέσο ετήσιο βροχομετρικό δείκτη (από τους χαμηλότερους στη Βόρεια Ελλάδα). Η πρώτη και κύρια αιτία δημιουργίας βροχοπτώσεων είναι η υφεσιακή δραστηριότητα που διαρκεί από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάρτιο Απρίλιο. Οι υφέσεις προέρχονται από τον κόλπο της Γένοβας, την περιοχή του Άτλαντα και την Αδριατική. Η δεύτερη αιτία είναι η δράση των καταιγίδων, ιδίως κατά την θερινή περίοδο. Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένο ετήσιο αριθμό ημερών καταιγίδας (36,17 ημέρες). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 55/98

56 Οι βροχοπτώσεις, σε ετήσια θεώρηση, παρουσιάζουν διπλή κύμανση. Το κυρίως μέγιστο παρατηρείται την περίοδο Νοεμβρίου Δεκεμβρίου και το δευτερεύον τον Μάιο. Το ελάχιστο παρατηρείται τον Αύγουστο. Βροχερότεροι μήνες είναι ο Νοέμβριος, ο Δεκέμβριος, ο Ιανουάριος, ο Μάρτιος και ο Μάιος, ενώ ξηρότεροι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. Η κατανομή αυτή έχει σαν αποτέλεσμα η πραγματική εξατμισιδιαπνοή να αφαιρεί ένα σημαντικότατο ποσοστό των υδροαποθεμάτων. Είναι χαρακτηριστική η ραγδαιότητα των βροχών κατά τους μήνες Μάιο, Ιούλιο και Αύγουστο, όπου σε ένα 24ωρο σημειώθηκε υπερδιπλάσια βροχόπτωση από τον μέσο μηνιαίο βροχομετρικό δείκτη. Ειδικότερα, σε ένα 20λεπτο παρατηρήθηκε ύψος βροχής 40 mm. Οι χιονοπτώσεις είναι συχνότερες τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο, ενώ οι χαλαζοπτώσεις τον Μάιο. Ο μέσος αριθμός ημερών χιόνος είναι 11,34 ετησίως και ο μέσος αριθμός ημερών χιονοσκεπούς εδάφους ανέρχεται σε 6,4. Η μέση ετήσια θερμοκρασία αέρος, στην ευρύτερη περιοχή, είναι 15,67ο C. Η απολύτως μέγιστη θερμοκρασία που παρατηρήθηκε είναι 41,8ο C (τον μήνα Ιούλιο, που είναι και ο θερμότερος μήνας) και η απολύτως ελάχιστη 12,6ο (τον αντίστοιχα ψυχρότερο, Ιανουάριο). Το μέσο ημερήσιο θερμομετρικό εύρος μπορεί να φτάσει τους 20ο C. Διάρκεια ημέρας, ηλιοφάνειας, νέφωσης και ομίχλης ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΩΡΩΝ Μ. Μ. ΑΡΙΘΜΟΣ ΗΜΕΡΩΝ ΜΗΝΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑΣ ΝΕΦΩΣΗΣ ΟΜΙΧΛΗΣ* (2) (2) (2) (1) ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 302,40 108,80 5,10 4,30 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 298,80 118,80 4,80 2,30 ΜΑΡΤΙΟΣ 370,80 162,00 5,10 2,20 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 399,60 212,50 4,50 0,90 ΜΑΪΟΣ 446,40 275,90 4,20 0,20 ΙΟΥΝΙΟΣ 450,00 311,50 3,50 0,00 ΙΟΥΛΙΟΣ 457,20 341,40 2,40 0,00 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 424,80 317,30 2,20 0,00 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 374,40 250,30 3,00 0,20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 345,60 182,10 3,90 1,30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 298,80 142,00 4,60 4,00 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 291,60 125,50 5,00 5,00 ΕΤΟΣ 2.548,10 48,30 20,40 (1):Μ.Σ. ΜΙΚΡΑΣ (2):Μ.Σ. ΑΠΘ *ορατότητα < m Η νέφωση παρουσιάζει διπλή κύμανση και από άποψη μεγέθους βρίσκεται σε μέσα επίπεδα ως προς άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Η περιοχή εμφανίζει ένα μέσο ετήσιο αριθμό ομίχλης 20 ημερών που από άποψη μεγέθους είναι αρκετά υψηλή τιμή. Η ομίχλη παρουσιάζει ένα μέγιστο τον Δεκέμβριο, ενώ μηδενίζεται από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Οι επικρατούντες άνεμοι είναι οι βόρειοι, κατά τους μήνες Σεπτέμβριο έως Απρίλιο, ενώ οι νότιοι ενισχύουν το ποσοστό εμφάνισής τους κατά τους υπόλοιπους μήνες (θερμή περίοδος). Ο γνωστότερος Β-ΒΔ άνεμος είναι ο «Βαρδάρης» που είναι ψυχρός καθοδικός, Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 56/98

57 προκαλεί ταχεία διάλυση των νεφώσεων και έντονη ξηρότητα, λόγω της ισχυρής εξατμιστικής του ικανότητας. Ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο είναι το μεγάλο ποσοστό νηνεμιών. Το ποσοστό άπνοιας παρουσιάζει μέγιστη τιμή κατά τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο, ενώ είναι σημαντικό τους μήνες Μάιο, Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Μηνιαία και ετήσια συχνότητα ανέμων %, του Μ.Σ. Α.Π.Θ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΕΜΟΥ ΜΗΝΑΣ Β ΒΑ Α ΝΑ Ν ΝΔ Δ ΒΔ ΝΗΝΕΜΙΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 21,40 9,10 7,30 3,80 2,50 1,90 1,90 5,00 47,10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 20,80 8,60 7,00 4,40 3,00 2,70 2,40 6,30 44,80 ΜΑΡΤΙΟΣ 16,10 7,30 7,10 5,00 5,00 5,40 3,30 5,40 45,40 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 13,00 5,10 4,90 4,60 7,70 9,20 3,20 4,90 47,40 ΜΑΪΟΣ 13,00 4,10 3,10 3,80 7,90 11,00 3,80 5,00 48,30 ΙΟΥΝΙΟΣ 14,40 4,20 2,40 3,10 8,90 11,10 3,20 6,30 46,40 ΙΟΥΛΙΟΣ 16,30 3,60 1,70 2,80 9,50 12,00 3,10 6,50 44,50 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 15,40 4,30 2,10 2,80 9,10 10,80 2,80 5,30 47,40 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 11,50 4,80 4,00 3,90 7,90 9,10 2,70 5,20 50,90 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 11,60 5,80 5,90 4,50 4,10 4,30 2,50 4,40 56,90 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 13,60 6,40 8,70 4,80 2,30 1,90 1,80 4,10 56,40 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 16,70 8,10 9,20 4,80 2,80 1,40 1,60 4,70 50,70 ΕΤΟΣ 15,32 5,95 5,28 4,03 5,89 6,73 2,69 5,26 48,85 Μέση ετήσια συχνότητα ανέμων %, διαφόρων εντάσεων και διευθύνσεων, των Μ.Σ. Α.Π.Θ. και Μ. Εμβόλου. ΕΝΤΑΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΕΜΟΥ ΑΝΕΜΟΥ (m/sec) Β ΒΑ Α ΝΑ Ν ΝΔ Δ ΒΔ ΜΕΤΡΙΑ 7,00 10,00 1,40 1,50 4,00 4,50 1,50 2,50 6,00 ΙΣΧΥΡΗ 15,00 3,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,20 0,50 1,00 ΟΡΜΗΤΙΚΗ 25,00 2,50 0,02 0,05 0,07 0,10 0,20 0,20 0,50 Με τα διαθέσιμα στοιχεία, το κλίμα της περιοχής κατατάσσεται στην κατηγορία Csa της κλίμακας Cöppen, που είναι αντιπροσωπευτικό της Μεσογειακής λεκάνης, με τα εξής χαρακτηριστικά: Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 57/98

58 C: Υγρό μεσόθερμο κλίμα. Μέση θερμοκρασία ψυχρότερου μήνα μεταξύ -3 και 18οC. Mέση θερμοκρασία θερμότερου μήνα > 10οC. Βραχείς αλλά, μερικές φορές, δριμείς χειμώνες. s: Άνομβρη εποχή, το καλοκαίρι. Ύψος βροχής του ξηρότερου μήνα < 30 mm. Βροχερότερος μήνας με τουλάχιστον 3πλάσιο ύψος βροχής από τον ξηρότερο. a: Θερμοκρασία αέρα του θερμότερου μήνα > 22 οc. Η άνοιξη είναι ασταθής και μεταβατική περίοδος, με εναλλαγή ημερών με χαρακτηριστικά χειμώνα και καλοκαιριού. Το φθινόπωρο είναι μικρής διάρκειας και η είσοδος στο χειμώνα, απότομη και σταθερή. Κατά τον Η. Μαριολόπουλο χαρακτηρίζεται το κλίμα της περιοχής της Ελλάδας που τοποθετείται βορειότερα από τον 39ο παράλληλο, ως μεταβατικός ή μεσογειακός μεσοευρωπαϊκός τύπος κλίματος. Στον τύπο αυτό η ξηρή περίοδος συμπίπτει με την θερμή, με βροχές μεγάλης διάρκειας και αρκετές νεφοσκεπείς μέρες. Το ετήσιο θερμομετρικό εύρος είναι >20oC, ενώ οι παγετοί και το χιόνι είναι συχνά φαινόμενα. Κατά τον B. Gorczynski ο κλιματικός τύπος βασίζεται στο ετήσιο θερμομετρικό εύρος και στο βροχομετρικό ύψος. Το κλίμα χαρακτηρίζεται ως ημίϋγρος τύπος (ετήσιο βροχομετρικό ύψος από χλστ.). Το κλίμα της Ελλάδας ανήκει στην 3η βαθμίδα κατάταξης και είναι θαλάσσιο μεταβατικό με ετήσιο θερμομετρικό εύρος από 10ο 25οC. Κατά τον B. Köppen που για τον χαρακτηρισμό του κλιματικού τύπου χρησιμοποιήθηκαν τιμές των αέρινων μαζών και των υδροαποβλημάτων, η κατάταξη του κλίματος είναι C με τιμές του ψυχρότερου μήνα (Ιανουάριος) με θερμοκρασίες από 2οC μέχρι +18οC και τιμές του θερμότερου μήνα (Ιούλιος, Αύγουστος) με θερμοκρασίες να είναι >+22οC. Σύμφωνα και με τα υδροκατακρημνίσματα παρατηρείται το θερμό δίμηνο Ιουλίου και Αυγούστου με βροχομετρικά ύψη < 30mm και η ψυχρότερη με την βροχερότερη περίοδο συμπίπτουν. Το κλίμα χαρακτηρίζεται ως μεσογειακό ή μεσόθερμο με θερμό και ξηρό καλοκαίρι (Csa). Οι ισοβαρείς κατά την ψυχρή περίοδο του Ιανουαρίου στην περιοχή της μελέτης είναι 1018,8mb, την θερμή περίοδο του Ιουλίου είναι 1011,9mb και για τον μέσο όρο του έτους είναι 1015,2mb. Οι επικρατούντες άνεμοι στην περιοχή είναι νοτιοδυτικοί με νηνεμίες ποσοστού μεγαλύτερο από 40%. Με την αύξηση του πληθυσμού και το μέγεθος των κτιρίων σε όγκο και Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 58/98

59 ύψος ελαττώνεται η ταχύτητα των ανέμων που για το έτος 1971 (στην Θεσσαλονίκη) ο μέσος ετήσιος αριθμός θύελλας (ταχύτητας 8Β ή Beaufort) ήταν 13,5. Στην περιοχή των έργων εμφανίζονται διάφοροι τοπικοί άνεμοι που η γένεσή τους οφείλεται σε ενδογενή αιτία. Ο πρώτος άνεμος ονομάζεται Χορτιατινός ή Χορτιάτης και ξεκινά από το όρος Χορτιάτη. Ο άνεμος αυτός είναι ισχυρός με ανατολική κατεύθυνση και φυσά κατά την χειμερινή περίοδο. Η μέγιστη ταχύτητά του είναι 13Β (40μ/δλ). Ο δεύτερος άνεμος ονομάζεται Βαρδάρης. Αρχίζει από το υψίπεδο των Σκοπίων και ακολουθεί την κοιλάδα του ποταμού Αξιού. Η είσοδος του είναι μεταξύ των ορέων Πάϊκου και Μπέλες. Η κατεύθυνσή του είναι βόρεια βορειοδυτική καλύπτει περιοχή από το όρος Πάϊκο μέχρι το Θερμαϊκό Κόλπο. Εμφανίζεται ως σφοδρός ξηρός άνεμος με ταχύτητες που φθάνουν τα 8Β (25μ/δλ). Η συνήθης διάρκεια πνοής είναι 1-2 μέρες, με συχνότητα εμφάνισης 40 μέρες τον χρόνο. Ο Βαρδάρης έχει την ιδιότητα ως ο άνεμος που θα διαλύσει όση νέφωση υπάρχει. Η ξηρότητα του ανέμου δημιουργεί φαινόμενα έντονα στην περιοχή δράσης του με ταχύτητες να ξεπερνούν τα όρια της θύελλας και να εμποδίζεται η ανάπτυξη των δενδροκαλλιεργειών. Γενικά στα μέσα γεωγραφικά πλάτη ο άνεμος είναι ταχύτερος κατά την περίοδο του χειμώνα, γιατί υπάρχει έντονη ατμοσφαιρική δραστηριότητα και δημιουργούνται ισχυρές βαροβαθμίδες. Για την περιοχή του Αιγαίου Πελάγους βασικά παρουσιάζεται κατά την περίοδο του χειμώνα και ως προς την ταχύτητα κύριο μέγιστο, ενώ κατά την περίοδο του θέρους παρουσιάζεται δευτερεύον μέγιστο. Κατά το φθινόπωρο και την άνοιξη η ταχύτητα του ανέμου Βαρδάρη ελαττώνεται. Η μέση θερμοκρασία κατά την διάρκεια του ψυχρότερου μήνα (Ιανουάριος) είναι 5,5οC, ενώ του θερμότερου μήνα (Ιούλιος) είναι 26,2οC και η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 16,4οC. Το μέσο ετήσιο θερμομετρικό εύρος είναι 20,6οC ενώ ο απόλυτος θερμομετρικός δρόμος είναι 54,4οC. Γενικά η μέση μηνιαία θερμοκρασία είναι 16,2οC. Το ετήσιο βροχομετρικό ύψος είναι περίπου 480χλστ. Η περιοχή ανήκει στο βροχομετρικό σύστημα τύπου Β (κατά Η Μαριολόπουλο). Το σύστημα Β παρουσιάζει κύριο μέγιστο την ψυχρή περίοδο (Ιανουάριο Φεβρουάριο) και δευτερεύον μέγιστο μεταξύ Μαΐου Ιουνίου. Το πρωτεύον ελάχιστο είναι για βροχομετρικό ύψος <30 χλστ. κατά Ιούλιο και Αύγουστο και το δευτερεύον ελάχιστο βρίσκεται μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 59/98

60 Οι μέρες χιονιού κατά την διάρκεια του χρόνου είναι ελάχιστες έως σχεδόν ασήμαντες στην περιοχή των έργων Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά Ο οικισμός Μεσημερίου ανήκει στον Δήμο Θερμαϊκού και στην Δημοτική Ενότητα Επανωμής, με έδρα την Περαία και βρίσκεται στο Νοτιοανατολικότερο τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας (πρώην Νομός) Θεσσαλονίκης προς την Π.Ε. Χαλκιδικής και τον Δήμο Προποντίδας. Το μέσο απόλυτο υψόμετρο είναι 120 μέτρα, με Δυτικά υψηλότερο σημείο οικισμού 122 μέτρο και Ανατολικά υψηλότερο σημείο 137 μέτρα. Το χαμηλότερο σημείο του οικισμού είναι 90 μέτρα. Ο οικισμός βρίσκεται σε ελαφρά λοφώδη περιοχή. Τα δύο μέρη του χωρίζονται, με κατεύθυνση βόρεια νότια, από το μεγάλο ρέμα, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο σημείο του οικισμού, με μέσο υψόμετρο +93,00μ. στην γέφυρα στο κέντρο του οικισμού. Η γέφυρα αποτελεί και την κύρια πρόσβαση ανάμεσα στα μέρη του οικισμού. Ψηλότερη κορυφή της περιοχής είναι με την ονομασία Λιβάδι (υψόμετρο +290μ.) που βρίσκεται 1,5 χλμ. βορειανατολικά του οικισμού. Το μεγάλο ρέμα συνεχίζει να ρέει με νότια κατεύθυνση. Η περιοχή του χώρου εγκατάστασης έχει μέτριες κλίσεις ενώ η ευρύτερη περιοχή είναι λοφώδης. Παρουσιάζει ελαφρές πτυχώσεις και δεν υπάρχουν ασυνέχειες του εδάφους. Τον οικισμό Μεσημερίου, κεντρικά από τα Βόρεια προς τα Νότια, διασχίζει το μεγάλο ρέμα, το οποίο διαμορφώνει και την τοπογραφία του εδάφους. Το ρέμα έχει πλάτος 5 m περίπου και βάθος ως 1.5 m. Κατά το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου το ρέμα δεν έχει νερό καθώς υπάρχει υφιστάμενος χωμάτινο αρδευτικό φράγμα ανάντη της θέσης της εγκατάστασης και η κοίτη του ρέματος χρησιμοποιείται ως αγροτική οδός. Το έδαφος στο χώρο εγκατάστασης παρουσιάζει μικρές κλίσεις. Τοπιολογικά η περιοχή δεν παρουσιάζει καμία ιδιαιτερότητα σε σχέση με την οικολογική, γεωμορφολογική, βιολογική, επιστημονική ή αισθητική σημασίας της Γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά Γεωλογικά η περιοχή μελέτης βρίσκεται εντός της γεωτεκτoνικής ζώνης Αξιού και πιο συγκεκριμένα εντός της Ζώνης Παιονία. Η Ζώνη Αξιού διαχωρίζεται σε τρεις επί μέρους ζώνες από ανατολικά προς δυτικά : 1) Ζώνη Παιονίας, όπου και η περιοχή του έργου. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 60/98

61 2) Ζώνη Πάικου 3) Ζώνη Αλμωπίας Το βασικό κριτήριο με το οποίο έγινε η διαίρεση είναι το ότι στην μεν ζώνη Πάικου παρατηρείται μια παχιά νηριτική ασβεστολιθική σειρά ηλικίας Ιουρασικού η οποία δείχνει ότι η περιοχή του Πάικου ήταν υποθαλάσσια, ενώ στις ζώνες Παιονίας και Αλμωπίας τα αντίστοιχα ιζήματα Ιουρασικού είναι βαθιάς θάλασσας αργιλικά και κερατολιθικά. Βασικό τεκτονικό χαρακτηριστικό της ζώνης Παιονίας είναι η λεπιοειδής τεκτονική. Τα τεκτονικά λέπια, που σχηματίστηκαν από τις Τριτογενείς φάσεις πτυχώσεων, έχουν μικρές ή μεγάλες διαστάσεις. Η σημερινή γεωτεκτονική αντίληψη για τη ζώνη Παιονίας είναι ότι αντιπροσωπεύει τμήμα της παλιάς ωκεάνιας περιοχής της Τηθύος. Το γεωτεκτονικό πρόβλημα όμως είναι η σχέση της ζώνης με την Περιροδοπική που καθορίσθηκε μεταγενέστερα σαν ζώνη που αντιπροσωπεύει την περιφερειακή αύλακα της ηπειρωτικής μάζας. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ερώτημα: διαφέρει γεωτεκτονικά και παλαιογεωγραφικά η Παιονία από την Περιροδοπική αφού και οι δύο έχουν ανάλογα ιζήματα βαθιάς θάλασσας και, πού βρίσκεται το πιθανό όριο των δύο ζωνών; Το πρόβλημα βέβαια έγινε πιο πολύπλοκο γιατί πολλοί σχηματισμοί που βρίσκονται στις ενότητες της Παιονίας έχουν επανατοποθετηθεί στην Περιροδοπική. Ίσως η ζώνη Παιονίας να αντιπροσωπεύει τα ιζήματα εκείνα που αποτέθηκαν στην ανοιχτή βαθιά θάλασσα, ενώ η Περιροδοπική ζώνη εκεί να που αποτέθηκαν στην ηπειρωτική κατωφέρεια της ενδοχώρας και την παλιά περιφερειακή τάφρο - αύλακα. (Δ. Μουντράκης- Γεωλογία της Ελλάδας -1985). Το γεωλογικό υπόβαθρο της ζώνη Παιονίας αποτελείται από ασβεστόλιθους, ψαμμίτες, μάρμαρα, πυριγενή (γάββρους, δολερίτες), φυλλίτες και σχιστόλιθους. H περιοχή μελέτης καθώς και ολόκληρη η δυτική παραλιακή περιοχή του Ν. Χαλκιδικής καλύπτεται από Τεταρτογενής και Νεογενής αποθέσεις μεγάλου πάχους που καλύπτουν το γεωλογικό υπόβαθρο. Σύμφωνα με τον Γεωλογικό Χάρτη του Ι.Γ.Μ.Ε. (Φύλλο Βασιλικά, Κλ.: 1:50.000, Έκδοση 1978), ο οικισμός του Μεσημερίου δομείται πάνω σε ψαμμιτομαρμαϊκή σειρά του Νεογενούς σε λιμναία και υφάλμυρη φάση, η οποία επικάθεται ομόφωνα πάνω στις ερυθροκεραμόχρωμες αργίλλους. Η σειρά εμφανίζεται με εναλλασσόμενα στρώματα λεπτόκοκκων έως χονδρόκοκκων άμμων, αργιλούχων μαργών, αργίλων (ανθρακομιγών), Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 61/98

62 σειρά λιγότερο συνεκτικών ψαμμιτών, ψηφιτοπαγή, πάγκοι συνεκτικοί και ενστρώσεις από ασβεστικούς ψαμμίτες και ψηφιτοπαγή, με πλήθος απολιθωμάτων. Βορειοανατολικά του οικισμού και σε απόσταση 1χλμ. περίπου σειρά ερυθρών αργίλων λιμναίας έως χερσαίας φάσης, ερυθρές έως κεραμόχρωμες άργιλοι που περιέχουν φυλλάρια μαρμαρυγία και πολύ λεπτούς κόκκους χαλαζία.μερικές φορές περιέχουν φακοειδείς ενστρώσεις άμμων, μαργών, ψηφιτοπαγών, τραβερτινοειδών μαργαϊκών ασβεστολίθων και κροκαλοπαγών. Γεωλογικός Χάρτης Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 62/98

63 Απόσπασμα Γεωλογικού Χάρτη Ι.Γ.Μ.Ε., Φύλλο: Βασιλικά, κλίμακα 1: Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης δεν έχουν καταγραφεί ισχυροί σεισμοί όπως άλλωστε φαίνεται από τους πίνακες και τους χάρτες που ακολουθούν. Μια ποιοτική εικόνα της σεισμικότητας της περιοχής αλλά και του ευρύτερου Ελληνικού χώρου όσον αφορά τα επίκεντρα των επιφανειακών και ενδιάμεσου βάθους σεισμών, της περιόδου (Παπαζάχος 1989), μας δίνει ο παρακάτω χάρτης. Σύμφωνα με αυτόν η περιοχή μελέτης παρουσιάζεται σεισμικά ανενεργή στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 63/98

64 Κατανομή επικέντρων επιφανειακών σεισμών (κύκλοι)και ενδιάμεσου βάθους σεισμών (τρίγωνα) οι οποίοι έγιναν στον Ελληνικό χώρο και τις γύρω περιοχές κατά την περίοδο Το 1988 ο Παπαζάχος κατένειμε γεωγραφικά τη σεισμικότητα της χώρας χρησιμοποιώντας μεγάλο δείγμα σεισμολογικών παρατηρήσεων. Για το καθορισμό των παραμέτρων της σεισμικότητας χρησιμοποιήθηκε η σχέση των Gutenberg -Richter lognt=a1 bm. Οι σεισμικές ζώνες των επιφανειακών σεισμών στον ελληνικό χώρο και τις γύρω περιοχές (Papazaxos 1988) Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 64/98

65 Σύμφωνα με αυτόν τον χάρτη η περιοχή βρίσκεται πλησίον της ζώνης 17 οπότε είναι πιθανόν να επηρεάζεται από αυτή. Οι σεισμικές παράμετροι της ζώνης αυτής περιγράφονται στο παρακάτω πίνακα: Σεισμική πηγή Ζώνη 17 S (εμβαδό πηγής) 0.810km2 A 2,50 B 0,6 Mmax (μέγιστο παρατηρηθέν μέγεθος) 7,0 r (ετήσιος αριθμός σεισμών Μ =5,0) 0,32 T6,3 (μέση περίοδος επανάληψης σεισμών Μ=6,3) 19 έτη Μ70(πιθανότερο μέγιστο σε 70ετη) 7,4 Mo (ετήσια σεισμική ροπή) 5,82x1024dyn cm/y Mc (μέγεθος ανάλογα σεισμικής ροπής) 5,9 Στο πίνακα αυτό η παράμετρος α εξαρτάται από την σεισμικότητα της ζώνης και επί πλέον εξαρτάται και από το εμβαδόν της. - Η παράμετρος b έχει μεγάλη σεισμοτεκτονική σημασία γιατί εξαρτάται από τη μηχανική ομοιογένεια του υλικού και από τις τεκτονικές τάσεις που επικρατούν στον σεισμογόνο χώρο. Μεγάλη τιμή της παραμέτρου σημαίνει σχετικά μεγάλος αριθμός μικρών σεισμών δηλ. μεγάλος αριθμός ρηγμάτων μικρού μήκους, και μικρή τιμή του b το αντίθετο. Παρατηρήθηκε ότι η παράμετρος b παρουσιάζει συγκέντρωση τιμών γύρω από τις μέσες τιμές b = 1, b = 0,8, b = 0,6. Η κάθε τιμή αντιστοιχεί σε μία ομάδα ζωνών που συγκροτούν μια μεγάλη περιοχή του Ελληνικού χώρου. Για το λόγο αυτό η παράμετρος b, για κάθε ζώνη θεωρείται η αντίστοιχη μέση τιμή της περιοχής. Με βάση τα παραπάνω διαχωρίστηκε η Ελλάδα στις τρεις αντίστοιχες περιοχές:a (b= 1.0), B (b = 0,8), C (b =0,6) (Παπαζάχος 1989). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 65/98

66 Στη συγκεκριμένη περίπτωση η παράμετρος b λαμβάνει τιμή b=0,8. (Χατζηδημητρίου κ.α. 1985) Η επόμενη γραμμή αναγράφει το μέγιστο μέγεθος Mmax που έχει παρατηρηθεί στην αντίστοιχη ζώνη για το οποίο μπορούμε να υποθέσουμε ότι είναι και το μέγιστο αναμενόμενο για αυτή τη ζώνη. Στην επόμενη γραμμή αναγράφεται ο ετήσιος αριθμός των σεισμών με μέγεθος Μ > 5.0, που γίνονται σε κάθε ζώνη. Το μέγεθος Μ=6,3 επιλέχθηκε γιατί είναι το ελάχιστο θεωρητικά μέγεθος που προκαλεί βλάβες και για τη υποζώνη 10 αναμένεται κάθε 16 χρόνια. Το πιθανότερο αναμενόμενο μέγεθος Μ70, που αφορά 70 χρόνια επιλέχθηκε γιατί τόση θεωρείται η διάρκεια ζωής μιας κατασκευής. Η γραμμή Μο αφορά τη τιμή του ρυθμού σεισμικής ροπής που εκλύεται ετησίως καθώς και το μέγεθος Μc έχουν μεγάλη σημασία γιατί εκφράζουν την εκλυόμενη σεισμική ενέργεια ανά μονάδα χρόνου και επιφάνειας. Η ευρύτερη περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από μέση σεισμικότητα (Παπαζάχος 1990), όπως άλλωστε φαίνεται στο αναθεωρημένο Χάρτη Διαχωρισμού του Ελληνικού Χώρου σε 3 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 66/98

67 Ζώνες Σεισμικής Επικινδυνότητας (ΕΑΚ-2000 Τροποποίηση Αρ. Δ17α /115/9/ΦΝ275 ΦΕΚ 1154/ ). Η Δ.Ε. Επανομής και η περιεχόμενη εντός αυτού περιοχή μελέτης κατατάσσεται στην Ζώνη Ι (σχήμα 1.5), και αναφέρεται στον πίνακα «Κατανομή των Νομών και Δήμων της Ελλάδας στις Ζώνες Σεισμικής Επικινδυνότητας» με βάση τον παρακάτω χάρτη. Θέση έργου Ζώνες Σεισμικής Επικινδυνότητας της Ελλάδας Επίσης σύμφωνα με τον ΕΑΚ 2000 σημαντικός παράγοντας ο οποίος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η σεισμική επιτάχυνση του εδάφους (επιτάχυνση σχεδιασμού g) ο οποίος ανάλογα με την Ζώνη Σεισμικής Επικινδυνότητας λαμβάνει αντίστοιχες τιμές που περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα: Σεισμική επιτάχυνση εδάφους: A=α*g (g: επιτάχυνση βαρύτητας) Ζώνη Σεισμικής Επικινδυνότητας I II IΙΙ α Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 67/98

68 Οι σεισμοί στον Ελλαδικό χώρο, σύμφωνα με το σύγγραμμα του Καθηγητή Α.Π.Θ. Βασίλη Παπαζάχου ( Οι σεισμοί της Ελλάδας, Θεσσαλονίκη 1989) που συνήθως είναι επιφανειακοί (εστιακό βάθος μέχρι 60Km) και ενδιαμέσου βάθους (εστιακό βάθος από 60 μέχρι 190 Km) προέρχονται από την Αδριατική (Απούλια) λιθοσφαιρική πλάκα η οποία περιστρεφόμενη αντίθετα προς τους δείκτες του ωρολογίου (αριστερόστροφα) συγκρούεται με την Κέντρο Δυτική Αλβανική Γιουγκοσλαβική λιθοσφαιρική πλάκα με αποτέλεσμα να συγκλίνουν οι δύο πλάκες σχηματίζοντας ηπειρωτικό φλοιό. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ανάστροφες διαρρήξεις και γένεση επιφανειακών σεισμών (εστιακό βάθος μέχρι 60 Km). Παρατηρήθηκε ότι η Ελλάδα συγκεντρώνει το 50% της σεισμικότητας της Ευρώπης. Βαρυτομετρικές μετρήσεις σε ανωμαλίες Bouguer (μέχρι +180 mgal) έδειξαν θετικές τιμές στο Αιγαίο με αύξηση από τα βόρεια προς τα νότια. Μετρήσεις ροής θερμότητας που πραγματοποιήθηκαν στο Αιγαίο Πέλαγος απέδειξαν ότι το υλικό της λιθοσφαιρικής πλάκας που βρίσκεται στο κυρτό τμήμα του Ελληνικού τόξου έχει τιμές χαμηλές, όπως αυτό βυθίζεται κάτω πλάγια από το Αιγαίο, που ως συνέπεια εμφανίζεται η συμπίεση των ισόθερμων καμπυλών μέσα στον μανδύα (Α. Τσελέντη: Σύγχρονη Σεισμολογία, Αθήνα 1997). Γενικά στην περιοχή του Αιγαίου υφίστανται εφελκυστικές τάσεις με μέση τιμή εφελκυσμού 4,3 3,3 mm/α με διεύθυνση Β-Ν (5οΒ 14οΑ). Η γενική βασική κατανομή των σεισμών στον Ελλαδικό χώρο παρουσιάζεται στα Επτάνησα, στο ηφαιστειακό τόξο του νότιου Αιγαίου, στο τόξο του Βόρειου Αιγαίου που είναι η συνέχεια του ρήγματος της Ανατολίας, στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, στην Κρήτη και στην Κεντρική Ελλάδα. Από άποψη σεισμικής επικινδυνότητας η Ελλάδα χωρίσθηκε σε τέσσερις κατηγορίες ζωνών. Για κάθε ζώνη υπολογίσθηκε με μαθηματικό μοντέλο η αναμενόμενη σεισμική επιτάχυνση εδάφους σε σχέση προς την μέση περίοδο επανάληψης της σεισμικής δόνησης. Η περιοχή της μελέτης ανήκει στην ζώνη σεισμικής επικινδυνότητας ΙΙ και το μαθηματικό μοντέλο δίδεται παρακάτω: logγ = 0,277 * logt + 1,579 όπου: γ = σεισμική επιτάχυνση Τ = μέση περίοδος επανάληψης Η μέγιστη πιθανότητα να συμβεί καταστροφή κατά τον χρόνο ζωής μιας τεχνικής κατασκευής είναι Τ = 60 χρόνια. Ως μέγιστη τιμή της εδαφικής κίνησης που θα λάβει χώρα και δεν πρέπει να προκαλέσει κατάρρευση της τεχνικής κατασκευής είναι αυτή με μέση περίοδο επανάληψης Τ=1000 χρόνια. Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται οι τιμές της μακροσεισμικής έντασης (Ι) για κάθε μία από τις τέσσερις ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας σε σχέση με την εδαφική σεισμική επιτάχυνση (γ) σε ποσοστό της επιτάχυνσης βαρύτητας (g) και της σεισμικής ταχύτητας της κύμανσης (υ) για περίοδο επανάληψης T=60 χρόνια και Τ=1000 χρόνια. Τ=60 χρόνια Τ=1000 χρόνια Ζώνη Ένταση Επιτάχυνση Ταχύτητα Ένταση Επιτάχυνση Ταχύτητα (Ι) (γ) (υ) (Ι) (γ) (υ) (g=9,81m/sec2) (cm/sec) (g=9,81m/sec2) (cm/sec) I 6,1 0,08 6 7,3 0,17 16 II 6,7 0, ,0 0,26 27 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 68/98

69 III 7,2 0, ,5 0,35 40 IV 8,1 0, ,2 0,55 69 Οι κυμάνσεις των τιμών των εδαφικών σεισμικών επιταχύνσεων σύμφωνα με τα σεισμολογικά γεγονότα είναι πιθανόν να έχουν υπέρβαση 10% στα επόμενα 50 χρόνια. Ο επόμενος πίνακας αναγράφει την σχέση μεταξύ της μέγιστης εδαφικής επιτάχυνσης (γ) και της μέγιστης εδαφικής ταχύτητας (υ) στον Ελληνικό Χώρο και της μακροσεισμικής έντασης (Ι) όπως δίδονται από τα μαθηματικά μοντέλα (κατά B. Παπαζάχος και Ε. Θεοδουλίδης, 1989): logγ = 0,27 * Ι + 0,25 logυ = 0,36 * Ι 1,39 Μακροσεισμική ένταση Ποσοστό της εδαφικής επιτάχυνσης σε σχέση με το g (γ) (υ) Μέγιστη εδαφική επιτάχυνση Μέγιστη εδαφική ταχύτητα (Ι) (m/sec2) (cm/sec2) (cm/sec) VI 0,08*g 74 6 VII 0,14*g VIII 0,26*g IX 0,48*g X 0,90*g Γενικά οι σεισμοί στην Ελλάδα προκαλούν βλάβες στις τεχνικές κατασκευές όταν η μακροσεισμική ένταση I >VI, όπως επίσης και η μέγιστη εδαφική επιτάχυνση να είναι μεγαλύτερη της τιμής γ>74 cm/sec2 ή γ>0,08 g σε συσχετισμό με την μέγιστη εδαφική ταχύτητα να είναι μεγαλύτερη της τιμής υ>6 cm/sec. Σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (Ε.Α.Κ.) απόφαση του κ. Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με αριθμό Δ17α/141/3/ΦΝ 275 της 15/ /ΦΕΚ 2184 Β ) που αποτελεί αναθεώρηση του ισχύοντος Νέου Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού (Ν.Ε.Α.Κ.) όπως αυτός τροποποιήθηκε στο ΦΕΚ 613/ / ΤΕΥΧΟΣ Β η εξωτερική στατική δύναμη F μιας τεχνικής κατασκευής δίδεται από την σχέση: F = ε*m*g όπου: F = τέμνουσα δύναμη βάσης ε = σεισμικός συντελεστής σχεδιασμού ή συντελεστής σεισμικής επιβάρυνσης g = επιτάχυνση βαρύτητας m = μάζα τεχνικής κατασκευής Ο σεισμικός συντελεστής σχεδιασμού (ε) είναι ανάλογος προς ορισμένους παράγοντες, αντίστοιχους με την σεισμική επικινδυνότητα, την σπουδαιότητα της τεχνικής κατασκευής, την συμπεριφορά και ιδιοπερίοδο, τον τρόπο θεμελίωσης, το είδος του εδάφους, κ.λπ. (ε = Α*γ1*q*C*θ). Στον επόμενο πίνακα αναγράφεται η σεισμική επιτάχυνση εδάφους Α = α*g όπου g = επιτάχυνση βαρύτητας. Ζώνη σεισμικής επικινδυνότητας I II III IV Σεισμική εδαφική επιτάχυνση (%*g) 0,12 0,16 0,24 0,36 O συντελεστής αυτός εκφράζει την μέγιστη συμβατική οριζόντια ενεργό εδαφική επιτάχυνση, σε ποσοστό της επιτάχυνσης βαρύτητας (g). Στις μελέτες σεισμικής επικινδυνότητας όταν οι σεισμικές δονήσεις με διαφορετικά μεγέθη και υποκεντρικές αποστάσεις επηρεάζουν έναν συγκεκριμένο τόπο, θεωρείται ότι η μέγιστη επιτάχυνση Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 69/98

70 ταυτίζεται με την μέγιστη μέση ενεργό επιτάχυνση. Η μέγιστη σεισμική επιτάχυνση καθορίζει τους εδαφικούς σχηματισμούς που βρίσκονται στο μητρικό πέτρωμα και στην τεχνική κατασκευή. Ο συντελεστής σπουδαιότητας (γ1) για τις τεχνικές κατασκευές και ιδιαίτερα για φράγματα λαμβάνεται ως γ1 = 1,30. Οι συντελεστές σεισμικής συμπεριφοράς (q) με τις μέγιστες τιμές λαμβάνονται ανάλογα με το οπλισμένο σύστημα, τοιχοποιίες, χάλυβες, κ.λπ. Ο συντελεστής αυτός εισάγει την μείωση των σεισμικών φορτίων που οφείλονται στην μετελαστική συμπεριφορά του πραγματικού συστήματος, σε σχέση με εκείνα που προκύπτουν υπολογιστικά σε απεριόριστα ελαστικά συστήματα (Α. Τσελέντης Σύγχρονη Σεισμολογία 1997). Ο συντελεστής περιόδου (C) εκφράζει την επίδραση της ιδιοπεριόδου (Τ) προς την σεισμική δύναμη σχεδιασμού (τέμνουσα βάσης) και ιδιαίτερα για τεχνικές κατασκευές με μεγάλη χρονική διάρκεια ιδιοπεριόδου. Ο συντελεστής εδάφους (θ) εξαρτάται από το είδος του εδαφικού στρώματος για θεμελίωση, την δυσκαμψία της τεχνικής κατασκευής, το βάθος (Κατηγορία εδάφους Β). Ο συντελεστής θεμελίωσης είναι 0,9. Ο συντελεστής ενίσχυσης (βο) του ελαστικού φάσματος απόκρισης για έδαφος κατηγορίας Β είναι βο = 2,5 και χαρακτηριστικές περιόδους φάσματος Τ1 = 0,15 sec και Τ2 = 0,6 sec. 5.5 Φυσικό περιβάλλον Γενικά στοιχεία Η περιοχή είναι κυρίως αγροτική ενώ υπάρχουν, όπως αναφέρθηκε, και μονάδες βιοτεχνικές βιομηχανικές, οι οποίες όμως δεν φαίνεται να παρουσιάζουν ιδιαίτερες επιπτώσεις στην άμεση περιοχή του έργου. Σημαντική πηγή ρύπανσης είναι η Εθνική Οδός Θεσσαλονίκης Ν. Μουδανιών που παρουσιάζει μεγάλους φόρτους κυκλοφορίας, ειδικά τη θερινή περίοδο, με αποτέλεσμα να υφίσταται η περιοχή όχληση τόσο από θόρυβο, όσο και από αέριους ρύπους από την κίνηση των οχημάτων. Υπάρχει κάποια επιβάρυνση στην περιοχή από φυτοφάρμακα και λιπάσματα αλλά είναι περιορισμένη. Σημαντική πηγή ρύπανσης είναι τα λύματα που μέχρι τώρα διοχετεύονταν σε βόθρους. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 70/98

71 Φυσικό περιβάλλον ευρύτερης περιοχής Οι καλύψεις γης σύμφωνα με την καταγραφή και αποτύπωση του 2007 στην ευρύτερη περιοχή απεικονίζονται στον ακόλουθο χάρτη: Καλύψεις γης 2007 ευρύτερης περιοχής Η χλωρίδα της περιοχής μελέτης δεν παρουσιάζει καμία ιδιαιτερότητα. Σε επίπεδο νομού η χλωρίδα αποτελούνταν στο παρελθόν από Δασικές Μεσογειακές φυτοκοινωνίες, κυρίως δρυός και κατά δεύτερο λόγο οξιάς, καστανιάς και των ψυχρόβιων κωνοφόρων (Pinus nigra, P. Sylvestris, Abies borrissii regis κ.λ.π.). Στην παραθαλάσσια ζώνη κυριαρχούσαν οι συννηρεφείς θαμνώνες. Η επέμβαση του Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 71/98

72 ανθρώπου κυρίως στις πεδινές αλλά και στις ημιορεινές περιοχές, είτε για χρήσεις οικιστικές, είτε για χρήσεις γεωργοκτηνοτροφικές, επέφερε υποβάθμιση, καταστροφή και περιορισμό της χλωρίδας και της πανίδας. Αυτό ήταν περισσότερο εμφανές στον περιαστικό χώρο των οικισμών. Παράλληλα η αποψίλωση του εδάφους δημιούργησε φαινόμενα διάβρωσης με αποτέλεσμα την έκπλυση και απόπλυση των γυμνών καλλιεργούμενων εκτάσεων. Στην περιοχή εφαρμογής του έργου όπως και στην επικράτεια του νομού δεν υπάρχουν καταγραφές των ειδών χλωρίδας για το σύνολο αυτής. Δεδομένα υπάρχουν κυρίως για τους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) του Δικτύου Natura 2000 και για ορισμένες περιοχές που έχουν υλοποιηθεί εξειδικευένες μελέτες. Σύμφωνα με την Εθνική Βάση Δεδομένων Natura 2000 υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ειδών που χαρακτηρίζονται ως σημαντικά καθώς προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις, οδηγίες της ΕΕ, την εθνική νομοθεσία ή βρίσκονται στους κόκκινους καταλόγους, ενώ δεν αναφέρονται είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Η υπάρχουσα ποικιλία της χλωρίδας, το κλίμα της περιοχής, η ποικίλη ορεογραφική διαμόρφωση, η γεωλογική και πετρογραφική σύσταση, η γεωγραφική θέση του Νομού στον μεταναστευτικό άξονα Βορρά Νότου μεταξύ Ευρώπης & Αφρικής και η παρουσία εκτεταμένων επιφανειακών υδάτινων σωμάτων με την μορφή ποταμών, δέλτα, παράκτιων υδάτων & λιμνών διαμορφώνουν μια περιοχή με πλούτο & ποικιλία σύνθεσης οικοτύπων που αποτελούν ενδιαιτήματα για μια αντίστοιχα πλούσια ποικιλία πανίδας. Βέβαια η ανθρωπογενείς επιδράσεις στους οικότοπους της περιοχής με τα χαρακτηριστικά ιστορικού βάθους και έντασης κατά περιοχές, έχουν περιορίσει σημαντικά τόσο την έκταση όσο και την βιοποικιλότητα στους οικότυπους του Νομού Θεσσαλονίκης. Ωστόσο η παρουσία πάρα πολλών ειδών πανίδας και σημαντικών οικοσυστημάτων που την φιλοξενούν εξακολουθεί να είναι ισχυρή και αναγνωρίζεται από το γεγονός ότι στην περιοχή υπάρχουν 2 από τις συνολικά 11 προστατευόμενες περιοχές Ramsar της χώρας μας, καθώς και 6 περιοχές προστασίας του Ευρωπαϊκού Δικτύου ΦΥΣΗ Σ ότι αφορά τα θηλαστικά στο Νομό Θεσσαλονίκης έχουν εντοπιστεί οι ακόλουθες οικογένειες με αριθμό ειδών σε αξιόλογους πληθυσμούς : εντομοφάγα με 4 είδη, χειρόπτερα με 24 είδη, λαγόμορφα με 1 είδος, τρωκτικά με 19 είδη, σαρκοφάγα με 7 είδη και αρτιοδάκτυλα με 2 είδη. Από τα είδη αυτά σημαντικοί πληθυσμοί υπάρχουν στα είδη νυχτερίδας (χειρόπτερα), στα τρωκτικά όπως ο λαγόγυρος, ο δασομυωξός, ο μικρός τυφλοπόντικας, στα σαρκοφάγα όπως ο λύκος, το τσακάλι, ο ασβός, η βίδρα και η αγριόγατα καθώς επίσης και το αγριογούρουνο και το ζαρκάδι. Σ ότι αφορά τα αμφίβια και τα ερπετά στην περιοχή έχουν εντοπιστεί 11 είδη αμφιβίων και 29 είδη ερπετών. Από τα αμφίβια σημαντικοί πληθυσμοί απαντώνται από τα παρακάτω είδη σαλαμάνδρα, λοφιοφόρος τρίτωνας, κοινός τρίτωνας, μπομπίνα, πράσινος φρύνος, χωματόφρυνος, δενδρόφρυνος, πηλοβάτης, ευκίνητος βάτραχος, βάτραχος των ρυακιών, λιμνοβάτραχος. Από τα ερπετά σημαντικοί πληθυσμοί απαντώνται από τα παρακάτω είδη: η γραμμωτή νεροχελώνα, η στικτή νεροχελώνα, η μεσογειακή χελώνα, η ελληνική χελώνα, η κρασπεδωτή χελώνα, ο κυρτοδάκτυλος, το σαμιαμίδι, το κροκοδειλάκι, το κονάκι, ο τυφλίτης, ο αβλέφαρος, η πράσινη σαύρα, η σμαραγδόσαυρα, η βαλκανόσαυρα, το σκουλικόφιδο, το αλογόφιδο, η σαΐτα, το ασινόφιδο, ο λαφιάτης, ο σαπίτης, το νερόφιδο, η οχιά κ.α. Η ορνιθοπανίδα παρουσιάζει πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα λόγω της αντίστοιχα μεγάλης ποικιλίας και έκτασης των υγροτοπικών οικοτύπων του Νομού (λίμνες, ποτάμια, δέλτα, αλμυρόβαλτοι, έλη κλπ) αλλά Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 72/98

73 και των σημαντικών δασικών εκτάσεων και αντίστοιχων οικοτύπων. Έτσι στον Νομό έχουν καταγραφεί πληθυσμοί που ομαδοποιούνται σε 54 οικογένειες πτηνών οι οποίες αντιπροσωπεύονται από 295 είδη επιδημητικά και ενδημικά. Τα σπουδαιότερα απ αυτά από την άποψη της ανάγκης προστασίας λόγω κινδύνων που αντιμετωπίζουν (Οδηγία 79/409 & Σύμβαση της Βέρνης) είναι: ο αρτέμις, ο μύχος, ο κορμοράνος, η λαγγόνα, ο ροδοπελεκάνος, ο αργυροπελεκάνος, ο ήταυρος, ο μικροτσικνιάς, ο νυκτοκόρακας, ο κρυπτοτσικνιάς, ο λευκοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο πορφυροτσινιάς, ο μαυροπελαργός, ο πελαργός, η χαλκόκοτα, η χουλιαρομύτα, το φοινικόπτερο, ο αγριόκυκνος, η κοκκινόχηνα, η καστανόχηνα, η βαλτόπαπια, ο νανοπρίστης, το κεφαλούδι, ο σφηκιάρης, ο τσίφτης, ο ψαλιδιάρης, ο θαλασσαετός, ο ασπροπάρης, ο φιδαετός, ο καλαμόκιρκος, ο βαλτόκιρκος, ο λιβαδόκιρκος, το σαΐνι, η αετογερακίνα, ο κραυγαετός, ο στικταετός, ο βασιλαετός, ο χρυσαετός, ο σταυραετός, ο ψαραετός, το κιρκινέζι, ο μαυροπετρίτης, το χρυσογέρακο, ο πετρίτης, η στικτοπουλάδα, η μικροπουλάδα, ο γερανός, ο καλαμοκανάς, η πετρολιρίδα, το νεροχελίδονο, το βραχοπούλι, η αγαθοκαλημάνα, ο μαχητής, το διπλομπεκάτσινο, η λεπτομύτα, ο λασπότρυγγας, ο κολυμπότρυγγας, ο μαυροκέφαλος γλάρος, ο λεπτόραμφος γλάρος, το γελογλάρονο, ο καρατζάς, το χειμωνογλάρονο, το ποταμογλάρονο, το νανογλάρονο, το μουστακογλάρονο, το μαυρογλάρονο, ο μπούφος, ο βαλτόμπουφος, το γιδοβύζι, η αλκυόνα, η χαλκοκουρούνα, ο στακτής δρυοκολάπτης, η βαλκσνοτσικλιτάρα, η μεσοτσικλιτάρα, η γαλιάντρα, η μικρογαλιάντρα, η δενδροσταρήθρα, η χαμεκελάδα, η μουστακοποταμίδα, ο νανομυγοχάφτης, ο δρυομυγοχάφτης, ο κρικομυγοχάφτης, ο αετομάχος, ο γαϊδουροκεφαλάς και ο σκουροβλάχος. Τα ιχθυαποθέματα της περιοχής αποτελούν έναν από τους κρισιμότερους βιολογικούς πόρους που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την οικονομία των παράκτιων και παρόχθιων/παραλίμνιων οικισμών. Η κατάσταση των βενθοπελαγικών ιχθυοαποθεμάτων στον Θερμαϊκό είναι υποβαθμισμένη17 και οφείλεται κυρίως στην υπεραλίευση αλλά συμβάλλει και η υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Για την αντιμετώπιση του θέματος της υπεραλίευσης στον Θερμαϊκό εκδόθηκε το υπ αριθμ. 68 προεδρικό διάταγμα «περί κανονισμού της αλιείας στους κόλπους Θεσσαλονίκης και Θερμαϊκό» (ΦΕΚ 90/Α / ). Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης περιλαμβάνεται και η περιοχή του ακρωτηρίου Μύτικας Λιμνοθάλασσας Επανομής, η οποία έχει οριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας που περιλαμβάνει και τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Λιμνοθάλασσα Επανομής». Η έκτασή της ανέρχεται σε στρ. συνολικά, από τα οποία στρ. αποτελούν το χερσαίο της τμήμα και το υπόλοιπο το θαλάσσιο, με μήκος ακτογραμμής 7 χιλιομέτρων. Για την «Λιμνοθάλασσα Επανομής» σημειώνονται τα παρακάτω: Έχει χαρακτηρισθεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Special Protection Area-SPA) με κωδικό GR , σε εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 79/409. Περιλαμβάνεται στους προτεινόμενους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (p SCI proposed Site of Community Importance) με κωδικό GR , φιλοξενώντας και φυσικούς οικοτόπους προτεραιότητας της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43. Φιλοξενεί αρκετά είδη φυτών και ζώων, τα οποία περιλαμβάνονται είτε στο Π.Δ. 67/1981, είτε στη σύμβαση της Βέρνης (Ν. 1335/1983). Αποτελεί το Καταφύγιο Άγριας Ζωής «Τσαϊρι» Επανομής, που υπάγεται στο Δασαρχείο και στη Διεύθυνση Δασών Θεσσαλονίκης (ΦΕΚ 473/ και 810/Β / ). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 73/98

74 Η ιδιαίτερη αξία της την καθιστά σημαντική με βάση τη σύμβαση για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας (Ν. 2204/1994). Στην ΒΑ πλευρά του υγροτόπου, που δεν βρέχεται από θάλασσα, συγκεντρώνονται οι αγροτικές δραστηριότητες της περιοχής. Έχει καταγραφεί μία στάνη ενώ οι γεωργικές καλλιέργειες εκτείνονται σε ζώνη κατά μήκος του ορίου προστασίας. Η περιοχή της Λιμνοθάλασσας, παρά το μικρό, σχετικά, μέγεθός της, χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλότητα δομών βλάστησης. Σύμφωνα με τη «ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΩΝ ΕΠΑΝΩΜΗΣ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΟΧΩΡΙΟΥ» (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ΤΟΠΙΟΤΕΧΝΙΚΗ Ε.Π.Ε., 1992), στην περιοχή αναπτύσσεται εκτεταμένη αμμοθινική και αλοφυτική βλάστηση καθώς επίσης και θαμνώνες με αρμυρίκια, λειμώνες με βούρλα, καλαμώνες και περιορισμένη βλάστηση υδροφύτων. Σύμφωνα με την απογραφή των τύπων οικοτόπων στα πλαίσια της μελέτης «ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ» (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Επ. υπεύθ.: Δ. Μπαμπαλώνας & Π. Παναγιωτίδης, 2001), στην περιοχή Λιμνοθάλασσας Επανομής εντοπίζονται 11 τύποι χερσαίων και 4 τύποι θαλάσσιων οικοτόπων. Οικότοποι περιοχής Λιμνοθάλασσας Επανομής ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ ΧΕΡΣΑΙΟΙ ΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΚΩΔΙΚΟΣ Natura ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΟΙΚΟΤΟΠΟΥ 2000 Λιμνοθάλασσες 1150 Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδας 1210 Μονοετής βλάστηση με Salicornia και άλλα είδη λασπωδών και αμμωδών ζωνών 1310 Μεσογειακά αλίπεδα 1410 Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες 1420 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες 2110 Κινούμενες θίνες της ακτογραμμής με Ammophila arenaria 2120 Υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών 2190 Θίνες με Euphorbia terracina 2220 Θερμο Μεσογειακές παραποτάμιες στοές και παραποτάμιες στοές της νοτιοδυτικής Ιβηρικής χερσονήσου 92D0 Θαμνώνες του Spartium junceum 5360 Υποπαράλιες αμμώδεις εκτάσεις χωρίς βλάστηση 119Α Υποπαράλιες αμμώδεις εκτάσεις που καλύπτονται με βλάστηση 119Β Αμμοσύρσεις που καλύπτονται διαρκώς από θαλασσινό νερό μικρού βάθους 1110 Εκτάσεις θαλάσσιου βυθού με βλάστηση (Ποσειδωνίες) 1120 Πηγή: Μπαμπαλώνας, Δ & Παναγιωτίδης, Π., 2001 Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 256 είδη φυτών, δύο από τα οποία, τα Bassia hirsute και Silene subconica, είναι προστατευόμενα σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις. Σημαντικό είδος για τη χώρα μας θεωρείται το κρινάκι της θάλασσας (Pancratium maritimum) που φύεται στις αμμοθινικές παράκτιες διαπλάσεις και απειλείται από την ανεξέλεγκτη πρόσβαση των επισκεπτών. Στο τμήμα της περιοχής, όπου βρίσκεται και ο μελετούμενος χώρος, επικρατούν οι παραδοσιακές καλλιέργειες σιτηρών, λόγω έλλειψης επαρκών ποσοτήτων νερού άρδευσης. Σε περιοχές που υπάρχει δυνατότητα άρδευσης εφαρμόζονται καλλιέργειες καλαμποκιού, βαμβακιού και θερμοκηπίων. Κατά Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 74/98

75 θέσεις παρατηρούνται και δενδροκαλλιέργειες πολύ μικρής κλίμακας, κυρίως σε περιβόλους κατοικιών ή επιχειρήσεων, των οποίων τα είδη απαιτούν μικρές ποσότητες νερού (ελιές, αμυγδαλιές κ.α.). Στην άμεση περιοχή του έργου έχουμε δυο κλάδους ρεμάτων που περικλείουν τον οικισμό, στους οποίους υπάρχει παραρεμάτια βλάστηση κυρίως με υδρόφιλα δέντρα και θάμνους, όχι ιδιαίτερα πυκνή. Το έντονο ανάγλυφο και ενδεχόμενες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις έχουν δημιουργήσει γυμνές περιοχές ακόμη και κοντά στα ρέματα, τα οποία δεν παρουσιάζουν συνεχή ροή, αλλά παροχετεύουν την επιφανειακή ροή προς τη θάλασσα. Οι υπόλοιπες εκτάσεις καλλιεργούνται κυρίως με σιτηρά, ενώ υπάρχει και αρκετές καλλιέργειες αμπέλου. Η ευρύτερη περιοχή ανήκει στην Ευρωμεσογειακή ζώνη βλάστησης η οποία εμφανίζεται ως συνεχής λωρίδα κατά μήκος των ακτών της δυτικής και νοτιοανατολικής Ελλάδος και γενικότερα στις ακτές της Μακεδονίας και Θράκης. Ο χαρακτηρισμός της περιοχής ως γη υψηλής παραγωγικότητας στην περιοχή, έχει εξαλείψει τις πιθανότητες ύπαρξης προστατευόμενων φυτών λόγω των εκτεταμένων εκχερσώσεων. Σε ότι αφορά στην πανίδα των γεωργικών εκτάσεων, αυτή δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού το ομαλό ανάγλυφο, η διάσπαρτη δόμηση (με την συνακόλουθη κίνηση ανθρώπων και οχημάτων), η πλήρης επικράτηση των καλλιεργειών, η εκτεταμένη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες και η λαθροθηρία δεν επιτρέπουν να φωλιάσουν σπάνια και προστατευόμενα είδη. Η πανίδα της περιοχής αυτής αποτελείται κυρίως από μικρά τρωκτικά όπως ποντίκια, τυφλοπόντικες, νυφίτσες κ.α., ποικιλία ερπετών όπως φίδια, σαύρες, μικρές χελώνες, βάτραχους κ.α., θηλαστικά όπως αλεπούδες, κουνάβια, ασβούς κ.α. και από πτηνά όπως γεράκια, σπουργίτια, ορτύκια, κούκους, πελαργούς και χελιδόνια. Μεγάλο μέρος της περιοχής είναι κατοικημένο, με αποτέλεσμα ολόκληρη η περιοχή να υφίσταται ανθρωπογενείς επιδράσεις. Οι επιδράσεις αυτές φαίνεται να έχουν ισχυρή επίδραση στην οικολογική ισορροπία της πανίδας. Λιμνοθάλασσα Επανομής Τα αμφίβια, τα ερπετά και τα θηλαστικά που έχουν καταγραφεί («ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΕΠΑΝΩΜΗΣ», ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, 2002) παρουσιάζονται παρακάτω. ΑΜΦΙΒΙΑ ΕΡΠΕΤΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΟΝΟΜΑ ΟΝΟΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ Bufo viridis Πράσινος φρύνος Erinaceus concolor Σκαντζόχοιρος Hyla arborea Δενδροβάτραχος Lepus europaeus Λαγός Rana ridibunda Λιμνοβάτραχος Microtus spp Testudo hermanni Μεσογειακή χελώνα Citellus citellus Λαγόγυρος Testudo graeca Ελληνική χελώνα Vulpes vulpes Αλεπού Podarcis taurica Βαλκανόσαυρα Meles meles Ασβός Elaphe longissima Natrix natrix Λαφιάτης του Ασκληπιού Νερόφιδο Πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, 2002 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 75/98

76 Στη Λιμνοθάλασσα Επανομής παρατηρήθηκαν, συνολικά, 217 είδη πουλιών, 166 από τα οποία προστατεύονται από την Ελληνική και την διεθνή νομοθεσία. Στην ορνιθοπανίδα περιλαμβάνονται 49 οικογένειες, οι οποίες ταξινομούνται σε 4 οικολογικές κατηγορίες, ως εξής: I. τα παρυδάτια είδη, στα οποία περιλαμβάνονται οι οικογένειες Ardeidae, Haematopodidae, Recurvirostridae, Burhinidae, Glareolidae, Charadriidae και Scolopacidae (συνολικά 44 είδη). II. τα υδρόβια είδη, κυρίως πάπιες και χήνες (οικογένεια Anatidae) (συνολικά 24 είδη). III. τα αρπακτικά είδη, όπου περιλαμβάνονται ημερόβια αρπακτικά των οικογενειών Accipitridae και Falconidae και νυκτόβια της οικογένειας Strigidae (συνολικά 20 ημερόβια και 5 νυκτόβια είδη). IV. τα στρουθιόμορφα είδη, στα οποία περιλαμβάνονται οι οικογένειες Alaudidae, Hirundinidae, Motacillidae, Troglodytidae, Turdidae, Sylviidae, Muscicapidae, Timaliidae, Paridae, Sittidae, Certiidae, Oriolidae, Laniidae, Corvidae, Sturnidae, Passeridae, Fringillidae και Emberizidae (συνολικά 92 είδη). Η πλειοψηφία των πουλιών που έχουν καταγραφεί αφορά σε είδη που απαντώνται κατά τη μετανάστευση ή διαχειμάζουν στην περιοχή. Αρκετά όμως είναι και τα είδη που παρότι δεν φωλιάζουν στην περιοχή (αλλά στο γειτονικό υγρότοπο Ραμσάρ του δέλτα Αξιού), επισκέπτονται τη Λιμνοθάλασσα κατά την αναπαραγωγική περίοδο, για τροφοληψία ή καταφύγιο. Από τα 217 είδη μόνο τα 38 φωλιάζουν στον υγρότοπο Επανομής και μεταξύ αυτών υπάρχουν αρκετά σπάνια και προστατευόμενα, όπως ο καλαμόκιρκος, η αβοκέττα, η βαρβάρα, ο καλαμοκανάς, η πετροτριλίδα, το νεροχελίδονο, το ποταμογλάρονο και η χαλκοκουρούνα. Η παρουσία των ειδών αυτών, καθώς και των άλλων σπάνιων μεταναστευτικών που έχουν καταγραφεί, επέβαλλε το χαρακτηρισμό του υγροτόπου ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας, με βάση την Οδηγία 79/409. Η πλούσια ορνιθοπανίδα σε συνδυασμό με την ευκολία παρατήρησης των υδρόβιων ειδών, στη μικρή σχετικά έκταση της Λιμνοθάλασσας, δημιουργούν εξαιρετικό ενδιαφέρον από άποψη οικοτουρισμού και περιβαλλοντικής ενημέρωσης. Τα σημαντικότερα, για την ορνιθοπανίδα, ενδιαιτήματα της περιοχής, είναι η λιμνοθάλασσα (τόπος διατροφής και καταφυγίου για πολλά είδη, τα παρακείμενα αλίπεδα όπου φωλεοποιούν αρκετά από τα σπάνια είδη και οι αμμοθίνες με αρμυρίκια, όπου ενδιαιτεί η πλειοψηφία των καταγραφέντων ειδών (χρησιμοποιώντας τις θέσεις αυτές για καταφύγιο, διατροφή ή και φωλεοποίηση). Ο συνδυασμός της αξιόλογης παράκτιας ζώνης (αμμώδεις παραλίες) με την παρουσία των υγροτοπικών ενδιαιτημάτων τα οποία χαρακτηρίζονται από σημαντική εσωτερική ετερογένεια, μωσαϊκότητα και ποικιλομορφία, προσφέρει ένα υψηλής αισθητικής αξίας τοπίο για τους επισκέπτες. Εάν στο φυσικό τοπίο προστεθεί και η αισθητική αξία που δημιουργείται από την παρουσία τόσων σπάνιων πουλιών, γίνεται προφανές ότι δημιουργείται ένα ιδιαίτερα αξιόλογο αισθητικά σύμπλοκο, η διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη του οποίου θα πρέπει να αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες της διαχείρισης και ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής. Το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών και οικοτόπων του νομού Θεσσαλονίκης παρουσιάζονται στην παράγραφο που ακολουθεί Περιοχές του Ε.Σ. προστατευόμενων περιοχών Στην παρούσα ενότητα δίνονται στοιχεία των εγγύτερων προστατευόμενων περιοχών. Το υπό μελέτη έργο δεν βρίσκεται εντός κανενός θεσμοθετημένου οικότοπου. Η περιοχή όμως άμεσης γειτνίασης παρουσιάζει μεγάλη πυκνότητα οικοτόπων γι αυτό και κρίνεται σκόπιμο να παρουσιαστούν τα στοιχεία των οικοτόπων Περιοχές NATURA Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα (SPA - ΖΕΠ) Η Κοινοτική Οδηγία 79/409/ΕΟΚ1για τη διατήρηση των άγριων πουλιών, έχει ως σκοπό τη λήψη µέτρων από τα κράτη - µέλη, ώστε να διαφυλαχθούν οι πληθυσµοί των άγριων ειδών της ορνιθοπανίδας, καθώς και τα ενδιαιτήµατά τους. Περιοχές που πληρούν τα κριτήρια της Οδηγίας αυτής χαρακτηρίζονται ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (Special Protection Areas, SPA). Οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας εντάχθηκαν αυτόµατα βάσει της Οδηγίας των οικοτόπων στο δίκτυο Natura Η υπό µελέτη περιοχή δεν συνορεύει με τόπο (SPA). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 76/98

77 Προτεινόµενοι Τόποι Κοινοτικής Σηµασίας (psci - ΤΚΣ) Η Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ2 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας προέβλεπε τη δηµιουργία ενός Ευρωπαϊκού Δικτύου Ειδικών Ζωνών Διατήρησης (Special Areas of Conservation, SAC) µε την ονοµασία Νatura Βάσει της Οδηγίας αυτής προστατευόµενες περιοχές που πληρούν συγκεκριµένα κριτήρια χαρακτηρίζονται ως προτεινόµενοι Τόποι Κοινοτικής Σηµασίας (psci). Η υπό µελέτη περιοχή δεν συνορεύει με τόπο SCI. Οι SPA και οι SCI στην ευρύτερη περιοχή παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής) (νομός ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΚΤΑΣΗ SCI GR ΟΡΟΣ ΧΟΛΟΜΩΝΤΑΣ 15543,63 SCI GR ΟΡΟΣ ΙΤΑΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑ 18142,62 SCI GR ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΑΘΩΣ 23279,39 SPA/SCI GR ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΑΓΙΟΥ ΜΑΜΑ 633,15 SCI GR ΟΡΟΣ ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΟΝ ΚΟΡΥΦΗ ΣΚΑΜΝΙ 7927,99 SCI GR ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΕΛΙΑ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΚΑΣΤΡΟ ΕΚΒΟΛΗ ΡΑΓΟΥΛΑ 536,37 SCI GR ΠΑΛΙΟΥΡΙ - ΑΚΡΩΤΗΡΙ 287,21 SCI GR ΠΛΑΤΑΝΙΤΣΙ - ΣΥΚΙΑ: AΚΡΩΤΗΡΙΟ ΡΗΓΑΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΑΔΟΛΟ 994,58 SCI GR ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΠΥΡΓΟΣ ΟΡΜΟΣ ΚΥΨΑΣ ΜΑΛΑΜΟ 1176,87 SPA GR ΟΡΟΣ ΧΟΛΟΜΩΝΤΑΣ 21248,00 SPA GR ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΝΕΑΣ ΦΩΚΑΙΑΣ 440,00 SPA GR ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ 23473,98 SCI GR ΛΙΜΝΕΣ ΒΟΛΒΗ ΚΑΙ ΛΑΓΚΑΔΑ - ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ 26974,81 SCI GR ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ ΛΟΥΔΙΑ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ - ΑΞΙΟΥΠΟΛΗ 33676,35 SCI GR ΣΤΕΝΑ ΡΕΝΤΙΝΑΣ - ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ 2905,16 SPA/SCI GR ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΑΓΓΕΛΟΧΩΡΙΟΥ 377,20 SPA GR ΛΙΜΝΕΣ ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ ΒΟΛΒΗΣ, ΣΤΕΝΑ ΡΕΝΤΙΝΑΣ ΚΑΙ 15671,00 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 77/98

78 ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ SPA GR ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ ΛΟΥΔΙΑ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ ΑΛΥΚΗ ΚΙΤΡΟΥΣ 29551,00 SPA GR ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΕΠΑΝΟΜΗΣ 690,00 SCI GR ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΕΠΑΝΟΜΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΖΩΝΗ 830, Περιοχές Επιστημονικού Καταλόγου Στο πλαίσιο της εφαρμογής της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (έργο «Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και Χαρτογράφηση των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), Γεν. Δ/νση ΧΙ, ΕΕ, ΥΠΕΧΩΔΕ, Υπ. Γεωργίας», καταρτίσθηκε ο επιστημονικός κατάλογος των περιοχών για επιλογή από τα αρμόδια υπουργεία και τη διαμόρφωση της πρότασης της χώρας των περιοχών προς ένταξη στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο NATURA Στο Ν Θεσσαλονίκης οι ακόλουθες περιοχές δεν συμπεριλήφθηκαν στον εθνικό κατάλογο αλλά αναφέρονται μόνο στον επιστημονικό κατάλογο. Κωδικός Ονομασία περιοχής GR Πρώην λίμνη Λάντζα GR Αγία Τριάδα Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 78/98

79 Περιοχές NATURA της ευρύτερης περιοχής Περιοχές που Προστατεύονται από τη Συνθήκη Ramsar Στην υπό µελέτη περιοχή δεν υφίσταται κανένας υγρότοπος διεθνούς σηµασίας (περιοχή Ramsar). Ως εκ τούτου, δεν γίνεται καµία περαιτέρω ανάλυση. Υγρότοποι Ramsar της ευρύτερης περιοχής Εθνικοί Δρυµοί Οι Εθνικοί ρυµοί της Ελλάδας είναι φυσικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερη οικολογική σηµασία εξαιτίας της σπανιότητας και της ποικιλοµορφίας της χλωρίδας και πανίδας τους, των γεωµορφολογικών σχηµατισµών, του υπεδάφους, των νερών, της ατµόσφαιρας και γενικά του φυσικού περιβάλλοντός τους (πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων). Στην περιοχή µελέτης δεν υφίσταται κανένας Εθνικός Δρυµός, γι αυτό δεν γίνεται καµία περαιτέρω ανάλυση Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους Το Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ) είναι ένας τόπος που διακρίνεται για την αισθητική του αξία και παραµένει σε αξιόλογο βαθµό φυσικός, αν και συχνά είναι δοµηµένος. Το μέγεθός του έχει οριστεί µε ανθρώπινα µέτρα και δεν υπερβαίνει τη δυνατότητα πεζοπορίας µιας µέρας, εκτός ειδικών εξαιρέσεων. Συχνά τα ΤΙΦΚ περιλαµβάνουν παραδοσιακούς οικισµούς, αρχαιολογικούς ή ιστορικούς χώρους. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 79/98

80 Στην περιοχή του νομού έχουν χαρακτηριστεί τα ακόλουθα ΤΙΦΚ: AT Κεδρινός λόφος Θεσσαλονίκης (Σέιχ Σού) AT Στενά Ρεντίνας ενώ στην εγγύτερη Χαλκιδική AT Άγιος Μάμας AT Άθυτος Κασσάνδρας Κανένα ΤΙΦΚ δεν υπάρχει στην υπό µελέτη περιοχή Σηµαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (ΣΠΠ) Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά(ΣΠΠ), αποτελούν ένα διεθνές δίκτυο περιοχών που είναι ζωτικές για τη διατήρηση παγκοσμίως απειλούμενων ειδών, ενδημικών ή πουλιών που η επιβίωσή τους εξαρτάται από τους συγκεκριμένους βιοτόπους. Το δίκτυο αυτό φιλοδοξεί να εξασφαλίσει στα πουλιά κατάλληλους τόπους για αναπαραγωγή, διαχείμαση ή στάση κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών. Οι περιοχές αυτές έχουν αναγνωριστεί με καθαρά επιστημονικά κριτήρια, είναι 196 σε όλη την Ελλάδα και υπεύθυνη του προγράμματος αναγνώρισης, καταγραφής και παρακολούθησης τους είναι η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Σύµφωνα µε την έκδοση της BirdLife International Important Bird Areas in Europe - Priority sites for conservation, Vol. 2: Southern Europe, (edited by: M.F.Heath & M.I. Evans), στην περιοχή της Θεσσαλονίκης υφίστανται οι εξής Σηµαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (ΣΠΠ): Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται οι ακόλουθες ΣΠΠ Ονοµασία ΣΠΠ Συντ/νες Καθεστώς Προστασίας Μέγεθος περιοχής Λιμνοθάλασσα Β Εθνικό: Υψηλό στρ. Επανομής Α Διεθνές: Κανένα Περιγραφή Μια σχεδόν επίπεδη χερσόνησος με χαμηλές αμμοθίνες, με λιμνοθάλασσα, αλμυρόβαλτο και θαμνώνες με Tamarix Λιμνοθάλασσα Αλυκής 40 ο 29' B Εθνικό: Κανένα στρ. Αγγελοχωρίου 22 ο 49' Α Διεθνές: Κανένα Περιγραφή Αποτελείται από μια παράκτια λιμνοθάλασσα, μια αλυκή, αλμυρόβαλτους και θαλάσσια ζώνη. Στις ανθρώπινες δραστηριότητες περιλαμβάνεται η παραγωγή αλατιού ('Άλλη' χρήση γης), η γεωργία, το κυνήγι και ο τουρισμός. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 80/98

81 034 - Ελος Αγίου Μάμα Β Α Εθνικό: Κανένα Διεθνές: Κανένα Περιγραφή Μικρός παράκτιος υγρότοπος με στάσιμα νερά, αμμοθίνες και καλαμώνες (Phragmites) στρ Ελη Νέας Φώκεας Β Εθνικό: Κανένα στρ. (No 035) Α Διεθνές: Κανένα Περιγραφή Παράκτιος υγρότοπος που συνίσταται από δύο περιοδικά πλημμυριζόμενα υφάλμυρα έλη, αμμοθίνες και ένα δάσος πεύκων Pinus 900 στρ. Τα υπάρχοντα αποστραγγιστικά έργα και στα δύο έλη αποξηραίνουν το μεγαλύτερο τμήμα του υγροτόπου το καλοκαίρι Λιμνοθάλασσα Αλυκής Β Εθνικό: Υψηλό στρ. Κίτρους Α Διεθνές: Υψηλό Περιγραφή Παράκτια λιμνοθάλασσα που περικλείεται από θίνες, αλυκές, αλμυρόβαλτους, εξοχικές κατοικίες και οικισμούς Δέλτα Αξιού, Λουδία, Β Εθνικό: Μερικό στρ. Αλιάκμονα Α Διεθνές: Μερικό Περιγραφή Παράκτιος υγρότοπος με μικρές λιμνοθάλασσες, αλίπεδα, και αλλουβιακά δάση από Tamarix, Alnus και Salix. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η παραγωγή ρυζιού, η κτηνοτροφία, το ψάρεμα και οι καλλιέργειες μυδιού Εκβολές Γαλλικού και Β Εθνικό: Μερικό στρ. Λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου Α Διεθνές: Κανένα Περιγραφή Παράκτια λιμνοθάλασσα που περικλείεται από θίνες, αλυκές, αλμυρόβαλτους, εξοχικές κατοικίες και οικισμούς. Δεν υπάρχει ΣΠΠ στην υπό µελέτη περιοχή. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 81/98

82 Σημαντικές περιοχές για τα πουλιά Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 82/98

83 Αισθητικά άση Τα Αισθητικά Δάση έχουν θεσµοθετηθεί βάσει της δασικής νοµοθεσίας (Ν.. 996/1971, ΦΕΚ 192Α) και περιλαµβάνουν δασικά τοπία µε ιδιαίτερο αισθητικό και οικολογικό ενδιαφέρον, που έχουν σκοπό εκτός από την προστασία της φύσης να δώσουν την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει και να απολαύσει το φυσικό περιβάλλον µε διάφορες δραστηριότητες αναψυχής. Στην ευρύτερη περιοχή δεν υφίσταται κανένα Αισθητικό Δάσος Περιοχές του Προγράµµατος Corine Οι πλησιέστερες περιοχές που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή λίστα που καταρτίστηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράµµατος CORINE παρουσιάζονται ακολούθως. Σηµειώνεται ωστόσο ότι το προαναφερόµενο πρόγραµµα συµπληρώθηκε και επικαλύφθηκε θεσµικά από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Ονοµασία τόπου Αλυκή Κίτρους Ανατολική Χαλκιδική Εκβολές Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα Εκβολή Χαβριά /περιοχή Ορμυλίων Έλος Αγίου Μάμαντος Κωδικός A A A A A Το υπό μελέτη έργο δεν βρίσκεται κοντά σε καμία περιοχή Καταφύγια Άγριας Ζωής Στο νομό Θεσσαλονίκης έχουν χαρακτηρισθεί τα ακόλουθα Καταφύγια Άγριας Ζωής Ονομασία περιοχής Εμβαδόν σε Ηα ΦΕΚ Νομός Δημόσιο Δάσος Φλαμουρίου /1996 Θεσσαλονίκης Εξάλοφος Πολύδενδρο Χρυσαυγή /Β/1982 Θεσσαλονίκης Κλαδερή (Ασκού Σοχού) /Β/1983 Θεσσαλονίκης Ταουσάν λόφος Λαγοπλαγιά - Φιλαδελφίου) /1982 Θεσσαλονίκης Δημ. Δάσος Ασπροβάλτας Στεφανινών και Κοινοτικό δάσος Στεφανινών /1983 Θεσσαλονίκης Ωραιόκαστρο Νεοχωρούδα /Β/1983 Θεσσαλονίκης Προφήτης Νυμφόπετρα /1992 Θεσσαλονίκης Εκβολή Ρύχειου Βόλβη (Μικρή Βόλβη) /Β/1983 Θεσσαλονίκης Παραλίμνιο δάσος Πλατάνων (Απολλωνίας) /1991 Θεσσαλονίκης Λίμνηαγκαδά /1986 Θεσσαλονίκης Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 83/98

84 Σεϊχ Σου (Θεσ/νίκης Συκεών Νεάπολης 3658 Απόφ. Θεσσαλονίκης Χορτιάτη) Δ.Δ.2099/1998 Δέλτα Αξιού (Χαλάστρας) /1988 Θεσσαλονίκης Τσαΐρι (Επανωμής) /1984 Θεσσαλονίκης Ζαγκλιβέρι Αδάμ Πετροκέρασα - Λειβάδι /Β/1985 Θεσσαλονίκης Η υπό μελέτη περιοχή δεν βρίσκεται εντός περιοχής που αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης βάσει του Ν. 996/1971 Σε αυτά περιλαµβάνονται µεµονωµένα δένδρα ή συστάδες δένδρων µε ιδιαίτερη βοτανική, οικολογική, αισθητική ή ιστορική και πολιτισµική αξία. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν επίσης εκτάσεις µε σπουδαίο οικολογικό, παλαιοντολογικό, γεωµορφολογικό ή άλλο ενδιαφέρον. Η θεσµοθέτησή τους υλοποιήθηκε βάσει του δασικού κώδικα. Η πλειονότητα των µνηµείων αυτών καταλαµβάνει ελάχιστα τετραγωνικά µέτρα. Στο νομό Θεσσαλονίκης έχουν χαρακτηρισθεί τα ακόλουθα: Ονομασία περιοχής Εμβαδόν σε Ηα ΦΕΚ Νομός Οι δύο Πλάτανοι του Σχολαρίου 281/Β/1975 Θεσσαλονίκης Ο Πλάτανος της Απολλωνίας Σταυρός Θεσσαλονίκης 589/Β/1985 Θεσσαλονίκης Η υπό μελέτη περιοχή δεν βρίσκεται εντός περιοχής «Ευαίσθητη» θαλάσσια περιοχή Στο νομό Θεσσαλονίκης ως «ευαίσθητη» θαλάσσια περιοχή έχει χαρακτηριστεί ο κόλπος του Θερμαϊκού (ΚΥΑ /939 ΦΕΚ Β / ). Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 84/98

85 5.6 Υπόγειο Υδατικό Σύστημα περιοχής Έργου Παρακάτω δίνονται τα κύρια χαρακτηριστικά του υπόγειων υδατικού συστημάτος της ευρύτερης περιοχής μελέτης (για τα οποίο απαιτείται περαιτέρω χαρακτηρισμός). ΚΩΔΙΚΟΣ : GR Ονομασία : Κοκκώδες / καρστικό σύστημα Επανομής - Μουδανιών i) Γενικά Το ΥΥΣ Επανομής-Μουδανιών, χαρακτηρίζεται ως κύριο και αναπτύσσεται στο δυτικό τμήμα της Χαλκιδικής. Κύριο μορφολογικό χαρακτηριστικό της ευρύτερης περιοχής είναι η ανάπτυξη σημαντικού αριθμού μικρών υδατορεμάτων που τελικώς εκβάλλουν στην θάλασσα, χωρίς τον σχηματισμό ενός κύριου υδατορέματος. Ο μεγαλύτερος αριθμός των υδατορεμάτων έχει εποχιακή ροή και μόνο ο ποτ. Ολύνθιος παρουσιάζει απορροή τους περισσότερους μήνες του έτους. ii) Λιθολογικές ενότητες Η περιοχή δομείται από τεταρτογενείς αποθέσεις (αδρο-μεσοκλαστικοί και μεσο-λεπτοκλαστικοί σχηματισμοί: κροκάλες, χάλικες, άμμοι, ιλυώδεις άμμοι, αμμούχοι άργιλοι). Σημαντική έκταση της περιοχής μελέτης καλύπτεται από νεογενείς αποθέσεις οι οποίες αποτελούνται από ασβεστόλιθους γλυκέων υδάτων, την ψαμμιτομαργαϊκή σειρά, την σειρά των ερυθρών αργίλων και τους τραβερτινοειδείς ασβεστόλιθους. Το υπόβαθρο των παραπάνω σχηματισμών αποτελούν οι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί του Μεσοζωικού - Παλαιοζωικού (ασβεστόλιθοι Κατσίκας, γρανίτες, διορίτες, γνεύσιοι). iii) Περιγραφή κατάσταση υδροφορέα α) Κοκκώδες υδροφόρο υποσύστημα Αναπτύσσονται δύο διακριτοί υδροφόροι : Ενας ελεύθερος ή μερικώς υπό πίεση, εντός των αδροκλαστικών ολοκαινικών αποθέσεων που αναπτύσσονται στην παράκτια ζώνη. Συναντώνται στις περιοχές (αναφέρονται από ΒΔ προς ΝΑ): Αγγελοχώρι - Ν. Μηχανιώνα, Επανομής, Νέα Πλάγια - Φλογητά - Ν. Μουδανιά, Αγ. Μάμας. Οι υδροφορείς αυτοί θεωρούνται σημαντικοί γιατί έχουν μεγάλη εξάπλωση, ικανό πάχος υδροφόρων στρωμάτων και μεγάλο συντελεστή κατείσδυσης. Ένας μερικώς υπό πίεση έως υπό πίεση υδροφορέας ο οποίος αναπτύσσεται εντός των αδρο-μεσο κλαστικών αποθέσεων (ψαμμίτες, κροκαλοπαγή, ψηφιδοπαγή) των Νεογενών ιζημάτων. Ο υδροφόρος αυτός συναντάται στο δυτικό τμήμα του ΥΥΣ (καθώς στο τμήμα αυτό συναντώνται οι ψαμμιτικοί ορίζοντες), θεωρείται σημαντικός γιατί έχει μεγάλη εξάπλωση, ικανό πάχος υδροφόρων σωμάτων αλλά μικρό συντελεστή κατείσδυσης. Στον υπόψη υδροφόρο έχει ανορυχθεί σημαντικός αριθμός υδρογεωτρήσεων μεγάλου βάθους (έως 330 m) με παροχές m³/h όταν οι απολήψεις γίνονται από την ψαμμιτομαργαϊκή σειρά και m³/h όταν οι απολήψεις γίνονται από την σειρά των μαργών - μαργαϊκών ασβεστολίθων (ΙΓΜΕ 2010). Η τροφοδοσία του κοκκώδους συστήματος γίνεται με την κατείσδυση των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων, την διήθηση των επιφανειακών νερών μέσω των υδατορεμάτων και την τροφοδοσία από το καρστικό σύστημα Κατσίκας στο τμήμα του κοκκώδους υδροφορέα, στην περιοχή Σωζόπολης. β) Καρστικό υδροφόρο υποσύστημα Κατσίκας Αναπτύσσεται στους ασβεστόλιθους του Κρητιδικού οι οποίοι εμφανίζονται έντονα καρστικοποιημένοι (σπήλαιο Πετραλώνων, δολίνες, καρστικά έγκοιλα, διευρύνσεις ρωγμών κ.λ.π.). Ο υδροφόρος αυτός θεωρείται σημαντικός Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 85/98

86 λόγω της εξάπλωσης που παρουσιάζει (πραγματική ανάπτυξη κάτω από το κάλυμμα των χαλαρών υλικών), το σημαντικό πάχος (~700 m) και την μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα, παρουσιάζει όμως σημαντική πρωτογενή επιβάρυνση (κύρια σε As, B) λόγω του γεωθερμικού πεδίου που αναπτύσσεται στην περιοχή. Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του συστήματος στο σύνολό του, έχουν ως ακολούθως: Έκταση υδροφόρου συστήματος : 681,77 km² Ανανεώσιμα αποθέματα : 97,83x106 m3/έτος (ΙΓΜΕ 2010) Μέση ετήσια απόληψη : 66,13x106 m3/έτος. Ισοζύγιο : ΘΕΤΙΚΟ Ποιοτικά χαρακτηριστικά υδροφορέα Αναφορικά με την υδροχημική κατάσταση του κοκκώδους υδροφορέα επισημαίνονται τα εξής : Πρωτογενής ρύπανση : σχετικά αυξημένες τιμές F, Bo, Ca, Mg, K, Na λόγω ανάμειξης των κρύων νερών με τα γεωθερμικά ρευστά. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην υψηλή περιεκτικότητα του υπόγειου νερού του καρστικού υδροφορέα σε As ( μg/l). Το ΙΓΜΕ έχει οριοθετήσει την περιοχή με υψηλή περιεκτικότητα σε As (ΚΑΤΙΡΤΖΟΓΛΟΥ 1996), έχει υποδείξει και διερευνήσει περιοχές με χαμηλή περιεκτικότητα σε As (<10 μg/l) με αποτέλεσμα την επίλυση των αρδευτικών προβλημάτων του Δ. Τρίγλιας (Καλούση, Χατζηκύρκου 2001, Βεράνης 2002). Τέλος αναφέρονται επιτυχείς δοκιμές απομάκρυνσης του As σε πιλοτική κλίμακα (Veranis 2002, Meladiotis et al 2002, Tyrovola et al 2003, 2004). Ανθρωπογενής ρύπανση : Τοπικά υψηλή περιεκτικότητα σε NO3, NH4 (καλλιέργειες, αστική ρύπανση). Υφαλμύρινση Στις παράκτιες περιοχές του συστήματος καταγράφονται φαινόμενα υφαλμύρινσης. Αυξημένες τιμές αγωγιμότητας, χλωροιόντων καταγράφονται και λόγω της κυκλοφορίας γεωθερμικών ρευστών. iv) Ποιότητα υδροφορέα για χρήση σε ύδρευση / άρδευση Τα νερά του κοκκώδους υποσυστήματος κρίνονται κατάλληλα για άρδευση και ύδρευση με εξαίρεση τις περιοχές υφαλμύρινσης και νιτρορύπανσης. Η περιοχή που επιβαρύνεται από την ρύπανση (As, B) των γεωθερμικών νερών του καρστ είναι ακατάλληλη για παροχή πόσιμου νερού. Σύμφωνα με το ΙΓΜΕ (2010) από την συνολική έκταση του συστήματος GR , μόνο ορισμένες περιοχές (~45% της συνολικής έκτασης) κρίνονται ως κατάλληλες για τον εντοπισμό αποθεμάτων πόσιμου νερού. Με την κατασκευή του φράγματος Ολύνθιου στον ομώνυμο ποταμό θα εξασφαλιστεί ικανή ποσότητα νερού για ύδρευση / άρδευση και - επιπροσθέτως - θα μειωθούν οι πιέσεις που υφίσταται το σύστημα λόγω αντλήσεων. v) Ποσοτική κατάσταση υδροφορέα Για την αξιολόγηση της ποσοτικής κατάστασης του συστήματος χρησιμοποιήθηκε το σύνολο των υδροσημείων στα οποία υπήρχαν μετρήσεις (υγρής και ξηρής περιόδου) για δύο ή περισσότερα συνεχόμενα έτη. Το κοκκώδες υδροφόρο υποσύστημα αναπτύσσεται κατά μήκος της παράκτιας ζώνης, σε περιοχές όπου έχουν αναπτυχθεί αδρο-μεσοκλαστικές, χαλαρές αποθέσεις του Τεταρτογενούς και Νεογενούς. Οι υδροφορείς αυτοί δεν αποτελούν ένα ενιαίο σώμα, αλλά παρουσιάζονται ως πολλά μικρά ανεξάρτητα μεταξύ τους σώματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΓΜΕ (2010), και ειδικότερα από την σύγκριση της πιεζομετρικής στάθμης ηρεμίας που αναφέρονται στις τομές ανόρυξης των γεωτρήσεων με τις σταθμημετρήσεις που έγιναν στο χρονικό διάστημα και διαπιστώνεται η διαχρονική πτώση στάθμης (ΙΓΜΕ, 2010) Από την στατιστική επεξεργασία των στοιχείων διακύμανσης της στάθμης στις θέσεις αυτές προκύπτει ότι, ο αριθμός των υδροσημείων ελέγχου στις Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 86/98

87 υπόψη περιοχές είναι μικρός και αφορά κυρίως τον υδροφορέα στο κατάντη τμήμα του Ολύνθιου όπου η μέση ετήσια πτώση στάθμης κυμαίνεται από m/έτος έως - 3.3m/έτος. Στο καρστικό σύστημα Ν. Τρίγλιας υπάρχουν δεδομένα σταθμημετρήσεων σε τρία (3) υδροσημεία (έναντι των πέντε καταγραφών) με πτώση στάθμης να καταγράφονται σε δύο από αυτά. Στο τμήμα του υδροφορέα που αναπτύσσεται εντός των αδρο-μεσοκλαστικών ιζημάτων του Νεογενούς, η μέση ετήσια πτώση στάθμης κυμαίνεται από -0.10m/έτος έως -3.75m/έτος, με μέγιστη συγκέντρωση στην τιμή 0.60m/έτος (n=29 υδροσημεία). Σε τρία σημεία καταγράφηκε πτώση στάθμης της τάξης των 7.0m/έτος. Επειδή η πτώση στάθμης λόγω υπεράντλησης καταγράφεται σε συγκεκριμένες περιοχές του συστήματος απαιτείται η σύνταξη λεπτομερούς υδρογεωλογικής μελέτης όπου θα οριοθετηθούν τα διάφορα υποσυστήματα και θα ελεγχθεί η ποιοτική και ποσοτική τους κατάσταση. vi) Συσχετιζόμενα οικοσυστήματα Το ΥΥΣ GR Επανομής-Μουδανιών διασχίζεται από σημαντικό αριθμό υδατορεμάτων εκ των οποίων μόνο ο ποταμός Ολύνθιος παρουσιάζει σχετικά μόνιμη ροή σε όλη τη διάρκεια του έτους ενώ τα υπόλοιπα υδατορέματα λειτουργούν, συνήθως, ως χείμαρροι. Τα συσχετιζόμενα επιφανειακά συστήματα είναι ο ποταμός Ολύνθιος, ο Ξηρόλαγκας, το ρέμα Τσίγγανο, το ρέμα Σαλίδικα, το ρέμα Βατονίας, από τα οποία μόνο το σύστημα του Ολύνθιου ποταμού παρουσιάζει άμεση συσχέτιση λόγω αυξημένης διήθησης ποσοτήτων επιφανειακού νερού προς το ΥΥΣ. Η αυξημένη διήθηση επιφανειακού νερού είναι αποτέλεσμα της πτώσης στάθμης που παρουσιάζει το ΥΥΣ στο κάτω τμήμα της λεκάνης του Ολύνθιου ποταμού. Τα συσχετιζόμενα οικοσυστήματα στην περιοχή του ΥΥΣ Επανομής - Μουδανιών είναι οι υγρότοποι με κωδικούς: GR (Λιμνοθάλασσα Επανομής), GR (Λιμνοθάλασσα Επανομής και θαλάσσια παράκτια ζώνη), GR (Λιμνοθάλασσα Αγγελοχωρίου) και GR (Λιμνοθάλασσα Αγίου Μάμα). vii) Περαιτέρω χαρακτηρισμός Το ΥΥΣ GR παρουσιάζει ΚΑΚΗ χημική κατάσταση σχετικά με την ανάπτυξη του φαινομένου υφαλμύρινσης και την συγκέντρωση NO3 καθώς καταγράφεται υπέρβαση των τιμών ΑΑΤ στο 24% των υδροσημείων ελέγχου Το ΥΥΣ GR παρουσιάζει ΚΑΚΗ ποσοτική κατάσταση καθώς α) ποσοστό >20% των γεωτρήσεων καταγράφεται πτώση στάθμης και β) το ισοζύγιο του συστήματος είναι ελλειμματικό και ως εκτούτου προσδιορίζεται ως σώμα για περαιτέρω χαρακτηρισμό. Το GR περιλαμβάνεται στις εξαιρέσεις του άρθρου 4, παρ. 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (παράταση προθεσμίας) καθώς δέχεται υψηλές πιέσεις λόγω της υπεράντλησης του υπόγειου υδατικού ύδατος με αποτέλεσμα την πτώση στάθμης και την υφαλμύρινση και της τοπικά αυξημένης συγκέντρωσης ΝΟ3 λόγω γεωργικής δραστηριότητας. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 87/98

88 Ποσοτική κατάσταση ΥΥΣ στο ΥΔ 10 Χημική κατάσταση των ΥΥΣ στο ΥΔ 10 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 88/98

89 5.6.1 Πιέσεις στα ΥΣ (Οδηγίας 2000/60/ΕΚ) Οι πιέσεις διακρίνονται σε σημειακές και μη σημειακές Οι σημειακές πιέσεις, σχετίζονται με τις ακόλουθες πηγές ρύπανσης: τα αστικά υγρά απόβλητα από οικισμούς, υπερχειλίσεις ομβρίων υδάτων, τη βιομηχανική δραστηριότητα, την σταβλισμένη κτηνοτροφία, τα στραγγίδια από Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, τις υδατοκαλλιέργειες, τα μεταλλεία. Οι μη σημειακές πηγές ρύπανσης σχετίζονται με: αστικές απορροές και υπερχειλίσεις ομβρίων υδάτων (στην περίπτωση που τα δεδομένα δεν είναι επαρκή για να αντιμετωπιστούν ως σημειακή πηγή ρύπανσης), μεταφορές και υποδομές (αεροδρόμια, οδοί), χωρίς σύνδεση με δίκτυο αποχέτευσης (εκτός αστικών περιοχών), τα αστικά υγρά απόβλητα από οικισμούς που δεν εξυπηρετούνται από ΕΕΛ, απορροές από την αγροτική δραστηριότητα, τη μη εσταβλισμένη κτηνοτροφία, άλλες πηγές ρύπανσης, όπως στραγγίδια από Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων. Η υφιστάμενη κατάσταση στον οικισμό Μεσημερίου διατηρεί μία μη σημειακή πηγή ρύπανσης λόγω διήθησης των ρύπων στο ΥΥΣ, λόγω απορροών λυμάτων (λαθραίων ή λόγω υπερχείλισης βόθρων Περιβαλλοντικοί στόχοι της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 4) Αφορούν στα εξής: Για τα επιφανειακά ύδατα την πρόληψη της υποβάθμισης της κατάστασης όλων των επιφανειακών υδατικών συστημάτων, την αναβάθμιση και αποκατάσταση όλων τα επιφανειακών υδατικών συστημάτων με σκοπό την επίτευξη της καλής οικολογικής κατάστασης (ή καλού οικολογικού δυναμικού για τα ιδιαιτέρως τροποποιημένα ή τεχνητά υδατικά συστήματα), μέχρι το 2015, την αναβάθμιση και αποκατάσταση όλων τα τεχνητών και ιδιαιτέρως τροποποιημένων υδατικών συστημάτων με σκοπό την επίτευξη του καλού οικολογικού δυναμικού και της καλής χημικής κατάστασης, μέχρι το 2015, την εφαρμογή του άρθρου 16 της Οδηγίας (παράγραφοι 1 και 8), για την προοδευτική μείωση της ρύπανσης από τις ουσίες προτεραιότητας και την παύση ή τη σταδιακή εξάλειψη των εκπομπών, των απορρίψεων και των διαρροών επικινδύνων ουσιών προτεραιότητας. Καθώς οι περιβαλλοντικοί στόχοι εξαρτώνται άμεσα από τις συνθήκες αναφοράς του εκάστοτε ΥΣ, αναπόφευκτα προκύπτει διαφοροποίηση στους στόχους των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ σε σχέση με εκείνους για τα φυσικά επιφανειακά ΥΣ. Έτσι, για τα μεν φυσικά ΕΥΣ, ως βασικός περιβαλλοντικός στόχος τίθεται η επίτευξη της Καλής Οικολογικής Κατάστασης (ΚΟΚ) και Καλής Χημικής Κατάστασης, ενώ για τα ιδιαιτέρως τροποποιημένα και τεχνητά υδατικά συστήματα βασικός περιβαλλοντικός στόχος είναι το Καλό Οικολογικό Δυναμικό (ΚΟΔ) και η Καλή Χημική Κατάσταση. Για τα υπόγεια ύδατα τον περιορισμό της διοχέτευσης ρύπων στα υπόγεια ύδατα, ώστε να προληφθεί η υποβάθμιση της κατάστασης όλων των συστημάτων των υπόγειων υδάτων, την προστασία, αναβάθμιση και αποκατάσταση των υπόγειων υδατικών συστημάτων, ώστε να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ της άντλησης και της ανατροφοδότησης των υπόγειων υδάτων, με στόχο την επίτευξη της καλής κατάστασης των υπόγειων υδάτων μέχρι το 2015, την αναστροφή κάθε σημαντικής και έμμονης ανοδικής τάσης συγκέντρωσης οιουδήποτε ρύπου, η οποία οφείλεται σε ανθρώπινη δραστηριότητα προκειμένου να μειωθεί προοδευτικά η ρύπανση των υπόγειων υδάτων, αποσκοπώντας στην επίτευξης της Καλής Ποσοτικής Κατάστασης και Καλής Χημικής Κατάστασης. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 89/98

90 Για τις προστατευόμενες περιοχές την εφαρμογή όλων των προτύπων και στόχων που αφορούν τα υδατικά συστήματα που βρίσκονται ή εντάσσονται σε προστατευόμενες περιοχές. Σημειώνεται ότι εάν ένα συγκεκριμένο υδατικό σύστημα το αφορούν δύο ή περισσότεροι από τους ως άνω περιβαλλοντικούς στόχους, τότε εφαρμόζεται ο αυστηρότερος στόχος. Το προτεινόμενο έργο συμβάλει στην επίτευξη των ως άνω στόχων κατά τα εξής: Για τα επιφανειακά ύδατα την πρόληψη της υποβάθμισης της κατάστασης όλων των επιφανειακών υδατικών συστημάτων, με την εξάλλειψη διαρρών Για τα υπόγεια ύδατα τον περιορισμό της υπεράντλησης στα υπόγεια ύδατα, ώστε να προληφθεί η υποβάθμιση της κατάστασης όλων των συστημάτων των υπόγειων υδάτων, Για τις προστατευόμενες περιοχές την εφαρμογή όλων των προτύπων και στόχων που αφορούν τα υδατικά συστήματα που βρίσκονται ή εντάσσονται σε προστατευόμενες περιοχές Επιφανειακά - Υπόγεια Κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο της οδηγίας 2000/60/EK Το μητρώο αυτό, που καλείται Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΠΠ), περιλαμβάνει όλα τα υδατικά συστήματα που προσδιορίζονται δυνάμει του άρθρου 7 παράγραφος 1 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και όλες τις προστατευόμενες περιοχές που καλύπτονται από το παράρτημα IV της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, ήτοι: περιοχές που προορίζονται για την άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση, σύμφωνα με το άρθρο 7 Επιφανειακά ΥΣ Στο ΥΔ 10 δεν εντοπίζεται κάποιο επιφανειακό ΥΣ που να χρησιμοποιείται σήμερα για άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση. Υπόγεια ΥΣ Στις ΛΑΠ Χαλκιδικής και Άθω δεν εντάσσεται κάποιο σύστημα -στο σύνολο του- στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών για ανθρώπινη κατανάλωση. περιοχές που προορίζονται για την προστασία υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 90/98

91 Περιοχές προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία ΥΔ10 υδατικά συστήματα που έχουν χαρακτηριστεί ως ύδατα αναψυχής, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που έχουν χαρακτηριστεί ως ύδατα κολύμβησης, σύμφωνα με την Οδηγία 76/160/ΕΟΚ2 Περιοχές χαρακτηρισμένες ως ύδατα αναψυχής στο ΥΔ 10 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 91/98

92 περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που χαρακτηρίζονται ως ευπρόσβλητες ζώνες, σύμφωνα με την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ Περιοχές ευαίσθητες στην νιτρορύπανση στο ΥΔ 10 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 92/98

93 περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων ή ειδών όταν η διατήρηση ή η βελτίωση της κατάστασης των υδάτων είναι σημαντική για την προστασία τους, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών τόπων του προγράμματος «Νatura 2000», που καθορίζονται δυνάμει των οδηγιών 92/43/ΕΟΚ3 και 79/409/ΕΟΚ4. Χάρτης 1. Περιοχές προστασίας οικοτόπων ή ειδών στο ΥΔ 10 Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 93/98

94 5.7 ΛΑΠ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Στη ΛΑΠ Χαλκιδικής, η μη επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων ενός ΥΥΣ σχετίζεται με θέματα: ποσοτικής υποβάθμισης ποιοτικής από παλαιότερες δραστηριότητες υφαλμύρινσης και αυξημένης συγκέντρωσης ΝΟ3. Τα προβλήματα αυτά δεν αφορούν στο σύνολο του κάθε ΥΥΣ αλλά -συνήθως- αναφέρονται σε συγκεκριμένα τμήματα αυτού. Τ02 - ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ Σελίδα 94/98