ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ ΜΕ ΤΟ ΧΡΟΝΟ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΜΕ ΤΟ ΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Transcript

1 2 o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡ ΕΛΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ ΜΕ ΤΟ ΧΡΟΝΟ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΜΕ ΤΟ ΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ PROJECT ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΓΚΑΛΛΙΟΥ ΑΝΑΙΝΤΑ, ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ ΕΙΡΗΝΗ, ΓΙΩΤΑ ΜΑΡΙΑ, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙ ΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, ΚΡΟΜΜΥ ΑΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ, Ι ΑΣΚΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΑΘΑΝΑΗΛΙ ΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ,ΛΙΑΜΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΖΑΡΟΜΥΤΗ ΑΝΝΑ,ΖΟΥΜΠΟΥΛΗΣ ΑΒΡΑΑΜ, ΒΕΡΒΕΡΗΣ ΛΕΩΝΙ ΑΣ,ΚΟΧΛΙΑΡΙ ΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ, ΒΩ ΕΝ ΕΥΑΝΘΙΑ, ΟΣΤΟΓΛΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, ΗΜΗΤΡΙΑ ΟΥ ΑΛΕΞΑΝ ΡΑ, ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ, ΑΠΑΤΣΙ ΗΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ, ΜΑΡΙΟΥΛΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΙΑ ΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ, ΑΣΗΜΑΚΙ ΗΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Π. ΜΙΧΟΥ Γ. ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ-ΚΟΡ ΕΛΙΟ, σχολικό έτος: Α Τετράµηνο: Ο Χρόνος ως έννοια στις θετικές και θεωρητικές επιστήµες

2 Κεφάλαιο 1ο : Μετρώντας το Χρόνο Κεφάλαιο 2ο : Ταξιδεύοντας στο Χρόνο µε ένα νόµισµα Β Τετράµηνο: Ο Χρόνος ως έννοια σε θέµατα πρακτικού βίου των ανθρώπων Κεφάλαιο 1ο : Ο χρόνος ζωής των τροφίµων Κεφάλαιο 2ο : Η ποιότητα του τηλεοπτικού χρόνου στην καθηµερινότητά µας ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1ο Κεφάλαιο Μετρώντας το Χρόνο Περίληψη Ηλιακά ρολόγια Παρουσίαση του προβλήµατος Υπόθεση έρευνας Σκοπός της έρευνας Τι είναι το Ηλιακό Ρολόι και οι υποκατηγορίες του Μεθοδολογία Συµπεράσµατα KΛΕΨΥ ΡΕΣ i) Παρουσίαση του προβλήµατος ii) Υπόθεση της έρευνας iii) Σκοπός της έρευνας iv) Τι είναι κλεψύδρα v) Oι χρήσεις της κλεψύδρας vi) H ιστορική της εξέλιξη vii) H κοινωνική της συµβολή viii) Mεθοδολογία ix) Συµπεράσµατα Μηχανικά-Εκκρεµές ι) Παρουσίαση προβλήµατος ιι)υπόθεση της έρευνας

3 ιιι)σκοπός της έρευνας ιv)τι είναι µηχανικά-εκρεµµές v) Οι χρήσεις της κλεψύδρας vi) Η ιστορική της εξέλιξη vii)η κοινωνική της συµβολή viii)μεθοδολογία ix) Συµπεράσµατα Ρολόι χαλαζία και ρολόι κερίου 1 Παρουσίαση προβλήµατος 2 Υπόθεση της έρευνας 3 Σκοπός της έρευνας 4 Ρολόι κεριού 5 Το ορυκτό χαλαζία 6 Το ρολόι χαλαζία 7 Μεθοδολογία 8 Συµπεράσµατα Ατοµικά ρολόγια Ιστορική εξέλιξη Η απίστευτη ακρίβεια του Ο χρόνος είναι χρήµα Ο παγκόσµιος χρονοµέτρης GPS Ορισµός Ιστορία και ανάπτυξη Πως λειτουργεί το GPS Τα αποτελούµενα κοµµάτια του GPS Οι δυνατότητες του GPS Το µέλλον του GPS Α Τετράµηνο: Ο Χρόνος ως έννοια στις θετικές και θεωρητικές επιστήµες 1ο Κεφάλαιο: Μετρώντας το ΧΡΟΝΟ

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι µαθητές χωρισµένοι σε πέντε οµάδες των τεσσάρων ατόµων ανέλαβαν να µελετήσουν τους τρόπους µέτρησης του χρόνου από την αρχή του ανθρώπινου πολιτισµού έως σήµερα. Ο χωρισµός των οµάδων έγινε µε κριτήριο την τεχνολογία που χρησιµοποιεί το κάθε όργανο µέτρησης του χρόνου. Η ανάρτηση του υλικού (µε εξαίρεση το ρολόι κεριού) έγινε µε αυστηρή χρονολογική σειρά, ώστε να µη διασπάται η έννοια της ιστορικής συνέχειας. Οι µαθητές πραγµατοποίησαν στοχευµένη διαδικτυακή έρευνα, προσπαθώντας να συγκεντρώσουν το υλικό τους για τη µέθοδο κατασκευής, τον τρόπο λειτουργίας και την κοινωνική χρησιµότητα κάθε οργάνου µέτρησης του χρόνου. Χρησιµοποιώντας cloud εφαρµογή επεξεργασίας κειµένου κατέγραψαν τα ευρήµατα τους σε συνεργατική διαδικτυακή πλατφόρµα. Παράλληλα, αξιοποίησαν τις γνώσεις που απέκτησαν και καλλιέργησαν τις δεξιότητες τους, κατασκευάζοντας, µε απλά καθηµερινά υλικά, τα δικά τους όργανα µέτρησης του χρόνου. ΗΛΙΑΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ Βώδεν Ευανθία, Βασιλειάδου Τριανταφυλλιά, ηµητριάδου Αλεξάνδρα, όστογλου Στέφανος Παρουσίαση του προβλήµατος Η έρευνα πραγµατεύεται την έννοια της µέτρησης του Χρόνου. Αναζητήσαµε και ψάξαµε πληροφορίες για τα είδη των ηλιακών ρολογιών στη διάρκεια του χρόνου και στη συνέχεια αφού εξετάσαµε τα δεδοµένα που συγκεντρώσαµε καταφέραµε να δηµιουργήσουµε ένα ηλιακό ρολόι. Υπόθεση της έρευνας Το αναµενόµενο συµπέρασµα -αποτέλεσµα είναι η ικανότητα του ανθρώπινου νου `να αντιλαµβάνεται το χρόνο χρησιµοποιώντας στοιχεία από το ηλιακό σύστηµα. Συγκεκριµένα ο άνθρωπος κατάφερε µε τη βοήθεια του ήλιου και τις µαθηµατικές του γνώσεις να δηµιουργήσει ένα ηλιακό ρολόι. Επίσης σηµαντικό είναι να αφοµοιώσουν την έννοια του χρόνου ως ωρολόγια. Σκοπός της έρευνας Τα ηλιακά ρολόγια είναι ο αρχαιότερος τύπος ρολογιών που δηµιουργήθηκαν το 2000 π.χ. και η ιστορική τους εξέλιξη συνεχίστηκε για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Έχουν κατασκευαστεί διάφορα είδη ηλιακών ρολογιών όπως είναι το οριζόντιο, το κατακόρυφο, το ισηµερινό, το πολικό και το αναλληµµατικό. Το κάθε ένα από τα παραπάνω έχει την δική του ιδιαιτερότητα στον τρόπο κατασκευής του, όµως όλα δηµιουργούνται µε βάση τον ήλιο και τη γεωγραφική θέση του τόπου. Με τη βοήθεια τέτοιων ρολογιών γίνεται κατανοητή η έννοια/αξία της µέτρησης του χρόνου. Πιο συγκεκριµένα η δική µας εργασία έχει ως κύριο θέµα το οριζόντιο ηλιακό ρολόι κατασκευασµένο από ξύλο.

5 Ηλιακό ρολόι Το Ηλιακό ρολόι είναι µία συσκευή που µετρά το χρόνο από την σκιά που ρίχνει ο ήλιος πάνω σε ένα αντικείµενο. Τα ηλιακά ρολόγια είναι ο αρχαιότερος τύπος ρολογιών. Επινοήθηκαν από τους Χαλδαίους περί το 2000 π. Χ. και από αυτούς διαδόθηκαν σε όλους τους λαούς του αρχαίου κόσµου. Υπάρχουν πολλά είδη ηλιακών ρολογιών, όπως τα οριζόντια, τα κατακόρυφα, τα ισηµερινά, τα αναληµµατικά, τα πολικά, κοίλες σφαίρες κ. α. Στους πιο συνηθισµένους τύπους ηλιακών ρολογιών, όπως το οριζόντιο και το κατακόρυφο, ο ήλιος ρίχνει τη σκιά του σε ένα στύλο, ο οποίος ονοµάζεται γνώµονας σε ένα επίπεδο όπου είναι χαραγµένο το διάγραµµα των ωρών. Το Ισηµερινό ηλιακό ρολόι Στο ισηµερινό ηλιακό ρολόι ο γνώµονας είναι σταθερός, παράλληλος µε τον άξονα περιστροφής της γης. Είναι δηλαδή προσανατολισµένος προς τον Πολικό Αστέρα και σχηµατίζει γωνία µε το οριζόντιο επίπεδο ίση µε το [γεωγραφικό πλάτος] του τόπου. Η επιφάνεια του ρολογιού, όπου είναι χαραγµένες οι γραµµές των ωρών, είναι παράλληλη µε το ισηµερινό επίπεδο της γης. ηλαδή η ωρολογόπλακα είναι κάθετη στον γνώµονα και σχηµατίζει γωνία µε τον ορίζοντα του τόπου ίση µε τη συµπληρωµατική του γεωγραφικού πλάτους. Το επίπεδο της ωρολογόπλακας συµπίπτει µε το επίπεδο της τροχιάς του Ήλιου κατά τις Ισηµερίες, δηλαδή µε το επίπεδο του «Ουράνιου Ισηµερινού». Σε 24 ώρες η σκιά του ήλιου διαγέφει ένα κύκλο, 360ο, οπότε σε µια ώρα η σκιά του ήλιου θα διαγράφει γωνία 360ο:24=15ο. Πραγµατικά οι γραµµές που ορίζουν τις ώρες στο ισηµερινό ηλιακό ρολόι σχηµατίζουν γωνία µε την επόµενη ή προηγούµενη ώρα 15ο. Έτσι το ισηµερινό ρολόι έχει δύο όψεις:η βόρεια όψη µας δίνει ενδείξεις όταν ο Ήλιος έχει βόρεια απόκλιση, δηλαδή όταν ο κύκλος της ηµερήσιας τροχιάς του είναι βόρεια του Ουράνιου Ισηµερινού. Αυτό συµβαίνει στο διάστηµα από 21 Μαρτίου (Εαρινή Ισηµερία) έως 23 Σεπτεµβρίου (Φθινοπωρινή Ισηµερία). Η νότια όψη µας δίνει ενδείξεις όταν ο Ήλιος έχει νότια απόκλιση, δηλαδή όταν ο κύκλος της ηµερήσιας τροχιάς του είναι νότια του Ουράνιου Ισηµερινού. Αυτό συµβαίνει στο διάστηµα από 23 Σεπτεµβρίου έως 21 Μαρτίου.

6 Το Οριζόντιο ηλιακό ρολόι Στο οριζόντιο ηλιακό ρολόι η επιφάνεια όπου χαράσσεται το διάγραµµα των ωρών είναι οριζόντια. Η γραµµή που αντιστοιχεί στην ώρα 12:00 είναι προσανατολισµένη στη διεύθυνση βορρά - νότου µε κατεύθυνση προς το βορρά. Η γραµµή που αντιστοιχεί στην ώρα 6:00 κατευθύνεται προς τη δύση και η γραµµή που αντιστοιχεί στην ώρα 18:00 κατευθύνεται προς την ανατολή. Η ωρολογόπλακα είναι παράλληλη µε τον ορίζοντα του τόπου, εποµένως ο γνώµονας σχηµατίζει το επίπεδο της ωρολογόπλακας γωνία ίση µε το γεωγραφικό πλάτος του τόπου. Ο γνώµονας του οριζόντιου ηλιακού ρολογιού είναι σταθερός, είναι παράλληλος προς τον άξονα της γης και κατευθύνεται προς τον Πολικό Αστέρα. Σχηµατίζει δε µε το οριζόντιο επίπεδο γωνία ίση µε το γεωγραφικό πλάτος του τόπου. Οι ωρικές γωνίες ω της ωρολογόπλακας βρίσκονται από τη σχέση: ω=τοξεφ(ηµφ εφ((τ-12) 15 )) όπου φ είναι το γεωγραφικό πλάτος του τόπου και Τ η αληθής ηλιακή ώρα. Το Κατακόρυφο ηλιακό ρολόι Το κατακόρυφο ηλιακό ρολόι έχει, συνήθως, νότιο προσανατολισµό. Η επιφάνεια όπου χαράσσεται το διάγραµµα των ωρών είναι κατακόρυφη. Ογνώµονας είναι σταθερός, παράλληλος µε τον άξονα της γη, δηλαδή σχηµατίζει γωνία µε το κατακόρυφο επίπεδο ίση µε τη συµπληρωµατική γωνία του γεωγραφικού πλάτους (90-φ) του τόπου. Το "Ωρολόγιον του Ανδρόνικού του Κυρρήστου" ή "Πύργος των Ανέµων" ή και "Αέρηδες", που βρίσκεται στην Αθήνα, έχει οκτώ κατακόρυφα

7 ηλιακά ρολόγια ένα σε κάθε πλευρά του οκταγωνικού κτίσµατος. η ωρολογόπλακα είναι κάθετη στον ορίζοντα του τόπου. Ένα κατακόρυφο ηλιακό ρολόι είναι συνήθως Νότιο, δηλαδή η ωρολογόπλακα είναι κάθετη στο µεσηµβρινό επίπεδο. Μπορεί όµως να έχει και διαφορετικό προσανατολισµό. Στο κατακόρυφο Νότιο ηλιακό ρολόι ο γνώµονας σχηµατίζει µε το επίπεδο της ωρολογόπλακας γωνία θ ίση µε την συµπληρωµατική του γεωγραφικό πλάτος του τόπου. θ=90 -φ. Στο κατακόρυφο Νότιο ρολόι οι ωρικές γωνίες(ω)της ωρολογόπλακας βρίσκονται από τη σχέση: ω=τοξεφ(συνφ εφ((τ-12) 15 )) όπου φ είναι το γεωγραφικό πλάτος του τόπου και Τ η αληθής ηλιακή ώρα. Το Πολικό ηλιακό ρολόι Στα πολικά ηλιακά ρολόγια ο γνώµονας είναι σταθερός, παράλληλος µε τον άξονα της γης. Η επιφάνεια πάνω στην οποία χαράσσεται το διάγραµµα των ωρών είναι κάθετη στο µεσηµβρινό επίπεδο του τόπου και παράλληλη µε τον γνώµονα. Η ωρολογόπλακα είναι παράλληλη µε τον γνώµονα και κάθετη στο µεσηµβρινό επίπεδο, εποµένως σχηµατίζει µε το οριζόντιο επίπεδο γωνία ίση µε το γεωγραφικό πλάτος. Οι ωρικές γραµµές της ω βρίσκονται από τη σχέση: λ=h εφ(τ-12) 15 όπου λ είναι η απόσταση της ωρικής γραµµής από την µεσηµβρινή γραµµή (Τ=12)h είναι το ύψος του γνώµονα και Τ η αληθής ηλιακή ώρα ρολογόπλακας. Το Αναληµµατικό ηλιακό ρολόι Το αναληµµατικό ηλιακό ρολόι είναι ένας τύπος ηλιακού ρολογιού όπου ο γνώµονας είναι κατακόρυφος, µετακινούµενος και το επίπεδο όπου χαράσσονται οι ώρες του ρολογιού είναι οριζόντιο, δεν έχουν σταθερό γνώµονα. Το ρόλο του γνώµονα έχει ο παρατηρητής όταν σταθεί στο µέσο του ρολογιού,πάνω σε ένα διάδροµο-ηµερολόγιο,στο σηµείο που ορίζεται από τη

8 τρέχουσα ηµεροµηνία. Οι ώρες τοποθετούνται στην περιφέρεια µια έλλειψης. Ο µεγάλος άξονας της έλλειψης προσανατολίζεται στη διεύθυνση Ανατολής- ύσης, ενώ ο µικρός άξονας στη διεύθυνση Βορρά - Νότου. Στην κατεύθυνση του βορρά αντιστοιχεί η ώρα 12:00, στην κατεύθυνση της δύσης αντιστοιχεί η ώρα 6:00 και στην κατεύθυνση της ανατολής η ώρα 18:00. Ο τύπος αυτός του ηλιακού ρολογιού είναι ο κατάλληλος για την υλοποίηση στην αυλή ενός σχολείου µιας και το ρόλο του γνώµονα µπορεί να πάρει ένας µαθητής και οι γραµµές των ωρών µπορούν να σχεδιαστούν στο δάπεδο της αυλής. Η διεύθυνση της σκιάς του παρατηρητή τέµνει την έλλειψη σε ένα σηµείο και δείχνει τον αληθή ηλιακό χρόνο. Μεθοδολογία Η έρευνα µας για το θεωρητικό µέρος βασίστηκε στην δυνατότητα πρόσβασης µας στο διαδίκτυο. Ιδιαίτερα οι ιστοσελίδες που χρειαστήκαµε είναι : CF%8C%CE%B9, Ακόµα για το ερευνητικό µέρος δηλαδή τη κατασκευή χρειαστήκαµε για τη βάση ένα κοµµάτι ξύλο και για το γνώµονα ένα µικρότερο, αυτοσχέδιο διαβήτη, χάρακα, ανεξίτηλο µαρκαδόρο και µολύβι. Τέλος ο έλεγχος της ορθότητας της υπόθεσης γινόταν συστηµατικά και τα νέα δεδοµένα προστήθονταν στην αρχική εργασία. Συµπεράσµατα Στην δική µας εποχή η χρησιµότητα ενός ηλιακού ρολογιού έχει διαβρωθεί εξαιτίας της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας. Με τα ως τώρα δεδοµένα που έχουµε εντάξει στην εργασία µας ένα τέτοιου είδους ρολόι εάν κατασκευαστεί σωστά και µε την συµπλήρωση του πίνακα διορθώσεων έχει τη δυνατότητα να γίνει ακριβές. Για τη κατασκευή του απαιτείται µεγάλο χρονικό διάστηµα αλλά µε εντατική προσπάθεια µπορεί να γίνει εφικτό από οποιονδήποτε άνθρωπο που διαθέτει ένα επίπεδο γνώσεων και κυρίως διάθεση. Ένα σηµαντικό πρόβληµα που θα αντιµετωπίσει ο κατασκευαστής αυτού του ρολογιού είναι η έλλειψη ήλιου στο µεγαλύτερο µέρος του χρόνου. Εµείς µε τη συνεργασία µας καταφέραµε να δηµιουργήσουµε οριζόντιο ηλιακό ρολόι παρά την χρονοβόρα του διαδικασία και των άσχηµων καιρικών φαινοµένων.

9 ΚΛΕΨΥ ΡΕΣ AΘΑΝΑΗΛΙ ΗΣ TΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ, ΚΡΟΜΜY ΑΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ, Ι ΑΣΚΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΛΙΑΜΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ. Παρουσίαση του προβλήµατος Η έρευνα µας πραγµατεύεται την έννοια της µέτρησης του χρόνου. Αρχικά πληροφορηθήκαµε και συλλέξαµε τις κατάλληλες πληροφορίες για τα είδη της κλεψύδρας στο πέρασµα του χρόνου καθώς και για την ιστορική της εξέλιξη. Στην συνέχεια αφού ελέγξαµε την εγκυρότητα του υλικού µας προχωρήσαµε στην δηµιουργία της δικής µας κατασκευής της κλεψύδρας. Υπόθεση της έρευνας Ο ερευνητής αναµένει πριν την ολοκλήρωση της έρευνας του το αποτέλεσµα συµπέρασµα της να είναι η χρήσιµη µάθηση του αντικειµένου το οποίο ερεύνησε, καθώς και την αξία της έρευνας,της πληροφόρησης και της συνεργασίας µε τους άλλους ερευνητές που αποτελούν την οµάδα του. Στην συνέχεια µετά το τέλος της έρευνας του να µπορεί να έχει δηµιουργήσει την δική του προσωπική γνώµη για το αντικείµενο της ερευνάς του. Σκοπός της έρευνας Η οµάδα µας θέλησε να ερευνήσει στην διάρκεια της εργασίας της όλες τις πτυχές για το θέµα της, την κλεψύδρα. Αρχικά θελήσαµε να πληροφορηθούµε για τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί µια κλεψύδρα καθώς και για τον τρόπο της κατασκευής αυτού του εργαλείου µέτρησης του χρόνου. Στην συνέχεια επόµενος στόχος µας ήταν να γνωρίσουµε την ιστορική εξέλιξη της στο πέρασµα των αιώνων και την κοινωνική συµβολή της σε εκείνη την εποχή. Θα αξιοποιήσουµε όλες τις πληροφορίες οι όποιες προέκυψαν από την έρευνα µας για να καταφέρουµε να δηµιουργήσουµε την δική µας κατασκευή της κλεψύδρας. Η εργασία µας πιστεύουµε πως µπορεί να προσφέρει πολλές πληροφορίες για το αντικείµενο της έρευνας µας στους συµµαθητές µας και ότι θα µπορέσει να τους κινήσει το ενδιαφέρον σε έναν ικανοποιητικό βαθµό. ΚΛΕΨΥ ΡΑ Η κλεψύδρα,το υδραυλικό όργανο µέτρησης του χρόνου, δηλ. όργανο εξοµοίωσης της δυναµικής συµπεριφοράς του φαινοµένου της ροής,

10 το λεγόµενο ρολόι νερού, σε µεταγενέστερους χρόνους, η άµµος, το οποίο αποτελείται από δύο, συνήθως γυάλινους σωλήνες, ένα από τα οποία βρίσκεται ακριβώς πάνω από το άλλο, συνδέονται µε σωλήνα µεταδόσεως µε µια ορισµένη ποσότητα νερού και άµµου να χύνεται στον καθορισµένο χρόνο. Ο σχεδιασµός ήταν ήδη γνωστή για 1500 χρόνια π.χ..υπάρχουν κλεψύδρα µετριέται από δέκατα του δευτερολέπτου σε ηµέρες. Η κλεψύδρα που σηµαίνει "κλέφτης του ύδατος", ήταν όργανο µέτρησης του χρόνου γνωστό στους Αιγύπτιους από την εποχή των βασιλέων των Θηβών της 18ης δυναστείας. Ήταν ένα είδος αγγείου, πήλινου ή µεταλικού, µε κυλινδρικό ή ωοειδές σχήµα. Το δοχείο αυτό είχε µία οπή µέσα απο την οποία έπεφτε το νερό, το οποίο αντιστοιχούσε σε ένα χρονικό διάστηµα. Η πρώτη κλεψύδρα για την οποία έχουµε γραπτά στοιχεία χρονολογείται γύρω στο 1800 π.χ.. Κατασκευάστηκε από τον Αιγύπτιο Φαραώ Αµενεµχέτ Γ', ο οποίος άφησε την αυτοβιογραφία του χαραγµένη στους τοίχους του νεκρικού του θαλάµου, στο Λούξορ. Όπως αναφέρει, η χειµωνιάτικη νύχτα διαρκούσε 14 ώρες, ενώ η καλοκαιρινή ήταν ίση µε 12 ώρες. Γρήγορα η κλεψύδρα έγινε το βασικό όργανο µέτρησης του χρόνου. Αρχικά για οικιακή χρήση και στη συνέχεια, για δηµόσια, στα δικαστήρια ή την εκκλησία του δήµου, για τη µέτρηση του χρόνου των αγορεύσεων. "Έτσι δε κλεψύδραι ουλώδεις έχουσαι εκκρούς, εις ας το ύδωρ εγχέουσι, προς ο δει λέγειν κατά τας δίκας", δηλαδή, "Οι κλεψύδρες είναι δοχεία που διαθέτουν λεπτές σωληνωτές εκροές. Στα δοχεία αυτά ρίχνουν νερό, µε το οποίο µετρούν το χρόνο οµιλίας στις δηµόσιες δίκες" (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία 67,2). Άλλη χρήση της κλεψύδρας ήταν η αγροτική, για τον έλεγχο του χρόνου ποτίσµατος των αγροτικών εκτάσεων, και η στρατιωτική, για τη µέτρηση του χρόνου που φύλαγαν τη νύχτα οι φύλακες. "Η νύχτα χωριζόταν σε τέσσερις ίσης διάρκειας σκοπιές, ανά τρεις νυχτερινές ώρες. Αντίστοιχα χωριζόταν και η µέρα σε δώδεκα ίσες ηµερήσιες ώρες. Η διαφορετική διάρκεια των ηµερών και των νυχτών κατά τις διάφορες εποχές του έτους είχε συνέπεια τη διαφορετική διάρκεια ηµερήσιων και νυχτερινών ωρών και απαιτούσε σχετική προσαρµογή των ωρολογίων. Έτσι η στρατιωτική νυχτερινή κλεψύδρα κατασκευαζόταν στη µέγιστη δυνατή της διάσταση, που αντιστοιχούσε στη µέγιστη νύχτα. Η πρoσαρµογή γινόταν µε προσθήκη ή αφαίρεση στρώµατος κεριού στο εσωτερικό της κλεψύδρας, ανά 10 ηµέρες, ανάλογα από το αν έπρεπε να µειωθεί ή να αυξηθεί ο χρόνος λειτουργίας της" (Αινίας Τακτικός, 22, 24)

11 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Το πχ κάνουν στην Αίγυπτο την πρώτη εµφάνισή τους εξελιγµένες κλεψύδρες µε νερό. Η πρώτη ουσιαστική βελτίωση της κλεψύδρας έγινε το 14ο µ.χ. Καθότι τα ηλιακά ρολόγια είχαν το µεγάλο µειονέκτηµα να εξαρτώνται από την ηλιοφάνεια και η χρήση τους δε µπορούσε να γίνει αφότου ο ήλιος έδυε, κατασκευάζονται και χρησιµοποιούνται οι πρώτες κλεψύδρες, δηλ. ένα κάθετο σύστηµα µε δύο χώρους που συγκοινωνούσαν µεταξύ τους µέσω στενού ισθµού. Ο ένας από τους δύο χώρους περιείχε ποσότητα νερού (εδώ µάλλον ανάγεται και η έκφραση «ο χρόνος κυλάει») ή και άµµου, που έπεφτε στο χώρο που βρισκόταν κάτω από τον πρώτο µέσα σε ένα σταθερό χρονικό διάστηµα. Χρήση κλεψύδρων κάνουν πέρα των Αιγυπτίων, οι Βαβυλώνιοι και φυσικά οι Αρχαίοι Έλληνες. Κατά τον 5ο αι. π.χ. διαδόθηκε ευρύτατα η χρήση της κλεψύδρας ως ειδικού δικαστικού ρολογιού και ως µέσου χρονοµέτρησης των αγορεύσεων των ρ ητοτων π.χ Επί βασιλείας του Αµενόφη Γ στην Αίγυπτο γίνεται χρήση κλεψύδρας νερού που σήµερα µπορεί να τη θαυµάσει κανείς στο Μουσείου του Κα ιρου. Αν και βελτιωµένες οι νέες κλεψύδρες, δεν ήταν όµως πιο εύχρηστες από τις παλιές. Απλώς επιδέχονταν τοποθέτηση σε δηµόσιους χώρους, σε πύργους ναών κτλ. και ο κόσµος έβλεπε την ώρα.το1090 ο Su Sung κατασκευάζει για τη Khai-Sung, πρωτεύουσα του Βασιλείου Sung µια αστρονοµική κλεψύδρα µε γρανάζια.το 1168 τοποθετείται στη αµασκό η περίφηµη κλεψύδρα στην ανατολική Πύλη της πόλης.

12 Το 1852, ο Άγγλος πλοίαρχος σκάκι Howard Staunton πρότεινε κλεψύδρα χρήση για τη µέτρηση του χρόνου, ενώ παίζει πολύ. Για το σκοπό αυτό, κλεψύδρα επίσηµα χρησιµοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1861 σε έναν αγώνα µεταξύ της Adolf Anderssen και Ignace von olischem, και κατά τα επόµενα έτη έχει χρησιµοποιηθεί όλο και περισσότερο στο τουρνουά στο Λονδίνο το 1883,. Μεθοδολογία Καταβάλαµε µεγάλη προσπάθεια στο να ολοκληρώσουµε το µεγαλύτερο µέρος της εργασίας µας στον χώρο του σχολείου αλλά και να την τελειοποιήσουµε σε οικιακούς χώρους. Η έρευνα µας πραγµατοποιήθηκε µε την αξιόπιστη βοήθεια του διαδυκτίου και συγκεκριµένα η κύρια πηγή της ήταν η βικιπαίδεια καθώς και άλλες όµως σελίδες. Βέβαια πάντα αφιερώναµε όσο χρόνο χρειαζόταν για να ελέγξουµε την ορθότητα του υλικού µας. Όσο αναφορά για την κατασκευή της κλεψύδρας χρησιµοποιήσαµε δύο οµοιόµορφα πλαστικά µπουκάλια και στο ένα τοποθετήσαµε χονδρό αλάτι το οποίο µε το ξεκίνηµα της µέτρησης θα κατέληγε σιγά - σιγά στο άλλο µπουκάλι. Για την σύνδεση των δύο µπουκαλιών χρησιµοποιήσαµε έναν σωλήνα για να ελαττώσουµε το εύρος της οπής στο στόµιο των µπουκαλιών και µετά τοποθετήσαµε τα δύο µπουκάλια το ένα πάνω στο άλλο, για την στερέωση τους χρησιµοποιήσαµε κόλλα καθώς και κολλητική ταινία. Συµπεράσµατα Μετά την ολοκλήρωση της εργασίας µας καταλήξαµε στο συµπέρασµα πως η κλεψύδρα ήταν ένα αρκετά εύχρηστο ρολόι στην εποχή του, αλλά στην σηµερινή εποχή λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας έχουν δηµιουργηθεί διάφορα ρολόγια που αναµενόµενα είναι πιο ακριβείς από την κλεψύδρα. Η κατασκευή της κλεψύδρας δεν ήταν ιδιαίτερα πολύ δύσκολη και συγκεκριµένα έκανε την εµφάνιση της το 1530 π.χ στην Αίγυπτο όπου χρησιµοποιήθηκαν για πρώτη φορά κλεψύδρες νερού. Κατά τον 5ο αι. π.χ. διαδόθηκε ευρύτατα η χρήση της κλεψύδρας ως ειδικού δικαστικού ρολογιού και ως µέσου χρονοµέτρησης των αγορεύσεων των ρητόρων, στην συνέχεια όµως χρησιµοποιήθηκε και για άλλους σκοπούς. Λαµβάνοντας ως βάση όλες τις πληροφορίες που συλλέξαµε καθώς και τα είδη της κλεψύδρας που ερευνήσαµε πιστεύουµε πως θα µπορέσουµε να φτιάξουµε το δικό µας όργανο µέτρησης του χρόνου. ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΚΡΕΜΕΣ Παρουσίαση του προβλήµατος

13 Το θέµα µε το όποιο πραγµατεύεται η οµάδα µας είναι τα µηχανικά-εκκρεµές. Στην αρχή της έρευνας συλλέξαµε πληροφορίες και µάθαµε την έννοια των µηχανικών ρολογιών καθώς και την έννοια της µηχανικής, στην συνέχεια ασχοληθήκαµε ιδιαίτερα µε το ρολόι εκκρεµές. Υπόθεση της έρευνας Περιµένουµε µέσα από την έρευνα µας την ουσιαστική µάθηση του αντικείµενου µε το οποίο θα ασχοληθούµε καθώς και την αξία της έρευνας και της µεθοδικότητας.έπειτα στο τέλος της έρευνας θα µπορούµε να εκφέρουµε µια έγκυρη άποψη για το θέµα το οποίο ερευνήσαµε Σκοπός της έρευνας Θέλαµε να ερευνήσουµε την ιστορική εξέλιξή των µηχανικών ρολογιών και τον τρόπο δηµιουργίας των εκκρεµών.στην συνέχεια θέλαµε να µάθουµε πληροφορίες για το ποιοι και για πιο σκοπό τα χρησιµοποιούσαν.εµείς θα χρησιµοποιήσουµε της πληροφορίες που αποκοµίσαµε από την έρευνα για να κατασκευάσουµε ένα εκκρεµές. Η έρευνα µας προσέφερε στους συµµαθητές µας αληθινά στοιχεία και πληροφορίες για τα µηχανικά ρολόγια και ιδιαίτερα τα εκκρεµή µε τρόπο απλό για να µπορέσουν εύκολα να τα κατανοήσουν. Μηχανικά ρολόγια- εκκρεµές Το µηχανικό ρολόι Από τις αρχές του 13ου αιώνα υπάρχουν πληροφορίες και περιπτωσιακά ευρήµατα για κατασκευές µηχανικών ρολογιών, δεν έχουν διασωθεί όµως ονόµατα και σχέδια, ώστε να είναι δυνατή µια ταυτοποίηση και εκτίµηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων. Ως πρώτος σχεδιαστής µηχανικού ρολογιού αναφέρεται ο αστρονόµος και γιατρός Giacomo Dondi (Ντόντι, ) από την Πάδοβα της βόρειας Ιταλίας, ο οποίος έγινε µ' αυτό τον τρόπο ηγέτης µιας οικογένειας ορολογοποιών που απέκτησε πανευρωπαϊκή φήµη. Αντίγραφα του πρώτου ρολογιού που σχεδίασε ο Ντόντι υπάρχουν σε διάφορα µουσεία. Τα µηχανικά ρολόγια κατασκευάζονταν αρχικά από σιδηρουργούς, οι οποίοι είχαν εµπειρία από τις κατασκευές µηχανισµού µύλων. Σταδιακά αυτές οι κατασκευές εξειδικεύτηκαν και από το σιδηρουργό γενικών καθηκόντων ξεπήδησε ο ωρολογοποιός, ο οποίος ασχολείται πλέον µε λεπτοµηχανικές κατασκευές. Το 1481 παράγγειλε ο Λουδοβίκος XI ένα ρολόι τσέπης. Την παραγγελία εκτέλεσε ο ορολογοποιός Julien Coudrey και το ρολόι αυτό που έχει διασωθεί, φαίνεται να είναι ακόµα αρκετά ογκώδες. Τα φορητά, ατοµικά ρολόγια διαδόθηκαν στην Ευρώπη ήδη πριν από το 1500 και συνδέονται µε την πόλη της Νυρεµβέργης. Σ' αυτά τα ρολόγια πηγή ενέργειας ήταν ένα

14 σπειροειδές ελατήριο, το οποίο αποταµιεύει δυναµική ενέργεια και την αποδίδει σταδιακά. Το ελατήριο, αν και ήταν ήδη γνωστό, χρησιµοποιήθηκε στην ορολογοποιία από τον Γερµανό Peter Henlein (Χενλάιν, ), µε αποτέλεσµα αυτό το ρολόι να γίνει πια ένας ανεξάρτητος, ολοκληρωµένος και αυτοδύναµος µηχανισµός - µόνο κούρδισµα χρειαζόταν! Το ελατήριο απέκτησε επίσης τεράστια τεχνική σηµασία και στη συνέχεια χρησιµοποιήθηκε σε πολλές άλλες συσκευές που απαιτούσαν σταθερή παροχή µηχανικής ενέργειας. Η κατασκευή µηχανικών ρολογιών αποτελεί ένα από τα σηµαντικά άλµατα στην πορεία της Τεχνικής. Μέχρι τότε µέτραγαν οι ερευνητές µε αρκετή ακρίβεια τις γεωµετρικές διαστάσεις και το βάρος των σωµάτων, ο χρόνος δεν ήταν όµως δυνατόν ακόµα να µετρηθεί µε ακρίβεια - µέχρι που κατασκευάστηκαν τα µηχανικά ρολόγια. Με τη χρήση των ρολογιών επήλθε και µια µεταβολή αντιλήψεων: ενώ µέχρι τότε έπρεπε να ανταποκρίνονται οι ανθρώπινες κατασκευές στη φύση (π.χ. χάρτης), στο εξής γινόταν αξιολόγηση της φύσης σύµφωνα µε τις ενδείξεις οργάνων µέτρησης (µήκους, µάζας, χρόνου). Σταδιακά, µε τη διάδοση των οργάνων, εισάγεται πλέον µια αντικειµενικότητα, γιατί το όργανο επιβάλλει το µέτρο σύγκρισης που γίνεται απ' όλους αποδεκτό. Αν και από τα µέσα του 14ου αιώνα κατασκευάζονταν ανελλιπώς νεότερα και βελτιωµένα µοντέλα ρολογιών, τα φορητά ρολόγια µεγάλης ακρίβειας παρουσιάστηκαν τέσσερις αιώνες αργότερα, κατά το 18ο αιώνα (ναυτικό χρονόµετρο Harrison), µε στόχο τον ακριβή προσδιορισµό του γεωγραφικού πλάτους των ποντοπόρων πλοίων. Πέρα από τη µεγάλη τεχνική και πολιτισµική σηµασία των ρολογιών ακριβείας, η ενασχόληση των τεχνιτών µε αυτά τα αντικείµενα οδήγησε στην ανάπτυξη της λεπτοµηχανικής, µε αποτέλεσµα να προκύψουν βελτιώσεις και σε άλλους σηµαντικούς τεχνολογικούς τοµείς, ανάµεσά τους στις κατασκευές µουσικών οργάνων. ακόµα ένας πρόδροµος των µηχανικών ρολογιών, χωρίς τεχνολογικό ή ιστορικό συσχετισµό µε αυτά, είναι ο λεγόµενος «Μηχανισµός των Αντικυθήρων», ο οποίος ονοµάζεται µερικές φορές (µηχανικός) υπολογιστής, και είχα κατασκευαστεί κατά την ελληνιστική εποχή στη Ρόδο. Οι επιστηµονικές απαιτήσεις και οι τεχνολογικές συνθήκες εκείνης της εποχής δεν φαίνεται να διευκόλυναν τη διάδοση της χρήσης και τη βελτίωση αυτού του µηχανισµού. ιαφορετικά θα είχε προκύψει πιθανόν ήδη χρόνια νωρίτερα η κατασκευή του µηχανικού ρολογιού, µε όλες τις εικαζόµενες επιπτώσεις στις τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις. Αυτή η προοπτική δεν σχετίζεται µε το ποιος και πούεπινοήθηκε ένας νεωτερισµός, όπως προσπαθούν συχνά να αποπροσανατολίσουν τον προβληµατισµό διάφοροι κύκλοι, αλλά έχει άµεση σχέση µε την πρόοδο και τη διάδοση των επιστηµών και της τεχνολογίας και µε τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Ο µηχανισµός του συγχρόνου µηχανικού ωρολογιού. Ο µηχανισµός ενός ωρολογίου είναι η αλληλουχία κινουµένων εξαρτηµάτων (οδοντωτών τροχών) που µεταδίδει την κίνηση από ένα αντίβαρο ή ελατήριο στους ωροδείκτες και στους λεπτοδείκτης.οι οδοντωτοί τροχοί και τα πηνία πρέπει να κατασκευάζονται µε µεγάλη ακρίβεια και η µορφή των οδοντώσεων να σχεδιάζετε έτσι,ώστε να εξασφαλίζετε η οµαλότερη δυνατή µεταφορά της ισχύος

15 Εκκρεµές ονοµάζεται ένα στερεό σώµα µέσα σε βαρυτικό πεδίο, το οποίο µπορεί να περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο άξοναπου δεν περνάει από το κέντρο βάρους του[1]. Αν το εκκρεµές εκτραπεί από τη θέση ισορροπίας του, που είναι η κατακόρυφη ευθεία που διέρχεται από το σταθερό σηµείο και το κέντρο βάρους του, τότε, λόγω βαρύτητας, το εκκρεµές τίθεται σε κίνηση. Επειδή το σκοινί δεν αλλάζει µήκος, τουλάχιστον θεωρητικά, το εκκρεµές εκτελεί µέρος κυκλικής κίνησης σε κύκλο που οριοθετείται από το σταθερό σηµείο και το µήκους του σχοινιού. Αν δεν υπάρχουν απώλειες ενέργειας, κυρίως λόγω τριβών, το εκκρεµές εκτελεί ταλάντωση. Αν η γωνία εκτροπής είναι πολύ µικρή, τότε η ταλάντωση του εκκρεµούς µπορεί να θεωρηθεί απλή αρµονική ταλάντωση. Η περίοδος αυτής της ταλάντωσης είναι σταθερή, για αυτό χρησιµοποιήθηκε και χρησιµοποιείται σε µεγάλα ρολόγια και καµπαναριά. Το εκκρεµές βρίσκει εφαρµογή στην κατασκευή ρολογιών, στην κατασκευή επιστηµονικών οργάνων, όπως επιταχυντόµετρα και σεισµόµετρα. Στο παρελθόν χρησιµοποιούταν επίσης για την µέτρηση τηςεπιτάχυνσης της βαρύτητας. Από την ανακάλυψή του γύρω 1602 από τον Galileo Galilei η τακτική κίνηση των εκκρεµών χρησιµοποιήθηκε για χρονοµέτρηση, και ήταν η πιο ακριβή τεχνολογία χρονοµέτρησης του κόσµου µέχρι το Τα εκκρεµεί χρησιµοποιούνται για τη ρύθµιση ρολόγιων εκκρεµους, και επίσης χρησιµοποιούνται σε επιστηµονικά όργανα, όπως το επιταχυνσιόµετρο και το σεισµόµετρο. Ιστορικά χρησιµοποιήθηκαν ως

16 βαρυτόµετρα για τη µέτρηση της επιτάχυνσης της βαρύτητας σε γεωφυσικές έρευνες, ακόµη και ως ένα πρότυπο µήκος.εκκρεµές Η λέξη είναι λατινική από το λατινικό pendulus, που σηµαίνει «κρέµασµα». Το εκκρεµές του Φουκώ είναι ένα εκκρεµές µε δυνατότητα ελεύθερης εκτέλεσης ταλαντώσεων. Η ελεύθερη µεταβολή του επιπέδου κίνησης του εκκρεµούς αποδεικνύει την κίνηση της γης. Την ονοµασία του την πήρε από τον Γάλλο φυσικό Ζαν Μπερνάρ Λεόν Φουκώ που το πρωτοπαρουσίασε στο Παρίσι. Μεθοδολογία Προσπαθούσαµε να ολοκληρώνουµε το µεγαλύτερο µέρος της έρευνας στο σχολειό, υπό την καθοδήγηση των καθηγητών µας.κύριο µέληµα µας ήταν πάντα να επαληθεύουµε της πηγές µας και να επεξεργαζόµασταν το τελικό κείµενο πριν το ανεβάσουµε. Ο έλεγχος της ορθότητας της υπόθεσης γινόταν συστηµατικά. Η προέλευση τον πηγών µας ήταν από αξιόπιστες ιστοσελίδες του διαδικτύου. Συµπεράσµατα Πιστεύουµε πως µετά την ερευνά µας µπορούµε να πούµε πως το εκκρεµές ήταν ένα από τα ποιο εύχρηστα ωρολόγια παλαιότερα, πλέον όµως στην σύγχρονη εποχή υπάρχουν άλλα ψηφιακά ρολόγια τα οποία είναι και πιο ακριβή, θεωρούµε όµως πως για να µετράµε χρονικές περιόδους είναι ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο Σε σχέση µε άλλα ρολόγια το εκκρεµές δεν είναι πολύ ακριβές εκτός αυτού, το εκκρεµές άµα δεν εµπεριέχει κάποιο µηχανισµό κάποια στιγµή θα σταµατήσει. Στα θετικά του εκκρεµούς είναι η κατασκευή του,υπάρχουν σύνθετα εκκρεµές ( όπως το εκκρεµές του Φουκώ) αλλά και απλά που µπορούν να κατασκευαστούν ακόµα και από µαθητές. Τα εκκρεµή ήταν η πιο ακριβή τεχνολογία χρονοµέτρησης του κόσµου από το 1600 µέχρι το Κατόπιν µελέτης και εύρεσης των σωστών υλικών θα µπορούσαµε να φτιάξουµε ένα εκκρεµές.

17 ΡΟΛΟΓΙΑ ΧΑΛΑΖΙΑ Παρουσίαση του προβλήµατος Το µέρος της εργασίας µε το οποίο ασχολείται η οµάδα µας είναι το ρολόι χαλαζία και το ρολόι κεριού. Το ρολόι χαλαζία είναι το πιο διαδεδοµένο ρολόι στις µέρες µας. Το ρολόι κεριού στις µέρες δεν χρησιµοποιείται πλέον αλλά ήταν πολύ εύχρηστο τον 10αιώνα στην Ιαπωνία. Υπόθεση της έρευνας Ο ερευνητής αναµένει µε αυτήν την εργασία να κατανόηση την χρήση του ρολογιού στην καθηµερινότητα του και το πόσο σηµαντικό είναι αυτό στο να µπορέσει να χωρίσει την ηµέρα του σε ώρες έτσι ώστε να διαχειρίζεται τον χρόνο του σωστά. Σκοπός της έρευνας Το ρολόι χαλαζία κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1969 και από τότε αποτελεί το κύριο είδος ρολογιού που χρησιµοποιείται από το µεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων στον κόσµο γι αυτό πιστεύουµε ότι η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας τους θα µας βοηθήσει αν όχι στην καλύτερη διαχείριση του χρόνου µας τουλάχιστον στην καλύτερη αντίληψη του χρόνου. Το ρολόι αυτό έχει µέσα του ένα ηλεκτρικό κύκλωµα µε µπαταρία και ο χαλαζίας που υπάρχει δονείται και έτσι είναι πολύ δύσκολο να κατασκευαστεί σε ένα απλό σπίτι. Το ρολόι κεριού κατασκευάστηκε πρώτη φορά γύρω στο 500 π.χ. και υπήρχε µέχρι τον 10 αιώνα. Το ρολόι αυτό δεν είναι πολύ δύσκολο στην κατασκευή του γιατί το µόνο ουσιαστικά που χρειάζεσαι είναι ένα κερί και µία βάση. Ρολόι Κεριού Το ρολόι κεριού ήταν ένας απο τους τρόπους που οι αρχαίοι προσπαθούσαν να χρησιµοποιήσουν τα φυσικά φαινόµενα για να κρατήσουν ακριβή καταγραφή του χρόµου κατα την διάρκεια της ηµέρας.αποτελούνταν απο ένα λεπτό κερί το οποίο χαρακτηρίζεται σε ίσα διαστήµατα. Όταν το κερί είναι αναµµένο καίει κάτω απο ένα σχετικά σταθερό ρυθµό, και µε την παρακολούθηση των οποίων το σήµα είναι η φλόγα, µπορούσαν να πάρουν µια πρόχειρη εκτίµηση του πόσος χρόνος έχει περάσει από τότε που άναψε. Είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζουµε αν το πρώτο ρολόι κερί χρησιµοποιήθηκε, ως πρακτική σήµανσης κεριά µπορεί να είχαν χρησιµοποιηθει σε όλο τον κόσµο για αιώνες πριν από την επίσηµη καταγραφη. Πρώτη γραπτή αναφορά για τη χρήση ενός τέτοιου είδους ρολογίου απο κερί προέρχεται από ένα ποίηµα γραµµένο από τους Κινέζους στοχαστής You Jiangu, γύρω στο έτος 520 µ.χ.. Στο έργο, το ρολόι κερί αναφέρεται ως ένας τρόπο για να πει τι ώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν ο ήλιος δεν θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί. Έχουµε επίσης στοιχεία από αυτά τα κεριά που χρησιµοποιούνται στην Ιαπωνία µέχρι περίπου τον 10ο µ.χ. αιώνα.

18 Το πιο διάσηµο ρολόι κερίου χρησιµοποιήθηκε από τον βασιλιά Alfred the Great της Αγγλίας. Αυτό το ρολόι αποτελείτο από έξι κεριά, το καθένα κατασκευασµένο για να είναι ακριβώς δώδεκα ίντσες σε ύψος, και ακριβώς οµοιόµορφο πλάτος. Αυτά τα κεριά το καθένα είχε 12 βαθµούς, µε κάθε σήµα που εκπροσωπεί είκοσι λεπτά, και ολόκληρο το κερί που να καεί κάθε τέσσερις ώρες. Στις τέσσερις ώρες καθε ένα απο τα 6 κεριά ήταν σε θέση να διατηρήσουν µια σταθερή ανάγνωση του χρόνου, για µια πλήρη περίοδο 24 ωρών, χωρίς να αναπληρώνονται. Τα κεριά τα ίδια προστατεύονται από ξύλινα κουφώµατα µε επένδυση από γυαλί που επέτρεπε να ειναι ορατός ο χρόνος Το 1206 ο Al-Jazari διαµόρφωσε αυτο που θεωρείται το πιο σύνθετο απο τα ρολόγια κερίου που έγινε ποτέ. Αυτά τα ρολόγια που χρησιµοποιούσαν βάρος και αντίβαρο, για να προχωρήσουν σε µια σειρά από αυτόµατα η οποία εµφανίζει µια ανάγνωση του χρόνο. Καθώς καίγεται το κερί, γινεται ελαφρύτερο, και τα αντίβαρακινειται, επιτρέποντας στη συσκευή να λειτουργήσει. Αυτά τα ρολόγια ήταν τα πρώτα που χρησιµοποιούν ένα µπαγιονέτ εξάρτηµα, το οποίο είναι ένας µηχανισµός πρόσδεσης που εξακολουθεί να χρησιµοποιείται µεχρι και σήµερα Ενώ τα ρολόγια κερίου ήταν σχετικά ακριβή, ήταν ακόµη αδύνατον να ελέγθει πλήρως η ταχύτητα µε την οποία η φλόγα θα κάψει και το κερι που θα λιώσει. Το γεγονός ότι το κερι που θα λιώσει άνισα θα µπορούσε να προκαλέσει επίσης προβλήµατα µε την ακρίβεια αυτών των ρολογιών. Είχαν γενικά εγκαταλείφθει απο την στιγµή που τα µηχανικά ρολόγια εγιναν ευρέως διαθέσιµα

19 Χαλαζίας Ο χαλαζίας είναι ορυκτό του πυριτίου,συγκεκριµένα πολύ καθαρό οξείδιο πυριτίου το δεύτερο πιο διαδεδοµένο ορυκτό στη φύση. Είναι σηµαντικό ορυκτό της λιθόσφαιρας και συµµετέχει στα συστατικά της σε ποσοστό περίπου 12%. Επίσης είναι το µοναδικό ορυκτό που αποτελείται αποκλειστικά από πυρίτιο και οξυγόνο. Τα ιόντα του χαλαζία είναι πολύ ισχυρά συνδεδεµένα και για αυτό έχει µεγάλη σκληρότητα. Απαντάται σε πολλές και ποικίλες µορφές, έχοντας χρώµα από σκούρο καφέ-µαύρο (καπνιάς) έως τελείως διαφανές. Στα πετρώµατα συναντάται σε κοκκώδη ή κρυσταλλική µορφή. Αποτελεί ορυκτολογικό συστατικό των όξινων εκρηξιγενών πετρωµάτων, όπως και µεταµορφωσιγενών και ιζηµατογενών πετρωµάτων. Είναι γνωστός διεθνώς µε το όνοµα "Quartz", όρος που προέρχεται από την παλαιά γερµανική λέξη "Quarz" αγνώστου ετυµολογίας. Εµφανίζει πιεζοηλεκτρικές ιδιότητες. Ρολόι χαλαζία Το ρολόι χαλαζία είναι ένα ρολόι που χρησιµοποιεί ηλεκτρονικό ταλαντωτή ο όποιος αποτελείται από έναν κρύσταλλο χαλαζία για να κρατήσει τον ακριβή χρόνο. Αυτό αποκαλείται ταλαντωτής κρυστάλλου και δηµιουργεί ένα σήµα µε µια πολύ ακριβή συχνότητα. Συνήθως κάποια µορφή ψηφιακής λογικής µετρά τους κύκλους αυτού του σήµατος και παρέχει έναν αριθµητικό χρόνο επίδειξης, συνήθως στις µονάδες των ωρών, πρακτικά, και δευτερόλεπτα, ότι ένας άνθρωπος µπορεί να διαβάσει. Χηµικά, ο χαλαζίας είναι µια ένωση που αποκαλείται διοξείδιο πυριτίου. Όταν ένα κρύσταλλο του χαλαζία κόβεται κατάλληλα και τοποθετείται, µπορεί να κάµψει ένα ηλεκτρικό πεδίο. Όταν ο τοµέας αφαιρείται, ο χαλαζίας θα παραγάγει ένα ηλεκτρικό πεδίο όπως επιστρέφει στην προηγούµενη µορφή του. Αυτή η ιδιοκτησία είναι γνωστή σαν πιεζοηλεκτρισµός.

20 Πολλά υλικά µπορούν να διαµορφωθούν στα πιάτα που θα αντηχήσουν. Εντούτοις, δεδοµένου ότι ο χαλαζίας µπορεί να οδηγηθεί άµεσα από ένα ηλεκτρικό σήµα, κανένας πρόσθετο οµιλητής ή µικρόφωνο δεν απαιτείται. Ο χαλαζίας έχει το περαιτέρω πλεονέκτηµα ότι δεν αλλάζει το µέγεθος οταν η θερµοκρασία αλλάζει. Ο λιωµένος χαλαζίας χρησιµοποιείται συχνά για τον εργαστηριακό εξοπλισµό που δεν πρέπει να µεταµορφωθεί απο τις αλλαγές θερµοκρασίας. Αυτό σηµαίνει ότι το µέγεθος ενός χαλαζία πιάτου δεν θα αλλάξει πολύ µε τη θερµοκρασία. Εποµένως, η ηχηρή συχνότητα του πιάτου, η οποία εξαρτάται από το µέγεθος του πιάτου, δεν θα αλλάξει πολύ. Αυτό σηµαίνει ότι ένα ρολόι χαλαζία θα είναι σχετικά ακριβές καθώς η θερµοκρασία αλλάζει. Στα σύγχρονα ρολόγια χαλαζία, το αντηχείο είναι ενα συντονίζοµενό δίκρανο διαµορφωµένο, µε λέιζερ- τακτοποιηµένο ή µε ακρίβεια περιτυλιγµένος για να δονηθεί σε Θ*Χζ. Στα περισσότερα ρολόγια, το αντηχείο είναι ένα µικρό ή µια επίπεδη συσκευασία, περίπου 4 χιλ. µακρύ.. Τα τυποποιηµένα ποιοτικά αντηχεία αυτού του τύπου επιτρέπονται για να έχουν µια µακροπρόθεσµη ακρίβεια περίπου 6 µερών ανά εκατοµµύριο σε 31 C, δηλαδή ένας χαρακτηριστικός χαλαζίας wristwatch θα κερδίσει ή θα χάσει ένα λιγότερο από µισό δεύτερος ανά ηµέρα στη θερµοκρασία σωµάτων. Ένα ενδιαφέρον πρακτικό ζήτηµα για τη µαζική παραγωγή των ταλαντωτών χαλαζία ήταν πώς να ρυθµίσει τη συχνότητά τους χωρίς απαίτηση ενός ανθρώπινου χειριστή για να καθοριστούν µε ακρίβεια. ιάφορες αυτοµατοποιηµένες µέθοδοι αναπτύχθηκαν µε το πιό κοινό, το συντονίζοµενι δίκρανο που έχει ένα µικρό ποσό µετάλλου στις άκρες του, και τρεξίµατα ελαφρώς πιό αργά από την εκτιµηµένη συχνότητα. Μια αυτόµατη µηχανή µετρά έπειτα τη συχνότητά της χρησιµοποιώντας ένα λέιζερ για να ατµοποιήσει το µέταλλο στις άκρες της, αργά αυξάνοντας τη συχνότητά του, έως ότου φθάνει στη διευκρινισµένη συχνότητα κατόπιν σφραγίζεται και αναµένει για τη χρήση. Η σχετική σταθερότητα του αντηχείου και του οδηγώντας κυκλώµατός της είναι πολύ καλύτερη από την απόλυτη ακρίβειά της. Εάν ένας χαλαζίας wristwatch "εκτιµάται" µε τη µέτρηση του κατά ατοµικό ρολόι"χρονική ραδιοφωνική µετάδοση του s, και φορηµένος στο σώµα κάποιου για να κρατήσει τη σταθερά θερµοκρασίας του, ο διορθωµένος χρόνος µπορεί εύκολα να είναι τόσο ακριβής όπως 2 δευτερόλεπτα το µήνα, περισσότερο από αρκετά καλός να εκτελέσει ουράνιο ναυσιπλοϊ'α. Το υπόλοιπο του ρολογιού είναι συνήθως ένας µικρός, ειδικής χρήσης υπολογιστής µε ένα πρόγραµµα που µετρά τους κύκλους, και τους µεταφράζει σε µια ηλεκτρική µορφή για να οδηγήσει στην ορατή επίδειξη. Η χρήση των υπολογιστών στα ηλεκτρονικά ρολόγια έχει επιτρέψει έναν πλούτο των χαρακτηριστικών γνωρισµάτων, όπως τα ρολόγια στάσεων, διαρκή ηµερολόγια, πολλαπλάσιοι διαρκείς συναγερµοί που παίζουν τους τόνους, και άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα που θα ήταν µη πρακτικά µε τους απλούς ηλεκτρονικούς µετρητές. Κάποιο µόνος-ποσοστό σχεδίων ρολογιών ασφαλίστρου. ηλαδή αντι να µετρήσει τις δονήσεις, το πρόγραµµα υπολογιστών τους παίρνει την απλή αρίθµηση, και κλίµακες αυτό που χρησιµοποιεί µια αναλογία που υπολογίζεται µεταξύ µιας εποχής που τίθεται στο εργοστάσιο, και ο πιό πρόσφατος χρόνος που το ρολόι τέθηκε. Αυτά τα ρολόγια έχουν συνήθως τις ειδικές οδηγίες για την αλλαγή της µπαταρίας (ο µετρητής δεν πρέπει να επιτραπεί για να σταµατήσει), και γίνετε ακριβέστερος καθώς γίνονται παλαιότερος. Είναι δυνατό για ένα αυτοµατοποιηµένο ρολόι να µετρηθεί η θερµοκρασία του, και ρυθµίζετε για αυτόνεπίσης. Και η αναλογική και ψηφιακή αποζηµίωση θερµοκρασίας έχει χρησιµοποιηθεί high-end στα ρολόγια χαλαζία. Τα χρονόµετρα χαλαζία που σχεδιάζονται ως χρονικά πρότυπα περιλαµβάνουν συχνά έναν φούρνο κρυστάλλου, για να κρατήσει το κρύσταλλο σε µια σταθερή θερµοκρασία. Κάποιο µόνο-ποσοστό και περιλαµβάνει τα "αγροκτήµατα κρυστάλλου,"έτσι ώστε το ρολόι µπορεί να πάρει centroid ενός συνόλου χρονικών µετρήσεων. Η έµφυτη ακρίβεια και το χαµηλότερο κόστος της παραγωγής έχουν οδηγήσει στον πολλαπλασιασµό των ρολογιών και των ρολογιών χαλαζία από τη δεκαετία του '70. Η παραγωγή ρολογιών χαλαζία έχει προκύψει από την Ασία, ειδικότερα το Χογκ Κογκ και την Ιαπωνία. Πολλοί παραδοσιακοί ευρωπαϊκοί ρολογάδες έχουν συνεχίσει να παράγουν τα λιγότερο ακριβή αλλά δηµοφιλή συνδεµένα ρολόγια. Μεθοδολογία Με ποιο τρόπο κάνατε την έρευνα σας; Τι χρησιµοποιήσατε (υλικά, βιβλιογραφία) και πως. Καταρχάς βρήκαµε πληροφορίες στο διαδίκτυο και για τα δύο ρολόγια. Ψάξαµε σε σε µερικές ιστοσελίδες οι οποίες είναι:

21 %82. Αυτές είναι για το ρολόι χαλαζία. Για το ρολόι κεριού η ιστοσελίδα είναι µία και είναι και στα αγγλικά γιατί δεν βρήκαµε µια αξιόπιστη στα ελληνικά: Για την κατασκευή αγοράσαµε κάποια υλικά. Αυτά είναι δύο κοµµάτια από µακετόχαρτο το οποίο είναι ένα σκληρό χαρτόνι και ένα κοµµάτι γυαλί. Επίσης αγοράσαµε και τέσσερα κεριά. Στην αρχή πήραµε το µακετόχαρτο και µετρήσαµε πόσα εκατοστά θα τ κάνουµε. Μετά το κόψαµε και του δώσαµε ένα παραλληλόγραµµο σχήµα. Αφού µετρήσαµε και το γυαλί πήραµε ξανά το µακετόχαρτο και το κόψαµε ανάλογα µε τα µέτρα του γυαλιού. Μετά κάναµε και µια τρύπα στο πίσω µέρος του µακετόχαρτου πίσω από το γυαλί για να φαίνεται καλύτερα η ώρα. Σε ένα πρόχειρο χαρτόνι κάναµε πρόχειρες µετρήσεις για την ώρα που πρέπει να δείχνει το κερί. Τέλος όταν τα κάναµε όλα αυτά πήραµε το πρόχειρο χαρτόνι και το βάλαµε δίπλα στο γυαλί και τραβήξαµε τις γραµµές σύµφωνα µε τ χαρτόνι. Το χωρίσαµε σε τέσσερα ίσα µέρη και βάλαµε τις ώρες πάνω από τις γραµµές. Συµπεράσµατα Είναι εύχρηστο το ρολόι που µελετήσαµε;πόσο ακριβές είναι; Κατασκευάζεται εύκολα; Από ποιους; Πόσο κοινωνικά χρήσιµο ήταν το ρολόι που µελετήσαµε και για ποιο χρονικό διάστηµα; Θα µπορέσετε να φτιάξετε το δικό σας ρολόι; Το ρολόι κεριού που µελετήσαµε είναι εύχρηστο και ακριβές γιατί τo κάναµε σύµφωνα µε την κανονική ώρα. Η κατασκευή του ρολογιού αυτού είναι σχετικά εύκολη αλλά χρειάζεται αρκετό χρόνο και αρκετή υποµονή. Με την οµαδικότητα µας καταφέραµε να κατασκευάσουµε ένα πολύ όµορφο ρολόι κεριού. Όµως το ρολόι χαλαζία είναι πολύ δύσκολο να κατασκευαστεί και γι αυτό τον λόγο κατασκευάζεται από ειδικούς ανθρώπους ή σε πολλές βιοµηχανίες. ΑΤΟΜΙΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ

22 Παρουσίαση του προβλήµατος Η έρευνα µας έχει σχέση µε τη λειτουργία των ατοµικών ρολογιών. Επίσης µε τη χρησιµότητά τους στα GPS δηλαδή πως τα GPS µετράνε τον χρόνο από τα ατοµικά ρολόγια. Ακόµα το µέλλον των ατοµικών ρολογιών στην µέτρηση του χρόνου. Υπόθεση της έρευνας Από την αρχή της έρευνας είχαµε την εντύπωση πως τα ατοµικά ρολόγια θα λειτουργούν σε σχέση µε κάποια στοιχεία των ατόµων.ξέραµε όµως πως οι πληροφορίες και οι γνώσεις που θα αποκοµίζαµε από το αποτέλεσµα της εργασίας µας θα ήταν πολύ χρήσιµες και ενδιαφέρουσες Σκοπός της έρευνας Τι θέλατε να ερευνήσετε; (πως δουλεύει, πως κατασκευάζεται, ιστορία, κοινωνική χρησιµότητα) Πως θα χρησιµοποιήσετε εσείς την έρευνα σας; (για να φτιάξουµε...) Τι προσφέρει η δική σας έρευνα στους συµµαθητές σας; Κάνοντας αυτήν την έρευνα είχαµε σκοπό να µάθουµε πως λειτουργούσαν τα ατοµικά ρολόγια δηλαδή πως µετράνε την ώρα. Η θεωρία της Γενικής Σχετικότητας και τα ατοµικά ρολόγια υψηλής ακρίβειας σύντοµα θα επιτρέπουν στους γεωλόγους να χαρτογραφούν το υπέδαφος σε µεγάλα βάθη, εκτιµούν ερευνητές στην Ελβετία. Υπάρχουν αµέτρητες χρήσης των ατοµικών ρολογιών όπως το ατοµικό αυτό ρολόι έχει ακρίβεια 0, δευτερολέπτων! Αυτό σηµαίνει ότι θα µπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει επί 20 εκατοµµύρια χρόνια χωρίς να χάσει (ή να κερδίσει) ούτε ένα δευτερόλεπτο! Η έρευνά µας θα ενηµερώσει τους συµµαθητές µου την ακρίβεια των ατοµικών ρολογιών και το µέλλον µέτρησης της ώρας. ΑΤΟΜΙΚΟ ΡΟΛΟΙ Για αιώνες η Γη ήταν ο χρονοµέτρης µας. Η ηµέρα χωριζόταν σε ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα µε βάση την περιστροφή της Γης και γι' αυτό είχε ανατεθεί από τα κράτη η ευθύνη της µέτρησης του χρόνου στα αστεροσκοπεία, όπως αυτό του Γκρίνουιτς στην Αγγλία. Μέχρι περίπου τα µέσα του 20ού αιώνα, τα εκκρεµή ρολόγια ρυθµίζονταν µε βάση τον αστρονοµικό χρόνο. Καθώς, όµως, τα ρολόγια γίνονταν όλο και πιο ακριβή, άρχισαν να φανερώνουν τις «παραξενιές» του πλανήτη µας. Η συνισταµένη κίνηση της Γης είναι το αποτέλεσµα πολλών επιµέρους κινήσεων που επηρεάζουν και την περιστροφή γύρω από τον εαυτό της. Ετσι στις δεκαετίες του 1940 και του 1950 η Γη παρέδωσε το ρόλο του χρονοµέτρη αρχικά στα εκκρεµή, µετά στα ρολόγια µε κρύσταλλο χαλαζία και τέλος στα ατοµικά ρολόγια. Το άτοµο έγινε το µέτρο του χρόνου. Αντί σαν υποδιαίρεση του χρόνου περιστροφής της Γης, το δευτερόλεπτο ορίστηκε πια σαν συγκεκριµένος αριθµός περιόδων της ακτινοβολίας που εκπέµπει το άτοµο του στοιχείου κέσιο κατά την ενεργειακή του µετάπτωση. Σε αντίθεση µε τη συχνότητα ταλάντωσης του εκκρεµούς, η ταλάντωση της ακτινοβολίας που προέρχεται από τη µετάπτωση των ενεργειακών καταστάσεων των ηλεκτρονίων των ατόµων (ατοµική συχνότητα) είναι

23 σταθερή παντού και πάντοτε. Το 1967 το ιεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθµών, που εδρεύει στο Παρίσι, όρισε το δευτερόλεπτο σαν ταλαντώσεις της ακτινοβολίας από την ενεργειακή µετάπτωση του ατόµου του κεσίου 133. Απίστευτη ακρίβεια Στο Μπόλντερ του Κολοράντο, στα εργαστήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (NIST), βρίσκεται το ακριβέστερο ρολόι κεσίου (βλ. φωτογραφία), διάκριση που µοιράζεται µε µια αντίστοιχη συσκευή στο ιεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθµών. Αν και η χειροποίητη όψη του δεν το κολακεύει, το ρολόι αυτό έχει ακρίβεια 0, δευτερολέπτων! Αυτό σηµαίνει ότι θα µπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει επί 20 εκατοµµύρια χρόνια χωρίς να χάσει (ή να κερδίσει) ούτε ένα δευτερόλεπτο! Η κατά ένα δευτερόλεπτο λάθος ώρα δε φαίνεται να έχει µεγάλη σηµασία στην καθηµερινή µας ζωή. Τα πράγµατα όµως δεν είναι καθόλου έτσι σε επίπεδο κοινωνίας. Η σύγχρονη βιοµηχανία και κατ' επέκταση η οικονοµία στηρίζεται στην ικανότητά µας να µετράµε µε µεγάλη ακρίβεια το χρόνο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι το Παγκόσµιο Σύστηµα Εντοπισµού (GPS), που για να υπολογίσει την ακριβή θέση, απαιτεί ακριβή γνώση του χρόνου που χρειάζεται για να φτάσουν στο συγκεκριµένο σηµείο τα σήµατα των ειδικών δορυφόρων GPS. Ο χρόνος είναι χρήµα... Κι αν κάποιος µπορεί να ζήσει χωρίς το GPS, σίγουρα τον ενδιαφέρουν περισσότερο τα δίκτυα µηχανών και συστηµάτων (δορυφόρων, κόµβων Internet, δικτύων διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών κτλ.), που ανέπτυξε η ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Για να πραγµατοποιήσουν τα δίκτυα αυτά τις συντονισµένες ενέργειες που απαιτούνται, πρέπει να συµφωνούν µε ακρίβεια στην ώρα. Ακόµα κι ένας προσωρινός αποσυγχρονισµός των ρολογιών στον 21ο αιώνα θα έκανε αισθητή την εµφάνισή του. Ξαφνικά, µέσα σε µια στιγµή θα νιώθαµε πόσο οι ζωές µας επηρεάζονται από τη συµφωνία µας για το µικρότερο µέρος ενός δευτερολέπτου. Ο χρόνος δεν είναι πια απλά η τέταρτη διάσταση του σύµπαντος. Παίζει καθοριστικό ρόλο στη σύγχρονη οικονοµία (καπιταλιστική ή σοσιαλιστική). Γι' αυτό, η ακριβής µέτρηση και διανοµή του (παγκόσµιος συγχρονισµός των ρολογιών) είναι αντικείµενο λεπτοµερών διεθνών συµφωνιών και της Συνθήκης για το Μέτρο, που ισχύει από το Ο παγκόσµιος χρονοµέτρης Εκείνο που έχει σηµασία στη διεθνή χρονοµέτρηση δεν είναι ένα και µοναδικό εξαιρετικά ακριβές ρολόι, αλλά ένα παγκόσµιο δίκτυο ρολογιών. Ο ονοµαζόµενος Παγκόσµιος Συντονισµένος Χρόνος, βάσει του οποίου ρυθµίζονται όλα τα ρολόγια των κρατών στον κόσµο, εξαρτάται όχι µόνο από την ακρίβεια της µέτρησης του χρόνου, αλλά εξίσου και από την ακρίβεια σύγκρισης των χρόνων που δίνουν τα κέντρα µέτρησης του χρόνου σε όλο τον κόσµο. «Αν κοιτάξεις ένα ρολόι», λέει ο Ντον Σάλιβαν του Τµήµατος Χρόνου και Συχνοτήτων του NIST, «δεν ξέρεις αν πηγαίνει καλά ή όχι. Αν έχεις δύο ρολόγια και δε συµφωνούν και πάλι δεν ξέρεις ποιο είναι σωστό». Με τρία ρολόγια µπορείς να απορρίψεις το ένα που απέχει περισσότερο από τα άλλα δύο και να υπολογίσεις το χρόνο µε βάση κάποιον αλγόριθµο που θα λαµβάνει υπόψη την ακρίβεια και τη σταθερότητα - βραχυπρόθεσµη και µακροπρόθεσµη - των δύο «σωστών» ρολογιών. Ετσι, στο Μπόλντερ, το ρολόι πίδακα κεσίου χρησιµοποιείται σαν µέτρο σύγκρισης για τη «ρύθµιση» άλλων ρολογιών µικρότερης ακρίβειας, αλλά πιο σταθερών σε µακρές περιόδους λειτουργίας, όπως είναι τα µέιζερ (µετρούν συχνότητες του υδρογόνου). Από την ώρα που δείχνουν τα µέιζερ, την ώρα που δείχνει µια οµάδα ρολογιών κεσίου µικρότερης ακρίβειας,

24 την ώρα του ρολογιού πίδακα κεσίου και την ώρα του προκατόχου του, προκύπτει η ώρα που δίνει το Μπόλντερ στην έδρα του παγκόσµιου συστήµατος στο Παρίσι. Σε συνδυασµό µε την ώρα που δίνουν άλλα 220 ρολόγια, διάσπαρτα σε ολόκληρη την υδρόγειο, προκύπτει ο Παγκόσµιος Συντονισµένος Χρόνος. Ο συνδυασµός των χρόνων αυτών γίνεται µέσω του αµερικανικού συστήµατος GPS και του αντίστοιχου ρωσικού συστήµατος παγκόσµιου εντοπισµού. Την άλλη φορά που θα κοιτάξουµε το ρολόι µας, ίσως να δώσουµε µεγαλύτερη προσοχή στα δευτερόλεπτα. Κάποιοι τα µετράνε καθηµερινά εκατοµµυριοστό το εκατοµµυριοστό, για να µπορούν να λειτουργούν σωστά πολλά από τα τεχνολογικά επιτεύγµατα που χρησιµοποιούµε. GPS Το GPS (Global Positioning System) ή Παγκόσµιο σύστηµα εντοπισµού θέσης είναι ένα σύστηµα ράδιο-πλοήγησης βασισµένο στο διάστηµα, σε 24 δορυφόρους και σε υποστήριξη εδάφους. Το GPS παρέχει στους χρήστες πληροφορίες ακριβείας για τη θέση τους, την ταχύτητα, την ώρα όπου και εάν βρίσκονται και τις καιρικές συνθήκες. Οι δορυφόροι του GPS εκπέµπουν συνέχεια δεδοµένα για την θέση του δορυφόρου και για την ώρα. Έτσι οι δέκτες GPS συλλέγοντας αυτές τις πληροφορίες από διάφορους δορυφόρους υπολογίζουν τη θέση τους. ΙΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το GPS αρχικά γνωστό και ως Navstar Global Positioning System (Σύστηµα παγκόσµιας τοποθέτησης Νάβσταρ), άρχισε να λειτουργεί το 1973 για να µειώσει τον πολλαπλασιασµό των βοηθηµάτων πλοήγησης. Με τη δηµιουργία ενός συστήµατος που θα ξεπερνούσε τους περιορισµούς πολλών υπαρχόντων συστηµάτων πλοήγησης το GPS, έγινε ελκυστικό σε ένα αρκετά µεγάλο φάσµα χρηστών. Το GPS έχει επιτύχει στις εφαρµογές της κλασικής πλοήγησης και λόγω του ότι η χρήση του απαιτεί µικρές και µε χαµηλό κόστος συσκευές χρησιµοποιείται και για άλλες, νέες εφαρµογές. Το GPS λειτουργεί και διατηρείται από το Υπουργείο Αµύνης των Ηνωµένων Πολιτειών της Αµερικής ΙΙΙ ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ GPS Το Navstar Global Positioning System (Σύστηµα παγκόσµιας τοποθέτησης Νάβσταρ) είναι ένα δίκτυο από 24 δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη γη και παρέχουν πληροφορίες στους χρήστες για τη θέση και την κίνησή τους. Ένας δέκτης GPS χρησιµοποιείται για να υπολογίσει τις πληροφορίες τοποθέτησης συγκρίνοντας το χρόνο που χρειάστηκε για σήµατα από τρείς ή τέσσερις δορυφόρους να φτάσουν σε αυτό. Το GPS καθορίζει τη θέση υπολογίζοντας τη διαφορά του χρόνου από την εκποµπή ενός σήµατος µέχρι τη λήψη του. Οι δορυφόροι GPS διαθέτουν ατοµικά ρολόγια που παρέχουν µεγάλη χρονική ακρίβεια. Οι πληροφορίες του χρόνου τοποθετούνται στους κωδικούς εκποµπής του δορυφόρου έτσι ώστε ο δέκτης να µπορεί να καθορίζει συνέχεια το χρόνο που εκπέµφθηκε το σήµα. Το σήµα περιέχει δεδοµένα που ο δέκτης χρησιµοποιεί για να υπολογίσει τις θέσεις των δορυφόρων αλλα και κάποιες άλλες ρυθµίσεις απαραίτητες για τον υπολογισµό ακριβής τοποθέτησης. Ο δέκτης χρησιµοποιεί τη διαφορά χρόνου της εκποµπής από το δορυφόρο µε τη λήψη για να καθορίσει την απόσταση ή την ακτίνα από το δέκτη εώς το δορυφόρο. Ο δέκτης θα πρέπει επίσης να υπολογίζει και τις καθυστερήσεις ή µειώσεις της ταχύτητας του σήµατος που προκαλούνται λόγω της ιονόσφαιρας και της τροπόσφαιρας. Με πληροφορίες σχετικά µε τις αποστάσεις των τριών δορυφόρων και τη θέση του δορυφόρου τη στιγµή που στάλθηκε το σήµα ο δέκτης µπορεί να υπολογίσει τρισδιάστατα τη θέση του. Οι δορυφόροι GPS βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη γη πάνω από την ιονόσφαιρα σε ακριβείς θέσεις. Επιτρέπουν στον χρήστη ενός δέκτη να βλέπει το γεωγραφικό µήκος, πλάτος και το υψόµετρο. Ο δέκτης µετράει το χρόνο που χρειάστηκε για σήµατα που εκπέµφθηκαν από διαφορετικούς δορυφόρους να φτάσουν στο δέκτη. Από αυτά τα δεδοµένα ο δέκτης

25 εντοπίζει µέσω τριγωνιοµέτρησης την ακριβή θέση του. Ανά πάσα στιγµή υπάρχουν πολλοί δορυφόροι µέσα στην ακτίνα κάθε θέσης στη γη. Τρείς δορυφόροι είναι αρκετοί για να καθορίσουν το γεωγραφικό µήκος και πλάτος ενώ ένας τέταρτος χρειάζεται για τον καθορισµό του ύψους. Ένα ατοµικό ρολόι συγχρονισµένο στο GPS είναι απαραίτητο για τον καθορισµό των ακτινών των τριών σηµάτων. Παρ όλ αυτά εάν συλλεχθούν στοιχεία και από τέταρτο δορυφόρο, ο δέκτης δεν θα χρειάζεται ατοµικό ρολόι αφού µε βάσει τους τέσσερις θα έχει ούτος η άλλος το γεωγραφικό µήκος, πλάτος, το υψόµετρο αλλα και το χρόνο. ΙV ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΤΟΥ GPS 24 δορυφόροι GPS βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη γη παρέχοντας στοιχεία ακριβής θέσης και πληροφορίες πλοήγησης για στρατιωτική και πολιτική χρήση. Ηλιακές κυψέλες δίνουν ενέργεια στους δορυφόρους αλλα και στα ατοµικά ρολόγια τους. Κεραίες πάνω στους δορυφόρους εκπέµπουν συνεχόµενα σήµατα που περιέχουν χρονικές πληροφορίες µε βάση τα ατοµικά ρολόγια. Τα σήµατα αυτά λαµβάνονται και επεξεργάζονται από ένα δέκτη GPS για να καθοριστεί η ακριβή θέση αλλά και το υψόµετρο. Το GPS εµπεριέχει τρία τµήµατα: το τµήµα διαστήµατος, το τµήµα ελέγχου και το τµήµα χρήστη. Το τµήµα του διαστήµατος περιλαµβάνει τους δορυφόρους και τους πυραύλους έλτα που εκτοξεύουν τους δορυφόρους από το ακρωτήριο Κανάβεραλ (CAPE CANAVERAL) της Φλόριντα (FLORIDA) των Η.Π.Α. Οι δορυφόροι GPS πετούν σε κυκλική τροχιά σε υψόµετρο 20,100 χιλ. και σε περίοδο 12 ωρών. Οι τροχιές έχουν κλίση προς τον ισηµερινό 55 µοίρες για να διασφαλίσουν κάλυψη και στις περιοχές των πόλων της γης. Οι δορυφόροι παίρνοντας ενέργεια από ηλιακές κυψέλες προσανατολίζονται συνεχώς έτσι ώστε οι κυψέλες να βλέπουν τον ήλιο και οι κεραίες τη γη. Κάθε δορυφόρος περιέχει τέσσερα ατοµικά ρολόγια. Το τµήµα ελέγχου περιλαµβάνει τον κεντρικό σταθµό ελέγχου στην Αεροπορική βάση Φάλκον (Falkon Air Force Bace) στο Κολοράντο Σπρίνγκς (Kolorado Springs) στο Κολοράντο των Η.Π.Α. όπως καθώς και τους σταθµούς παρακολούθησης στην Αεροπορική βάση Φάλκον (Falkon Air Force Bace) και στη Χαβάϊ (Hawaii), στο ασκένσιον άϊλανντ (Ascension Island) στον Ατλαντικό Ωκεανό, στο Ντιέγκο Γκαρσία Ατόλ (Diego Garcia Atoll) στον Ινδικό Ωκεανό και στο Κβάτζαλέην άϊλανντ (Kwajalein Island) στο Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό. Αυτοί οι σταθµοί παρακολουθούν τους δορυφόρους GPS.Το τµήµα ελέγχου χρησιµοποιεί µετρήσεις συλλεγµένες από τους σταθµούς παρακολούθησης για να προβλέψει τη συµπεριφορά κάθε τροχιάς των δορυφόρων αλλά και του ρολογιού. Τα δεδοµένα πρόβλεψης φορτώνονται ή εκπέµπονται στους δορυφόρους για να εκπεµφθούν στους χρήστες GPS. Το τµήµα ελέγχου επίσης διασφαλίζει ότι οι τροχιές των δορυφόρων αλλά και ότι τα ατοµικά ρολόγια θα παραµείνουν σε επιτρεπτά όρια. Το τµήµα χρήστη περιλαµβάνει τα εργαλεία του στρατιωτικού προσωπικού αλλά και των πολιτών που λαµβάνουν σήµατα από τους δορυφόρους. Τα εργαλεία χρήσης του στρατού έχουν ολοκληρωθεί σε µαχητικά, βοµβαρδιστικά, δεξαµενόπλοια, ελικόπτερα, πλοία, υποβρύχια, άρµατα µάχης, µικρά αυτοκίνητα (Jeep), και στρατιωτικά µηχανήµατα. Επιπλέον, εκτός από τις βασικές λειτουργίες πλοήγησης οι στρατιωτικές εφαρµογές του GPS περιλαµβάνουν και τον προσδιορισµό στόχων, την υποστήριξη αέρος, τα έξυπνα όπλα και την πλοήγηση σε καθορισµένα σηµεία. Η κοινότητα των χρηστών GPS αφού χρησιµοποιεί πάνω από 500,000 δέκτες GPS έχει το δικό της µεγάλο και ποικίλο τµήµα χρήστη. Οι γεωµετρητές χρησιµοποιούν το GPS για την µείωση χρόνου που σίγουρα θα χανόταν µε τις παραδοσιακές µεθόδους µέτρησης. Το GPS χρησιµοποιείται επίσης σε αεροπλάνα και πλοία στις εν πορεία πλοηγήσεις τους αλλα και στις προσεγγίσεις στους στα αεροδρόµια και στα λιµάνια. Τα ανιχνευτικά GPS χρησιµοποιούνται για να καθοδηγήσουν αλλα και να παρακολουθούν οχήµατα µεταφοράς και βοήθειας. Μια µέθοδος που λέγεται καλλιέργεια ακριβείας χρησιµοποιεί το GPS για την παρακολούθηση και τον έλεγχο εφαρµογών όπως ο ψεκασµός µε εντοµοκτόνα. Το GPS είναι επίσης διαθέσιµο για οδική βοήθεια αλλα χρησιµοποιείται και από ορειβάτες και κυνηγούς. Το GPS επίσης

26 χρησιµοποιείται και σε ατράκτους διαστήµατος (Space shuttles). Επειδή ο χρήστης του GPS δεν χρειάζεται να επικοινωνεί µε τους δορυφόρους, το έξυπνο αυτό σύστηµα έχει αποκτήσει ένα µεγάλο κοινό. V ΟΙ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ GPS Το GPS είναι διαθέσιµο σε δύο βασικές µορφές: στη υπηρεσία βασικής θέσης (Standard Positioning Service SPS) και στην υπηρεσία ακριβής θέσης (Precise Positioning Service PPS). Η πρώτη παρέχει την οριζόντια θέση η οποία έχει απόκλιση µέχρι 100 µέτρα ενώ η δεύτερη µέχρι τα 20 µέτρα. Για εξουσιοδοτηµένους χρήστες ( ηλαδή για το στρατό και τους συµµάχους των Η.Π.Α.) η υπηρεσία ακριβής θέσης παρέχει µεγαλύτερη αντίσταση στις παρεµβολές αλλα και ανοσία σε παραπλανητικά σήµατα. Ανεπτυγµένες τεχνικές όπως το Differential GPS (DGPS) και η χρήση µεταφορέα επεξεργασίας συχνότητας έχουν αναπτυχθεί για το GPS. Το DGPS χρησιµοποιεί επίγειους σταθµούς σε συνεργασία µε δορυφόρους και παρέχει οριζόντια θέση µε απόκλιση 3 µέτρων. Οι γεωµετρητές πρωτοπόρησαν στη χρησιµοποίηση µεταφορέα επεξεργασίας συχνότητας για να υπολογίσουν θέσεις µε απόκλιση µόλις 1 εκατοστό. Οι ανεπτυγµένες τεχνικές που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι διαθέσιµες σε όλους τους χρήστες. Η διαθεσιµότητα του GPS σήµερα είναι περιορισµένη και εξαρτάται από τον αριθµό και την ακεραιότητα των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά. Απώλειες λόγω προβληµάτων των δορυφόρων ακόµα συµβαίνουν και επηρεάζουν πολλούς χρήστες συγχρόνως. Αποτυχίες µπορούν να εντοπιστούν αµέσως και οι χρήστες να ειδοποιηθούν µέσα σε δευτερόλεπτα ή λεπτά ανάλογα µε την κατάσταση του κάθε χρήστη. Οι περισσότερες βλάβες διορθώνονται µέσα σε διάστηµα µίας ώρας. Όσο το GPS αναβαθµίζεται και χρησιµοποιείται σε πιο σοβαρές εφαρµογές όπως ο έλεγχος κυκλοφορίας σε εθνικά αεροδιαστηµικά συστήµατα, τόσο τεχνικές για την παρακολούθηση και ακεραιότητα των µηχανηµάτων GPS µέσα σε οχήµατα αλλα και πιο γρήγορες ειδοποιήσεις αποτυχιών θα αναπτύσσονται και θα παρέχονται. VI ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ GPS Από το Μάρτιο του 1994, 24 δορυφόροι τέθηκαν σε λειτουργία. ορυφόροι αντικαταστάτες αυτών που τέθηκαν σε λειτουργία είναι έτοιµοι για εκτόξευση και συµβόλαια έχουν υπογραφθεί που θα παρέχουν καινούριους δορυφόρους τον 21ο αιώνα. Εν τω µεταξύ οι εφαρµογές πλοήγησης του GPS στην ξηρά, στον αέρα, στην θάλασσα και στο διάστηµα συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Η ικανότητα της αύξησης της ασφάλειας και της µείωσης της κατανάλωσης καυσίµων θα κάνει το GPS ένα σηµαντικό εξάρτηµα στα αεροπορικά ταξίδια αλλα και στα διεθνή αεροδιαστηµικά συστήµατα. Τα αεροπλάνα θα χρησιµοποιούν το GPS για προσγειώσεις σε αεροδρόµια µε οµίχλη και τα αυτοκίνητα ως εξαρτήµατα των έξυπνων συστηµάτων µεταφοράς. Τέλος, αναπτυσσόµενες τεχνολογίες θα δώσουν στο GPS την δυνατότητα να παρέχει εκτός από τη θέση ενός οχήµατος και το ακριβές ύψος του. Πώς λειτουργεί το ατοµικό ρολόι πίδακα καισίου

27 ΦΑΣΗ 1: Ποσότητα ατόµων αεριοποιηµένου καισίου µπαίνει στο θάλαµο κενού του ρολογιού. Εξι λέιζερ επιβραδύνουν την κίνηση των ατόµων, ψύχοντάς τα µέχρι σχεδόν το απόλυτο µηδέν και δίνοντάς τους το σχήµα ενός σφαιρικού νέφους γύρω από το σηµείο τοµής των ακτίνων λέιζερ. ΦΑΣΗ 2: Η σφαίρα ατόµων ωθείται προς τα πάνω από δύο λέιζερ, που την εξαναγκάζουν έτσι να περάσει µέσα από ένα δακτύλιο εκποµπής µικροκυµάτων κατάλληλης συχνότητας. Εκείνη τη στιγµή όλα τα λέιζερ σβήνουν

28 ΦΑΣΗ 3: Η βαρύτητα κάνει τη σφαίρα ατόµων κεσίου να πέσει περνώντας και πάλι µέσα από το δακτύλιο µικροκυµάτων. Τα µικροκύµατα αλλάζουν εν µέρει την κατάσταση ηλεκτρονικής διέγερσης των ατόµων κεσίου. ΦΑΣΗ 4: Τα άτοµα κεσίου που διεγέρθηκαν στο δακτύλιο µικροκυµάτων εκπέµπουν φως όταν τα χτυπήσει µια κατάλληλη ακτίνα λέιζερ. Αυτός ο φθορισµός µετριέται από έναν ανιχνευτή. Η όλη διεργασία επαναλαµβάνεται µέχρι να προσδιοριστεί ο µέγιστος φθορισµός των ατόµων κεσίου. Αυτό το σηµείο προσδιορίζει τη συχνότητα φυσικού συντονισµού του κεσίου, που χρησιµοποιείται για τον ορισµό του δευτερολέπτου. O Άινσταϊν και τα ατοµικά ρολόγια στη µελέτη του εσωτερικού της Γης

29 O χρόνος τρέχει πιο αργά όταν η δύναµη της βαρύτητας αυξάνεται ΤΑ ΟΡΟΙΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΡΟΛΟΓΙΑΩΝ Η θεωρία της Γενικής Σχετικότητας και τα ατοµικά ρολόγια υψηλής ακρίβειας σύντοµα θα επιτρέπουν στους γεωλόγους να χαρτογραφούν το υπέδαφος σε µεγάλα βάθη, εκτιµούν ερευνητές στην Ελβετία. Η νέα προσέγγιση βασίζεται στο γεγονός ότι ο χρόνος τρέχει πιο αργά όταν η δύναµη της βαρύτητας αυξάνεται -ένα φαινόµενο που ονοµάζεται «βαρυτική διαστολή του χωροχρόνου» και αποτελεί βασικό συµπέρασµα της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν, η οποία περιγράφει τη δοµή του χωροχρόνου. Αυτό σηµαίνει ότι, αν κανείς συγχρονίσει δύο ρολόγια µεγάλης ακρίβειας, και στη συνέχεια κατεβάσει το ένα από αυτά στο φρεάτιο µιας γεώτρησης, το ρολόι στην επιφάνειας θα πηγαίνει µπροστά σε σχέση µε το ρολόι στο υπέδαφος, το οποίο βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της Γης και εποµένως δέχεται ισχυρότερη βαρυτική έλξη. Αυτός, εξάλλου, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι δορυφόροι του GPS είναι εξοπλισµένοι µε ατοµικά ρολόγια και συνυπολογίζουν τα σχετικιστικά φαινόµενα ώστε να δίνουν ακριβές στίγµα. Πλέον, η ακρίβεια των ατοµικών ρολογιών έχει φτάσει τα επίπεδα που απαιτούνται για να παρατηρηθεί το φαινόµενο στη Γη: «Το 2010, ατοµικά ρολόγια υπερυψηλής ακρίβειας µέτρησαν τη διαφορά του χρόνου ανάµεσά τους, µε το ένα ρολόι να βρίσκεται τοποθετηµένο 33 εκατοστά πάνω από το άλλο» αναφέρει η Ρουξάντρα Μπονταρέσκου, επικεφαλής των ερευνητών στη Ζυρίχη. Εκτιµά µάλιστα ότι η µέτρηση της χρονικής διαφοράς ανάµεσα σε δύο ρολόγια µε υψοµετρική διαφορά µόλις ενός εκατοστού «βρίσκεται εντός των ορίων της τεχνολογίας των ατοµικών ρολογιών». Η ιδέα είναι ότι οι γεωλόγοι θα συγχρονίζουν δύο ρολόγια στο επίπεδο της επιφάνειας της θάλασσας και στη συνέχεια θα µεταφέρουν το ένα από αυτά στο έδαφος της περιοχής που θέλουν να µελετήσουν. Οι τυχόν διαφορές στο ρυθµό του χρόνου θα αποκάλυπταν τι κρύβεται στο υπέδαφος αυτής της περιοχής. Αν για παράδειγµα το υπέδαφος κρύβει τον άδειο χώρο µιας µεγάλης σπηλιάς, το βαρυτικό πεδίο θα είναι τοπικά πιο ασθενές, οπότε το ρολόι πάνω από τη σπηλιά θα τρέχει πιο γρήγορα. Αν αντίθετα κρύβεται στο υπέδαφος ένα µεγάλο κοίτασµα σιδήρου, ο οποίος έχει µεγάλη ειδική µάζα και αυξάνει τοπικά τη βαρύτητα, ο χρόνος θα τρέχει ελαφρώς πιο αργά.

30 Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις των ερευνητών, οι οποίες δηµοσιεύτηκαν στο Geophysical Journal International, ατοµικά ρολόγια υψηλής ακρίβειας, τα οποία µπορούν να δείξουν τη χρονική διαφορά ανάµεσα σε δύο σηµεία µε υψοµετρική διαφορά ενός εκατοστού, θα µπορούσαν να εντοπίσουν µια σφαιρική δοµή µε διάµετρο 1,5 χιλιοµέτρου θαµµένη σε βάθος δύο χιλιοµέτρων. Για να γίνει αυτό, όµως, η διαφορά στην πυκνότητα της σφαίρας και των γύρω υλικών θα πρέπει να υπερβαίνει το 20%. Τα υπερ-ακριβή ατοµικά ρολόγια στα οποία αναφέρεται η µελέτη είναι αρκετά ογκώδη, στο µέλλον όµως θα µπορούσαν να µικρύνουν αρκετά ώστε να χρησιµοποιηθούν σε έρευνες πεδίου. Μεθοδολογία Η έρευνά µας έγινε από πηγές του διαδικτύου Αν και σαν εργασία ήταν αρκετά δύσκολη καταβάλαµε µεγάλη προσπάθεια να µοιράσουµε τα υποθέµατα της εργασίας µας έτσι ώστε όλοι µας να δουλέψουµε. Βέβαια κάναµε και κάποια επιµέρους θέµατα στη σχολική ώρα άλλα η κυρίως δουλεία έγινε από την οµάδα στο σπίτι. Συµπεράσµατα Στο Μπόλντερ του Κολοράντο, στα εργαστήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (NIST), βρίσκεται το ακριβέστερο ρολόι κεσίου διάκριση που µοιράζεται µε µια αντίστοιχη συσκευή στο ιεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθµών. Αν και η χειροποίητη όψη του δεν το κολακεύει, το ρολόι αυτό έχει ακρίβεια 0, δευτερολέπτων! Αυτό σηµαίνει ότι θα µπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει επί 20 εκατοµµύρια χρόνια χωρίς να χάσει (ή να κερδίσει) ούτε ένα δευτερόλεπτο! Η κατά ένα δευτερόλεπτο λάθος ώρα δε φαίνεται να έχει µεγάλη σηµασία στην καθηµερινή µας ζωή. Τα πράγµατα όµως δεν είναι καθόλου έτσι σε επίπεδο κοινωνίας. Η σύγχρονη βιοµηχανία και κατ' επέκταση η οικονοµία στηρίζεται στην ικανότητά µας να µετράµε µε µεγάλη ακρίβεια το χρόνο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι το Παγκόσµιο Σύστηµα Εντοπισµού (GPS), που για να υπολογίσει την ακριβή θέση, απαιτεί ακριβή γνώση του χρόνου που χρειάζεται για να φτάσουν στο συγκεκριµένο σηµείο τα σήµατα των ειδικών δορυφόρων GPS. Τα ατοµικά ρολόγια είναι τα πιο χρήσιµα γιατί µελετούν µε ακρίβεια την ώρα και χρησιµοποιούνται για την µέτρηση της ώρας στο διαδίκτυο αλλά και στα GPS µέσω δορυφόρων. Ετσι, στο Μπόλντερ, το ρολόι πίδακα κεσίου χρησιµοποιείται σαν µέτρο σύγκρισης για τη «ρύθµιση» άλλων ρολογιών µικρότερης ακρίβειας, αλλά πιο σταθερών σε µακρές περιόδους λειτουργίας, όπως είναι τα µέιζερ (µετρούν συχνότητες του υδρογόνου). Από την ώρα που δείχνουν τα µέιζερ, την ώρα που δείχνει µια οµάδα ρολογιών κεσίου µικρότερης ακρίβειας, την ώρα του ρολογιού πίδακα κεσίου και την ώρα του προκατόχου του, προκύπτει η ώρα που δίνει το Μπόλντερ στην έδρα του παγκόσµιου συστήµατος στο Παρίσι. Σε συνδυασµό µε την ώρα που δίνουν άλλα 220 ρολόγια, διάσπαρτα σε ολόκληρη την υδρόγειο, προκύπτει ο Παγκόσµιος Συντονισµένος Χρόνος.

31 2ο Κεφάλαιο: Ταξιδεύοντας στο ΧΡΟΝΟ µε ένα νόµισµα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη Υπόθεση εργασίας Στόχοι έρευνας Οµάδες: 1η ΟΜΑ Α : ΚΛΕΨΥ ΡΕΣ Ιστορική περίοδος: : -Χρονογραµµή Νοµισµάτων -Ιστορικές πληροφορίες για τις απεικονίσεις των νοµισµάτων: Καποδίστριας, Φοίνικας, 3η Εθνική Συνέλευση, Όθωνας, ραχµή, Βασιλικός Θηρεός, Ελληνική Πολιτεία, Γεώργιος Α, 1912 Θεσσαλονίκη, Βασιλικό Στέµµα, Αναδυόµενη Σελήνη, Νικέλινο Εικοσάλεπτο. -Ηµερολόγια 2η ΟΜΑ Α : ΡΟΛΟΙ ΧΑΛΑΖΙΑ Ιστορική περίοδος: : -Χρονογραµµή Νοµισµάτων -Ιστορικές πληροφορίες για τις απεικονίσεις των νοµισµάτων: Γεώργιος Σταύρου, Παρθενώνας, Λατινική Νοµισµατική Ένωση, Εθνική Τράπεζα, Αναγκαστικό Εσωτερικό άνειο, Θεά ήµητρα, Ναός Επικουρείου Απόλλωνα στη Φιγάλεια, ηµοκρατία 1924, Αγιά- Σοφιά στη Κωνσταντινούπολη -Ηµερολόγια 3η ΟΜΑ Α: ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΚΡΕΜΕΣ Ιστορική περίοδος: Χρονογραµµή Νοµισµάτων -Ιστορικές πληροφορίες για τις απεικονίσεις των νοµισµάτων: Κατοχικό πληθωριστικό χρήµα, Τράπεζα Ελλάδος, βασιλεύς Παύλος, βασιλεύς Κωνσταντίνος, 21η Απρίλη 1967, θυρεός πριν την µεταπολίτευση, φοίνικας -Ηµερολόγια 4η ΟΜΑ Α: ΗΛΙΑΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ

32 Ιστορική περίοδος: ραχµή πριν από το ευρώ -Χρονογραµµή Νοµισµάτων -Ιστορικές πληροφορίες για τις απεικονίσεις των νοµισµάτων: Κεφαλή του προµάχου Αθηνάς, Κτήριο Πανεπιστηµίου, Αδαµάντιος Κοραής, Ιερά Μονή Αρκαδίου, Ιωάννης Καποδίστριας, Φρούριο της Κέρκυρας, Κεφαλή του Απόλλωνα, ισκοβόλος του Μύρωνα, Ναός της Ήρας στην Ολυµπία, ίας, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Άγιοι Απόστολοι Καλαµάτας, Γεώργιος Παπανικολάου, Θεός Ασκληπιός. -Ηµερολόγια 5η ΟΜΑ Α: GPS Ιστορική περίοδος: Ευρώ µετά το Χρονογραµµή Νοµισµάτων -Ιστορικές πληροφορίες για τις απεικονίσεις των νοµισµάτων: Μονόευρο: Ευρώπη - Ιστορία - Πολιτισµός - Μορφολογία, Γλαύκα, ίευρο: Μύθος της Ευρώπης- Προέλευση των αστεριών του Ευρώ, Χαρτονόµισµα των 200 ευρώ: Εποχή του σιδήρου- Εποχή του γυαλιού, Χαρτονόµισµα των 500 ευρώ: Μοντέρνα αρχιτεκτονική. -Ηµερολόγια Συµπερασµατικά: 1) Παράγοντες που δεν επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της έρευνας 2) Όρια της έρευνας 3) Μεθοδολογία της έρευνας 4) Ορισµοί νέων µεταβλητών 5) Καταγραφή αποτελεσµάτων ερευνητικού µέρους 6) Αποδοχή ή απόρριψη της αρχικής υπόθεσης 7) Προτάσεις για νέα συµπληρωµατική έρευνα 8)Βιβλιογραφία ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι µαθητές χωρισµένοι σε πέντε οµάδες των τεσσάρων ατόµων ανέλαβαν να µελετήσουν την έννοια του Χρόνου αρχικά από την οπτική της Αρχαιολογίας και Ιστορίας, µε «όχηµα» για τη µελέτη τους τέσσερα νοµίσµατα πέντε ιστορικών περιόδων, ξεκινώντας από τον Καποδίστρια και την ίδρυση του ελληνικού κράτους, έως σήµερα. Ο χωρισµός των ιστορικών περιόδων έγινε µε κριτήριο σπουδαία ιστορικά γεγονότα, ενώ τα νοµίσµατα, µόλις τέσσερα για κάθε οµάδα, επιλέχτηκαν µέσα από µία πληθώρα νοµισµάτων, κυρίως µε βάση το πλούσιο και ενδιαφέρον ιστορικό υλικό που απεικόνιζαν. Η ανάρτηση του υλικού τους έγινε µε αυστηρή χρονολογική σειρά, ώστε να µη διασπάται η έννοια της ιστορικής συνέχειας. Σ αυτό, άλλωστε, συνέβαλε και η αξιοποίηση ειδικού προγράµµατος λογισµικού για τη δηµιουργία Χρονογραµµών σε κάθε οµάδα.

33 Η υπόθεση εργασίας, οι στόχοι, η µέθοδος, ήταν κοινή για όλους, γιατί η ιδέα ήταν να καταλήξουν οι µαθητές αβίαστα στο συµπέρασµα ότι παρά την πληθώρα των νοµισµάτων ανά περίοδο ή και στην ίδια περίοδο, υπάρχουν απολύτως κοινές πρακτικές και µέσα αντιµετώπισής τους από τα εκάστοτε πολιτικά σχήµατα, όπως η ιδεολογική προπαγάνδα µέσα από τις απεικονίσεις τους, και συνεπώς, η ιστορία επαναλαµβάνεται. Συνεπώς, παρά τον «καταµερισµό» του υλικού, στο τέλος η ολοµέλεια θα διαπίστωνε την ταυτότητα των συµπερασµάτων της µέσα από ιστορικά παράλληλα, κι αυτό θα προσέδιδε στις οµάδες τη χαρά της «ταύτισης» µε την ολοµέλεια των είκοσι µαθητών. Έτσι, λοιπόν οι µαθητές πραγµατοποίησαν στοχευµένη διαδικτυακή έρευνα, προσπαθώντας να συγκεντρώσουν το υλικό τους. Παράλληλα, µέσα από συνεχείς προβολές, και διδακτικές επισκέψεις εξοικειώθηκαν µε τους στόχους της εργασίας γενικά, αλλά και µε το είδος του κειµένου ειδικότερα, που έπρεπε να δηµιουργήσουν στο τέλος της έρευνάς τους. Χρησιµοποιώντας, λοιπόν, το πρόγραµµα επεξεργασίας κειµένου, κατέγραψαν τις ατοµικές τους εργασίες, εξασκούµενοι στο Ηµερολόγιο, ως αφηγηµατικό είδος της έννοιας του Χρόνου. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Παρουσίαση του προβλήµατος Η έρευνα πραγµατεύεται την έννοια του Χρόνου, από την άποψη της Αρχαιολογίας και Ιστορίας, και συνεπώς εξετάζει το Χρόνο ως αντικειµενικό µέγεθος, αλλά και της Έκθεσης- Εκφρασης, ως αφηγηµατικού είδους, και συνεπώς εξετάζει το Χρόνο ως υποκειµενικό βίωµα σε Ηµερολόγια 2. Υπόθεση της έρευνας: Το αναµενόµενο συµπέρασµα-αποτέλεσµα είναι η εµβάθυνση στην αξία που προσδίδει ο Χρόνος στα υλικά κατάλοιπα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, και συγκεκριµένα στα νοµίσµατα, (ως παράδειγµα), από την άποψη της παλαιότητας, αλλά και από την άποψη της καταγραφής στις παραστάσεις τους σπουδαίων ιστορικών γεγονότων, αλλά και ιδεολογικής προπαγάνδας, η οποία, ανάλογα µε την εποχή, µπορεί να χρησιµοποιεί µύθους ή έργα τέχνης, που επιλέχτηκαν, σκόπιµα, για να εικονίζονται στα νοµίσµατα. Ανάλογα, λοιπόν, µε τις παραστάσεις τους τα νοµίσµατα χρονολογούνται και προκύπτουν χρήσιµα ιδεολογικά συµπεράσµατα για την κάθε εποχή. Ωστόσο, παρά τις διαφορετικές εποχές, και παρά τη διαφορετικότητα των νοµισµάτων σε ύλη, περιεκτικότητα µετάλλου ή παραστάσεις, ήταν ενδιαφέρον να ερευνηθεί αν κάποια στοιχεία στο νόµισµα διαχρονικά παραµένουν ίδια, όπως για παράδειγµα ο ρόλος του ως φορέας ιδεολογίας ή προβολής. Επίσης, σηµαντικό ήταν να αφοµοιώσουν την έννοια του Χρόνου ως υποκειµενικό βίωµα στο αφηγηµατικό είδος του Ηµερολογίου, µε θέµα την τυχαία ανακάλυψη ενός νοµίσµατος. Θα µπορούσαν να πειραµατιστούν στο αν η προσωπική πρόσληψη της ιστορικής πληροφορίας θα µπορούσε να µετασχηµατιστεί σε προσωπική έκφραση

34 3. Μεθοδολογία της έρευνας: Ο έλεγχος της ορθότητας της υπόθεσης έγινε µέσα από την ταύτιση των παραστάσεων των νοµισµάτων µε συγκεκριµένα ιστορικά γεγονότα ή σπουδαία έργα τέχνης, που σηµάδεψαν την ελληνική πολιτισµική και εθνική ταυτότητα, αλλά και λειτουργούν διαχρονικά ως στοιχεία παγκόσµιας προβολής Ακόµη, µέσα από τη δηµιουργία προσωπικών εργασιών-ηµερολογίων, αφοµοίωσαν οι µαθητές στο απαιτούµενο για το συγκεκριµένο είδος, οικείο και συναισθηµατικό ύφος, την ιστορική πληροφορία 4. Σκοπός της έρευνας Α) Κατανόηση της αξίας των αρχαιολογικών ευρηµάτων, όχι µόνο λόγω παλαιότητας, αλλά κυρίως λόγω της συµβολής τους στην ιδιαιτερότητα κάθε λαού µέσα σε ένα σύγχρονο παγκοσµιοποιηµένο περιβάλλον Β) Κατανόηση της έννοιας του ιστορικού γεγονότος, προσδιορισµένου από τις έννοιες του χώρου και του χρόνου, που λειτουργεί για έναν λαό(ή παγκοσµίως) ως terminus post/ante quem, και πώς αυτό καταγράφεται στα µνηµεία πολιτισµού, όπως είναι τα νοµίσµατα (Χρήση ειδικού λογισµικού χρονογραµµής) Γ)Από τον προηγούµενο στόχο προκύπτει αβίαστα ότι οι µαθητές µαθαίνουν να χρονολογούν ένα νόµισµα ανάλογα µε τις παραστάσεις του, και συνεπώς µυούνται στο ρόλο του Αρχαιολόγου- Ιστορικού. )Να διαπιστώνουν, επίσης, ότι µπορεί οι εποχές να αλλάζουν, ωστόσο, πολλές φορές οι πολιτικές διαθέσεις και πρακτικές της προπαγάνδας δε µεταβάλλονται (έστω και µε µία έρευνα που θα περιοριζόταν σε νοµίσµατα-άλλωστε, σε παλαιότερες και παλαιότατες εποχές, δεν υπήρχαν τα σηµερινά Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης) Ε) Κατανόηση της έννοιας του αφηγηματικού είδους του Ημερολογίου, ως μέσου προσωπικής πρόσληψης και καταγραφής του κοινωνικοπολιτικού «γίγνεσθαι» Επιπλέον: ΣΤ) Χρήση λογισµικού Χρονογραµµής ως τέχνηµα 1η ΟΜΑ Α : ΚΛΕΨΥ ΡΕΣ Κροµµύδας Ζαφείρης, ιδασκάλου Κωνσταντίνος, Λιάµος Κωνσταντίνος, Αθαναηλίδης Τριαντάφυλλος 1η ενέργεια: ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΜΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΣΕ ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ: ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑ ΑΣ ΣΕ ΕΙ ΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

35 %BC%CE%BC%CE%B7-1%CE%B7-%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B4%CE%B1- %CE%BA%CE%BB%CE%B5%CF%88%CF%85%CE%B4%CF%81%CE%B5%CF% /edit 2η ενέργεια: ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 1ο νόµισµα Ελληνική Πολιτεία Ι. Καποδίστριας Φοίνικας Γ Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας Ιστορικές Πληροφορίες: Με αποφάσεις της Γ Εθνικής Συνέλευσης και του Κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια εισάγεται ο φοίνικας ως νοµισµατική µονάδα, καταργείται η κυκλοφορία των οθωµανικών και άλλων νοµισµάτων που κυκλοφορούσαν έως τότε και το 1828 κόβονται τα πρώτα νοµίσµατα του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Στην εικόνα εµφανίζονται οι δύο όψεις των χάλκινων νοµισµάτων του ενός, των πέντε, δέκα και είκοσι λεπτών, καθώς και του ενός αργυρού φοίνικα, τα οποία κυκλοφόρησαν µέχρι το 1832

36 Ιωάννης Καποδίστριας Ο Κόµης Ιωάννης Καποδίστριας (Ρωσικά: граф Иоанн Каподистрия, Ιταλικά: Giovanni Capo d'istria, Κέρκυρα, 10 Φεβρουαρίου Ναύπλιο 9 Οκτωβρίου 1831) ήταν Έλληνας διπλωµάτης και πολιτικός. ιετέλεσε πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας κατά τη µεταβατική περίοδο και ενώ τελούσε υπό την προστασία των Μεγάλων υνάµεων και νωρίτερα υπουργός εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια µε πολιτική παράδοση γι' αυτό και αναµείχθηκε µε την πολιτική ήδη από το 1803, οπότε και διορίστηκε γραµµατέας της επικράτειας της Ιονίου Πολιτείας Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 10 Φεβρουαρίου του 1776 και ήταν το έκτο παιδί του Αντωνίου - Μαρία Καποδίστρια, δικηγόρου στο επάγγελµα, και της ιαµαντίνας Γονέµη, κόρη αριστοκρατικής οικογένειας µε καταγωγή από την Κύπρο.Καταγόταν από παλιά κερκυραϊκή οικογένεια και συγκεκριµένα από τους Καποδίστρια της συνοικίας των τειχών (de la contrada delle mura). Η καταγωγή των Καποδίστρια ήταν από το ακρωτήριο Ίστρια της Αδριατικής (Capo d'istria), ενώ κατ' άλλους από τη Βενετία Φοίτησε στο µοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης, όπου έµαθε Λατινικά, Ιταλικά και Γαλλικά και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Βενετία. Την περίοδο σπούδασε Ιατρική στο πανεπιστήµιο της Πάντοβα.Μετά το πέρας των σπουδών του επέστρεψε αµέσως στην Κέρκυρα όπου άσκησε το ιατρικό επάγγελµα αφιλοκερδώς. Στις 12 Απριλίου 1799 διορίστηκε από τον ναύαρχο Καντίρ διευθυντής του οθωµανικού νοσοκοµείου To έτος 1830 είχε ξεσπάσει ανταρσία στη Μάνη υπό την ηγεσία του Τζανή Μαυροµιχάλη, αδελφού του Πετρόµπεη. Ο τελευταίος ετέθη σε περιορισµό στο Ναύπλιο, ζήτησε να πάει στη Μάνη για να την ησυχάσει, το αίτηµά του δεν έγινε δεκτό, αποπειράθηκε να διαφύγει µε αγγλικό πλοίο, συνελήφθη και φυλακίστηκε.βαρέως φέροντες τη µεταχείριση αυτή του αρχηγού της οικογενείας τους και µέσα στο τεταµένο και από τα γεγονότα του Πόρου κλίµα, οι Κωνσταντίνος και Γεώργιος Μαυροµιχάλης, αδερφός και γιος του Πετρόµπεη αντίστοιχα εφάρµοσαν το µανιάτικο έθιµο της βεντέτας. Το πρωί της 27ης Σεπτεµβρίου 1831 µε το Ιουλιανό ηµερολόγιο (δηλαδή στις 9 Οκτωβρίου 1831) έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος πυροβόλησαν και µαχαίρωσαν θανάσιµα τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει την κυριακάτικη θεία λειτουργία. Τον Καποδίστρια συνόδευε ο Κρητικός µονόχειρας σωµατοφύλακάς του, Γεώργιος Κοκκώνης, ο οποίος πυροβόλησε τον Κωνσταντίνο Μαυροµιχάλη. Τον τελευταίο τον αποτελείωσε ο όχλος, το δε πτώµα του πετάχθηκε στο λιµάνι. Ο Γεώργιος Μαυροµιχάλης κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία, από όπου και παραδόθηκε στις αρχές για να δικαστεί ύστερα από την επιµονή του πλήθους που είχε συγκεντρωθεί και απειλούσε να κάψει την πρεσβεία.τελικώς καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε λίγες µέρες αργότερα. Ο τραγικός θάνατος του Καποδίστρια βύθισε σε θλίψη τον γεωργικό πληθυσµό, ενώ αντίθετα στην Ύδρα δέχτηκαν την είδηση µε πανηγυρισµούς. Υποστηρίζεται ότι καταλυτικό ρόλο στην δολοφονία του διαδραµάτισαν οι ξένες δυνάµεις.είναι δε χαρακτηριστικό, ότι παρά την παρέλευση τόσο µεγάλου χρονικού διαστήµατος, ο φάκελος για τη δολοφονία του Καποδίστρια στα βρετανικά αρχεία παραµένει ακόµη απόρρητος. Στο σχεδιασµό της συνοµωσίας φαίνεται πως πρωτοστάτησε ο Γάλλος στρατηγός Gerard, διοικητής τότε του τακτικού στρατού που επιχείρησε να οργανώσει ο ίδιος ο Καποδίστριας. ύο ολόκληρους µήνες πριν από τη δολοφονία, οι αξιωµατικοί του γαλλικού εκστρατευτικού σώµατος στην Πελοπόννησο στις µεταξύ τους συζητήσεις δεν αµφέβαλλαν καθόλου, ότι πλησίαζε η ηµέρα της δολοφονίας ή απλώς της ανατρόπής του Κυβερνήτη. Από τους δολοφόνους αδελφούς, ο Κωνσταντίνος Μαυροµιχάλης λίγο πριν πεθάνει από τη πιστολιά του φρουρού του Καποδίστρια, ζητώντας έλεος είπε στους αστυνοµικούς : '' εν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι µε έβαλαν".προς τη κατεύθυνση της εµπλοκής της Γαλλίας συναινεί και η µαρτυρία που µεταφέρει ο ιστορικός και αγωνιστής Νικόλαος Κασοµούλης, ότι ο έτερος εκτελεστής του Κυβερνήτη Γεώργιος Μαυροµιχάλης κατέφυγε στο σπίτι του πρέσβυ της Γαλλίας βαρώνου Ρουάν,δηλώνοντάς του : "Σκοτώσαµε τον τύραννο. Μπιστευόµαστε την τιµή της Γαλλίας. Να τα άρµατά µας Φοίνιξ (νόµισµα) Ο Φοίνιξ ήταν το πρώτο και ασηµένιο νόµισµα που κυκλοφόρησε στο κράτος της σύγχρονης Ελλάδας. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1828 υποδιαιρούµενο σε λεπτά, όπου και αποτέλεσε τη βασική νοµισµατική µονάδα. Καθορίσθηκε από την ' Εθνοσυνέλευση (στο Άργος). Το όνοµα του προέρχεται από το µυθικό πουλί Φοίνικα και συµβολίζει την αναγέννηση της Ελλάδας, το σύµβολο που αποτελεί και τον θυρεό της Φιλικής Εταιρείας. Ήταν βάρους κατά τα σταθµά της εποχής ενός δραµίου και 3/8 αυτού, ενώ αποτελούνταν από εννέα µέρη καθαρού αργύρου και ένα µέρος χαλκού. Κυκλοφόρησε σε υποδιαιρέσεις του ενός, πέντε, δέκα, και είκοσι λεπτών, ενώ πέντε Φοίνικες

37 αντιστοιχούσαν σε µία Αιγίδα. Ο Φοίνιξ αντικατέστησε το Οθωµανικό kuruş µε την ισοτιµία 6:1 (έξι Φοίνικες προς ένα kuruş). Μόνο ένας µικρός αριθµός νοµισµάτων κατασκευάστηκε ενώ οι περισσότερες συναλλαγές στην Ελλάδα εξακολουθούσαν να πραγµατοποιούνται µε ξένα νοµίσµατα. Λόγω της έλλειψης πολύτιµων µετάλλων για την κοπή νοµισµάτων, η κυβέρνηση δηµιούργησε το 1831 τραπεζογραµµάτια αξίας 5, 10, 50 και φοινίκων χωρίς να έχει τα αντίστοιχα κεφάλαια. Το αποτέλεσµα ήταν να απορριφθεί καθολικά από το κοινό. Το 1832, το νοµισµατικό σύστηµα αναµορφώθηκε και δηµιουργήθηκε η δραχµή η οποία και αντικατέστησε το Φοίνικα. Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας Η Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας ή Συνέλευση της Τροιζήνας ή Γ' Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας, έγινε από τις 19 Μαρτίου µέχρι τις 5 Μαΐου 1827 Η προηγούµενη Εθνοσυνέλευση του Άστρους είχε ορίσει ότι η Γ' Εθνοσυνέλευση θα γινόταν το Όµως λόγω των πολεµικών επιχειρήσεων η σύγκληση της Γ' Εθνοσυνέλευσης αναβλήθηκε και έγινε στην Επίδαυρο στις 6 Απριλίου του 1826 αλλά διαλύθηκε λόγω της πτώσης του Μεσολογγίου στις 16 Απριλίου και επαναλήφθηκε αρχικά στην Ερµιόνη (χωρίς όλους τους πληρεξουσίους και ενώ η επιτροπή της Εθνοσυνέλευσης καλούσε τους πληρεξουσίους στην Αίγινα) και συνέχισε τις εργασίες της µε πλήρη σύνθεση στην Τροιζήνα. Για το λόγο αυτό το πρώτο της µέρος αναφέρεται ως Γ' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου, ενώ το τµήµα της συνέλευσης που έγινε στην Ερµιόνη αναφέρεται ως Γ' Εθνοσυνέλευση Ερµιόνης. Οι δυο πλευρές συµβιβάστηκαν και επέλεξαν τρίτο µέρος, την Τροιζήνα για τον τόπο της συνέλευσης. Η επόµενη εθνοσυνέλευση, η ' Εθνοσυνέλευση Άργους, έγινε δυο χρόνια µετά στο Άργος, το 1829 όσο κυβερνήτης ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας. Kατά το πρώτο µέρος της Εθνοσυνέλευσης, τον Απρίλιο του 1826 και πριν διαλυθεί λόγω του µεγάλου κινδύνου για το Μεσολόγγι, διόρισε ιοικητική επιτροπή της Ελλάδος στην οποία εµπιστεύθηκε προσωρινά την ολική κυβέρνηση των ελληνικών πραγµάτων. Από τον Αύγουστο µέχρι το εκέµβριο του 1826 έγιναν προσκλήσεις των πληρεξουσίων για συνέχιση της Συνέλευσης αρχικά στον Πόρο και µετά στην Αίγινα. Τον Ιανουάριο 1827, καλούν δε τους «ευρισκόµενους εν Ερµιόνει» στην Αίγινα για την εθνοσυνέλευση. Εκδόθηκαν αποφάσεις στην Ερµιόνη, αρχεία των οποίων καταγράφηκαν. Στην Ερµιόνη υπογράφει ως πρόεδρος ο Γεώργιος Σισίνης. Αντίθετα, από τις όποιες συνεδριάσεις έγιναν στην Αίγινα, δεν καταγράφηκαν έγγραφες αποφάσεις. Τελικά η Εθνοσυνέλευση συνήλθε ως συµβιβαστική λύση στην Τροιζήνα. Όταν η Εθνοσυνέλευση ξανάρχισε τις εργασίες της στην Τροιζήνα εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια στις 14 Απριλίου 1827 Κυβερνήτη της Ελλάδος, για επτά χρόνια. Στις σχετικές συζητήσεις παρατηρήθηκε διχογνωµία και η τελική επιλογή προκάλεσε δυσάρεστα αισθήµατα σε ορισµένους προύχοντες. Εκδόθηκαν συνολικά 24 ψηφίσµατα στα οποία, µεταξύ άλλων, διορίστηκε επιτροπή για τον έλεγχο των δανείων, αποκαταστάθηκε ο ηµήτριος Υψηλάντης στα πολιτικά του δικαιώµατα, ενώ ψηφίσθηκαν οµόφωνα αρχηγοί των δυνάµεων ξηράς και θάλασσας οι Ριχάρδος Τσωρτς (Richard Church) και ο λόρδος Thomas Cochrane αντίστοιχα. Κατά την εθνοσυνέλευση, στις 26 Μαρτίου 1827, η ιοικητική επιτροπή της Ελλάδος παρουσιάζει από τον Πόρο την παραίτησή της στην Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, επιστολή που πέρασε στην απόφασή της η Εθνοσυνέλευση στην ΚΒ' Συνεδρίαση στις 2 Απριλίου 1827, µε ταυτόχρονη απόφαση εκλογής της Αντικυβερνητικής επιτροπής, µέχρι να έλθει ο Ιωάννης Καποδίστριας. Στην Τροιζήνα, η συνέλευση αναθεώρησε τον Νόµο της Επιδαύρου, το σύνταγµα που είχε ψηφίσει η Β' Εθνοσυνέλευση στο Άστρος το Η Συνέλευση της Τροιζήνας ψήφισε την 1η Μαΐου 1827 το «Πολιτικόν Σύνταγµα της Ελλάδος», το τρίτο κατά σειρά της ελληνικής επανάστασης και περισσότερο δηµοκρατικό και φιλελεύθερο από τα προηγούµενα. Για την απονοµή της δικαιοσύνης θεσµοθετήθηκαν τα ειρηνοδικεία, τα επαρχιακά και ανέκκλητα, ενώ ορίστηκε επιπλέον «ανώτατο» ή «ακυρωτικό δικαστήριο» στην έδρα της κυβέρνησης. Για πρώτη φορά χρησιµοποιήθηκε για το νοµοθετικό σώµα ο όρος «βουλή», αντικαθιστώντας το «βουλευτικόν». Ελληνική Πολιτεία Περίοδος: Ελληνική Πολιτεία ονοµαζόταν το ελληνικό κράτος κατά την περίοδο µετά την περίοδο της διακυβέρνησης από τον Ιωάννη Καποδίστρια και µέχρι την έλευση του Όθωνα. Η προηγούµενη ονοµασία ήταν Προσωρινή ιοίκησις της Ελλάδος, δεδοµένου ότι µέχρι τότε δεν είχε ακόµη αναγνωριστεί η ελληνική διοίκηση ως ανεξάρτητο κράτος από τη διεθνή κοινότητα. Το όνοµα αυτό χρησιµοποιούσαν οι κυβερνήσεις:

38 Κυβέρνηση Καποδίστρια ιοικητική επιτροπή 1831 ιοικητική Επιτροπή της Ελλάδος 1832 Μόλις ήλθε ο Όθων και ανέλαβε τη διοίκηση του κράτους η Αντιβασιλεία, το κράτος ονοµάστηκε Βασίλειο της Ελλάδος Κυβέρνηση Καποδίστρια Η Κυβέρνηση Καποδίστρια µε Κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια διοίκησε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, την Ελληνική Πολιτεία, από τις 18 Ιανουαρίου 1828 µέχρι τη δολοφονία του στις 27 Σεπτεµβρίου Τα καθήκοντα του Γενικού Φροντιστηρίου Η Γ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας αποφάσισε να δώσει την εξουσία στον Καποδίστρια, ο οποίος όµως δεν βρισκόταν στην Ελλάδα και έτσι ανέθεσε προσωρινά τη διοίκηση στις 30 Μαρτίου 1827 στην Αντικυβερνητική επιτροπή για να διοικήσει µέχρι να έλθει ο Κυβερνήτης στην Ελλάδα. Ο Καποδίστριας ανέλαβε την εξουσία και τη διοίκηση του κράτους όταν έφτασε στην Ελλάδα στις 18 Ιανουαρίου Τα όργανα που χρησιµοποίησε ήταν αφενός εκτελεστικά όργανα: η «Γενική Γραµµατεία» που την αποτελούσαν : το «Γενικό Φροντιστήριο» µε ευθύνη για τον στρατό και το ναυτικό, και η «Οικονοµική Επιτροπή» Γραµµατέας της Επικράτειας ορίστηκε από τον Καποδίστρια ο Σπυρίδων Τρικούπης, αλλά µετά από διαφωνία τους, ο Τρικούπης παραιτήθηκε από τη θέση. ιοικητική Επιτροπή 1831 Η ιοικητική Επιτροπή του 1831 ήταν η προσωρινή επιτροπή που ανέλαβε την προσωρινή διοίκηση στην θέση του Κυβερνήτη και της Κυβέρνησής του, µετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Η επιτροπή ανέλαβε το εκέµβριο 1831 και διαλύθηκε µετά από 2-3 µήνες, το Φεβρουάριο ή το Μάρτιο του Την επιτροπή αποτελούσαν οι Αυγουστίνος Καποδίστριας από τη θέση του προέδρου της επιτροπής, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Ιωάννης Κωλέττης. Αυτή η τριανδρία σχηµατίστηκε στα τέλη του 1831 από τη Γερουσία και

39 διαλύθηκε µετά τους πρώτους µήνες του επόµενου χρόνου. Το Μάρτιο του 1832 ο Αυγουστίνος Καποδίστριας εγκατέλειψε την πολιτική και έφυγε για την Κέρκυρα. Μετά τη διάλυση της επιτροπής αυτής, κατά τη διάρκεια του 1832, δηµιουργήθηκαν διάφορες αλληλοσυγκρουόµενες διοικήσεις µε το όνοµα ιοικητική Επιτροπή µε περιορισµένη γεωγραφική επιρροή: ιοικητική Επιτροπή ιοικητική Επιτροπή 1832 Το όνοµα ιοικητική Επιτροπή χρησιµοποίησαν αλληλοσυγκρουόµενες διοικήσεις κατά το 1832, που είχαν την προσωρινή διοίκηση µέρους της Ελλάδας κατά τους τελευταίους µήνες της εξουσίας, αλλά και µετά την διάλυση της ιοικητικής επιτροπής 1831 των Αυγουστίνου Καποδίστρια, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Ιωάννη Κωλέττη. Ο Κωλέττης, ονοµάζοντας το κόµµα του Συνταγµατικό διοργάνωσε στρατόπεδο στην Περαχώρα πάνω από το Λουτράκι και σχηµάτισε προσωρινή κυβέρνηση, µε νοµιµοποίηση από την ' κατ' επανάληψη Εθνική των Ελλήνων συνέλευση, την οποία αποτελούσαν οι: Ιωάννης Κωλέττης Ανδρέας Ζαΐµης Γεώργιος Κουντουριώτης (αλλού αναφέρεται και ο Μαυροκορδάτος[2]) µε κέντρο τα Μέγαρα, όπου σχηµατίστηκε δεύτερη εθνοσυνέλευση (η ' κατ' επανάληψιν) που δεν αναγνώριζε αυτήν που είχε γίνει στο Άργος (Ε' Εθνοσυνέλευση)[2]. Η κυβέρνηση αυτή είχε δυο γραµµατείς (υπουργούς) µε τίτλους και καθήκοντα ως εξής: Γραµµατέας της Επικράτειας, µε καθήκοντα Γραµµατέα της Επικράτειας, των Εξωτερικών, των Εσωτερικών, της Αστυνοµίας, της Οικονοµίας, των Εκκλησιαστικών και της ηµοσίου Εκπαιδεύσεως (τη θέση κατείχε ο ηµήτριος Χρηστίδης) Γραµµατέας των Στρατιωτικών, µε καθήκοντα τα των Στρατιωτικών και των Ναυτικών Περίοδος : Ελληνική Πολιτεία κατά την περίοδο ήταν το όνοµα µε το οποίο αυτο-αποκαλείτο το Ελληνικό Κράτος που τότε βρισκόταν κάτω από Κατοχή των Γερµανικών, Ιταλικών και Βουλγαρικών δυνάµεων. Το 1941 η νόµιµη κυβέρνηση της χώρας, η κυβέρνηση Τσουδερού και ο Βασιλιάς Γεώργιος αρχικά κατέφυγαν στην Κρήτη στις 23 Απριλίου, µια εβδοµάδα σχεδόν πριν την πτώση της Αθήνας στους Γερµανούς και ένα µήνα αργότερα, στις 24 Μαΐου, µε την απώλεια της Κρήτης (Μάχη της Κρήτης), πέρασαν στην Αίγυπτο, δηµιουργώντας την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ή Κυβέρνηση του Καΐρου. Κατά την περίοδο αυτή τα ελληνικά εδάφη διοικήθηκαν από τις κυβερνήσεις που διορίστηκαν από τις γερµανικές δυνάµεις κατοχής της Ελλάδας: Κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου 1941 Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου 1942 Κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη 1943 Φύλλο της Εφηµερίδας της Κυβέρνησης µε τίτλο: Ελληνική Πολιτεία ( ) Κατά την περίοδο αυτή η Εφηµερίδα της Κυβέρνησης έφερε τον υπέρτιτλο: «Ελληνική Πολιτεία». Η περίοδος αυτή έληξε µε την αποχώρηση των γερµανικών δυνάµεων τον Οκτώβριο-Νοέµβριο του 1944 και από την 1η Ιανουαρίου 1945 η εφηµερίδα είχε ξανά τον τίτλο: «Εφηµερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος».

40 Σύµφωνα µε την 6η Συντακτική Πράξη του Ιανουαρίου 1945 (δες εθνική αναξιότης), όλα τα µέλη των κυβερνήσεων της περιόδου αυτής διώκονταν και τιµωρούνταν για συνεργασία µε τον εχθρό 2ο Νόµισµα Με διάταγµα της αντιβασιλείας του Όθωνα ορίζεται ως νοµισµατική µονάδα η δραχµή. Τα πρώτα νοµίσµατα του Όθωνα κόπηκαν στο Μόναχο και τα έφερε ερχόµενος στην Ελλάδα. Στην εικόνα εµφανίζονται οι δύο όψεις της ασηµένιας δραχµής και των πέντε δραχµών σε κοπές του 1833 και 1851 καθώς και του χρυσού εικοσάδραχµου του Ιστορικές πληροφορίες: Βασιλικός Θυρεός Όθων ραχµή ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΘΥΡΕΟΣ Το ελληνικό «εθνικό σηµείο» προβλέφθηκε από το Προσωρινό Πολίτευµα της Ελλάδος (Σύνταγµα της Επιδαύρου της 1ης Ιανουαρίου 1822) και καθορίστηκε µε διάταγµα στις 15 Μαρτίου του ίδιου έτους. Τα γνωρίσµατά του ήταν το κυανό και λευκό χρώµα και το κυκλικό σχήµα. Το ελληνικό εθνόσηµο υπέστη πολλές, µέχρι σήµερα, µεταβολές στο σχήµα και στις παραστάσεις µετά την πρώτη καθιέρωσή του, κυρίως εξαιτίας των πολιτειακών µεταβολών. Το πρώτο ελληνικό εθνόσηµο έφερε έµβληµα την Αθηνά και την κουκουβάγια και µετά την άφιξη του Καποδίστρια προσετέθη και ο φοίνικας σαν σύµβολο αναγέννησης. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα, το βασιλικό έµβληµα, µε τα δυο στεφανωµένα λιοντάρια που κρατούσαν το θυρεό µε το βασιλικό στέµµα, έγινε το εθνόσηµο του κράτους. Τα βαυαρικό έµβληµα αντικαταστάθηκε από µια απλή µορφή λευκού σταυρού πάνω σε γαλάζιο πλαίσιο, µε στέµµα µετά την άφιξη του Γεωργίου του Α. Μετά την ανακήρυξη της δηµοκρατίας το 1924 το εθνόσηµο είχε απλή µορφή λευκού σταυρού πάνω σε γαλάζιο πλαίσιο. Το δανικό έµβληµα επανήλθε µε την επαναφορά της βασιλείας µέχρι το Ελληνικός Βασιλικός Θυρεός

41 Το πρώτο εθνόσηµο ( ) Το εθνόσηµο της 1ης Ελληνικής ηµοκρατίας ( ) Το εθνόσηµο και βασιλικός θυρεός της Ελλάδας ( ) Ο βασιλικός θυρεός της Ελλάδας ( ) Ο βασιλικός θυρεός της Ελλάδας ( )

42 ΟΘΩΝΑΣ Βασιλιάς της Ελλάδας, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α' και της Θηρεσίας, κόρης του δούκα του Σάζεν Άλτενµπουργκ. Ανέβηκε στο θρόνο στις 25 Ιανουαρίου 1833 και εκθρονίστηκε στις 11 Οκτωβρίου 1862.Μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη Ιω-άννη Καποδίστρια οι Προστάτιδες υνάµεις Αγ-γλία, Γαλλία και Ρωσία τον εκλέξανε βασιλιά της Ελ-λάδας, σε ηλικία 17 µόνο χρονών (Πρωτόκολλο Λον-δίνου, Μάιος 1832). Στο υπ' αριθµ. 4 άρθρο της Συνθήκης οριζόταν: "Η Ελλάς, κάτω από την κυριαρχία του Όθωνα και την εγγύηση των τριών Αυλών, θα είναι κράτος µοναρχικό και ανεξάρτητο". Ελληνική αντιπροσωπεία από τους Α. Μιαούλη, Κ. Μπότσαρη και. Πλαπούτα πήγε στο Μόναχο και πρόσφερε στον Όθωνα το ελληνικό στέµµα. Στις 6 Φεβρουαρίου 1833 ο Όθωνα µόλις 18 χρόνων νέος, έφτασε στην Ελλάδα µε τη βρετανική φρεγάτα "Μαδαγασκάρη" και αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο. Ο ελληνικός λαός τον υποδέχτηκε µε ενθουσιασµό, γιατί πίστευε ότι η άφιξή του θα τερµάτιζε τις εµφύλιες έριδες και µία νέα περίοδος ειρηνική θα άρχιζε. Τον Όθωνα συνόδευε η αντιπροσωπεία των Ελλήνων, ένα πολυάριθµο πολιτικό και στρατιωτικό επιτελείο και Βαυαροί στρατιώτες. Τα χρόνια της βασιλείας του συνοδεύονται από σηµαντικές ανακατατάξεις στην εθνική, την κοινωνική, την πολιτική και την οικονοµική ζωή του τόπου. Υποδιαιρούνται σε τρεις περιόδους: την περίοδο της Αντιβασιλείας ( ), την περίοδο της Απόλυτης Μοναρχίας ( ) και την περίοδο της Συνταγµατικής Μοναρχίας ( ). Την ο Ό. ενηλικιώθηκε και ανέλαβε τη βασιλεία. Ο λαός πίστεψε σε µία καλυτέρευση της κατάστασης. ιαψεύστηκε όµως, γιατί πρωθυπουργός διορίστηκε ο Άρµανσµπεργκ και εξακολούθησε την παλιά του τακτική. Τον Απρίλιο του 1836 ο Ό. ταξίδεψε στη Γερµανία, όπου, χωρίς να ενηµερωθεί η κυβέρνηση, παντρεύτηκε την Αµαλία, δούκισσα του Ολδεµβούργου. Η αντίδραση και πάλι άρχισε να φουντώνει, ώσπου στις τρεις πολιτικοί, ο Α. Μεταξάς, Α. Λόντος, και Κ. Ζωγράφος, και δύο στρατιωτικοί, ο στρατηγός Ι. Μακρυγιάννης και ο συνταγµατάρχης. Καλλέργης, οδήγησαν το στρατό σε επανάσταση, µε αίτηµα την παραχώρηση συντάγµατος και τη σύγκληση συντακτικής εθνοσυνέλευσης. Κάτω από την πίεση των πραγµάτων τα αιτήµατα έγιναν δεκτά από τον Όθωνα και την δηµοσιεύτηκε το νέο σύνταγµα, που ίσχυσε µέχρι το Τότε ξέσπασε το κίνηµα του Ναυπλίου και οι εξεγέρσεις στη Βόνιτσα, στο Μεσολόγγι, στην Πάτρα και στην Αθήνα, που οδήγησαν τον Ό. στην εκθρόνιση ( ). Ο Όθωνας έφυγε τότε µε το αγγλικό ατµόπλοιο "Σκύλλα" για το Μόναχο και αργότερα εγκαταστάθηκε στη Βαµβέργη, όπου και πέθανε ( ), χωρίς να ξανάαναµιχθεί στα ελληνικά πράγµατα. Παρακολουθούσε όµως µε αγάπη και ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Ελλάδα, την οποία αγάπησε ως πραγµατική πατρίδα του. Αυτό αποδεικνύει και το γεγονός ότι θάφτηκε µε φουστανέλα στο Μόναχο, σύµφωνα µε την τελευταία επιθυµία του. Αντιβασιλεία Επειδή ο Όθωνας ήταν ανήλικος, σχηµατίστηκε επιτροπή αντιβασιλείας από τους Βαυαρούς Άρµανσµπεργκ (πρόεδρο), Μάουρερ, Έιντεκ, Γκρένερ και Άµπελ. Η περίοδος της Αντιβασιλείας κράτησε από το 1832 µέχρι το Οι αντιβασιλείς διαπνέονταν από δεσποτικές αρχές, που προκάλεσαν αντίδραση, µε αποτέλεσµα να φυλακιστούν ως συνωµότες οι αγωνιστές Θ. Κολοκοτρώνης,. Πλαπούτας, Θ. Γρίβας,. Καρατάσος κ.ά. (1833). Αυτό προκάλεσε εξέγερση, την οποία δεν µπόρεσαν να καταστείλουν οι Βαυαροί, πράγµα που τελικά κατόρθωσε ο Θ. Γρίβας, αφού αποφυλακίστηκε. Στις δόθηκε γενική αµνηστία, που κατεύνασε τα πνεύµατα. Την ο ΌΘΩΝΑΣ εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, που µε διάταγµα της είχε οριστεί πρωτεύουσα της Ελλάδας. Βασιλεία Την ο Όθωνας ενηλικιώθηκε και ανέλαβε τη βασιλεία. Ο λαός πίστεψε σε µία καλυτέρευση της κατάστασης. ιαψεύστηκε όµως, γιατί πρωθυπουργός διορίστηκε ο Άρµανσµπεργκ και εξακολούθησε την παλιά του τακτική. Τον Απρίλιο του 1836 ο Ό. ταξίδεψε στη Γερµανία, όπου, χωρίς να ενηµερωθεί η κυβέρνηση, παντρεύτηκε την Αµαλία, δούκισσα του Ολδεµβούργου. Η αντίδραση και πάλι άρχισε να φουντώνει, ώσπου στις τρεις πολιτικοί, ο Α. Μεταξάς, Α. Λόντος, και Κ. Ζωγράφος, και δύο στρατιωτικοί, ο στρατηγός Ι. Μακρυγιάννης και ο συνταγµατάρχης. Καλλέργης, οδήγησαν το στρατό σε επανάσταση, µε αίτηµα την παραχώρηση συντάγµατος και τη σύγκληση συντακτικής εθνοσυνέλευσης. Κάτω από την

43 πίεση των πραγµάτων τα αιτήµατα έγιναν δεκτά από τον Ό. και την δηµοσιεύτηκε το νέο σύνταγµα, που ίσχυσε µέχρι το Τότε ξέσπασε το κίνηµα του Ναυπλίου και οι εξεγέρσεις στη Βόνιτσα, στο Μεσολόγγι, στην Πάτρα και στην Αθήνα, που οδήγησαν τον Ό. στην εκθρόνιση ( ). Ο Ό. έφυγε τότε µε το αγγλικό ατµόπλοιο "Σκύλλα" για το Μόναχο και αργότερα εγκαταστάθηκε στη Βαµβέργη, όπου και πέθανε ( ), χωρίς να ξανάαναµιχθεί στα ελληνικά πράγµατα. Παρακολουθούσε όµως µε αγάπη και ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Ελλάδα, την οποία αγάπησε ως πραγµατική πατρίδα του. Αυτό αποδεικνύει και το γεγονός ότι θάφτηκε µε φουστανέλα στο Μόναχο, σύµφωνα µε την τελευταία επιθυµία του. Aπόλυτη Μοναρχία Η Απόλυτη Μοναρχία. Στις 20 Μαΐου 1835, µε την ενηλικίωση του Όθωνα, έληξε το καθεστώς της Αντιβασιλείας. Ο Όθωνας διέπραξε το σφάλµα να διατηρήσει στην πρωθυπουργία τον Άρµανσµπεργκ ο οποίος µε την αγγλόφιλη πολιτική του έπαιξε αρνητικό ρόλο την περίοδο αυτή. Η διαίρεση επίσης του νεαρού πολιτικού κόσµου σε τρία πολιτικά κόµµατα, που εκπροσωπούσαν τα συµφέροντα των τριών Μεγάλων υνάµεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας), και η ψήφιση νέων ανελεύθερων νόµων δεν αποτελούσαν εγγύηση για την οµαλή εξέλιξη της πολιτικής ζωής του τόπου. Το Μάιο του 1835 ο βασιλιάς πήρε ορισµένα µέτρα για την αποκατάσταση των αγωνιστών. Έτσι δηµοσιεύτηκε ο νόµος περί προικοδοτήσεως των ελληνικών οικογενειών, µε τον οποίο οριζόταν ότι όλοι οι αρχηγοί οικογενειών που είχαν πάρει µέρος στην Επανάσταση του 1821, έπαιρναν γραµµάτια δρχ., µε τα οποία θα αγόραζαν κτήµατα. Στα τέλη του 1835, ο πατέρας του Όθωνα, Λουδοβίκος της Βαυαρίας, επισκέφτηκε την Ελλάδα για να γνωρίσει από κοντά τη χώρα. Στη διάρκεια της παραµονής του θεµελιώθηκαν τα Παλιά Ανάκτορα. Στις 10 Νοεµβρίου 1836 νυµφεύτηκε τη γερµανίδα πριγκίπισσα Αµαλία. Το βασιλικό ζεύγος έφτασε στην Ελλάδα στις 2 Φεβρουαρίου του 1837 και έγινε δεκτό µε ενθουσιασµό. Στις αρχές του 1837 Άρµανσπεργκ αντικαταστάθηκε από το γαλλόφιλο Ρούντχαρτ, που συνέχισε την αντιλαϊκή πολιτική του προκατόχου του. Μετά από παρασκηνιακές δραστηριότητες της αγγλικής πολιτικής, που εκµεταλλεύτηκε επιτήδεια τη λαϊκή δυσαρέσκεια, ο Όθωνας αναγκάστηκε να αποπέµψει το Ρούντχαρτ ( εκέµβριος 1837). Στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του ιδρύθηκε το Πανεπιστήµιο Αθηνών. Από τότε τα υπουργεία του κράτους καταλάµβαναν Έλληνες πολιτικοί. Πρώτος πρόεδρος της Κυβέρνησης ορίστηκε ο πρόεδρος του Συµβουλίου Επικρατείας Γ. Κουντουριώτης και αντιπρόεδρος ο Α. Ζαΐµης, ενώ ο µέχρι τότε πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Κ. Ζωγράφος διορίστηκε υπουργός Εξωτερικών. Τα χρόνια που ακολούθησαν συνοδεύονται µε έξαρση της κοινωνικής αθλιότητας και της οικονοµικής κρίσης. Μέσα στα λαϊκά στρώµατα, στους κύκλους των διανοούµενων, στο στρατό αλλά και στα ευνοούµενα στρώµατα της ελληνικής κοινωνίας, άρχισαν να διατυπώνονται επικρίσεις για την αλλοπρόσαλλη πολιτική του βασιλιά, που σταδιακά εξελίχτηκαν σε κίνηµα γενικής δυσαρέσκειας. Το 1839, η Ελλάδα προχώρησε σε συµφωνίες µε την Υψηλή Πύλη ("Συνθήκη Ζωγράφου"), που ερµηνεύτηκαν ως προδοσία και άφησαν έκθετο το βασιλιά στα µάτια του έθνους. Στην περίοδο εκδηλώθηκαν αλλεπάλληλες πολιτικές κρίσεις που υπονόµευσαν την κρατική ισχύ. Στην αρχή του 1841 ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Μαυροκορδάτος, αρχηγός του αγγλικού κόµµατος, ο οποίος προσπάθησε να επιβάλει ορισµένες συνταγµατικές µεταρρυθµίσεις, αλλά χωρίς επιτυχία. Μετά την παραίτησή του, τον διαδέχτηκε ο Χρηστίδης. Σηµαντικό έργο αυτής της περιόδου είναι η ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδας, µε ελληνικά κεφάλαια. Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Όθωνα τερµατίστηκε µε την επανάσταση της 3ης Σεπτεµβρίου 1843, που υποχρέωσε το µονάρχη να παραχωρήσει Σύνταγµα και να αποδεχτεί τη θεσµοθέτηση κοινοβουλευτικών θεσµών. Το πρώτο ελληνικό Σύνταγµα, παρ' όλες τις αδυναµίες του, αποτέλεσε µεγάλη εθνική και λαϊκή κατάκτηση. Η Συνταγµατική Μοναρχία Η νέα περίοδος συνοδεύτηκε από αρκετές πολιτικές αλλαγές, µε σηµαντικότερη ίσως την απαλλαγή της χώρας από τους Βαυαρούς. Ο Όθωνας εξακολούθησε να συµπεριφέρεται ως απόλυτος µονάρχης, περιφρονώντας τις συνταγµατικές αρχές και παραβιάζοντας τις υποσχέσεις του της 3ης Σεπτεµβρίου. Στην ίδια περίοδο η πολιτική ζωή της χώρας κλυδωνιζόταν από συνεχείς κρίσεις µε πρωταγωνιστές τους αγγλόφιλους του Μαυροκορδάτου και τους γαλλόφιλους του Κωλέττη, ο οποίος ανέλαβε την πρωθυπουργία το διάστηµα Η στάση του βασιλιά σ' αυτή την κατάσταση χαρακτηρίζεται από παλινωδίες, προχειρότητα και καιροσκοπισµό, που, αντί να περιορίσουν, άνοιξαν την όρεξη στις ανταγωνιζόµενες για τον

44 έλεγχο της Ελλάδας Μεγάλες υνάµεις. Η πολιτική του αυτή ήταν φυσικό να οδηγήσει στην αντίδραση του λαού και των προοδευτικών του δυνάµεων, αλλά και στην αντίθεση των ίδιων των Μεγάλων υνάµεων, που τον αντιµετώπιζαν πάντοτε µε δυσπιστία και περιφρόνηση. εν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι ξένοι (και ιδιαίτερα οι Άγγλοι) βρέθηκαν σε άµεση αντίθεση µε τον Όθωνα (αναφέρουµε, για παράδειγµα, το ναυτικό αποκλεισµό του Πειραιά από τους Άγγλους το 1850 και τις αξιώσεις τους για υπέρογκη αποζηµίωση του αγγλοεβραίου Πατσίφικου, το σπίτι του οποίου είχε λεηλατηθεί πριν λίγα χρόνια από οµάδες Αθηναίων ο εκβιασµός τους τελικά οδήγησε σε υποχώρηση του Όθωνα και σε διεθνή ταπείνωση της χώρας). Υπήρχαν οπωσδήποτε και στιγµές εξάρσεων του βασιλιά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγµα τέτοιων εξάρσεων ήταν η στάση του στη διάρκεια του Κριµαϊκού πολέµου, οπότε και στράφηκε επίσηµα κατά της Αγγλίας και της Γαλλίας, οι οποίες κρατούσαν εχθρική στάση απέναντι στην ενίσχυση που παρείχε το ελληνικό κράτος στους επαναστατηµένους Έλληνες της τουρκοκρατούµενης Θεσσαλίας (η Τουρκία ήταν εχθρός της Ρωσίας και εποµένως σύµµαχος των Αγγλογάλλων). Η στάση του Όθωνα, ο οποίος ήθελε να αναλάβει εκστρατεία στη Θεσσαλία, οδήγησε στην ταπεινωτική αγγλογαλλική Κατοχή ( ) που επισώρευσε πολλά δεινά στον τόπο, ανάµεσα στα οποία περιλαµβάνεται και η τροµερή επιδηµία της χολέρας ( ). Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Όθωνα συνοδεύονται από ένταση της πολιτικής κρίσης. Η λαϊκή δυσαρέσκεια ογκώθηκε σταδιακά και ο Όθωνας αποτελούσε το στόχο όλων σχεδόν των πολιτικών µερίδων του τόπου. Ιδιαίτερο µίσος συγκέντρωνε η βασίλισσα Αµαλία, που µε τις επεµβάσεις στην πολιτική ζωή είχε αναδειχτεί σε ουσιαστικό ρυθµιστή των καταστάσεων. Στις 6 Σεπτεµβρίου 1861 έγινε αποτυχηµένη απόπειρα δολοφονίας κατά της Αµαλίας από κάποιο νεαρό διανοούµενο, ενώ στις αρχές Φεβρουαρίου 1862 ξέσπασε η εξέγερση του Ναυπλίου, που καταπνίχτηκε από τις πιστές στο θρόνο δυνάµεις. Μπροστά στη δυσαρέσκεια του λαού το βασιλικό ζεύγος αποφάσισε να κάνει περιοδείες στη χώρα για να ανακτήσει τη λαϊκή συµπάθεια. Οι περιοδείες αυτές απέδωσαν κάποια θετικά για το θρόνο αποτελέσµατα, διευκόλυναν όµως τις µυστικές δραστηριότητες των αντιπάλων του Όθωνα, που σχεδίαζαν πια την επαναστατική ανατροπή του. Στις 11 Οκτωβρίου 1862 εκδηλώθηκε αντιοθωνική επανάσταση στην Αθήνα, που βρήκε ένθερµη υποστήριξη από τα λαϊκά στρώµατα και το στρατό. Η τριµελής επαναστατική επιτροπή (Βούλγαρης - Κανάρης - Ρούφος) κήρυξε έκπτωτο τον Όθωνα και τη δυναστεία του και απαγόρευσε την αποβίβασή του στον Πειραιά (το βασιλικό ζεύγος επέστρεφε µε πλοίο από την περιοδεία του στη χώρα). Μετά από συµβουλές του περιβάλλοντός του, ο Όθωνας προτίµησε να µην πολώσει την κατάσταση (υπήρξε η σκέψη να καταφύγει στην Πελοπόννησο και να οργανώσει αντεπίθεση κατά των επαναστατών) και προτίµησε να αναχωρήσει από την Ελλάδα. Κατέφυγε στο Μόναχο και από κει στο Μπάµπεργκ της Βαυαρίας, όπου και πέθανε, 5 χρόνια µετά την εκθρόνισή του (η Αµαλία τον ακολούθησε στον τάφο το 1875) ραχµή Η δραχµή (πληθυντικός: δραχµές) είναι νοµισµατική µονάδα, η οποία χρησιµοποιήθηκε από τον αρχαίο ελληνικό κόσµο αλλά και από το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Όπως και πολλά νοµίσµατα της αρχαιότητας, έτσι και η δραχµή εκτός από νοµισµατική µονάδα αρχικά αποτέλεσε µονάδα µέτρησης βάρους. Ένα αργυρό τετράδραχµο, για παράδειγµα, ήταν νόµισµα αργυρό µε βάρος τεσσάρων δραχµώνη λέξη δραχµή προέρχεται από το ρήµα δράττω, που σηµαίνει αρπάζω (> δράττοµαι = πιάνω σφικτά). Στην αρχαιότητα, µία δραχµή ήταν ίση προς έξι οβολούς, νόµισµα το οποίο στην παλαιότερη µορφή του είχε σχήµα σιδερένιας ράβδου. Το πάχος του ήταν τόσο, ώστε η χούφτα ενός ανδρικού χεριού να µπορεί να πιάσει έξι από αυτούς. Έτσι εκ του δράττω (όσους οβολούς µπορούσε να αδράξει η παλάµη) προκύπτει η λέξη δραχµή. 3ο και 4ο νόµισµα Οι δύο όψεις των χρυσών νοµισµάτων του Γεωργίου Α των πέντε δέκα,είκοσι,πενήντα και εκατό δραχµών.

45 Οι δύο όψεις των αργυρών νοµισµάτων του Γεωργίου Α των πέντε, δύο και µιας δραχµής και των είκοσι λεπτών καθώς και το νικέλινο εικοσάλεπτο.. Ιστορικές πληροφορίες: Νικέλινο εικοσάλεπτο Γεώργιος Α Αναδυόµενη Σελήνη Στέµµα 1912 Νικέλινο Εικοσάλεπτο Κέρµα που βάσει του νόµου ΓΧΜΑ παραγγέλθηκε στον Παρισινό οίκο Compagnie Francaise de Metaux και κόπηκε από το 1912 έως το 1920 στο Νοµισµατοκοπείο του Παρισιού µαζί µε το δεκάλεπτο και το εικοσάλεπτο. Είναι νικέλινο (περιεκτικότητα 98% σε νικέλιο), φέρει στο κέντρο του οπή, έχει βάρος 3 γραµµάρια και διάµετρο 19 χιλιοστά. Η συγκεκριµένη έκδοση κόπηκε σε τεµάχια, συνολικά δε κόπηκαν τεµάχια αντί των προβλεποµένων

46 Εµπροσθότυπος: εξιά της οπής ο ελληνικός θυρεός, προς τα πάνω και αριστερά η επιγραφή «ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ» και κάτω το έτος κοπής. Οπισθότυπος: Πάνω από την οπή ο αριθµός 5, δεξιά της οπής η λέξη «ΛΕΠΤΑ» και κάτω της κλάδος ελιάς, αριστερά η αθηναϊκή γλαύκα επάνω σε κεκλιµένο αµφορέα Γεώργιος Α της Ελλάδας. Ο Χριστιανός - Γουλιέλµος - Φερδινάνδος - Αδόλφος - Γεώργιος, ευρύτερα γνωστός ως Γεώργιος Α, υπήρξε ο µακροβιότερος βασιλιάς της Ελλάδας, από το 1863 µέχρι το Ήταν ο δεύτερος κατά σειρά Βασιλιάς της νεότερης Ελλάδας µετά τον Όθωνα και αρχηγός νέου Βασιλικού Οίκου. Γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη στις 24 εκεµβρίου 1845 και ήταν ο δευτερότοκος γιος του πρίγκιπα και µετέπειτα Βασιλιά της ανίας Χριστιανού Θ, που ανήλθε στο θρόνο τον Νοέµβριο του ολοφονήθηκε στις 18 Μαρτίου 1913 (5 Μαρτίου µε το τότε ισχύον Ιουλιανό ηµερολόγιο) στη Θεσσαλονίκη.Μετά την "υποχρεωτική" (ιδίως των Βρετανών) εκδίωξη του Όθωνα από τον θρόνο της Ελλάδας, έπρεπε να βρεθεί νέος ηγεµόνας για τη χώρα. Αρχικά οι Έλληνες, υπό τις βρετανικές διπλωµατικές ίντριγκες, ήταν υπέρ του δευτερότοκου γιου της Βασίλισσας Βικτωρίας, Πρίγκιπα Αλφρέδου, αλλά οι Μεγάλες υνάµεις είχαν ήδη δεσµευτεί µε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1832 να µην ανέλθει στο θρόνο της Ελλάδας γόνος καµιάς δικής τους βασιλικής οικογένειας. Έτσι, υπό την πίεση των άλλων υνάµεων αποφασίστηκε να δοθεί ο θρόνος στον Γεώργιο, δευτερότοκο γιο του µετέπειτα (1863) Βασιλιά της ανίας Χριστιανού Θ, εκ του Οίκου των Σλέσβιχ - Χόλσταιν - Ζόντερµπουργκ Γκλύξµπουργκ (Schleswig-Holstein-Sonderburg- Glücksburg), συνολικού κλάδου του Οίκου του Ολδεµβούργου (Oldenburg). Ο νέος βασιλικός οίκος του Γεωργίου Α ήταν ο Βασιλικός Οίκος των Βασιλέων της Ελλάδας για τα επόµενα 111 χρόνια, από το 1863 έως την αλλαγή του πολιτεύµατος σε Προεδρευόµενη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία µε το δηµοψήφισµα του 1974.Κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στη Ρωσία, για να συναντήσει την αδελφή του Αυτοκράτειρα Μαρία Φεοντόροβνα, σύζυγο του Αυτοκράτορα Αλέξανδρου Γ της Ρωσίας, γνώρισε και παντρεύτηκε στις 27 Οκτωβρίου 1867 (Γρηγοριανό Ηµερολόγιο), στην Αγία Πετρούπολη, την δεκαεξάχρονη τότε Μεγάλη ούκισσα Όλγα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας, κατευθείαν απόγονο της Βυζαντινής Αυτοκράτειρας Ευφροσύνης ούκισσας Καµατερίνας (σύζυγο του Αλέξιου Γ των Αγγέλων). Oικογένεια Απέκτησαν τα εξής οκτώ παιδιά: Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α των Ελλήνων ( ) Πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας ( )

47 Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα της Ελλάδας ( ). Πρίγκιπας Νικόλαος της Ελλάδας ( ), πατέρας της Πριγκίπισσας Μαρίνας του Κέντ Πριγκίπισσα Μαρία της Ελλάδας ( ), ο σύζυγός της Μεγάλος ούκας Γεώργιος Μιχαήλοβιτς της Ρωσίας δολοφονήθηκε από τους Μπολσεβίκους το 1919, παντρεύτηκε ξανά το 1922, τον Ναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη Πριγκίπισσα Όλγα (1880). Πέθανε έξι µηνών Πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδας ( ), πατέρας του Πρίγκιπα Φιλίππου, ούκα του Εδιµβούργου Πρίγκιπας Χριστόφορος της Ελλάδας ( ) Επίσης, αδελφή του Γεωργίου ήταν η Βασίλισσα Αλεξάνδρα σύζυγος του Βασιλιά Εδουάρδου Ζ του Ηνωµένου Βασιλείου. Αρχή της εδηλωµένης Τον Ιούλιο του 1874, ο Χαρίλαος Τρικούπης αρθρογραφούσε βίαια κατά του Γεωργίου, υποστηρίζοντας ότι ο Γεώργιος κυβερνούσε προσωπικά µε διάφορες κυβερνήσεις µειοψηφίας της αρεσκείας του και η βασιλική εύνοια ήταν το απαραίτητο προσόν για την εξασφάλιση της εξουσίας. Ο Τρικούπης πρότεινε την καθιέρωση της Αρχής της εδηλωµένης, δηλαδή της αρχής εκείνης όπου ο Βασιλιάς διορίζει πρωθυπουργούς µόνον όσους διέθεταν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία δηλ. είχαν λάβει ψήφο εµπιστοσύνης από τη Βουλή. Η µεγάλη ευελιξία του Γεωργίου φάνηκε από τον τρόπο που αντέδρασε στην επίθεση. Μετά από µια παρατεταµένη κρίση λόγω αποκαλύψεων για δωροδοκίες υπουργών, κάλεσε τον Τρικούπη και έδωσε εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης και διακήρυξε την πρόθεσή του να εφαρµόζει την Αρχή της εδηλωµένης. ολοφονία Γεωργίου Α Στις 5 Μαρτίου 1913 ο Γεώργιος Α θέλοντας να επισκεφτεί για εθιµοτυπικούς λόγους τον Γερµανό ναύαρχο Γκόπφεν, κατέβηκε στην αποβάθρα του Λευκού Πύργου. Μαζί του ήταν και ο υπασπιστής του ταγµατάρχης Φραγκούδης. Στην συµβολή της οδού Β. Όλγας, ο Αλέξανδρος Σχινάς πλησίασε και από µικρή απόσταση πυροβόλησε καίρια τον Γεώργιο Α. Έπειτα προσπάθησε να πυροβολήσει και τον υπασπιστή του αλλά εκείνος πρόλαβε και τον αφόπλισε. Ο Σχινάς συνελήφθη από δυο χωροφύλακες που βρίσκονταν σ εκείνο το σηµείο. Ο τραυµατισµένος Γεώργιος µεταφέρθηκε εσπευσµένα στο «Παπάφειο Ίδρυµα», αλλά οι γιατροί δεν µπόρεσαν να του προσφέρουν καµία βοήθεια αφού ο Γεώργιος ήταν ήδη νεκρός. Αµέσως η πόλη τέθηκε σε κατάσταση επιφυλακής, τα καταστήµατα έκλεισαν κι άρχισαν οι καµπάνες των εκκλησιών να χτυπούν πένθιµα. Η σορός του Γεωργίου ταριχεύθηκε και για πολλές µέρες εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνηµα. Μεταφέρθηκε στον Πειραιά και στις 20 Μαρτίου κηδεύτηκε στο βασιλικό ανάκτορο στο Τατόι

48 1912 Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης Η 26η Οκτωβρίου αποτελεί την πλέον σηµαντική ηµέρα για τη Θεσσαλονίκη, καθώς είναι η γιορτή του πολιούχου της Αγίου ηµητρίου και συνδυάζεται µε την επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης, το 1912.Συνοπτικά θα παραθέσουµε τα παρακάτω ιστορικά γεγονότα: Η Θεσσαλονίκη που αλώθηκε από τους Οθωµανούς το 1430 µετά την κήρυξη του Α' Βαλκανικού είχε την ευκαιρία για να απελευθερωθεί.τον Οκτώβριου του 1912, µετά την κήρυξη του Α' Βαλκανικού πολέµου µε συµµάχους της Ελλάδας την Σερβία και την Βουλγαρία, εναντίον της καταρρέουσας Οθωµανικής αυτοκρατορίας, ο Ελληνικός στρατός εφορµώντας από τη Λάρισα Βόρεια, απελευθέρωσε την Ελασσόνα, την Κατερίνη, την Βέροια. Αρχηγός του Ελληνικού στρατού ο διάδοχος Κωνσταντίνος και Πρωθυπουργός ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, γνωρίζοντας ότι οι Βούλγαροι ήδη κατέλαβαν την Καβάλα και τις Σέρρες, θέλησε να προχωρήσει ο στρατός προς ανατολάς, προκειµένου να προλάβει την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ενώ η βασιλική οικογένεια επιθυµούσε να προχωρήσει ο στρατός βόρεια, προς απελευθέρωση του Μοναστηριού για να προλάβει τους Σέρβους που κατέβαιναν νότια. Ο Βενιζέλος, µε την διπλή ιδιότητα του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Εθνικής Αµύνης, ήρθε σε ρήξη µε το παλάτι και επέµεινε στην άποψή του, στέλνοντας τηλεγράφηµα στον αρχηγό του Στρατού Κωνσταντίνο να στραφεί ανατολικά προς Θεσσαλονίκη χωρίς να χάνει χρόνο. Πραγµατικά, ο Ελληνικός Στρατός, µετά την απελευθέρωση της Βέροιας, στις 20 Οκτωβρίου πολιορκεί την πόλη των Γιαννιτσών και κατορθώνει και διασπά το Τουρκικό µέτωπο και εισέρχεται στα Γιαννιτσά. Οι Τούρκοι, οπισθοχωρούν προς την Θεσσαλονίκη. Προκειµένου να καθυστερήσουν τον Ελληνικό στρατό, καταστρέφουν τις γέφυρες του Λουδία, του Αξιού και του Γαλλικού. Αγγελιοφόροι αναφέρουν ότι η ΙΙ Βουλγαρική µεραρχία βρίσκεται στην πεδιάδα του Λαγκαδά. Ο Αξιός τεράστιος και αδιάβατος. Τη νύχτα της 23ης προς 24η Οκτωβρίου οι Ελληνικές εµπροσθοφυλακές απελπίζονται καθ όσον η κατασκευή γέφυρας απαιτεί τουλάχιστον τρείς µέρες και υλικά δεν υπάρχουν. Η Θεσσαλονίκη κινδυνεύει να χαθεί διαπαντός. Σε µια κίνηση απόγνωσης, στρατιώτες απευθύνονται στα γύρω χωριά, τα Μάλγαρα, τα Κύµινα, τη Χαλάστρα και τη Σίνδο. Η ανταπόκριση των κατοίκων είναι άµεση. Χιλιάδες άνθρωποι προσφέρουν ότι ξύλινο υπάρχει στο σπίτι τους και στο βιός τους, τις βάρκες τους, τα ξύλινα βαρέλια, τις πόρτες από τα σπίτια τους, ακόµα και τις κάσες. ουλεύουν ασταµάτητα χιλιάδες κόσµου και στρατιωτών, άυπνοι και το πρωί της 24ης Οκτωβρίου η γέφυρα είναι έτοιµη. Η διάβαση των ποταµών κρατάει µέχρι το πρωί της 26ης Οκτωβρίου, και από το µεσηµέρι της ίδιας µέρας, οι προφυλακές της VII είναι ορατές πλέον από τους πανικόβλητους επιζήσαντες Τούρκους που βρισκόταν σε ακόµη αθλιότερη κατάσταση. Το απόγευµα της 26ης διάσπαρτες οµάδες της VII µπαίνουν στο Χαρµάνκιοϊ (Κορδελιό) και στα υψώµατα του Ευόσµου. Αντίθετα, η Ελληνική χωροφυλακή προωθείται και εισέρχεται από τη υτική πύλη στη Θεσσαλονίκη.

49 Η Βουλγαρική ΙΙ Μεραρχία βρίσκεται 4,5 χιλ. µακριά από το κέντρο της πόλης και στρατοπεδεύει τη νύχτα στην περιοχή του σηµερινού Τιτάν. Εν τω µεταξύ ο διοικητής της Θεσσαλονίκης, Ταξίµ Πασάς, διαπραγµατεύεται την παράδοση της πόλης στους Έλληνες, λέγοντας "από τους Έλληνες την πήραµε, στους Έλληνες θα την παραδώσουµε". Ο Κωνσταντίνος όµως απέρριψε δύο φορές τους όρους του Τούρκου αρχιστράτηγου Χασάν Ταξίν πασά µε αποτέλεσµα να χαθεί πολύτιµος χρόνος και να επίκειται η κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον βουλγαρικό στρατό. Τότε ο Βενιζέλος διέταξε τον Κωνσταντίνο να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη χωρίς καθυστέρηση, καθιστώντας τον µάλιστα προσωπικά υπεύθυνο για ενδεχόµενη απώλειά της. ιαπραγµατεύεται τους όρους παράδοσης και τελικά την νύχτα της 26ης προς 27η Οκτωβρίου υπογράφεται το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης. Την εποµένη, ο Ελληνικός στρατός εισέρχεται πανηγυρικά στην πόλη. Τελείται πανηγυρική δοξολογία στον ιερό ναό του Αγίου Μηνά. Είναι συγκλονιστικές οι µαρτυρίες ανθρώπων από την υποδοχή του στρατού. Η πόλη ανοίγει τις πύλες της στους απελευθερωτές. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης είναι η αρχή του οράµατος της µεγάλης Ελλάδας, όραµα που κατέληξε στην µεγαλύτερη τραγωδία του Ελληνισµού, στην Μικρασιατική καταστροφή. Το βράδυ λοιπόν της 26ης Οκτωβρίου απελευθερώθηκε η Πόλη µας, ηµέρα της γιορτής του πολιούχου και προστάτη της, Άγιου ηµητρίου. Ο Αγ. ηµήτριος έχει συνδέσει το όνοµά του µε την πόλη αυτή και τιµάται ως πολιούχος, καθ' όσον υπάρχουν µαρτυρίες από θαύµατα του Αγίου κατά την περίοδο της πολιορκίας της πόλης.πολύς κόσµος έβλεπε τον Άγιο ηµήτριο στα τείχη της. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΣΤΕΜΜΑ Με τη λέξη στέµµα (corona) στην Αστρονοµία είναι γνωστό το ανώτερο στρώµα της ατµόσφαιρας του Ηλίου ή άλλων άστρων. Τα στέµµατα αποτελούνται από πλάσµα και εκτείνονται εκατοµµύρια χιλιόµετρα στο διάστηµα. Το ηλιακό στέµµα φαίνεται ευκολότερα από την επιφάνεια της Γης κατά τη διάρκεια µιας ολικής εκλείψεως Ηλίου, καθώς και µε ένα ειδικό όργανο που ονοµάζεται στεµµατογράφος. Το στέµµα πήρε το όνοµά του από το βασιλικό στέµµα (κορώνα), καθώς φαίνεται να περιβάλλει τον «βασιλιά» του Ηλιακού Συστήµατος, τον `Ηλιο, σε µια ολική έκλειψη όπως το στέµµα το κεφάλι των βασιλέων.

50 Σε µία ολική έκλειψη ηλίου το ηλιακό στέµµα φαίνεται εύκολα µε γυµνό µάτι. Η πολύ µεγάλη θερµοκρασία του στέµµατος του προσδίνει ασυνήθιστα φασµατικά χαρακτηριστικά: τον 19ο αιώνα θεωρήθηκε ότι περιέχει ένα άγνωστο ως τότε στοιχείο της ύλης που πήρε το όνοµά του: «κορώνιο». Σήµερα γνωρίζουµε ότι οι φασµατικές γραµµές οφείλονται σε άτοµα σιδήρου µε υψηλό βαθµό ιονισµού (Fe-XIV, 13 φορές ιονισµένο σίδηρο), κάτι που υποδηλώνει θερµοκρασία µεγαλύτερη από 1 εκατοµµύριο βαθµούς[1]. Το φως του στέµµατος προέρχεται από τρεις κύριες πηγές. Αυτές αντιστοιχούν στις εξής οπτικές συνιστώσες του: 1 Το K-στέµµα (το K από τη γερµανική λέξη kontinuierlich = συνεχής/-ές) δηµιουργείται από ηλιακό φως που σκεδάζεται από ελεύθερα ηλεκτρόνια. Η Πλάτυνση Doppler των ανακλώµενων φασµατικών γραµµών απορροφήσεως τις καθιστά αδιόρατες, δίνοντας ένα συνεχές φάσµα χωρίς γραµµές απορροφήσεως. 2 Το F-στέµµα (το F για τον Φραουνχόφερ) δηµιουργείται από ηλιακό φως που ανακλάται από σωµατίδια σκόνης και περιέχει τις γραµµές απορροφήσεως του Φραουνχόφερ που υπάρχουν και στο απλό ηλιακό φως. Το F-στέµµα εκτείνεται µε συνεχή τρόπο µέχρι τον διαπλανητικό χώρο, όπου αποκαλείται ζωδιακό φως. 3 Το E-στέµµα (το E από τη λέξη emission = εκποµπή) οφείλεται σε φασµατικές γραµµές εκποµπής, παραγόµενες από ιόντα που είναι παρόντα στο στεµµατικό πλάσµα. Μπορεί να παρατηρείται σε ευρείες ή απαγορευµένες φασµατικές γραµµές εκποµπής και παρέχει τις περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τη χηµική σύσταση του στέµµατος[2]. Αναδυόµενη Σελήνη

51 Ένα σπάνιο αρχαίο ελληνικό νόµισµα αποκαλύπτει µια (σπανιότατη) έκλειψη που έγινε πριν από χρόνια και ήταν ορατή στην τότε συριακή Αντιόχεια. Ήταν 17 Ιανουαρίου 121 π.χ. Ακριβώς πριν από χρόνια συµβαίνει ένα σπάνιο αστρονοµικό φαινόµενο: Έκλειψη του ία από τη Σελήνη. Λίγο αργότερα -περίπου το 120 π.χ.- κυκλοφορεί ένα αργυρό τετράδραχµο που εµφανίζεται για µία φορά µόνο στην Ιστορία της αρχαίας Συρίας και εξαφανίζεται. Στη µία πλευρά του νοµίσµατος απεικονίζεται ο Μακεδόνας βασιλιάς της περιοχής Αντίοχος Η Γρυπός (αυτός που έχει γαµψή µύτη), που ανήκε στη δυναστεία των Σελευκιδών, επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην άλλη πλευρά ο ίας ηµίγυµνος κρατά σκήπτρο στο δεξί του χέρι και στο αριστερό ένα αστέρι (συνήθως κρατά µία νίκη), ενώ πάνω από το κεφάλι του εµφανίζεται η ηµισέληνος. Ποια σχέση µπορεί να έχουν τα δύο γεγονότα; Την απάντηση δίνει ο καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Oυίνσδορ στον Καναδά Ρόµπερτ Γουάιρ. «Έκανα ορισµένους υπολογισµούς για να διαπιστώσω τι µπορεί να ήταν ορατό στον ουρανό της Αντιόχειας, της πρωτεύουσας των Σελευκιδών (σ.σ.: και λίκνο του ελληνικού πολιτισµού στην περιοχή της Μέσης Ανατολής) εκείνη την εποχή και βρήκα κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία», εξηγεί ο επιστήµονας κλασικών σπουδών που ενδιαφέρεται για τα αστρονοµικά φαινόµενα και παρουσίασε τα αποτελέσµατα των ερευνών του στην ετήσια εκδήλωση του Αµερικανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου. «Στις 17 Ιανουαρίου το 121 π.χ. οι κάτοικοι της πόλης είδαν την έκλειψη, από τον δίσκο της Σελήνης, του ία, ενός από τους πλέον λαµπρούς πλανήτες και ορατού δια γυµνού οφθαλµού από την αρχαιότητα. Την ίδια εποχή ο ίας βρισκόταν στον αστερισµό του Καρκίνου, ο οποίος είναι πολύ σηµαντικός αστερισµός. Αυτό σήµαινε πως ένας σπουδαίος βασιλιάς θα αναλάµβανε την εξουσία ή θα γεννιόταν στη Συρία, καθώς οι αρχαίοι αστρολόγοι πίστευαν πως ο Καρκίνος κυβερνά το συγκεκριµένο κοµµάτι του κόσµου». Την εποχή που ο Αντίοχος Η σκότωσε τη δεσποτική µητέρα του Κλεοπάτρα Θεά, η οποία στο µεταξύ είχε συµβάλει στον θάνατο του άλλου της γιου, Σελεύκου Ε Φιλοµήτορος, ο οποίος µε τη σειρά του είχε επιχειρήσει να αναλάβει µόνος του τη διακυβέρνηση του κράτους συνέβαιναν κι άλλα στον νυχτερινό ουρανό της αρχαίας Συρίας. «Παρατήρησα ότι συνέβησαν κι άλλες εκλείψεις την ίδια εποχή», λέει ο καθηγητής - ερευνητής Ρόµπερτ Γουάιρ. «Μέσα στην ίδια χρονιά έγινε και δεύτερη έκλειψη του ία ενώ µια εβδοµάδα µετά την πρώτη έγινε και έκλειψη της Αφροδίτης που επίσης θεωρείται πολύ καλός οιωνός. Ίσως ο Αντίοχος Η αισθάνθηκε πως οι θεοί είναι επιτέλους µε το µέρος του, καθώς η έκλειψη ειδικά του ία θεωρείται πολύ θετικό σηµάδι για τους βασιλείς. Το εντυπωσιακό είναι πως ουδείς ξαναχρησιµοποίησε τη συγκεκριµένη εικονογραφία. Το εν λόγω νόµισµα κυκλοφόρησε σε µία κοπή και δεν επανήλθε στην κυκλοφορία», καταλήγει. Η Σελάνα ή Σελήνη ήταν ελληνική θεά, κυρία της σεληνιακής ψυχής Το όνοµά της ετυµολογείται από το σέλας (φως). Στην Ελληνική µυθολογία και Ελληνική Εθνική Θρησκεία η Σελήνη, ή Μην (από τη σεληνιακή µηνολόγηση) ή Πασιφάη (στη Λακωνία), είναι τιτανική οντότητα, Κατά την Θεογονία του Ησιόδου η Σελήνη είναι κόρη του Υπερίωνα και της Θείας και αδελφή της Hούς (Αυγής), και του Ηλίου, ο οποίος τη φωτίζει αιώνια λόγω της αδελφότητάς τους. Απεικονίζεται συνήθως ως θηλυκή µορφή µε µία ηµισέληνο ως στέµµα και έφιππη ή οδηγώντας άρµα µε φτερωτούς ίππους. Άλλοτε οι περιγραφές την θέλουν να οδηγεί µια αγέλη βοών και το ηµισεληνιακό της στέµµα συσχετισµένο µε τα κέρατα του ταύρου. ιασχίζει κυκλοτερώς τον ουρανό όµοια µε τον αδελφό της, πάνω σε άρµα που σέρνουν δύο ηµίονοι, ίπποι ή ταύροι, κατά το ένα µέρος τους λευκοί και κατά το άλλο µαύροι, αλληγορία του ότι µόνο η µία πλευρά της σεληνιακής επιφάνειας φωτίζεται από το ηλιακό φως. Σύµφωνα µε διάφορες τοπικές παραδόσεις, έσµιξε µε τον Αέρα µε τον οποίο και γέννησε µία µόνο θυγατέρα, τη ρόσο, µε τον Θεό ία (σύµφωνα µε την αττική παράδοση) από τον οποίο γέννησε την Πανδία (εκ του πανδίος, δηλ. πανθειοτάτη), µε τον Θεό Πάνα (σύµφωνα µε την αρκαδική λατρεία της επί του Λυκαίου όρους), µε τον θνητό Ενδυµίωνα µε τον οποίο γέννησε 50 κόρες, όσοι και οι σεληνιακοί µήνες της κάθε Ολυµπιάδας και, τέλος, µε τον αδελφό της Ήλιο (µια παράδοση της ύστερης αρχαιότητας που διασώζει ο Κόιντος ο Σµυρναίος). Συµβολισµοί Στο θεολογικό και συµβολικό επίπεδο, η Θεά Σελήνη αποτελεί τη θηλυκή αρχή της δηµιουργίας του Κόσµου, καθώς και την πόρτα προς την απόκρυφη φύση της ανθρωπότητος και του Σύµπαντος, προς εκείνο δηλαδή που µένει άφατο στην συνηθισµένη θέαση της Φύσεως. Υπό αυτή την έννοια θεωρείται ότι στοιχειώνει άµεσα το φαντασιακό και το υποσυνείδητο. Αποτελεί επίσης η Σελήνη τη σελασφόρο εικόνα του κυκλικού χρόνου, είναι δηλαδή µία µικρογραφία της ροής του παντός. Οι άπειρες νέες σελήνες συµβολίζουν τα άπειρα χρονικά σηµεία του κάθε πέρατος που αυτοµάτως σηµατοδοτεί µία νέα αρχή. Η σκοτεινή σελήνη επιτρέπει σε όλες τις ενέργειες να κατακαθίσουν και να ηρεµήσουν. Το Σύµπαν απεκδύεται το πολλοστό νεκρό παλαιό και ξεκινάει ξανά, φορώντας επάνω του το επίσης πολλοστό επόµενο νέο. Ο ίδιος κύκλος µε τα ανθρώπινα γυναικεία έµµηνα και ο ίδιος συµβολισµός.

52 Οι άπειρες πανσέληνοι από την άλλη, συµβολίζουν τα άπειρα χρονικά σηµεία της κορύφωσης των ενεργειών στο συµπαντικό µάξιµουµ. Στην αθηναϊκή της λατρεία τής προσέφεραν σπονδές καθαρού ύδατος και µικρούς άρτους σε σχήµα ηµισελήνου (σελήνιοι πλακούντες). Ιερό χρώµα της το ασηµένιο και το λευκό, και ιερό της µέταλλο ο άργυρος. Είναι η πρώτη και η µόνη σεληνιακή Θεά στην αρχαιότερη ποίηση. Τα επίθετα που της αποδίδονται είναι Αίγλη, Πασιφάη, Μήνη και Φοίβη. Με την εξέλιξη της µυθολογίας και άλλες Θεές συσχετίσθηκαν µε τη Σελήνη, όπως η Εκάτη, η Άρτεµις, και η Ήρα. Σύµβολα Τα σύµβολα της Σελήνης ήταν ο χρυσός, κυρίως όµως ο άργυρος, τα κέρατα ος, ο σεληνιακός µηνίσκος, ο τροχός, ο δίσκος κ.ά. Ιερά ζώα της Σελήνης θεωρούνταν ο σκύλος, ο λέων (παράδοση του µύθου του λέοντος της Νεµέας), το βόδι και ο πετεινός, που φέρονταν να εµφανίζονται ως ακόλουθοι της Σελήνης στο πέρασµά της κατά τη νύχτα και το λυκαυγές. Σηµειώνεται ότι ο Σεληνιακός µηνίσκος αποτέλεσε ιδιαίτερο σύµβολο της πόλης του Βυζαντίου στη Κωνσταντινούπολη το οποίο και υιοθετήθηκε στη συνέχεια από την Οθωµανική Αυτοκρατορία και δι αυτής µεταδόθηκε σε όλους τους µουσουλµάνους όπου και φέρεται σήµερα σε πολλές εθνικές σηµαίες, εθνόσηµα και αραβικά βασιλικά σύµβολα. Επίσης τα σύµβολα της Σελήνης έχουν υιοθετηθεί στην χριστιανική αγιογραφία είτε ως διακοσµητικά στοιχεία χώρου, είτε και ως σύµβολα Αγίων όπως π.χ. στην αγιογραφία της Αγίας Αικατερίνης, των Ευαγγελιστών κ.λπ. 3η ενέργεια: ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ : ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΩ ΙΚΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ: Αγαπητό µου ηµερολόγιο, 7 Μαρτίου 1838 Χθες το µεσηµέρι καθώς γυρνούσα στο σπίτι έχοντας σχολάσει από το σχολείο,είδα στο πεζοδρόµιο κάτι να γυαλίζει. Από περιέργεια έσκυψα και το µάζεψα. Ήταν ένα ασηµένιο νόµισµα. Αφού το περιεργάστηκα για αρκετή ώρα,κατάλαβα µετά βίας,λόγω της σκουριάς η οποία είχε καλύψει ένα µεγάλο µέρος του,ότι πρόκειται για ένα φοινικικό νόµισµα,λόγω της επιγραφής "φοίνιξ" πάνω σε αυτό. Το νόµισµα αυτό µου προκάλεσε ταυτόχρονα εντύπωση και προβληµατισµό,έτσι παρακινούµενος από την δίψα µου για πληροφορίες,έτρεξα γρήγορα σπίτι. Όταν οι γονείς µου το είδαν,έµειναν έκπληκτοι και µε παρότρυναν να µπω στο διαδίκτυο για περαιτέρω πληροφορίες.εκεί πληροφορήθηκα ότι ο φοίνικας αποτελείται από εννέα µέρη καθαρού αργύρου και ένα µέρος χαλκού,µε το όνοµα του να προέρχεται από το πουλί φοίνικας. Στη µία όψη του νοµίσµατος εµφανίζεται ο µυθολογικός φοίνικας µε το σήµα του σταυρού πάνω από το κεφάλι του, δεξιά του ηλιακές ακτίνες και η κυκλική επιγραφή «Ελληνική Πολιτεία» και από την άλλη φέρει, µεταξύ κλαδιών ελιάς και δάφνης, την κυκλική επιγραφή «Κυβερνήτης Ι. Α. Καποδίστριας» την χρονολογία και την κουκουβάγια σαν παράσταση. Κυκλοφόρησε σε υποδιαιρέσεις του ενός, πέντε, δέκα, και είκοσι λεπτών, ενώ πέντε Φοίνικες αντιστοιχούσαν σε µία Αιγίδα. Τα πρώτα νοµίσµατα ήταν χάλκινα και έγιναν από τον χαλκό που επέδωσε το λιώσιµο των παλιών κανονιών. Όταν τα πήραν στα χέρια τους οι πληρεξούσιοι στη συνέλευση του Άργους συγκινήθηκαν, δάκρυσαν και αγκαλιάστηκαν. Αυτό δείχνει την ανάγκη κοπής νοµίσµατος που είχαν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής,µε τον φοίνικα να αποτελεί διευκόλυνση των οικονοµικών τους σχέσεων.είχε πλέον νυχτώσει,η αυριανή µέρα,µιας και δεν είχαµε σχολείο,θα ήταν µια ευκαιρία να διευρύνω τις γνώσεις µου πάνω σ' αυτό το θέµα. Την επόµενη µέρα µε το που ξύπνησα,πήγα στην τοπική βιβλιοθήκη όπου βρήκα ένα βιβλίο το οποίο περιείχε πολύτιµες πληροφορίες για τα νοµίσµατα. Μέσα από την ανάγνωσή του έµαθα συνταρακτικές πληροφορίες για το φοινικικό νόµισµα. Το πολύτιµο αυτό νόµισµα συµβολίζει την αναγέννηση του ελληνικού κράτους από την τέφρα του.η έλλειψη σε ασήµι όµως είχε ως αποτέλεσµα ο φοίνικας να κοπεί σε περιορισµένο αριθµό ( νοµίσµατα).το νόµισµα αυτό έχει µέχρι και σήµερα αντικειµενική αξία.θα µπορούσα να διαβάζω για πολλές ώρες ακόµα,µα µε το διάβασµα ξεχάστηκα και έπρεπε να φύγω καθώς έκλεινε και η βιβλιοθήκη.η αναζήτηση µου ήταν µια άκρως ενδιαφέρουσα εµπειρία η οποία αναζωπύρωσε το εθνικό µου αίσθηµα και µε έκανε να ταξιδέψω σε µια εποχή της οποίας οι δυσκολίες δεν διαφέρουν και τόσο

53 από αυτές που αντιµετωπίζουµε την σηµερινή εποχή. Με έκανε επίσης να νιώθω ότι αυτό που είχα στα χέρια µου ήταν κάτι τόσο µικρό µα και ταυτόχρονα τόσο πολύτιµο,µια ακατέργαστη πολιτιστική κληρονοµιά. Κωνσταντίνος ιδασκάλου Αγαπητό µου ηµερολόγιο, 6 Ιανουαρίου 1832 Σήµερα κατά την συνηθισµένη επιστροφή µου στο σπίτι µετά την ολοκλήρωση του σχολείου κάτι γυαλιστερό µου τράβηξε την προσοχή στο πεζοδρόµιο και αµέσως έσπευσα να δω τι είναι! Ήταν ένα συλλεκτικό φοινικικό νόµισµα όχι ιδιαίτερης αξίας µόλις πέντε λεπτών. Καθώς λοιπόν το κοιτούσα, προσπαθούσα να καταλάβω την απεικόνιση στην µία όψη του µιας και ήταν τόσο σκουριασµένο που µόλις και µετα βίας µπορούσες να ξεχωρίσεις το παραµικρό. Το πήγα σπίτι και µαζί µε όλη την οικογένεια αρχίζαµε να το εξετάζουµε για να <<αποκρυπτογραφησουµε>> αυτήν την απεικόνιση. Μετά από µερικά λεπτά ο πατέρας µου ως πιο σπουδαγµένος έδωσε την λύση! Το νόµισµα αυτό αποτελούνταν από εννέα µέρη καθαρού αργύρου και ένα µέρος χαλκού και απεικόνιζε έναν φοίνικα ένα πουλί το οποίο έχει την ιδιότητα να αναγεννιέται από τις τέφρες του. Αυτό το σύµβολο είχε ένα βαθύ νόηµα, ότι όπως ο φοίνικας αναγεννιέται από τις τέφρες του έτσι και η Ελλάδα θα καταφέρει να ξεπεράσει τις δυσκολίες της και ναι αναγεννηθεί. Το σύµβολο αυτό λειτουργούσε σαν ένα <<σπρώξιµο>> στους πολίτες να συνεχίσουν να προσπαθούν και να αγωνίζονται για την πατρίδα τους. Μιας και αυτό το νόµισµα απασχόλησε ιδιαίτερα εµένα και την οικογένεια µου σκέφτηκα να κάνω µερικές αναδροµές σε βιβλία του παρελθόντος και να µάθω περισσότερα γι αυτό. Κατά την περιήγηση µου σε βιβλία της εποχής ανακάλυψα ότι ο φοίνικας αφορούσε κυρίως εγχώριες συναλλαγές και χωρίς να έχει τα αντίστοιχα κεφάλαια. Αυτός ήταν ο λόγος της σύντοµης <<θητείας>> του και της αντικατάστασης του από την δραχµή. Πραγµατικά αυτό το τυχαίο γεγονός µου έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψω σε µια δύσκολη για την Ελλάδα εποχή και να καταλάβω ότι υπάρχει πάντα µια ελπίδα για ενα λαό αρκεί να προσπαθεί µε συλλογικότητα να ξεπεράσει τις δυσκολίες του! Επιπλέον µου έδωσε την ελπίδα ότιη Ελλάδα µπορει να περάσει όλες τις δυσκολιές που θα εµφανιστούν αρκεί να καταφέρει να έχει το ίδιο πνεύµα και ενότητα ώστε να ανακάµψει και να επικρατήσει ξανά η ηρεµία στις καρδιές όλων των πολιτών και η χώρα να επανέλθει στο µεγαλείο το οποίο βρισκόταν τα προγενέστερα χρόνια! Αγαπητό µου ηµερολόγιο, 28 εκεµβρίου 1988 Τριαντάφυλλος Αθαναηλίδης Χθες µου συνέβη ένα περιστατικό το οποίο θα µου µείνει βαθιά χαραγµένο µέσα µου,διότι µου προκάλεσε πρωτόγνωρα συναισθήµατα Καθώς γυρνούσα στο σπίτι αργά το απόγευµα, κάτι ξαφνικά έλαµψε λίγα µέτρα µπροστά µου, γεµάτος από περιέργεια το σήκωσα και το κράτησα στα χέρια µου για να το παρατηρήσω. Ήταν ένα παλιοκαιρισµένο νόµισµα το οποίο ήταν σκουριασµένο από την µια του όψη, αλλά όχι σε τόσο µεγάλο βαθµό ώστε να µην µπορέσεις να αναγνωρίσεις τι απεικονίζει και ήταν φτιαγµένο από νικέλιο. Στο κέντρο του είχε µια κυκλική οπή, στην µπροστινή του όψη έγραφε την ένδειξη των πέντε λεπτών καθώς και ένα κλαδί ελιάς και µια αθηναϊκή γλαύκα. Όταν συνέχισα να το παρατηρώ για λίγο ακόµα κατάλαβα πως επρόκειτο για ένα νικέλινο εικοσάλεπτο, που το είχε δηµιουργήσει ο Γεώργιος Α βασιλιάς της Ελλάδας όταν ήρθε στην χώρα µας µε σκοπό να κυβερνήσει, και για το οποίο πολλές φορές έχουν κάνει αναφορά οι καθηγητές µας στο σχολείο. Έπειτα το γύρισα και παρατήρησα την άλλη του όψη, όπου έγραφε µε µεγάλα γράµµατα < Βασίλειο της Ελλάδας> καθώς και το έτος κοπής Μόλις είδα αυτήν την ηµεροµηνία, κατευθείαν ήρθε στο µυαλό µου ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη και δεν είναι άλλο από την απελευθέρωση της πόλης µου, της Θεσσαλονίκης και ένα ρίγος διαπέρασε το σώµα µου. Στην συνέχεια ένιωσα µια τεράστια ευγνωµοσύνη για όλους τους προγόνους µας, οι οποίοι θυσίασαν και την ζωή τους για να αποκτήσουµε εµείς µελλοντικά την ελευθερία µας. Συγκλονισµένος και τροµερά κουρασµένος από όσα συνέβησαν αυτήν την απροσδόκητη µέρα, λαχταρώντας έτρεξα να ξεκουραστώ στο κρεβάτι µου. υστυχώς όµως δεν µπορούσα να κοιµηθώ, το µυαλό µου ταξίδευε σε άλλες εποχές µε αφορµή φυσικά το νόµισµα που τυχαία απέκτησα. Αφού βασανιστικά πέρασε η νύχτα, την άλλη µέρα το πρωί αφού δεν είχαµε σχολείο, πάσχισα να βρω και άλλες πληροφορίες για αυτό το ιστορικό γεγονός της απελευθέρωσης της πόλης µου. Είχα τόσο πολύ παρασυρθεί από τον καταιγισµό των πληροφοριών που ανακάλυψα που δεν αντιλήφθηκα πότε έφτασε η ώρα για φαγητό. Πραγµατικά, εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο µε τον οποίο ένα µικρό νόµισµα µε έκανε να νιώσω µια πληθώρα τέτοιων όµορφων συναισθηµάτων και πάνω από όλα µου υπενθύµισε σηµαντικές και ένδοξες ιστορικές στιγµές που συνέβησαν, στο όχι και τόσο µακρινό παρελθόν της χώρας µας. Κροµµύδας Ζαφείρης

54 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, 7 Φεβρουαρίου 1830 Προχθές το βράδυ,όταν είχα πάει µαζί µε τους γονείς µου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης για κάτι αγορές,καθώς περνούσαµε από το ιστορικό µνηµείο της Καµάρας διέκρινα ένα γυαλιστερό αντικείµενο. Αµέσως µόλις το είδα,µου κίνησε τη περιέργεια να δω τι λογής πράγµα είναι.έτσι και έγινε,το σήκωσα από το έδαφος και αντιλήφθηκα ότι ήταν ένα νόµισµα. ιαισθάνθηκα ένα ρίγος να περνάει από µέσα µου και δεν ήξερα το λόγο που γινόταν αυτό.οι γονείς µου αποσβολωµένοι από την ανακάλυψη µου ήταν περίεργοι να µάθουν από ποια εποχή ήταν αυτό το νόµισµα.καθ' όλη τη διαδροµή λοιπόν,όλοι ήµασταν σκεπτόµενοι για το τι επρόκειτο να ήταν αυτό.μόλις φθάσαµε στην οικία µας,έτρεξα κατευθείαν στο δωµάτιό µου και άνοιξα τις εγκυκλοπαίδειες και το διαδίκτυο για να βρω από ποια εποχή προερχόταν αυτό το νόµισµα.αυτό το νόµισµα ήταν περίεργο γιατί από τη µία όψη,στο κέντρο του είχε ένα πουλί µε ανοιχτά τα φτερά του και να κάθεται σε ένα πράγµα που περισσότερο έµοιαζε µε φωλιά.πάνω ακριβώς από το ράµφος του υπήρχε ένας σταυρός και λίγο δεξιά του µία µπάλα.προφανώς θα ήταν ο ήλιος και περιτυλιγόταν από µία ονοµασία : <<ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ>>.Από την άλλη µεριά πάλι,υπήρχαν δάφνες ελιάς και ο αριθµός είκοσι.μου πήρε ατελείωτες ώρες ώστε να βρω και να βγάλω ένα συµπέρασµα:ότι αυτό ήταν ένα νικέλινο νόµισµα το οποίο είχε κόψει ο Γεώργιος Α ο οποίος ήταν βασιλιάς της Ελλάδας όταν είχε έρθει για να διοικήσει την Ελλάδα εξού και το πουλί στο νόµισµα,το οποίο µαρτυρά την Αναγέννηση αυτής.η µία ανακάλυψη ερχόταν µετά από την άλλη και διαπίστωσα πως οι κάτοικοι της Ελλάδας χρησιµοποιούνταν ως µέσο συναλλαγής για τις εγχώριες αγοραπωλησίες.ευχαριστώ την ανακάλυψή µου γιατί χάρη σ' αυτό έκανα ιστορικές αναδροµές στο παρελθόν και µε έκανε να νιώσω περήφανος που η καταγωγή µου είναι από την Ελλάδα,γιατί η ιστορία της χώρας αυτής είναι πραγµατικά ότι καλύτερο υπάρχει!αν δεν είχα µαθήµατα να κάνω για το σχολείο µου,πραγµατικά θα καθόµουν ολόκληρες νύχτες ώστε να διαβάζω αυτά τα ενδιαφέρον γεγονότα.η Ελλάδα ως χώρα έχει απίστευτη κληρονοµία και οι καθηγητές µας,µάς κάνουν συχ να περιγραφή στα ιστορικά δρώµενα της πατρίδας µας. 2η ΟΜΑ Α: ΡΟΛΟΪ ΧΑΛΑΖΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ: : Αγκαλλίου, Αραµπατζή, Γιώτα, Εµµανουηλίδου (Χαλαζίας και ρολόι κεριού) 1η ενέργεια: ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΜΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΣΕ ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ: ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑ ΑΣ ΣΕ ΕΙ ΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ %B1%CE%BC%CE%BC%CE%B7-2%CE%B7-%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B4%CE%B1- %CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B9- %CF%87%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%B6%CE%B9%CE%B1/edit

55 2η ενέργεια: ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: Oι δύo όψεις τραπεζoγραµµατίoυ των 100 δραχµών, διαστάσεων 9,5x18,5 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1921, της 10ης έκδoσης της Εθνικής. Στη µία πλευρά φέρει τoν τίτλo της Τράπεζας, την κεφαλή τoυ Γεωργίoυ Σταύρoυ και τo θυρεό, στην άλλη τoν Παρθενώνα και τον τίτλο στα γαλλικά Ιστορικές πληροφορίες: Γεώργιος Σταύρος Παρθενώνας Λατινική νοµισµατική Ένωση Εθνική Τράπεζα

56 Γεώργιος Σταύρου Ο Γεώργιος Σταύρου ( ), υπήρξε ευεργέτης, µέλος της Φιλικής Εταιρείας και τραπεζίτης, µε πεδίο σταδιοδροµίας εντός και εκτός του ελληνικού χώρου. Βιογραφία Ήταν ο γιος του Ιωάννη Σταύρου, έµπορου από τα Ιωάννινα, ο οποίος ήταν και υπεύθυνος επί των οικονοµικών του Αλή Πασά. Τη σταδιοδροµία του την ξεκίνησε στη Βιέννη την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα, συνεχίζοντας την εµπορική δραστηριότητα του πατέρα του. Σε ηλικία 27 ετών έγινε µέλος της «φιλόµουσου εταιρείας» Βιέννης. Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και ενίσχυσε την Επανάσταση µε αποστολές πολεµοφοδίων, προώθηση του φιλελληνισµού και µε επαφές µε άλλους παράγοντες της Επανάστασης µεταξύ των οποίων και µε τον Καποδίστρια. Το 1824 άφησε τις επιχειρήσεις του και από την Πίζα ήλθε στην Ελλάδα για να συµµετάσχει στον αγώνα. Αρχικά πήγε στην υπό βρετανική διοίκηση Ζάκυνθο εφοδιασµένος µε συστατική επιστολή του µητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνατίου. Από εκεί πέρασε στην Πελοπόννησο και στο Ναύπλιο όπου συνεργάστηκε µε τον Γεώργιο Κουντουριώτη µέχρι το τέλος της Επανάστασης αναλαµβάνοντας διάφορες διπλωµατικές και πολιτικοστρατιωτικές αποστολές. Έλαβε µέρος ως πληρεξούσιος στην Γ' Εθνοσυνέλευση Ερµιόνης (Ιανουάριος - Μάρτιος 1827), στην Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας (Μάιος 1827) και στην Ε' Εθνοσυνέλευση 1832 (αναφέρεται ως Πληρεξούσιος Ηπείρου). Στα πρακτικά αναγράφεται ως Γ. Σταύρου ή Γ. Σταύρος. Φηµιζόταν για την εντιµότητά του και το σεβασµό του προς τη δηµόσια περιουσία και γι' αυτό ο Καποδίστριας του ανέθεσε υψηλά αξιώµατα στο νέο κράτος. Με τη σύσταση του ελληνικού κράτους συνέβαλε στην κατά το δυνατόν αυτοδύναµη και σύµφωνα µε τις ευρωπαϊκές αντιλήψεις της εποχής οικονοµικής συγκρότησης της χώρας. Υπήρξε ιδρυτής και πρώτος διευθυντής, επί διακυβέρνησης Καποδίστρια, της Εθνικής Χρηµατιστικής Τράπεζας, του πρώτου χρηµατοπιστωτικού ιδρύµατος του Κράτους. Στα ευεργετήµατα του Γεωργίου Σταύρου περιλαµβάνεται η ίδρυση και χρηµατοδότηση νοσοκοµείων, γηροκοµείων, οικοτροφείων, βιβλιοθηκών, µοναστηρίων κλπ πριν και µετά την απελευθέρωση. Σε µεγάλο βαθµό συνέβαλε στην ίδρυση του Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα στην Αθήνα, αξιοποιώντας κληροδότηµα του Ηπειρώτη ευεργέτη Γεωργίου Χατζηκώνστα (Ιωάννινα 1753-Μόσχα 1845). Βοήθησε επίσης µεµονωµένα άτοµα, φτωχούς, χήρες και ορφανά αγωνιστών των Αθηνών και της Ηπείρου. Ιδιαίτερα ευεργετήθηκε η ιδιαίτερη πατρίδα του, τα Ιωάννινα ενώ εξακολουθούσε να είναι υπό τουρκοκρατία. Παρθενώνας Ο Παρθενώνας, ναός χτισµένος προς τιµήν της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας, υπήρξε το αποτέλεσµα της συνεργασίας σηµαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα µέσα του 5ου π.χ. αιώνα. Η εποχή της κατασκευής του συνταυτίζεται µε τα φιλόδοξα επεκτατικά σχέδια της Αθήνας και της πολιτικής κύρους που ακολούθησε έναντι των συµµάχων της κατά την περίοδο της αθηναϊκής ηγεµονίας.

57 Το µνηµείο Κάτοψη του Παρθενώνα Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαµπρότερο µνηµείο της Αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθµού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.χ. στα Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσµος περατώθηκε το 433/2 π.χ. Σύµφωνα µε τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσµου. Είναι ένας από τους λίγους ολοµάρµαρους ελληνικούς ναούς και ο µόνος δωρικός µε ανάγλυφες όλες του τις µετόπες. Πολλά τµήµατα του γλυπτού διακόσµου, του επιστυλίου και των φατνωµάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσµο µε κόκκινο, µπλε και χρυσό χρώµα. Χρησιµοποιήθηκε πεντελικό µάρµαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο... Το πτερό είχε 8 κίονες κατά πλάτος και 17 κατά µήκος. Η τοποθέτηση των κιόνων είναι ασυνήθιστα πυκνή µε αναλογία διαµέτρου κίονα και µετακιόνιου διαστήµατος 1:2,25 (πρβλ. την αναλογία 1: 2,32 στο ναό του ία στην Ολυµπία και 1:2,65 στο ναό της Αφαίας στην Αίγινα). Στις στενές πλευρές υπήρχε και δεύτερη σειρά 6 κιόνων που δηµιουργούσε την ψευδαίσθηση δίπτερου ναού. Μια άλλη ιδιοµορφία ήταν η ύπαρξη ζωφόρου που περιέτρεχε το σηκό σε όλο του το µήκος και αποτελεί ίσως την πιο φανερή από τις ιωνικές επιδράσεις. Οι µετόπες της ανατολικής πλευράς απεικονίζουν τη Γιγαντοµαχία. Στην δυτική παριστάνεται Αµαζονοµαχία, στη νότια Κενταυροµαχία και στη βόρεια σκηνές από τον Τρωικό πόλεµο. Η ζωφόρος απεικονίζει την ποµπή των Παναθηναίων, την πιο µεγάλη θρησκευτική γιορτή των Αθηνών. Είχε 160 µέτρα µήκος και σχεδόν ένα µέτρο πλάτος. Υπάρχουν ενδείξεις πως η ζωφόρος ολοκληρώθηκε αφού οι λίθοι που την αποτελούσαν είχαν υψωθεί στο κτίριο. Αν και η ζωφόρος λαξεύθηκε από ένα µεγάλο αριθµό τεχνιτών, το συνολικό σχέδιο είχε εκπονηθεί από ένα µόνο καλλιτέχνη. Το όνοµα αυτό δεν είναι γνωστό αλλά υποθέτουµε πως είναι ο Φειδίας ή ένας από τους µαθητές του. Το θέµα της ζωφόρου είναι πρωτοποριακό, γιατί δεν διηγείται ένα µυθολογικό αλλά ένα πραγµατικό γεγονός. Είναι η στιγµή της ποµπής και της παράδοσης του πέπλου από τον λαό της Αθήνας στη προστάτιδα θεά Αθηνά. Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου φαίνεται η ετοιµασία στον Κεραµεικό. Στην ανατολική πλευρά, όπου ήταν και η είσοδος του ναού παριστάνονταν η Αθηνά, ο Ζευς, η Ήρα και άλλοι θεοί, που ήρθαν να πάρουν µέρος στην ποµπή και ανάµεσά τους εµφανίζεται παιδί που παραδίνει στον ιερέα τον πέπλο. Την σύνταξη, την πορεία και το τέρµα εκπροσωπούν 400 µορφές ανθρώπων και θεών, 200 µορφές ζώων, όπως πρόβατα, βόδια και άλογα. Η µεγάλη ποικιλία των παρισταµένων, η θελκτική σεµνότητα των παρθένων, η ελεύθερη και αβίαστη στάση των συνδιαλεγοµένων ανδρών, η ζωηρότητα των αλόγων, η δύναµη των δυστροπούντων βοδιών και τέλος η χάρη όλων των µορφών και των κινήσεων καθιστούν τη ζωφόρο, όχι µόνο αυθεντική ταινία της θρησκευτικής ποµπής των Παναθηναίων και διαρκές µνηµείο της δόξας των Αθηνών αλλά και αριστουργηµατικό έργο του µεγάλου καλλιτέχνη του Παρθενώνα. Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου, που απεικονίζονται οι σκηνές προετοιµασίας, υπάρχει µία πλάκα, στην οποία υπάρχει µόνο ένας άνθρωπος και ένα άλογο. Τα χαρακτηριστικά τους είναι εξαιρετικά λεπτοµερή και πιστεύεται ότι η πλάκα αυτή είναι έργο του ίδιου του Φειδία. Στη βόρεια πλευρά παρουσιάζονται µορφές όπως οι αποβάτες, οι µουσικοί, οι σκαφηφόροι, οι θαλλοφόροι, οι κανηφόροι και οι υδριαφόροι. Στο ανατολικό αέτωµα, πάνω από την είσοδο, παρουσιάζονταν η γέννηση της Αθηνάς. Στο δυτικό αέτωµα, αυτό που ήταν ορατό από τα Προπύλαια, βρισκόταν η διαµάχη Αθηνάς και Ποσειδώνα για την κατοχή της αττικής γης. Η Αθηνά πρόσφερε το δέντρο της ελιάς και ο Ποσειδώνας έκανε να αναβλύσει θαλασσινό νερό από τον βράχο. Άνθρωποι και θεοί αποφάσισαν πως η Αθηνά είχε κάνει το καλύτερο δώρο και έτσι έγινε αυτή η προστάτιδα θεά της πόλης. Στο εσωτερικό υπήρχε δίτονη (διώροφη) δωρική κιονοστοιχία σχήµατος «Π», που δηµιουργούσε ένα υπερώο, από το οποίο οι επισκέπτες µπορούσαν να θαυµάσουν από διάφορα σηµεία το χρυσελεφάντινο άγαλµα της Αθηνάς. Στον οπισθόδοµο φυλασσόταν ο θησαυρός, δηλαδή τα πολύτιµα αφιερώµατα της Αθηνάς. Η οροφή του στηριζόταν σε τέσσερις ιωνικούς κίονες. Η στέγη ολόκληρου του ναού, µαζί µε τους στρωτήρες, τους καλυπτήρες και τα ακροκέραµα, ήταν µαρµάρινη, αλλά στηριζόταν σε µεγάλες ξύλινες δοκούς.

58 Παρθενώνας, δυτική πλευρά Ο Παρθενώνας παρουσιάζει τέλεια αρµονικές αναλογίες µέχρι την παραµικρή του λεπτοµέρεια µολονότι ο ναός αυτός ήταν µεγαλύτερος από τους άλλους δωρικούς ναούς της εποχής του (µε 8x17 κίονες, αντί για 6x13 που συνηθίζονταν τον 5ο αι. π.χ.), οι αναλογίες του ήταν τόσο αρµονικές, ώστε να του προσδίδουν εκπληκτική οµοιογένεια µορφής, µνηµειώδη µεγαλοπρέπεια και πρωτοφανή χάρη σε σύγκριση µε τους πιο βαρείς δωρικούς προκατόχους του. Στη φήµη του ναού συνέτειναν και οι ασύλληπτες εκλεπτύνσεις, οι αδιόρατες αποκλίσεις από την κατακόρυφο και την οριζόντια κατεύθυνση και οι αρµονικές αναλογίες. Ο στυλοβάτης παρουσίαζε ελαφρά τυµπανοειδή καµπύλωση, οι ραδινοί κίονες απέκλιναν από την κατακόρυφο προς το κέντρο του ναού και η συνολική σχεδίαση ήταν πυραµιδοειδής. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχανόταν µία κίνηση προς τα µέσα και προς τα πάνω που µετέτρεπε τον Παρθενώνα σε ένα παλλόµενο οργανικό σύνολο. Η ένταση των κιόνων (ένα ανεπαίσθητο «φούσκωµα» στο µεσαίο τµήµα τους) απέδιδε οπτικά το γεγονός ότι οι κίονες σήκωναν µεγάλο βάρος. Οι αναρίθµητες αυτές λεπτότητες σχεδιάστηκαν µε µεγαλοφυή τρόπο και εκτελέστηκαν µε απαράµιλλη µαθηµατική ακρίβεια. Ο Παρθενώνας στην ιστορία Λίγο-πολύ η ιστορική πορεία του Παρθενώνα ακολουθεί εκείνη της Ακρόπολης ως σύνολο, αν και οι περισσότερες µαρτυρίες επικεντρώνεται στο επιβλητικό κεντρικό µνηµείο. Ναός της Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη αναφέρεται ήδη από τον Όµηρο τον 8ο αι. π.χ. Ο παλιότερος αρχαιολογικά βεβαιωµένος ναός είναι ένας πώρινος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, του οποίου τα θεµέλια βρέθηκαν ανάµεσα στο Ερέχθειο και το µεταγενέστερο Παρθενώνα και είναι σήµερα σκεπασµένα. Αυτός ο ναός χρονολογείται το αργότερο γύρω στο 525 π.χ. Υπάρχει όµως και η άποψη ότι τότε επισκευάστηκε µόνο η ανωδοµή του και ότι τα ίδια τα θεµέλια ανήκουν σε πρωιµότερη φάση, γύρω στο 570 π.χ. Αυτός ο ναός καταστράφηκε το 480 π.χ. από τους Πέρσες. Το 454 π.χ. µας πληροφορούν όµως οι πηγές ότι µεταφέρθηκε στο σηκό αυτού του ναού το ταµείο της Αθηναϊκής Συµµαχίας από τη ήλο, άρα θα πρέπει να ήταν επισκευασµένος και να λειτουργούσε. Το οριστικό τέλος αυτού του ναού δεν είναι γνωστό. Αναφορές στις πηγές ερµηνεύονται ως ενδείξεις ότι ήταν ακόµα σε χρήση το 406/5 π.χ. Ο Παυσανίας πάντως δεν τον αναφέρει στην περιγραφή του της Ακρόπολης το 2ο αι. µ.χ. Ο Παρθενώνας διατηρήθηκε άθικτος έως και τους Μακεδονικούς χρόνους. Αντίθετα, µάλιστα, µετά τον Γρανικό, στον Παρθενώνα αναρτήθηκαν ως τρόπαια χρυσές ασπίδες, λάφυρα της νίκης του Αλέξανδρου. Οι πρώτες καταστροφές έγιναν επί Λάχαρη, τον οποίο όρισε τύραννο των Αθηνών ο Κάσσανδρος, σύµφωνα µε την αφήγηση του Παυσανία. Αυτός απέσπασε τις ασπίδες από τον Παρθενώνα, το χρυσάφι και τα κοσµήµατα από το χρυσελεφάντινο άγαλµα της Αθηνάς. Καταστροφές υπέστη και ο οπισθόδοµος του ναού, όταν τον χρησιµοποίησε ως προσωπικό του κατάλυµµα ο ηµήτριος ο Πολιορκητής. Στους Ρωµαϊκούς χρόνους δεν καταγράφονται αλλαγές στον Παρθενώνα, που συνεχίζει να διατηρεί αναλλοίωτη τη φυσιογνωµία και την αίγλη του ακόµη και στους µεταχριστιανικούς αιώνες, παρόλο που επί εποχής Ιουστινιανού η ποµπή των Παναθηναίων δεν ανέβαινε πια στον Παρθενώνα και είχε χαθεί πλέον κάθε λατρεία δηµόσια ή ιδιωτική σύµφωνα µε το Λατίνο ρήτορα Κλαύδιο Μαµερτίνο του 4ου αιώνα. Στους Βυζαντινούς χρόνους -αν και γλύτωσε ο Παρθενώνας την καταστροφή από τα διατάγµατα του Θεοδόσιου Β'- έγινε η πρώτη µετατροπή του ναού σε χριστιανική εκκλησία της Αγίας Σοφίας, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού. Στον πρόναο προστέθηκε η αψίδα του ιερού. Από αυτές τις µετατροπές αυτές το σύµφωνα µε τον Burnouf- δεν είχαν µείνει παρά λείψανα τοιχογραφιών και λιγοστά επιγραφικά χαράγµατα στους τοίχους και τους κίονες. Επί Φραγκοκρατίας ο περί τον Παρθενώνα χώρος γίνεται τόπος ενδιαίτησης του πρώτου Φράγκου άρχοντα των Αθηνών, Όθωνα Ντελαρός, ενώ η Ακρόπολη γίνεται η έδρα της φραγκικής βαρωνίας και το κέντρο του ιστορικού βίου της πόλης, σε σηµείο που η Αθήνα είναι γνωστή πλέον ως Castellum Athenarum. Ο Παρθενώνας

59 αποδίδεται στη Ρωµαϊκή εκκλησία και γίνεται ναός Λατινικός, τιµώµενος στο όνοµα της Θεοτόκου. Στη Νοτιοδυτική γωνία προστέθηκε ένα κωδωνοστάσιο, που επί Τουρκοκρατίας έγινε µιναρές. Επί Ενετοκρατίας δεν παρατηρήθηκαν και δεν καταγράφτηκαν αλλαγές στο µνηµείο. Από τις αφηγήσεις µεταγενέστερων περιηγητών, όπως ο Ιταλός νοτάριος Νικόλαος Μαρτόνης που επισκέφθηκε την Ακρόπολη το 1395 ή ο Κυριακός ο Αγκωνίτης που ταξίδεψε το 1436 στην Αθήνα, έχουµε δύο περιγραφές του χριστιανικού Παρθενώνα. Ο πρώτος εκφραστής της µεσαιωνικής ιδεολογίας απορεί πως είναι δυνατόν να έχει χτιστεί ένα τόσο µεγάλο κτήριο ενώ ο δεύτερος, εκπρόσωπος της Ιταλικής Αναγέννησης, επικεντρώνεται στην οµορφιά των αρχαίων µνηµείων. Επί Τουρκοκρατίας η Ακρόπολη έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1458, οπότε και την επισκέφθηκε ο Μωάµεθ Β ο Πορθητής. Ο ιερός βράχος έµεινε πλέον γνωστός µε το όνοµα Ατίνα Καλεσί, δηλαδή φρούριο των Αθηνών. Κατά τον 17ο αιώνα ο Παρθενώνας είναι πλέον τζαµί και έχει µιναρέ, που καταστράφηκε το Τζαµί, ωστόσο που δεν πληρούσε τις προδιαγραφές της ισλαµικής θρησκείας και για αυτό δεν έγινε ποτέ λατρευτικό τέµενος των Μωαµεθανών. Κατά την εκστρατεία του Φραγκίσκου Μοροζίνη κατά των Αθηνών το 1687, ο Παρθενώνας υπέστη και το µεγαλύτερο πλήγµα το βράδυ της 16ης Σεπτεµβρίου, όταν οβίδα τίναξε την πυριτιδαποθήκη που είχε εγκαταστήσει ο Αλή αγάς, διοικητής του φρουρίου στον ναό. Το µεγαλύτερο τµήµα του ναού προς την ανατολική του πλευρά κατέρρευσε. Έκτοτε και µέχρι να παραδοθεί το µνηµείο στην αρχαιολογία λεηλατήθηκε συστηµατικά κυρίως από τον Λόρδο Έλγιν, ενώ υπέστη σηµαντικές καταστροφές κατά την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 και την πολιορκία του βράχου από τον Κιουταχή Μπέη. Η παγκοσµιότητα του µνηµείου Ο Παρθενώνας πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο. Σύµφωνα µε το Κέντρο για την παγκόσµια Κληρονοµιά της UNESCO, ο Παρθενώνας ως τµήµα του ευρύτερου µνηµειακού συµπλέγµατος έχει συµπεριληφθεί στον κατάλογο των µνηµείων της παγκόσµιας πολιτισµικής κληρονοµιάς από τις 11 Σεπτεµβρίου Ωστόσο, δεν είναι η τυπική πρόσθεση σε έναν κατάλογο εκείνη που κάνει τον Παρθενώνα τµήµα της πολιτισµικής κληρονοµιάς. Ως υλικό εγχείρηµα είναι η πλέον αξιόπιστη µαρτυρία ενός προηγµένου τεχνολογικά και αισθητικά πολιτισµού, που λίγο-πολύ έχει επηρεάσει σηµαντικά την ανάπτυξη του σύγχρονου -"δυτικού", όπως αποκαλείται κόσµου. Λατινική Νοµισµατική Ένωση Λατινική Νοµισµατική Ένωση Η Λατινική Νοµισµατική Ένωση (ΛΝΕ) ιδρύθηκε τον 19ο αιώνα, σε µια προσπάθεια για ενοποίηση πολλών ευρωπαϊκών νοµισµάτων σε ένα ενιαίο νόµισµα που θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί σε όλα τα κράτη µέλη σε µια εποχή που τα περισσότερα εθνικά νοµίσµατα εξακολουθούσαν να είναι άµεσα συνδεδεµένα µε τον χρυσό και τον άργυρο. Ιδρύθηκε το 1865 και διαλύθηκε το Ιστορικό Το 1865, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ελβετία ιδρύουν την Ένωση και συµφωνούν να αλλάξουν τα εθνικά τους νοµίσµατα σε ένα πρότυπο σύµφωνα µε το οποίο κάθε νοµισµατική µονάδα του κάθε κράτους θα ισούται µε 4,5 γραµµάρια αργύρου ή 0, γραµµάρια χρυσού και θα είναι ελεύθερα ανταλλάξιµα. Ουσιαστικά δηλαδή οριζόταν µία σταθερή σχέση µεταξύ χρυσού και αργύρου µε αναλογία 15,5 προς 1 µέσα στους κόλπους της ένωσης. Οι ισοτιµίες µεταξύ των νοµισµάτων της κάθε χώρας ήταν 1:1. Αργότερα προσχωρήσαν στην ένωση η Ισπανία και η Ελλάδα το 1868, και η Ρουµανία, η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Βενεζουέλα, η Σερβία, το Μαυροβούνιο, το Σαν Μαρίνο και το Παπικό κράτος το Το 1904 οι ανικές υτικές Ινδίες επίσης υιοθέτησαν αυτό το πρότυπο, παρόλο πού δεν είχαν επίσηµα ενσωµατωθεί στη ΛΝΕ.

60 Ένα σηµαντικό πρόβληµα της ΛΝΕ ήταν ότι παρέλειψε να θέσει εκτός νόµου την εκτύπωση χαρτονοµισµάτων µε βάση το διµεταλλικό νόµισµα. Μια αδυναµία που εκµεταλλεύθηκε η Γαλλία και η Ιταλία, που µε τυπωµένα χαρτονοµίσµατα χρηµατοδοτούσαν δικές τους δαπάνες, "αναγκάζοντας τα άλλα µέλη της Ένωσης να φέρουν µέρος του κόστους της δηµοσιονοµικής σπατάλης, εκδίδοντας χαρτονοµίσµατα µε βάση το νόµισµά τους" [1]. Η Ελλάδα προκάλεσε επίσης προβλήµατα. Οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις, ανταποκρίθηκαν στην χρονίως αδύναµης οικονοµία της χώρας, µειώνοντας την ποσότητα του χρυσού στα ελληνικά νοµίσµατα της, υποτιµώντας έτσι το εθνικό νόµισµα σε σχέση µε εκείνο των άλλων κρατών µελών στην Ένωση και κατά παράβαση της αρχικής συµφωνίας. Η Ελλάδα αποβλήθηκε επισήµως από τη Λατινική Νοµισµατική Ένωση το 1908 και επανεντάχθηκε το [2] Λόγω των διακυµάνσεων της ισοτιµίας του χρυσού και του αργύρου σε παγκόσµιο επίπεδο, την έναρξη του πρώτου παγκοσµίου πολέµου και την πολιτική αναταραχή στις αρχές του εικοστού αιώνα, η Λατινική Νοµισµατική Ένωση εκ των πραγµάτων αδρανοποιήθηκε την δεκαετία του '20, έως ότου διαλύθηκε και επίσηµα το 1927 Εθνική Τράπεζα Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (ETE) είναι η µεγαλύτερη τράπεζα της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1841 από τον Γεώργιο Σταύρου, από τα Ιωάννινα, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος διευθυντής της. Είναι µέλος της Αγοράς Παραγώγων του Χρηµατιστηρίου Αθηνών από ιδρύσεώς της και έχει άδεια ειδικού διαπραγµατευτή τύπου Α. Είναι διαφορετική από την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ είχε το εκδοτικό προνόµιο χαρτονοµισµάτων στην Ελλάδα ως το Η µετοχή της διαπραγµατεύεται στο Χρηµατιστήριο Αθηνών και στο Χρηµατιστήριο της Νέας Υόρκης. Το ίκτυό της στην Ελλάδα αριθµεί περισσότερα από 528 Καταστήµατα και πάνω από 1383 ΑΤΜ. Ιστορία Βασιλικό ιάταγµα -Ίδρυση Εθνικής Τράπεζας 1841 ΕΥΤΕΡΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: Oι δύo όψεις τραπεζoγραµµατίoυ των 1000 δραχµών, διαστάσεων 11x21 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1922 για να αντικαταστήσει τα κoµµένα στα δύo τραπεζoγραµµάτια τoυ αναγκαστικoύ δανείoυ. Για τo λόγo αυτό φέρει πάνω στo θυρεό την επισήµανση «ΝΕOΝ». Στη µία όψη έχει παράσταση της θεάς ήµητρας πoυ στηρίζεται σε άρoτρo και κρατά δέσµη στάχεων, στη δε άλλη τo Ναό τoυ Επικoυρείoυ Απόλλωνoς στη Φιγάλεια (Βάσσες). O τίτλoς στην όψη αυτή δεν είναι γαλλικός, αφoύ έχει διαλυθεί η Λατινική Νoµισµατική Ένωση.

61 Ιστορικές πληροφορίες: Αναγκαστικό εσωτερικό δάνειο Θεά ήµητρα Ναός Επικουρείου Απόλλωνα στη Φιγάλεια

62 Αναγκαστικό εσωτερικό δάνειο Στις αρχές του 1922 οι οικονοµικοί πόροι της Ελλάδας είχαν εξαντληθεί από το πόλεµο. Η χρηµατοδότηση της Μικρασιατικής Εκστρατείας βρισκόταν σε κίνδυνο. Ήταν η περίοδος που οι Τούρκοι υπό τον Κεµάλ Ατατούρκ άρχισαν να έχουν το πάνω χέρι στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η περιοδεία του πρωθυπουργού ηµητρίου Γούναρη ( ) και του Υπουργού Εξωτερικών Γεωργίου Μπαλτατζή ( ) στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τη σύναψη δανείου δεν καρποφόρησε. Σε µία ύστατη προσπάθεια, στις 11 Φεβρουαρίου 1922 ο Γούναρης συµφώνησε µε οµάδα άγγλων κεφαλαιούχων για δάνειο ύψους δραχµών, που όµως δεν εκταµιεύτηκε ποτέ. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, στις 21 Φεβρουαρίου, ο Γούναρης έσπευσε να ενηµερώσει τους στενούς συνεργάτες του σχετικά µε την αποτυχία του ταξιδιού του στην Ευρώπη. Τους τόνισε ότι η χώρα χρειαζόταν επειγόντως πόρους, που δεν µπορούσαν να προέλθουν από τη χρονοβόρο διαδικασία της αύξησης της φορολογίας ή των δασµών. Μόλις ολοκληρώθηκε η ενηµέρωση, έµεινε µόνος στο πρωθυπουργικό γραφείο µε τον Υπουργό Οικονοµικών και Επισιτισµού Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη ( ). Σύµφωνα µε τον βιογράφο του, Αλέξανδρο Οικονόµου, ο Πρωτοπαπαδάκης σηκώθηκε από τη θέση του και απευθυνόµενος στον Γούναρη του είπε: «ηµητράκη, τα ηύρα τα λεπτά». Ο Γούναρης έµεινεν εµβρόντητος και τον εκοίταζε µε ολάνοιχτα µάτια, χωρίς να αρθρώνη λέξιν. Ο Πρωτοπαπαδάκης, αντί άλλης εξηγήσεως, έβγαλε από το πορτοφόλι του εν εκατοντάδραχµον χαρτονόµισµα, το έκοψε εις δύο και επέδειξε τα τεµάχια κρατών αυτά προ των εκστατικών οφθαλµών του φίλου του. Ο Γούναρης δεν εκαταλάβαινε τι συµβαίνει. Ενόµισα πως τρελλάθηκε, έλεγε κατόπιν. Αφού, λοιπόν, ο Πρωτοπαπαδάκης απήλαυσε το θέαµα, το οποίο παρείχε ο φίλος του, αποφάσισε να του εξηγήση το σχέδιόν του. Πλήρης θαυµασµού ο Γούναρης δια την ευφυά και απλουστάτην επινόησιν προσεπάθησεν εν τούτοις να εύρη κάθε πιθανήν αντίρρησιν διά την ορθότητα της εφαρµογής της. Και ηύρε, ως έλεγε, πολλάς, αλλ ουδεµία ηδύνατο να σταθή προ των επιχειρηµάτων του Πρωτοπαπαδάκη. Απεδέχθη λοιπόν πλήρως το σχέδιόν του. Αµφότεροι ετήρησαν απόλυτον εχεµύθεια». Επρόκειτο για ένα είδος εσωτερικού αναγκαστικού δανεισµού, µε το πρωτότυπο µέτρο της διχοτόµησης του νοµίσµατος, της δραχµής εν προκειµένω. Ένα µήνα αργότερα, στις 21 Μαρτίου 1922, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, µιλώντας από το βήµα της Βουλής για τον προϋπολογισµό του , αποκάλυψε το σχέδιό του για τη σύναψη αναγκαστικού εσωτερικού δανείου, επαναλαµβάνοντας την παράσταση που είχε δώσει ένα µήνα νωρίτερα ενώπιον του πρωθυπουργού ηµητρίου Γούναρη. Έβγαλε από την τσέπη του ένα χαρτονόµισµα και το επέδειξε στη Βουλή λέγοντας: «Ιδού κύριοι, έν εκατοντάδραχµον. Προς τα δεξιά είναι η εικών του Γεωργίου Σταύρου, προς τα αριστερά το Βασιλικόν Στέµµα. Ευθύς ως το νοµοσχέδιον ψηφισθή θα διχοτοµήσω το εκατοντάδραχµον (ο κύριος υπουργός βγάζει από το χαρτοφυλάκιόν του µίαν ψαλλίδα γραφείου και προ της εκθάµβου Βουλής κόπτει εις δύο το εις χείρας του χαρτονόµισµα). Και το τεµάχιον το φέρον την εικόνα του Γ. Σταύρου θα εξακολουθήση κυκλοφορούν ως νόµισµα 50 δραχµών, το δε έτερο ήµισυ-αφού το στέµµα-θα αποτελή οµολογίαν 50 δραχµών». ΗΜΗΤΡΑ

63 ήµητρα ( ηµήτηρ στην αρχ. ελλ.), στην ελληνική µυθολογία, ήταν η ιδεατή ανθρωπόµορφη θεότητα της καλλιέργειας δηλαδή της γεωργίας, αλλά και της ελεύθερης βλάστησης, του εδάφους και της γονιµότητας αυτού συνέπεια των οποίων ήταν να θεωρείται και προστάτιδα του γάµου και της µητρότητας των ανθρώπων. Ήταν Ολύµπια (κύρια) θεότητα. Η Γέννηση της ήµητρας Η ήµητρα ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Αδερφή της Ήρας, της Εστίας, του ία και του Ποσειδώνα. Η γέννηση της ακολούθησε την ίδια µοίρα µε των αδερφών της. Ο Κρόνος κατάπινε τα παιδιά τους µόλις γεννιόντουσαν από φόβο µην του πάρουν το θρόνο. Η Ρέα µην αντέχοντας άλλο να χάνει τα παιδιά της, βοήθησε τον µικρότερο, τον ία, να εκθρονίσει τον Κρόνο µε ένα τέχνασµα και να ελευθερώσει τα αδέρφια του από την κοιλιά του πατέρα τους. Οι έρωτες της ήµητρας Η ήµητρα ήταν θεά που δεν ήταν γνωστή για τους έρωτες της. Ήταν απόµακρη και ακατάδεκτη, γι αυτό και οι εραστές της ήταν ολιγάριθµοι. Πρώτοι διεκδικητές της υπήρξαν τα αδέρφια της. Πρώτος ο ίας, µεταµορφώθηκε σε ταύρο για να ζευγαρώσει µαζί της. Μετανιωµένος για την πράξη του ευνούχισε ένα κριάρι και άφησε τα όργανά του στην αγκαλιά της ήµητρας ως ένδειξη µεταµέλειας. Εκείνη δέχτηκε τη συγγνώµη του και µερικούς µήνες µετά γέννησε τη µονάκριβη κόρη τηςπερσεφόνη. Ακολούθησε ο έρωτας του Ποσειδώνα για τη θεά. Η ήµητρα για να γλυτώσει από την πολιορκία του µεταµορφώθηκε σε φοράδα και κρύφτηκε ανάµεσα στα βασιλικά κοπάδια του Όκνιου, γιου του Απόλλωνα. Μόλις ο Ποσειδώνας το αντιλήφθηκε µεταµορφώθηκε σε άλογο και κατάφερε τελικά να ζευγαρώσει µαζί της. Καρποί αυτής της συνεύρεσης ήταν µία κόρη, η έσποινα, το όνοµα της οποίας δεν έπρεπε ποτέ να προφέρεται, και ένα άλογο µε φτερά και µαύρη χαίτη, ο Αρίων. Η οργή της ήµητρας για τον βιασµό της από τον Ποσειδώνα, της έδωσε το προσωνύµιο Ερινύα. Ο ίας για να την κατευνάσει έστειλε τις Νύµφες να την λούσουν στον ποταµό Λάδωνα, παίρνοντας έτσι το όνοµα Λουσία. Σύµβολα της ήµητρας Σύµβολα της ήµητρας ήταν οι γερανοί, το στάχυ, ο νάρκισσος, η µυρτιά και ο κρόκος. Οι µέλισσες θεωρούντο ιέρειες της και στις θυσίες προς τιµήν της προσέφεραν ταύρους, µοσχάρια και µέλι Ναός Επικουρείου Απόλλωνα στη Φιγάλεια Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλείας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν µια επιδηµία πανώλης. Ο ναός υψώνεται επιβλητικά στα µέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά µεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλµ. νότια της Ανδρίτσαινας και 11 χλµ. βορειοανατολικά των Περιβολίων. Ο ναός ανεγέρθηκε το δεύτερο µισό του 5ου αιώνα π.χ. ( π.χ;) και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το µνηµείο αυτό µε την πανανθρώπινη σηµασία και συνάµα ένα από τα καλύτερα σωζόµενα της κλασικής αρχαιότητας ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που περιλήφθηκε στα Μνηµεία Παγκόσµιας Κληρονοµιάς της Ουνέσκο το Τµήµα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.

64 Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας που τον επισκέφθηκε, θαµπώθηκε από την οµορφιά του και τον κατέταξε δεύτερο µετά της Τεγέας σε κάλλος και αρµονία. Ο ναός ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους κλασικούς ναούς της αρχαιότητας γιατί δεν εµφανίζει ανατολικοµεσηµβρινό προσανατολισµό αλλά είναι κατασκευασµένος µε διεύθυνση από βορά προς νότο λόγω οικονοµίας του χώρου ή για λατρευτικούς λόγους που συνδέονται µε τις παραδόσεις των Αρκάδων µιας και άλλοι ναοί της περιοχής φέρουν ίδιο προσανατολισµόο ναός συνδυάζει αρχαϊκά, κλασικά και παραδοσιακά αρκαδικά χαρακτηριστικά. Έτσι προσφέρει ένα ελκυστικό µείγµα του παλιού και του νέου, του αγροτικού και του εκλεπτυσµένου. Η επιµήκης περίπτερη δοµή (39,87x16,13 µέτρα) είναι κατασκευασµένη κυρίως από γκρίζο ασβεστόλιθο τοπικής προέλευσης. Η εξωτερική κιονοστοιχία του εξάστηλου ναού ακολουθεί έναν εξαιρετικά αυστηρό δωρικό ρυθµό (οι µετόπες δεν είναι λαξευµένες). Όµως στο εσωτερικό, έξοχης ποιότητας γλυπτική συνταιριάζεται µε έναν πιο περίτεχνο αρχιτεκτονικό ρυθµό. Το εµπρόσθιο τµήµα του πρόναου και του οπισθόδοµου µε δύο κίονες εν παραστάσει (in antis) αναδιατυπώνουν το δωρικό ρυθµό. Χαρακτηρίζεται λοιπόν ως ναός δωρικός, δίστυλος εν παραστάσει περίπτερος. Αντιθέτως στον σηκό µια σειρά εντοιχισµένων ιωνικών κιόνων στέκονται απέναντι σε χαµηλούς τοίχους στήριξης. Στο νότιο τµήµα όπου βρίσκεται το άδυτο, οι δύο τελευταίοι ιωνικοί κίονες του σηκού στέκονται στο µακρινό άκρο λοξών τοίχων, ενώ ανάµεσά τους βρίσκεται ένας κορινθιακός κίονας, µόνος στο κέντρο του ναού. Το κιονόκρανο του κίονα αυτού αποτελεί «το αρχαιότερο σωζόµενο δείγµα και θεωρείται πρότυπο για όλα τα "Κορινθιακά" µνηµεία του ελληνικού, ρωµαϊκού και µεταγενέστερων πολιτισµών» [2]. Η διακόσµηση είναι αξιοσηµείωτη ειδικά λόγω των διαφορετικών υλικών που χρησιµοποιούνται: οι τοίχοι, οι βάσεις και οι κίονες είναι από ασβεστόλιθο, τα ιωνικά κιονόκρανα και το κορινθιακό κιονόκρανο είναι από µάρµαρο ολιανών όπως και οι λαξευτές µετόπες της εξωτερικής ζωφόρου του κυρίως ναού, οι βάσεις της ιωνικής ζωφόρου στο εσωτερικό του τεµένους, τα ερείσµατα και τα κεραµίδια της οροφής Ανασκαφές Ο ναός παρέµεινε σε χρήση κατά τα ελληνιστικά και ρωµαϊκά χρόνια όπως φαίνεται από τις επιδιορθώσεις που δεχόταν η κεραµοσκεπή. Με την κατάρρευση της στέγης λόγω της φθοράς των ξύλινων δοκαριών της επήλθε η πρώτη σηµαντική καταστροφή. Η ανθρώπινη επέµβαση ήταν ένας άλλος φθοροποιός παράγοντας. Το 1765 ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς το 1765 από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher. Το 1812 διενεργήθηκαν οι πρώτες συστηµατικές ανασκαφές από τους: J. Foster, C. R. Cockerell, K. H. von Hallerstein, G. Gropius, J. Linckh, O. M. Stackerlberg, και P. O. Brondsted και έφεραν στο φως τις πλάκες της ζωφόρου και το κορινθιακό κιονόκρανο[1]. Τα ευρήµατα µεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο, µε τη συγκατάθεση του Βελή πασά, που είχε δωροδοκηθεί για το σκοπό αυτό. Το 1814 η ζωφόρος αγοράστηκε µε εντολή του Αγγλου αντιβασιλιά πρίγκηπα Γεωργίου και το 1815 κατέληξε στο Βρετανικό Μουσείο. Ο Άγγλος διανοούµενος Christian Muller χαρακτήρισε την υφαρπαγή των µνηµείων πράξη βανδαλισµού, αντίστοιχη µε αυτή του λόρδου Έλγιν [4]. Το 1902 έγινε συστηµατική ανασκαφή της περιοχής από την πρώτη Αρχαιολογική Εταιρία Αθηνών υπό τους αρχαιολόγους Κ. Κουρουνιώτη Κ. Ρωµαίο και Π. Καββαδία. Περαιτέρω ανασκαφές έλαβαν χώρα το 1959, 1970 και υπό την διεύθυνση του Ν. Γιαλούρη. Το 1975 δηµιουργήθηκε η Επιτροπή Συντηρήσεως του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνος µε καθήκοντα τον προγραµµατισµό και τη σύνταξη µελετών συντήρησης και αναστήλωσης. Το 1982 η Επιτροπή ανασυστάθηκε και το Υπουργείο Πολιτισµού ανέλαβε την αποκατάσταση του µνηµείου. Το σαθρό έδαφος στο οποίο είναι χτισµένος, οι ψυχρές κλιµατολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και το ασβεστολιθικό υλικό από το οποίο είναι φτιαγµένος, επέβαλαν τη µόνιµη κάλυψη του µε στέγαστρο από το Σύµφωνα µε τον προγραµµατισµό του

65 υπουργείου το στέγαστρο, το αντισεισµικό ικρίωµα και οι άλλες εγκαταστάσεις θα αποµακρυνθούν µετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων επεµβάσεων ΤΡΙΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: ύo όψεις τραπεζoγραµµατίoυ των 500 δραχµών, διαστάσεων 8,5x18,2 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1925, της ένατης έκδοσης. Στη µία όψη φέρει τoν τίτλo της Τράπεζας, την αξία και την κεφαλή τoυ Γεωργίoυ Σταύρoυ. εν υπάρχει πλέoν θυρεός, εφόσoν από τo 1924 έχει εγκαθιδρυθεί η ηµoκρατία. Στην άλλη όψη φέρει παράσταση της Αγίας Σoφίας στην Kωνσταντινούπολη.

66 ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1924 ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ηµοκρατία 1924 Η Αβασίλευτη ηµοκρατία του 1924 Η 25η Μαρτίου, εκτός από την θρησκευτική και εθνική της διάσταση µε την εορτή του Ευαγγελισµού και την επέτειο της Εθνεγερσίας του 1821, στην σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, έχει περίοπτη θέση, καθώς είναι η ηµέρα, που το 1924, ανακηρύχθηκε η πρώτη Ελληνική ηµοκρατία. Το αποτυχηµένο κίνηµα του 1923, αλλά και οι συσσωρευµένες συνέπειες του ιχασµού, οδήγησαν σε ατελεύτητη σειρά παλλαϊκών αιτηµάτων για την ανακήρυξη της Αβασίλευτης ηµοκρατίας. Οι εκλογές που διεξήχθησαν µε την αποχή πολλών κοµµάτων, ανέδειξαν νικητές τους Φιλελεύθερους του Βενιζέλου µε 250 έδρες, έναντι 120 εδρών της ηµοκρατικής Ένωσης του Παπαναστασίου. Στις 2 Ιανουαρίου 1924 η Επανάσταση των Πλαστήρα- Γονατά παρέδωσε την εξουσία και στις 11 του ίδιου µήνα ορκίσθηκε η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος τελικά για λόγους υγείας, αλλά και για άλλες αιτίες που ανάγονται στην πόλωση του ιχασµού, παρέδωσε την πρωθυπουργία στο Γεώργιο Καφαντάρη. Η κυβέρνηση του ορκίσθηκε στις 6 Φεβρουαρίου Στο κόµµα όµως των Φιλελευθέρων επήλθε διάσπαση λόγω διαφωνιών, που επέτρεψε τελικά στον Αλέξανδρο Παπαναστασίου να σχηµατίσει κυβέρνηση, αφού πολλά στελέχη των Φιλελευθέρων δήλωσαν, ότι τον υποστηρίζουν. Η νέα κυβέρνηση παρουσιάσθηκε στη Βουλή για την ανάγνωση των προγραµµατικών της δηλώσεων στις 24 Μαρτίου Ήταν 5.20 το απόγευµα, όταν ο πρόεδρος Κωνσταντίνος Ρακτιβάν κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης, διαβάζοντας µεταξύ άλλων ψηφίσµατα µε το αίτηµα της ανακήρυξης της ηµοκρατίας. Κοµοτηνή, Χίος, Αλεξανδρούπολη, Κοζάνη, Βόλος, Άρτα, Ρέθυµνο, Πύργος, Ξάνθη, Σέρβια κ.λπ. ζητούσαν έξωση της υναστείας και ανακήρυξη της ηµοκρατίας. Ο λόγος δόθηκε µετά στον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Παπαναστασίου, ο οποίος διαβάζοντας από χειρόγραφο, ανέλυσε την κατάσταση και έθεσε υπόψη της Εθνικής Συνέλευσης ψήφισµα µε το οποίο κηρύσσεται έκπτωτη η βασιλική δυναστεία και εγκαθιδρύεται στη χώρα καθεστώς ηµοκρατίας, κοινοβουλευτικής µορφής. Στις προγραµµατικές δηλώσεις του ο Παπαναστασίου είχε αναφέρει µεταξύ άλλων την απόφασή του για δηµιουργία Πανεπιστηµίου στη Θεσσαλονίκη. Η κυβέρνηση έλαβε 259 θετικές ψήφους έναντι 3 αρνητικών, ενώ 13 βουλευτές αρνήθηκαν ψήφο. Την εποµένη, ηµέρα εορτασµού της 25ης Μαρτίου, τελέσθηκε δοξολογία στη Μητρόπολη, στους δρόµους γύρω από την οποία είχε συγκεντρωθεί µεγάλο πλήθος κόσµου. Ακολούθησε παρέλαση στη λεωφόρο Αµαλίας, σε κλίµα ενθουσιασµού.

67 Λίγο πριν από τις 12, συνήλθε η Βουλή και µετά από µικρή συζήτηση τέθηκε σε ψηφοφορία το ψήφισµα έκπτωσης της υναστείας και ανακήρυξης της ηµοκρατίας. Παρόντες 283 βουλευτές, ψήφισαν άπαντες υπέρ της ηµοκρατίας. Μαζί µε το ψήφισµα ανακοινώθηκε αµνηστία σε πολιτικούς υπόδικους και χάρη σε στρατιωτικούς, που ήταν φυλακισµένοι γιατί πήραν µέρος στο κίνηµα του Ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης Κωνσταντίνος Ρακτιβάν χαιρέτισε την εγκαθίδρυση της ηµοκρατίας και αµέσως µετά, περί τη 1 και 20 βγήκε έξω και ανήγγειλε το αποτέλεσµα της ψηφοφορίας στα πλήθη που είχαν κατακλύσει την οδό Σταδίου και ζητωκραύγαζαν για την ανακήρυξη της ηµοκρατίας. Ταυτόχρονα από το πυροβολείο του Λυκαβηττού, έπεφταν χαιρετιστήριες βολές. Λίγες µέρες αργότερα, ο Κωστής Παλαµάς δηµοσίευσε το ποίηµα του µε τίτλο «ηµοκρατίες». Το καθεστώς της Αβασίλευτης ηµοκρατίας, κράτησε έως τις 3 Νοεµβρίου 1935, οπότε µε το ηµοψήφισµα που είχε οργανώσει ο Γεώργιος Κονδύλης, επανήλθε η υναστεία στο θρόνο της Ελλάδας. Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη Ο Βυζαντινός Ναός της Ύπατης Σοφίας του Ένσαρκου Λόγου του Θεού, περισσότερο γνωστή ως Αγία Σοφία ή Αγιά- Σοφιά, (τουρκικά Ayasofya, λατινικά Sancta Sophia ή Sancta Sapientia), γνωστός και ως Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή απλά Η Μεγάλη Εκκλησία[1], ήταν από το 360 µέχρι το 1453 ορθόδοξος καθεδρικός ναός της Κωνσταντινούπολης, µε εξαίρεση την περίοδο κατά την οποία ήταν ρωµαιοκαθολικός ναός, ενώ µετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης µετατράπηκε σε τέµενος, µέχρι το 1934 και αποτελεί σήµερα µουσειακό χώρο (τουρκικάayasofya Müzesi).Ανήκει στις κορυφαίες δηµιουργίες της βυζαντινής ναοδοµίας, πρωτοποριακού σχεδιασµού, και υπήρξε σύµβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωµανική περίοδο. Το παρόν κτίσµα ανεγέρθηκε τον 6ο αιώνα, επί βασιλείας του Ιουστινιανού Α', από τους µηχανικούς Ανθέµιο από τις Τράλλεις (σηµ. Αϊδίνιο) και Ισίδωρο από τη Μίλητο. Στο ίδιο σηµείο, επί του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης και σε κοντινή απόσταση από το Μέγα Παλάτιον και τον Ιππόδροµο της πόλης, είχαν χτιστεί παλαιότερα δύο ακόµα ναοί που καταστράφηκαν από πυρκαγιά. Το οικοδόµηµα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθµό της τρουλαίας βασιλικής και συνδυάζει στοιχεία της πρώιµης βυζαντινής ναοδοµίας, σε πολύ µεγάλη κλίµακα. Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγίας Σοφίας εντοπίζονται σε αρκετούς µεταγενέστερους ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωµανικά τζαµιά, όπως στο τέµενος του Σουλεϊµάν και στο Σουλταναχµέτ τζαµί[2]. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό της, η Αγία Σοφία ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσµό της, που ωστόσο υπέστη σοβαρές καταστροφές κυρίως από τις βαρβαρότητες των Τούρκων κατά τη διάρκεια της Οθωµανικής κυριαρχίας.μετά τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης το 330, η ανέγερση ενός ναού της Αγίας Σοφίας υπήρξε τµήµα ενός ευρύτερου προγράµµατος οικοδόµησης γύρω από το Μέγα Παλάτι. Η πρώτη Αγία Σοφία εγκαινιάστηκε το 360 επί της αυτοκρατορίας του Κωνσταντίου Β' και µαζί µε το ναό της Αγίας Ειρήνης αποτελούσε τον κύριο καθεδρικό ναό της πρωτεύουσας και έδρα του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Εικάζεται ότι επρόκειτο για ξυλόστεγη βασιλική, τρίκλιτη ή πεντάκλιτη[2]. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 404 και χτίστηκε εξαρχής τα επόµενα χρόνια. Ο νέος ναός εγκαινιάστηκε το 415 επί βασιλείας του Θεοδοσίου Β'. Αν και λίγα συµπεράσµατα µπορούν να εξαχθούν ως προς την αρχιτεκτονική αξία του οικοδοµήµατος, οι ιστορικές πηγές µαρτυρούν πως στο εσωτερικό του φυλάσσονταν ιερά κειµήλια µεγάλης αξίας, από χρυσό ή ασήµι. Σύµφωνα µε τις πλέον πρόσφατες προσπάθειες αναπαράστασης του ναού, υποθέτουµε πως είχε εύρος 52 µ. αποτελούµενη από ένα κεντρικό κλίτος και τέσσερεις

68 διακριτούς διαδρόµους[3]. Κατά τη Στάση του Νίκα το 532, υπέστη µεγάλη φθορά και το κτίσιµο του ναού που διατηρείται ως σήµερα δροµολογήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α'. Αρχιτέκτονες του ναού ήταν οι γεωµέτρες Ανθέµιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε σε µικρό χρονικό διάστηµα και τα εγκαίνιά του τελέστηκαν στις 27 εκεµβρίου του 537. Τότε, σύµφωνα µε το θρύλο, ο Ιουστινιανός αναφώνησε «όξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί µε τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολοµών!»[4], θέλοντας έτσι να εκφράσει το θαυµασµό του για το µνηµείο το οποίο ήταν πιο θαυµαστό από τον Ναό του Σολοµώντα σταιεροσόλυµα. Τριακόσια και πλέον εκατοµµύρια χρυσών δραχµών, κατ αντιστοιχία, είχαν δαπανηθεί για την ανέγερση αυτού του Ναού. Τα "θυρανοίξια" της Αγιάς Σοφιάς ακολούθησαν θυσίες χιλιάδων ελαφιών, βοών, προβάτων και ορνίθων και διανοµή χιλιάδων µοδίων σίτου στους φτωχούς καθώς και πολυήµερη πανήγυρη. Στο προαύλιο του ναού λέγεται πως υπήρχε κρήνη, στην οποία ανεγράφετο η καρκινική φράση "ΝΙΨΟΝΑΝΟΜΗΜΑΤΑΜΗΜΟΝΑΝΟΨΙΝ", (νίψον ανοµήµατα µη µόναν όψιν = ξέπλυνε δηλαδή τις αµαρτίες σου και όχι µόνο το πρόσωπό σου). Η φράση αυτή, αν αναγνωσθεί ανάποδα (από δεξιά προς τα αριστερά) αποδίδει τις ίδιες λέξεις και εποµένως και το αυτό νόηµα. Την εποχή του Ιουστινιανού, η Αγία Σοφία είχε χίλιους κληρικούς.[5] Η νεαρά του Ηρακλείου, που βασίλεψε τον έβδοµο αιώνα µας αναφέρει:[5] Πρεσβυτέρους ιακόνους ιακόνισσες Υποδιάκονους Αναγνώστες Ψάλτες Θυρωρούς Σύνολο: 600 Αρχιτεκτονική Ο ναός είναι κτισµένος σε αρχιτεκτονικό ρυθµό βασιλικής µε τρούλο. Ο κυρίως χώρος του κτίσµατος έχει σχήµα περίπου κύβου. Τέσσερις τεράστιοι πεσσοί, (κτιστοί τετράγωνοι στύλοι), που απέχουν µεταξύ τους ο ένας από τον άλλο 30 µ., στηρίζουν τα τέσσερα µεγάλα τόξα πάνω στα οποία εδράζεται ο τρούλος, µε διάµετρο 31 µέτρων. Ο τρούλος δίνει την

69 εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του (ο σύγχρονος ιστορικός Προκόπιος λέει:...δίνει την εντύπωση ότι είναι ένα κοµµάτι ουρανού που κρέµεται στη γη...). Γενικά ο ναός είναι ορθογώνιο οικοδόµηµα µήκους 78,16 µ. και πλάτους 71,82 µ. κτισµένο στη Ν. πλευρά του πρώτου λόφου της Πόλης µε κατεύθυνση ΝΑ. Περιβάλλεται από δύο αυλές την βόρεια και την δυτική καλούµενη και αίθριο. Συνορεύει Ν µε τα Πατριαρχικά κτίρια τα οποία συνδέονταν µε το Αυγουσταίο, τη µεγάλη δηλαδή πλατεία που βρίσκοταν το λαµπρό από πορφυρό µάρµαρο άγαλµα της Αυγούστας Ελένης 3η ενέργεια: ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ : ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΩ ΙΚΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ: 25 εκεµβρίου 2012 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Σήµερα ο πατέρας µου µού έκανε ένα παράξενο δώρο. Ένα πολύ παλιό άλµπουµ, που του είχε κάνει δώρο ο παππούς του, όταν έκλεισε τα δεκαπέντε. Ήταν µια συλλογή ελληνικών και ξένων χαρτονοµισµάτων. Αυτό που µου έκανε τη µεγαλύτερη εντύπωση ήταν ένα ελληνικό χαρτονόµισµα των εκατό δραχµών, το οποίο κυκλοφόρησε το 1921 από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτό που δεν ήξερα όµως, είναι ότι µέσα σ αυτό το χαρτονόµισµα κρυβόταν ένα τεράστιο κοµµάτι από τη σύγχρονη και την αρχαία ιστορία της χώρας µας. Εδώ πρέπει να σας πω ότι ο πατέρας µου έχει την ιστορία για χόµπι. Ξέρει τα πάντα! Ό, τι και να τον ρωτήσεις. Μα δεν είναι και ο τύπος που θα σου κάνει διάλεξη και θα βαριαναστενάξεις και θα εύχεσαι να είχες κρατήσει το στόµα σου κλειστό! Μπα, είναι πολύ πονηρός. Κατά πρώτον σου εξάπτει την περιέργεια. «Τι βλέπεις στο χαρτονόµισµα;» µε ρωτά δείχνοντάς µου την µια πλευρά. «Ε, καλά!» λέω. «Τον Παρθενώνα! Καθόλου παράξενο, αφού πρόκειται για Ελληνικό νόµισµα,» συνεχίζω, θέλοντας να το παίξω έξυπνη. Ο πατέρας µου µε πολύ σοβαρό ύφος, µα και το µάτι να λάµπει σκανταλιάρικα, µου δείχνει την επιγραφή και µου ζητά να διαβάσω «Banque Nationale de Gréce.» Έλα Παναγία µου! «Ήταν τα Γαλλικά τότε η επίσηµη γλώσσα του κράτους µας:» ρωτάω αφελέστατα. Κι εκείνος γελάει και µου εξηγεί. Οι χώρες της Ευρώπης προσπαθούν εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα να έχουν ένα κοινό νόµισµα, όπως έχουµε τώρα το Ευρώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό το κάνουν για να απλουστεύσουν τις εµπορικές τους συναλλαγές. Το 1865 η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ελβετία συµφώνησαν να υιοθετήσουν την εξής συνταγή στα εθνικά τους νοµίσµατα : η νοµισµατική µονάδα θα έπρεπε να έχει 4,5 γραµµάρια ασήµι, ή 0, γραµµάρια χρυσάφι. Έτσι θα είχαν την ίδια αξία. Η συµφωνία αυτή ονοµάστηκε Λατινική Νοµισµατική Ένωση. Το 1968 µπήκαν σ αυτήν την Ένωση η Ισπανία και η Ελλάδα και αργότερα ακολούθησαν και άλλες χώρες. Τα Γαλλικά ήταν η κυρίαρχη γλώσσα σ αυτήν την ένωση. Να, λοιπόν, γιατί το ελληνικό νόµισµα έχει γαλλικές επιγραφές! Όµως αυτή η πρώτη Νοµισµατική Ένωση δεν κράτησε για πολύ. Υπήρχαν νοµικά κενά στη συµφωνία, που τα εκµεταλλεύτηκαν κάποιες χώρες. Η Γαλλία και η Ιταλία τύπωσαν χαρτονοµίσµατα (που βέβαια δεν έχουν ούτε ασήµι, ούτε χρυσάφι) και αυτό ήταν σε βάρος των άλλων χωρών. Η Ελλάδα έκανε άλλη πονηριά. Έβαζε λιγότερο ασήµι και χρυσάφι στα νοµίσµατα της, οπότε δεν είχαν τν ίδια αξία µε τα υπόλοιπα! Γι αυτόν το λόγο την έδιωξαν το Η Ένωση αυτή πέρασε διάφορες κρίσεις και τελικά ο Πρώτος Παγκόσµιος Πόλεµος τη διέλυσε εντελώς. Αυτό µου είπε ο πατέρας µου. Κι εγώ άρχισα να αναρωτιέµαι: Και στη σηµερινή εποχή περνάµε κρίση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε οικονοµικές δυσκολίες. Θα διαλυθεί, λοιπόν, κάποτε κι αυτή όπως η Λατινική Νοµισµατική Ένωση; Έτσι είναι ο µπαµπάς. Πάντα σε βάζει σε σκέψεις. Μαρία Γιώτα 01 Ιανουαρίου 2013 Αγαπητό µου ηµερολόγιο,

70 Φέτος ο Αι Βασίλης έφερε δώρο, µα είχε όριο στην αξία των δέκα Ευρώ. εν πειράζει. Σηµασία έχει ότι ήµασταν όλη η οικογένεια µαζί και περάσαµε φανταστικά. Ξανάνοιξα το πιο ενδιαφέρον δώρο των Χριστουγέννων, το άλµπουµ µε τα χαρτονοµίσµατα. Να υπάρχουν άραγε κι άλλα τέτοια σπουδαία ιστορικά γεγονότα δεµένα µε τις εικόνες στο χαρτονόµισµα; Ποιος άραγε να είναι ο άνθρωπος που εικονίζεται πάνω σ αυτό; Κανένας Έλληνας πρόεδρος της ηµοκρατίας, όπως οι Αµερικάνοι πρόεδροι που υπάρχουν στα δολάρια; Ρώτησα τον πατέρα µου σχετικά, µα αυτός µου είπε ορθά-κοφτά να κόψω τις αµερικανιές και ν ανοίξω κανένα βιβλίο ιστορία, το αγαπηµένο του θέµα, γλύκανε πάλι κι άρχισε να µου εξηγεί τα σύµβολα του χαρτονοµίσµατος. Εκείνη την εποχή, το 1921, η Ελλάδα δεν είχε ακριβώς ηµοκρατία. Είχε ένα µικτό είδος διακυβέρνησης που ονοµάζονταν Βασιλευόµενη ηµοκρατία. Είχαµε, δηλαδή, έναν βασιλιά και µια Βουλή µε Κυβέρνηση, αντιπολίτευση, υπουργούς και βουλευτές. Τότε ήταν βασιλιάς ο Αλέξανδρος Α και αυτό το σήµα µε την κορώνα ήταν ο θυρεός του, δηλαδή το σύµβολο του βασιλιά. «ηλαδή αυτός είναι ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α ;» ρώτησα δείχνοντας τη φιγούρα στο εκατόδραχµο. Ο µπαµπάς αναστέναξε όπως κάνει κάθε φορά που πετάω βλακεία! «Όχι, αυτός είναι ο Γεώργιος Σταύρου,» είπε. Και εξήγησε πως αυτός ο άνθρωπος ζούσε τότε που οι Έλληνες είχαν επαναστατήσει ενάντια στους Τούρκους. Έγινε µέλος της Φιλικής Εταιρίας και πρόσφερε µεγάλη βοήθεια στον Αγώνα στέλνοντας πολεµοφόδια και ξυπνώντας το φιλελληνισµό στις άλλες χώρες τις Ευρώπης. Το 1824 ήρθε στη χώρα και δούλεψε για να σταθεί το νέο κράτος στα πόδια του. Έκοβε το µυαλό του στα οικονοµικά και ταυτόχρονα ήταν τίµιος άνθρωπος και δεν έβαζε χέρι στην δηµόσια περιουσία, Γι αυτό και ο Καποδίστριας τον έκανε διοικητή της πρώτης ελληνικής τράπεζας που ονοµάζονταν «Εθνική Χρηµατιστική Τράπεζα». Εκτός απ αυτό διαχειρίστηκε και χρήµατα που κληροδότησε ο ηπειρώτης ευεργέτης Γεώργιος Χατζηκώνστας. Με αυτά συνέβαλε στην ίδρυση του Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα στην Αθήνα, ενώ βοήθησε και πολλούς ανθρώπους που είχαν ανάγκη και στην Αθήνα και στα Ιωάννινα. Επειδή, λοιπόν, ήταν τόσο σπουδαίος άνθρωπος γι αυτό η εικόνα του υπήρχε σε πολλά χαρτονοµίσµατα. Μάλιστα! Ένας σπουδαίος, έξυπνος και προπαντός τίµιος άνθρωπος. Μερικούς τέτοιους χρειαζόµαστε και σήµερα, νοµίζω. Μαρία Γιώτα 04 Ιανουαρίου 2013 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Εδώ και µερικές µέρες έχω φάει κόλληµα µε τα χαρτονοµίσµατα και τις ιστορίες που κρύβουν. Προχτές έβλεπα πάλι το χαρτονόµισµα του 1921 και εκεί που πίστευα ότι δεν είχε τίποτα πια να µου πει, άρχισα ν αναρωτιέµαι πόσα ξέρω για τον Παρθενώνα. Βρίσκεται στο Βράχο της Ακρόπολης, στην Αθήνα και ήταν ένας υπέρλαµπρος ναός αφιερωµένος στη θεά Αθηνά, που ήταν η προστάτιδα της πόλης. Χτίστηκε τον 5ο π.χ αιώνα, τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Λοιπόν, αυτά ήξερα όλα κι όλα. Μάλλον υπερβολικά λίγα για ένα τόσο σπουδαίο µνηµείο, γνωστό σε όλον τον κόσµο. Έτσι αποφάσισα να το «γκουγκλάρω», δηλαδή να ψάξω για πληροφορίες στο διαδίκτυο. Την προσοχή µου τράβηξε ένα βίντεο στο YouTube, «Το µεγάλο µυστικό του Παρθενώνα. Τι κρύβεται κάτω από το ναό της Αθηνάς;» Η φαντασία µου απογειώθηκε. Περίµενα να είναι τουλάχιστον η πύλη του Κάτω Κόσµου. Ή η είσοδος σε µια µυστική πολιτεία γεµάτη µυστήριο και θησαυρούς. Μα το βίντεο δεν έλεγε τίποτα τέτοιο. Είπε ότι κάτω από τον Παρθενώνα υπήρχε ένας παλιότερος ναός, που καταστράφηκε από τους Πέρσες. Έδειξα το βίντεο στον πατέρα µου κι εκείνος γέλασε µε την επιβλητική µουσική και τα βαρύγδουπα λόγια του. Μου εξήγησε ότι αυτό δεν ήταν και τόσο µεγάλο µυστικό. Είναι συνήθεια των ανθρώπων να χτίζουν καινούριους ναούς πάνω στα θεµέλια των παλιών. Το ίδιο συνέβη και µε τον Παρθενώνα. Αυτό που κάνει τον Παρθενώνα ένα από τα λαµπρότερα µνηµεία στον κόσµο είναι η εξαιρετική του αρχιτεκτονική και η έξοχη διακόσµηση του. Οι αρχιτέκτονες Ικτίνος και Καλλικράτης τον σχεδίασαν µε µαθηµατική και γεωµετρική τελειότητα. Ο Φειδίας και οι µαθητές του έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό στα γλυπτά που στολίζουν τις µετόπες, τα αετώµατα και τη ζωοφόρο του Παρθενώνα. Περιηγηθήκαµε µε τις ώρες στο διαδίκτυο βλέποντας όλα αυτά τα θαυµάσια γλυπτά. Όµως σήµερα, ο Παρθενώνας έχει απογυµνωθεί από όλους τους θησαυρούς του. υόµισι χιλιάδες χρόνια ιστορίας, πολέµων,

71 θρησκευτικών αντιπαραθέσεων και λεηλασιών άφησαν τα σηµάδια τους στο µνηµείο. Τα πολύτιµα χρυσά αντικείµενα εξαφανίστηκαν πρώτα. Πολλές από τις γλυπτές πλάκες κλάπηκαν από ξένους, όπως ο λόρδος Έλγιν. Σήµερα τα µάρµαρα αυτά κοσµούν ξένα µουσεία, όπως το Βρετανικό και το Μουσείο του Λούβρου. Τα υπόλοιπα µαρµάρινα γλυπτά τα έβαλαν οι Έλληνες αρχαιολόγοι στο Μουσείο Ακροπόλεως για να τα προστατεύσουν από τη φθορά που προκαλεί η ατµοσφαιρική ρύπανση. Κι εκεί που δεν το περίµενα ο πατέρας µού έκανε µία πρόταση. «Αύριο θα κατέβω στην Αθήνα. Έρχεσαι µαζί µου; Θα µπορέσουµε να επισκεφτούµε την Ακρόπολη το πρωί.» Πέταξα από τη χαρά µου κι έφυγα τρέχοντας για να ετοιµαστώ. Θα έβλεπα από κοντά το µνηµείο, για το οποίο όλοι οι Έλληνες είναι περήφανοι, µα πολύ λίγοι κάνουν τελικά τον κόπο να το επισκεφτούν. Την άλλη µέρα βρέθηκα µπροστά στο τεράστιο κτήριο. Παρ όλες τις µισο-ερειπωµένες, γυµνές µαρµάρινες κολόνες, δε µπόρεσα παρά να αισθανθώ δέος και θαυµασµό για εκείνους τους αρχαίους καλλιτέχνες. Αισθάνθηκα όµως και αγανάκτηση για εκείνους που έκλεψαν τους θησαυρούς του. Νοµίζω ότι εκείνη τη στιγµή κατάλαβα τον αγώνα της Μελίνας Μερκούρη για να επιστραφούν τα µάρµαρα του Παρθενώνα εκεί όπου ανήκουν: στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψα στο σπίτι κοίταξα πάλι το χαρτονόµισµα που µε είχε ταξιδέψει τόσο πολύ µακριά. Μαρία Γιώτα Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Σήµερα πήγα στην αποθήκη του σπιτιού µας για να ψάξω κάτι παλιές κούκλες της µαµάς µου, αλλά αντί να βρω τις κούκλες βρήκα µια συλλογή µε παλιά χαρτονοµίσµατα. Ένα από αυτά τα χαρτονοµίσµατα είχε πάνω του τον Παρθενώνα. Όταν το είδα µε εντυπωσίασε που στη παλαιότερη εποχή έβαλαν την εικόνα του Παρθενώνα στο χαρτονόµισµα. Γιατί ο Παρθενώνας είναι πολύ εντυπωσιακός και έχει πολλά ενδιαφέρουσα πράγµατα. Έτσι µπήκα στο διαδίκτυο και άρχισα να ψάχνω πληροφορίες για τον Παρθενώνα. Στο διαδίκτυο βρήκα πολύ ενδιαφέροντα πράγµατα. Η κατασκευή του Παρθενώνα ξεκίνησε τα 448/7π.Χ. Το πτερό έχει 8 κίονες κατά πλάτος και 17 κατά µήκος. Επίσης χτίστηκε συγκεκριµένα στην Ακρόπολη και υπάρχει µέχρι και σήµερα. Επίσης ο Παρθενώνας αποτελεί το λαµπρότερο µνηµείο της Αθηναϊκής πολιτείας. Τα αισθήµατα µου για αυτό που είδα είναι πάρα πολλά. Αισθάνθηκα χαρά, ενθουσιασµό αλλά ποιο πολύ περηφάνια γιατί κάτι που ανήκει µόνο σε µας είναι ταυτόχρονα και τόσο διάσιµο. Αραµπατζή Ειρήνη 23 Νοεµβρίου 2012 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Σήµερα ενώ έψαχνα στα συρτάρια της γιαγίας µου για να βρώ τις παλίες οικογενειακές φωτογραφίες που µου είχε ζητηθεί ως εργασία στο σχολείο,βρήκα ένα παλίο χαρτονόµισµα.στην µπροστινή του όψη είχε έναν αρχαίο ναό και στην πίσω είχε µια γυναίκα που ήταν καθισµένη σε εναν θρόνο και στο χέρι της κρατάει µια θέσµη άπο στάχεια. Αφού βρήκα τις φωτογραφίες που µου χρειάζονταν πήρα µαζι µου και το χαρτονόµισµα που µου είχε κινήσει το ενδιαφέρον έτσι ώστε αργότερα να ερευνήσω απο πια εποχή προέρχεται και τι συµβολίζουν οι εικόνες που φέρει πάνω του. Μόλις έφτασα σπίτι άρχισα να ψάχνω στο διαδίκτυο σχετικό µε το συγκεκριµένο χαρτονόµισµα αλλα η έρευνα που έκανα δεν µου έδωσε τις απαντήσεις που ήθελα.εκείνη τη στιγµή µου πέρασε απο το µυαλό να ρωτήσω την γιαγια µου σχετικά µε το αν ήξερε κάτι που να αφορούσε το συγκεκριµένο χαρτονόµισµα. Την επόµενη µέρα µετά το σχολείο πήγα κατευθείαν στη γιαγιά µου για να την ρωτήσω όσα ήξερα σχετικά µε το χαρτονόµισµα.μου είπε οτι πρόκυτε για ένα χαρτονοµισµα του 1922 το οποίο εκδώθηκε µετά απο ένα εσωτερικό δάνειο που αναγκάστηκε να πάρει το κράτος απο τους πολίτες του.το κρατος δεν ειχε αρκετά χρήµατα λογο της εισροής που υπέστει απο τους Έλληνες τις Μικρας Ασίας µετά τον εκδιωχµό τους απο τους Τούρκους.Στην µια πλευρά του εχει τον ναό του Απόλωννα

72 που ειχε χτιστεί ως δώρο προς τον θεό αφου τους προστάτεψε απο την επιδηµία πανώλης αλλα είναι και ένας απο τους ναούς που δεν έχουν ανατολίκη επιρροή και αυτο ξεκαθαρίζει την θέση των Ελλήνων εκείνη την εποχή οτι δηλαδή θα καταφέρουν να ξεπεράσουν αυτη την «επιδηµία» χωρίς καµία επιρροή απο τους ανατολικούς λαους και συγκεκπιµένα τους Τούρκους.Στην πίσω πλευρά βλέπουµε την ήµητρα που µετά τον δύσκολο χειµώνα που επικρατεί την άνοιξη θα βοηθήσει παλι την φύση και τους Έλληνες να το ξεπεράσουν και επίσης συµβολιζει και το όπωως ο Άσης πηρε την Περσεφόνη χωρίς την θελησή της έτσι και οι Τουρκοι πηραν την Μικρασία µε τη βία απο τη «µητέρα» της την Ελλάδα. Είναι συγκλονιστικό το πόσα µπορεί κανείς να µάθει απο ένα χαρτονόµισµα και το πώς τα σύµβολα του µπορούν να δώσουν ένα µάθηµα σε εµάς τους µεταγενέστερους για την κατάσταση που επικρατούσε εκείνη την εποχή. Αγκαλλίου Ανάιντα Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Σήµερα 19 ιουνίου 2011 οι γονείς µου επέστρεψαν από το ταξίδι τους στην Τουρκία. Πηγαίνοντας στην Κωνσταντινούπολη επισκέφτηκαν τον ναό της Αγίας Σοφίας. Ετσι πήραµε και εµείς πολλές πληροφορίες. Ο Βυζαντινός Ναός της Ύπατης Σοφίας του Ένσαρκου Λόγου του Θεού, περισσότερο γνωστή ως Αγία Σοφία ήταν από το 360 µέχρι το 1453 ορθόδοξος καθεδρικός ναός της Κωνσταντινούπολης, µε εξαίρεση την περίοδο κατά την οποία ήταν ρωµαιοκαθολικός ναός, ενώ µετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης µετατράπηκε σε τέµενος, µέχρι το 1934 και αποτελεί σήµερα µουσειακό χώρο. Ανήκει στις κορυφαίες δηµιουργίες της βυζαντινής ναοδοµίας, πρωτοποριακού σχεδιασµού, και υπήρξε σύµβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωµανική περίοδο. Το παρόν κτίσµα ανεγέρθηκε τον 6ο αιώνα, επί βασιλείας του Ιουστινιανού Ά. Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγίας Σοφίας εντοπίζονται σε αρκετούς µεταγενέστερους ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωµανικά τζαµιά, όπως στο τέµενος του Σουλεϊµάν και στο Σουλταναχµέτ τζαµί. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό της, η Αγία Σοφία ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσµό της, που ωστόσο υπέστη σοβαρές καταστροφές κυρίως από τις βαρβαρότητες των Τούρκων κατά τη διάρκεια της Οθωµανικής κυριαρχίας.καταστράφηκε από πυρκαγιά το 404 και χτίστηκε εξαρχής τα επόµενα χρόνια. Ο νέος ναός εγκαινιάστηκε το 415 επί βασιλείας του Θεοδοσίου Β'.Κατά τη Στάση του Νίκα το 532, υπέστη µεγάλη φθορά και το κτίσιµο του ναού που διατηρείται ως σήµερα δροµολογήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α'. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε σε µικρό χρονικό διάστηµα και τα εγκαίνιά του τελέστηκαν στις 27 εκεµβρίου του 537. Τριακόσια και πλέον εκατοµµύρια χρυσών δραχµών, κατ αντιστοιχία, είχαν δαπανηθεί για την ανέγερση αυτού του Ναού. Τέλος ήθελα να µάθω για την αρχιτεκτονική του! Ετσι αποφάσισα να τους ρωτήσω πως είναι ο ναός εξωτερικά και εσωτερικά.είναι κτισµένος σε αρχιτεκτονικό ρυθµό βασιλικής µε τρούλο. Ο κυρίως χώρος του κτίσµατος έχει σχήµα περίπου κύβου. Τέσσερις τεράστιοι πεσσοί, που απέχουν µεταξύ τους ο ένας από τον άλλο 30 µ., στηρίζουν τα τέσσερα µεγάλα τόξα πάνω στα οποία εδράζεται ο τρούλος, µε διάµετρο 31 µέτρων. Ο τρούλος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του. Ποπο! Πόσες πληροφορίες! Κανένας µας δεν φανταζόταν τι ιστορία µπορεί να κρύβει ένας τέτοιος ναός! Είναι σίγουρο πως την επόµενη φορα που θα πάνε θα παω και εγώ! Μου εχει αυξηθεί η περιέργεια να ζήσω από κοντά την εµπειρία της ξενάγησης στον ναό της Αγίας Σοφίας.!

73 Αναστασία Εµµανουηλίδου 3η ΟΜΑ Α: ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΚΡΕΜΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ: : Βερβέρης, Κοχλιαρίδης, Ζουµπούλης, Ζαροµύτη 1η ενέργεια: ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΜΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΣΕ ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ: ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑ ΑΣ ΣΕ ΕΙ ΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ %BC%CE%BC%CE%B7-3%CE%B7-%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B4%CE%B1- %CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9- %CE%B5%CE%BA%CE%BA%CF%81%CE%B5%CE%BC%CE%B5%CF%83 2η ενέργεια: ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: 100 δισεκατοµµύρια Ιστορικές Πληροφορίες: Τράπεζα Ελλάδος Πληθωριστικό κατοχικό χρήµα Τράπεζα Ελλάδος Η Εθνική Χρηµατιστική Τράπεζα ( ) ιδρύθηκε µε απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια και ήταν το πρώτο χρηµατοπιστωτικό ίδρυµα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους[1], της Ελληνικής Πολιτείας.

74 Η Εθνική Χρηµατιστική Τράπεζα ήταν ένας από τους µηχανισµούς που έστησε ο Καποδίστριας για τα οικονοµικά της Ελλάδας, µαζί µε το Εθνικό Νοµισµατοκοπείο και την καθιέρωση του φοίνικα ως εθνικού νοµίσµατος για την αντικατάσταση των Τουρκικών γροσίων. Η ίδρυση της Τράπεζας έγινε µε διάταγµα του Καποδίστρια στην Αίγινα στις 2 Φεβρουαρίου 1828, από τον πρώτο διοικητή της Γεώργιο Σταύρου, έµπειρου στα οικονοµικά[2], Φιλικού, γνωστού του Καποδίστρια από την περίοδο της προπαρασκευής της επανάστασης και πληρεξουσίου σε εθνοσυνελεύσεις µε τη συνδροµή του Εϋνάρδου Ελβετού τραπεζίτη και σηµαντικού φιλέλληνα. Τα κεφάλαια στην τράπεζας συνεισέφεραν ο Εϋνάρδος, ο Λουδοβίκος της Βαυαρίας, ακόµη και ο ίδιος ο Καποδίστριας. Ως επιτόκιο ορίστηκε 8% µε σκοπό την προσέλκυση κεφαλαίων για καταθέσεις[1]. Λόγω των σηµαντικότατων χρηµατικών αναγκών της Ελλάδας, τα κεφάλαια της Τράπεζας καταναλώθηκαν από το κράτος µε αποτέλεσµα να χάσουν οι µέτοχοί της, όταν η τράπεζα έκλεισε το 1834 µε απόφαση της Αντιβασιλείας. Η Εθνική Χρηµατιστική Τράπεζα ήταν ο πρόδροµος της Εθνικής Τράπεζας το 1841 που ιδρύθηκε και πάλι από τον Γεώργιο Σταύρου µε τη συνδροµή του Εϋνάρδου, επτά χρόνια αργότερα από τη διάλυση της πρώτης 1][2]. Λίγα χρόνια µετά την Μικρασιατική Καταστροφή και το τέλος του Πρώτου Παγκόσµιου πολέµου η Ελλάδα περνούσε από βαθιά κοινωνική, οικονοµική, και πολιτική κρίση. Η Κοινωνία των Εθνών, µέλος της οποίας ήταν και η Ελλάδα, θεωρούσε ασύµβατο η τράπεζα µίας χώρας η οποία έχει το εκδοτικό προνόµιο (να τυπώνει δηλαδή χρήµα), να ασκεί ταυτόχρονα και εµπορική δραστηριότητα. Ζητήθηκε λοιπόν από την ελληνική κυβέρνηση να πάψει η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία εκτύπωνε µέχρι τότε τα χαρτονοµίσµατα στην Ελλάδα, να είναι ταυτόχρονα και εµπορική. Η Ελληνική κυβέρνηση τελικά αποφάσισε ακριβώς το αντίστροφο. ηλαδή να ιδρυθεί µια νέα τράπεζα, στην οποία θα µεταφέρονταν τόσο το εκδοτικό προνόµιο όσο και όλες οι υπηρεσίες και τα λογιστικά µεγέθη που απέρρεαν από την δραστηριότητα αυτή. Βάσει ενός Παραρτήµατος του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεµβρίου 1927, ιδρύεται η "Τράπεζα της Ελλάδος". Οι εργασίες της ξεκίνησαν στις 14 Μαΐου 1928, µε πρώτο ιοικητή τον Αλέξανδρο ιοµήδη. Από τότε έως και την αντικατάσταση του εθνικού νοµίσµατος από το ευρώ το 2002 η τράπεζα της Ελλάδος είχε το αποκλειστικό προνόµιο της έκδοσης χαρτονοµισµάτων. Στα καθήκοντά της είχε όµως µικρή ανεξαρτησία έως τη δεκαετία του 1990, γι' αυτό και η αποτελεσµατικότητά της στην επίτευξη στόχων όπως χαµηλός πληθωρισµός και σταθερό νόµισµα ήταν χαµηλότερη του επιθυµητού. Αρχικά η Τράπεζα της Ελλάδος φιλοξενήθηκε στο κτήριο της Κτηµατικής Τράπεζας στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου (Πανεπιστηµίου). Το 1929 προκήρυξε διαγωνισµό για την κατασκευή του κτηρίου των κεντρικών της γραφείων όµως τελικά καµία από της υποψηφιότητες δεν επιλέχθηκε. Έτσι παρότι υπήρχαν πολλοί που υποστήριζαν την αναγκαιότητα της επανένωσης της Τράπεζας της Ελλάδος µε την Εθνική Τράπεζα, µία δεκαετία αργότερα στις 4 Απριλίου 1938 εγκαινιάζει το κεντρικό της κτήριο πάλι επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου το οποίο και διατηρεί µέχρι σήµερα. Το κτήριο αυτό επεκτάθηκε όσο οι ανάγκες της τράπεζας µεγάλωναν. Έτσι έγιναν επεκτάσεις λίγο µετά τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο, την δεκαετία το 1970 και τέλος το Το 1989 χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο µνηµείο από το Υπουργείο Πολιτισµού. Κατοχικό πληθωριστικό χρήµα Κατά την περίοδο του Β Παγκοσµίου Πολέµου η δραχµή γνωρίζει την µεγαλύτερη απαξίωση στην ιστορία της κάτω από την πίεση της οικονοµικής κατάρρευσης της Ελλάδας και του υπερπληθωρισµού που δηµιουργήθηκε λόγω των συνθηκών της εποχής. Τυπώθηκαν χαρτονοµίσµατα µε ονοµαστική αξία ακόµα και δισεκατοµµυρίων δραχµών, των οποίων η ανταλλακτική αξία ήταν µηδαµινή. Το 1944 εκδόθηκε το µεγαλύτερο σε ονοµαστική αξία χαρτονόµισµα που κυκλοφόρησε ποτέ στην Ελλάδα. Είχε ονοµαστική αξία 100 δισεκατοµµυρίων δραχµών, όµως ήταν παντελώς ανυπόληπτο και η ουσιαστική του αξία σχεδόν µηδαµινή. Επρόκειτο για την τελική φάση της κατοχικής οικονοµικής κατάρρευσης. Σε σηµερινές τιµές και µε βάση τη χρυσή λίρα Αγγλίας, η πραγµατική αξία του δεν θα πρέπει να ξεπερνούσε τα σηµερινά 10 λεπτά του ευρώ. Αποτέλεσµα ήταν να αποσυρθεί λίγες µέρες µετά την κυκλοφορία του. Την εποχή του Β παγκοσµίου πολέµου το χρήµα αρχίζει να χάνει την αξία του και ο πληθωρισµός ανεβαίνει συνέχεια. Κατά την περίοδο του για την κατεχόµενη Ελλάδα είναι τραγική. Οι ανάγκες σε χρήµα δεν µπορούν να ικανοποιηθούν για να καλύψουν τις ηµερήσιες ανάγκες σε χρήµα τόσο γιο τις καταβολές ανάγκες σε χρήµα που ζητούσαν οι αρχές κατοχής. Το απόσπασµα µια επιστολής του τότε διευθυντή της Τράπεζας της Ελλάδος Στυλιανού Γρηγορίου,προς

75 τον ιοικητή της, λέγοντας ότι αναγκάστηκε να τυπώνει χρήµατα µεγάλης αξίας. Τα χαρτονοµίσµατα ονοµάστηκαν «κατοχικό χρήµα» και είχαν µεγάλες ονοµαστικές αξίες : 20 εκεµβρίου1942 χαρτονοµίσµατα των δρχ 12 Αυγούστου1943 χαρτονόµισµα των δρχ 14 Ιανουαρίου1944 χαρτονόµισµα των δρχ Αργότερα εκδίδονται χαρτονόµισµα των και δρχ Η κορύφωση του «κατοχικού χρήµατος» υπήρξε µε τις αξίες των και δρχ Επίσης κυκλοφόρησαν και οι εκδόσεις «Μέσης Ανατολής» νόµισµα που τύπωσε η εξόριστη κυβέρνηση και κυκλοφόρησαν µετά την µετά την απελευθέρωση. Η ιδιαιτερότητά τους ήταν ότι δεν είχαν ηµεροµηνία έκδοσης όταν τυπώνονταν στην Αγγλία. Ήταν άγνωστο αν και πότε θα άγνωστο αν και πότε θα κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα. Τον Νοέµβριο του 1944 η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου κυκλοφορεί το µεγαλύτερο «κατοχικό χαρτονόµισµα» των δρχ ενώ δηµιουργείται η «νέα δραχµή» που αντιστοιχεί σε δρχ. Το 1947 η Τράπεζα της Ελλάδος εκτυπώνει τα νοµίσµατα στην Ελλάδα µέσω του νέου «Ιδρύµατος της Τραπέζης της Ελλάδος». Από το 1947 η δραχµή θα υποτιµηθεί µε διάφορους τρόπους 5 φορές έναντι των ξένων νοµισµάτων. ΕΥΤΕΡΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: Κέρµα Περίοδος Βασιλέως Παύλου Βασιλεύς Παύλος ( ) Βασιλιάς των Ελλήνων ( ). Τριτότοκος γιος του βασιλιά Κωνσταντίνου Α και της βασίλισσας Σοφίας. Όταν εκθρονίστηκε ο πατέρας του (1922) και στο θρόνο ανέβηκε ο άτεκνος αδερφός του Γεώργιος, ο Παύλος έγινε διάδοχος. Όταν τον Απρίλιο του 1924 η Ελλάδα ανακηρύχθηκε Αβασίλευτος ηµοκρατία, ο Βασιλεύς Γεώργιος Β και ο Πρίγκιπας Παύλος αναγκάστηκαν να φύγουν από τη χώρα. Αµφότεροι εγκαταστάθηκαν στο Λονδίνο. Ο Παύλος εργάστηκε για ένα χρόνο ως µαθητευόµενος µηχανικός αεροσκαφών µε το όνοµα Πώλ Μπέκ στο εργοστάσιο του Άρµστρογκ Χουίτγουωρθ στο Κόβεντρι, µένοντας για δέκα µήνες στο Λέµιγκτον.Στην Ελλάδα ξαναγύρισε το 1935 µαζί µε το Γεώργιο και το 1938 νυµφεύτηκε τη Γερµανίδα πριγκίπισσα Φρειδερίκη. Την 1η Απριλίου 1947 διαδέχτηκε στο θρόνο τον αδερφό του Γεώργιο Β, που πέθανε. Κατά τη βασιλεία του έδειξε χαρακτήρα µετριοπαθή και µόνιµη προσπάθειά του ήταν να διατηρήσει την πολιτική διαµάχη των κοµµάτων µακριά από οξύτητες Τα νοµίσµατα που κόπηκαν την περίοδο της βασιλείας του Παύλου έχουν στο κέντρο τους οπή. Στην µία όψη φέρουν την αξία. Στην άλλη όψη τους φέρουν δάφνινο στεφάνι στην κορυφή του οποίου υπάρχει στέµµα, την επιγραφή "ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ" και την ηµεροµηνία. Χρησιµοποιούν την φράση Βασιλειών της Ελλάδος για να αναφερθούν στο πολίτευµα της Ελλάδος που ήταν τότε Βασιλευόµενη δηµοκρατία. ΤΡΙΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: Κέρµα- Περίοδος Βασιλέως Κωνσταντίνου Β

76 Ο Κωνσταντίνος Β, τέως Βασιλεύς των Ελλήνων (Αθήνα, 2 Ιουνίου ) υπήρξε Βασιλιάς των Ελλήνων από το 1964 έως το 1967 (τυπικά έως το 1973 οπότε διενεργήθηκε το δηµοψήφισµα της δικτατορίας) ενώ εξέπεσε οριστικά του αξιώµατός του το 1974 µε το δηµοψήφισµα για τη µορφή του πολιτεύµατος στην Ελλάδα στο οποίο ο Ελληνικός λαός επέλεξε µε ποσοστό 69,2% την Αβασίλευτη ηµοκρατία, ως µορφή πολιτεύµατος στην Ελλάδα. Από το 1967 ζούσε αυτοεξόριστος στην Ιταλία και το Ηνωµένο Βασίλειο. Γεννήθηκε στο Παλαιό Ψυχικό στις 2 Ιουνίου 1940 και γονείς του ήταν ο πρίγκιπας Παύλος της Ελλάδας, αδελφός και διάδοχος του τότε Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Β, και η πριγκίπισσα του Ανοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας, Πριγκίπισσα ιαδόχου Φρειδερίκη.Βαπτίστηκε στην Αθήνα µε ανάδοχο τις Ένοπλες υνάµεις. Ο ίδιος µοναχογιός έχει δύο αδελφές την Σοφία και την Ειρήνη. Η αδελφή του Σοφία είναι η σηµερινή Βασίλισσα της Ισπανίας. Η οικογένειά του ακολούθησε τη βασιλική οικογένεια που τις παραµονές της ναζιστικής προέλασης στην Αθήνα µαζί µε την Κυβέρνηση και την ηγεσία των Ενόπλων υνάµεων της Χώρας µέσω Κρήτης κατέφυγαν στην Αίγυπτο όπου και σχηµάτισαν τη λεγόµενη «Κυβέρνηση της Αιγύπτου» και τέθηκαν επικεφαλής ελληνικών ταγµάτων που µάχονταν στην Αφρική κατά του Άξονα. Αργότερα διέµεινε στη Νότια Αφρική.Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1946 µε την παλινόρθωση της µοναρχίας και την επιστροφή του Βασιλέως Γεωργίου Β', ενώ ένα χρόνο αργότερα, µετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου, ο πατέρας του ανέβηκε στο θρόνο και ο Κωνσταντίνος ορίστηκε διάδοχος. Το 1955 του απονεµήθηκε, ο τίτλος του ούκα της Σπάρτης και ένα χρόνο αργότερα άρχισε την εκπαίδευσή του στα Σώµατα των Ενόπλων υνάµεων τελειώνοντας τρεις στρατιωτικές σχολές σε δύο χρόνια. Στις 6 Μαρτίου του 1964 ο Βασιλιάς Παύλος πέθανε από καρκίνο και τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο 24χρονος Κωνσταντίνος ως Βασιλεύς των Ελλήνων Κωνσταντίνος Β.Αν και δηµοφιλής θεωρήθηκε νέος, άπειρος και ευρισκόµενος υπό την ισχυρή επιρροή της µητέρας του Βασίλισσας Φρειδερίκης. Το Σεπτέµβριο του ίδιου χρόνου παντρεύτηκε την πριγκίπισσα της ανίας Άννα Μαρία, αδελφή της µετέπειτα Βασίλισσας της ανίας Μαργαρίτας Β. Αν και αρχικά είχε δοθεί η εικόνα της αγαστής συνεργασίας µεταξύ του νεαρού µονάρχη και του γέροντα Πρωθυπουργού, το σκηνικό αυτό ανατράπηκε σύντοµα µε την παρέµβαση αυλικών συµβούλων, που προέτρεπαν τον Κωνσταντίνο να κρατήσει τον πλήρη έλεγχο του στρατού όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου αποφάσισε, και ολόκληρο το υπουργικό συµβούλιο ενέκρινε, την αντικατάσταση του αρχηγού του ΓΕΣ Γεννηµατά. Στο στράτευµα κυριαρχούσαν αξιωµατικοί, οι οποίοι είχαν συµµετάσχει στον Εµφύλιο πόλεµο και διατηρούσαν στενές επαφές µε τον παλαιό κρατικό µηχανισµό. Όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου προσπάθησε να αποστρατεύσει µερικούς από αυτούς συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των Ανακτόρων.Το Μάιο του 1965 ο Πρωθυπουργός αποφάσισε την αποποµπή του Υπουργού Εθνικής Αµύνης (ΥΕΑ), βασικού χρηµατοδότη του αλλά και έντονα φιλοµοναρχικού, Πέτρου Γαρουφαλλιά αναλαµβάνοντας ο ίδιος το Υπουργείο. Ο Βασιλιάς µε πρόσχηµα την εκδικαζόµενη τότε υπόθεση "ΑΣΠΙ Α", στην οποία φερόταν να εµπλέκεται ο γιος του Πρωθυπουργού, Ανδρέας Παπανδρέου, απέφευγε να δεχτεί σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Κυβέρνησης αρνούµενος, κατά παραβίαση του Συντάγµατος,την απόφασή του για ανάληψη από τον ίδιο του ΥΕΑ. Τότε ξέσπασε κρίση µεταξύ των δύο ανδρών συνοδευόµενη από ανταλλαγή οξέων επιστολών. Τελικά ο Γεώργιος Παπανδρέου ανέβηκε στα Ανάκτορα στις 15 Ιουλίου 1965 και κατόπιν έντονης λογοµαχίας υπέβαλε προφορικά την παραίτησή του. Λίγο αργότερα ο Κωνσταντίνος όρκισε την πρώτη κυβέρνηση των "Αποστατών", µε πρόεδρο τον ακαδηµαϊκό και µέχρι τότε Πρόεδρο της Βουλής Γεώργιο Αθανασιάδη Νόβα, ανοίγοντας ένα µακρύ κύκλο πολιτικής κρίσης και αστάθειας µε συνεχή εναλλαγή κυβερνήσεων Τη νύχτα της 20ης προς 21η Απριλίου 1967 εκδηλώθηκε το στρατιωτικό πραξικόπηµα. Η αναποφασιστικότητα του Κωνσταντίνου τη νύχτα του πραξικοπήµατος αντικατοπτρίζεται στις τηλεφωνικές συνοµιλίες του από τα θερινά Ανάκτορα του Τατοΐου, όπου διέµενε. Στις 2.30, ξύπνησε από το τηλεφώνηµα του Αθανασίου Σπανίδη, απόστρατου ναυάρχου, ο οποίος βρισκόταν στο ναύσταθµο της Σαλαµίνας. Ο Σπανίδης, αφού ενηµέρωσε το Βασιλιά για τα γεγονότα, εισηγήθηκε απόπλου του στόλου για την Κρήτη και το σχηµατισµό εκεί νόµιµης κυβέρνησης. Στη συνέχεια τηλεφώνησε στον

77 Κωνσταντίνο ο υπουργός ηµοσίας Τάξεως, Γεώργιος Ράλλης, από το κέντρο αµέσου δράσεως της Χωροφυλακής, στο Μαρούσι. Και αυτός µε τη σειρά του εισηγήθηκε να µετακινηθούν από την επαρχία νοµιµόφρονες στρατιωτικές δυνάµεις κυρίως της αεροπορίας, όπου οι κινηµατίες δεν είχαν ερείσµατα, όσο υπήρχε ακόµη χρόνος. Και στις δύο περιπτώσεις ήταν κατηγορηµατικά αντίθετος, θέλοντας να αποφύγει την αιµατοχυσία και να µάθει τα κίνητρα των πραξικοπηµατιών. Έτσι, όταν στις 5.30 το πρωί δέχτηκε τους επικεφαλής, Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο, οι συνοµιλίες του ήταν διαπραγµατευτικού χαρακτήρα και περιορίστηκαν στη σύνθεση της νέας δικτατορικής κυβέρνησης, γνωστής ως η Χούντα των Συνταγµαταρχών. Μετά από επιµονή του Κωνσταντίνου, µπόρεσε και συνοµίλησε µε τον Πρωθυπουργό Π. Κανελλόπουλο, που ήταν κρατούµενος στο Πεντάγωνο. Ο Κανελλόπουλος δεν µπόρεσε να προτείνει µια σοβαρή και πραγµατοποιήσιµη λύση. Ετσι, ο Κωνσταντίνος, ακολούθησε τη συµβουλή του τρίτου συνοµιλητή του, Σπύρου Μαρκεζίνη, αρχηγού ενός µικρού συντηρητικού κόµµατος, να επιδιώξει τη συνδιαλλαγή µαζί τους. Προσπάθησε να δηλώσει την αντίθεσή του προς αυτούς, όταν κατά την φωτογράφιση της "επαναστατικής" κυβέρνησης, φωτογραφήθηκε µαζί τους σκυθρωπός, αντί για χαµογελαστός ως συνήθως. Αργότερα, ο Κωνσταντίνος αν και εξήγησε το κίνητρο της φωτογράφισης, παραδέχθηκε ότι δεν πέτυχε τον σκοπό της. Στην προσφώνησή του της 26ης Απριλίου 1967, για το νέο καθεστώς της Χούντας των Συνταγµαταρχών δήλωσε: "Είµαι βέβαιος ότι µε την ευχήν του Θεού, µε την προσπάθειαν υµών και προπαντός µε την βοήθειαν του λαού, θα επιτευχθή ταχέως η οργάνωσις Κράτους ικαίου, µιας αληθούς και υγιούς ηµοκρατίας". Ωστόσο, τήρησε στάση επιφυλακτική απέναντί τους, καθώς µια δικτατορία µικροµεσαίων αξιωµατικών είχε ιδεολογικά χαρακτηριστικά κατά της αστικής τάξης, την οποία ο θεσµός της Βασιλείας εκπροσωπούσε. Σε ταξίδι του στην Αµερική για να συναντηθεί µε τον Πρόεδρο Τζόνσον, λίγους µήνες αργότερα, σε ερώτηση δηµοσιογράφων για την κυβέρνησή του, ο Κωνσταντίνος απάντησε "δεν είναι κυβέρνησίς µου", προκαλώντας την δυσαρέσκεια των "σκληρών" της Χούντας Μέχρι το 1973 είχε αυξηθεί η αντίδραση του λαού προς το στρατιωτικό καθεστώς. Σε συνέντευξή του στην εφηµερίδα "Βραδυνή" o Κωνσταντίνος Γ. Καραµανλής δήλωνε ότι µόνη λύση είναι η επιστροφή του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα, η ανάθεση σχηµατισµού της κυβέρνησης σε πολιτικούς και προκήρυξη εκλογών. Την ίδια εποχή, τέλη Μαΐου, ανώτεροι αξιωµατικοί του κατά ένα µεγάλο µέρος φιλοβασιλικού Ελληνικού Ναυτικού οργάνωσαν το Κίνηµα του Ναυτικού, στο οποίο δεν αναµείχθηκε ο Κωνσταντίνος. Ο Παπαδόπουλος εκδικούµενος προέβη στην ανακήρυξη της Ελλάδας σε "Προεδρική ηµοκρατία", την 1 Ιουνίου 1973, απόφαση που επιβεβαιώθηκε από ένα δηµοψήφισµα τον Ιούλιο. Πριν το δηµοψήφισµα εκδηλώθηκε µεγάλη εκστρατεία της δικτατορίας υπέρ του ΝΑΙ (εναντίον δηλαδή της µοναρχίας). Αυτό το δηµοψήφισµα δεν αναγνωρίστηκε από κανένα πολιτικό κόµµα. Την 1 Ιουνίου 1973 έπαψε και τυπικά ο Κωνσταντίνος να είναι Βασιλιάς των Ελλήνων. Οι πολιτικοί δεν αναγνώρισαν την αλλαγή του πολιτεύµατος και δήλωσαν, µε σύµφωνη γνώµη του Κωνσταντίνου, τη διεξαγωγή δηµοψηφίσµατος για τη µορφή του πολιτεύµατος, όταν αποκατασταθεί η ηµοκρατία στην Ελλάδα. Ο Γ. Παπαδόπουλος ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου της ηµοκρατίας διορίζοντας ταυτόχρονα µία κυβέρνηση πολιτικών προσώπων µε επικεφαλής τον παλαιό αρχηγό του Κόµµατος των Προοδευτικών Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, σκοπεύοντας σε φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος. Τον Νοέµβριο όµως του 1973, µετά τα γεγονότα της Νοµικής και του Πολυτεχνείου, ο Παπαδόπουλος ανατράπηκε από τον Ταξίαρχο ηµήτριο Ιωαννίδη, τον αποκαλούµενο "αόρατο δικτάτορα", και στη θέση του τοποθετήθηκε ο Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης Το αντικίνηµα της 13ης εκεµβρίου Στις 13 εκεµβρίου ο Βασιλιάς συνοδευόµενος από µέλη της οικογένειάς του και τον Πρωθυπουργό Κ. Κόλλια, αποπειράθηκε Αντικίνηµα. Στην αρχή κατευθύνθηκε προς τη Θεσσαλονίκη, όπου στη διαδροµή, πληροφορήθηκε ότι οι Χουντικές δυνάµεις συνέλαβαν τους αξιωµατικούς του κινήµατός του. Προσγειώθηκε στη Καβάλα και προσπάθησε να ανασυντάξει τις δυνάµεις του, µε στόχο την ανατροπή της δικτατορίας. Αλλά ενώ το Ναυτικό και η Αεροπορία συντάχτηκαν και παρέµεναν µαζί του, ο Στρατός παρέµεινε πιστός στη Χούντα. Ο Κωνσταντίνος θέλοντας να αποφύγει την αιµατοχυσία και την αποδιοργάνωση των Ενόπλων υνάµεων σε περίοδο κρίσης µε την Τουρκία εγκατέλειψε την προσπάθεια και αναχώρησε, µαζί µε όσους τον συνόδευαν, στη Ρώµη. Αµέσως µετά ο Παπαδόπουλος ανέλαβε Πρωθυπουργός, διορίζοντας το στρατηγό Γεώργιο Ζωιτάκη Αντιβασιλέα. Βασιλιάς στο εξωτερικό Αφού εγκατέλειψε την Ελλάδα, ο Κωνσταντίνος θέλησε αρχικά να αποστασιοποιηθεί από τους συνταγµατάρχες. ήλωνε επανειληµµένως ότι πλαστογράφησαν την υπογραφή του και ότι τον εκβίαζαν απειλώντας τον για τη ζωή των µελών της οικογένειάς του. Επίσης δήλωνε ότι εξέφρασε εξ αρχής την αντίθεσή του στο πραξικόπηµα ποζάροντας συνοφρυωµένος στη φωτογραφία ορκωµοσίας της χουντικής κυβέρνησης, σε αντίθεση µε τη συνήθη πρακτική του να ποζάρει χαµογελαστός, και ότι µέσω αυτής της φωτογραφίας έστελνε το µήνυµα της δυσαρέσκειάς του στον ελληνικό λαό. Το τέλος της Βασιλείας

78 Μέχρι το 1973 είχε αυξηθεί η αντίδραση του λαού προς το στρατιωτικό καθεστώς. Σε συνέντευξή του στην εφηµερίδα "Βραδυνή" o Κωνσταντίνος Γ. Καραµανλής δήλωνε ότι µόνη λύση είναι η επιστροφή του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα, η ανάθεση σχηµατισµού της κυβέρνησης σε πολιτικούς και προκήρυξη εκλογών. Την ίδια εποχή, τέλη Μαΐου, ανώτεροι αξιωµατικοί του κατά ένα µεγάλο µέρος φιλοβασιλικού Ελληνικού Ναυτικού οργάνωσαν το Κίνηµα του Ναυτικού, στο οποίο δεν αναµείχθηκε ο Κωνσταντίνος. Ο Παπαδόπουλος εκδικούµενος προέβη στην ανακήρυξη της Ελλάδας σε "Προεδρική ηµοκρατία", την 1 Ιουνίου 1973, απόφαση που επιβεβαιώθηκε από ένα δηµοψήφισµα τον Ιούλιο. Πριν το δηµοψήφισµα εκδηλώθηκε µεγάλη εκστρατεία της δικτατορίας υπέρ του ΝΑΙ (εναντίον δηλαδή της µοναρχίας).αυτό το δηµοψήφισµα δεν αναγνωρίστηκε από κανένα πολιτικό κόµµα. Την 1 Ιουνίου 1973 έπαψε και τυπικά ο Κωνσταντίνος να είναι Βασιλιάς των Ελλήνων. Οι πολιτικοί δεν αναγνώρισαν την αλλαγή του πολιτεύµατος και δήλωσαν, µε σύµφωνη γνώµη του Κωνσταντίνου, τη διεξαγωγή δηµοψηφίσµατος για τη µορφή του πολιτεύµατος, όταν αποκατασταθεί η ηµοκρατία στην Ελλάδα. Το δηµοψήφισµα για την επιλογή πολιτεύµατος Με την αποκατάσταση της ηµοκρατίας επαναφέρθηκε σε ισχύ το Σύνταγµα του 1952 εξαιρουµένων των διατάξεων για τη µορφή του πολιτεύµατος. Παράλληλα ο Κ. Καραµανλής ανήγγειλε τη διενέργεια δηµοψηφίσµατος για τη λύση του πολιτειακού.ο ίδιος ως αρχηγός της συντηρητικής παράταξης, που παραδοσιακά στήριζε τη µοναρχία, δεν έκανε καµία κίνηση υπέρ του Κωνσταντίνου. Γεγονός όµως είναι ότι του απαγορεύτηκε η επιστροφή στην Ελλάδα πριν τη διεξαγωγή του δηµοψηφίσµατος και του δόθηκε η δυνατότητα να απευθυνθεί στον Ελληνικό λαό µέσω τηλεοπτικού διαγγέλµατος. Οι Έλληνες πολίτες ψήφισαν υπέρ της αβασίλευτης δηµοκρατίας,τιµωρώντας τον Κωνσταντίνο για την προδικτατορική εξέλιξη των γεγονότων, και για τη συνεργασία του µε τους χουντικούς συνταγµατάρχες. Στο δηµοψήφισµα της 8ης εκεµβρίου 1974,η αβασίλευτη δηµοκρατία συγκέντρωσε µεγάλη πλειοψηφία 69,2% έναντι 30,8% της βασιλευόµενης. Με την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων ο Κωνσταντίνος Καραµανλής φέρεται να δήλωσε ότι: «Ένα καρκίνωµα αποκόπηκε σήµερα από το σώµα του έθνους». Ο Κωνσταντίνος απηύθυνε την επόµενη της ψηφοφορίας το ακόλουθο µήνυµα: «Έλληνες και Ελληνίδες. Πιστός στη διακήρυξή µου, επαναλαµβάνω ότι προέχει η εθνική ενότητα χάριν της οµαλότητας, της προόδου και της ευηµερίας της Χώρας και εύχοµαι ολόψυχα οι εξελίξεις να δικαιώσουν το αποτέλεσµα που προέκυψε από τη χθεσινή ψηφοφορία ΤΕΤΑΡΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: Κέρµατα- Περίοδος ικτατορίας ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

79 21η Απρίλη 1967 Μυθολογικός Φοίνικας Βασιλικός θυρεός ως το 1973 Πληροφορίες για την 21 Απρίλη του 67 Στρατιωτικό κίνηµα, που εξερράγη τα ξηµερώµατα τις 21ης Απριλίου 1967, µε επικεφαλής τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγµατάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο. Κατέλυσε το δηµοκρατικό πολίτευµα στην Ελλάδα και επέβαλλε µία στυγνή δικτατορία, που διήρκεσε επτά χρόνια. Η χώρα την εποχή εκείνη βρισκόταν ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου και την εξουσία ασκούσε από τις 3 Απριλίου η ΕΡΕ, µε πρωθυπουργό τον αρχηγό της Παναγιώτη Κανελλόπουλο,έχοντας τη συναίνεση του αρχηγού της αξιωµατικής αντιπολίτευσης Γεωργίου Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου. Γεγονός των ηµερών ήταν η συναυλία των Rolling Stones στο γήπεδο του Παναθηναϊκού (17 Απριλίου), που όµως διαλύθηκε από την Αστυνοµία, προς µεγάλη απογοήτευση των αθηναίων ροκάδων, που θα έβλεπαν ένα συγκρότηµα - θρύλο στην ακµή της δηµιουργικότητάς του. ιάχυτη ήταν η πεποίθηση ότι τις επερχόµενες εκλογές θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν θριαµβευτικά στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Πολλοί ήλπιζαν ότι θα ετίθετο ένα τέλος στη διετή πολιτική ανωµαλία, που έµεινε στην ελληνική ιστορία ως «Αποστασία»και σηµατοδοτήθηκε µε την παραίτηση του λαοπρόβλητου πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου (είχε λάβει το 52,2% στις εκλογές του 1964) στις 15 Ιουλίου 1965, µετά τη σύγκρουσή του µε τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Στα δεξιότερα του πολιτικού φάσµατος, ένα τµήµα της ΕΡΕ ζητούσε ένα «λοχία» για να σώσει τη χώρα από τον αναρχοκοµµουνισµό. Για τη µετεµφυλιακή εξιά της προδικτατορικής περιόδου,κοµµουνιστές ήταν εν ευρεία έννοια και οι κεντρώοι και οπωσδήποτε ο απρόβλεπτος Ανδρέας Παπανδρέου, που ήταν το ανερχόµενο αστέρι στην πολιτική σκηνή και κινείτο αριστερότερα από το κόµµα του, την Ένωση Κέντρου. Οι στρατηγοί, το Παλάτι, κάποιοι πολιτικοί της εξιάς και οι Αµερικανοί καλόβλεπαν µία µικρής διάρκειας συνταγµατική εκτροπή, που θα επανέφερε την πολιτική κατάσταση στη σωστή ρότα, δηλαδή στην εναλλαγή στην εξουσία της εξιάς και ενός µετριοπαθούς Κέντρου. «Η Χούντα των Στρατηγών» έµεινε στα σχέδια, καθώς τους πρόλαβαν µε το πραξικόπηµα της 21ης Απριλίου οι µικροί αξιωµατικοί, µε πρόσχηµα τον κοµµουνιστικό κίνδυνο. Τέτοια περίπτωση δεν διαφαινόταν στον ορίζοντα, καθώς η Ε Α, που εκπροσωπούσε την κοµµουνιστική Αριστερά (το ΚΚΕ ήταν εκτός νόµου),κινούνταν στο 11,80% των ψήφων στις εκλογές του 1964, σε σχέση µε το 24,43% του1958. Πρέπει, όµως, να συνυπολογίσουµε ότι βρισκόµασταν 17 χρόνια από τη λήξη του Εµφυλίου Πολέµου και στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέµου, όσον αφορά τον διεθνή περίγυρο. Ο στρατός ήταν πανίσχυρος,µε παράδοση επεµβάσεων τον 20ο αιώνα, οι Αµερικανοί θεωρούσαν φέουδό τους την Ελλάδα, το δεξιό παρακράτος ήταν ισχυρό ( ολοφονία Λαµπράκη) και το Παλάτι ήταν ένας αυτόνοµος πόλος εξουσίας, «που δεν βασίλευε, αλλά κυβερνούσε». Οι πολιτικοί που κυβέρνησαν αυτά τα 17 χρόνια (Πλαστήρας, Παπάγος, Καραµανλής και Παπανδρέου), ασχολήθηκαν κυρίως µε την ανοικοδόµηση της χώρας και την οικονοµική ανάπτυξη, παρά µε το«βάθεµα και το πλάτεµα» των δηµοκρατικών θεσµών και την εξάλειψη των µνηµών του Εµφυλίου. Το πραξικόπηµα, «Επανάσταση» για τους θιασώτες του, εκδηλώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Απριλίου. Λίγες ώρες πριν, είχε ολοκληρωθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συµβουλίου και τα µέλη του αποχώρησαν για τα σπίτια τους, χωρίς να έχουν ιδέα για το τι θα επακολουθούσε.ανάµεσά τους και ο Υπουργός Εθνικής Άµυνας, Παναγιώτης Παπαληγούρας. Η τριάδα των Παπαδόπουλου,Παττακού και Μακαρέζου, µπορεί να ήταν άσοι στη συνωµοσία, αλλά εκµεταλλεύτηκαν τον βαθύ ύπνο των δηµοκρατικών κυβερνήσεων και φρόντισαν να τοποθετήσουν στις πιο νευραλγικές θέσεις του στρατεύµατος ανθρώπους µυηµένους στα σχέδιά τους.τους βοήθησε, επίσης, το γεγονός ότι µέσα στην Αθήνα υπήρχαν µεγάλες µάχιµες µονάδες, όπως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισµένων, που βρισκόταν στη σηµερινή Πολυτεχνειούπολη, µε διοικητή τον ταξίαρχο Παττακό. 21 Απριλίου 1967: Τα τανκς της χούντας στους δρόµους της Αθήνας Από εκεί βγήκαν τα πρώτα τανκς στις 2 τα ξηµερώµατα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σηµεία της πρωτεύουσας (Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα). Την ίδια ώρα, ο συνταγµατάρχης Ιωάννης Λαδάς εξαπέλυε πιστές στο κίνηµα δυνάµεις για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηµατίες έβαλαν σε εφαρµογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο «Προµηθεύς», για την αντιµετώπιση του κοµµουνιστικού κινδύνου, µε αποτέλεσµα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές µονάδες της Αττικής.Μεγάλη ήταν η συµβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων, ηµήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγµα της σχολής και τη Στρατιωτική Αστυνοµία (ΕΣΑ). Μία από τις πρώτες ενέργειες των συνωµοτών ήταν να συλλάβουν τον αρχηγό του ΓΕΣ αντιστράτηγο Σπαντιδάκη και να τον αντικαταστήσουν µε τον οµοιόβαθµό του Οδυσσέα Αγγελή, που ήταν µυηµένος στο κίνηµα. Ο νέος αρχηγός του Στρατού έδωσε εντολή σε όλους του µεγάλους στρατιωτικούς σχηµατισµούς να εφαρµόσουν το σχέδιο «Προµηθεύς» κι έτσι να εξασφαλισθεί η υπακοή του στρατεύµατος σε όλη τη χώρα. Η µοναδική ενέργεια για να αντιµετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπηµα έγινε από την πλευρά του Υπουργού ηµόσιας Τάξης, Γεωργίου Ράλλη, ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει µε τον ταξίαρχο Ορέστη Βιδάλη για να κινητοποιήσει το

80 Γ' Σώµα Στρατού στη Θεσσαλονίκη. εν πρόλαβε, αφού το σχέδιο«προµηθεύς» είχε ήδη τεθεί σε εφαρµογή, µε αποτέλεσµα ο ταξίαρχος Βιδάλης να µην λάβει ποτέ το σήµα του Γεωργίου Ράλλη. Ο αιφνιδιασµός ήταν πλήρης και στις 3:30 τα ξηµερώµατα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνηµα είχε επικρατήσει και µάλιστα αναίµακτα. Νωρίς το πρωί, το ραδιόφωνο ΕΙΡ έπαιζε εµβατήρια και δηµοτικά άσµατα και οι αγουροξυπνηµένοι Έλληνες άκουγαν τα πρώτα«αποφασίζοµεν και ιατάζοµεν» των δικτατόρων, που ήταν η απαγόρευση των συγκεντρώσεων άνω των τριών ατόµων. Με συντακτική πράξη κατά τη διάρκεια της ηµέρας ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγµατος και µαταιώθηκαν οι εκλογές της28ης Μαΐου Αιφνιδιασµένοι από τις εξελίξεις φαίνεται να ήταν και οι Αµερικανοί, που δεν περίµεναν την κίνηση του Παπαδόπουλου. Τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Φίλιπ Τάλµποτ ξύπνησε ο ανιψιός του πρωθυπουργού Κανελλόπουλου, ιονύσης Λιβανός, και του ανακοίνωσε την είδηση. Στις 7 το πρωί, η ηγεσία των πραξικοπηµατιών επισκέφθηκε στα Ανάκτορα του Τατοΐου τον Κωνσταντίνο και του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνησή τους. Η περιοχή ήταν περικυκλωµένη από τανκς για να µην υπάρξει περίπτωση δυναµικής αντίδρασης από τον άνακτα. Ο βασιλιάς,παρά την προτροπή του συλληφθέντα πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου να αντισταθεί, συµβιβάστηκε µαζί τους«για να µην χυθεί αίµα ελληνικό» και αργά το απόγευµα όρκισε την κυβέρνηση, µε πρωθυπουργό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια. Επρόκειτο βέβαια για πρωθυπουργό - µαριονέτα, αφού τα νήµατα κινούσε ο ισχυρός άνδρας του κινήµατος, συνταγµατάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο συλληφθείς και αποπεµφθείς αρχηγός του ΓΕΣ Γρηγόριος Σπαντιδάκης, άνθρωπος του βασιλιά, όπως και ο Κόλλιας,προσχώρησε στους κινηµατίες και ανέλαβε Υπουργός Εθνικής Άµυνας. Την ίδια µέρα άρχισαν και οι συλλήψεις απλών πολιτών, ενώ είχαµε και τα πρώτα θύµατα. Τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδροµο, που είχε µετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, το στέλεχος της Ε Α Παναγιώτη Ελή, ενώ ένας στρατιώτης πυροβολεί τη νεαρή Αθηναία Μαρία Καλαυρά, γιατί δεν υπάκουσε στις διαταγές του. έκα ηµέρες αργότερα, η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτοµα, στη συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων. Η Ελλάδα από την 21η Απριλίου1967 µπήκε στο «γύψο», κατά την έκφραση του Παπαδόπουλου, για 7 χρόνια, 3 µήνες και 3 µέρες. Η ικτατορία κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος στις 23 Ιουλίου 1974, µετά το εγκληµατικό πραξικόπηµα στην Κύπρο και την τουρκική εισβολή στη Μεγαλόνησο. Μυθολογικός φοίνικας Ο Ηρόδοτος αναφέρεται σε αυτό και στη µοναδική του ικανότητα να αναγεννιέται από τις στάχτες του, οι οποίες προέρχονται από την ίδια του τη φωτιά. Όταν ο Φοίνιξ έχει φτάσει σε µία ηλικία και θέλει να ανανεωθεί παραδίδεται στις φλόγες χρησιµοποιώντας ιερά και εξαγνιστικά βότανα όπως το µύρο. Ο Φοίνιξ πεθαίνει και αναγεννιέται µόνος του.είναι πάντα ένας κάθε φορά και κατέχει εξαιρετικές δυνάµεις εκτός από τη µοναδική του ικανότητα να είναι αθάνατος. Σύµφωνα µε πολλές παραδόσεις έχει εξαιρετική φωνή και όταν τραγουδάει ακόµα και ο Ήλιος σταµατάει το άρµα του για να τον απολαύσει. Πολλές παραδόσεις συνδέουν αυτή την ωδή µε το τραγούδι που ακούγεται λίγο πριν τυλιχθεί στις ίδιες του τις ιερές φλόγες. Το πουλί του Φοίνικα τιµούνταν στην αρχαία Ελλάδα και συνδεόταν µε την λατρεία του Ήλιου και του Απόλλωνα. Πέρα από την αρχαία Ελλάδα, ο Φοίνικας ήταν ένα πολύ ιερό σύµβολο και για άλλους πολιτισµούς: Σύµφωνα µε τους Αιγυπτίους ονοµάζεται Μπένου (Bennu) και βρίσκονταν στη κορυφή της πυραµίδας που ξεπρόβαλε στη ηµιουργία από τα αρχέγονα ύδατα. O Φοίνιξ συνδέεται µε το γιο του Όσιρη και της Ίσιδος,τον Ώρο,που είναι το ιερό βρέφος που παίρνει εκδίκηση για το θάνατο του Πατέρα του. Στον Εβραϊκό πολιτισµό είναι το µόνο ζώο που δεν τρώει από το καρπό του δέντρου της γνώσης του καλού και του κακού. Σύµφωνα µε αυτή τη παράδοση λοιπόν η Εύα δίνει σε όλα τα ζώα να φάνε και µόνο αυτός αντιστέκεται. Ο Θεός λοιπόν τον τιµάει τον Φοίνικα (εβραϊστί Milcham) και τον κάνει αθάνατο. Έτσι είναι µόνο ένα αρσενικό και δεν αναπαράγεται. Στον πρωτοχριστιανισµό, ο Φοίνιξ αναπαριστά τον Ιησού Χριστό, που επίσης πεθαίνει και ανασταίνεται σε τρεις µέρες όπως και ο φοίνιξ αναγεννιέται πλήρως σε τρεις µέρες. Ο συµβολισµός µπορεί να γίνει εµφανής σε πολλούς ναούς της Ελλάδας. Ο Φοίνιξ αποτελεί ιερό ζώο του Βισνού,στην Ινδουιστική θρησκεία. Για την ακρίβεια συνδέεται µε το Avatarτου Βισνού (ένας από τους τρεις µεγάλους θεούς της συγκεκριµένης θρησκείας και κατά αυτούς ο συντηρητής των πάντων), τον δοξασµένο Ράµα (Ραµ) που είναι ο θεός του Ήλιου. Εκεί ονοµάζεται Garunda. Για τους Κινέζους,βασιλεύει στο Νότο (το στοιχείο του Πυρός). Αιώνιος αγαπηµένος του θεωρείται ο Ιερός ράκος. Στη κινέζικη πρακτική Feng Shui θεωρείται πανίσχυρη γητεία για καλή ερωτική ζωή να έχουν αυτά τα δύο ιερά ζώα ροµαντική στιγµή. Ο Φοίνιξ σε διάφορες µορφές εµφανίζεται και στους Πέρσες,στους Νοτιοαφρικανούς, ακόµα και τους αρχαίους πολιτισµούς της κεντρικής και νότιας Αµερικής.

81 Ο Φοίνικας είναι ένα πανίσχυρο σύµβολο που αφοµοιώνει τη δύναµη του ανθρώπου να αναγεννιέται από τις δυσκολίες του και να γίνεται ακόµα πιο δυνατός. Ο Ιερός Φοίνιξ δε πρέπει να µπερδεύεται µε ένα δαίµονα µε παρόµοιο όνοµα που βρίσκεται στο κλειδί του Σολοµώντα. Αυτός αντιστοιχεί στη Σελήνη, ενώ ο Ιερός Φοίνιξ είναι αναµφισβήτητα ένα πλάσµα της Φωτιάς και του Ήλιου. Στην αλχηµεία και τον αποκρυφισµό είναι ένα ισχυρό σύµβολο του στοιχείου του Πυρός και χρησιµοποιείται εκτενώς. Τέλος, χρησιµοποιήθηκε ως σύµβολο της Χούντας των Συνταγµαταρχών στην Ελλάδα, την περίοδο κές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, ο πνευµατικός και πολιτιστικός µεσαίωνας, αλλά και η Κυπριακή τραγωδία, καταγράφουν τη Χούντα των Συνταγµαταρχών ως µία από τις µελανότερες στιγµές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Βασιλικός θυρεός ως το 1973 Ο βασιλικός θυρεός προέρχεται από δυναστεία των Γκλύξµπουργκ, η οποία ιδρύθηκε από τον Γεώργιο Α Βασιλέα των Ελλήνων, και ανέδειξε έξι ανώτατους άρχοντες της Ελλάδας έως την οριστική έκπτωσή της το Θεωρείται κλάδος του ευρωπαϊκού βασιλικού οίκουσλέσβιχ-χολστάιν Ζόντερµπουργκ-Γκλύξµπουργκ(ή Λύξµπουργκ) που αποτελεί επιµέρους κλάδο του βασιλικού Οίκου του Ολδεµβούργου (Όλντενµπουργκ), της αρχαιότερης Μοναρχίας της Ευρώπης, της ανίας. Το µότο του θυρεού είναι «Ισχύς µου ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ» 3η ενέργεια: ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ : ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΩ ΙΚΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ: Παρασκευή 21 Απριλίου 1967 Αγαπητό ηµερολόγιο, Σήµερα τα ξηµερώµατα άκουσα στο ραδιόφωνο ότι ο συνταγµατάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος µε τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τον συνταγµατάρχη Νικόλαο Μακαρέζο κατέλαβε την εξουσία µε πραξικόπηµα. Το πρώτο πράγµα που έκαναν ήταν να πάω στο περίπτερο της γειτονιάς και να αγοράσω εφηµερίδες, από ότι διάβασα κατάλαβα ότι κάποιο είδος στρατιωτικού κινήµατος είχε ξεσπάσει. Έτρεξα στο πολυτεχνείο για να βρω τους συµφοιτητές µου, στις πλατείες και στους δρόµους υπήρχαν παντού άρµατα µάχης και οπλισµένοι στρατιώτες, φόβος µε διαπέρασε καθώς κατάλαβα ότι κάτι τροµερό είχε συµβεί. Συνέχισα τον δρόµο µου µέσα από τα στενά µε σκοπό να µείνω απαρατήρητη από τους στρατιώτες που θα µου έκλειναν τον δρόµο. Όταν τελικά έφτασα στο πολυτεχνείο είδα ότι ήταν περικυκλωµένο από οπλισµένους στρατιώτες, καταλαβαίνοντας ότι ήταν ανώφελο να προσπαθήσω να µπω µέσα πήρα το δρόµο του γυρισµού. Όταν έφτασα στο σπίτι µου, είδα τον συµφοιτητή Ανδρέα να µε περιµένει στην εξώπορτα της αυλής, φαινόταν νευρικός και τροµαγµένος. Πριν προλάβω καν να µιλήσω είπε: Τα ξηµερώµατα ο Παπαδόπουλος µε άρµατα µάχης κατέλαβε το κτίριο της βουλής,πρόκειται για πραξικόπηµα, έχουν αρχίσει ήδη τα συλλαµβάνουν πολιτικούς, δηµοσιογράφους και άτοµα εξουσίας µάλλον θα σχηµατιστεί καινούργια κυβέρνηση. Και ο πρωθυπουργός και ο βασιλεύς γιατί δεν επεµβαίνουν? Ρώτησα απεγνωσµένα.ο βασιλεύς Κωνσταντίνος συµφώνησε να ορκίσει νέα κυβέρνηση και να αναγνωρίσει το κίνηµα τάχα για να µην χυθεί ανθρώπινο αίµα όσο για τον πρωθυπουργό Κανελλόπουλο φήµες λένε ότι τον έχουν φυλακίσει στο υπόγειο του πεντάγωνου, πρέπει να φύγω όµως τώρα γιατί έχουν επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας και υπάρχει κίνδυνος να µε συλλάβουν είπε και έφυγε βιαστικά. Έχοντας πολλές ερωτήσειςακόµα αναπάντητες κίνησα να πάω σπίτι. Καθώς έβγαζα τα κλειδιά άκουσα ένα µεταλλικό ήχο και κατάλαβα ότι ένα κέρµα είχε πέσει από την τσέπη µου. Όταν έσκυψα να το σηκώσω είδα την προσωπογραφία του Βασιλεία της Ελλάδος Κωνσταντίνου Β... τι ρολό θα έπαιζε άραγε σε αυτά

82 τα σηµαντικά γεγονότα που διαδραµατίζονται στην χωρά µας, πρέπει να υπερασπίζεται τον λαό του αυτούς τους καιρούς,αυτόν που υποσχέθηκε να προστατεύει και όχι να υπακούει και να νοµιµοποιεί τέτοιες αυθαιρεσίες.στο ρ αδιόφωνο ακουγόταν το διάγγελµα του Παπαδόπουλο επισήµαινε πως όλες αυτές οι ενέργειες ήταν αναγκαίες για να σωθεί το κράτος,αναστέναξα και έβαλα το νόµισµα στην τσέπη µου. Άννα Ζαροµύτη 2 Φεβρουαρίου 1828 Αγαπητό ηµερολόγιο, Σήµερα το πρωί κάνοντας το καθηµερινό µου δροµολόγιο προς την δουλειά πέρασα ως συνήθως από το φούρνο της γειτονίας για να αγοράσω το πρωινό µου, όπου άκουσα από τους πελάτες τα νέα που συζητιόντουσαν τις τελευταίες µέρες για την ίδρυση της τράπεζας. Σήµερα, λοιπόν, έπειτα από διάταγµα του Καποδίστρια ανέλαβε την διοίκηση της τράπεζας ο Γεώργιος Σταύρου, ο οποίος είχε µεγάλη εµπειρία σε οικονοµικά θέµατα και γνώριζε τον Καποδίστρια από την περίοδο προετοιµασίας της επανάστασης. Μένοντας έκπληκτος από τα νέα, συνέχισα τον δρόµο µου για την δουλειά, συλλογιζόµενος την αλλαγή ως προς το καλύτερο που θα επιφέρει η τράπεζα στα οικονοµικά θέµατα της χώρας και ουσιαστικά θα συνέβαλε στην ανασυγκρότηση της. Αµέσως µόλις έφτασα στον προορισµό µου κατάλαβα ότι και οι συνεργάτες µου συζητούσαν και αυτοί για την τράπεζα και ιδιαίτερα για τα κεφάλαια που δόθηκαν. Ο Ελβετός φιλέλληνας Ιωάννης Εϋνάρδος αλλά ακόµη και ο ίδιος ο Καποδίστριας συνεισέφεραν συµβολικά ποσά. Καθ όλη την διάρκεια της ηµέρας οι συζητήσεις ολοένα και αυξανόντουσαν. Το επιτόκιο ορίστηκε 8% µε σκοπό την προσέλκυση κεφαλαίων για καταθέσεις είτε από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό της χώρας. Έπειτα από µια κουραστική µέρα το βράδυ γύρισα σπίτι και η ίδρυση της τράπεζας ήταν ακόµα θέµα συζήτησης. Κάνοντας τον ισολογισµό της ηµέρας συνειδητοποίησα ότι πλέον στις καθηµερινές συναλλαγές αντί των Τούρκικων γροσίων θα χρησιµοποιούµε τον Φοίνικα ως εθνικό νόµισµα. Ζουµπούλης Αβραάµ Φεβρουαρίου Αγαπητό ηµερολόγιο,

83 Σήµερα ήταν µια λίγο παράξενη µέρα διότι καθώς βρισκόµουν στην δουλεία µου άκουσα πολλά πράγµατα σχετικά µε κάποια θέµατα που συζητιώνταν τις τελευταίες µέρες για την ίδρυση τράπεζας, πράγµα το οποίο δεν είχα καταλάβει τι ακριβώς είναι. Σήµερα λοιπόν απ ότι άκουσα, έπειτα από ένα διάταγµα του Καποδίστρια, θα αναλάβει την διοίκηση της τράπεζας ο Γεώργιος Σταύρου, ο οποίος έχει µεγάλη εµπειρία σε οικονοµικά θέµατα και γνώριζε τον Καποδίστρια από την περίοδο προετοιµασίας της επανάστασης. Μένοντας έκπληκτος από αυτά τα σηµαντικά νέα, µόλις γύρισα σπίτι µου µε την ελπίδα µέσα µου πως τα πράγµατα θα άλλαζαν προς το καλύτερο που θα επιφέρει η τράπεζα στα οικονοµικά θέµατα της χώρας και πως θα είχε µεγάλη συµβολή στην ανασυγκρότησή της. Μόλις έφτασα στο σπίτι µου, άφησα τα πράγµατά µου από την δουλειά και πήγα στο καφενείο της πλατείας µας για να µάθω περισσότερα πράγµατα σχετικά µε το θέµα της τράπεζας από αυτούς που ξέραν πολλά σχετικά µε αυτό το θέµα. Μόλις έφτασα στο καφενείο πήγα και έκατσα µε τον φίλο µου Χρήστο και κάποιους άλλους κυρίους που καθόντουσαν µαζί του που συζητούσαν για τα κεφάλαια που δόθηκαν. Επίσης άκουσα πως ο Ελβετός φιλέλληνας Ιωάννης Εϋνάρδος αλλά ακόµη και ο ίδιος ο Καποδίστριας συνείσφεραν συµβολικά ποσά και πως το επιτόκιο ορίστηκε 8% µε σκοπό την προσέλκυση κεφαλαίων για καταθέσεις είτε από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό µιας χώρας. Μετά από 2 ώρες στο καφενείο γύρισα σπίτι κάνοντας τον απολογισµό της ηµέρας συνειδητοποιώντας ότι πλέον στις καθηµερινές συναλλαγές αντί των Τούρκικων γροσίων θα χρησιµοποιήσουµε τις ραχµές ως εθνικό νόµισµα. Βερβέρης Λεωνίδας 4η ΟΜΑ Α: ΗΛΙΑΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ Ιστορική Περίοδος: ραχµή πριν από το Ευρώ 1η ενέργεια: ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΜΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΣΕ ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ: ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑ ΑΣ ΣΕ ΕΙ ΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ %CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B7-4%CE%B7- %CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B4%CE%B1- %CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B1- %CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1 2η ενέργεια: ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

84 ΓΕΝΙΚΑ : Το 1978, ακολούθησε το τραπεζογραµµάτιο των 100 δραχµών µε την κεφαλή της Προµάχου Αθηνάς και το κτήριο του Πανεπιστηµίου και τον Αδαµάντιο Κοραή και τη Μονή Αρκαδίου. Το 1983, εκδόθηκαν οι 500 δραχµές µε τον Ιωάννη Καποδίστρια και το φρούριο της Κέρκυρας.ο, µετά το 1950, εκδόθηκε το 1984 µε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τους Αγίους Αποστόλους Καλαµάτας. Τραπεζογραµµάτιο δραχµών κυκλοφόρησε το 1987 µε την κεφαλή του Απόλλωνα και τον ισκοβόλο του Μύρωνα και τον ναό της Ήρας στην Ολυµπία. Σε αυτό αναγράφεται για πρώτη φορά το " ραχµές" αντί " ραχµαί" και "πληρωτέες µε την εµφάνιση" αντί "πληρωτέαι επί τη εµφανίσει". Το τελευταίο χαλκογραφικό τραπεζογραµµάτιο ονοµαστικής αξίας δραχµών κυκλοφόρησε το Η προσωπογραφία του Γεωργίου Παπανικολάου κοσµεί την πρόσθια όψη του και την οπισθία άγαλµα του θεού της υγείας Ασκληπιού. Κεφαλή της Προµάχου Αθήνας 100 δραχµές Το άγαλµα της Προµάχου Αθηνάς ήταν κολοσσιαίο έργο γλυπτικής στην Αρχαία Αθήνα. Τοποθετηµένο στην Ακρόπολη µεταξύ των Προπυλαίων και του Ερεχθείου, ήταν ορατό από µεγάλη απόσταση, ακόµα και από τα καράβια που έπλεαν ανοιχτά του Σουνίου.Χρηµατοδοτήθηκε από τα λάφυρα των Μήδων του Μαραθώνα και ήταν έργο του Φειδία. Στο άγαλµα αυτό η Αθηνά παρουσιάζονταν όρθια, και πάνοπλη όπως στην µάχη. Το δόρυ της ήταν τόσο µεγάλο που το ύψος του υπερέβαλε τον Παρθενώνα. Το όλο καλλιτέχνηµα ήταν επιβλητικό και αξιοθαύµαστο, αλλά ακόµα πιο θαυµαστή ήταν η ασπίδα, στην οποία ο καλλιτέχνης παρίστανε την µάχη των Λαπιθών µε τους Κενταύρους.

85 Κτήριο Πανεπιστηµίου Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, το οποίο συνήθως αναφέρεται απλώς ως Πανεπιστήµιο Αθηνών, αποτελεί Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυµα που δραστηριοποιείται στη Ελληνική πρωτεύουσα. Λειτουργεί αδιαλείπτως από την ίδρυσή του στις 3 Μαΐου Σήµερα είναι το δεύτερο µεγαλύτερο Πανεπιστήµιο της Ελλάδας σε αριθµό φοιτητών (µετά το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης), µε περισσότερους από προπτυχιακούς φοιτητές. Το 2009 κατατάχθηκε στην 177η θέση των 200 καλύτερων πανεπιστηµίων στο κόσµο (2008: 200η), σύµφωνα µε τον δείκτη του περιοδικού Times Higher Education, ενώ ο δείκτης Academic Ranking of World Universities το κατατάσσει στις θέσεις για το Αδαµάντιος Κοραής

86 Ο Αδαµάντιος Κοραής (27 Απριλίου 1748, Σµύρνη 6 Απριλίου 1833 Παρίσι, Γαλλία), ήταν Έλληνας φιλόλογος µε βαθιά γνώση του ελληνικού πολιτισµού. Ο Κοραής είναι ένας από τους σηµαντικότερους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισµού και µνηµονεύεται κυρίως για τις γλωσσικές του απόψεις και την υποστήριξη της καθαρεύουσας. Ιερά Μονή Αρκαδίου Η Ιερά Μονή Αρκαδίου είναι µια ιστορική Μονή στην Κρήτη. Σύµφωνα µε την παράδοση θεµελιώθηκε από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο και ανοικοδοµήθηκε περί τον 5ο αιώνα, από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αρκάδιο, του οποίου το όνοµα φέρει προς τιµή του. Άλλοι αναφέρουν ότι ιδρύθηκε από κάποιον µοναχό Αρκάδιο και γι αυτό ονοµάστηκε µονή Αρκαδίου[1]. Ερείπια της πρώτης µονής διατηρούνται σήµερα στο βορειοδυτικό µέρος του περιβόλου της.κτίσθηκε σε µικρό εύφορο και κατάφυτο οροπέδιο σε θέση στρατηγική της Β. πλαγιάς του όρους Ίδη πάνω από φαράγγι, που συνδέει τις επαρχίες Ρεθύµνου, Μυλοποτάµου και Αµαρίου. 500 δραχµές Ιωάννης Καποδίστριας

87 Το πρώτο ο Κόµης Ιωάννης Καποδίστριας ( Κέρκυρα, 10 Φεβρουαρίου Ναύπλιο 9 Οκτωβρίου 1831) ήταν Έλληνας διπλωµάτης και πολιτικός. ιετέλεσε πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας κατά τη µεταβατική περίοδο και ενώ τελούσε υπό την προστασία των Μεγάλων υνάµεων και νωρίτερα υπουργός εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια µε πολιτική παράδοση γι' αυτό και αναµείχθηκε µε την πολιτική ήδη από το 1803, οπότε και διορίστηκε γραµµατέας της επικράτειας της Ιονίου Πολιτείας. Με την κατάληψη των Επτανήσων από τους Γάλλους αποσύρθηκε και εντάχθηκε στη ρωσική διπλωµατική υπηρεσία. Εκεί ανέλαβε σηµαντικές θέσεις καταφέρνοντας να αναδειχθεί σε υπουργό εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από το 1815 έως το 1822, οπότε και υποχρεώθηκε σε παραίτηση λόγω της επανάστασης του Στις 14 Απριλίου 1827 η Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας τον επέλεξε πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας, θέση από την οποία ήρθε σε τριβή µε τους τοπικούς αξιωµατούχους µε αποτέλεσµα την δολοφονία του στις 9 Οκτωβρίου 1831 στο Ναύπλιο από τον αδελφό και τον υιο του Πετρόµπεη Μαυροµιχάλη, σε αντίποινα της φυλάκισης του τελευταίου. Ως κυβερνήτης της Ελλάδας προώθησε σηµαντικές µεταρρυθµίσεις για την ανόρθωση της κρατικής µηχανής, καθώς και για τη θέσπιση του νοµικού πλαισίου της πολιτείας, απαραίτητου για την εγκαθίδρυση της τάξης. Επίσης, αναδιοργάνωσε τις ένοπλες δυνάµεις υπό ενιαία διοίκηση. Φρούριο της Κέρκυρας

88 Το Παλαιό Ενετικό Φρούριο της Κέρκυρας, που είναι χτισµένο πάνω σε µια βραχώδη χερσόνησο µε δύο χαρακτηριστικούς λόφους (Corifes) αποτελεί το Ανατολικό άκρο της Πόλης. Μετά τον 6ο αιώνα, οχυρώνεται και αποκτά τους πρώτους κατοίκους, οι οποίοι ήταν οι επιζήσαντες Κερκυραίοι µετά τις καταστροφές της αρχαίας Πόλης, έτσι, αποτέλεσε την Πόλη της Κέρκυρας (Corifo, Corfu) από τον 11ο έως τον 15ο αιώνα. Ενώ από τον 16ο αιώνα η Πόλη έχει διαµορφώσει περίπου τη σηµερινή της µορφή και το Παλαιό Φρούριο µετατράπηκε σε στρατιωτικό χώρο. Οι οχυρώσεις κατασκευάστηκαν µέσα σε ένα σηµαντικό ιστορικά διάστηµα περίπου 15 αιώνων. Στο διάστηµα αυτό ξεχωρίζουν τρεις ιδιαίτερες ιστορικές φάσεις. Η Βυζαντινή περίοδος, κατά την οποία οχυρώθηκε ο Ανατολικός λόφος (Castell Vechio), η Πρώιµη Ενετική περίοδος όταν η χερσόνησος µετατράπηκε σε νησί και οχυρώθηκε ο υτικός λόφος (Castell Novo) και η Ύστερη Ενετική όταν συµπληρώθηκαν τα οχυρωµατικά έργα και έλαβαν τη τωρινή τους µορφή προκειµένου να αντιµετωπίσουν τη νέα σύγχρονη απειλή της εποχής, τα κανόνια. Τότε ισοπεδώθηκαν τα κτίσµατα µπροστά στο Παλαιό Φρούριο και κατασκευάστηκε η επιβλητική "Πλατεία Σπιανάδα, στην οποία βρίσκεται έως σήµερα η είσοδος του. Παρόλο που ποτέ κανείς δε κατάφερε να καταλάβει αυτό το αριστούργηµα στρατιωτικής υπεροχής, πολλές και διαφορετικές σηµαίες κυµάτισαν στη κορυφή του, αποτέλεσµα των αλλαγών που συντελέστηκαν στην Ευρώπη. Χάρη σ αυτή την εξέλιξη, όλοι κατάφεραν να αφήσουν το σηµάδι τους Βυζαντινοί, Ενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Άγγλοι, Έλληνες, Ιταλοί, Γερµανοί, και να συνθέσουν αυτό το ιδιαίτερο κόσµηµα της Κέρκυρας. Κεφαλή Απόλλωνα δραχµές Ο Απόλλωνας είναι Μέγας θεός του Ελληνικού Πανθέου (Απλών στη θεσσαλική διάλεκτο), µε γύρω στις 350 επικλήσεις, προσωνύµια και τοπικές λατρείες του, θεραπευτής, µάντης και ηλιακός («Φοίβος»). Πιθανότατα να αποτέλεσε έµπνευση για το θεό Απλού στην ετρουσκική µυθολογία.γεννήθηκε από το θεό ία (που στις επικλήσεις του αίθριος, ανέφελος, υψινεφής, αλληγορείται σε αέρα και ουρανό) και τη θεοµητρική θεότητα Λητώ (που αλληγορείται στο αστροφώτιστο νυκτερινό στερέωµα). Η επίκλησή του «ήλιος» σηµαίνει φυσικά όχι µόνον τον γεννηθέντα στη νήσο ήλο, αλλά και τον Θεό που κάνει δήλα και ορατά τα πάντα, αλλά και τα πάντα ορά («πανδερκές έχων φαεσίµβροτον όµµα» σύµφωνα µε τον 34ο Ορφικό Ύµνο, δηλαδή ως ο θεός που η µατιά του φωτίζει τους θνητούς και παρατηρεί τα πάντα).από τη δοξασία ότι αιτία όλων των γινοµένων είναι ο Ήλιος, του οποίου το φως εισχωρεί στις κρυµµένες αιτίες, ο (σύµφωνα µε τους µαγικούς παπύρους της συλλογής Papyri Graecae Magicae) «τηλεσκόπος και κοίρανος κόσµου» θεός Φοίβος Απόλλων σχετίζεται στενά µε τις λειτουργίες της λεγόµενης Ειµαρµένης και των Μοιρών, ως Θεός µαντευτής (Αγνόµαντις, Αληθής, αφναίος, Μαντικός, Μοιραγέτης, Λοξίας, Προόψιος, Τριποδιλάλος). Η µαντική ιδιότητα του Απόλλωνα εξηγείται και από το γεγονός ότι η µουσικοπαραγωγός ιδιότητά του, όπως θα δούµε παρακάτω, του επιτρέπει πλήρη διαύγεια όρασης στα διάφορα σηµεία της χρονικής κίνησης, της οποίας χρονικής κίνησης στυλοβάτης και γεννήτωρ είναι ο Ρυθµός, ένα τµήµα του τρισυπόστατου (Ρυθµός, Μελωδία, Αρµονία) που ορίζει τη Μουσική.Ο θεός Απόλλων σχετιζόταν µε τη Νεότητα και το Κάλλος (επειδή ως Ήλιος ξεπροβάλλει αιωνίως νέος την κάθε αυγή και στη συνέχεια µε το φως του καταδεικνύει όλα τα επί γης ωραία και «θαυµαστά». Σχετικές επικλήσεις του οι Κουροτρόφος, Ολβιουργός, Τελειότατος, Φάνης, Χαροποιός), µε την Ιατρική και τη Θεραπευτική (επειδή το ηλιακό φως χαρίζει υγεία, απολυµαίνει, και επίσης αυξάνει τα υγιεινά και

89 θεραπευτικά φυτά. Σχετικές επικλήσεις του οι Παίων, Αλεξίκακος, Ηπιόχειρ, Ιατρός), µε τη Μουσική (επειδή ό,τι φωτίζεται δονείται ως τµήµα της Συµπαντικής Μουσικής) και την κάθε είδους εικαστική δηµιουργία (κύριος των Μουσών, Θεός Μουσαγέτης ή Μουσηγέτης. Σχετικές επικλήσεις του οι Μουσικός, Κιθαρωδός, Μουσαγέτης).Ιερά φυτά του η δάφνη, ο ηλίανθος, η άρκευθος, η µυρίκη, το ηλιοτρόπιο και ο υάκινθος. Η άφνη είναι η νύµφη κόρη του ποταµού Πηνειού, που αγάπησε ο µεγάλος Έλληνας θεός όµως χωρίς µεγάλη επιτυχία. Έτσι µετά από θερµή επίκλησή της στη Γαία µεταµορφώθηκε στο οµώνυµο φυτό. Ο Απόλλων παρά του ότι δε βρήκε ανταπόκριση στο ερωτικό του κάλεσµα στη άφνη την τίµησε κάνοντάς την το γνωστότερο ιερό του φυτό. Ο Υάκινθος αποτελεί επίσης ένα αγαπηµένο πρόσωπο για το θεό του Ήλιου. Ο Απόλλων ερωτεύτηκε τον πρίγκηπα της Σπάρτης, αλλά επίσης και ο θεός του δυτικού ανέµου, οζέφυρος. Έτσι ενώ οι δύο εραστές, Απόλλων και Υάκινθος έπαιζαν µε ένα χρυσό δίσκο, ο Ζέφυρος φύσηξε και χτύπησε θανατηφόρα τον πανέµορφο νέο. Τότε ο Απόλλων από το αίµα του ερωµένου του έφτιαξε το Ιερό του φυτό. Ιερά σύµβολά του ο Τρίπους, η Κιθάρα και το τόξο ή βέλος. Ιερά ζώα ο λύκος, το γεράκι, ο κύκνος, το κοράκι, ο πετεινός, ο τζίτζικας, το δελφίνι και το κριάρι. Ιερό λατρευτικό χρώµα του το Χρυσό. Όπως και στη Θεά Αθηνά, ιερός αριθµός του είναι το Επτά (δηλαδή ο αριθµός της πληρότητας, του πνεύµατος και του µακροκόσµου). Άλλες γνωστότερες επικλήσεις του οι Αγραίος,Αγρέτης, Άκτιος, Αµυκλαίος, Γεννήτωρ, ειραδιώτης, ιονυσοδότης, Εναγώνιος, Επάκυιος, Ήλιος, Κάρνειος, Κιθαρωδός, Κουροτρόφος, Νόµιος, Ογκαίος, Ογκεάτας, Πτώος, Πύθιος, Σπόνδιος, Τµώος,Τυρίτης, Υπερβόρειος κ.ά. ισκοβόλος του Μύρωνα Ο ισκοβόλος είναι φηµισµένο χάλκινο έργο του αρχαίου Έλληνα καλλιτέχνη Μύρωνα που χρονολογείται γύρω στο 450 π.χ. Περιγραφές του Λουκιανού δεν διαφοροποιούν το χάλκινο πρωτότυπο των κλασικών χρόνων από τα µαρµάρινα ρωµαϊκά αντίγραφα. Παρόλο που χαρακτηρίζεται από ελεύθερη κίνηση, το έργο διατηρεί κάποια αρχαϊκά στοιχεία όπως το ότι είναι δισδιάστατο (µε κύρια όψη την µπροστινή). Σκοπός του έργου είναι η ανάδειξη της έντασης της στιγµής, ενώ το γαλήνιο πρόσωπο τονίζει την αυτοσυγκέντρωση του αθλητή. Ο κορµός του δέντρου (στήριγµα) προστέθηκε αργότερα στα αντίγραφα για λόγους στατικούς Ναός της Ήρας στην Ολυµπία

90 Στην ελληνική µυθολογία η Ήρα ήταν αδερφή και σύζυγος του ία, κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Ήταν η θεά του γάµου και προστάτιδα των γυναικών. Ζήλευε τον άνδρα της ία για τις απιστίες του προς αυτήν και πολλές φορές εκδικήθηκε τις γυναίκες µε τις οποίες την απατούσε ο ίας. Η γέννηση της βασίλισσας των θεών τοποθετείται σε διάφορα σηµεία. Μερικά από αυτά είναι η Σάµος ή η Στυµφαλία ή η Εύβοια. Η µοίρα της δεν ήταν διαφορετική από αυτή των αδερφών της. Ο Κρόνος την κατάπιε, προσπαθώντας να πολεµήσει τη µοίρα του, καθώς η Γαίακαι ο Ουρανός του είχαν προφητεύσει πως ένας απόγονός του θα διεκδικούσε την εξουσία. Μόνο όταν η Ρέα κατόρθωσε, µε τέχνασµα, να ξεγελάσει τον Κρόνο, τότε η Ήρα, µαζί µε τα υπόλοιπα αδέρφια της, ξαναείδε το φως. Μετά την εκθρόνιση του Κρόνου, ο ίας τη ζήτησε σε γάµο. Εκείνη αρνήθηκε. Τρελός από έρωτα για την αδερφή του, ο ίας δεν παραιτήθηκε από τους σκοπούς του. Μια βροχερή, χειµωνιάτικη µέρα, καθώς η θεά περπατούσε στο δάσος, ο ίας µεταµορφώθηκε σε κούκο και έπεσε στα πόδια της ανυποψίαστης Ήρας. Η θεά λυπήθηκε το µισοπαγωµένο πλασµατάκι. Έσκυψε, το πήρε στην αγκαλιά της, το χάιδεψε και το ζέστανε στους παρθενικούς της κόρφους. Τότε ο βασιλιάς των θεών πήρε την πραγµατική του µορφή. Επιβλητικός και πανίσχυρος εξουδετέρωσε και τις τελευταίες αντιστάσεις της θεάς. Η Ήρα νικήθηκε, υποτάχτηκε, έγινε για πάντα δική του, αφού πρώτα εξασφάλισε «υπόσχεση γάµου».κατά µία εκδοχή ο µύθος της ένωσης του ία και της Ήρας συµβόλιζε την ένωση της καθαρότητας του Ουρανού (εκφραστής του ο ίας) µε τον Αέρα, στοιχείο ζωτικής σηµασίας για τον άνθρωπο, που εκφραστής του ήταν η Ήρα.Από το γάµο της Ήρας και του ία γεννήθηκαν ο Άρης,η Ήβη και η Ειλείθυια. Σύµφωνα µε τον Όµηρο γεννήθηκε και ο Ήφαιστος, ενώ κατα τον Ησίοδο η Ήρα γέννησε µόνη της τον Ήφαιστο, χωρίς τη συµµετοχή του ία.συχνά η Ήρα περιγραφόταν ή απεικονιζόταν κρατώντας κάποιο σκήπτρο ως σύµβολο κυριαρχίας ή έχοντας στα χέρια της ρόδι (σύµβολο γονιµότητας). Άλλα γνωστά σύµβολα της Ήρας ηταν το παγώνι, ο κούκος που συµβόλιζε τον ερχοµό της άνοιξης και διάφορα λουλούδια και φυτά που συµβόλιζαν την ευλογία της φύσης.προς τιµήν της Ήρας γίνονταν γιορτές σε πολλές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας και ονοµάζονταν Ηραία. Τα λαµπρότερα Ηραία γίνονταν στο Άργος, τη Σάµο και την Ολυµπία.Οι ναοί προς τιµήν της Ήρας είχαν το όνοµα Ηραίον. Το πιο σηµαντικό Ηραίον στον Ελλαδικό χώρο είναι το Ηραίον της Σάµου.Απόγονοι της Ήρας ήταν οι Κάδµειοι (ανάµεσά τους ο θεός ιόνυσος), οι Πελοπίδες (ο Αγαµέµνονας, ο Μενέλαος, ο Θησέας, ο Αίγισθος, ο Ορέστης, η Ηλέκτρα, η Ιφιγένεια, οαµφιτρύωνας, η Αλκµήνη, ο Ευρυσθέας, ο Ιόλαος, ο Ηρακλής) οι Θεστιάδες (η Αλθαία, η Λήδα, ο Μελέαγρος, η ηιάνειρα, οι ιόσκουροι, η Ελένη, ο Αµφιάραος), ο Ασκληπιός, οιπαλικοί, ο Αιγέας και ο ληστής Περιφήτης.Με το όνοµα της Ήρας αναφέρονται δύο αστεροειδείς, ο 3 Ήρα (3 Juno) (που για την ακρίβεια ονοµάσθηκε από τη ρωµαϊκή θεότητα Γιούνο, αντίστοιχη της Ήρας στη ρωµαϊκή µυθολογία, και ανακαλύφθηκε το 1804) και ο 103 Ήρα (103 Hera), που ανακαλύφθηκε το 1868 ίας ο ίας αποκατέστησε την Ευρώπη παντρεύοντάς τη µε τον βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, γιο του Τεκτάµου. Ο Αστερίων δεν απέκτησε παιδιά µε την Ευρώπη, αλλά υιοθέτησε τα τέκνα του ία. Μετά τον θάνατό της, η Ευρώπη τιµήθηκε ωςο ίας αποκατέστησε την Ευρώπη παντρεύοντάς τη µε τον βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, γιο του Τεκτάµου. Ο Αστερίων δεν απέκ δραχµές

91 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (3 Απριλίου Φεβρουαρίου 1843) ήταν Έλληνας κλέφτης, καπετάνιος, στρατηγός µε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821, πολιτικός, αρχηγός κόµµατος, πληρεξούσιος, σύµβουλος της Επικράτειας. Έµεινε γνωστός και ως Γέρος του Μοριά.Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εισχώρησε στα σώµατα των κλεφτών της Πελοποννήσου και στα 15 του έγινε καπετάνιος. Έχοντας αποκτήσει πείρα και στη θάλασσα ως κουρσάρος, το 1805 πήρε µέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεµο.τον Ιανουάριο του 1806 και ενώ βρισκόταν στην Πελοπόννησο βγήκε διάταγµα δίωξής του. Αποτέλεσµα αυτού ήταν να ακολουθήσει πολύµηνη περιπετειώδης και δραµατική καταδίωξή του από τους Τούρκους σε πολλά χωριά και πόλεις της Πελοποννήσου. Κατάφερε - µαχόµενος - να διαφύγει τελικά µε πλοιάριο, φεύγοντας από περιοχή στα ανατολικά του Λακωνικού κόλπου και περνώντας στα ρωσοκρατούµενα Κύθηρα µε ενδιάµεση στάση στην Ελαφόνησο λόγω κακοκαιρίας. Από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώµα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο και τιµήθηκε µε τον βαθµό του ταγµατάρχη για τη δράση του εναντίον των Γάλλων.Το 1818 µυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και άρχισε να προετοιµάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Ως απεσταλµένος της στη Μάνη σήκωσε τη σηµαία της Επανάστασης στην Καλαµάτα στις 23 Μαρτίου Πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του αγώνα, όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι (14 Μαΐου 1821), στην άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεµβρίου 1821), στην καταστροφή της στρατιάς του ράµαλη στα ερβενάκια (26 Ιουλίου 1822), όπου διέσωσε τον Αγώνα στην Πελοπόννησο, αφού πρυτάνευσαν η ευφυΐα και η τόλµη του στρατηγικού του νου. Οι επιτυχίες αυτές τον ανέδειξαν σε αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου. Στη διάρκεια του Εµφυλίου πολέµου πολλές φορές προσπάθησε να αµβλύνει τις αντιθέσεις ανάµεσα στους αντιπάλους, αλλά παρόλα αυτά δεν απέφυγε τη ρήξη. Μετά από ένοπλες συγκρούσεις, ο ίδιος και ο γιος του συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν στο Ναύπλιο.Αξίζει να τονιστεί η στρατηγική φυσιογνωµία του Κολοκοτρώνη, καθώς διοικούσε τα στρατεύµατα µε ιδιοφυή τρόπο, χρησιµοποιώντας τις τακτικές του κλεφτοπολέµου, ώστε να µπορεί να αντεπεξέρχεται το στράτευµα στην αριθµητική υπεροχή του αντιπάλου. Ενδεικτικό της δυσκολίας του αγώνα του 21 είναι το παρακάτω απόσπασµα από τα αποµνηµονεύµατα του.επίσης µεγάλη σηµασία έδινε στην καταστροφή των πόρων (τροφές - ζωοτροφές) του αντιπάλου, καθώς και στην εξασφάλιση τροφής για το στράτευµα του. Αναγνώρισε πολλές φορές το έργο και τη σηµασία των Ελλήνων κτηνοτρόφων, που εξασφάλιζαν µε τα χιλιάδες ζώα τους τροφή για την υποστήριξη των µαχητών και γενικά της επανάστασης.ως το τέλος της Επανάστασης ο Κολοκοτρώνης συνέχισε να διαδραµατίζει ενεργό ρόλο στα στρατιωτικά και πολιτικά πράγµατα της εποχής Άγιοι Απόστολοι Καλαµάτας

92 Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων: Στην πόλη της Καλαµάτας, στην πλατεία της 23ης Μαρτίου, βρίσκεται ο ναός των Αγίων Αποστόλων, ένας ναός ιδιαίτερης ιστορικής και πολιτιστικής αξίας, µια που εδώ, στις 23 Μαρτίου 1821, κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση. Στο κτίριο διακρίνονται δύο κύριες οικοδοµικές φάσεις: η πρώτη φάση χρονολογείται κατά τον 18ο αιώνα, ενώ στα χρόνια της Β Ενετοκρατίας προστίθεται µια ευρύχωρη τρουλαία, ο σηµερινός κυρίως ναός, µε το πυργοειδές κωδωνοστάσιο στη βορειοανατολική πλευρά. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα λαξευτά παράθυρα και ο στρογγυλός φεγγίτης. Κατά τον καταστροφικό σεισµό του 1986, ο κυρίως ναός κατέρρευσε. Ακολούθησαν εκτεταµένες εργασίες αποκατάστασης δραχµές Γεώργιος Παπανικολάου Ο Γεώργιος Παπανικολάου 13 Μαΐου Φεβρουαρίου 1962 υπήρξε διάσηµος Έλληνας γιατρός, βιολόγος και ερευνητής.το 1913 αναχώρησε για τις ΗΠΑ όπου και εργάσθηκε ως βοηθός στο κλάδο της ανατοµίας στο Πανεπιστήµιο Κορνέλ. Ακολούθως εκλέχθηκε υφηγητής, έκτακτος καθηγητής και τέλος τακτικός καθηγητής της ανατοµίας και

93 ιστολογίας της ιατρικής σχολής του Πανεπιστηµίου αυτού.μετά από µακρές έρευνες επί της εκφυλιστικής κληρονοµικής επίδρασης του οινοπνεύµατος σε ινδικά χοιρίδια ο Παπανικολάου στράφηκε σε προβλήµατα αναπαραγωγής σχετιζόµενα µε τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τον καθορισµό του φύλου, τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, καθώς και των φυλετικών ορµονών.το 1923 εφάρµοσε τη µέθοδό του σε γυναίκες προς µελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και στη συνέχεια για τη διάγνωση του καρκίνου της µήτρας. Η πρώτη του ανακοίνωση επί της χρησιµοποίησης της κυτταρολογικής µεθόδου προς διάγνωση του καρκίνου της µήτρας το 1928 έγινε δεκτή µε πολύ σκεπτικισµό καθόσον η κρατούσα τότε γνώµη για τέτοιου είδους έρευνα και εφαρµογή επί αποφολιδουµένων κυττάρων ήταν πρακτικά αδύνατη. Τέτοια διάγνωση θεωρούνταν δυνατή, µέχρι την εποχή εκείνη, µόνο µε την τοµή του πάσχοντος οργάνου.οι έρευνες του Παπανικολάου επεκτάθηκαν στη συνέχεια στις κυτταρολογικές αλλοιώσεις στο καρκίνο του αυχένα. της µήτρας και του ενδοµητρίου των οποίων τα πορίσµατα δηµοσίευσε το 1943 από κοινού µετά του καθηγητή γυναικολογίας Έρµπερτ Τράουστ σε ειδική µονογραφία υπό τον τίτλο «ιάγνωσις του καρκίνου της µήτρας µέσω των κολπικών επιχρισµάτων». Η δηµοσίευση της εργασίας αυτής ήταν επόµενο να κεντρίσει το παγκόσµιο ιατρικό ενδιαφέρον και να προκαλέσει την άµεση δοκιµαστική χρησιµοποίηση της µεθόδου σε διάφορα νοσοκοµεία. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρµογή επί του ουροποιητικού συστήµατος και στη συνέχεια επί του πεπτικού και άλλων συστηµάτων του οργανισµού.ο Παπανικολάου µε τις εργασίες του αυτές έγινε ο θεµελιωτής νέου επιστηµονικού κλάδου της «αποφολιδωτικής κυτταρολογίας» βασιζόµενη ακριβώς στη µελέτη των αποφιλιδουµένων κυττάρων του οργανισµού στις διάφορες κοιλότητες αυτού. Η µέθοδος αυτή που έλαβε προς τιµή του την ονοµασία «Μέθοδος Παπανικολάου» ή «Τεστ Παπανικολάου» και κατά συγκοπή «Τέστ Παπ» άνοιξε ευρείς νέους ορίζοντες στην ιατρική έρευνα στη γενετήσια φυσιολογία και ενδοκρινολογία ειδικότερα για τον καρκίνο. Οι δηµοσιευµένες εργασίες του Παπανικολάου υπερβαίνουν τις εκατό ενώ τρεις αποτελούν ειδικές µονογραφίες.το 1954, ο Παπανικολάου δηµοσίευσε το µνηµειώδες έργο «Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας» (Atlas of Exfoliative Cytology), εδραιώνοντας και επίσηµα πια τη νέα ιατρική πρακτική και ειδικότητα που ουσιαστικά ανέπτυξε από το µηδέν.ο Παπανικολάου τιµήθηκε µε πλείστες διακρίσεις µεταξύ των οποίων είναι το µετάλλιο Τιµής της Αµερικανικής Εταιρίας Καρκινολογίας το 1952.Σήµερα το τεστ Παπανικολάου (τεστ-παπ) χρησιµοποιείται παγκοσµίως για την διάγνωση του καρκίνου της µήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήµατος Θεός Ασκληπιός

94 Ο Ασκληπιός ήταν ο Θεός της Ιατρικής που λατρεύονταν σε όλο τον ελλαδικό χώρο κατά την αρχαιότητα.παρόλο που ο Ασκληπιός δεν θεωρείται σηµαντικός θεός της ελληνικής µυθολογίας, ωστόσο είναι κεντρική φυσιογνωµία του αρχετύπου των ηρώων-θεραπευτών. Ο Ασκληπιός είναι η ιδεατή αντίληψη της ιαµατικής δύναµης της φύσης όπως και σήµερα γίνεται αντιληπτή από τους ανθρώπους, που επιδρά κατά τις "ήπιες" εποχές στα υψώµατα και στον καθαρό αέρα κάτω από την απαλή λάµψη και θερµότητα του Ηλίου, στα σηµεία που αναβλύζουν δροσερές πηγές, ενώ πανύψηλα δένδρα γύρω καθαρίζουν την ατµόσφαιρα. Τέτοιο ακριβώς ήταν και το περιβάλλον των τόπων της λατρείας του και αυτή την αντίληψη ενίσχυσαν οι διάφοροι θρύλοι της γέννησής του και της καταγωγής του.συµµετείχε στο ταξίδι των Αργοναυτών και το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου, γεγονός που τον οριοθετεί στους βίους των σηµαντικότερων ηρώων της ελληνικής µυθολογίας. Ο Ασκληπιός ήταν επίσης σηµαντική µορφή στο δράµα που εκτυλίχθηκε µεταξύ του Απόλλωνα, του ία και των Κυκλώπων, γνωστό σε µας µέσω της τραγωδίας του Ευριπίδη Άλκηστις 3η ενέργεια: ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ : ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΩ ΙΚΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ: 14 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1994 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Ξέρω πως σε έχω παραµελήσει αρκετά αυτόν τον καιρό, αλλά τι να κάνω..βλέπεις έχει πέσει πολύ δουλεία στο γραφείο αυτές τις µέρες, που ούτε ανάσα δεν προλαβαίνω να πάρω! Και στο σπίτι αυτόν τον καιρό φιλοξενώ τα παιδιά της αδερφής µου γιατί αυτή λείπει σε ταξίδι. Μια από αυτές τις µέρες, που έχω στο σπίτι µου τα παιδιά της αδερφής µου, καθώς καθόµουν και έπαιζα µε τον µεγαλύτερο παιδί της, τον Αντωνάκη, µου έφερε ένα χαρτονόµισµα των πεντακοσίων δραχµών και µε ρωτούσε µε τόση επιµονή να µάθει ποιος είναι αυτός ο κύριος, που το πρόσωπό του είναι ζωγραφισµένο πάνω σε όλα µας τα λεφτά και γιατί είναι αυτός πάνω στο χαρτονόµισµα και όχι κάποιος άλλος της εποχής του... Απευθείας εγώ του είπα πως ήταν ένας άντρας πολιτικός, που ονοµαζόταν Ιωάννης Καποδίστριας, έζησε από το 1776 µέχρι το 1831 και ήταν ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας. Όµως λόγου της γνωστής επανάστασης του 1821, έπρεπε να παραιτηθεί από το καθήκον του. Το 1827 ξαναεκλέχθηκε ως κυβερνήτης, αλλά δυστυχώς επειδή υπήρχαν πολλοί που δεν τον ήθελαν, τον δολοφόνησαν το Καθώς όµως εγώ του έλεγα όλα αυτά, το µάτι το έπεσε πάνω στο άλλο σκίτσο του χαρτονοµίσµατος, το φρούριο της Κέρκυρας. Και χωρίς να χάσει χρόνο ξεκίνησε τις ερωτήσεις, τι είναι αυτό;, που βρίσκεται; και γιατί είναι πάνω στα λεφτά µας;. Γελώντας από την έντονη περιέργειά του, του είπα πως αυτό είναι το φρούριο της Κέρκυρας, πως βρίσκεται στην Κέρκυρα και πως είναι ένα από τα πιο παλιά κτήρια του κόσµου. Υπάρχει στην Κέρκυρα για περίπου δεκατέσσερις αιώνες και έχει πολιτισµικά στοιχεία από όλους τους λαούς, που πέρασαν από την Ελλάδα, δηλαδή τους Γάλλους, τους Βυζαντινούς, τους Ρώσους, τους Έλληνες, τους Ιταλούς, τους Ενετούς, τους Άγγλους και τους Γερµανούς. Επίσης του είπα πως σήµερα αποτελεί το στολίδι της Κέρκυρας! Αµέσως µόλις τέλειωσα ήθελε να µάθει για όλες τις ζωγραφιές, που υπάρχουν πίσω από όλα τα χαρτονοµίσµατα, αλλά ευτυχώς εκείνη την ώρα ξύπνησε ο αδερφός του, ο µικρός Χαρούλης και το ξέχασε καθώς έπαιζε. Όµως ακόµα και έτσι µε είχε βάλει ήδη στην απορία να σκεφτώ έπρεπε να να έρθει ο Αντώνης και να µε ρωτήσει, για να παρατηρήσω πόσο σπουδαίες ήταν οι προσωπικότητες που πέρασαν από την Ελλάδα και πόσο ενδιαφέροντα µνηµεία υπάρχουν µέχρι και σήµερα στη χώρα µου! Αλεξάνδρα ηµητριάδου 14 Φεβρουαρίου 1995 Ηµερολόγιο µου ε σου γράφω συχνά διότι δεν έχω σηµαντικές καταστάσεις να σου αναφέρω. Συνεχίζω την ίδια καθηµερινή µου ρουτίνα µαζί µε την οικογένεια µου. Όµως σήµερα ξαφνιάστηκα µε ένα γεγονός που µου συνέβη. Όπως γνωρίζεις εδώ κι αρκετό καιρό εργάζοµαι ως τραπεζικός υπάλληλος και από τα χέρια µου περνάνε όλων των ειδών τα νοµίσµατα. Λοιπόν σήµερα δέχτηκα ένα καινούργιο χαρτονόµισµα. Μου ήταν αδύνατον να µην το παρατηρήσω εξονυχιστικά µιας και δεν γνώριζα τη κυκλοφόρηση του. Ήταν το τραπεζογραµµάτιο των

95 δραχµών στο οποίο στην πρόσθια όψη του απεικονιζόταν ο Γεώργιος Παπανικολάου και στην οπίσθια όψη του διακρινόταν ο Θεός Ασκληπιός όπου ήταν ο θεός της ιατρικής στον ελλαδικό χώρο κατά την αρχαιότητα. Ακόµα λόγω της µεγάλης ηλικίας µου γνωρίζω τα κατορθώµατα του Παπανικολάου, αυτού του πλέων παγκοσµίως γνωστό γιατρό, βιολόγο και ερευνητή ο οποίος κατάφερε µε τις έρευνες κι προσπάθειες που επικαλούνταν να προβάλει την Ελλάδα και να αναδείξει την εθνική µας ταυτότητα- συνείδηση. Το επίτευγµα του, όπου ήταν η θεµελίωση του κλάδου της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας το οποίο ονοµάστηκε Τεστ Παπανικολάου, έσωσε όλο το κόσµο και άνοιξε νέους ορίζοντες στην ιατρική επιστήµη. Ανακαλύπτονται καινοτόµες ιδέες και δηµιουργούνται καινούργια µηχανήµατα σε παγκόσµιο επίπεδο ειδικότερα για τον καρκίνο. Αυτή η αντιµετώπιση τονίζει το Ευρωπαϊκό σύνολο όπου δεν αλλοτριωνόµαστε, δεν µαζοποιούµαστε αλλά διατηρούµε το εθνικό µας συναίσθηµα. Βώδεν Ευανθία 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 1996 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Σήµερα η καθηγήτρια της Γλώσσας αποφάσισε να συζητήσουµε για τις δραχµές, πάνω στο οποίο θα γράψουµε έκθεση. Μας είπε την ιστορία κάθε εικονιζόµενου προσώπου, αντικειµένου ή τόπου που βρίσκονταν πάνω στα χαρτονοµίσµατα των δραχµών. Αυτό που µου τράβηξε περισσότερο την προσοχή ήταν οι δραχµές στις οποίες απεικονίζεται <<Η Εκκλησία των Αποστόλων>> στην Καλαµάτα. Η Εκκλησία αυτή πριν 10 χρόνια, το 1986 όταν ήµουν 6 χρονών, καταστράφηκε από ένα σεισµό και από τότε προσπαθούν να διορθώσουν τις ζηµιές που υπέστη ο ναός. Το θυµάµαι πολύ χαρακτηριστικά, γιατί όλες οι ειδήσεις µιλούσαν γι αυτό το συµβάν λέγοντας πως είναι πολύ τραγικό που µία εκκλησία µε τόση µεγάλη ιστορία έχει καταστραφεί. Η Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων είχε παίξει µεγάλο ρόλο το Ήταν ο τόπος που κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση στις 23 Μαρτίου (1821). Είµαι µία Ελληνίδα υπερήφανη για την πατρίδα µου. Η ΕΛΛΑ Α είναι µία χώρα µε µεγάλη ιστορία η οποία ξεκινά από την αρχαιότητα όπου οι άνθρωποι τότε δηµιούργησαν αγάλµατα και ναούς, µερικά από τα οποία έχουν σωθεί µέχρι σήµερα, µετά η Επανάσταση του 1821 όπου πάλι οι Έλληνες µας έκαναν και µας κάνουν περήφανους, γιατί κατάφεραν µε την τόλµη, το θάρρος και τη γενναιότητα τους να µας ελευθερώσουν από την σκλαβιά. Οι εικόνες που βρίσκονται πάνω στα χάρτινα νοµίσµατα των δραχµών ενισχύουν το εθνικό µας συναίσθηµα και υπενθυµίζει σε µας, αλλά και στην Ε.Ε.(Ευρωπαϊκή Ένωση) πως παρ όλο που είµαστε ένα σύνολο όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες ποτέ οι Έλληνες δεν ξεχνάµε την εθνική µας ταυτότητα. 19 Ιανουαρίου 1995 Βασιλειάδου Τριανταφυλλιά Αγαπητό µου ηµερολόγιο Σήµερα καθώς πήγαινα στην δουλεία µε τα πόδια επειδή το αυτοκίνητο µου είχε βλάβει εντόπισα κάτω απο τα φύλλα ενώς δέντρου ενα χαρτονόµισµα των δραχµών οπου µου θύµησε την ιστορία του Παπανικολάου και του θεού Ασκληπιού. Ο θεός Ασκληπιός αποκαλούνταν απο τους αρχάιους Έλληνες ως ο θεός της Ιατρικής επειδή προσπαθούσε να γιατρέψει όλλους τους αρρώστους. Αυτός ο λόγος ήταν αρκετός για να βρεθεί στο πίσω µέρος του χαρτονοµίσµατος µαζι µε τον Παπανικολάου εφόσον κατάφερε να γίνει διάσηµος µε το τέστ της µήτρας όπού έσωσε χιλιάδες γυναίκες και κατάφερε να ανοίξει νέες ικανότητες και δηµιουργίες προς την Ιατρική. Αυτό επίτευγµα είχε ως σκοπό να αναδήξει την Ελλάδα και να την κάνει µία απο τοις πιό γνωστές χώρες στον πλανήτη. Αυτό το παράδειγµα µας κάνει να θυµώµαστε την Ελληνική µας ταυτότητα και να µην ξεχνάµε ποτε τοις ρίζες µας. όστογλου Στέφανος 5η ΟΜΑ Α : GPS : Απατσίδης, Ασηµακίδης, Γρηγοριάδης, Μαριούλας

96 Ιστορική περίοδος: 2001 έως σήµερα: 1η ενέργεια: ΧΡΟΝΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΜΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΣΕ ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ: ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑ ΑΣ ΣΕ ΕΙ ΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ: %BC%CE%BC%CE%B7-5%CE%B7-%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B4%CE%B1- %CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89 2η ενέργεια: ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: ΜΟΝΟΕΥΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Ευρώπη

97 H Ευρώπη, αποκαλούµενη και Γηραιά ήπειρος, κατά συνθήκη, θεωρείται ότι είναι µία από τις επτά ηπείρους του κόσµου. Αποτελούµενη από τη δυτικότερη χερσόνησο της Ευρασίας, η Ευρώπη χωρίζεται γενικά από την Ασία στην ανατολή του από το χώρισµα που απολείται από τα Ουράλια, τον ποταµό Ουράλη, την Κασπία Θάλασσα, η περιοχή του Καυκάσου (προσδιορισµός των συνόρων) και τη Μαύρη Θάλασσα προς τα νοτιοανατολικά. Επίσης, η Ευρώπη συνορεύει µε τον Αρκτικό ωκεανό και άλλα υδατικά συστήµατα στα βόρεια, τον Ατλαντικό Ωκεανό στα δυτικά, τη Μεσόγειο Θάλασσα προς νότο, και τη Μαύρη Θάλασσα και συνδέεται µε υδατικούς οδούς προς τα νοτιοανατολικά. Ωστόσο, τα σύνορα της Ευρώπης -µια έννοια που χρονολογείται από την κλασική αρχαιότητα- είναι κάπως αυθαίρετη, όπως ο όρος ήπειρος µπορεί να αναφέρεται σε µια πολιτιστική και πολιτική διάκριση ή µία φυσιογραφική. Η Ευρώπη είναι η τέταρτη σε έκταση ήπειρος του πλανήτη µας. Καταλαµβάνει συνολικά µε τα νησιά έκταση τετρ. χιλ., το 7% περίπου της συνολικής ξηράς του πλανήτη µας. Ο πληθυσµός της, σύµφωνα µε τα στοιχεία του 1981 ξεπερνούσε τα κατοίκους. Ιστορία - Πολιτισµός Από τα πολύ παλιά χρόνια η Ευρώπη αποτέλεσε το κέντρο, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν οι διάφοροι πολιτισµοί. Πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισµός θεωρείται ο ελληνικός. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε ο ρωµαϊκός, για να δώσει τη θέση του στο χριστιανικό, που άνθισε στην εποχή της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ακολουθούν οι διάφορες επιδροµές των βαρβαρικών φυλών και η κατάληψη όλης της. Ευρώπης, που βυθίζεται, σχεδόν τελείως, στο σκοτάδι. Οι φυλές αυτές αρχίζουν να δηµιουργούν τα πρώτα οργανωµένα κράτη και να δέχονται την επίδραση του παλιού ρωµαϊκού πολιτισµού. Στη συνέχεια (στο 1241) εισβάλλουν οι Μογγόλοι, που περιορίζονται στο ανατολικό τµήµα και σώζεται, έτσι, η υπόλοιπη Ευρώπη από την καταστροφή. Με την ανακάλυψη της Αµερικής και των άλλων ηπείρων αρχίζει για την Ευρώπη µια νέα περίοδος, των ανακαλύψεων και της αποικιοκρατίας. Παράλληλα υπάρχει µια διόγκωση του ρόλου της Εκκλησίας στη ζωή και την οργάνωση των κρατών. Το αποτέλεσµα ήταν οι διάφοροι πόλεµοι και η Ιερά Εξέταση. Α) 16ος-18ος αιώνας Αποτέλεσµα της αναβαθµισµένης σηµασίας της θρησκείας ήταν και η Μεταρρύθµιση, που είχε βαθιές συνέπειες στην ενότητα της Ευρώπης. Τα κράτη δε χωρίστηκαν σε θρησκευτικές γραµµές µόνο εξωτερικά αλλά και εσωτερικά από θρησκευτικές διαµάχες που συχνά υποδαυλίζονταν από τους εξωτερικούς εχθρούς. Η Γαλλία υπέστη αυτή τη µοίρα κατά τον 16ο αιώνα, στους πολέµους που έµειναν γνωστοί ως Γαλλικοί Θρησκευτικοί Πόλεµοι. Η Αγγλία αντιθέτως, απέφυγε για κάποιο διάστηµα αυτή τη µοίρα χάρη στον Αγγλικανισµό τηςελισάβετ. Μεγάλο µέρος της σύγχρονης Γερµανίας είχε κερµατιστεί σε µικροσκοπικά κρατίδια υπό τη θεωρητική επικυριαρχία της Αγία Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας, που είχε επίσης διχαστεί µε βάση θρησκευτικές γραµµές, ωσότου ο Τριαντακονταετής Πόλεµος αντικατέστησε τη θρησκεία µε τον εθνικισµό ως κινητήρια δύναµη των ευρωπαϊκών συγκρούσεων. Στη διάρκεια του πρώτου µέρους της περιόδου, ο καπιταλισµός αντικαθιστούσε το φεουδαλισµό ως κύρια µορφή οικονοµικής οργάνωσης, τουλάχιστον στο δυτικό µισό της Ευρώπης. Τα διαρκώς υπό επέκταση σύνορα της αποικιοκρατίας οδήγησαν στην «Εµπορική Επανάσταση». Στην περίοδο αυτή, επίσης παρατηρήθηκε η λεγόµενη «Επιστηµονική Επανάσταση» και η εφαρµογή των νέων επιστηµονικών επιτευγµάτων σε τεχνολογικές βελτιώσεις που οδήγησαν στη Βιοµηχανική Επανάσταση. Η ιβηρική εκµετάλλευση του Νέου Κόσµου, που ξεκίνησε µε τις ανακαλύψεις του Χριστόφορου Κολόµβου, συνέβαλε επίσης αποφασιστικά σε δραµατικές ανακατατάξεις στον ευρωπαϊκό χώρο. Σύντοµα, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι πραγµατοποίησαν τις δικές τους ανακαλύψεις στη Βόρεια Αµερική. Οι νέες µορφές εµπορίου και οι διευρυνόµενοι ορίζοντες συνέβαλαν στη δηµιουργία του διεθνούς δικαίου.

98 Μετά την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας το 1648, που τερµάτισε τον Τριαντακονταετή Πόλεµο, ο βασιλικός απολυταρχισµός έγινε ο κανόνας στην ήπειρο, ενώ τµήµατα της Ευρώπης έκαναν συνταγµατικά πειράµατα, µε πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα την Αγγλία. Οι στρατιωτικές συγκρούσεις συνεχίστηκαν, αλλά είχαν λιγότερο καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή των Ευρωπαίων. Στο ανεπτυγµένο βορειοδυτικό τµήµα της Ευρώπης η φιλοσοφία του ιαφωτισµού προσέφερε την ιδεολογική στήριξη στις νέες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Στο µεταξύ, η συνεχιζόµενη αύξηση του αριθµού των εγγράµµατων και η εφεύρεση των κινητών τυπογραφικών στοιχείων από τον Γουτεµβέργιο, συνέβαλε στην ταχεία εξάπλωση των νέων ιδεών. Η ανατολική Ευρώπη ήταν πεδίο σύγκρουσης ανάµεσα στη Σουηδία, την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία και την Οθωµανική Αυτοκρατορία. Στο ύστερο τµήµα αυτής της περιόδου, αυτές οι τρεις δυνάµεις έχασαν την ισχύ λόγω της ανάδειξης της Πρωσίας, της Ρωσίας και της Αυστρίας. Αξίζει επίσης να σηµειωθεί ότι πολλοί Εβραίοι µετανάστευσαν στη δυτική από την ανατολική Ευρώπη, δηµιουργώντας κοινότητες σε µέρη από τα οποία είχαν εκδιωχθεί κατά τον Μεσαίωνα. Το 18ο αιώνα, η Αγγλία διαθέτει όλο της το δυναµικό στην ανάπτυξη του στόλου, που της επέτρεψε να γίνει θαλασσοκράτειρα και να εξασφαλίσει µεγάλα πολιτικά και στρατιωτικά πλεονεκτήµατα, που τα διατήρησε σχεδόν 200 χρόνια. Παράλληλα είναι η πρώτη χώρα που δηµιουργεί συστηµατική βιοµηχανία, που χαρακτηρίζεται από τη µεγάλη συγκέντρωση εργατών, τη µηχανοποίηση και τη χρησιµοποίηση της ατµοµηχανής. Η Ευρώπη, χρόνια τώρα, εξακολουθεί να αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της δηµιουργίας του σύγχρονου πολιτισµού. Οι άλλες ήπειροι ή είχαν παρακµάσει, όπως η Ασία και η Αφρική ή βρίσκονταν στην αρχή της δηµιουργίας του δικού τους πολιτισµού, όπως η Αµερική και η Αυστραλία, που τελικά και ο δικός τους πολιτισµός δεν αναπτύχθηκε από τους αυτόχθονες, αλλά από τους Ευρωπαίους µετανάστες. Παράλληλα, εκτός από πολιτική και οικονοµική, γίνεται και µεγάλη πνευµατική και πολιτιστική δύναµη που για πολλά χρόνια και σε πολλά σηµεία, ακόµη και µέχρι σήµερα, εξακολουθεί να επιβάλλει το δικό της πολιτισµό και στους άλλους λαούς. Πέρα όµως από όλα αυτά αποτέλεσε και το θέατρο πάρα πολλών πολέµων. Από τους πιο παλιούς αξίζει να αναφερθούν ο εκατονταετής και ο τριακονταετής, ενώ από τους σύγχρονους οι δυο παγκόσµιοι. Β) 19ος - 21ος Αιώνας Ο Πρώτος Παγκόσµιος Πόλεµος έχει αποφασιστική σηµασία για την εξέλιξη και την τύχη της Ευρώπης. Μετά το τέλος του, δύο κράτη, που για χρόνια έµεναν µακριά από τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, άρχισαν να ασχολούνται µε τα ευρωπαϊκά πράγµατα. Πρόκειται για την Αµερική που, σπάζοντας τον αποµονωτισµό της, επεµβαίνει στρατιωτικά στον πρώτο πόλεµο και για την Ιαπωνία, που δεν επεµβαίνει στρατιωτικά, αλλά της δίνει την ευκαιρία να αναπτύξει τη βιοµηχανία της, (βαριά και πολεµική) τροφοδοτώντας τους Ευρωπαίους µε διάφορα βιοµηχανικά υλικά κατά τη διάρκειά του. Τα προνόµια που απόκτησαν και τα δύο αυτά κράτη στη διάρκεια του πολέµου, εξακολούθησαν να τα διατηρούν και ύστερα από αυτόν και δεν έπαθαν καµιά καταστροφή, αλλά, αντίθετα, βγήκαν ωφεληµένα. Ακόµη, µετά τη λήξη του πολέµου, η Ευρώπη θα παρουσιαστεί µε σηµαντικές αλλαγές, από τις οποίες οι πιο σηµαντικές είναι η δηµιουργία του Σοβιετικού κράτους, η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Τσεχοσλοβακίας και η ουσιαστική διάλυση της Αυστροουγγρικής και της Γερµανικής αυτοκρατορίας. Ο εύτερος Παγκόσµιος Πόλεµος, που και πάλι αρχίζει από την Ευρώπη, θα προκαλέσει µεγάλες κοινωνικές ανακατατάξεις, εκτός φυσικά από τα εκατοµµύρια των νεκρών και τις ανυπολόγιστες ζηµιές του. Πρόκειται για τη δηµιουργία των νέων σοσιαλιστικών χωρών, τη διάλυση και το χωρισµό του Γερµανικού κράτους σε δύο κράτη και τη διείσδυση των Αµερικανών στην οικονοµική, την πολιτιστική, ακόµη και στην πολιτική των Ευρωπαϊκών κρατών. Μετά τον πόλεµο, η Ευρώπη βρίσκεται χωρισµένη σε δύο µεγάλους στρατιωτικούς συνασπισµούς, το ΝΑΤΟ, στο οποίο το βασικό και κύριο λόγο έχουν οι Η.Π.Α., και στο σύµφωνο της Βαρσοβίας, όπου τον κύριο και βασικό λόγο έχει η Σοβιετική Ένωση. Παράλληλα, υπάρχουν και διάφορες αδέσµευτες χώρες, όπως ηαυστρία, η Ελβετία, η Γιουγκοσλαβία, η Φινλανδία. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες από τους Ευρωπαϊκούς λαούς για τη διάλυση και των δύο συνασπισµών και την εγκαθίδρυση µιας πραγµατικής ειρήνης και συνεργασίας. Σηµαντικά βήµατα έγιναν προς την κατεύθυνση αυτή που κορυφώθηκαν µε τη γνωστή διάσκεψη του Ελσίνκι το καλοκαίρι του 1975.

99 Σήµερα το σύµφωνο της Βαρσοβίας έχει διαλυθεί, ενώ το σοσιαλιστικό στρατόπεδο έχει καταρρεύσει. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει µετασχηµατιστεί σε Ευρωπαϊκή Ένωση και µετά από τηνελλάδα (το 1981) έχουν γίνει µέλη της κοινότητας η Ισπανία και η Πορτογαλία το 1986 και η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία το Την 1η Μαΐου 2004 εντάχθηκαν οι Εσθονία, Κύπρος,Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχική ηµοκρατία και το 2007 οι Βουλγαρία και Ρουµανία. Υποψήφιες προς ένταξη είναι η Τουρκία, η Κροατία και ηισλανδία, η ΠΓ Μ και το Μαυροβούνιο. Μορφολογία Εκτός από τα ανατολικά και την περιοχή γύρω από τη Βαλτική θάλασσα, που είναι επίπεδη και κάπως µονότονη, η υπόλοιπη Ευρώπη παρουσιάζει µια διαδοχική αλλαγή από βουνά και πεδιάδες. Ο κύριος όγκος των βουνών είναι συγκεντρωµένος στη νότια και κεντρική Ευρώπη, καθώς και στην περιοχή των Σκανδιναβικών κρατών. Στην κεντρική Ευρώπη, στις Άλπεις, που είναι από τις πιο νέες οροσειρές της Ευρώπης, βρίσκεται και το ψηλότερο σηµείο, το Λευκό Όρος, που έχει ύψος µέτρα. Την ίδια περίοδο, δηµιουργήθηκαν και τααπέννινα, οι ειναρικές Άλπεις, τα Καρπάθια και ο Αίµος. Οι υπόλοιπες οροσειρές είναι παλιότερες. Σηµαντική επίδραση στη διαµόρφωση της Ευρώπης, όπως παρουσιάζεται σήµερα, είχαν και οι παγετώνες που µε τις διαβρώσεις και τις καθιζήσεις δηµιούργησαν και την τελική µορφή της. B5%CE%AF%CE%BF:Europe_satellite_orthographic.jpg Ανεξάρτητα από ποια αιτία δηµιουργήθηκε, ανάλογη είναι και η υδρογραφική της δοµή. Στα δυτικά και στα νότια, όπου τα βουνά είναι κοντά στη θάλασσα, υπάρχουν ποτάµια µε µικρό µήκος, αλλά µε ισχυρά ρεύµατα και πορεία ζιγκ - ζαγκ. Αντίθετα, στα ανατολικά, τα ποτάµια είναι µεγάλα, βαθιά, µε πολύ νερό, που κυλούν αργά µέσα από τις απέραντες πεδιάδες. Στην περιοχή αυτή βρίσκονται και µερικά από τα µεγαλύτερα ποτάµια της Ευρώπης, µε µεγαλύτερα το Βόλγα και το ούναβη. Στην Ευρώπη υπάρχουν πάρα πολλές λίµνες, αλλά όλες έχουν µικρές διαστάσεις. Οι περισσότερες είναι συγκεντρωµένες γύρω από τη Βαλτική θάλασσα και στην Αλπική περιοχή. Γλαύκα Γλαύκας εις Αθήνας - (Το περιστατικό του Όθωνα στον Πειραιά) Βρισκόµαστε στις 28 Αυγούστου 1834 όταν ο τότε Βασιλιάς της Ελλάδος Όθωνας αφήνει το Ναύπλιο και κάνει την επίσηµη είσοδό του στη νέα πρωτεύουσα του κράτους την Αθήνα.Με την άφιξή του στο Λιµάνι, γίνεται δεκτός από αντιπροσωπεία η οποία του προσφέρει µια ζωντανή κουκουβάγια (σύµβολο της αρχαίας πόλης των Αθηνών) και ένα κλαδί ελιάς. Από τον Πειραιά ο Όθωνας µε την συνοδεία του σχηµατίζει ποµπή, ανεβαίνει την οδτάνει σό Πειραιώς και φτον αρχαίο Ναό του Ηφαίστου, που τότε είχε µετατραπεί σε χριστιανικό ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου θα ακολουθούσε µια σύντοµη δοξολογία για την άφιξή του.

100 Εκεί το πλήθος που είχε σχηµατιστεί βλέποντας τον Όθωνα µε την συνοδεία του να κρατάνε µια ζωντανή κουκουβάγια που του είχαν προσφέρει στον Πειραιά, το θεώρησε αστείο µη γνωρίζοντας ότι και εκείνου του την έδωσαν λίγο πριν, αλλά πιστεύοντας ότι τους την πήγαινε ως δώρο για να τους δείξει το ένδοξο αρχαίο παρελθόν της πόλης των Αθηνών. Το θεώρησαν λοιπόν προσβλητικό ένας ξένος να "κόµιζει Γλαύκας εις Αθήνας" την πόλη που σύµβολό της ήταν η κουκουβάγια και άρχισαν να χρησιµοποιούν ευρέως αυτήν την φράση που ήταν γνωστή από την αρχαιότητα µεν (όρνιθες Αριστοφάνη) αλλά που ήταν σε αχρηστία στην καθοµιλουµένη µέχρι το περιστατικό µε τον Όθωνα. Και µέχρι σήµερα η φράση αυτή χρησιµοποιείται όταν κάποιος πάει να πει πράγµατα πασίγνωστα σαν να ήταν άγνωστα. Από τον Πειραιά λοιπόν του 1834 και µε την κουκουβάγια του Όθωνα ανά χείρας έγινε γνωστή η φράση "κοµίζειν Γλαύκας εις Αθήνας" που χρησιµοποιείται µέχρι και σήµερα. ΕΥΤΕΡΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: ΙΕΥΡΟ Μύθος Ευρώπης O ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Σύµφωνα µε το µύθο των Ελλήνων, η Ευρώπη ήταν αδελφή του Κάδµου, ιδρυτή της Θήβαςκαι κόρη του Αγήνορα και της Τηλεφάσσας, ηγεµόνων της Φοινίκης. Όταν µεγάλωσε, µια µέρα πήγε στα λιβάδια της παραλίας, για να παίξει µε τις φίλες της και να µαζέψει λουλούδια. Εκεί συνάντησε τον θεό ία. Εκείνον αµέσως τον χτύπησε

101 ο Έρωτας και για να την πλησιάσει µεταµορφώθηκε σε ήρεµο, εύσωµο και δυνατό ταύρο και πήγε δίπλα της κάνοντας δήθεν ότι βόσκει, σκεπτόµενος µε τι τρόπο θα την κατακτούσε. Εκείνη τότε πλησίασε τον ταύρο - ία και άρχισε να τον χαϊδεύει γοητευµένη από την ωραία κορµοστασιά του και τη µυϊκή του δύναµη. Σε λίγο δε δίστασε και να τον ιππεύσει. Τότε αυτός άρχισε να τρέχει µε αστραπιαία ταχύτητα. Η Ευρώπη έκλαιγε, µα δεν µπορούσε να πηδήσει, γιατί φοβόταν µη σκοτωθεί. Ο µεταµορφωµένος σε ταύρο θεός διέσχισε τη θάλασσα συνοδευόµενος από Τρίτωνες και Νηρηίδες και έφτασε στην Κρήτη. Όταν αποβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο ίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο ικταίον άντρο. Καρπός των ερωτικών ενώσεων του ία και της Ευρώπης στην Κρήτη ήταν ο Μίνωας, ο Ραδάµανθυς και ο Σαρπηδόνας. Αργότερα, όταν ο ίας εγκατέλειψε την Ευρώπη και πήγε στον Όλυµπο, η Ευρώπη πήρε για δεύτερο σύζυγό της το βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, που υιοθέτησε και τα παιδιά που είχε αποκτήσει αυτή από το ία. Μετά το θάνατο του βασιλιά Αστέριου, το θρόνο της Κρήτης πήρε ο µεγαλύτερος από τους θετούς γιους του, ο Μίνωας, ο οποίος έγινε ο πρώτος Έλληνας θαλασσοκράτορας και νοµοθέτης. Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΛΟΥΚΙΑΝΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΗΡΟ ΟΤΟ Σύµφωνα µε τον Λουκιανό, η πρώτη ερωτική ένωση του ία και της Ευρώπης έγινε στο ικταίο άντρο, το σπήλαιο δηλαδή όπου γεννήθηκε και µεγάλωσε ο ίας. («επεί δε επέβη τη νήσω (Κρήτη) ο µεν ταύρος ουκέτι εφαίνετο, επιλαβόµενος δε της χειρός o Ζεύς απήγε την Ευρώπην εις το ικταίον άντρον ερυθριώσαν και κάτω ορώσαν», Λουκιανός Σαµωσατέας, Ενάλιοι ιάλογοι, 15, 4) Αντίθετα σύµφωνα µε την παράδοση των Γορτυνίων, η ερωτική ένωση του ία και της Ευρώπης έγινε στην περιοχή της Γόρτυνας, στη σκιά ενός πλατάνου που από τότε παρέµεινε αειθαλής, κάτι που αποτυπώνεται σε πάρα πολλά νοµίσµατά της πόλης αυτής. Παιδιά του ία και της Ευρώπης, σύµφωνα µε τον Όµηρο, ήταν µόνο ο Μίνωας και ο Ραδάµανθυς (και οι δυο φέρονται ως κριτές στον Άδη των Ελλήνων):«µηδέ του κοσµολόητου Φοίνικα την κόρη ως αγαπούσα, που το Ραδάµανθυ µου γέννησε και τον ισόθεο Μίνω» (Ιλιάδα Ξ ). Αντίθετα, σύµφωνα µε τον Ηρόδοτο (Α 2 και Α ), ο Μίνωας ήταν γιος ενός Έλληνα, µάλλον Κρητικού, που δεν αναφέρει το όνοµά του (υπονοεί τον βασιλιά Αστέριο) και της Ευρώπης, πριγκίπισσας της Φοινίκης και αδελφός όχι του Ραδάµανθυ, αλλά του Σαρπηδόνα, ο οποίος συνεπλάκη µε το Μίνωα για το ποιος θα πάρει τη βασιλεία και ηττηθείς πήρε τους στασιαστές του και πήγαν στη Μίλητο της Μ. Ασίας.

102 Σύµφωνα όµως µε τον Όµηρο, ο Σαρπηδόνας ήταν γιος του ία και της Λαοδάµειας, κόρης του Βελλεροφόντη, του ήρωα και ηγεµόνα της Λυκίας: «Τρία παιδιά απ' αυτήν ανάστησε µετά ο Βελλεροφόντης, τον Ίσαντρο και τον Ιππόλοχο, στερνά τη Λαοδάµεια. Μαζί της πλάγιασε ο βαθύγνωµος ο ίας, κι η Λαοδάµεια το χαλκαρµατωµένο γέννησε ισόθεο Σαρπηδόνα» Αστέρια ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩ H σηµαία της Ευρώπης αποτελείται από δώδεκα χρυσούς αστέρες που σχηµατίζουν κύκλο µέσα σε ένα µπλέ υπόβαθρο. Καθιερώθηκε στις 21 Απριλίου 1986 και κάθε αστέρι συµβολίζει ένα κράτος-µέλος, καθώς την εποχή που υιοθετήθηκε η σηµαία, τα µέλη της ΕΟΚ ήταν 12.O αριθµός αυτός διατηρήθηκε και όσες χώρες να προστεθούν στην ΕΕ, ο αριθµός των αστεριών παραµένει, επειδή το 12 συµβολίζει την ενότητα και την τελειότητα. Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωπαϊκό κοινό νόµισµα Το 1992 στο Μάαστριχ πάρθηκε η απόφαση να υιοθετηθεί ένα κοινό νόµισµα.από τότε η Ε.Ο.Κ. αναφέρεται ως Ε.Ε. Το 1995 το ενιαίο νόµισµα ονοµάστηκε"ευρώ".από το 2002 αρχίσαµε να χρησιµοποιούµε τα χαρτονοµίσµατα και τα κέρµατα του Ευρώ στις συνδιαλλαγές µας. Το σύµβολο αυτό δηµιουργήθηκε παίρνοντας ως βάση το πρώτο γράµµα της λέξης Ευρώπη δηλ. το γράµµα "ε", στο οποίο προστέθηκαν δύο οριζόντιες γραµµές( ). Οι γραµµές αυτές συµβολίζουν τη σταθερότητα του νέου νοµίσµατος και έχουν ως πρότυπο το σύµβολο του δολαρίου "$". Τρία µέλη - κράτη της Ε.Ε. διατηρούν προσωρινά το εθνικό τους νόµισµα: η Μεγάλη Βρετανία, η Σουηδία και η ανία)

103 Η κοινή όψη των κερµάτων είναι δηµιούργηµα ενός Βέλγου καλλιτέχνη, του ΛικΛικς. Τα 7 χαρτονοµίσµατα είναι όµοια σε όλες τις χώρες και έχουν διαφορετικό χρώµα: γκρι, κόκκινο, µπλε, πορτοκαλί, πράσινο, κίτρινο και µοβ. Απεικονίζουν πύλες, παράθυρα και γέφυρες από διάφορες καλλιτεχνικές τάσεις ώστε να µην υπάρχουν διαφωνίες από τα κράτη - µέλη της Ένωσης. Η πύλη και το παράθυρο συµβολίζει το ανοικτό πνεύµα και την είσοδο σε µια νέα εποχή και η γέφυρα συµβολίζει τους δεσµούς ανάµεσα στις ευρωπαϊκέςχώρες. Επίσης υπάρχει σε κάθε χαρτονόµισµα χάρτης της Ευρώπης και τα 12 αστέρια της Ευρωπαϊκής κοινότητας. Υπάρχουν 8 κέρµατα των 1, 2, 5, 10, 20, 50 Ευρωσέντς (Λεπτών) και 1, 2 Ευρώ. Τα κέρµατα έχουν µια Ευρωπαϊκή και µια Εθνική όψη. Η κοινή όψη των κερµάτων αντιπροσωπεύει τον χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε φόντο εγκάρσιες γραµµές όπου εµφανίζονται τα αστέρια της Ευρωπαϊκής σηµαίας. Όλα τα κέρµατα φέρουν την Ευρωπαϊκή τους όψη ίδια. Η Εθνική όψη ποικίλει από χώρα σε χώρα, ωστόσο όλα τα κέρµατα Ευρώ µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε όλες τις χώρες της ζώνης Ευρώ. ΤΡΙΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ : 200 ΕΥΡΩ Εποχή του σιδήρου και του γυαλιού στο τραπεζογραµµάτιο των 200 ευρώ Εποχή του σιδήρου Στην αρχαιολογία, η Εποχή του Σιδήρου αναφέρεται σε εκείνη την περίοδο της ιστορίας κατά την οποία οι άνθρωποι έκαναν χρήση του σιδήρου για την κατασκευή εργαλείων και όπλων. Η υιοθέτηση αυτού του υλικού συνέπεσε µε άλλες αλλαγές των κοινωνιών του παρελθόντος όσον αφορά στις καλλιεργητικές µεθόδους, τις θρησκευτικές πίστες και το καλλιτεχνικό ύφος

104 Η πρώιµη εποχή του Σιδήρου (ΠΕΣ) αρχίζει γύρω στο 1050 π. Χ. και φτάνει έως τον 7ο αι. π.χ., έως την ίδρυση δηλαδή των ελληνικών αποικιών στα παράλια της Θράκης. Η έναρξη της περιόδου επαναπροσδιορίστηκε σύµφωνα µε τη νέα χρονολόγηση της κεραµικής της Τροίας VΙΙβ, τη σχέση της µε την κεραµική των παραδουνάβιων περιοχών και τα νεότερα ανασκαφικά δεδοµένα από χώρους της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ο αριθµός των θέσεων - οικισµών της ΠΕΣ αυξάνει συνεχώς και ήδη πλησιάζει τον αριθµό 100. Οι περισσότερες βρίσκονται στις ορεινές περιοχές της Ροδόπης και του Ισµάρου πάνω σε κορυφές υψωµάτων, που περιβάλλονται από βαθιές ρεµατιές και διαθέτουν φυσική προστασία. Ενισχύονται επίσης µε περιβόλους και βρίσκονται σε στρατηγικά σηµεία ελέγχου ευρύτερων περιοχών. Υπάρχουν παράλληλα πεδινές θέσεις κοντά σε ποτάµια, σε πηγές νερού και σε κατάλληλες προς καλλιέργεια εκτάσεις. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων των ορεινών περιοχών ήταν η κτηνοτροφία αιγοπροβάτων και το κυνήγι. Η καλλιέργεια, όπως και σήµερα στα χωριά των Ποµάκων, περιοριζόταν σε µικρές εκτάσεις στις πλαγιές και στους αυχένες γύρω από τους οικισµούς. Από τους πεδινούς οικισµούς γνωστότερος είναι των Ριζιών του νοµού Έβρου κοντά στον Άρδα ποταµό. Η κατασκευή ενός ταφικού τύµβου του 2ου αι. µ.χ. και η σύγχρονη µηχανοκαλλιέργεια έχουν προξενήσει µεγάλη καταστροφή στις επιχώσεις του οικισµού, που δεν ξεπερνούν σήµερα το πάχος του 1,5 µ. Μικρή ανασκαφική έρευνα αποκάλυψε τµήµατα δαπέδων από πηλό και απορριµµατικούς λάκκους, που κάποτε ήταν αποθηκευτικοί. Πολλά κοµµάτια πηλών µε αποτυπώµατα κλαδιών µαρτυρούν την ύπαρξη πασσαλόπηκτων κατασκευών. Τα µικροαντικείµενα περιορίζονται σε λίγες λίθινες λεπίδες πυριτόλιθου, υφαντικά βάρη και σφοντύλια και δύο πήλινα σχηµατοποιηµένα ειδώλια. Τα αγγεία είναι χειροποίητα, µονόχρωµα µε στιλβωµένη επιφάνεια. Κυριαρχεί η διακόσµηση µε ραβδώσεις και εµπίεστα γεωµετρικά σχέδια, που έχουν γίνει µε οδοντωτά και άλλα εργαλεία από ξύλο, κόκαλο και πηλό. Άλλες θέσεις που έχουν ερευνηθεί τα τελευταία χρόνια είναι η Τσούκα της Σαρακηνής στο νοµό Ροδόπης και ο Βρυχός κοντά στη Χώρα της Σαµοθράκης. Στην Τσούκα εντοπίστηκε µια κτηνοτροφική εγκατάσταση µε περίβολο για την

105 προστασία των ζώων. Τα λιγοστά κτίσµατα χρησίµευαν για τη διαµονή µιας οικογένειας κτηνοτρόφων. Στον Βρυχό υπάρχει ακρόπολη µε δύο τµήµατα στην κορυφή του λόφου, ενώ στις δυτικές πλαγιές εντοπίστηκε ο οικισµός. Η κεραµική παρουσιάζει οµοιότητες µε την κεραµική παραλιακών θέσεων της Θράκης, όπως των Πετρωτών της Μεσηµβρίας και της Μάκρης. Εκτός από τους οικισµούς έχουν εντοπιστεί τάφοι και νεκροταφεία της ΠΕΣ στις περιοχές Ρούσσας, Γονικού, Κοτρωνιάς και Κοίλων του νοµού Έβρου. Στη Ρούσσα έχουν ερευνηθεί συληµένοι τάφοι κατασκευασµένοι από πλάκες σχιστολίθου µέσα σε κρηπιδώµατα διαλυµένων τύµβων. Ορισµένοι που έχουν µεγάλες διαστάσεις και πλευρικό άνοιγµα στο θάλαµο ή τον προθάλαµο, µπορούν να χαρακτηριστούν ως ντολµέν. Οι άλλοι είναι θήκες µε µικρότερες διαστάσεις και είναι νεότεροι των πρώτων, ακολουθούν όµως την ίδια µεγαλιθική παράδοση της ΝΑ Θράκης. Η διαφορά των τάφων της ελληνικής Ροδόπης από τους µεγαλιθικούς τάφους της βουλγαρικής ανατολικής Ροδόπης και της ευρωπαϊκής Τουρκίας ως προς τη µνηµειώδη µορφή, οφείλεται αποκλειστικά στο σχιστολιθικό πέτρωµα της περιοχής, που δεν επέτρεπε µνηµειώδεις κατασκευές Στους τάφους τοποθετούσαν µεγάλα τεφροδόχα αγγεία και τα κτερίσµατα του νεκρού. Τα αγγεία που έχουν συγκολληθεί είναι µεγάλα ευρύστοµα αγγεία, φιάλες, αµφορείς, µόνωτα κύπελλα και κάνθαροι. Χαρακτηριστικό σχήµα αγγείου ειναι ο αµφορέας που έχει αµφικωνικό σώµα, κωνικό λαιµό και στον ώµο τέσσερις κερατοειδείς αποφύσεις. Ως προς τη διακόσµηση έχουν διακριθεί δύο κατηγορίες αγγείων. Στην πρώτη υπάρχουν ραβδώσεις στο χείλος, στο λαιµό, στον ώµο, στις αποφύσεις και στις λαβές. Στη δεύτερη κυριαρχεί η πλούσια εµπίεστη διακόσµηση µε την ποικιλία των γεωµετρικών σχεδίων. Οι δύο κατηγορίες αντιστοιχούν σε δύο φάσεις, που χρονολογούνται αντίστοιχα στον 9ο και στον 8ο αι. π.χ. Η χαρακτηριστική κεραµική της ΠΕΣ µε τις κερατοειδείς αποφύσεις, τις ραβδώσεις και την εµπίεστη διακόσµηση γνωρίζει µεγάλη διάδοση από τον ούναβη έως την περιοχή της Τροίας. Καλύπτει εποµένως το µεγαλύτερο τµήµα του χώρου της αρχαίας Θράκης και ήταν φυσικό να συνδεθεί µε τα θρακικά φύλα που αναπτύσσουν µεγάλη κινητικότητα αυτήν την εποχή, ώσπου να εγκατασταθούν οριστικά στις διάφορες περιοχές της σηµερινής Βουλγαρίας, της ελληνικής Θράκης και της ευρωπαϊκής Τουρκίας. Από τα άλλα µνηµεία της ΠΕΣ, που έχουν γίνει γνωστά στις ορεινές κυρίως περιοχές, µπορούν να αναφερθούν τα υπαίθρια ιερά, οι βραχογραφίες, οι λαξευτοί τάφοι και οι βράχοι µε τις λαξευµένες κόγχες, τους δίσκους, τις κοιλότητες και τους βωµούς. Οι βραχογραφίες, όπως της Ρούσσας και της Κίρκης, µε τα εγχάρακτα γραµµικά σχέδια ανθρώπινων µορφών, ερπετών, πουλιών και άλλων συµβόλων έχουν πιθανόν µαγική και αποτροπαϊκή σηµασία. Οι κοιλότητες, που σχηµατίζουν ποικίλους συνδυασµούς, θυµίζουν τους αστερισµούς του ουρανού, χωρίς να µπορούν να ταυτιστούν, εκτός από λίγες περιπτώσεις, που αναγνωρίστηκε το σχήµα της Μεγάλης Άρκτου. Οι κόγχες και οι δίσκοι δηλώνουν ηλιακή λατρεία. Ως υπαίθρια ιερά έχουν χαρακτηριστεί βραχώδεις κορυφές υψωµάτων, όπου είναι συγκεντρωµένες πολλές λαξευτές κατασκευές, κόγχες, λεκάνες, βωµοί, δίσκοι κ.ά. Η έρευνα και η µελέτη των µνηµείων και ευρηµάτων της ΠΕΣ παρουσιάζει ιδιαίτερη σηµασία για το χώρο της Θράκης, γιατί αυξάνει συνεχώς τις γνώσεις µας γι' αυτή την εποχή, που χωρίς γραπτές πηγές ανήκει ουσιαστικά στην προϊστορία. Η µετακίνηση, η διασπορά, η συγχώνευση ή διάσπαση και η εγκατάσταση των θρακικών φύλων, η διαµόρφωση της θρησκείας και της µυθολογίας τους, η οικονοµική και κοινωνική τους εξέλιξη, καθώς και το επίπεδο του πολιτισµού τους, είναι θέµατα που θα απασχολούν για πολλά χρόνια την έρευνα, αφού οι αποσπασµατικές πληροφορίες των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων δεν µπορούν να συµπληρώσουν τα µεγάλα κενά. Εποχή του γυαλιού Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΓΥΑΛΙΟΥ Το χαρτονόµισµα των 200 ευρώ έχει πάνω του στοιχεία απο την εποχή του γυαλιού...μα για να δούµε τι ακριβώς είναι το γυαλί και τη η εποχή του...

106 Σήµερα, περισσότερο από ποτέ, το γυαλί βρίσκεται στην επικαιρότητα ως κυρίαρχο δοµικό υλικό. Καταφέρνει και συνδυάζει, µε αξιοθαύµαστο τρόπο, την ανάγκη για λειτουργικότητα στους χώρους και το ξεχωριστό αισθητικό αποτέλεσµα. Παράλληλα, µε την τεχνογνωσία του σήµερα και την ανάγκη για πιο φιλικές στο περιβάλλον πρακτικές επιτυγχάνεται µεγαλύτερη ενεργειακή εξοικονόµηση, ποθ βραχυπρόθεσµα θα αποφέρει µεγαλύτερη οικονοµία στην τσέπη σας, αφού περιορίζονται τα έξοδα σε πετρέλαιο και ρεύµα. Βασικα στοιχεία Γυαλί Float υαλώδες σώµα: Οξείδιο πυριτίου SIO % διαλυτικό σώµα: Σόδα NAO % σταθεροποιητής: Οξείδιο ασβεστίου CaO 8-10% Λοιπά οξείδια του Μαγνησίου, Καλίου, Αλουµινίου, Σιδήρου που βελτιώνουν τις φυσικές ιδιότητες, ενώ πολλά από αυτά χρωµατίζουν το γυαλί. Κατασκευή και κατεργασία του γυαλιού Η τεχνολογία του γυαλιού συνίσταται σε δύο διακριτές διαδικασίες. Η πρώτη είναι η υαλοποιία που αφορά στην κατασκευή του υλικού και η δεύτερη είναι η υαλουργία, που αφορά στην κατεργασία του υλικού προκειµένου να παραχθούν συγκεκριµένα αντικείµενα. Αν και υπάρχουν είδη φυσικού γυαλιού, όπως ο οψιανός, το γυαλί από το οποίο κατασκευάζονται τα αντικείµενα που χρησιµοποιούµε είναι συνθετικό υλικό. Για την παραγωγή του απαιτούνται πολύ υψηλές θερµοκρασίες (πάνω από 1300ο C) και τρία βασικά συστατικά: άµµος, ως κύρια ύλη, αλκάλια (σόδα και ποτάσα) και ασβέστιο. Οι τεχνικές κατεργασίας του γυαλιού είναι πολλές και διαφορετικές. Οι πληροφορίες που διαθέτουµε για τις τεχνικές που χρησιµοποιήθηκαν στην αρχαιότητα προέρχονται από γραπτές πηγές, τη µελέτη των ίδιων των αντικειµένων καθώς και πειράµατα που έχουν γίνει για τον τρόπο κατασκευής γυάλινων αντικειµένων. Αν και η έρευνα έχει προχωρήσει πολύ σε αυτό τον τοµέα, ωστόσο, µας διαφεύγουν ακόµη αρκετές λεπτοµέρειες. Στην αρχαιότητα, το γυαλί καλυπτόταν από ένα πέπλο µυστηρίου και θεωρείτο ως υλικό µε µαγικές ιδιότητες. Αρχικά µάλιστα ήταν ιδιαίτερα σπάνιο και πολύτιµο, τόσο όσο και ο χρυσός.

107 Στις γραπτές πηγές απαντούν τρεις όροι που φαίνεται πως σχετίζονται µε το υλικό αυτό. Σε κείµενα της Γραµµικής Β γραφής συναντάµε τη λέξη «κύανος», που αναφέρεται στο γνωστό σκούρο µπλε, λαµπερό υλικό. Σε µεταγενέστερες πηγές συναντάµε τον όρο «λίθος χυτή» και «ύαλος», λέξη άγνωστης προέλευσης, η οποία και επικράτησε στο ελληνικό λεξιλόγιο. Οι απαρχές της υαλουργίας Ελάχιστα µας είναι γνωστά για τις πρώτες απόπειρες κατασκευής γυαλιού. Κατά πάσα πιθανότητα το γυαλί εφευρέθηκε στη Μεσοποταµία την 4η ή 3η χιλιετία π.χ., αν και στην Αίγυπτο έχουν βρεθεί επίσης πολύ πρώιµα παραδείγµατα. Τα πρώτα αγγεία εµφανίζονται γύρω στον 16ο αι. π.χ. και είναι κατασκευασµένα µε την τεχνική του πυρήνα. Από την εποχή αυτή, η τεχνολογία του γυαλιού εξελίσσεται εξαιρετικά αργά (ενδεχοµένως και λόγω του κλειστού χαρακτήρα του επαγγέλµατος του υαλουργού) και ουσιαστικά αλλάζει µόνο στα ρωµαϊκά χρόνια µε την ανακάλυψη του φυσητού γυαλιού. Στην Ελλάδα γυάλινα αντικείµενα υπάρχουν ήδη από τη Μυκηναϊκή περίοδο, παρόλο που δεν έχουν εντοπιστεί ακόµη εργαστήρια. Στους πρώιµους ιστορικούς χρόνους οι Ασσύριοι και οι Φοίνικες φαίνεται πως είχαν τη σηµαντικότερη θέση στην παραγωγή και διακίνηση γυάλινων αντικειµένων. Στον ελλαδικό χώρο, έχουν βρεθεί εξαιρετικά δείγµατα υαλουργίας, όµως µε εξαίρεση το πολύ σηµαντικό εργαστήριο της Ρόδου, γνωρίζουµε ελάχιστα για την οργάνωση της παραγωγής. Οι βασικές τεχνικές κατεργασίας Η πιο διαδεδοµένη µέθοδος κατεργασίας πριν την ανακάλυψη του φυσητού γυαλιού ήταν η τεχνική του πυρήνα, η οποία στο Αιγαίο άρχισε να διαδίδεται ευρύτερα από τα τέλη της Αρχαϊκής περιόδου και εξής. Η διαδικασία κατασκευής µπορεί να περιγραφεί συνοπτικά ως εξής: πάνω σε µία ξύλινη ή πιθανότατα µεταλλική ράβδο προσαρµοζόταν πυρήνας από πυρίµαχο υλικό (π.χ. πηλό), ο οποίος εµβαπτιζόταν σε λιωµένο γυαλί µέχρι να καλυφθεί η επιφάνειά του. Συχνά, ο υαλουργός χρησιµοποιούσε ταινίες από γυαλιά άλλων χρωµάτων, τις οποίες ενόσω βρίσκονταν ακόµα σε υγρή µορφή έσυρε µε αιχµηρό εργαλείο ώστε να δηµιουργηθεί συνδυασµός από ταινιωτά, κυµατιστά ή τεθλασµένα σχέδια. Στο τέλος

108 προσέθετε τις λαβές, το λαιµό και άλλα τµήµατα του αγγείου που κατασκευάζονταν χωριστά. (Μάθετε περισσότερα για την τεχνική...) Πολλά γυάλινα αγγεία που κατασκευάστηκαν µε την τεχνική αυτή µιµούνται αντίστοιχα σχήµατα της αγγειοπλαστικής όπως αµφορίσκους, αρύβαλλους, οινοχόες κ.α. Η εξαιρετική τους διατήρηση οφείλεται στο γεγονός ότι τα περισσότερα έχουν βρεθεί σε τάφους, όπου αναθέτονταν προφανώς ως προσωπικά αντικείµενα του νεκρού. Άλλωστε, τα γυάλινα σκεύη ήταν κατά κανόνα µικρά και περιείχαν αρωµατικά έλαια που χρησίµευαν στον καλλωπισµό. Λόγω της σπανιότητάς τους, τα γυάλινα σκεύη ενδεχοµένως υποδήλωναν και τον πλούτο του κατόχου τους. Εκτός από αυτή τη τεχνική του πυρήνα, την περίοδο αυτή εφαρµόζονταν και άλλες µέθοδοι κατεργασίας του γυαλιού: η τεχνική του µωσαϊκού, η χύτευση σε ανοιχτή µήτρα και η λάξευση. Κατά τα ελληνιστικά χρόνια, ξεκινούν έντονοι πειραµατισµοί και επινοούνται νέοι τρόποι κατεργασίας, όπως η χρήση φύλλων χρυσού ανάµεσα σε στρώµατα διαφανούς γυαλιού και η τεχνική του cameo (ανάγλυφη διακόσµηση µε ανοιχτόχρωµο γυαλί πάνω σε σκουρόχρωµο βάθος). Η πιο σηµαντική εξέλιξη στην ιστορία του γυαλιού είναι αναµφίβολα η ανακάλυψη της τεχνικής του φυσητού γυαλιού, που χρονολογείται στα ρωµαϊκά χρόνια, και συγκεκριµένα στα µέσα του 1ου αι. π.χ. Η τεχνική του φυσητού γυαλιού, που πιστεύεται ότι αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στα εργαστήρια της Συρίας, ήταν κατά βάση η ίδια µε αυτή που χρησιµοποιείται και σήµερα. Ο υαλουργός φυσούσε µέσα από ένα φυσητήρα το λιωµένο γυαλί, το οποίο διογκωνόταν και έπαιρνε το επιθυµητό σχήµα είτε µε περιστροφή πάνω σε επίπεδη επιφάνεια είτε µε χρήση µήτρας. (Μάθετε περισσότερα για την τεχνική...) Πρόκειται για µια πολύ απλούστερη µέθοδο, η οποία απελευθέρωσε τους τεχνίτες από τους περιορισµούς των άλλων τεχνικών και έδωσε τη δυνατότητα παραγωγής αµέτρητων νέων σχηµάτων. Η απλοποίηση της τεχνικής και η εµφάνιση νέων τύπων οδήγησε στη µαζικοποίηση της παραγωγής και τη σηµαντική µείωση του κόστους των γυάλινων αντικειµένων. Το γυαλί άρχισε να χρησιµοποιείται ευρύτατα στο εµπόριο αλλά και στον οικιακό εξοπλισµό, αφού τα γυάλινα σκεύη ήταν πιο εύχρηστα και καλαίσθητα από τα πήλινα ενώ προστάτευαν και διατηρούσαν µε πιο αποτελεσµατικό τρόπο τα υγρά. ΤΕΤΑΡΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: 500 Ευρώ Μοντέρνα αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα στο τραπεζογραµµάτιο των 500 ευρώ Μοντέρνα Αρχιτεκτονική Η Αρχιτεκτονική του 20 ου αιώνα έχει τις ρίζες της στη σύγχρονη εποχή και, εποµένως είναι γνωστή και ως σύγχρονη αρχιτεκτονική. Στα περισσότερα σύγχρονα κτίρια, η έννοια του εµφανώς ελκυστικού κτιρίου πηγαίνει στο πίσω κάθισµα σε σύγκριση µε εκείνη της λειτουργικότητας του κτιρίου, που είναι η πιο σηµαντική πτυχή. Κατά τη διάρκεια του πρώτου µισού του 20 ου αιώνα ένα µεγάλο µέρος της αρχιτεκτονικής της εποχής ήταν ακόµα µε βάση τα κτίρια του 19 ου αιώνα, στα οποία είχαν σχεδιαστεί ως περισσότερο ή λιγότερο σαν έργα τέχνης.. Ωστόσο, µετά το τέλος του Β 'Παγκοσµίου Πολέµου η ανάγκη για λειτουργικά κτίρια έγινε όλο και µεγαλύτερη και ως αποτέλεσµα είχε οι αρχιτεκτονικές τάσεις να αλλάξουν. Με τη βιοµηχανική επανάσταση στην πρώτη έκθεση του κόσµου τη Μεγάλη Έκθεση του 1851 µια δραστική αλλαγή έγινε στα κτίρια που ήταν µέχρι τότε απλά. Η Βιοµηχανική Επανάσταση οδήγησε στη µαζική παραγωγή των δοκών χάλυβα και άλλων δοµικών υλικών. Οι αρχιτέκτονες κατά τη διάρκεια του πρώτου µισού του 20 ου αιώνα επικεντρώθηκαν στην τροποποίηση της υπάρχουσας αρχιτεκτονικής, όπως αυτή του γοτθικού στυλ, για να γίνει πιο λειτουργική. Πολλά κτίρια αυτού του τύπου αρχιτεκτονικής µπορεί να δείτε σε µέρη όπως το Σικάγο, καθώς ακόµη και στη Γλασκώβη.

109 Στη Γερµανία, η χρήση των τεχνών και τεχνών στυλ µαζί µε µια παραλλαγή της σύγχρονης αρχιτεκτονικής ήταν κοινός τόπος στις αρχές του 20 ου αιώνα. Μερικές από αυτές τις δοµές στέκονται ακόµα σήµερα, αλλά θα λάβει τη δεκαετία του 1920 και τους Γάλλους να κάνουν τις πρώτες πραγµατικές σύγχρονες αρχιτεκτονικές εξελίξεις. Το έργο στη Γαλλία άρχισε να ενσωµατώνει τη σύγχρονη αρχιτεκτονική σε συνδυασµό µε την οργανική αρχιτεκτονική για τη δηµιουργία λειτουργικών βιοµηχανικές και εµπορικές δοµές. Μέχρι το 1932, η έκθεση ΜΟΜΑ συνέβη και επιτρέπονται για τη διεθνή έκθεση της αρχιτεκτονικής µε το µοντέρνο στυλ και ως εκ τούτου, η διαµόρφωση των ιδανικών του διεθνούς µοντερνισµού έκανε τον τρόπο του σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσµο. Αυτό το διεθνές νεωτεριστικό αρχιτεκτονική ήταν φυσικά πολύ ορθογώνια και έµφαση στη λειτουργικότητα που πραγµατοποιήθηκε στις περισσότερες περιοχές εισαγωγής του σχεδίου µε την οπτική αισθητική είναι το τελευταίο που πρέπει να προστεθεί στο κτίριο. Από το 1930 µέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980 ορθογώνιο και ιδιαίτερα λειτουργικοί χώροι ήταν η κυρίαρχη µορφή της αρχιτεκτονικής σε όλο τον κόσµο, αλλά ήταν η εποχή µετά τη δεκαετία του 1980 που θα δείτε τις περισσότερες αλλαγές στο στυλ της αρχιτεκτονικής του 20 ου αιώνα. Από τη δεκαετία του 1980 πολλοί άνθρωποι ήταν και πάλι στροφή προς τις παλαιότερες µορφές της αρχιτεκτονικής καθώς και έµφαση στην πιο ελκυστική δοµές. Ήταν µετά από αυτό το χρονικό διάστηµα όπου θα αρχίσετε να βλέπετε τα περισσότερα κτίρια που κατασκευάζονται µε τη µορφή κυλίνδρων µεταξύ πολλών άλλων σχηµάτων που εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά δηµοφιλής σήµερα. Τα κύρια χαρακτηριστικά που καθιστούν τη διεθνή µοντερνιστική αρχιτεκτονική αυτό που είναι τα πράγµατα όπως σε κάθε µέρος του κτιρίου πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικό. Αυτό θα περιλαµβάνει ακόµη και τα υλικά της δοµής. εν ήταν ασυνήθιστο για αυτούς τους τύπους των κατασκευών να χρησιµοποιούν έντυπα από τους εξωτερικούς τοίχους, που ήταν κάτι περισσότερο από ένα καταφύγιο από το εξωτερικό περιβάλλον, αλλά πράγµατι εξυπηρετούσε κάποιο σκοπό στην ίδια τη δοµή. Η σύγχρονη αρχιτεκτονική αισθητική επικεντρώθηκε στην µηχανή ή τη λειτουργικότητα και απέτυχε να ενσωµατώσει όλα τους διακοσµητικούς τόνους στη δοµή. Αυτό φάνηκε στην απλότητα των σχεδίων χωρίς µείζονες επιπλοκές ή υπερβολικές λεπτοµέρειες κατά τη διαδικασία σχεδιασµού και κατασκευής. Ο όρος µορφή ακολουθεί τη λειτουργία βασίστηκε σε αυτή τη µορφή της αρχιτεκτονικής και ενώ εξακολουθεί να χρησιµοποιείται ευρέως σε ορισµένες περιπτώσεις, υπήρξε επίσης µια αλλαγή για να επιστρέψει τα διακοσµητικά στοιχεία ενός κτιρίου.

110 Αρχιτεκτονική θα συνεχίσει να αλλάζει κατά τη διάρκεια των µελλοντικών γενεών και δεν θα είναι ασυνήθιστο να δει µια αναβίωση της διεθνούς αρχιτεκτονικής µοντερνισµού που χρησιµοποιείται στο 20ου αιώνα οι πόλεις αύξηση του πληθυσµού και τη ζήτηση για τη δηµιουργία και όχι από αυξήσεις σε πόλεις σε κάθε έθνος σε όλο τον κόσµο 3η ενέργεια: ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΕΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ : ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΩ ΙΚΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ: Αγαπητό µου ηµερολόγιο, 2 Ιανουαρίου 2013 Σήµερα µου συνέβη ένα γεγονός που µε συγκίνησε πολύ, την ώρα που ήµουν µε τους φίλους µου στο γήπεδο και παίζαµε ποδόσφαιρο το µάτι µου έπεσε πάνω σε κάτι που έλαµπε στην άκρη του γηπέδου. Από περιέργεια πήγα το σήκωσα και τι να δω, ένα νόµισµα. Το νόµισµα αυτό ήταν ένα 2η Ευρώ το όποιο ήταν σε πολύ καλή κατάσταση και µπόρεσα εύκολα να καταλάβω τι απεικονίζει. Στην µπροστινή του όψη είχε απεικονισµένο τον αριθµό δυο και την Ευρώπη ενώ στην πίσω όψη είχε τον Μύθο της Ευρώπης και 12 αστέρια. Αυτό που µε κέντρισε το ενδιαφέρον βρίσκοντας αυτό το νόµισµα ήταν ο µύθος της Ευρώπης. Έτσι αµέσως µου ήρθε στο µυαλό η ιστορία της Ευρώπης όπου η Ευρώπη που ήταν αδελφή του Κάδµου, ιδρυτή της Θήβας και κόρη του Αγήνορα και της Τηλέφασσας ηγεµόνων της Φοινίκης, µια µέρα που πήγε στο λιβάδι για να παίξει µε τις φιλές της παρουσιάστηκε ο θεός ίας µεταµορφωµένος σε ταύρο για να µπορέσει να την κατακτήσει. Εκείνη γοητευµένη από την µυϊκή του δύναµη και την κορµοστασιά του τον πλησίασε, τον χάιδεψε και ανέβηκε να τον ιππεύσει. Ο ίας τότε βρήκε την αφορµή και την οδήγησε µέχρι την Κρήτη παρά της αντιδράσεις της και έκαναν 3 παιδιά. Όταν ο ίας εγκατέλειψε την Ευρώπη αυτή παντρεύτηκε τον Αστεριωνα βασιλιά της Κρήτης. Αυτό που µου έκανε εντύπωση ήταν ότι µε αφορµή την ανεύρεση αυτού του νοµίσµατος µου ήρθε στην µνήµη ένα κοµµάτι της µυθολογίας. Γρηγοριαδής Χαράλαµπος 3 Ιανουαρίου 2013 Αγαπητό µου ηµερολόγιο Σήµερα καθώς ξάπλωνα στο κρεβάτι µου έπεσε στα χέρια µου 1 ευρώ <<Πως βρέθηκε αυτό έδω>> είπα και σκέφτηκα να το ρίξω στο κουµπαρά µου.ένα εύρω δηλ.340 δρχ,όπως λέει και η µαµά µου.έχασε την άξια του το χρήµα,δεν το υπολογίζουµε επειδή είναι κέρµα, νοµίζουµε ότι δεν έχει αξία λένε οι µεγάλοι.εγώ προσωπικά δε θυµάµαι τη δραχµή, για µένα αυτό είναι το νόµισµα,το εύρω που δίνω στις συναλλάγες µου από µικρό παιδί,γιατί λοιπόν τόσος ντόρος για τη δραχµούλα? Ένα εύρω,δε το χω προσέξει ποτέ ιδιαιτέρως,µόνο το χρησιµοποιώ χωρίς να του δίνω σηµασία. Το παρατηρούσα και είδα ότι είχε πάνω του µια κουκουβάγια.αναρωτήθηκα τι να σήµαινε η κουκουβάγια.έψαξα στο διαδίκτυο και βρήκα ότι την ίδια κουκουβάγια είχαν στο νόµισµα τους οι αρχαίοι Έλληνες.Το κέρµα του 1 ευρώ είναι αντίγραφο όψης αρχαίου αθηναϊκού τετράδραχµου του 5ου αιώνα που φέρει παράσταση γλαύκας.αυτό µου προξενεί πολύ µεγάλη συγκίνηση να ξέρω δηλαδή πως είχα το ίδιο νόµισµα µε τους προγόνους µου και σε πόσο σηµαντική και υπέροχη χώρα ζω!!σκέφτοµαι πως είµαι πολίτης σε µια από τις πιο ιστορικές χωρες του κόσµου και αυτό µε βοηθάει να κοιτάω το µελλον.σκέφτοµαι πως εδώ γεννήθηκαν ο Σόλωνας, ο Περικλής, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, Ο Αισχύλος, ο Ευριπίδης, ο Σοφοκλής.

111 Εδώ γεννήθηκε η δηµοκρατία. Εδώ γεννήθηκα κι εγώ! Μαριούλας Αποστόλης Αγαπητό µου ηµερολόγιο, 1 Ιανουαρίου 2002 Σήµερα αποφασίστηκε από την κυβέρνηση να καταργήσουν τη δραχµή και να αφήσουν το ευρώ ως το µοναδικό νόµισµα. Η διαδικασία να µάθουµε να το ευρώ τελείωσε. Μας είχαν περίπου έναν χρόνο να αγοράζουµε και µε δραχµές αλλά και µε ευρώ, για να εξοικειωθούχρησιµοποιούµε µε µε το καινούργιο νόµισµα. Έτσι σήµερα ένιωσα πως ήταν µια είµαστε σηµαντική µέρα για να γράψω στο ηµερολόγιό µου. Σήµερα είναι η αρχή µιας νέας εποχής πιο φιλικής και χαρούµενης αφού τώρα πιο µέλος της Ευρωπαϊκής ένωσης. Σήµερα νιώθω πως τα κράτη τελείωσαν µε τους πολέµους και συµφώνησαν στην παγκόσµια ειρήνη. Επίσης µέσα από την Ευρωπαϊκή ένωση θα µπορούµε να βασιστούµε σε άλλες χώρες αν έχουµε προβλήµατα, είναι το ξεκίνηµα µιας νέας εποχής. Αν και τα ευρώ φαίνονται τόσο καθαρά και ωραία µιας και είναι ακόµα καινούρια και τα χαρτονοµίσµατα φαίνονται τόσο ωραία µε τα ποικίλα χρώµατά τους. Βλέποντας τα καινούργια ευρώ λυπάµαι και λίγο γιατί είναι σαν να εγκαταλείπουµε την ιστορία µας. Εµείς οι Έλληνες σαν λαός έχουµε χιλιάδες χρόνια ιστορίας, όπως την εποχή του χρυσού αιώνα του Περικλή που ήµασταν πολύ αναπτυγµένοι και άλλες εποχές ήµασταν καταπιεσµένοι όπως η σκλαβιά από τους Τούρκους. Γι αυτό το λόγο οι δραχµές που είναι δικό µας νόµισµα άρα µέρος της ιστορίας µας, το παρατάµε για το ευρώ και νιώθω πως έτσι γυρίζουµε την πλάτη και στην ιστορία µας. Τελειώνοντας, θέλω να πω ότι η εξοικείωση µε το ευρώ είναι πολύ δύσκολη, το ευρώ µε τις δραχµές έχει πολύ µεγάλη διαφορά σε σχέση µε την αξία τους και είναι πολύ δύσκολο να συνηθίσω αυτή τη διαφορά όταν πρέπει να αγοράσω κάτι. Ασηµακίδης ηµήτρης 12 Ιανουαρίου 2013 Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Σήµερα που ασχολήθηκα να γράψω την εργασία µου για το χαρτονόµισµα των Πεντακοσίων ευρώ θυµήθηκα ότι το έχω δει στη ζωή µου µόνο µία φορά. Στην ουσία όταν το είχα δει ήµουν σε µικρή ηλικία για να συνειδητοποιήσω το πόσο µεγάλη αξία είχε και ακόµα έχει. Ήµουν οκτώ ετών όταν ο πατέρας µου το είχε δείξει για να καταλάβω την αξία του και πόσο σηµαντικό χαρτονόµισµα ήταν εκείνη την εποχή περίπου το 2004 µε 2005 που ακόµα στην Ελλάδα υπήρχαν χρήµατα και δεν είχε ξεσπάσει η οικονοµική κρίση! Απ ότι φαίνεται ήταν η τελευταία µου φορά που είδα το χαρτονόµισµα αυτό, το πανέµορφο αυτό µωβ των Πεντακοσίων ευρώ στην Ελλάδα. Ελπίζω κάποτε στην ζωή µου όταν µεγαλώσω τέτοια χρηµατικά ποσά να κινούνται στην αγορά µε άνεση και να µην είναι υπό εξαφάνιση γιατί η αξία του είναι πολύ µεγάλη. ΑΠΑΤΣΙ ΗΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: (Κοινά για όλες τις οµάδες) 1) Παράγοντες που δεν επηρεάζουν τα αποτελέσµατά της έρευνας Τα αποτελέσµατα της έρευνας δεν θα άλλαζαν, αν αντί για τα νοµίσµατα, που χρησιµοποιήθηκαν ως παράδειγµα, χρησιµοποιούνταν µνηµεία π.χ. αρχιτεκτονικής ή ζωγραφικής.

112 2) Όρια της έρευνας Η έρευνα περιορίστηκε στα νοµίσµατα, ως το πιο οικείο υλικό κατάλοιπο κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας. Επίσης, αν και τα νοµίσµατα µεταβάλλονταν σε κάθε ιστορική περίοδο, από την αρχαιότητα ως σήµερα, η έρευνα ξεκίνησε από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, γιατί ήταν πιο κοντά στις ιστορικές γνώσεις των µαθητών 3) Μεθοδολογία της Έρευνας Οι µαθητές αφού επέλεξαν ένα νόµισµα της οµάδας τους, που τους έκανε εντύπωση, και αφού µελέτησαν τις παραστάσεις του, προσπάθησαν να αποκωδικοποιήσουν τόσο το πολιτισµικό-ιστορικό όσο και το ιδεολογικό του φορτίο, αναλαµβάνοντας ένα ρόλο σε µία άσκηση δραµατοποίησης, όπως, άλλωστε φαίνεται και από την ηµεροµηνία που έδωσαν πολλοί από αυτούς στη σελίδα του ηµερολογίου τους. 4) Ορισµοί νέων µεταβλητών Επειδή σύντοµα οι µαθητές διαπίστωσαν ότι ανά περιόδους πολλά θέµατα στα νοµίσµατα είναι µυθολογικά, επισκεφτήκαµε τη θεµατική Έκθεση στο Τελλόγλειο Ίδρυµα που αφορούσε την επίδραση της ελληνικής µυθολογίας στην ευρωπαϊκή αναγέννηση. Προέκυψαν χρήσιµα συµπεράσµατα από αυτήν τη δράση, όπως ακολούθως αναφέρεται 5) Καταγραφή των αποτελεσµάτων του Ερευνητικού Μέρους α) Χρόνος και Αρχαιολογία: Χρονολογούµε ευρήµατα ανάλογα µε τις παραστάσεις β) Χρόνος και Ιστορία: Συνδέουµε τις παραστάσεις µε ιστορικά γεγονότα γ) Επίσκεψη στο Τελλόγλειο Ίδρυµα: 1) Οι µύθοι λειτουργούν προπαγανδιστικά όπως ακριβώς και στην περίοδο της Αναγέννησης (π.χ. φοίνικας σηµαίνει αναγέννηση µέσα από ερείπια) 2) Η Αναγέννηση και ο ευρωπαϊκός πολιτισµός έχουν δανειστεί πολιτισµικά στοιχεία από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισµό δ) Χρόνος και Ηµερολόγιο:Στα ηµερολόγια καταγράφουµε τις εντυπώσεις της ηµέρας, για γεγονότα τόσο προσωπικά όσο και κοινωνικοπολιτικά, εκφράζοντας το συναίσθηµα ε) Το εύρηµα δεν είναι απλώς αντικείµενο στο οποίο εκτιµούµε την αισθητική ή καλλιτεχνική λεπτοµέρεια, αλλά µέσα από την παλαιότητα εκτιµούµε τη συνεισφορά του στο πολιτισµικό γίγνεσθαι και αισθανόµαστε εθνική υπερηφάνεια 6) Αποδοχή ή απόρριψη της αρχικής υπόθεσης

113 Η αρχική υπόθεση είναι αποδεκτή και ενισχύθηκε μέσα από την επίσκεψη στο Τελλόγλειο Ίδρυμα με νέα στοιχεία 7) Προτάσεις για νέα συμπληρωματική έρευνα Ενδεχομένως, σε άλλα υλικά κατάλοιπα πέραν των νομισμάτων, π.χ. αρχιτεκτονικής, να μπορεί να μελετηθεί και η έννοια της εξέλιξης στο Χρόνο, σε σχέση με τα οικοδομικά υλικά, αλλά και τις τάσεις μόδας που αλλάζουν ανά χρονικές περιόδους, ή εναλλάσσονται ή εξελίσσονται. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (ιστορικές πληροφορίες):

114 Β Τετράµηνο: Ο Χρόνος ως έννοια σε θέµατα πρακτικού βίου των ανθρώπων 1ο Κεφάλαιο: Ο χρόνος ζωής των τροφίµων ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΩΜΕΝΩΝ Πρώτο κεφάλαιο : Ο χρόνος ζωής των τροφίµων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γαλακτοκοµικά Οµάδα : Μηχανικά και εκρεµές Παρουσίαση του προβλήµατος Υπόθεση της έρευνας Σκοπός της έρευνας \ Στόχοι Μεθοδολογία Συµπεράσµατα Κονσέρβες - ξηροί καρποί Οµάδα : Ηλιακά ρολόγια Παρουσίαση του προβλήµατος Υπόθεση της έρευνας Σκοπός της έρευνας \ Στόχοι Μεθοδολογία Συµπεράσµατα Γλυκά και είδη αρτοποιίας Οµάδα : Ρολόι Χαλαζίας Παρουσίαση του προβλήµατος Υπόθεση της έρευνας Σκοπός της έρευνας \ Στόχοι Μεθοδολογία Συµπεράσµατα Αλλαντικά : Κλεψύδρες Παρουσίαση του προβλήµατος Υπόθεση της έρευνας Σκοπός της έρευνας \Στόχοι Μεθοδολογία Συµπεράσµατα

115 Φρούτα και λαχανικά : Ατοµικά ρολόγια Παρουσίαση του προβλήµατος Υπόθεση της έρευνας Σκοπός της έρευνας \ Στόχοι Μεθοδολογία Συµπεράσµατα Παράρτηµα 1 : Ερωτηµατολόγιο καταναλωτικής συµπεριφοράς Παράρτηµα 2 : Η συνέντευξη του κ. Μανωλακίδη Εισαγωγή Τις τελευταίες µέρες πολύς λόγος γίνεται για τα ληγµένα µη ευαλλοίωτα τρόφιµα ή πιο κοµψά και επιστηµονικά, για τα τρόφιµα περασµένης ηµεροµηνίας διατηρησιµότητας. Αφορµή αποτέλεσε η αναθεώρηση του άρθρου 31 της αγορανοµικής διάταξης (Α ) 07/2009, όπου σύµφωνα µε αυτή, η πώληση αυτών των τροφίµων γίνεται υποχρεωτικά σε µειωµένη τιµή. Η µόνη διαφορά του νέου άρθρου σε σχέση µε το ισχύον (Α 14/1989, 07/2009) είναι η υποχρέωση ύπαρξης µειωµένης τιµής. Το θέµα αυτό δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία, αλλά συζητείται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, µε τα κράτη-µέλη να είναι διχασµένα ως προς το αν θα πρέπει να διατίθενται τα τρόφιµα αυτά σε χαµηλότερες τιµές στην αγορά, ή να µην διατίθενται καθόλου. Οι αντιδράσεις στην χώρα µας υπήρξαν πολλές και ποικίλες, αλλά τα ερωτήµατα του απλού καταναλωτή, µη ειδικού στην επιστήµη των τροφίµων, παραµένουν µάλλον αναπάντητα. Η ΕΚΠΟΙΖΩ προκειµένου να απαντήσει σε αυτά, απευθύνθηκε σε ειδικούς επιστήµονες. είτε τα ερωτήµατα που θέσαµε και τις απαντήσεις 1. Πόσο επικίνδυνα για την υγεία είναι τα µη ευαλλοίωτα τρόφιµα που έχουν λήξει; Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι τα συγκεκριµένα τρόφιµα είναι ασφαλή για κατανάλωση (τουλάχιστον για το χρονικό διάστηµα που προτείνεται στη νοµοθεσία) τόσο από µικροβιολογική άποψη (λόγω του χαµηλού ποσοστού υγρασίας) όσο και από χηµική. Στην πραγµατικότητα, αυτή την στιγµή, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν υπάρχουν συστηµατοποιηµένες µελέτες για τις αλλαγές που υφίστανται, µε την

116 πάροδο του χρόνου, τα µη ευαλλοίωτα τρόφιµα. Και όπως είναι ευνόητο, δεν µπορεί να υπάρχουν ούτε µελέτες για τις πιθανές επιδράσεις των αλλαγών αυτών στην ανθρώπινη υγεία. 2. Τα µη ευαλλοίωτα τρόφιµα που έχουν λήξει είναι το ίδιο θρεπτικά, όπως ήταν πριν την λήξη τους; εν υπήρξε σαφής αρνητική ή θετική απάντηση, γεγονός που εξηγείται από το ότι δεν έχουν µελετηθεί επιστηµονικά οι βαθµιαίες αλλαγές που υφίστανται αυτά τα τρόφιµα, µε αποτέλεσµα να µην µπορεί κάποιος να ισχυριστεί τεκµηριωµένα το ένα ή το άλλο ενδεχόµενο. Αν όµως η επιστήµη δεν µπορεί να µας απαντήσει υπεύθυνα, η µακραίωνη ανθρώπινη εµπειρία έχει οδηγήσει στο συµπέρασµα ότι όσο πιο φρέσκο είναι ένα τρόφιµο τόσο πιο θρεπτικό είναι, καθώς και στην πρακτική του να µην καταναλώνονται τρόφιµα πολυχρονισµένα. Υποθέτουµε ότι βασικό ρόλο στην αντίληψη και πρακτική αυτή έχουν παίξει οι ανθρώπινες αισθήσεις(γεύση, όσφρηση, όραση, αφή) που αποτελούν το πιο ευαίσθητο εργαλείο για την αποδοχή ή απόρριψη ενός τροφίµου. 3. Τι ακριβώς σηµατοδοτεί η ηµεροµηνία λήξης ενός µη ευαλλοίωτου τροφίµου και πώς αυτή αποφασίζεται; Για τα συγκεκριµένα τρόφιµα η ηµεροµηνία λήξης ή ηµεροµηνία ελάχιστης διατηρησιµότητας σηµατοδοτεί το τέλος της αποδοχής των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών (οσµή, γεύση, εµφάνιση κλπ) του τροφίµου από τον καταναλωτή. Αποφασίζεται κυρίως από τον παραγωγό, ο οποίος θέτει ως ηµεροµηνία λήξης την χρονική περίοδο, πέρα από την οποία το τρόφιµο δεν είναι αποδεκτό από τον καταναλωτή. 4. Τι συνέβαινε µέχρι τώρα µε τα µη ευαλλοίωτα τρόφιµα που είχαν λήξει; Επιστρέφονταν στους παραγωγούς οι οποίοι τα παρείχαν δωρεάν σε κοινωφελή ιδρύµατα ή τα έστελναν στις χωµατερές. 5. Τρόφιµα στις χωµατερές, όταν οι άνθρωποι πεινούν; Αυτό είναι το µεγάλο ερώτηµα! Σε παγκόσµιο επίπεδο, περίπου το 40% των παραγόµενων τροφίµων καταλήγουν στα σκουπίδια των ανεπτυγµένων χωρών, ενώ την ίδια στιγµή, εκατοµµύρια ανθρώπων υποσιτίζονται ή πεθαίνουν από ασιτία Η τόσο µεγάλη σπατάλη φυσικών και ανθρώπινων πόρων, γεννούν πολλές αµφιβολίες και ερωτήµατα για το ανθρώπινο πρόσωπο της σύγχρονης ανεπτυγµένης κοινωνίας µας 6. Τελικά, τι θα κάνουµε; Θα αγοράζουµε ή όχι, τα ληγµένα τρόφιµα; Μετά από όσα διαβάσατε, ποια είναι η δική σας γνώµη;

117 Μήπως αισθάνεστε υποχρεωµένοι να τα αγοράσετε γιατί δεν θέλετε να πάνε στα σκουπίδια, την στιγµή που και στην χώρα µας τώρα, υπάρχουν άνθρωποι που πεινούν; Μήπως η οικονοµική σας κατάσταση σας υποχρεώνει να τα αγοράσετε ενώ ολόκληρο το είναι σας λέει όχι; Μήπως απορρίπτετε την ιδέα της αγοράς τους, έχοντας την αίσθηση ότι θα ανήκετε έτσι στους πολλούς πλέον πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Όµως µήπως η απάντηση στο ερώτηµα αυτό κρύβεται σε κάποιες άλλες ερωτήσεις που µας θέτει η κοινή λογική; Αλήθεια πόσο δύσκολο είναι να διατεθούν αυτά τα τρόφιµα πριν την ηµεροµηνία λήξης τους, ας πούµε στην µισή τιµή, ώστε να µπορούµε εν γνώσει µας να τα αγοράσουµε, να τα χρησιµοποιήσουµε άµεσα, πριν λήξουν, να επωφεληθούµε οικονοµικά και να συµβάλλουµε στην εξοικονόµηση πόρων; Αλήθεια πόσο δύσκολο είναι να αποφασιστεί κάτι τέτοιο από τους αρµόδιους; Υποθέτουµε όχι και τόσο δύσκολο, αν εµείς πούµε: 1 Όχι στην διάθεση ληγµένων µη ευαλλοίωτων τροφίµων! Ούτε δωρεάν, ούτε σε χαµηλότερη τιµή! 2 Η χώρα µας είναι ακριβή και θέλουµε χαµηλότερες τιµές, ιδιαίτερα στα τρόφιµα, αλλά όχι µε αυτόν τον τρόπο! 3 Προτείνουµε την νοµοθετηµένη διάθεση των µη ευαλλοίωτων τροφίµων αρκετά πριν την παρέλευση της ηµεροµηνίας ανάλωσης σε τιµές που θα κυµαίνονται µεταξύ του 40-50% της προηγούµενης κανονικής τιµής του προϊόντος. Μ αυτή την τακτική, θα περιορίσουµε στο ελάχιστο, ή και θα εξαφανίσουµε τα τρόφιµα που θα έχουν λήξει, οπότε και δεν θα υπάρχει ανάγκη αναζήτησης λύσεων Πηγή: ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΟΜΑ Α : ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΡΕΜΜΕΣ Παρουσίαση του προβλήµατος Το θέµα της εργασίας του 1ο κεφαλαίου στο µάθηµα Project είναι η διάρκεια ζωής των προϊόντων. Ως οµάδα επιλέξαµε να ασχοληθούµε συγκεκριµένα µε µια κατηγόρια τροφίµων αυτή των γαλακτοκοµικών. Για να ξεκινήσουµε την έρευνα µας διαλέξαµε δέκα γαλακτοκοµικά προϊόντα : την φέτα,το ανθότυρο, το αγελαδινό

118 γιαούρτι, την γραβιέρα, το πρόβειο βούτυρο, το αγελαδινό γάλα, το κασέρι Gouda, το κασέρι Edam, το γάλα κακάο και το γάλα µακράς διάρκειας.στην συνέχεια αφού εκτιµήσαµε τους παράγοντες από τους όποιους εξαρτάται αυτός ο χρόνος θα προσπαθήσουµε να βρούµε πως αυτός ο χρόνος επηρεάζει την καταναλωτική µας συµπεριφορά. Υπόθεση της έρευνας Το αποτέλεσµα που αναµένουµε από την έρευνα µας είναι ότι υπάρχουν ποικίλα γαλακτοκοµικά προϊόντα που ικανοποιούν διάφορες ανάγκες. Για παράδειγµα µια οικογένεια θα προτιµούσε αγελαδινό γάλα παστεριωµένο από το γάλα µακράς διάρκειας που θα κάλυπτε τις ανάγκες ορισµένων επιχειρηµατιών. Σκοπός της έρευνας/ Στόχοι Ο σκοπός της έρευνας µας είναι εάν και πως ο χρόνος ζωής των γαλακτοκοµικών προϊόντων επηρεάζει την καταναλωτική µας συµπεριφορά. Ευελπιστούµε να µάθουµε εµείς άλλα και οι συµµαθητές µας πως να καταναλώνουµε σωστά τα γαλακτοκοµικά για να µην χρειάζεται αργότερα να αναγκαζόµαστε να τα πετάµε. Θεωρούµε τα γαλακτοκοµικά πολύ βασικά τρόφιµα για το διαιτολόγιο µας για αυτό θα πρέπει η έρευνα µας να είναι ορθή και τεκµηριωµένη. Μεθοδολογία Επιλέξαµε δέκα γαλακτοκοµικά προϊόντα για τα οποία βρήκαµε το χρόνο ζωής τους.για το σκοπό αυτό ρωτήσαµε ειδικούς και επισκεφτήκαµε ορισµένα σούπερµαρκετ. ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΗΜΕΡΕΣ ανθότηρο 15 αγελαδινό γιαούρτι 6 γραβιέρα 15 βούτηρο πρόβιο 20 κασέρι gouda 13 κασέρι edam 13 γάλα κακάο 4 γάλα αγελαδινό 3 γάλα µακράσ δίαρκειας 60 φέτα 15

119 Ταξινοµήσαµε τα προϊόντα µας ανάλογα µε το χρόνο ζωής τους σε βραχείας, µεσαίας και µακράς διάρκειας. Βραχείας διάρκειας Μεσαίας διάρκειας Μακράς διάρκειας αγελαδινό γάλα φέτα γάλα µακράσ διάρκειας γάλα κακάο αγελαδινό γιαούρτι ανθότυρο κασέρι edam κασέρι gouda γραβιέρα πρόβιο βούτηρο Στην συνέχεια της εργασίας µας δηµιουργήσαµε ένα ερωτηµατολόγιο τα οποίο αποτελούνταν από ερωτήσεις όλων των οµάδων.αφού τα ερωτηµατολόγια συµπληρώθηκαν λάβαµε και επεξεργαστήκαµε τις απαντήσεις της ερώτησης 22.Σε κάθε ηµερολόγιο καταγράψαµε την απάντηση της ερώτησης που

120 µας ενδιέφερε η οποία ήταν «Πόσα κιλα φέτα αγοράζεται την εβδοµάδα». Έπειτα διαιρέσαµε την ποσότητα του προϊόντος µε τα άτοµα που το κατανάλωναν σε κάθε ερωτηµατολόγιο Έπειτα,αποφασίσαµε να χωρίσουµε τη κατανάλωση σε 3 κατηγορίες : σε µικρής,µεσαίας,µεγάλης κατανάλωσης. Στην κατηγορία της µικρής κατανάλωσης ανήκουν από 0-1 gr, στην κατηγορία των προϊόντων µεσαίας κατανάλωσης από 1-2 gr και στα προϊόντα µεγάλης κατανάλωσης προϊόντα µε τιµές από 2-gr και πάνω. Η κατανοµή αυτή προέκυψε από την αρίθµηση των ποσότητων που βρίσκονταν στα ερωτηµατολόγια και αφού υπολογίσαµε την ποσότητα που καταναλώνει κάθε άτοµο δηµιουργήσαµε τον πίνακα όπου τοποθετήσαµε τους αριθµούς αυτούς Μικρή κατανάλωση Κανονική κατανάλωση Μεγάλη κατανάλωση 7 3 6

121 Συµπεράσµατα Στο δεύτερο τετράµηνο µετά την έρευνα που κάναµε σχετικά µε το χρόνο ζωής των τροφίµων και ειδικότερα µε το χρόνο ζωής των γαλακτοκοµικών προϊόντων,έχουµε φτάσει σε ορισµένα συµπεράσµατα.το κυριότερο είναι η αποδοχή και επαλήθευση της υπόθεσής µας.ότι δηλαδή ο χρόνος ζωής σχεδόν όλων των προϊόντων επηρεάζει την καταναλωτική µας συµπεριφορά.αυτό το συµπέρασµα προήλθε, κυρίως, από την έρευνα των ερωτηµατολογίων.αν και δυστυχώς αυτο το γεγονός δεν είναι αρκετό για να σταµατήσουν οι καταναλωτές να πετάνε τρόφιµα ( ακόµα ένα συµπέρασµα της έρευνας µας).βέβαια λόγο της οικονοµικής κρίσης αυτή η σπατάλη έχει µειωθεί σηµαντικά.πιστεύουµε πως οι ίδιοι καταναλωτές µπορούν να κάνουν µια έρευνα σχετικά µε τη ζωή των προϊόντων µε σκοπό να σταµατήσουν να πετούν τρόφιµα.άλλωστε το ότι ο καταναλωτής ενδιαφέρεται για την διάρκεια ζωής των γαλακτοκοµικών και γενικότερα των τροφίµων είναι πολύ σηµαντικό εξίσου και για λόγους οικονοµίας άλλα και για λόγους υγείας καθώς πολλά τρόφιµα µετά την λήξη τους πρέπει να αποφεύγονται από τους ανθρώπους. Άννα Ζαροµύτη ΚΟΝΣΕΡΒΕΣ ΚΑΙ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΟΜΑ Α: ΗΛΙΑΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ Παρουσίαση του προβλήµατος. Στο β τετράµηνο η εργασία µας έχει ως θέµα το χρόνο ζωής των προϊόντων. Πιο συγκεκριµένα οι κατηγορίες τροφίµων που πρέπει να αναπτύξουµε είναι ο χρόνος των κονσερβών και των ξηρών καρπών. Για να πραγµατοποιηθεί αυτή η έρευνα επιλέξαµε πέντε είδη από κάθε µια κατηγορία. Όσο αφορά τους ξηρούς καρπούς επιλέχθηκαν τα ακόλουθα : φουντούκια, αµύγδαλα, φιστίκια, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι. Ενώ από τις κονσέρβες προτιµήθηκαν οι εξής : κονσέρβα καλαµποκιού, µανιταριών, γαύρου, σαρµαδάκια, και γίγαντες. Με βάση τη διάρκεια ζωής των διαλεγµένων προϊόντων θα προσπαθήσουµε να αναζητήσουµε τον τρόπο µε τον οποίο επηρεάζει αυτή χρονική διάρκεια τη καταναλωτική συµπεριφορά των καταναλωτών. Υπόθεση της έρευνας. Λόγω της µεγάλης διάρκειας των παραπάνω προϊόντων δίνετε η δυνατότητα στο καταναλωτή να αγοράσει µεγάλες ποσότητες έτσι ώστε να τα αποθηκεύσει για µελλοντική χρίση. Σκοπός της έρευνας/ Στόχοι. Ο σκοπός της δικής µας έρευνας είναι να βρεθεί και να µελετηθεί ο χρόνος ζωής των κονσερβών και των ξηρών καρπών. Κατά πάσα πιθανότητα η µεγάλη διάρκεια αυτών των τροφίµων είναι ο λόγος όπου ο καταναλωτής αγοράζει µεγάλες ποσότητες. Έχοντας ως βασική πληροφορία την ηµεροµηνία παραγωγής και λήξης των τροφίµων θα καθοριστεί ο τρόπος µε τον οποίο αγοράζουµε και καταναλώνουµε τα προϊόντα, έτσι ώστε να µην βρισκόµαστε στη δυσάρεστη θέση να πετάµε τρόφιµα και να σπαταλάµε άσκοπα τα χρήµατα µας.

122 Mεθοδολογία Για να πραγµατοποιηθεί η ερευνά µας επιλέξαµε από τη κατηγορία των ξηρών καρπών τα ακόλουθα : αµύγδαλα, φουντούκια, φιστίκια, κολοκυθόσποροι και ηλιόσποροι. Ενώ από την κατηγορία των κονσερβών τα εξής : κονσέρβα γαύρου, κονσέρβα σαρµαδακίων, κονσέρβα καλαµποκιού, γίγαντες και µανιτάρια Έπειτα επισκεφτήκαµε ένα mini market για να καταγράψουµε τις ηµεροµηνίες παραγωγής και λήξης από τις συσκευασίες των επιλεγµένων προϊόντων. Συγκεκριµένα παρατηρήσαµε τη µεγάλη διάρκεια ζωής τους και αυτό φαίνεται από τους πίνακες και τα διαγράµµατα τα οποία δηµιουργήσαµε. Κατηγοριοποίηση των επιλεγµένων τροφίµων σε βραχείας, µεσαίας και µακράς διάρκειας. Βραχείας ιάρκειας Μεσαίας ιάρκειας Μακράς ιάρκειας Αµύγδαλα Φουντούκια Φιστίκια Κολοκυθόσποροι

123 Ηλιόσποροι Κονσέρβα καλαµποκιού Κονσέρβα γαύρου Κονσέρβα σαρµαδάκια Κονσέρβα γίγαντες Κονσέρβα µανιταριών Έχοντας ετοιµάσει όλα τα µέλη της οµάδας µας από δύο ερωτηµατολόγια ο καθένας σε συνδυασµό µε τα ερωτηµατολόγια των άλλων οµάδων, συνόλου 17, καταφέραµε να δηµιουργήσουµε µία πλήρης εικόνα της κατανάλωσης των τροφίµων. Οι απαντήσεις στις δικές µας ερωτήσεις διακρίνονται από τους παρακάτω πίνακες και τα γραφήµατα. 8) Προτιµάτε τις κονσέρβες από τα φρέσκα τρόφιµα; ΝΑΙ ΟΧΙ 1 16

124 9) Αγοράζεται µεγάλες ποσότητες κονσερβών ή ξηρών καρπών; ΟΧΙ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΝΑΙ 9 5 3

125 10)Κάθε πόσους µήνες αγοράζεται τέτοια προιόντα κατά τη διάρκεια ενός έτους Το πρώτο βήµα που χρειάστηκε να κάνουµε ήταν να συγκεντρώσουµε τις απαντήσεις 17 ατόµων. Στη συνέχεια διαιρέσαµε τον αριθµό των ατόµων που αγοράζουν κονσέρβες ή ξηρούς καρπούς µε τους µήνες στους οποίους τα αγοράζουνε. Τα αποτελέσµατα της διαίερεσης µήνες ανα άτοµα είναι τα εξής : 0/3= 0, 0/2=0, 3/4=0.75, 0/4=0, 2/5=0.4, 2/4=0,5, 6/1=6, 3/5= 0,6, 2/3=0,4, 6/4=0,5, 0/2=0, σπάνια/4, 1/1=1, 2/3=0,7, 0/3=0, 2/5=0.4, 6/4=0,5. Με βάση τα αποτελέσµατα της ερωτήσεις παρατηρήσαµε την µικρή κατανάλωση αυτών των προϊόντων. Έτσι αποφασίσαµε να κατατάξουµε στη µικρή διάρκεια την αναλογία <1, στη µεσαία διάρκεια την αναλογία 1,5-3 και τέλος στη µεγάλη διάρκεια >4. Μικρή ιάρκεια (0-1) Μεσαία ιάρκεια (1,5-3) Μεγάλη ιάρκεια (4-6)