ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ

Transcript

1 Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου της Καλλονής Κούτρας Γεώργιος Επιβλέπουσα: Δήμητρα Κίτσιου Μυτιλήνη Απρίλιος 9

2 Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 8. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 9. Ορισμός και σημασία της παράκτιας ζώνης 9. Πιέσεις στην παράκτια ζώνη. Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών. Η διαδικασία της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Παράκτιων Περιοχών 5. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 8. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών 8. Πολυκριτηριακές μέθοδοι (Multi-criteria choice methods) 9.. Γενικά 9.. Μέθοδος Κυρίαρχου Σήματος (Regime method).. Μέθοδος Βαρύνουσας Άθροισης (Weighted Summation method).. Μέθοδος Ανάλυσης Συμφωνίας (Concordance AnalysisElectre)..5 Evamix Method. Πλεονεκτήματα και αδυναμίες των πολυκριτηριακών μεθόδων. Ζώνωση 5.ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 9. Οριοθέτηση της περιοχής μελέτης 9. Ανθρωπογενές περιβάλλον. Διοικητική Οργάνωση. Δημογραφικά στοιχεία.. Κατανομή του πληθυσμού στο χώρο.. Σύνθεση του πληθυσμού ανά ηλικία.5 Χρήσεις γης σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (99).6 Διάρθρωση της απασχόλησης.7 Οικονομικές δραστηριότητες

3 Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής.8 Πρωτογενής τομέας.8. Γεωργία.8. Κτηνοτροφία 5.8. Οστρακοαλιεία 5.8. Υδατοκαλλιέργειες 7.9 Δευτερογενής τομέας 7. Τριτογενής τομέας 8.. Εμπόριο- Υπηρεσίες 8.. Τουρισμός 8. Πολιτιστικό περιβάλλον. Τεχνικές υποδομές και δίκτυα.. Οδικό δίκτυο.. Μεταφορές-Συγκοινωνίες.. Διάθεση αστικών-βιομηχανικών λυμάτων. Κοινωνική υποδομή. Αβιοτικό περιβάλλον.. Κλιματολογικά στοιχεία.. Στοιχεία μορφολογίας γεωλογίας εδαφολογίας.. Υδρολογία.. Ορυκτοί πόροι..5 Γεωθερμία-Θερμές Πηγές..6 Ποιότητα των νερών κολύμβησης 5.5 Βιοτικό Περιβάλλον 5.5. Γενικά στοιχεία οικοσυστημάτων 5.5. Χλωρίδα 6.5. Πανίδα 7.6 Σημαντικοί βιότοποι για την πανίδα 5.7 Περιοχές προστασίας 5 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ 5 5. Επιλογή διαστάσεων, κριτηρίων και απόδοση βαρών 5 5. Απόδοση κωδικών στα ποιοτικά κριτήρια Αποτελέσματα Ανάπτυξη της γεωργίας Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού 6

4 Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής 5.. Ανάπτυξη των ήπιων μορφών τουρισμού 5. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης και σχολιασμός των αποτελεσμάτων Σύγκριση και σχολιασμός αποτελεσμάτων των εφαρμοσθέντων πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης Ανάπτυξη της γεωργίας Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού Ανάλυση ευαισθησίας Ανάλυση ευαισθησίας ως προς όλες τις κατευθύνσεις ανάπτυξης και διαθέσιμες μεθόδους, χωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Ανάπτυξη της γεωργίας Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού Ανάλυση ευαισθησίας ως προς όλες τις κατευθύνσεις ανάπτυξης και διαθέσιμες μεθόδους, με ιεράρχηση των κριτηρίων Ανάπτυξη της γεωργίας Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού 79 6.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 8 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 85 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι 89 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ 9 Κατάλογος χαρτών / εικόνων / γραφημάτων Χάρτης. Διάκριση ζωνών διαχείρισης Περιοχή Μελέτης: Κόλπος Καλλονής Λέσβου (σελ. 6) Εικόνα. Η περιοχή της παράκτιας ζώνης που υποστηρίζει τις ανθρώπινες δραστηριότητες (Νταιλιανης, ). (σελ. )

5 Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. (σελ. 67 ) Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. (σελ. 68 ) Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. (σελ.69 ) Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. (σελ. 7 ) Γράφημα 5. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων, ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 7 ) Γράφημα 6. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 7 ) Γράφημα 7. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 7 ) Γράφημα 8. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 75 ) Γράφημα 9. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 76 ) Γράφημα. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 77 ) Γράφημα. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ.78 ) Γράφημα. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. (σελ. 79 ) 5

6 Αξιολόγηση πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης για την διαχείριση παράκτιων περιοχών. Η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής Κατάλογος πινάκων Πίνακας. Κατάλογος αμφιβίων της ευρύτερης περιοχής του κόλπου Καλλονής. (σελ. 8) Πίνακας. Κατάλογος θηλαστικών της ευρύτερης περιοχής του κόλπου Καλλονής. (σελ. 8) Πίνακας. Κατάλογος ερπετών της ευρύτερης περιοχής του κόλπου Καλλονής. (σελ. 9) Πίνακας. Τα κριτήρια, βάσει των τιμών των οπίων έγινε η ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης για κάθε ζώνη κατεύθυνσης. (σελ. 5) Πίνακας 5. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας. (σελ. 58) Πίνακας 6. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. (σελ. 59) Πίνακας 7. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού. (σελ. 6) Πίνακας 8. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού. (σελ. 6) Πίνακας 9. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας. (σελ. 6) Πίνακας. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. (σελ. 6) Πίνακας. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού. (σελ. 65) Πίνακας. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού. (σελ. 66) 6

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παράκτια ζώνη αποτελεί περιοχή ιδιαίτερου ενδιαφέροντος αφού συγκεντρώνει σημαντικά σε φυσικό πλούτο οικοσυστήματα, πλήθος παραγωγικών και φυσικών πηγών και πληθώρα ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Οι ιδιαιτερότητες των παράκτιων ζωνών τις καθιστούν άκρως ανταγωνιστικές όσον αφορά στη χωροθέτηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, σε σύγκριση με άλλες περιοχές στην ενδοχώρα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση και επιδείνωση σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Κατά συνέπεια, η δημιουργία κατάλληλων πολιτικών διαχείρισης και μεθοδολογιών με στόχο την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης της παράκτιας ζώνης είναι επιτακτική. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η διαδικασία ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων περιοχών, η οποία προβλέπει συνεχή σχεδιασμό και παρακολούθηση των δραστηριοτήτων και της βιωσιμότητας των οικοσυστημάτων στην παράκτια ζώνη. Στην παρούσα εργασία, χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία και μέθοδοι που εφαρμόζονται ευρέως σε διαδικασίες ολοκληρωμένης διαχείρισης στην παράκτια ζώνη, όπως για παράδειγμα η διάκριση ζωνών διαχείρισης, τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ), οι πολυκριτηριακές μέθοδοι ανάλυσης. Ως περιοχή μελέτης επιλέχθηκε ο Κόλπος Καλλονής Λέσβου ένα σημαντικό φυσικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει τη λεκάνη απορροής του υγροτόπου, το σύνολο των μόνιμων ή εποχιακών υγροτοπικών συστημάτων που σχηματίζονται στην παράκτια ζώνη, καθώς και άλλα οικοσυστήματα υψηλής οικολογικής ευαισθησίας / αξίας και εξέχοντος ενδιαφέροντος που συνδέονται με τον κόλπο. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες, τις χρήσεις γης, τις συγκρούσεις της τοπικής κοινωνίας, καθιστούν την περιοχή ένα ιδανικό πεδίο μελέτης όπου η ανάγκη για εφαρμογή μεθοδολογιών ολοκληρωμένης διαχείρισης είναι άμεση. Η περιοχή μελέτης διαιρέθηκε σε ζώνες διαχείρισης και στη συνέχεια εφαρμόστηκαν πολυκριτηριακές μέθοδοι ανάλυσης για την ιεράρχηση / αξιολόγηση των ζωνών σύμφωνα με τα κοινωνικο-οικονομικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους. Επίσης, πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των εφαρμοσθέντων πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης, ως προς τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες τους, καθώς και τη δυνατότητα χρησιμοποίησής τους στο πλαίσιο διαχείρισης των παράκτιων περιοχών.. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7

8 . Ορισμός και σημασία της παράκτιας ζώνης Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ορισμού της παράκτιας ζώνης όπου χρησιμοποιούνται ευρύτατα στη διεθνή βιβλιογραφία, χωρίς να υπάρχει κάποιος κοινώς αποδεκτός και σχετίζονται με τα φυσικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά των περιοχών, με τα οικολογικά χαρακτηριστικά, την ανθρώπινη δραστηριότητα, τις χρήσεις γης αλλά και τους σκοπούς του εκάστοτε διαχειριστικού σχεδίου. Σύμφωνα λοιπόν με την υπάρχουσα βιβλιογραφία οι σημαντικότεροι ορισμοί είναι οι ακόλουθοι: Παράκτια ζώνη είναι το χερσαίο και γειτονικό θαλάσσιο τμήμα (υδάτινο και βυθός) στο οποίο οι χερσαίες διεργασίες επηρεάζουν άμεσα τις θαλάσσιες διεργασίες και χρήσεις και αντίστροφα. Πρόκειται για μια ζώνη μεταβλητού εύρους που περιβάλλει / περικλείει την ηπειρωτική, τη νησιωτική χώρα και τις λίμνες. Λειτουργικά ορίζεται ως η ζώνη μετάβασης (διεπιφάνεια) από την ξηρά στη θάλασσα. Από οικολογική άποψη, αποτελεί περιοχή με έντονες βιογεωχημικές διεργασίες (Ketchum, 97). Η παράκτια ζώνη είναι ο χώρος στον οποίο το χερσαίο περιβάλλον επηρεάζει το θαλάσσιο (ή λιμναίο) περιβάλλον και αντίστροφα. Η παράκτια ζώνη είναι μεταβλητού εύρους, η οποία είναι δυνατό να μεταβάλλεται με τον χρόνο. Η οριοθέτηση των παράκτιων ορίων δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί, ενώ τα όρια αυτά συνήθως προσδιορίζονται από την μεταβολή ή αλλαγή του περιβάλλοντος. Τοπικά, κάθε παράκτια ζώνη ορίζεται σύμφωνα με τα φυσικά, βιολογικά και πολιτιστικά της κριτήρια (Carter R., 998). Τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της παράκτιας ζώνης, τα οποία καθορίζουν και τη σημασία της, είναι (Cicin-Sain & Knecht, 998): Πρόκειται για μια δυναμική περιοχή με ευμετάβλητες βιολογικές, χημικές και γεωλογικές παραμέτρους. Περιλαμβάνει ενδιαιτημάτων μία που ποικιλία ιδιαίτερων χαρακτηρίζονται από παραγωγικότητα και έχουν ζωτική σημασία -κυρίως θαλάσσιων- ειδών, οικοσυστημάτων υψηλή στη και πρωτογενή βιολογία πολλών ενώ παράλληλα παρέχουν βιοτικούς, ορυκτούς και ενεργειακούς πόρους. Αποτελεί μία ρυθμιστική ζώνη, που μετριάζει τις επιπτώσεις της προερχόμενης από τη χέρσο ρύπανσης στο υδάτινο περιβάλλον, ενώ παράλληλα παρέχει φυσική άμυνα απέναντι σε καταστροφικά φαινόμενα όπως καταιγίδες, πλημμύρες και φαινόμενα διάβρωσης. 8

9 Οι ακτές προσελκύουν ένα μεγάλο τμήμα του ανθρώπινου πληθυσμού ως κατοικία, λόγω της γειτνίασης με τους βιοτικούς και αβιοτικούς πόρους των θαλασσών, αλλά και των υποδομών συγκοινωνίας, μεταφορών και αναψυχής. Η παράκτια ζώνη, έχει ιδιαίτερη σημασία από οικολογικής άποψης. Αποτελεί το χώρο συνάντησης των χερσαίων και θαλασσίων οικοσυστημάτων, όπου οι βιογεωχημικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκες. Τα παράκτια οικοσυστήματα θεωρούνται από τα πιο πολύπλοκα και παραγωγικά περιβάλλοντα. Δέχονται υψηλές συγκεντρώσεις θρεπτικών υλικών, από χερσαίες πηγές και από την ατμόσφαιρα και έτσι αποτελούν ιδιαίτερα πλούσια ενδιαιτήματα ειδών χλωρίδας και πανίδας, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 999). Από τη δε ανθρωποκεντρική της σκοπιά, η παράκτια ζώνη, διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο και έχει ιδιαίτερη σημασία για τον άνθρωπο. Η χρήση της θάλασσας για τις μεταφορές και το εμπόριο ενθάρρυνε την εγκατάσταση των ανθρώπων στις περιοχές αυτές. Έτσι, η παράκτια ζώνη αποτέλεσε την κύρια εστία ανάπτυξης των ανθρώπινων κοινωνιών, συγκεντρώνοντας μεγάλο ποσοστό ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ). Από το σύνολο της έκτασης που καταλαμβάνει η παράκτια ζώνη, περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τμήμα εκείνο στο οποίο οι ανθρώπινες δραστηριότητες αλληλεπιδρούν τόσο με το χερσαίο όσο και με το θαλάσσιο περιβάλλον (Εικ. ). Η κατηγοριοποίηση των πολυποίκιλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην παράκτια ζώνη έχει αποτελέσει πεδίο έρευνας πρόσφατα αλλά και στο παρελθόν. Επιχειρώντας μία κατηγοριοποίηση, οι κυριότερες δραστηριότητες στον παράκτιο χώρο είναι αυτές που αφορούν σε (Νταϊλιάνης, ): οικιστική χρήση συγκοινωνίες, μεταφορές και εμπόριο χρήση βιολογικών, ορυκτών και ενεργειακών πόρων τουρισμός και αναψυχή απόθεση λυμάτων στρατηγική και άμυνα επιστημονική έρευνα. 9

10 Εικόνα. Η περιοχή της παράκτιας ζώνης που υποστηρίζει τις ανθρώπινες δραστηριότητες (Νταϊλιάνης, ).. Πιέσεις στην παράκτια ζώνη Οι παράκτιες ζώνες είναι περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, όχι μόνο λόγω της σημαντικότητας που παρουσιάζουν από οικολογική και ανθρωποκεντρική άποψη, αλλά και λόγω του πλούτου των γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών τους. Η ιδιαιτερότητα των παράκτιων περιοχών οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες οι οποίοι είναι (Κωνσταντόγλου, ): Η σημαντική βιοποικιλότητα που αναπτύσσεται σε αυτές τόσο λόγω των ευνοϊκών συνθηκών που επικρατούν, σχηματίζοντας ένα χώρο με μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας. Η αξιόλογη γεωμορφολογία (αμμώδεις, βραχώδεις παραλίες, δέλτα ποταμών, υγροβιότοποι λόφοι και νησίδες). Οι φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε τέτοιες περιοχές (μηχανισμοί φερτών υλών, κλιματολογικά συστήματα, σχέση ανάμεσα στις ακτές και τις αντίστοιχες υδρολογικές λεκάνες κλπ.) Οι μοναδικές δυνατότητες ανάπτυξης ανθρώπινων δραστηριοτήτων κυρίως λόγω όλων των παραπάνω τους χαρακτηριστικών και του πλούτου των φυσικών πόρων που διαθέτουν. Η αναψυχή και ο τουρισμός των οποίων χώρος ανάπτυξης είναι οι ακτές. Οι ιδιαιτερότητες της παράκτιας ζώνης που προαναφέρθηκαν σε συνάρτηση με τις ολοένα αυξανόμενες ανθρώπινες δραστηριότητες στις περιοχές αυτές, έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση και επιδείνωση σοβαρών περιβαλλοντικών πιέσεων. Οι κυριότερες πιέσεις στις παράκτιες ζώνες είναι οι εξής (Κωνσταντόγλου, ):

11 Πιέσεις στην δομή και την λειτουργία των φυσικών οικοσυστημάτων. Πιέσεις στην ποιότητα και την ποσότητα των οικοσυστημάτων (έδαφος, υδάτινοι πόροι κ.α.). Πιέσεις που προέρχονται από τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες σε χώρο όσον αφορά τα χερσαία οικοσυστήματα. Πιέσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, εξαιτίας του μεγέθους και της κλίμακας των υποδομών που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη. Τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που παρουσιάζονταν στις παράκτιες ζώνες είναι τα παρακάτω: Η μείωση των ενδιαιτημάτων, η οποία προκύπτει από τις ανθρώπινες δραστηριότητες όπως την γεωργία, την κτηνοτροφία, τον τουρισμό, την άναρχη αστική ανάπτυξη κ.α. Η διάβρωση των ακτών, η οποία προκαλείται από την χωροθέτηση υποδομών (μαρίνες, προβλήτες κ.α.) χωρίς εκτενή μελέτη των χαρακτηριστικών της εκάστοτε περιοχής. Η ρύπανση της θάλασσας, η οποία προκύπτει από διάφορες δραστηριότητες (μαρίνες, θαλάσσιες μεταφορές, εντατική γεωργία κ.α.), εντοπίζεται κυρίως σε έντονα αστικοποιημένες περιοχές και είναι αποτέλεσμα έλλειψης ορθολογικά σχεδιασμένης ανάπτυξης των περιοχών αυτών. Η μόλυνση των υδάτινων πόρων και των υπόγειων υδροφόρων που σε πολλές περιπτώσεις προκύπτει από την υπεράντληση και την υφαλμύρωση και από την διείσδυση των λυμάτων των οικισμών σε αυτούς εξαιτίας της απουσίας βιολογικών καθαρισμών. Η υποβάθμιση της χέρσου κυρίως λόγω της αστικοποίησης και των αλλαγών χρήσεων γης, φαινόμενα τα οποία εμφανίζονται όλο και πιο εντατικά και πιεστικά έχοντας αρνητικές επιπτώσεις στους φυσικούς πόρους αλλά και στη βιοποικιλότητα. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η παράκτια ζώνη χαρακτηρίζεται από υψηλή οικονομική, οικολογική και πολιτιστική αξία, η οποία παράλληλα υπόκειται σε συνεχείς πιέσεις. Έτσι, προφανές είναι ότι απαιτείται μία ορθολογική διαχείριση των παράκτιων ζωνών, η οποία θα έχει ως πρωταρχικό στόχο την υιοθέτηση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης ώστε να επιτευχθεί μια αποδεκτή ισορροπία μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος και της οικονομικής ανάπτυξης. Κάτω από αυτό το πρίσμα, το μέσο για την επίτευξη του στόχου αυτού αποτελεί η εφαρμογή της διαδικασίας της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών (Ιωαννίδου, ).

12 . Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών Σύμφωνα με τον Clark (99), η Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ) είναι "ένα σύστημα ελέγχου της ανάπτυξης και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επιδρούν στην κατάσταση των οικονομικών πόρων και στην ποιότητα του περιβάλλοντος στις παράκτιες περιοχές" ενώ σύμφωνα με έναν άλλον ορισμό η ΟΔΠΖ είναι "μια συνεχής διεργασία, που έχει ως στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη των παράκτιων ζωνών και διατήρηση της βιοποικιλότητας τους. Αποβλέπει μέσω πιο αποτελεσματικής διαχείρισης, να εδραιώσει και διατηρήσει τη βέλτιστη χρήση και τα βιώσιμα επίπεδα ανάπτυξης των δραστηριοτήτων στην παράκτια ζώνη και με το χρόνο να βελτιώσει τη φυσική κατάσταση του παράκτιου περιβάλλοντος" (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 999). Τα βασικά γνωρίσματα που προσδίδουν μία ιδιαιτερότητα στην ΟΔΠΖ σε σχέση με τις άλλες πρακτικές διαχείρισης του περιβάλλοντος είναι (Νταϊλιάνης, ): Η διαδικασία της ΟΔΠΖ προϋποθέτει την ολιστική αντιμετώπιση του χώρου αλληλεπίδρασης ξηράς-θάλασσας. Αντιμετωπίζει, δηλαδή, το χώρο αυτό σαν μία ενότητα αλληλεπιδρώντων παραμέτρων. Κατά τη διάρκεια της ΟΔΠΖ δεν γίνεται μονόπλευρη αντιμετώπιση των γνωρισμάτων της Παράκτιας Ζώνης αλλά επιχειρείται μια εξισορρόπηση των αντικρουόμενων πιέσεων με απώτερο στόχο τη βιωσιμότητα. Τέλος, σκοπός της ΟΔΠΖ είναι ο συνεχής έλεγχος και παρακολούθηση του συστήματος καθώς και η συνεχής καταγραφή και αναθεώρηση των δεδομένων. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της διαδικασίας της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών είναι η υιοθέτηση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης ώστε να επιτευχθεί μια αποδεκτή ισορροπία μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος και της οικονομικής ανάπτυξης. Παρόλο το εύρος των ορισμών που έχουν δοθεί για την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, όλοι φαίνεται πως παραπέμπουν άμεσα σε τρεις βασικές κατηγορίες στόχων οι οποίοι πρέπει να πληρούνται για να επιτυγχάνεται η βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτοί είναι οι οικονομικοί, οι κοινωνικοί και οι περιβαλλοντικοί στόχοι. Για τη επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης απαιτείται, καταρχάς, η ικανοποίηση της πρώτης παραμέτρου της συγκεκριμένης έννοιας, η οποία είναι η οικονομική ανάπτυξη. Βασικός στόχος, όμως, της αντίληψης αυτής δεν αποτελεί η οικονομική μεγέθυνση. Εκτός από την οικονομία όμως σχετίζεται και το περιβάλλον με τις συνθήκες διαβίωσης. Έτσι η δεύτερη αναγκαία συνθήκη για τη επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης είναι η προστασία του

13 περιβάλλοντος. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες επηρεάζουν την οικονομική κατάσταση αλλά και γενικότερα την ποιότητα ζωής ενός τόπου, καθώς η οικονομική οργάνωση και το περιβάλλον συνδέονται στενά. Επίσης, τα περιβαλλοντικά και οικονομικά προβλήματα συνδέονται με τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Έτσι, η ύπαρξη περιβαλλοντικών προβλημάτων ή άνισης ανάπτυξης μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των κοινωνικών εντάσεων. Η κοινωνική ευημερία αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη βιώσιμη ανάπτυξη. Έτσι, η ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων περιοχών είναι μια δυναμική, συνεχής και επαναληπτική διαδικασία, σχεδιασμένη για την προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των παράκτιων ζωνών. Η διαδικασία αυτή προσβλέπει σε βάθος χρόνου και βασικός της στόχος είναι η αντιστάθμιση τόσο των ωφελειών όσο και των επιπτώσεων που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, από την οικονομική ανάπτυξη και από τις πολιτικές και πολιτισμικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στις ακτές. Βέβαια, όλες αυτές οι διεργασίες θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα στα πλαίσια της δυναμικής και της φέρουσας ικανότητας του συστήματος, όταν σκοπός του σχεδιασμού είναι η κοινωνική και οικονομική ευημερία ταυτόχρονα με την αειφόρο ανάπτυξη. Βάσει των παραπάνω θεωρήσεων η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιας Ζώνης βασίζεται στις ακόλουθες αρχές (Δημοπούλου, ): Μακροπρόθεσμη προοπτική και διαχείριση Ευρεία και σφαιρική προοπτική (θεματική και γεωγραφική) Προσαρμοστική διαχείριση στο πλαίσιο μιας σταδιακής διαδικασίας Ανάδειξη της τοπικής ιδιαιτερότητας Λειτουργία σε συνάρτηση με τις φυσικές διεργασίες Συμμετοχικός σχεδιασμός Υποστήριξη και συμμετοχή όλων των αρμοδίων διοικητικών φορέων Αξιοποίηση ενός συνδυασμού μέσων και εργαλείων. Η διαδικασία της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Παράκτιων Περιοχών Όπως προαναφέρθηκε το βασικό αντικείμενο της διαδικασίας διαχείρισης των παράκτιων περιοχών είναι η βιώσιμη ανάπτυξη των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, καθώς επίσης και η προστασία των φυσικών πόρων της παράκτιας ζώνης, στα πλαίσια πάντα ενός γενικότερου στρατηγικού σχεδίου περιβαλλοντικής διαχείρισης. Σύμφωνα με το

14 Μεσογειακό Πρόγραμμα Δράσης των Ηνωμένων Εθνών (UNEP/ΜΑΡ/ΡΑΡ, 99) η διαδικασία της ολοκληρωμένης διαχείρισης παράκτιων περιοχών και πόρων περιλαμβάνει τα τρία ακόλουθα στάδια:. Το πρώτο στάδιο στη διαχείρισης των παράκτιων περιοχών περιλαμβάνει την καταγραφή και ανάλυση των παραγόντων αυτών οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη συνείδηση του κοινού σε θέματα πολιτικής προστασίας και διαχείρισης της παράκτιας ζώνης.. Σε αυτό το στάδιο η διαδικασία της ΟΔΠΖ περιλαμβάνει τη δημιουργία στρατηγικής, μέσω της οποίας θα επιτευχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αυτό το στάδιο στην ουσία αποτελεί μία φάση προετοιμασίας, ανάλυσης και πρόβλεψης καταστάσεων, ορισμού και στόχου στρατηγικών και τέλος ολοκλήρωσης των λεπτομερών σχεδίων και πολιτικών διαχείρισης (master plan and strategic assessment).. Το στάδιο αυτό είναι το τελικό και αποτελεί το στάδιο εφαρμογής των παραπάνω στρατηγικών αλλά και της παρακολούθησης και αξιολόγησης αυτών. Η προαναφερθείσα διαδικασία πρέπει να επαναλαμβάνεται κυκλικά έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης των σφαλμάτων του συστήματος που παρατηρούνται. Επίσης από τα παραπάνω προκύπτει ότι για να επιτευχθεί η ολοκληρωμένη διαχείριση απαιτείται συντονισμός δράσεων όλων των φορέων. Επιχειρείται δηλαδή αναλυτική αναγνώριση και κατανόηση των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ περιβαλλοντικών διεργασιών και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και συντονισμό μεταξύ των κυρίων συνιστωσών ανάπτυξης. Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί πως η ΟΔΠΖ δεν εγγυάται την βραχυπρόθεσμη επίλυση των προβλημάτων των παράκτιων ζωνών. Αυτός ο τύπος επίλυσης των προβλημάτων δεν επιφέρει τη βιωσιμότητα. Αντιθέτως η μακροπρόθεσμη πολιτική σε συνάρτηση με τον συντονισμό των πολιτικών, των προγραμμάτων και των δραστηριοτήτων διαχείρισης της παράκτιας ζώνης, θέτουν τη βάση για την επίλυση ή αποφυγή των συγκεκριμένων προβλημάτων.

15 . ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο Κόλπος Καλλονής Λέσβου αποτελεί ένα σημαντικό φυσικό σύστημα, δομικό στοιχείο των ευαίσθητων οικοσυστημάτων της Λέσβου. Περιλαμβάνει την λεκάνη απορροής του υγροτόπου, το σύνολο των μόνιμων ή εποχιακών υγροτοπικών συστημάτων που σχηματίζονται στην παράκτια ζώνη καθώς και άλλα οικοσυστήματα υψηλής οικολογικής ευαισθησίας- αξίας και εξέχοντος ενδιαφέροντος που συνδέονται με τον κόλπο. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες, τις χρήσεις γης τις συγκρούσεις της τοπικής κοινωνίας καθώς και με την ανυπαρξία διαχειριστικών πρακτικών στα πλαίσια της βιωσιμότητας, χρίζουν την περιοχή μελέτης ένα ιδανικό πεδίο μελέτης. Στη παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία και μέθοδοι που χρησιμοποιούνται ευρέως στην ΟΔΠΖ, όπως η διάκριση ζωνών διαχείρισης, τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ) και οι πολυκριτηριακές μέθοδοι ανάλυσης. Η περιοχή μελέτης διαιρέθηκε σε ζώνες διαχείρισης, διαδικασία που κρίθηκε απαραίτητη λόγω της ανομοιογένειάς της και στη συνέχεια εφαρμόστηκαν πολυκριτηριακές μέθοδοι ιεραρχώντας / αξιολογώντας τις ζώνες σύμφωνα με τα κοινωνικο-οικονομικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους. Τέλος επιχειρήθηκε αξιολόγηση της χρησιμοποιούμενης μεθοδολογίας. Συνεπώς η παρούσα εργασία είχε ως στόχο : I. Την αποτύπωση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής μελέτης 5

16 II. Τη σύγκριση των ζωνών διαχείρισης καταγράφοντας τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε ζώνης III. Και τέλος, μια αξιολόγηση των εφαρμοσθέντων πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης, ως προς τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες τους, καθώς και της δυνατότητας χρησιμοποίησής τους στα πλαίσια διαχείρισης παράκτιων περιοχών. Αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο ο Κόλπος Καλλονής (Karageorgi, ) όσο και άλλες παράκτιες περιοχές (Μorales et al., 999, Kitsiou et al.,, Marin et al., 5, Πολίτη,, Ιωαννίδου, ), έχουν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας στα πλαίσια της ΟΔΠΖ κάνοντας χρήση αντίστοιχων εργαλείων που χρησιμοποιούνται στην παρούσα εργασία.. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών Τα ΓΣΠ είναι από τα πλέον διαδεδομένα συστήματα που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση πληροφορίας που αφορά σε περιβαλλοντικές παραμέτρους και για την εφαρμογή διαδικασιών που σχετίζονται με το σχεδιασμό στην παράκτια ζώνη. Υπάρχει πληθώρα ορισμών για τα ΓΣΠ και μερικοί από αυτούς είναι οι εξής: Σύστημα το οποίο χρησιμοποιεί μια χωρική βάση δεδομένων για να εξασφαλίσει απαντήσεις σε ερωτήσεις γεωγραφικής φύσεως (Goodchild, 988). Σύνολο εργαλείων για τη συλλογή, αποθήκευση, ανάκτηση, μετασχηματισμό και παρουσίαση δεδομένων του αληθινού κόσμου (Βurrrough, 98). Νέα ολοκληρωμένη τεχνολογία απαραίτητη για την ανάλυση και μελέτη του χώρου και τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη γη, το περιβάλλον και τον άνθρωπο (Μανιάτης, 996). Αποτελεί στην ουσία ένα σύστημα πληροφοριών σε ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή, το οποίο συλλέγει, αποθηκεύει, επεξεργάζεται και αναλύει τα δεδομένα με τα οποία έχει τροφοδοτηθεί η βάση δεδομένων του, με αποτέλεσμα την απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης και με απώτερο σκοπό την εύρεση λύσεων σε σχεδιαστικά και διαχειριστικά προβλήματα. Ανατρέχοντας στην βιβλιογραφία παρατηρούμε πολλές εφαρμογές των ΓΣΠ σε διάφορους τομείς (Despotakis, 99): Ανάλυση περιβαλλοντικών επιπτώσεων 6

17 Χωρική ανάλυση Σχεδιασμός και διαχείριση χρήσεων γης Χαρτογραφία Υδρολογία Επεξεργασία και ερμηνεία εικόνων Επισκόπηση και τοπογράφηση Όσον αφορά στην ολοκληρωμένη διαχείριση της παράκτιας ζώνης, δεδομένου ότι πρόκειται για μια διαδικασία που προϋποθέτει συλλογή μεγάλου όγκου πληροφοριών, ποσοτικών ή μη (κοινωνικά, οικονομικά, οικολογικά δεδομένα κλπ) κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία μιας χωρικής βάσης δεδομένων. Η βάση αυτή δομείται μέσα από την χρήση των ΓΣΠ τα οποία παρέχουν τη δυνατότητα να, αναδειχθούν οι περιβάλλον και στην προκειμένη περίπτωση η παράκτια ζώνη, πιέσεις που δέχεται το ώστε να γίνει εφαρμογή κατάλληλου διαχειριστικού σχεδίου με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξης των ακτών. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί, ανατρέχοντας την βιβλιογραφία παρατηρείται εκτενής χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στα πλαίσια της ΟΔΠΖ (Jolicoeur et al.,7, Sardá et al.,, Douven et al.,, Porter et al., 998, Bettinetti et al.,frihy, 999).. Πολυκριτηριακές μέθοδοι (Multi-criteria choice methods).. Γενικά Οι πολυκριτηριακές μέθοδοι ανήκουν στην κατηγορία των πολυδιάστατων μεθόδων ανάλυσης και η βασική αρχή τους είναι η ιεράρχηση εναλλακτικών περιπτώσεων (alternative choice possibilities) βάσει των διαφόρων κριτηρίων (criteria) που τις χαρακτηρίζουν. Υπάρχουν διάφορα είδη πολυκριτηριακών μεθόδων, όλες όμως βασίζονται στην ίδια βασική αρχή: την ανά δύο σύγκριση των τιμών που αντιστοιχούν στις εναλλακτικές περιπτώσεις για κάθε ένα κριτήριο. Οι τιμές των κριτηρίων είναι δυνατό να εκφράζονται σε μετρική (cardinal) ή και μη μετρική (ordinal) κλίμακα και αποτελούν τον Πίνακα Επιπτώσεων (Impact Matrix) : 7

18 όπου bij είναι η τιμή που αντιστοιχεί στην εναλλακτική περίπτωση i βάσει του κριτηρίου j. Στην περίπτωση που bj > bj, η εναλλακτική περίπτωση Ι κυριαρχεί της Ι όσον αφορά στο κριτήριο j. Με την ίδια λογική συνεχίζεται η ανά ζεύγη σύγκριση των εναλλακτικών περιπτώσεων βάσει των τιμών των κριτηρίων και ανάλογα με τη μέθοδο πολυκριτηριακής ανάλυσης που έχει επιλεγεί υπολογίζεται ο αντίστοιχος δείκτης ιεράρχησης και κατά συνέπεια, προκύπτει η τελική ιεράρχηση των εναλλακτικών περιπτώσεων (Kitsiou et al. ). Σημειώνεται ότι, πριν την εφαρμογή των πολυκριτηριακών μεθόδων είναι απαραίτητη η τυποποίηση (standardization) των τιμών του Πίνακα Επιπτώσεων βάσει της σχέσης, zij = (xij - xi) / si όπου zij η τυποποιημένη τιμή για το xij στοιχείο του πίνακα, Xi η μέση τιμή της i γραμμής του πίνακα, si η τυπική απόκλιση της i γραμμής του πίνακα. Η διαδικασία τυποποίησης είναι μία αναγκαία διαδικασία πριν την εφαρμογή της πολυκριτηριακής ανάλυσης, έτσι ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση μεταξύ παραμέτρων/κριτηρίων που μετρούνται σε διαφορετική κλίμακα. Με τη διαδικασία αυτή, προκύπτει ένας νέος πίνακας αντίστοιχος του Πίνακα Επιπτώσεων που περιλαμβάνει τις νέες τυποποιημένες τιμές και κατά συνέπεια, η εφαρμογή των μεθόδων πολυκριτηριακής ανάλυσης γίνεται πλέον στις τιμές αυτού του πίνακα (Κίτσιου, 5). Οι πολυκριτηριακές μέθοδοι χρησιμοποιούνται τόσο για την αποτίμηση της ποιότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος όσο και για την λήψη αποφάσεων και την διαχείριση παράκτιων περιοχών επειδή παρουσιάζουν μια σειρά πλεονεκτημάτων (Kitsiou et al.,). Ένα από τα πλεονεκτήματα των πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης είναι η ιδιότητά τους να επεξεργάζονται τόσο μετρική (cardinal) όσο και μη μετρική (ordinal) πληροφορία με συνέπεια να βρίσκουν εφαρμογή σε ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων. Επίσης, οι πολυκριτηριακές μέθοδοι δεν στοχεύουν στον προσδιορισμό της 'απόλυτης' ποιότητας μιας εναλλακτικής περίπτωσης αλλά στη θέση που αυτή κατέχει σε σχέση με τις υπόλοιπες που εξετάζονται ταυτόχρονα (Kitsiou et al.,). 8

19 .. Μέθοδος Κυρίαρχου Σήματος (Regime method) Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, η ανά δύο σύγκριση των εναλλακτικών περιπτώσεων οδηγεί στη δημιουργία ενός 'regime', ενός διανύσματος δηλαδή που αποτελείται από + και -, όπου το + σημαίνει ότι από την σύγκριση για παράδειγμα της εναλλακτικής περίπτωσης Ι με την Ι, η I κυριαρχεί της Ι για το συγκεκριμένο κριτήριο που εξετάζεται. Αν κ είναι ο αριθμός των εναλλακτικών περιπτώσεων και λ ο αριθμός των κριτηρίων, τότε θα προκύψουν συνολικά κ(κ-) 'regime' που το καθένα θα έχει διάσταση λ. Θα είναι δηλαδή ένας συνδυασμός από + και - συνολικού αριθμού ίσου με τον αριθμό των κριτηρίων. Έτσι, προκύπτει τελικά ένας πίνακας Ρ=κ(κ-) * λ που ονομάζεται Πίνακας Regime (Regime Matrix). Αν όλα τα κριτήρια έχουν το ίδιο βάρος, είναι δηλαδή εξίσου σημαντικά, προκύπτει ότι η Ι, κυριαρχεί της Ι όταν το σύνολο των + του 'regime' που προέκυψε από την σύγκριση των I και Ι είναι μεγαλύτερο από το σύνολο των -. Στη μέθοδο Κυρίαρχου Σήματος είναι δυνατόν να δοθούν και βάρη σημαντικότητας στα κριτήρια, τα οποία στον Πίνακα Regime κατατάσσονται κατά φθίνουσα σημαντικότητα από αριστερά προς τα δεξιά (Kitsiou et al.,). Στη συνέχεια, υπολογίζεται η πιθανότητα η εναλλακτική περίπτωση I να είναι πιο σημαντική από την Ι. Ακολουθώντας την ίδια διαδικασία για όλα τα 'regime' που προέκυψαν, υπολογίζεται κάθε φορά η πιθανότητα η κάθε εναλλακτική περίπτωση να "υπερισχύσει" κάποιας άλλης. Κατά συνέπεια, προκύπτουν κ- τέτοιες πιθανότητες για την κάθε εναλλακτική περίπτωση και στη συνέχεια υπολογίζεται ο μέσος όρος των πιθανοτήτων αυτών. Επομένως, σε κάθε εναλλακτική περίπτωση αντιστοιχεί τώρα μία μόνο πιθανότητα βάσει της οποίας γίνεται και η τελική ιεράρχηση όλων των εναλλακτικών περιπτώσεων κατά σειρά ελαττούμενης πιθανότητας (Kitsiou et al.). Σημειώνεται τέλος, ότι η μέθοδος Κυρίαρχου Σήματος (Regime method) αποτελεί μια μη αριθμητική παραλλαγή της μεθόδου Ανάλυσης Συμφωνίας ώστε να μπορούν να συμπεριληφθούν στην επεξεργασία και μη αριθμητικά δεδομένα (ordinal data)... Μέθοδος Βαρύνουσας Άθροισης (Weighted Summation method) H Μέθοδος Βαρύνουσας Άθροισης είναι μια απλή συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος. Στη συγκεκριμένη μέθοδο οι τιμές των εναλλακτικών περιπτώσεων υπολογίζονται με τον πολλαπλασιασμό της εκάστοτε τιμής τους επί το βάρος τους και στη συνέχεια επί το άθροισμα όλων των βαρών για όλα τα κριτήρια. Η βέλτιστη εναλλακτική περίπτωση προκύπτει ως εξής: 9

20 H Μέθοδος Βαρύνουσας Άθροισης απαιτεί ποσοτικά δεδομένα, ενώ παρέχει πλήρη ταξινόμηση και πληροφορίες για τις σχετικές διαφορές μεταξύ των εναλλακτικών περιπτώσεων (Janssen et al., )... Μέθοδος Ανάλυσης Συμφωνίας (Concordance Analysis) Η μέθοδος αυτή, γνωστή και ως ELECTRE (Janssen 99), στηρίζεται στην ανά δύο σύγκριση των εναλλακτικών περιπτώσεων και στον προσδιορισμό του δείκτη ασυμφωνίας (discordance index) βάσει του οποίου γίνεται και η τελική ιεράρχηση των εναλλακτικών περιπτώσεων. Το πρώτο βήμα της μεθόδου είναι ο προσδιορισμός του συνόλου συμφωνίας (C II ) των κριτηρίων για κάθε ζεύγος εναλλακτικών περιπτώσεων. Το σύνολο αυτό συμφωνίας αποτελείται από όλα τα κριτήρια για τα οποία η εναλλακτική περίπτωση για παράδειγμα Ι επικρατεί (ή είναι ισοδύναμη) με την εναλλακτική περίπτωση I. Αντίστοιχα, το σύνολο κριτηρίων για το οποίο η εναλλακτική περίπτωση Ι υστερεί της I, ονομάζεται σύνολο ασυμφωνίας (D II ). Ο δείκτης ασυμφωνίας (d II ) ανάμεσα στις Ι και I ορίζεται σαν η μέγιστη διαφορά των τιμών των εναλλακτικών περιπτώσεων Ι και I για εκείνα τα κριτήρια για τα οποία η I κυριαρχεί της Ι και δίνεται από τον τύπο (Nijkamp, 998), όπου q ij η τυποποιημένη τιμή b ij του Πίνακα Επιπτώσεων. Μικρές τιμές του δείκτη ασυμφωνίας d II αντιστοιχούν σε ισχυρή επικράτηση της I σε σχέση με τη I. Εφαρμογή της μεθόδου αυτής αποτελεί η διερεύνηση των διαφορών που εμφανίζουν κάποιες μεταβλητές μεταξύ περιοχών για υπό μελέτη είδη και να αναγνωριστεί η σπουδαιότερη των περιοχών, από άποψη οικολογικής σημασίας (Tolimieri et al., 998) Στη Μέθοδο Ανάλυσης Συμφωνίας (ELECTRE) χρησιμοποιούνται ποσοτικά δεδομένα και επιπλέον απαιτείται οι τιμές κατώτατων ορίων συμφωνίας και ασυμφωνίας να διευκρινίζονται. Η μέθοδος δεν οδηγεί πάντα σε μια πλήρη ταξινόμηση και δεν παρέχεται καμία πληροφορία για τις διαφορές μεταξύ των εναλλακτικών περιπτώσεων.

21 ..5 Evamix Method(Μέθοδος Μικτής Εκτίμησης) Η μέθοδος Evamix (Voogd 98, Nijkamp et al, 99) έχει σχεδιαστεί να χειρίζεται πίνακες επιπτώσεων αποτελούμενους από ποσοτικά και μη κριτήρια. Το γεγονός αυτό αποτελεί μια ειδοποιό διαφορά μεταξύ των πολυκριτηριακών μεθόδων (Rowe and Pierce, 98). Ως πρώτο βήμα οι ποσοτικές και ποιοτικές πληροφορίες εξετάζονται μέσω δύο χωριστών επισκοπήσεων. Οι εναλλακτικές συγκρίνονται ανά δύο για κάθε επισκόπηση. Το παραγόμενο αποτέλεσμα εκτίθεται σε δύο μήτρες κυριαρχίας που παρουσιάζουν τα αντίστοιχα αποτελέσματα κυριαρχίας, προσδιορίζοντας έτσι σε ποιο βαθμό μια εναλλακτική κυριαρχεί πάνω στην άλλη. Μέσω της τυποποίησης αυτών των δύο μητρών, γίνεται δυνατή μια αμοιβαία σύγκριση ποσοτικών και ποιοτικών πληροφοριών. Το άθροισμα των τυποποιημένων αποτελεσμάτων κυριαρχίας, οδηγεί σε ένα συνολικό αποτέλεσμα για κάθε ζεύγος εναλλακτικών. Αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να γίνει μία συνολική ταξινόμηση εναλλακτικών (Janssen et al., ).. Πλεονεκτήματα και αδυναμίες των πολυκριτηριακών μεθόδων Οι πολυκριτηριακές μέθοδοι έχουν τη δυνατότητα να συνδυάζουν ποιοτική και ποσοτική πληροφορία, γεγονός που αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο στις περιπτώσεις που ποσοτικά δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα ή κάποιες παράμετροι ποσοτικά μετρήσιμες (Κarageorgi, ), ενώ παράλληλα δεν είναι έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν κριτήρια που εμπεριέχουν κοινωνικο-οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, ενσωματώνοντας, έτσι, τις βασικές συνιστώσες ενός πραγματικού συστήματος και συνεκτιμώντας τες για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Συνεπώς, οι πολυκριτηριακές μέθοδοι, εφόσον πετυχαίνουν την ολοκλήρωση διάφορων τύπων δεδομένων (Κitsiou et

22 al., ), τα οποία αποτελούν την εισροή στη μέθοδο, κάνουν πράξη την ολοκλήρωση του ίδιου του συστήματος και των στόχων της διαχείρισής του. Η ολοκλήρωση κοινωνικοοικoνομικών με περιβαλλοντικές παραμέτρους, η οποία είναι εφικτή μέσω της συγκεκριμένης μεθοδολογίας, είναι απαραίτητη όταν το ζητούμενο είναι η περιβαλλοντική προστασία και η επίτευξη βιωσιμότητας (Moriki et al., 995). Επιπλέον, τα κριτήρια που επιλέγονται μπορούν να ιεραρχηθούν ως προς τη σημαντικότητα τους για το εξεταζόμενο σύστημα και ανάλογα με το διαχειριστικό σκοπό ή πρόβλημα. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η απόδοση βαρών επιτρέπει την αξιολόγηση ενός συστήματος ή ενός προβλήματος από διάφορες οπτικές γωνίες (Κitsiou et al., ), ενώ παράλληλα διευκολύνει τον αναλυτή / διαχειριστή να αντιληφθεί την βαρύνουσα σημασία κάποιων παραμέτρων σε σχέση με τις υπόλοιπες ως προς το αντικείμενο της αξιολόγησης (Carver, 99). Επιπροσθέτως η ικανότητα ενσωμάτωσης νέας πληροφορίας στα κριτήρια, η αλλαγή στην βαρύτητά τους ή και ακόμη η τροποποίηση αυτών και η εισαγωγή νέων, καθιστά τις πολυκριτηριακές μεθόδους ευέλικτες σε πιθανές μεταβολές του υπό εξέταση συστήματος (Κitsiou et al., ). Υπό αυτή την έννοια, αποτελούν δυναμική μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση δυναμικών συστημάτων. Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλες μεθοδολογίες που είναι δύσκολες στο χειρισμό και απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις (π.χ μαθηματικών ή οικονομίας) οι διαδικασίες που χρησιμοποιούν είναι απλές και τα αποτελέσματα τους κατανοητά και αξιοποιήσιμα (Κarageorgi, ). Απ την άλλη πλευρά, μειονέκτημα των πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης θα μπορούσε να θεωρηθεί η ιεράρχηση των κριτηρίων και ο προσδιορισμός της σημαντικότητάς τους ως προς το εξεταζόμενο σύστημα, διαδικασία που έγκειται και στην υποκειμενικότητα του χρήστη. Εντούτοις, η χρήση της προτεινόμενης μεθοδολογίας με μια προσεκτική εστίαση στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης, παρέχει αρκετά χρήσιμα δεδομένα για τη μελέτη της δυναμικής της, για την πρόβλεψη μελλοντικών τάσεών της ή και την ανάπτυξη σεναρίων για μελλοντικό προγραμματισμό της (Κitsiou et al., ).. Ζώνωση Η ζώνωση αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία της ΟΔΠΖ. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία επιτρέπει τη διερεύνηση του εκάστοτε συστήματος, ξεπερνώντας τις δυσκολίες που παρουσιάζονται από τις ανομοιογένειες στο εσωτερικό του. Έτσι, προκειμένου να μελετηθεί η περιοχή μελέτης, λόγω της ετερογένειά της ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά (κοινωνικά, οικονομικά, δημογραφικά) κρίθηκε απαραίτητη η διαίρεσή της σε ζώνες διαχείρισης.

23 Η ζώνωση η οποία χρησιμοποιήθηκε (Δημοπούλου, ), πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο Δ. Διαμερισμάτων, κάτι που επιτρέπει και η διαθεσιμότητα της αντίστοιχης χωρικής πληροφορίας και στοιχείων σε επίπεδο Δ. Διαμερισμάτων. Έχουν γίνει δύο ενοποιήσεις Δ. Διαμερισμάτων (οι ζώνες Βασιλικών και Λισβορίου καθώς και οι ζώνες Παρακοίλων και Αγρας) λόγω των παραπλήσιων χαρακτηριστικών τους. Χάρτης. Διάκριση ζωνών διαχείρισης Περιοχή Μελέτης: Κόλπος Καλλονής Λέσβου

24 Πηγή: Δημοπούλου, Συνεπώς οι ζώνες διαχείρισης είναι οι εξής: Η ζώνη (Ζ), την οποία απαρτίζει το Δ. Δ Πολυχνίτου. Πρόκειται για μία ζώνη η οποία αποτελείται από πεδινά εδάφη, περιορισμένη ενασχόληση των κατοίκων με την γεωργία (κυρίως λόγω ανεπάρκειας νερού), ενώ παρατηρείται αρκετά αναπτυγμένος ο δευτερογενής καθώς και ο τριτογενής τομέας. Ο Δ. Πολυχνίτου θεωρείται αρκετά ανεπτυγμένος οικισμός καθώς παρέχει πληθώρα υποδομών (υγείας, εκπαίδευσης, ασφάλειας, δημόσιων υπηρεσιών) ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεωθερμικό πεδίο και οι αλυκές του συγκεκριμένου Δήμου. Η ζώνη (Ζ), την οποία απαρτίζουν τα Δ. Δ Λισβορίου και Βασιλικών. Πρόκειται για περιοχή της οποίας οι εκτάσεις είναι πεδινές και ημιορεινές. Παρατηρείται υψηλό ποσοστό ενασχόλησης με τον πρωτογενή τομέα σε αντίθεση με τον δευτερογενή και τον τριτογενή, των οποίων τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα χαμηλά. Οι Δήμοι που απαρτίζουν την ζώνη αυτή είναι αρκετά αραιοκατοικημένοι και εξαρτώνται ως προς τις υποδομές και υπηρεσίες από τον οικισμό του Πολυχνίτου. Ως προς το φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεωθερμικό πεδίο του Λισβορίου.

25 Η ζώνη (Ζ), την οποία απαρτίζει το Δ. Δ Αγ. Παρασκευής. Τα εδάφη της ζώνης αυτής είναι κυρίως πεδινά και είναι η μεγαλύτερη σε έκταση ζώνη. Σημαντικό ποσοστό των κατοίκων του Δ. Δ Αγ. Παρασκευής ασχολείται με τον πρωτογενή τομέα και ιδιαιτέρα με την κτηνοτροφία. Αναπτυγμένος θεωρείται ο δευτερογενής και πολύ περισσότερο ο τριτογενής τομέας όσον αφορά όμως το εμπόριο, τις επισκευές και την παροχή υπηρεσιών και όχι τον τουρισμό, καθώς στην συγκεκριμένη ζώνη δεν παρατηρείται ανεπτυγμένος παραλιακός οικισμός. Και αυτός ο Δήμος, όπως και οι δύο παραπάνω της Ζ, εξαρτάται ως προς τις υποδομές και υπηρεσίες από τον οικισμό της Καλλονής. Ως προς το φυσικό περιβάλλον ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αλυκές και οι αρχαιολογικοί χώροι που απαντώνται στη ζώνη αυτή. Η ζώνη (Ζ), την οποία απαρτίζουν τα Δ. Δ Καλλονής, Κεραμίου, Αρίσβης και Δαφίων. Πρόκειται για μία πεδινή περιοχή στην οποία παρατηρούνται σημαντικά ποσοστά απασχόλησης και στους τρεις τομείς. Συγκεκριμένα: διαθέτει ανεπτυγμένη γεωργία και αλιεία και καθόλου αμελητέα κτηνοτροφία. Επιπλέον, λόγω της αυτάρκειάς της σε υποδομές και υπηρεσίες παρατηρείται αυξημένη εμπορική δραστηριότητα καθώς και τουριστική ανάπτυξη. Οι δε δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα (κατασκευές, μεταποίηση), είναι αρκετά σημαντικές. Η ζώνη Ζ είναι η πιο πυκνοκατοικημένη ζώνη και είναι η μόνη που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει πληθυσμιακή αύξηση. Τέλος στην ζώνη αυτή συναντάμε δύο μονές ιδιαίτερης πολιτιστικής αξίας (Μονή Μυρσινιώτισσας και Μονή Λειμώνος). Η ζώνη 5 (Ζ5), την οποία απαρτίζουν τα Δ. Δ Παρακοίλων και Άγρας. Το ανάγλυφο της ζώνης αυτής είναι ημιορεινό-ορεινό, είναι απομακρυσμένη από την πρωτεύουσα του νησιού με ανεπαρκές οδικό δίκτυο και συγκοινωνία. Παρατηρούνται μεγάλες εκτάσεις βοσκοτόπων ενώ λόγω των παραγόντων που αναφέρθηκαν, ο τουρισμός είναι σχεδόν ανύπαρκτος. Οι δε δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα περιορίζονται στη μεταποίηση των λιγοστών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα. Ως προς το φυσικό περιβάλλον διαθέτει αξιόλογα παράκτια και ορεινά οικοσυστήματα, ενώ ιδιαίτερης αξίας είναι ο αρχαιολογικός χώρος στην Μάκαρα Αποθήκας. 5

26 . ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ. Οριοθέτηση της περιοχής μελέτης Ο κόλπος της Καλλονής είναι ο μεγαλύτερος φυσικός κόλπος της Νήσου Λέσβου, ο οποίος υπάγεται διοικητικά στη νομαρχία Λέσβου και αποτελείται σύμφωνα με το σχέδιο «Καποδίστριας» από τρεις δήμους: το δήμο Καλλονής, το δήμο Αγίας Παρασκευής και το δήμο Πολυχνίτου. Γεωγραφικά τοποθετείται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Λέσβου. Πρόκειται για ένα μακρόστενο ελλειψοειδές κόλπο με μέγιστο μήκος περίπου km και μέγιστο πλάτος km ο οποίος συνδέεται με τα ανοικτά νερά του Αιγαίου πελάγους με ένα στενό δίαυλο μήκους km ενώ το εμβαδόν του εκτιμάται στα 5km. 6

27 Η Λέσβος ανήκει στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου Πελάγους και είναι το τρίτο - σ' ότι αφορά μέγεθος - νησί της Ελλάδας, μετά την Κρήτη και την Εύβοια. Η έκτασή της προσεγγίζει τα.6 τ.χλμ., με μήκος ακτών 7 χλμ. Ο πληθυσμός της Λέσβου ανέρχεται περίπου στους. κατοίκους και η Μυτιλήνη είναι η πρωτεύουσα του νησιού, καθώς και διοικητικό κέντρο- έδρα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου, Υπουργείου Αιγαίου, Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στην Λέσβο υπάγονται συνολικά Δήμοι : Αγιάσου, Αγίας Παρασκευής, Γέρας, Ερεσού, Ευεργέτουλα, Καλλονής, Λουτροπόλεως Θερμής, Μανταμάδου, Μήθυμνας, Μυτιλήνης, Πέτρας, Πλωμαρίου και Πολιχνίτου. Στην πρόσφατη περίοδο, η οικονομία του νησιού και κατ επέκταση της περιοχής μελέτης χαρακτηρίστηκε από μια αργή μεταβολή του παραδοσιακού παραγωγικού προτύπου (μεταποίηση αγροτικής παραγωγής και υπηρεσίες) προς ένα σύγχρονο σύνθετο σύστημα στο οποίο, οι υπηρεσίες και ο τουρισμός, παίζουν έναν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο. Όμως, ο νησιωτικός χαρακτήρας, η συνοριακή θέση και το ιδιάζων γεωπολιτικό κλίμα, επέβαλλαν μια σειρά περιορισμών που, από νησί σε νησί, εμφανίζονται με διάφορες παραλλαγές, ανάλογα με το μέγεθος και την ιστορία τους. Οι αρνητικές επιπτώσεις των παραπάνω απεικονίζονται στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μιας σειράς τομέων: παραγωγικό πρότυπο, πληθυσμός, συναλλαγές και εμπόριο, αλλά και στην οικιστική διάρθρωση και τη χρήση και οργάνωση του χώρου (Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, ).. Ανθρωπογενές περιβάλλον. Διοικητική Οργάνωση Η ευρύτερη περιοχή μελέτης (λεκάνη απορροής) βρίσκεται στη νότια-κεντρική περιοχή της νήσου Λέσβου, και εκτείνεται στις Επαρχίες Μηθύμνης και Μυτιλήνης. Οι ΟΤΑ που περιλαμβάνουν την υπό μελέτη λεκάνη απορροής είναι οι ακόλουθοι: Κοινότητα Άγρας, Δήμος καλλονής, οι Κοινότητες Ανεμότιας, Φίλιας, Στύψης, Υψηλομετώπου, Πελόπης, Κάπης, Νάπης, Αγίας Παρασκευής, Λάμπου Μύλοι, Αγιάσου, Βασιλικών και Λισβορίου και ο Δήμος Πολιχνίτου. Σύμφωνα με το Σχέδιο «Ι. Καποδίστριας» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το οποίο θεσμοθετήθηκε το έτος 997 (Ν59//997), οι Δήμοι, στα όρια των οποίων εκτείνεται η περιοχή μελέτης είναι οι εξής: Η περιγραφή της περιοχής μελέτης βασίζεται στην εκτεταμένη ανάλυση που πραγματοποίησαν οι Μανδυλάς Χριστόφορος και η Νίκη Καρδακάρη στην εκπόνηση της «Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης» (Α φάση) για την ευρύτερη περιοχή του Κόλπου της Καλλονής. 7

28 α. Ο Δήμος Καλλονής, αποτελούμενος από τα Δημ. Διαμερίσματα Καλλονής, Αρίσβης, Δαφίων, Κεραμίου, Παρακοίλων, Αγρας, Ανεμώτιας, Σκαλοχωρίου και Φίλιας. β. Ο Δήμος Αγίας Παρασκευής, αποτελούμενος από τα Δημ. Διαμερίσματα Αγ. Παρασκευής και Νάπης. γ. Ο Δήμος Πολιχνίτου, αποτελούμενος από τα Δημ. Διαμερίσματα Πολυχνίτου, Βασιλικών, Βρύσας, Λισβορίου και Σταυρού Τα Δημ. Διαμερίσματα, στα οποία εκτείνεται η υπό εξέταση παράκτια ζώνη του Κόλπου Καλλονής είναι τα εξής: το Δημ. Διαμέρισμα Αγ. Παρασκευής του Δήμου Αγίας Παρασκευής τα Δημ. Διαμερίσματα Καλλονής, Αρίσβης, Δαφίων, Κεραμίου, Παρακοίλων και Άγρας του Δήμου Καλλονής τα Δημ. Διαμερίσματα Πολυχνίτου, Βασιλικών και Λισβορίου του Δήμου Πολυχνίτου.. Δημογραφικά στοιχεία Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή (ΕΣΥΕ, ), ο πληθυσμός της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου ανέρχεται σε 9,698 άτομα (,88% του συνολικού πληθυσμού της χώρας). Από τα συγκεκριμένα πληθυσμιακά στοιχεία προκύπτει ότι ο μεγαλύτερος όγκος του πληθυσμού συγκεντρώνεται στο Νομό Λέσβου (5,69%), ενώ οι Νομοί Χίου και Σάμου συγκεντρώνουν το 5,89% και το,% ως προς το σύνολο των καταγεγραμμένων κατοίκων σε όλη την Περιφέρεια. Στον Πίνακα του Παραρτήματος I παρατίθενται στοιχεία που αφορούν την πληθυσμιακή εξέλιξη της περιοχής μελέτης, του Νομού Λέσβου, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και της χώρας κατά τα έτη 97, 98, 99 και. Τα στοιχεία αυτά μαρτυρούν ότι κατά τη δεκαετία 97-98, ενώ ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά,8% ο συνολικός πληθυσμός της Περιφέρειας μειώθηκε κατά 7,%, με τη μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στο Νομό Λέσβου, σε ποσοστό 8,87%. Την επόμενη δεκαετία (98-99), ο συνολικός πληθυσμός της χώρας αυξάνεται κατά ποσοστό μικρότερο (5,%), ενώ η πληθυσμιακή εξέλιξη στην Περιφέρεια αντιστρέφεται και σημειώνεται αύξηση σε ποσοστό,7%, η οποία ωστόσο για το Νομό Λέσβου είναι μόλις,%. Τέλος κατά τη δεκαετία 99-, ο πληθυσμός της Περιφέρειας γνωρίζει νέα ύφεση, της τάξης του,78%, η οποία 8

29 για το Νομό Λέσβου είναι ελαφρά μεγαλύτερη,,87%. Στον Πίνακα του Παραρτήματος I παρουσιάζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη των οικισμών της περιοχής μελέτης στην τριακονταετία 97-. Τα στοιχεία που παρατίθενται στους πίνακες μαρτυρούν ότι κατά τη δεκαετία η πληθυσμιακή συρρίκνωση στην εν λόγω περιοχή είναι σημαντική (ποσοστό,99%). Κατά την επόμενη δεκαετία (98-99), η περιοχή μελέτης συρρικνώνονται πληθυσμιακά, σε ποσοστό,65% ενώ κατά τη δεκαετία 99-, η ελάττωση του πληθυσμού είναι,7%... Κατανομή του πληθυσμού στο χώρο Όσον αφορά στην κατανομή του πληθυσμού στο χώρο στο Νομό Λέσβου αλλά και στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου γενικότερα, με κριτήριο τη μορφολογία του τόπου διαμονής, παρατηρείται σταδιακή εγκατάλειψη των ορεινών περιοχών, στασιμότητα ως προς τους κατοίκους των ημιορεινών περιοχών ενώ στις πεδινές και παραλιακές ζώνες καταγράφεται αυξημένη συγκέντρωση. Η τάση μετακίνησης του πληθυσμού προς τον παράκτιο χώρο παρατηρείται και στην περιοχή μελέτης, δεδομένου ότι ορεινοί οικισμοί (Άγρα) συρρικνώνονται πληθυσμιακά τα τελευταία χρόνια, ενώ αντίθετα κατοικούνται όλο και περισσότερο παράκτιοι οικισμοί (Νυφίδα, Σκάλα Πολυχνίτου). Σύμφωνα με την απογραφή του για την περιοχή μελέτης, το 8,% του τοπικού πληθυσμού κατοικεί σε πεδινές περιοχές, το,66% σε ημιορεινές ενώ το υπόλοιπο 7,% σε ορεινές περιοχές. Η πυκνότητα πληθυσμού είναι,5 κάτοικοι/km για την περιοχή μελέτης, αριθμός αρκετά χαμηλότερος από τον αντίστοιχο του συνόλου του νησιού (55, κάτοικοι/km)... Σύνθεση του πληθυσμού ανά ηλικία Σύμφωνα με τις απογραφές των ετών 95, 96, 97, 98, 99, σε επίπεδο Νομού παρατηρείται: μια δραματική μείωση της των ηλικιών των «παιδιών-νέων» (- ετών) από 6.6% σε 9.7%, μια σταθερότητα στις παραγωγικές ηλικίες (5-) από.% σε.%, ενώ οι ομάδες της μέσης ηλικίας (5-6 ετών) καθώς και της τρίτης ηλικίας (65 ετών και άνω) παρουσιάζουν συνεχή αύξηση, από 9,9% σε,9% και από 9,68% σε,% αντίστοιχα. Η δημογραφική δομή του πληθυσμού σε επίπεδο Δήμων που περιβάλλουν την περιοχή μελέτης, Νομού Λέσβου και συνόλου χώρας σύμφωνα με την απογραφή του, παρατίθεται στον Πίνακα 5 του Παραρτήματος I. Αναλυτικότερα για καθέναν από τους τρεις Δήμους που περιβάλλουν τον Κόλπο Καλλονής, η ηλικιακή αποτύπωση δίνεται στον Πίνακα 9

30 6. Διαπιστώνεται πάντως ότι οι ηλιακές ομάδες της μέσης ηλικίας και της τρίτης ηλικίας προσεγγίζουν (Δήμος Καλλονής) ή υπερβαίνουν (Δήμος Πολυχνίτου και Αγίας Παρασκευής) το 5% του πληθυσμού ενώ σε χαμηλά επίπεδα κυμαίνονται τα ποσοστά των «παιδιών-νέων». Συνυπολογίζοντας το αρνητικό ισοζύγιο «γεννήσεις-θάνατοι», οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ο πληθυσμός «γερνάει». Τέλος, συγκρίνοντας τις ηλιακές δομές των τριών Δήμων, περισσότερο δυσοίωνη κατάσταση φαίνεται να είναι στο Δήμο Πολυχνίτου ενώ η πλέον ευνοϊκή εικόνα καταγράφεται στο Δήμο Καλλονής..5 Χρήσεις γης σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (99) Η ευρύτερη περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από έντονες διαφοροποιήσεις στις χρήσεις γης. Η συνολική έκταση των Δήμων και Κοινοτήτων που περιλαμβάνονται στη λεκάνη απορροής του Κόλπου Καλλονής ανέρχεται σε 9,6 στρέμματα και αποτελεί το,7% της συνολικής έκτασης του νησιού. Η μορφολογία ακολουθεί την παρακάτω κατανομή: Πεδινές εκτάσεις : 8,7 % Ημιορεινές εκτάσεις : 9, % Ορεινές εκτάσεις :, % Στον Πίνακα 7 (Παράρτημα I) δίνεται η κατανομή των εκτάσεων ως προς τις χρήσεις γης για το σύνολο του νησιού και για την περιοχή μελέτης, σύμφωνα με την απογραφή του 99. Σύμφωνα με την ΕΣΥΕ διακρίνουμε τις εξής χρήσεις γης: καλλιεργούμενες εκτάσειςαγραναπαύσεις, βοσκότοποι, δασικές εκτάσεις, εκτάσεις καλυπτόμενες από νερά, εκτάσεις με οικισμούς και άλλες εκτάσεις. Σύμφωνα με την παραπάνω κατάταξη το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων καλύπτεται από βοσκότοπους και καλλιεργούμενες εκτάσεις-αγραναπαύσεις, υψηλό είναι και το ποσοστό της δασοκάλυψης, ενώ χαμηλό ποσοστό κατέχουν οι εκτάσεις από οικισμούς. Παρατηρώντας τις μεταβολές ανά κατηγορία, μεγάλη μείωση σημειώνεται στις δασικές εκτάσεις, γεγονός το οποίο οφείλεται σε φαινόμενα πυρκαγιών και επακόλουθης μετατροπής τους σε καλλιεργούμενες εκτάσεις και βοσκότοπους. Επίσης μείωση παρατηρείται και στις εκτάσεις που καλύπτονται από νερά και αυτή αποδίδεται στην επέκταση των οικισμών καθώς και στην κατασκευή αντιπλημμυρικών και αποστραγγιστικών έργων.

31 .6 Διάρθρωση της απασχόλησης Σύμφωνα με την απογραφή του 99 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της περιοχής μελέτης ανέρχεται σε ποσοστό 8.% του συνολικού πληθυσμού (Πίνακαs 9 Παράρτημα I). Ο πρωτογενής τομέας (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία και ορυχεία) απορροφά.98% του ενεργού πληθυσμού ενώ 7,% και 8,7% απορροφούν ο δευτερογενής (βιοτεχνία και οικοδομές) και ο τριτογενής τομέας (εμπόριο, υπηρεσίες, τουρισμός) αντίστοιχα. Ποσοστό.89% δεν έχει δηλώσει τομέα απασχόλησης. Υψηλά ποσοστά απασχόλησης παρατηρούνται στον πρωτογενή τομέα (άνω του 5%) στις Κοινότητες Βασιλικών, Λισβορίου, Άγρας και Παρακοίλων, όπου τα αντίστοιχα ποσοστά για τον τριτογενή τομέα είναι αρκετά χαμηλά (κάτω του 8%). Τα ποσοστά αυτά προκύπτουν διότι πρόκειται για αγροτο-κτηνοτροφικές περιοχές, μη αξιοποιημένες τουριστικά, οι οποίες εμπορικά και από πλευράς παροχής υπηρεσιών εξαρτώνται από παρακείμενους ανεπτυγμένους οικισμούς. Αντίθετα στους Δήμους Καλλονής και Πολιχνίτου το,66% και το 7,7% αντίστοιχα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού εργάζεται στον τριτογενή τομέα. Αξιοσημείωτα ποσοστά παρατηρούνται στην ημιαστική κοινότητα Αγίας Παρασκευής, στην οποία το 8,8% των απασχολουμένων εργάζεται στον πρωτογενή τομέα και το 6,6% στον τριτογενή..7 Οικονομικές δραστηριότητες.8 Πρωτογενής τομέας.8. Γεωργία Η γεωργία αποτελεί την κύρια δραστηριότητα των κατοίκων της λεκάνης απορροής των κατοίκων του Κόλπου Καλλονής. Η συνολική έκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων ανέρχεται σε 6,59 στρέμματα. Η κατανομή των καλλιεργειών στην περιοχή μελέτης παρουσιάζεται στον Πίνακα (Παράρτημα I). Σύμφωνα με τον συγκεκριμένο πίνακα δεσπόζουσα θέση καταλαμβάνουν οι δενδρώδεις καλλιέργειες (69,7% επί του συνόλου των καλλιεργειών) και με σημαντικότερη καλλιέργεια αυτή της ελιάς ελαιοποιήσεως (98%), χαρακτηρίζοντας την περιοχή μελέτης μονοκαλλιέργεια της ελιάς ελαιοποιήσεως. Μετά από τις δενδρώδεις καλλιέργειες ακολουθούν οι αρότραιες καλλιέργειες με τα σιτηρά για καρπό, τα κτηνοτροφικά φυτά, τις πατάτες, τα καρπούζια και τα πεπόνια. Συνολικά η περιοχή μελέτης και κυρίως ο Δήμος Καλλονής, καλύπτει πάνω από το 7% της παραγωγής πατάτας καθώς και της παραγωγής καρπουζιών και πεπονιών του Νομού Λέσβου. Τα κουκιά

32 είναι το κυρίαρχο είδος ως προς τα όσπρια ενώ άξιο αναφοράς είναι ότι στην Κ. Λισβορίου καλλιεργούνται πάνω από στρέμματα αρωματικών φυτών. Όσον αφορά στα λαχανοκομικά είδη, το % προέρχεται από την καλλιέργεια της ντομάτας και ακολουθούν τα αγγούρια και οι μελιτζάνες ενώ οι αμπελοκαλλιέργειες της περιοχής μελέτης είναι περίπου το % του συνόλου του νησιού, με το 5% να αφορά αμπέλια επιτραπέζιων σταφυλιών και το υπόλοιπο σε αμπέλια για κρασί. Οι αρδευόμενες εκτάσεις της περιοχής το 996 ανέρχονται σε.77 στρέμματα, ποσοστό 8,% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της περιοχής. Η κατασκευή όμως φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών, αναμένεται να αυξήσουν τις αρδευόμενες εκτάσεις της πεδιάδας Καλλονής, Βασιλικών, Λισβορίου και Πολιχνίτου. Τέλος, οι εκτάσεις αγρανάπαυσης, οι οποίες αντιστοιχούσαν στο7,5% του συνόλου της καλλιεργούμενης έκτασης, αυξομειώνεται με το χρόνο χωρίς ιδιαίτερες μεταβολές..8. Κτηνοτροφία Η κτηνοτροφική δραστηριότητα της λεκάνης απορροής του Κόλπου Καλλονής είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη δεδομένου της αφθονίας των εκτάσεων που χαρακτηρίζονται ως βοσκότοποι καθώς και των λιβαδικών εκτάσεων που εκτείνονται περιμετρικά του Κόλπου της Καλλονής. Η κτηνοτροφία σημείωσε σημαντική αύξηση την τελευταία εικοσαετία και αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες πίεσης της περιοχής μελέτης. Τα κυριότερα προβλήματα της κτηνοτροφίας στην περιοχή είναι η υπερβόσκηση, το υψηλό κόστος των ζωοτροφών και η ολοένα μείωση των απασχολουμένων με την κτηνοτροφία. Η κτηνοτροφία της περιοχής χαρακτηρίζεται ως εκτατικής μορφής με συγκριτικά αναπτυγμένη την εκτροφή προβάτων. Το μεγαλύτερο ποσοστό του ζωικού κεφαλαίου και των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων συγκεντρώνεται στις Κοινότητες Α. Παρασκευής, Άγρας καθώς και στην Κοινότητα Μανταμάδου. Στην Κοινότητα της Α. Παρασκευής παρουσιάζεται, επίσης, μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη εκτροφή αιγοειδών (77% της περιοχής μελέτης) ενώ στον Δ. Πολιχνίτου, αντίστοιχα, συναντάμε ανεπτυγμένη την πτηνοτροφία με ποσοστό,% του συνόλου της περιοχής και στην Α. Παρασκευή με ποσοστό 8,6%..8. Οστρακοαλιεία Ο Κόλπος Καλλονής θεωρείται ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των Διθύρων Μαλακίων (οστρακοειδών) εξαιτίας της μεγάλης παραγωγής φυτοπλαγκτού καθώς και της παρουσίας πολλών πηγών γλυκού νερού που προκαλούν μείωση των τιμών της αλατότητας. Η κατανομή των οστράκων στον κόλπο είναι αποτέλεσμα των ρευμάτων, της φύσης του ιζήματος αλλά και των συνθηκών διαβίωσής τους. Τα οστρακοειδή λειτουργούν ως φίλτρα που διηθούν το θαλασσινό νερό από το οποίο συγκρατούν το φυτοπλαγκτό, συμβάλλοντας έτσι στην

33 οικολογική ισορροπία. Επομένως η αλιεία των οστράκων πρέπει να πραγματοποιείται με ιδιαίτερη προσοχή. Εδώ σημειώνουμε ότι κατόπιν έρευνας του ΕΚΘΕ έγινε αγρανάπαυση ολόκληρου του Κόλπου για χρόνια απαγορεύοντας ταυτόχρονα την αλιεία οστράκων. Στον Κόλπο της Καλλονής εντοπίστηκαν πέντε είδη εμπορεύσιμων δίθυρων μαλακίων, τα οποία είναι: Τα χτένια (Chlamys glabra) Τα κυδώνιa (Venus verucosa) Τα μύδια (Mytilus galloprovinciallis) Τα στρείδια (Ostrea edulis) Τα στρείδια (Crassostrea gigas) Τα χτένια Chlamys glabra αποτελούν το κατεξοχήν παραδοσιακό προϊόν του κόλπου, εφόσον αυτός αποτελεί τον μοναδικό βιότοπό τους στον Ελληνικό χώρο. Η αλιεία των χτενιών άλλοτε αποτελούσε σημαντική δραστηριότητα για τους αλιείς του Κόλπου, με μέση ετήσια συγκομιδή χτενιών 5 tη κατά τη δεκαετία του 7. Αντίθετα σήμερα έχει ελαττωθεί κατά πολύ και γίνεται πλέον περιστασιακά μαζί με την αλιεία ψαριών, εξ αιτίας των μικρών αλιευομένων ποσοτήτων που καταναλώνονται από την τοπική αγορά, ενώ τα κυδώνια εξάγονται στην ιταλική αγορά σχεδόν στο σύνολό τους. Στον Κόλπο αλιεύουν περί τους 5- αλιείς οστράκων χρησιμοποιώντας 7 έως αλιευτικές λέμβους. Οι βάρκες είναι εφοδιασμένες με σύστημα παροχής συμπιεσμένου αέρα που επιτρέπει την κατάδυση των αλιέων. Συνεπώς, τα όστρακα συλλέγονται από τα φυσικά τους κοιτάσματα έπειτα από προσωπική παρατήρηση του δύτη και με τη βοήθεια ειδικής μεταλλικής ράβδου που καταλήγει σε ένα είδος τρίαινας σε σχήμα αντικριστών δακτύλων και επιτρέπει τη συλλογή ενός οστράκου κάθε φορά..8. Υδατοκαλλιέργειες Σήμερα δεν βρίσκεται σε λειτουργία καμία μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας στον Κόλπο Καλλονής ο οποίος αποτελεί φυσικό ιχθυοτροφείο. Κατά το παρελθόν υπήρξαν οι κάτωθι μορφές υδατοκαλλιέργειας: Μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας εντατικής μορφής σε πλωτούς ιχθυοκλωβούς της εταιρίας Kalloni Sea Farm (K.S.F). Συγκεκριμένα στην περιοχή νοτίως των Παρακοίλων και σε

34 απόσταση,5km από το ακρωτήριο του Κούκκου λειτούργησε, σε έκταση στρεμμάτων, η μονάδα πάχυνσης ιχθυών της Kalloni Sea Farm (K.S.F). Η ιχθυοκαλλιεργητική μονάδα πρωτοξεκίνησε το 99, όμως η χρησιμοποίηση κλωβών, το αντιφατικό κοινωνικοοικονομικό της σχήμα και μια σειρά από αυθαιρεσίες, προκάλεσαν την έντονη αντίδραση των κατοίκων, γεγονός που οδήγησε την εταιρία να σταματήσει την λειτουργία της και να απομακρύνει τις επενδύσεις της τον Αύγουστο του 995. Επίσης, η ιχυοτροφική μονάδα Βούβαρη, που κατασκευάσθηκε στην εκβολή του ομώνυμου ποταμού με προοπτική να καλλιεργούνται ευρύαλα ψάρια του Κόλπου με τη μέθοδο της εντατικής και ημιεντατικής εκτροφής, παρά την ύπαρξη καλών εγκαταστάσεων, μέχρι σήμερα δεν έχουν λειτουργήσει λόγω της στάσης των συνεταιρισμών των αλιέων. Η μόνη μονάδα υδατοκαλλιέργειας που λειτούργησε στον Κόλπο μετά την απομάκρυνση των ιχθυοκλωβών της K.S.F., ήταν μια μικρή μυδοκαλλιέργεια στην περιοχή του Ακρ. Κούκκου και σε έκταση 6 στρεμμάτων. Η συγκεκριμένη μονάδα είναι καλά οργανωμένη με ετήσια δυναμικότητα παραγωγής 5 tn..9 Δευτερογενής τομέας Με βάση την απογραφή της ΕΣΥΕ (99) η κατανομή της δευτερογενούς παραγωγής στην περιοχή μελέτης είναι αυτή που παρουσιάζεται στον Πίνακα (Παράτημα Ι). Οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν προσωπικό και οικογενειακό χαρακτήρα και είναι ως επί το πλείστον μεταποιητικές μονάδες μικρού μεγέθους που παράγουν προϊόντα για την τοπική αγορά. Οι επιχειρήσεις αυτές ασχολούνται κυρίως με την παραγωγή ειδών διατροφής (ζαχαροπλαστεία, αρτοποιία κλπ) ποτών, ενδυμάτων-υφαντών, ξύλου ενώ παράλληλα με την τουριστική ανάπτυξη, παρατηρείται μία ώθηση στον κλάδο των οικοδομικών κατασκευών. Τα σημαντικότερα προβλήματα του κλάδου της βιομηχανίας για την περιοχή μελέτης είναι η έλλειψη πρώτων υλών καθώς και το μεγάλο κόστος της μεταφοράς των υλών αυτών. Στον συγκεκριμένο τομέα, υπάρχουν δραστηριότητες με, συχνά, αυξημένο ρυπαντικό φορτίο, που καταλήγει ανεπεξέργαστο στον θαλάσσιο χώρο. Μερικές από αυτές είναι: 9 ελαιοτριβεία, 9 τυροκομεία ( στην Άγρα, την Ανεμότια, στη Καλλονή, στη Νάπη, μεγάλης δυναμικότητας στην Αγ. Παρασκευή, στη Στύψη και στο Λισβόρι), σύγχρονο δημοτικό σφαγείο στη Καλλονή και δύο παλαιά σφαγεία(αγ. Παρασκευής και Στύψης), μονάδες επεξεργασίας, πλύσης και βαφής συνθετικών νημάτων-φλοκάτες στα Παράκοιλα και μονάδες επεξεργασίας μαρμάρων κοντά στις αλυκές.

35 Βασικές πλουτοπαραγωγικές πηγές, πού απασχολούν εποχιακά πολλούς εργαζομένους και παράγουν αρκετούς τόνους άλατος, είναι οι αλυκές Καλλονής και Πολυχνίτου δικαιοδοσίας των Ελληνικών Αλυκών Α.Ε. Τα τελευταία χρόνια οι αλυκές υπολειτουργούσαν ενώ μετά από έργα αναβάθμισης παρατηρήθηκε αύξηση της παραγωγής. Η Αλυκή Καλλονής είναι η τρίτη σε έκταση στην Ελλάδα και αντλεί, όπως και η Αλυκή Πολιχνίτου, νερό από τον κόλπο Καλλονής. Η συλλογή γίνεται με μηχανικό τρόπο και η καλλιεργητική περίοδος είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο ενώ σε αυτές απασχολείται μόνιμο προσωπικό έως 8 άτομα και εποχιακό έως άτομα.. Τριτογενής τομέας.. Εμπόριο- Υπηρεσίες Οι τομείς αυτοί είναι αρκετά ανεπτυγμένοι και ιδιαίτερα στην Καλλονή λειτουργεί μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων λιανικού και χονδρικού εμπορίου, εστιατόρια και άλλες υπηρεσίες, καθιστώντας τη το δεύτερο μεγαλύτερο κέντρο του νησιού, μετά την πόλη της Μυτιλήνης... Τουρισμός Η περιοχή γύρω από τον κόλπο της Καλλονής δεν υπήρξε ανέκαθεν τουριστικά ελκυστική ενώ τα τελευταία χρόνια η τουριστική δραστηριότητα έχει αναπτυχθεί σημαντικά. Σήμερα υπάρχουν 8 ξενοδοχεία (5 Β κατηγορίας και Γ κατηγορίας) με 8 δωμάτια, συνολικής δυναμικότητας 85 κλινών, τα οποία βρίσκονται περιφερειακά της Σκάλας Καλλονής και της Νυφίδας. Η περιοχή της Σκάλας Καλλονής που διαθέτει και τη μεγαλύτερη ξενοδοχειακή δυναμικότητα προσελκύει περισσότερο αλλοδαπούς απ' ότι Έλληνες τουρίστες ενώ ο μέσος χρόνος παραμονής εκτιμάται σε δύο έως τρεις εβδομάδες. Η οικονομική κατάσταση των τουριστών κυμαίνεται από χαμηλά έως εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και έτσι η αγοραστική τους δύναμη είναι περιορισμένης έντασης. Ο τουρισμός της περιοχής μελέτης είναι βασισμένος στο μαζικό τουρισμό ενώ πρόσφατα παρατηρείται μία σχετική ανταπόκριση σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως: ο οικοτουρισμός, ο αγροτουρισμός, ο ιαματικός, περιπατητικός τουρισμός, θρησκευτικός και συνεδριακός τουρισμός κλπ. Ο οικοτουρισμός σηματοδοτεί την έναρξη της τουριστικής περιόδου στην Σκάλα Καλλονής, που λαμβάνει χώρα νωρίτερα από οποιοδήποτε άλλο μέρος του νησιού. Το μοναδικό στοιχείο που προσελκύει αυτό το πρώιμο τουριστικό ρεύμα είναι η παρουσία μεγάλου αριθμού ειδών μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας, κυρίως στο σύμπλεγμα των υγροτόπων στην περιφέρεια του οικισμού, αλλά και στους άλλους υγροτόπους. 5

36 Επίσης ο αγροτουρισμός έχει ήδη ξεκινήσει στην περιοχή της μελέτης με χρηματοδότηση γεωργών από Κοινοτικές Πρωτοβουλίες (LEADER) για την κατασκευή καταλυμάτων και διατήρηση της τοπικής αρχιτεκτονικής των κτιρίων, εστιατόρια οικογενειακής μορφής με τοπική κουζίνα ή βιοτεχνίες παραγωγής ειδών λαϊκής τοπικής τέχνης. Ο συνεδριακός τουρισμός εκδηλώνεται σε μικρή κλίμακα στη περιοχή μελέτης κυρίως στη Καλλονή ενώ τα πολυκέντρα που είναι ιδανικοί χώροι και για συνέδρια πρέπει να εξοπλιστούν με κατάλληλο συνεδριακό εξοπλισμό. Αξιόλογο βήμα είναι και η προσπάθεια ανάπτυξης του ιαματικού τουρισμού. Ήδη αξιοποιήθηκαν οι θερμοπηγές του Πολιχνίτου, ξεκινώντας τη λειτουργία τους τα υδροθεραπευτήρια και οι ξενώνες σε έκταση 7 στρ. Το έργο συνεχίζεται με την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και προβλέπεται και η δημιουργία γεωθερμικού πάρκου άσκησης και ψυχαγωγίας. Επίσης γύρω από τις θερμοπηγές Λισβορίου έχουν αναπτυχθεί αγροτουριστικά καταλύματα. Τέλος ο θρησκευτικός τουρισμός λαμβάνει χώρα στη περιοχή μελέτης κυρίως λόγω των φημισμένων μοναστηριών της Μονής Λειμώνος και της Μονής Μυρσινιωτίσσης στην περιοχή της Καλλονής.. Πολιτιστικό περιβάλλον Στην περιοχή μελέτης υπάρχει πλήθος αρχαιολογικών χώρων και μνημείων τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας. Οι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι είναι οι εξής: η περιοχή της αρχαίας Αρίσβης όπου σώζονται τα λείψανα του μεσαιωνικού Κάστρου, η θέση Σκαμνιούδι-Μπινιάς όπου βρίσκεται ερειπωμένο Βυζαντινό κτίριο, η περιοχή της Πύρρας, η οποία σώζει αρχαία οικοδομικά λείψανα, το Ιερό του Μέσσου, ο αρχαίος οχυρωματικός πύργος της Ξυλοκαστρινής. Εκτός από τους αρχαιολογικούς χώρους, απαντάται πληθώρα διατηρητέων μνημείων, όπως: η γέφυρα «Κρεμαστή» Αγ. Θεράποντα, η Μονή Λειμώνος, η γέφυρα «Εννιά Καμάρες», ο ιερός ναός του Απ. Παύλου και Αγ. Γεωργίου στον Πολυχνίτο, ο Ναός των Ταξιαρχών μεταβυζαντινής εποχής και η δίτοξη γέφυρα στα Παράκοιλα, ο Ναός Ζωοδόχου Πηγής στην Καλλονή, ο Σωτήρος Παπιανών στο Κεράμι καθώς επίσης και άλλα ιδιόκτητα κτίρια στην περιοχή του Πολιχνίτου.. Τεχνικές υποδομές και δίκτυα.. Οδικό δίκτυο Η κεντρική θέση του κόλπου Καλλονής έχει ως αποτέλεσμα να διασχίζεται τόσο από τους βασικούς οδικούς άξονες που συνδέουν την Μυτιλήνη με τις σημαντικότερες κωμοπόλεις, 6

37 αλλά και από δευτερεύοντες άξονες τοπικής σημασίας. Έτσι, η περιοχή μελέτης εξυπηρετείται από την 6η Εθνική οδό Μυτιλήνης - Καλλονής, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί αρκετές παρεμβάσεις για την βελτίωση της χάραξης και της βατότητας της ιδιαίτερα στο τμήμα μέχρι την Καλλονή. Το δευτερεύον οδικό δίκτυο αποτελείται από το πλέγμα των επαρχιακών οδών που συνδέουν τα αγροτικά κέντρα της περιοχής και τους υπόλοιπους οικισμούς και είναι ως επί το πλείστον κακής βατότητας, δημιουργώντας πίεση στα οικοσυστήματα στων οποίων τα όρια βρίσκονται. Η βελτίωση και η επέκταση του οδικού δικτύου καθώς και οι δραστηριότητες κατά μήκος αυτού αναμένεται να αυξήσουν την πίεση των οικοσυστημάτων... Μεταφορές-Συγκοινωνίες Η περιοχής μελέτης δεν διαθέτει αποκλειστικές συγκοινωνίες αλλά εξυπηρετείται από διερχόμενες υπεραστικές συγκοινωνίες. Η περιοχή μελέτης καθώς και όλο το νησί συνδέεται ακτοπλοϊκά καθημερινά με την υπόλοιπη Ελλάδα μέσω του λιμένα της Μυτιλήνης και του Σιγρίου. Οι εναέριες συγκοινωνίες υποστηρίζονται από το διεθνές αεροδρόμιο «Οδ. Ελύτης» της Μυτιλήνης. Οι προαναφερθείσες μορφές συγκοινωνίας πάντως κρίνονται ως ανεπαρκείς και προβληματικές... Διάθεση αστικών-βιομηχανικών λυμάτων Οι οικισμοί της λεκάνης απορροής του κόλπου Καλλονής, στην πλειοψηφία τους, δεν διαθέτουν συστήματα επεξεργασίας των λυμάτων τους. Τα αστικά λύματα καταλήγουν είτε σε υδατορεύματα είτε στον υδροφόρο ορίζοντα μέσω απορροφητικών βόθρων με τελικό αποδέκτη τον κόλπο Καλλονής.. Κοινωνική υποδομή α. Υγεία Στην περιοχή μελέτης υπάρχουν δύο κέντρα υγείας, ένα στην Καλλονή και ένα στον Πολίχνιτο, ενώ οι υπόλοιποι οικισμοί καλύπτονται από αγροτικά ιατρεία τα οποία βρίσκονται στην Αγία Παρασκευή, στα Παράκοιλα, στην Άγρα και στα Βασιλικά. β. Παιδεία Στην περιοχή μελέτης υπάρχουν δέκα Νηπιαγωγεία, οκτώ Δημοτικά σχολεία (Αγ. Παρασκευή, Αγρα, Καλλονή, Παράκοιλα, Βασιλικά, Λισβόρι, Πολίχνιτος), τέσσερα Γυμνάσια (Αγ. Παρασκευή, Αγρα, Καλλονή, Πολίχνιτος) και πέντε Λύκεια ( στην Καλλονή και στον Πολίχνιτο). 7

38 . Αβιοτικό περιβάλλον.. Κλιματολογικά στοιχεία Σύμφωνα με τα δεδομένα εφτά βροχομετρικών σταθμών που έχουν λειτουργήσει ή εξακολουθούν να λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης απορροής του Κόλπου Καλλονής (Αγ. Παρασκευής, Αλυκών Καλλονής, Κεραμειών, Βρίσας, Πολιχνίτου, Κεράμι Καλλονής και Στύψης) και του μετερεωλογικού σταθμού της Ε.Μ.Υ. στο αεροδρόμιο της Μυτιληνης, το κλίμα της περιοχής είναι μεσογειακό και ήπιο, με σχετικά βροχερό χειμώνα, ξηρό και θερμό καλοκαίρι και μεγάλη ηλιοφάνεια. Πιο συγκεκριμένα: - Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης υπολογίζεται σε 68, mm, με ακραίες τιμές, mm (989) έως 99, mm (96). Η βροχερότερη εποχή του έτους είναι ο χειμώνας με ποσοστό άνω του 5%, ενώ οι θερινοί μήνες χαρακτηρίζονται από ανομβρία. Η μέση ετήσια σχετική υγρασία υπολογίζεται σε 6,%, με τις μικρότερες τιμές να εμφανίζονται τους καλοκαιρινούς μήνες και τις μεγαλύτερες τους χειμερινούς. - Στα πεδινά τμήματα της περιοχής μελέτης (υψόμετρο 5 m), σύμφωνα με τον σταθμό του Κεραμίου, η μέση τιμή της θερμοκρασίας είναι 9, C, στη Στύψη, που αντιπροσωπεύει τα ορεινά τμήματα (6m), είναι 7, και στη Μυτιλήνη, αντίστοιχα, 7,5 C. Η σχέση μέσης τιμής θερμοκρασίας-υψόμετρου, επηρεάζεται από την ιδιομορφία του Κόλπου της Καλλονής, όπου λόγω της αργής ανακύκλωσης των αβαθών νερών του, οι θερμοκρασίες νερού που καταγράφονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι μεγαλύτερες από τις υπόλοιπες παράκτιες περιοχές του κόλπου. - Οι ισχυροί βόρειοι και βορειοδυτικοί άνεμοι πνέουν αρκετά συχνά κατά τη διάρκεια του χειμώνα και με μικρότερη ένταση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, είναι το βασικό χαρακτηριστικό της υπό μελέτη περιοχής. Η μέση ταχύτητα του ανέμου είναι τα,, Beaufort... Στοιχεία μορφολογίας γεωλογίας εδαφολογίας Θαλάσσιο περιβάλλον Ο κόλπος Καλλονής έχει σχήμα με σχετικά σταθερό μήκος km και πλάτος κυμαινόμενο από - km. Η διεύθυνση του κόλπου της Καλλονής, ΒΑ-ΝΔ, υπακούει στη γενική επικρατούσα διεύθυνση του μεταλπικού ρηγματογόνου τεκτονισμού και του αντίστοιχου εκτατικού καθεστώτος. Αποτελείται γενικά από το βυθιζόμενο τμήμα μίας τεκτονικής τάφρου. Η έκταση του κόλπου χαρακτηρίζεται από μικρά βάθη με μέσο βάθος γύρω στα m και μέγιστο βάθος στο στόμιο επικοινωνίας με την ανοικτή θάλασσα τα 5 m περίπου. Η σύνδεση του κόλπου με τη θάλασσα γίνεται μέσω ενός στενού πλάτους,7 km 8

39 και μήκους km οριοθετημένου από πλευρές η κατεύθυνση των οποίων συμφωνεί με τις τεκτονικές διευθύνσεις της περιοχής. Ως προς την ταξινόμηση των ακτών, αυτές παρουσιάζουν την εξής διαφοροποίηση: Οι ακτές της ανατολικής πλευράς του Κόλπου της Καλλονής (Ζ, Ζ) παρουσιάζουν γενικότερα την εικόνα των ακτών προσχώσεως. Φερτά υλικά από την δράση των ποταμοχειμάρρων της περιοχής οδηγούνται στην ζώνη της ακτογραμμής όπου διευθετούνται με την δράση του κύματος και σχηματίζουν τις προσχωσιγενείς ακτές. Οι ακτές της βόρειας πλευράς του κόλπου (Ζ, Ζ) αποτελούν το μέτωπο του προσχωσιγενούς πεδίου της Καλλονής. Χαρακτηρίζονται ως προσχωσιγενείς ακτές που προελαύνουν λόγω διαρκούς προσχωματικής δράσης των ποταμών της περιοχής. Οι ποταμοί που έχουν δημιουργήσει το προσχωσιγενές πεδίο είναι το Κρυονέρι στα ανατολικά, ο Μυλοπόταμος, ο Τσικνιάς και η Ποταμιά προς τα δυτικά. Τέλος, ως προς την ιζηματολογία του Κόλπου της Καλλονής, το ίζημα που επικρατεί είναι αργιλοιλυώδες και ιλυαργιλώδες με μικρά σχετικά ποσοστά άμμού και ποσοστό ανθρακικών κυμαινόμενο από 8 % με σταδιακή μείωση προς το εσωτερικό του κόλπου. Χερσαίο περιβάλλον Το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης, εξαιρουμένου εκτάσεων της Ζ και μικρότερων της Ζ αποτελεί τμήμα της λεκάνης απορροής του κόλπου Καλλονής. Το ανάγλυφο της περιοχής είναι από πεδινό έως ορεινό, με υψόμετρο που ξεπερνά στα δυτικά (Ζ5) τα 7 m. ΤΟ δυτικό τμήμα της περιοχής μελέτης είναι ορεινό, ενώ το βορειοανατολικό, το ανατολικό και το νοτιοανατολικό (Ζ, Ζ, Ζ) είναι ενδιάμεσο λοφώδες, με υψόμετρο τα 5 m (Όλυμπος Βασιλικών). Μέσα στην περιοχή μελέτης εντοπίζονται οι δύο μεγάλες πεδινές εκτάσεις (περιοχές Αγ. Παρασκευής-Καλλονής των Ζ-Ζ και Πολυχνίτου-Βασιλικών των Ζ-Ζ) καθώς και ο κάμπος των Παρακοίλων στη Ζ5. Ως προς τα εδαφολογικά χαρακτηριστικά, οι σχηματισμοί που παρουσιάζονται, αποτελούνται ως επί το πλείστον από προϊόντα αποσάρθρωσης των ανάντη των ορεινών όγκων που οριοθετούν τη λεκάνη απορροής που τροφοδοτεί τον κόλπο της Καλλονής. Αναμενόμενα είναι τα αμμοπηλώδη και σε πολλές περιπτώσεις αργιλικά εδάφη, δεδομένο ότι οι δύο μεγάλοι κάμποι τροφοδοτούνται από λεκάνες απορροής όπου τα ηφαιστειακά πετρώματα είναι τα κυρίαρχα. Τέλος, σε ότι αφορά τους γεωμορφολογικούς σχηματισμούς, ο μοναδικός ο οποίος είναι αναγνωρισμένος είναι η τεχνική σήραγγα στη Αχλαδερή στο λόφο Καστέλλι της Αρχαίας Πύρρας, παρά την πληθώρα που εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή (Άγρας, Ανεμώτιας, Βασιλικών), χωρίς ωστόσο να έχουν γεωμορφολογική τους αξία και τον βιοτικό τους πλούτο. 9 αξιολογηθεί όσον αφορά την

40 .. Υδρολογία Η υδρολογία και το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής μελέτης όπως και στην ευρύτερη περιοχή μελέτης επηρεάζεται από την τοπική μορφολογία που έχει καθοριστεί από την τεκτονική δομή και την φύση των πετρωμάτων. Η βασική τεκτονική δομή είναι επίσης εκείνη που καθορίζει και την διεύθυνση των ποταμών και των χειμάρρων. Το πολυσχιδές και σχετικά απότομο ανάγλυφο της ευρύτερης λεκάνης απορροής του Κόλπου Καλλονής και οι ραγδαίες βροχοπτώσεις πάνω στις λεκάνες απορροής δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες σχηματισμού ποταμοχειμάρρων, των οποίων χαρακτηριστικό είναι κυρίως στις εκβολές τους στη παράκτια πεδινή ζώνη να αναπτύσσονται υγρότοποι και σημαντικός αριθμός ελωδών εκτάσεων. Το σύνολο των λεκανών απορροής, οι οποίες διατάσσονται αμφιθεατρικά σε σχέση με τον κόλπο της Καλλονής και αποστραγγίζονται σε αυτόν, αποστραγγίζεται από ένα δίκτυο εποχιακών χειμάρρων με μήκος που κυμαίνεται από km (Τσικνιάς) μέχρι km. Οι μεγαλύτερες υδρολογικές λεκάνες αναπτύσσονται στο δυτικό, βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα και είναι του Τσικνιά (9,79 km), του Μυλοπόταμου (5,6 km), των Εννιά Καμάρων (,99 km), του Ποταμιά (,55 km), του Κρυονερίου (7,58 km) και του Βούβαρη (,89 km)... Ορυκτοί πόροι Σύμφωνα με τις έρευνες του ΙΓΜΕ, στην περιοχή των Βασιλικών εντοπίζονται σημαντικά κοιτάσματα λευκολίθου, τα βέβαια αποθέματα του οποίου ανέρχονται στους 55. τόνους, που παραμένουν για την ώρα ανεκμετάλλευτα. Επιπλέον, στην περιοχή Πετσοφά Καλλονής έχουν αναγνωριστεί κοιτάσματα περλίτη, ενώ τέλος, υπάρχουν σε ορισμένα σημεία εγκαταλελειμμένα μικρά λατομεία κυρίως υλικών οδοποιίας...5 Γεωθερμία-Θερμές Πηγές Στην περιοχή μελέτης υπάρχουν τα εξής γεωθερμικά πεδία: Πολυχνίτου. Πρόκειται για πέντε πηγές, εκ των οποίων υφίστανται εκμετάλλευση οι τρεις. Η θερμοκρασία τους ανέρχεται σε -87,5 C, θερμοκρασία η οποία θεωρείται από τις υψηλότερες της ηπειρωτικής Ευρώπης. Βρίσκονται σε υψόμετρο 6 m από την επιφάνεια της θάλασσας και η παροχή τους είναι m /hr. Λισβορίου. Πρόκειται για την θερμοπηγή του Αγ. Ιωάννη, της οποίας ο περιβάλλων χώρος έχει διαμορφωθεί με ξενώνες και εστιατόριο. Η μέση θερμοκρασία της ανέρχεται σε 67 C και η παροχή της m /hr.

41 Καλλονής-Στύψης. Το συγκεκριμένο γεωθερμικό πεδίο εκτείνεται σε μια περιοχή km, η θερμοκρασία του ανέρχεται σε -6 C ενώ η παροχή του εκτιμάται στα 8- m /hr...6 Ποιότητα των νερών κολύμβησης Η ποιότητα των νερών κολύμβησης της Ελλάδας παρακολουθείται συστηματικά από το 988 με την Οδηγία 76/6/ΕΟΚ «περί της ποιότητας υδάτων κολύμβησης», στο πλαίσιο Προγράμματος που οργανώνει και συντονίζει. Στόχος του Προγράμματος είναι η παρακολούθηση των ακτών που συγκεντρώνουν σημαντικό αριθμό λουόμενων καθώς επίσης και αυτών που παρουσιάζουν αναπτυξιακό, αισθητικό, τουριστικό, περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης παρακολουθούνται, στα πλαίσια του Προγράμματος, δύο ακτές κολύμβησης, η Σκάλα Καλλονής (Ζ) και η Νυφίδα (Ζ)..5 Βιοτικό Περιβάλλον.5. Γενικά στοιχεία οικοσυστημάτων Η ευρύτερη περιοχή του Κόλπου της Καλλονής, από βιοκλιματική άποψη, ανήκει στον υφαγρό βιοκλιματικό όροφο, με χειμώνα στη μεγαλύτερη έκταση θερμό και στις ορεινές περιοχές ήπιο. Η βλάστηση, σε αντίθεση με τον πλούτο της χλωρίδας που παρουσιάζεται, εμφανίζεται φτωχή σε ολόκληρη τη Λέσβο αλλά και τα νησιά του Β. Αιγαίου και αυτό λόγω της μακρόχρονης και αλόγιστης χρήση των φυσικών πόρων από τον άνθρωπο. Όσον αφορά τους οικοτόπους, σύμφωνα με την Τυποποιημένη Μορφή Δεδομένων (ΤΜΔ) και το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 9//ΕΟΚ, αλλά και τους τύπους κάλυψης γης του Corine - biotopes, είναι. Οι είναι χερσαίοι και οι υπόλοιποι 7 είναι θαλάσσιοι σύμφωνα με την παραπάνω κωδικοποίηση. Οι μεν χερσαίοι τύποι οικοτόπων αφορούν τον παράκτιο χώρο, τα συστήματα γλυκών νερών αλλά και την υπόλοιπη χέρσο, αφού περιλαμβάνονται και αρκετοί τύποι δασών, ενώ οι θαλάσσιοι την παράκτια ζώνη, αλλά και τα βαθύτερα ύδατα (λιβάδια Ποσειδωνίας)..5. Χλωρίδα Θαλάσσιο περιβάλλον Φυτοπλαγκτόν

42 Σύμφωνα με τα συμπεράσματα μελέτης του ΕΚΘΕ (Ασημακοπούλου & Γκότση, 997) για το φυτοπλαγκτόν, ο κόλπος θα μπορούσε να καταταγεί στα ολιγοτροφικά έως μεσοτροφικά συστήματα χωρίς να παρουσιάζει την αντίστοιχη για ένα τόσο κλειστό κόλπο παραγωγικότητα. Η αύξηση της συγκέντρωσης θρεπτικών αλάτων από την ανθρώπινη δραστηριότητα στον κόλπο συνοδεύεται από άμεση ανάπτυξη του φυτοπλαγκτού, ενώ ασυνέχεια της τροφοδοσίας του υδάτινου συστήματος σε θρεπτικά άλατα αποτελεί την κύρια αιτία μείωσης του φυτοπλαγκτού. Γενικά το σύστημα εμφανίζεται ασταθές και λόγω της μορφολογίας της λεκάνης. Φυτοβένθος Σύμφωνα με τη μελέτη των Φερετόπουλου και Παναγιωτίδη (997), μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του ΕΚΘΕ, επισημαίνει ότι η επίδραση του ευτροφισμού είναι λιγότερο έντονη από ότι έχει παρατηρηθεί σε παρόμοιες περιοχές αλλά παρόλα αυτά διαφαίνεται μια διαβάθμιση της σύνθεσης της φυτοκοινωννίας. Η παρουσία των υποθαλάσσιων λιβαδιών του αγγειόσπερμου φυτού Ροsidonia oceanica που εντοπίζεται μόνο έξω από τη νοητή γραμμή Σκάλας Πολιχνίτου - Ακρ. Κούκου δείχνει ότι η ανανέωση των νερών του κόλπου, πέρα από αυτή τη γραμμή είναι περιορισμένη. Χερσαίο περιβάλλον Τα χαρακτηριστικά της χλωρίδας της Λέσβου οφείλονται στο ορεινό κατά βάση ανάγλυφο, στα είδη των πετρωμάτων της, στην ποικιλομορφία των βιοτόπων και στις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Στην περιοχή μελέτης απαντώνται 9 είδη σπάνιων, απειλούμενων ή προστατευόμενων φυτών εκ των οποίων: φυτό περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των σπάνιων και απειλούμενων φυτών της ελληνικής χλωρίδας (Dastisca cannabina) φυτά περιλαμβάνονται στο Π.Δ 67/8 7 φυτά περιλαμβάνονται στη Σύμβαση για το Διεθνές Εμπόριο των Κινδυνευόντων Ειδών (CITES) 7 φυτά περιλαμβάνονται στους Κόκκινους Καταλόγους της IUCN 8 φυτά περιλαμβάνονται στον κατάλογο για τη διατήρηση και προστασία των ενδημικών, σπανίων και απειλουμένων φυτών της ελληνικής χλωρίδας φυτά έχουν σπάνια και σποραδική εμφάνιση στον ελληνικό χώρο, αλλά δεν προστατεύονται από καμία συνθήκη, ούτε περιλαμβάνονται σε κάποιον κατάλογο. Ωστόσο Θεωρούνται ενδιαφέροντα, είτε λόγω σπανιότητας, είτε λόγω απειλής των βιοτόπων τους.

43 .5. Πανίδα Θαλάσσια ασπόνδυλα Ζωοπλαγκτόν Σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης του ΕΚΘΕ ως προς το ζωοπλαγκτόν, οι ζωοπλαγκτονικές βιοκοινωνίες, εκ των οποίων πιο χαρακτηριστική είναι αυτή του κτενοφόρου Mnemiopsis macradyi (μη ενδημικό είδος) παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες σε συνάρτηση με τον βαθμό επιβάρυνσης, την τοπογραφία και τη μορφολογία του κόλπου. Γενικότερα στον κόλπο παρουσιάζονται τόσο εύτροφες όσο και μεσότροφες περιοχές. Ζωοβένθος Σύμφωνα με τα συμπεράσματα μελέτης του ΕΚΘΕ ως προς το ζωοβένθος, ο κόλπος Καλλονής θεωρείται ιδανικό μέρος για την ανάπτυξη δίθυρων μαλακίων λόγω της σχετικά μεγάλης παραγωγικότητας φυτοπλαγκτού και της παρουσίας πολλών πηγών γλυκού νερού, το οποίο μειώνει τις τιμές της αλατότητας. Χερσαία ασπόνδυλα Στον κόλπο και συγκεκριμένα μέσα στα όρια της περιοχής Natura απαντώνται είδη ασπονδύλων, τα 5 από τα οποία είναι ενδημικά. Τα είδη ψαριών που απαντώνται στον κόλπο είναι η ονομαστή σαρδέλα Καλλονής (Sardina pilochardous sardina) γλώσσες, κουτσομούρες, μπαρμπούνια, πεσκαντρίτσες, όλα τα είδη κεφαλοειδών, λαβράκια, γόπες, σάλπες, λιθρίνια, μουρμούρια, τσιπούρες, σαυρίδια, τσέρουλα, μαρίδες, σελάχια, σκουμπριά, μπακαλιάροι κ.α. Αμφίβια ερπετά θηλαστικά Η Λέσβος, και κατά συνέπεια η περιοχή μελέτης, λόγω της γεωγραφικής της θέσης αποτελεί ιδανικό μέρος από ζωογεωγραφική άποψη. Το σύνολο των αμφιβίων (5 είδη), των ερπετών ( είδη) και των θηλαστικών που έχουν καταγραφεί στην περιοχή περιέχονται στους παρακάτω πίνακες. Πίνακας. Κατάλογος αμφιβίων της ευρύτερης περιοχής του κόλπου Καλλονής. Επιστημονικό όνομα Κοινή ονομασία

44 Anura Bufonidae Bufo bufo Χωματόφρυνος, Μπράσκα Bufo virdus Πρασινόφρυνος, Ζάμπα Hylidae Δεντροβάτραχος Hyla arborea Pelobatidae Πηλοβάτης Pelobates syriacus balkanicus Ranidae Λιμνοβάτραχος, Βάθρακας Rana ridibunda (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Πίνακας. Κατάλογος θηλαστικών της ευρύτερης περιοχής του κόλπου Καλλονής. Επιστημονικό όνομα Κοινή ονομασία Επιστημονικό όνομα Insectivora Rodentia Erinaceidae Sciudae Erinaceus concolor Σκαντζόχοιρος Sciurus anomalus Soricidae Crocidura lasia Crocidura leucododon Crociddura suaveolens Rhinolophus blasii Ασιατικός σκίουρος, Γαλιά Spalacidae Κηπομυγαλίδα Λέσβου Nanospalax leucodon Χωραφομυγαλίδα Arvicolidae Κηπομυγαλίδα Microtus guntheri Chiroptera Rhinolophidae Κοινή ονομασία Μικροτυφλοποντικός ΑρουραίοςτηςΜεσόγειου Muridae Ρινόλοφος Βlasious του Apodemus mystacinus Βραχοποντικός Δασοποντικός Apodemus sylvaticus Vespertikionidae Pipisrelus pipistrelus Νανονυχτεριδα Apodemus flavicollis Rattus norvegicus Κρικοποντικός Δεκατιστής

45 Myotis myotis Myotis lesviacus blythi Miniopterus schreibersii Τρανομυωτίδα Μικρομυωτίδα Mus musculus Πτερυγονυχτερίδα Canidae Σταχτοποντικός Carnivora Αλεπού Vulpes vulpes Lagomorpha Lepus capensis Λαγός Αγριοκούνελο Oryctolagus cuniculus Phocidae Mustelidae Νυφίτσα, Ποντικονύφη Mustella nivalis Μεσογειακή φώκια Monachus monachus Martes foina Κουνάβι, Ατσίδι Σκυλοπόταμος Lutra lutra Βίδρα, (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Πίνακας. Κατάλογος ερπετών της ευρύτερης περιοχής του κόλπου Καλλονής. Επιστημονικό όνομα Κοινή ονομασία Επιστημονικό όνομα Κοινή ονομασία Caretta caretta Θαλάσσια χελώνα Ophisops elegans Οφισώψ Emydidae Ophidian Emys orbicularis Στικτή νεροχελώνα Typhlopidae Mauromys caspica Γραμμωτή Typhlops vermicularis Τυφλίτης νεροχελώνα Testudinidae Χελώνα Testudo graeca Testudo marginata Έρυξ Eryx jaculus Κρασπεδωχελώνα Sauria Gekkonidae Boidae Colubridae Δεντρογαλιά Coluber caspious Σαμιαμίδι, Μολυντήρι Hemidactylous Coluber najadum Σαίτα Eirenis modestus Νανόφιδο Elaphe situla Σπιτόφιδο Elaphe quatrolineata Λαφιάτης Malpolon Σαπίτης turcious Kyrtodaxtylus Κυρτοδάχτυλος kotschyi Agamidae Agama stelio Anguidae Κροκοδειλάκι, Δράκος monspesuulanus 5 Νερόφιδο

46 Natrix natrix Ophisaurus apodus Τυφλίτης Skincidae Ablepharus kitaibelii Αβλέφαρος Natrix tesselata Λιμνόφιδο Telescopus fallax Αγιόφιδο Viperidae Κουντούρα, Vipera xanthina Βασιλική οχιά (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Ορνιθοπανίδα Η Λέσβος, όπως και τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, εξαιτίας της μεγάλης έκτασης της, της ποικιλίας των οικοτόπων της και της εγγύτητάς της με την ακτή, αποτελεί έναν ανεκτίμητο ενδιάμεσο σταθμό για την μετανάστευση και τον εποικισμό εκατομμυρίων πουλιών. Έτσι, στους διάσπαρτους υγροτόπους που περιβάλλουν τον Κόλπο Καλλονής για περισσότερο από έξι μήνες το χρόνο, κατά τη διάρκεια δηλαδή της εαρινής και φθινοπωρινής μετανάστευσης, μπορεί κανείς να παρατηρήσει πολλά είδη παρυδάτιων και υδρόβιων μεταναστευτικών πουλιών (φοινικόπτερα, flamingo, ροδοπελεκάνος κ.α.) καθώς και διάφορα είδη αετών (Aguilla spp). Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης έχουν παρατηρηθεί 5 είδη πουλιών εκ των οποίων τα 87 είναι προστατευόμενα είδη του Παραρτήματος II της Οδηγίας 79/9/ΕΟΚ. Σημαντικότερο όμως, είναι ότι είδη πουλιών φωλιάζουν με βεβαιότητα στην περιοχή, αριθμός που κρίνεται ιδιαίτερα αξιόλογος..6 Σημαντικοί βιότοποι για την πανίδα Οι πλέον σημαντικοί τύποι βιοτόπων για την πανίδα (ασπόνδυλα, ερπετά, αμφίβια, ψάρια, θηλαστικά και πουλιά) είναι οι εξής: Ο κόλπος της Καλλονής (κωδικός οικοτόπου Natura : 6) Τα υγροτοπικά συστήματα (κωδικός οικοτόπου Natura :,,, 95, 5, ) Τα αραιά δάση ήμερης βελανιδιάς (κωδικός οικοτόπου Natura : 95) Το δάσος τραχείας πεύκης (κωδικός οικοτόπου Natura : 95) Οι ελαιώνες (μη εντατικά διαχειριζόμενοι) Η θαμνώδης βλάστηση (κωδικός οικοτόπου Natura : 6) Τα φρύγανα (κωδικός οικοτόπου Natura : 5) Οι παραδοσιακές καλλιέργειες 6

47 .7 Περιοχές προστασίας Οι περιοχές προστασίας που εκτείνονται στην περιοχή μελέτης είναι οι παρακάτω: Ο Κόλπος Καλλονής έχει χαρακτηριστεί σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΠΕ) με κωδικό περιοχής9 Σημαντικά δάση τραχείας πεύκης χαρακτηρίζονται το Κοινοτικό Δάσος Βασιλικών (Ζ), το Δάσος Αχλαδερής (Ζ), το Δάσος Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ν. Λέσβου (τμήμα του στη Z), το Δάσος τραχείας πεύκης Βουβαρίου (τμήμα του στις Ζ και Ζ), το Δάσος Παμμεγίστων Ταξιαρχών (Ζ), το Κοινοτικό Δάσος Παρακοίλων (Ζ5) και το Ιδιωτικό Δάσος Νταγιάμη (τμήμα του στη Ζ5) Το δάσος μαύρης πεύκης, έκτασης 5 hr στις βόρειες κλιτύες του Όρους Προφήτη Ηλία Παρακοίλων (Ζ5, οριακά στην περιοχή μελέτης) Καταφύγια θηραμάτων όπου απαγορεύεται η θήρα όλων των θηραμάτων, αποτελούν τα : α) Κ.Θ 'Προφήτη Ηλία στη Ζ, με έκταση. στρ β) στις θέσεις 'Κουκουβαγιές-Αχλαδιές' (τμήμα του στη Ζ), με έκταση 6. στρ και γ) στη θέση 'Μέσορος' της Αγρας (Ζ5) με έκταση 6.στρ Αναδασωτέες περιοχές έχουν κηρυχθεί στις θέσεις 'Κρυονέρι-Μαύρα Ράχια -Καμαρέλια - Βούβαρης' της Ζ (. στρ), 'Σκεπαστό' της Ζ (99 στρ), 'Πετσοφάς' και 'Μαδαρός' της Ζ ( στρ), 'Πετσοφάς' της Ζ (65 στρ) και 'Μικρή Λίμνη' της (5 στρ) Οργανωμένος χώρος Δασικής Αναψυχής στη θέση 'Ζωοδόχου Πηγής στην ττεριοχή των Παρακοίλων της Ζ5 ( στρ). Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει ως προς τη σημαντικότητα του βιοτόπου του κόλπου της Καλλονής. Ανήκει στην κατηγορία Α των περιοχών του δικτύου Νatura για την χώρα μας και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη τύπων οικοτόπων της Οδηγίας 9//ΕΟΚ. Η περιοχή φιλοξενεί: 68 είδη πτηνών που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/9/ΕΟΚ 5 είδη θηλαστικών του Παραρτήματος II της Οδηγίας 9//ΕΟΚ ( είδος προτεραιότητας) είδη ερπετών του Παραρτήματος II της Οδηγίας 9//ΕΟΚ 7

48 66 είδη μεταναστευτικών πτηνών που δεν αναφέρονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/9/ΕΟΚ 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ 5. Επιλογή διαστάσεων, κριτηρίων και απόδοση βαρών Η κατασκευή των Πινάκων Επιπτώσεων με τις διαστάσεις και τα κριτήρια που τους απαρτίζουν και αντιπροσωπεύουν κάθε κατεύθυνση ανάπτυξης παρουσιάζονται στον Πίνακα. Οι ζώνες ιεραρχήθηκαν ως προς τέσσερις κατευθύνσεις ανάπτυξης:. τη γεωργία. την κτηνοτροφία. τον μαζικό τουρισμό. τις ήπιες μορφές τουρισμού Οι διαστάσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης ως προς τις παραπάνω κατευθύνσεις και που θεωρούνται ότι περιγράφουν ικανοποιητικά ένα τέτοιο πολυσύνθετο σύστημα, δίδονται μέσω κριτηρίων τα οποία είναι οι εξής:. ΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ. Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΠΟΡΩΝ. Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 5. Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 6. Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ 7. ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ 8

49 8. Ο ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ 9. Ο ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ. Ο ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Πλειοψηφικά πρόκειται για ποσοτικά κριτήρια ενώ ποιοτικά χρησιμοποιήθηκαν όταν κρινόταν ότι περιγράφουν καλύτερα το υπό εξέταση σύστημα ή όταν υπήρχε απουσία ποσοτικών δεδομένων. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα παραπάνω είναι συνάρτηση της διαθεσιμότητας των στοιχείων καθώς και των περιορισμών των πληροφοριών που χαρακτηρίζει τα σύνθετα φυσικο-κοινωνικο-οικονομικά συστήματα. Η κατασκευή των Πινάκων Επιπτώσεων με τις διαστάσεις και τα κριτήρια που τους απαρτίζουν, βασίστηκαν στην διατριβή εξειδίκευσης της Δημοπούλου Βασιλικής ( Αξιολόγηση της δυναμικής και των δυνατοτήτων ανάπτυξης της παράκτιας ζώνης του Κόλπου Καλλονής Λέσβου με την χρήση μεθόδων ολοκληρωμένης διαχείρισης ), στα πλαίσια του ΠΜΣ «Διαχείριση παράκτιων περιοχών». Πίνακας. Τα κριτήρια, βάσει των τιμών των οποίων έγινε η ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης για κάθε ζώνη ανά κατεύθυνση ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Ε Ι Σ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΜΑΖΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΗΠΙΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΦΥΣΙΚΟΙ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ C Έκταση που καλύπτεται από δάση και νερά/ολική έκταση (%) ΕΣΥΕ, 99 Φυσικές εκτάσεις(στρ) (σύμφωνα με τύπους εδαφοκάλυψης Corine) Ποιότητα ακτών (κλίμακα) Ιστορικά μνημεία, οικισμοί & ποιότητα ακτών (κλίμακα) ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΠΟΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ C Καλλιεργούμενες εκτάσεις (στρ) (ΕΣΥΕ, 99) C κλίμακα C Τροφικό επίπεδο (κλίμακα) C5 Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) C6 Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) Φυσικοί βοσκότοποι(στρ) (σύμφωνα με τύπους εδαφοκάλυψης Corine κλίμακα Τροφικό επίπεδο & στερεά απόβλητα (κλίμακα) Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) Χρήση θάλασσας ως αποδέκτη αποβλήτων (κλίμακα) κλίμακα Τροφικό επίπεδο & όχληση (κλίμακα) Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) Α Χρήση θερμών πηγών & χρήση οικοσυστημάτων (κλίμακα) κλίμακα Τροφικό επίπεδο & όχλησ (κλίμακα) Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) Α Φυσικές εκτάσεις(στρ) (σύμφωνα με τύπους εδαφοκάλυψης Corine) (Πολίτη ): Πηγή: Δημοπούλου, Δάση κωνοφόρων δέντρων Σκληρόφυλη βλάστηση Βραχώδεις σχηματισμοί Μικτές εκτάσεις δασών-θάμνων Αλμυρά έλη 9 Α Α Κ

50 Η ανάπτυξη των ζωνών διαχείρισης ως προς τη γεωργία, αξιολογείται με κριτήρια που αφορούν την καλλιεργούμενη γη, τις δασικές εκτάσεις, τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και την απασχόληση στη γεωργία. Αντίστοιχα, η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας αξιολογήθηκε με κριτήρια όπως οι εκτάσεις των βοσκότοπων, το ζωικό κεφάλαιο, η παραγωγή γάλακτος και η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα (Δημοπούλου, ). Ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού χρησιμοποιήθηκαν κριτήρια όπως η ποιότητα των ακτών, η ποιότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος, η όχληση, το ξενοδοχειακό δυναμικό και η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα, η οποία δρα συμπληρωματικά προς την απασχόληση στον τριτογενή τομέα ενώ ως προς την ανάπτυξη των ήπιων μορφών τουρισμού χρησιμοποιήθηκαν κριτήρια που ενσωματώνουν τις μορφές του αγροτουρισμού, του οικοτουρισμού, του ιαματικού τουρισμού και του θρησκευτικού τουρισμού (Δημοπούλου, ). 5. Απόδοση κωδικών στα ποιοτικά κριτήρια Όσον αφορά στα ποιοτικά κριτήρια, εκφράστηκαν μέσω κλιμάκων αφού συνυπολογίστηκαν τα χαρακτηριστικά κάθε κριτηρίου. Έτσι, το κριτήριο ποιότητα ακτών εκφράζεται με κλίμακα - (: χαμηλή και : καλή ποιότητα ακτών) ενώ τα χαρακτηριστικά που συνυπολογίστηκαν για τη βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το συγκεκριμένο κριτήριο είναι:. το είδος της ακτής (άμμος, χαλίκι, ακτή πετρώδης ή βραχώδης),. ο ωφέλιμος για δραστηριότητες χώρος αναψυχής,. οι υποδομές(πρόσβαση σε νερό, αποδυτήρια, ξαπλώστρες, ναυαγοσώστης),. η πρόσβαση στην ακτή, 5. η διαύγεια του νερού και 6. ο έλεγχος της ποιότητα του νερού ως προς τους μικροβιακούς δείκτες από οργανωμένο φορέα του κράτους (Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ) 5

51 Σε κάθε μία από τις παραπάνω παραμέτρους αποδόθηκαν κωδικοί - (: πετρώδης ή βραχώδης ακτή, μικρός, ελλιπείς, δύσκολη ή χαμηλή, : χαλίκια, μέτρια κατάσταση για τα υπόλοιπα και : άμμος, ικανοποιητική κατάσταση για τα υπόλοιπα) κατόπιν οι κωδικοί προστέθηκαν προκύπτοντας ο χαρακτηρισμός των ζωνών (Πίνακας, Παράρτημα Ι) Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε και για τα υπόλοιπα κριτήρια. Το κριτήριο ιστορικά μνημεία, χαρακτήρας οικισμών & ποιότητα ακτών προέκυψε από το άθροισμα των κωδικών - για τον αριθμό και την αξιοποίηση των ιστορικών μνημείων της κάθε ζώνης, των κωδικών - για τον παραδοσιακό χαρακτήρα και το αισθητικό κάλλος των οικισμών και των κωδικών- για την ποιότητα των ακτών (: η τιμή για τη χείριστη κατάσταση και - : η τιμή για τη βέλτιστη κατάσταση). Έτσι, οι 5 ζώνες ιεραρχήθηκαν σύμφωνα με μια κλίμακα - (: χείριστη κατάσταση και : βέλτιστη κατάσταση) αθροίζοντας τους παραπάνω κωδικούς(πίνακας Παράρτημα Ι). Το δε κριτήριο χρήση θερμών πηγών & οικοσυστημάτων (Πίνακας 7 Παράρτημα Ι) προέκυψε από την άθροιση των κωδικών - για την χρήση των θερμών πηγών (: απουσία θερμών πηγών, : ύπαρξη και χαμηλή αξιοποίηση, : ύπαρξη και μέτρια αξιοποίηση και : ύπαρξη και υψηλή αξιοποίηση) και μιας δεύτερης κλίμακας που αντικατοπτρίζει τη χρήση των οικοσυστημάτων από τους τουρίστες - (: χαμηλή χρήση και : υψηλή χρήση). Αθροίζοντας τους παραπάνω κωδικούς οι 5 ζώνες ιεραρχήθηκαν σύμφωνα με μία κλίμακα -7 (: απουσία θερμών πηγών και χαμηλή χρήση οικοσυστημάτων και 7: υψηλή αξιοποίηση και χρήση θερμών πηγών και οικοσυστημάτων). Το κριτήριο χρήση θάλασσας ως αποδέκτη αποβλήτων εκφράστηκε μέσω κλίμακας - (: υψηλή χρήση και : χαμηλή χρήση), ενώ τα χαρακτηριστικά που συνεκτιμήθηκαν είναι το πλήθος των οικισμών, βιοτεχνιών, σταβλικών εγκαταστάσεων, λιμένων και αλιευτικών καταφυγίων των οποίων τα απόβλητα με διάφορους τρόπους καταλήγουν στην θάλασσα (Πίνακας 6 Παράρτημα Ι). Αντίστοιχα, το κριτήριο προστασία των οικοσυστημάτων, εκφράζεται μέσω κλίμακας - (: χαμηλότερη προστασία και : υψηλότερη προστασία) συνυπολογίζοντας την έκταση Natura που περιλαμβάνεται στη ζώνη, καθώς και τον αριθμό, την έκταση και την αξία των εκβολικών συστημάτων, των δασών, των καταφυγίων θηραμάτων και των αναδασωτέων εκτάσεων της ζώνης. Το δε κριτήριο ποιότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος εκφράζεται μέσω κλίμακας - (: εύτροφο και : ολιγότροφο πεδίο ) ανάλογα με το τροφικό επίπεδο που χαρακτηρίζει το παράκτιο περιβάλλον κάθε ζώνης διαχείρισης. Το κριτήριο που αφορά την ποιότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος & όχληση προέκυψε από το άθροισμα των κωδικών του κριτηρίου ποιότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος (βλ. παραπάνω) και των κωδικών της όχλησης -(: υψηλή και : χαμηλή όχληση). Τέλος ανάλογη διαδικασία ακολουθήθηκε και για το κριτήριο ποιότητα του θαλασσίου περιβάλλοντος & ρύπανση από τα στερεά απόβλητα. Οι κωδικοί -8 (: μη ικανοποιητική κατάσταση και 8: βέλτιστη κατάσταση) προέκυψαν από την άθροιση των 5

52 κωδικών - της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος και με μια ίδια κλίμακα ως προς τη ρύπανση από στερεά απόβλητα, συνυπολογίζοντας την ύπαρξη ΧΔΑ στα όριά τους, το επίπεδο οργάνωσής τους και το φορτίο απορριμμάτων που δέχονται, καθώς και το βαθμό ανεξέλεγκτης διάθεσης στερεών αποβλήτων στα όρια της ζώνης. 5. Αποτελέσματα Σε αυτό το στάδιο της εργασίας εφαρμόστηκαν οι πολυκριτηριακές μέθοδοι (REGIME METHOD, EVAMIX METHOD, WEIGHTED SUMMATION METHOD, ELECTRE METHOD) με χρήση του λογισμικού Definite Program Package σύμφωνα με τους Πίνακες Επιπτώσεων που δημιουργήθηκαν χρησιμοποιώντας τις ζώνες διαχείρισης ως εναλλακτικές περιπτώσεις και τις τιμές των παραμέτρων, που περιγράφουν κάθε κατεύθυνση, ως κριτήρια. Η κάθε πολυκριτηριακή μέθοδος εφαρμόσθηκε δύο φορές. Την πρώτη φορά δεν αποδόθηκαν βάρη σημαντικότητας στα κριτήρια, ενώ τη δεύτερη αποδίδονται βάρη ανάλογα με τον βαθμό που επηρεάζουν το σύστημα ως προς την κάθε κατεύθυνση ανάπτυξης(όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή που λαμβάνει το κριτήριο στην ιεράρχηση αυτών τόσο μικρότερη είναι η σημαντικότητα του). Η απόδοση (ιεράρχηση) βαρών στα κριτήρια για κάθε μία από τις κατευθύνσεις ανάπτυξης αποδίδεται στον Πίνακα 8 (Παράρτημα Ι). 5.. Ανάπτυξη της γεωργίας Η ιεράρχηση των ζωνών ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας έγινε βάσει του Πίνακα Επιπτώσεων (Παράρτημα Ι) και τα αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων, χωρίς και με απόδοση βαρών, φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί: Πίνακας 5. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας 5

53 Γεωργία Εκτίμηση παρούσας κατάστασης REGIME METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων Z, Z,5 Z,5,75,,,,75,,,5,,6,6,6, WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση,7 των κριτηρίων Με ιεράρχηση των,86 κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων,8 -, -,6, -,5,6 -,,,7 -,7 5

54 Με σκοπό να γίνει ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης, τα κριτήρια τα οποία έλαβαν αρνητική τιμή, καθώς έχουν αρνητική επίδραση στον τομέα της γεωργίας, είναι τα C,C, C, C6 και C. Συγκεκριμένα, η παρουσία σημαντικών εκτάσεων που καλύπτονται από δάση και νερά (C), η υψηλή προστασία των οικοσυστημάτων(c), η ανάπτυξη του τριτογενούς τομέας - και ιδιαίτερα του τουρισμού(c), η πληθυσμιακή πυκνότητα (C6) και η ρύπανση (C), αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για τον τομέα της γεωργίας αφού προκαλούν περιορισμό των εκτάσεων που είναι διαθέσιμες για καλλιέργεια και για βόσκηση, όχληση, αύξησης πάσης φύσης ρυπαντικού φορτίου και γενικότερα αποτελούν αιτίες εγκατάλειψης του πρωτογενούς τομέα. Το δε κριτήριο C λαμβάνει παντού αρνητική τιμή για λόγους αυτονόητους. Έτσι, πιο σημαντικά, στην περίπτωση της απόδοσης βαρών, θεωρούνται τα κριτήρια που αφορούν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις(c,c 8 ), ακολουθούν εκείνα που αφορούν τον πληθυσμό και το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται στη γεωργία (C5,C7), έπονται τα κριτήρια που αφορούν τις φυσικές εκτάσεις και την προστασία οικοσυστημάτων(c,c), ενώ ακολουθούν σε σημαντικότητα τα κριτήρια C, κατόπιν το κριτήριο C9 και τέλος τα κριτήρια C6 και C. 5.. Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Η ιεράρχηση των ζωνών ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας έγινε βάσει του Πίνακα Επιπτώσεων (Παράρτημα Ι) και τα αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων, χωρίς και με απόδοση βαρών, φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί: Πίνακας 6. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών Κτηνοτροφία Εκτίμηση παρούσας κατάστασης που αποδόθηκαν REGIME METHOD Z Z Z στα κριτήρια Xωρίς ιεράρχηση,5,5 ως προς την των κριτηρίων ανάπτυξη της Με ιεράρχηση των,7,, κτηνοτροφίας Κριτηρίων WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση,8 των κριτηρίων Με ιεράρχηση των,5 Κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων,8,5,5,6,8,5,6,7 5 -, 5-.9, -,,,5,8 -,6,7,5

55 Στην περίπτωση απόδοσης βαρών πιο σημαντικά θεωρήθηκαν τα κριτήρια που αφορούν τις εκτάσεις των φυσικών βοσκοτόπων (C,C 8 ). Ακολούθησε το C9 ενώ την τρίτη θέση στην σημαντικότητα των κριτηρίων κατέλαβαν τα κριτήρια C και C καθώς και θέτουν περιορισμό στις πρακτικές συστηματικής κτηνοτροφίας. Τέταρτη θέση κατέλαβαν τα κριτήρια C5 και C7 και πέμπτη το κριτήριο C όπου αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται στον πρωτογενή και τριτογενή τομέα αντίστοιχα. Τέλος τα κριτήρια C,C, C, C6 και C _έλαβαν πάλι αρνητική τιμή καθώς έχουν αρνητική επίδραση και στον τομέα της κτηνοτροφίας. 5.. Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Η ιεράρχηση των ζωνών ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού έγινε βάσει του Πίνακα Επιπτώσεων (Παράρτημα Ι) και τα αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων, χωρίς και με απόδοση βαρών, φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί: Πίνακας 7. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού 55

56 Μαζικός Εκτίμηση παρούσας κατάστασης Τουρισμός REGIME METHOD Z Z Z Xωρίς ιεράρχηση,75,5,5 των κριτηρίων Με ιεράρχηση των,75,6,9 Κριτηρίων WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση,5 των κριτηρίων Με ιεράρχηση των,8 Κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων,7,5,7,,,,8,, -, -,6,5 -,,5 -,7 -,7,5,6 Με σκοπό να γίνει ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης, τα κριτήρια τα οποία έλαβαν αρνητική τιμή, καθώς έχουν αρνητική επίδραση στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού, είναι τα C,C, C και C6. Συγκεκριμένα, η υψηλή προστασία των οικοσυστημάτων (C) θέτει σοβαρούς περιορισμούς που σχετίζονται με το μοντέλο του μαζικού τουρισμού όπως π.χ στη δόμηση και λειτουργία επιχειρήσεων(ξενοδοχεία, καφετέριες κ.α.). Η υποβάθμιση του θαλασσίου περιβάλλοντος (C) αποτελεί πλήγμα καθώς αποτελεί πόλο έλξης για την περιοχή μελέτης. Αντίθετα ο πρωτογενής (C 8 ) και ο δευτερογενής τομέας(c9) θεωρούνται για το εξεταζόμενο σύστημα ότι συμπληρώνουν το εισόδημα των απασχολουμένων στο τουρισμό (δεδομένης και της εποχικότητας τους) και στηρίζουν την ανάπτυξη και λειτουργία του τουρισμού αντίστοιχα. Κατά την απόδοση βαρών σημαντικότητας στα κριτήρια, το κριτήριο C θεωρήθηκε το πιο σημαντικό και ακολούθησε το C που αφορά την ποιότητα των ακτών(παράγοντας σημαντικός για τον τουρισμό). Στη συνέχεια ακολούθησαν τα κριτήρια C και C ενώ ακολούθησαν τα κριτήρια C5 και C7 όπου αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται στον τουρισμό. Τελευταία κατατάχθηκαν τα κριτήρια C 8, C9, C Ανάπτυξη των ήπιων μορφών τουρισμού 56

57 Η ιεράρχηση των ζωνών ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού έγινε βάσει του Πίνακα Επιπτώσεων (Παράρτημα Ι) και τα αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων, χωρίς και με απόδοση βαρών, φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί: Πίνακας 8. Αποτελέσματα εφαρμογής των μεθόδων για την ιεράρχηση των ζωνών βάσει των τιμών που αποδόθηκαν στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού Ήπιος Τουρισμός Εκτίμηση παρούσας κατάστασης REGIME METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων Z,5,59 EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων Z,75,5,77,87,7,,59,6,,,55,69,,, -,5 WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση,59 των κριτηρίων Με ιεράρχηση των,5 Κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των Κριτηρίων Z,, -, -.,7,8 -, Κατά την απόδοση βαρών σημαντικότητας στα κριτήρια, το κριτήριο C θεωρήθηκε το πιο σημαντικό καθώς αφορά τη δυναμικότητα σε κλίνες ακολουθούμενο από τα 57

58 κριτήρια C, C και C που ενσωματώνουν παραμέτρους σημαντικούς για την εναλλακτικές μορφές τουρισμού(παραδοσιακοί οικισμοί, ιστορικά μνημεία, θερμές πηγές κ.α.). Χαρακτηριστικό αποτελεί ότι το κριτήριο C για πρώτη φορά λαμβάνει θετική τιμή καθώς η προστασία των οικοσυστημάτων είναι συμβατή με τη φιλοσοφία του μοντέλου των ήπιων μορφών τουρισμού. Στη συνέχεια ακολούθησε το κριτήριο C ενώ έπονται τα κριτήρια C 8 και C9. Τελευταία ιεραρχήθηκαν τα κριτήρια C6, C5 και C7. 5. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης και σχολιασμός των αποτελεσμάτων Βάσει των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή των μεθόδων και για τις τέσσερις κατευθύνσεις ανάπτυξης (παράγοντες προτεραιότητας), οι ζώνες διαχείρισης ιεραρχήθηκαν ως εξής: ΓΕΩΡΓΙΑ Πίνακας 9. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας Παράγοντας προτεραιότητας REGIME METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων η η η Z Z Z Z Z Z Z Z Z η Z Z-Z Z Z- Z Z Z- Z 58 Z Z Z 5η Z Z Z

59 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Πίνακας. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας 59

60 Παράγοντας προτεραιότητας η REGIME METHOD Xωρίς ιεράρχηση - των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων η η η 5η Z-Ζ Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z --Ζ Z- Z Z Z Z Z Z Ζ Z 6

61 ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Πίνακας. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Παράγοντας προτεραιότητας REGIME METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση Z των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων η η η η 5η Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z -Z-Z Z -Z-Z 6 Z Z Z Z Z

62 ΗΠΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Πίνακας. Ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης με και χωρίς απόδοση βαρών στα κριτήρια ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού 6

63 Παράγοντας προτεραιότητας η REGIME METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων WEIGHTED SUMMATION METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων ELECTRE METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων EVAMIX METHOD Xωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Με ιεράρχηση των κριτηρίων η η η 5η Z Z Z Z Z Z Z-Z Z Z Z Z Z-Z Z Z Ζ-Ζ Z-Z Z Z 6 Z Z Ζ5

64 5.5 Σύγκριση και σχολιασμός αποτελεσμάτων των εφαρμοσθέντων πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης Μέσω του λογισμικού Definite Program Package παραστήθηκαν γραφικά τα αποτελέσματα κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ανά κατεύθυνση και μέθοδο με σκοπό να αναδειχθεί η ευαισθησία των μεθόδων που εφαρμόσθηκαν. Κατά συνέπεια, σε αυτό το στάδιο της εργασίας γίνεται σύγκριση και σχολιασμός των αποτελεσμάτων των εφαρμοσθέντων μεθόδων Ανάπτυξη της γεωργίας,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. : MCA ELECTRE : MCA EVAMIX : MCA REGIME 6

65 : MCA WEIGHTED SUMMATION Σύμφωνα με τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των μεθόδων, ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας, παρατηρούμε ότι η Ζ υπερτερεί έναντι των άλλων ζωνών. Το αποτέλεσμα αυτό κρίνεται αναμενόμενο αφού η Ζ πλεονεκτεί σε σημαντικά κριτήρια (C, C, C, C7, C8 και C9) και αυτό ισχύει για όλες τις μεθόδους, είτε τους αποδοθούν βάρη, είτε όχι. Στον αντίποδα η Ζ5 φαίνεται να κατέχει την τελευταία θέση στην ανάπτυξη της γεωργίας αφού υπολείπεται σε σημαντικά κριτήρια όπως C, C8 και C7. Στις ενδιάμεσες θέσεις η κατάταξη διαφοροποιείται ελαφρώς ανάλογα με την μη ή με την χρησιμοποίηση των βαρών καθώς και με την χρησιμοποιούμενη μέθοδο ανάλυσης. Έτσι, η Ζ (η οποία πλεονεκτεί της Ζ στα C8, C5, C7, C, C) και η Ζ καταλαμβάνουν την η και η θέση αντίστοιχα σε όλες τις μεθόδους στην περίπτωση μη χρησιμοποίησης των βαρών, ενώ αν αποδοθούν βάρη, η Ζ καταλαμβάνει την η θέση πλην της μεθόδου Electre_, στην οποία καταλαμβάνει την η θέση μαζί με την Ζ. Τέλος, και η Ζ διαφοροποιείται στην κατάταξη της είτε της ανατεθούν βάρη είτε όχι και ειδικότερα για τη μέθοδο Electre Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. : MCA ELECTRE : MCA EVAMIX 65

66 : MCA REGIME : MCA WEIGHTED SUMMATION Αντίστοιχα, ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας πρωτεύοντα ρόλο φαίνεται να έχει η Ζ5, η οποία πλεονεκτεί στα σημαντικά κριτήρια C, C9, C, C7, ενώ στον αντίποδα με ή χωρίς βάρη και ανεξαρτήτως μεθόδου βρίσκεται η Ζ. Στις ενδιάμεσες θέσεις εμφανίζονται διαφοροποιήσεις στα αποτελέσματα, με και χωρίς την ανάθεση των βαρών και αναλόγως της μεθόδου που χρησιμοποιήθηκε. Έτσι, η Ζ (η οποία πλεονεκτεί στα κριτήρια C, C, C, C7) χωρίς την ιεράρχηση των κριτηρίων, ιεραρχείται η σε όλες τις μεθόδους πλην της Regime και με ιεράρχηση των κριτηρίων, ιεραρχείται η για τις μεθόδους Evamix και Weighted summation και η για τις Electre και Regime. H Z( η οποία πλεονεκτεί στα κριτήρια C8 και C9), αντίστοιχα, κατέχει στην περίπτωση μη ανάθεσης βαρών την η θέση πλην της Electre, ενώ με την ανάθεση των βαρών, κατέχει την η θέση για τις Evamix και Weighted summation και την η για τις Electre και Regime. Όσον αφορά στην Ζ, και εδώ εμφανίζονται έντονες διαφοροποιήσεις. Πιο συγκεκριμένα, για μη χρησιμοποίηση βαρών καταλαμβάνει την η θέση για τις μεθόδους Evamix και Weighted summation, την η για την Regime και την η για την Electre.Με απόδοση βαρών έχουμε: η θέση Evamix και Weighted summation, η- Regime και η για την Electre Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number 66

67 Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. : MCA ELECTRE : MCA EVAMIX : MCA REGIME : MCA WEIGHTED SUMMATION Η ιεράρχηση των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού με και χωρίς την ανάθεση βαρών και όλων των διαθέσιμων μεθόδων έχει ως εξής: η Ζ, αφού υπερτερεί σε σημαντικά για τον τουρισμό κριτήρια όπως C, C και C7, πλεονεκτεί ξεκάθαρα έναντι των άλλων ζωνών ενώ, αντίθετα, η Ζ, η οποία υπολείπεται στα σημαντικά κριτήρια έναντι των άλλων ζωνών, κατατάσσεται τελευταία με ή χωρίς απόδοση βαρών. Δεύτερη στη σειρά κατάταξης βρίσκεται η Ζ, με ή χωρίς απόδοση βαρών ενώ την η και η θέση καταλαμβάνουν οι Ζ και Ζ5 παρουσιάζοντας διαφοροποιήσεις κάτι που έχει να κάνει με την εφαρμοζόμενη μέθοδο Ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number,5 Z Z Z,5 Rank number,5,5,5 5 Result number Γράφημα. Γραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων. : MCA ELECTRE : MCA EVAMIX : MCA REGIME 67

68 : MCA WEIGHTED SUMMATION Σε αντίθεση με τα αποτελέσματα για τον μαζικό τουρισμό, η ιεράρχηση των ζωνών ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού, εμφανίζει διαφοροποιήσεις. Πιο αναλυτικά η Ζ ιεραρχείται πρώτη (υπερτερεί στα C, C5, C7, C, C ) σε όλες τις μεθόδους ανάλυσης, πλην αυτής της Electre (η θέση). Στην περίπτωση μη απόδοσης βαρών η ζώνη που ακολουθεί την Ζ είναι η Ζ με διαφοροποίηση στην ιεράρχηση για τη μέθοδο Electre (η θέση). Έπεται, η Ζ με διαφοροποιήσεις στην μέθοδο Electre και Regime. Στην προτελευταία θέση βρίσκεται η Ζ (εκτός από την μέθοδο Regime, για την οποία η Ζ καταλαμβάνει την τελευταία θέση) ενώ στην τελευταία θέση βρίσκεται η Ζ5 με μόνη διαφοροποίηση την μέθοδο Regime, για την οποία η Ζ5 καταλαμβάνει την προτελευταία θέση. Αντίστοιχα, στην περίπτωση της ιεράρχησης των κριτηρίων, την πρώτη θέση καταλαμβάνει η Ζ με διαφοροποίηση για τη μέθοδο Electre, ενώ σε αντίθεση με την περίπτωση μη χρησιμοποίησης βαρών η ζώνη που ακολουθεί την Ζ, είναι η Ζ και ακολουθεί η Ζ. Και οι δύο προαναφερθείσες ζώνες παρουσιάζουν διαφοροποίηση για τη μέθοδο Electre ενώ στην προτελευταία και τελευταία θέση βρίσκονται οι Ζ και Ζ5 αντίστοιχα, εμφανίζοντας αμφότερες τις ίδιες διαφοροποιήσεις με αυτές που εμφάνισαν και για τη μη απόδοση βαρών. 5.6 Ανάλυση Ευαισθησίας Όλοι οι υπολογισμοί ενέχουν ορισμένο βαθμό αβεβαιότητας ή λάθους. Κατά συνέπεια, η Ανάλυση Ευαισθησίας είναι μια μέθοδος που εξετάζει την απόκριση του «συστήματος» (του αποτελέσματος του μεθοδολογικού εργαλείου) σε εναλλακτικές ή οριακές μεταβολές ορισμένων παραμέτρων του προβλήματος. Ουσιαστικά η ανάλυση ευαισθησίας είναι ένας τρόπος για να διακρίνουμε την επίδραση που έχει πάνω σε μια μεταβλητή Χ, η οποιαδήποτε μεταβολή που υφίσταται μια άλλη μεταβλητή. Επομένως, μπορούμε να αποφανθούμε για το ποια μεταβλητή επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τα αποτελέσματα του συστήματος και συνεπώς αυτό βοηθάει στο να επικεντρωθούμε σε μικρότερο όγκο δεδομένων και να μελετήσουμε περισσότερες περιπτώσεις για μια μεταβλητή που ξέρουμε ότι οι μεταβολές στην τιμή της θα έχουν σημαντική επίδραση στο σύστημα και τα εκάστοτε δεδομένα. Στην προκειμένη περίπτωση πραγματοποιούμε την τεχνική της ανάλυσης ευαισθησίας και για τις κατευθύνσεις ανάπτυξης καθώς και για όλες τις μεθόδους ανάλυσης, με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων στις περιπτώσεις μη απόδοσης βαρών και με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων και στα βάρη στις περιπτώσεις ιεράρχησης των κριτηρίων. Στόχος της εφαρμογής της μεθόδου αυτής στα δεδομένα μας είναι η διερεύνηση του βαθμού μεταβολής της τελικής κατάταξης των ζωνών ανά μέθοδο ανάλυσης. Τα αποτέλεσμα της τεχνικής αυτής, όπως θα δούμε και παρακάτω, παρουσιάζονται σε ένα γράφημα που αποτυπώνει την κατάταξη των ζωνών μετά τις μεταβολές που πραγματοποιήσαμε Ανάλυση ευαισθησίας ως προς όλες τις κατευθύνσεις ανάπτυξης και διαθέσιμες μεθόδους, χωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων Κάθε ζώνη στα παρακάτω γραφήματα αναπαριστάται από έναν κύκλο χρωματισμένο αντίστοιχα. Τα συγκεκριμένα γραφήματα «δείχνουν» την πιθανότητα της εναλλακτικής να 68

69 καταταγεί πρώτη, δεύτερη, κλπ, δίνοντας ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων. Το μέγεθος των κύκλων στη διαγώνιο των γραφημάτων, «δείχνει» κατά πόσο η τελική κατάταξη με την ανάλογη προσαύξηση στις τιμές των κριτηρίων, είναι σταθερή Ανάπτυξη της γεωργίας Regime Weighted summation Z Z Z Z Z Z 5 Total Position 5 Total 5 Total Position ELECTRE Evamix Z Z Z Z Z Z 5 N Position Total Position Γράφημα 5. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων, ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Βάσει των παραπάνω γραφημάτων ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης, με πιθανότητα σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων παρατηρούμε ότι για τις μεθόδους Regime, Weighted Summation, Evamix η κατάταξη παραμένει η ίδια ενώ για την μέθοδο Electre παρατηρείται διαφοροποίηση και η κατάταξη διαμορφώνεται ως εξής: Ζ>Ζ,Ζ5>Ζ,Ζ. Από το μέγεθος των κύκλων στη διαγώνιο του γραφήματος, παρατηρούμε μία έντονη σταθερότητα στην τελική κατάταξη των αποτελεσμάτων για την μέθοδο Regime Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Regime Weighted summation Z Z Z 69

70 Z Z Z Z Z Z 5 5 Total 5 Total Position Total Position Electre Evamix Z Z Z Z Z Z 5 N Position Total Position Γράφημα 6. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Όσον αφορά στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, παρατηρούμε ότι η τελική κατάταξη των ζωνών πριν και μετά την ανάλυση ευαισθησίας παραμένει η ίδια για όλες τις μεθόδους ενώ από το μέγεθος των κύκλων παρατηρούμε π.χ. στη μέθοδο Regime, ότι οι πιθανότητες για τις ενδιάμεσες θέσεις της τελικής κατάταξης, ισομοιράζονται Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Regime Weighted summation 7

71 Z Z Z Z Z Z 5 5 T otal 5 T otal Position Total Position Electre Evamix Z Z Z Z Z Z 5 N Position Total Position Γράφημα 7. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Κάτι αντίστοιχο με την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας συμβαίνει και με την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού. Δηλαδή, βάσει των παραπάνω γραφημάτων ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης, με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων παρατηρούμε ότι η τελική κατάταξη των ζωνών πριν και μετά την ανάλυση ευαισθησίας παραμένει η ίδια και κρίνοντας από το μέγεθος των κύκλων τα αποτελέσματα της τελικής κατάταξης είναι ιδιαίτερα σταθερά Ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού Regime Weighted summation 7

72 Z Z Z Z Z Z 5 Total Position Electre Z Z Z Z Z 5 Total 5 Total Evamix Z Position 5 N Total Position Position Γράφημα 8. Ανάλυση ευαισθησίας με προσαύξηση % στις τιμές των κριτηρίων ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού, διαπιστώνεται ότι στις μεθόδους Regime, Weighted Summation, Evamix η κατάταξη παραμένει η ίδια ενώ για την μέθοδο Electre παρατηρείται μια διαφοροποίηση και η κατάταξη διαμορφώνεται ως εξής: Ζ,Ζ>Ζ,Ζ5>Ζ. Και σε αυτή την περίπτωση τα αποτελέσματα της μεθόδου Regime είναι ιδιαίτερα σταθερά. Επίσης πλην της μεθόδου Electre, που παρατηρείται διαφοροποίηση και στις υπόλοιπες μεθόδους βλέπουμε ότι οι πιθανότητες αλλαγών, ιδίως στην η και η θέση της τελικής κατάταξη, είναι εμφανείς Ανάλυση ευαισθησίας ως προς όλες τις κατευθύνσεις ανάπτυξης και διαθέσιμες μεθόδους, με ιεράρχηση των κριτηρίων Με αντίστοιχο τρόπο προχωράμε στην εφαρμογή της τεχνικής της ανάλυσης ευαισθησίας και στις περιπτώσεις με ιεράρχηση των κριτηρίων με σκοπό την διερεύνηση του βαθμού μεταβολής της τελικής κατάταξης των ζωνών ανά μέθοδο ανάλυσης, με τη διαφορά ότι τώρα μεταβάλουμε κατά % και τις τιμές των κριτηρίων και των βαρών Ανάπτυξη της γεωργίας Regime Weighted summation 7

73 Z Z Z Z Z Z 5 Total Position Electre Z Z Z Z Z 5 Total 5 Total Evamix Z Position 5 N Total Position Position Γράφημα 9. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Βάσει των αποτελεσμάτων της ανάλυσης ευαισθησίας για την ανάπτυξη της γεωργίας παρατηρείται ότι για τις μεθόδους Weighted summation και Evamix η κατάταξη παραμένει η ίδια, ενώ για τις μεθόδους Regime και Electre παρατηρούνται διαφοροποιήσεις και η κατάταξη για την μεν Regime διαμορφώνεται: Ζ>Ζ>Ζ,Ζ>Ζ5 και για την Electre: Ζ>Ζ,Ζ>Ζ>Ζ5 ενώ επίσης από το μέγεθος των κύκλων στην διαγώνιο των γραφημάτων, παρατηρείται, «αστάθεια» στα αποτελέσματα κάθε μεθόδου για την τελική κατάταξη των ζωνών Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Regime Weighted summation 7

74 Z Z Z Z Z Z 5 Total Position Electre Z Z Z Z Z Z 5 Total 5 Total Evamix Position 5 N Total Position Position Γράφημα. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας η ανάλυση ευαισθησίας δείχνει ότι στις μεθόδους Regime, Weighted Summation, Evamix η κατάταξη παραμένει η ίδια, ενώ για την μέθοδο Electre παρατηρείται μια διαφοροποίηση διαμορφώνοντας την κατάταξη ως εξής: Ζ,Ζ5>Ζ>Ζ,Ζ, ενώ ιδιαίτερα σταθερά εμφανίζονται τα αποτελέσματα της μεθόδου Regime Ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού 7

75 Regime Weighted summation Z Z Z Z Z Z 5 Total Position Electre Z Z Z Z Z Z 5 Total 5 Total Evamix Position 5 N Total Position Position Γράφημα. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Στη συνέχεια, στην ανάλυση ευαισθησίας ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού διαπιστώνεται ότι για τις μεθόδους Electre και Regime η κατάταξη παραμένει η ίδια ενώ η κατάταξη για την Weighted Summation και την Evamix διαμορφώνεται αμφότερες Ζ>Ζ,Ζ>Ζ5>Ζ Ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού Regime Weighted summation 75

76 Z Z Z Z Z Z 5 Total Position Electre Z Z Z Z Z 5 Total 5 Total Evamix Z Position 5 N Total Position Position Γράφημα. Ανάλυση ευαισθησίας με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων και των βαρών, ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού και τις διαθέσιμες μεθόδους ανάλυσης. Τέλος, βάσει των αποτελεσμάτων την ανάλυσης ευαισθησίας ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού διαπιστώνεται ότι στις μεθόδους Regime, Weighted Summation, Evamix η κατάταξη παραμένει η ίδια, ενώ για την μέθοδο Electre παρατηρείται μια διαφοροποίηση και η κατάταξη διαμορφώνεται ως εξής: Ζ,Ζ>Ζ>Ζ,Ζ5, ενώ και σε αυτή την περίπτωση τα αποτελέσματα της μεθόδου Regime παρουσιάζονται πιο σταθερά και εν συνεχεία αυτά των μεθόδων Weighted Summation και Evamix, σε αντίθεση με αυτά της μεθόδου Electre. 6.Συμπεράσματα Τα έργα και οι δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στις παράκτιες ζώνες έχουν εκτεταμένες και ποικίλες επιδράσεις σε αυτές. Η φύση των συγκεκριμένων έργων και 76

77 δραστηριοτήτων, η υπαγωγή τους σε ευρύτερα οικονομικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά προγράμματα, η προφανής επιρροή τους σε παράγοντες και μεταβλητές του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και η σημασία τους για την εν γένει κοινωνικο-οικονομική ζωή, καθιστούν τη μελέτη τους αντικείμενο εξαιρετικού ενδιαφέροντος. Κατά συνέπεια, είναι σαφής η απαίτηση για ορθολογική διαχείριση των παράκτιων ζωνών, η οποία θα έχει ως πρωταρχικό στόχο την υιοθέτηση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης για να επιτευχθεί μια αποδεκτή ισορροπία μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος και της οικονομικής ανάπτυξης. Κάτω από αυτό το πρίσμα, μέσο για την επίτευξη του στόχου αυτού αποτελεί η εφαρμογή της διαδικασίας της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών (Ιωαννίδου, ). Στη παρούσα εργασία εφαρμόσθηκαν εργαλεία και μέθοδοι που χρησιμοποιούνται ευρέως στην ΟΔΠΖ, όπως είναι οι πολυκριτηριακές μέθοδοι ανάλυσης. Αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο ο Κόλπος Καλλονής (Karageorgi, ) όσο και άλλες παράκτιες περιοχές (Μorales et al., 999, Kitsiou et al.,, Marin et al., 5, Πολίτη,, Ιωαννίδου, ), έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελέτης στα πλαίσια της ΟΔΠΖ κάνοντας χρήση αντίστοιχων με την παρούσα εργασία εργαλείων. Οι μέθοδοι πολυκριτηριακής ανάλυσης, παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα, τα βασικότερα είναι: α) μπορούν να ενσωματωθούν σε αυτές κριτήρια με διαφορετικά βάρη σημαντικότητας, β)δίδεται δυνατότητα επεξεργασίας ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων. Για τους λόγους αυτούς, κρίνονται κατ αρχήν κατάλληλες για την εκτίμηση των επιπτώσεων που προκαλούνται στις παράκτιες ζώνες, αν και η εν λόγω καταλληλότητα μπορεί να περιορισθεί, λόγω της ύπαρξης άλλων περιορισμών. Οι συγκεκριμένες μέθοδοι, έχουν καθοριστική συμβολή στην περιγραφή και μελέτη των περιβαλλοντικών συστημάτων και κατά συνέπεια στη λήψη αποφάσεων, παρ όλα αυτά, αρκετές φορές τα αποτελέσματα από την εφαρμογή τους δεν είναι ικανοποιητικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται μεταξύ άλλων στην απουσία επαρκών και αξιόπιστών στοιχείων ή/και στην αδυναμία «αντικειμενικής» αποτίμησης και μέτρησης των ποιοτικών μεταβλητών. Ένα άλλο βασικό πρόβληµα, που προκύπτει κατά την εφαρμογή των μεθόδων πολυκριτηριακής ανάλυσης, είναι η επιλογή της κατάλληλης µεθόδου και αυτό γιατί διαφορετικές µέθοδοι δίνουν διαφορετικά αποτελέσµατα αν και εφαρµόζονται στο ίδιο πρόβληµα και χρησιµοποιούν τα ίδια δεδοµένα. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας επιχειρήθηκε μια αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εφαρμοσθέντων πολυκριτηριακών μεθόδων (REGIME METHOD, 77

78 EVAMIX METHOD, WEIGHTED SUMMATION METHOD, ELECTRE METHOD), με σκοπό την εξαγωγή συμπερασμάτων όσον αφορά στην ευαισθησία τους. Παρατηρώντας α) τις γραφικές απεικονίσεις των αποτελεσμάτων των τεσσάρων μεθόδων είτε αποδοθούν βάρη στα κριτήρια είτε όχι, β) τα αποτελέσματα της ανάλυσης ευαισθησίας ως προς όλες τις κατευθύνσεις ανάπτυξης χωρίς ιεράρχηση των κριτηρίων, γ) τα αποτελέσματα της ανάλυσης ευαισθησίας ως προς όλες τις κατευθύνσεις ανάπτυξης με ιεράρχηση των κριτηρίων, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα. Οι μέθοδοι με τις λιγότερες διαφοροποιήσεις και πιο σταθερές στις μεταβολές των τιμών των κριτηρίων και των βαρών είναι οι EVAMIX METHOD και WEIGHTED SUMMATION METHOD, ενώ στο αντίποδα οι μέθοδοι με τις μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις και ασταθείς στις μεταβολές των κριτηρίων και των βαρών είναι οι REGIME METHOD και ELECTRE METHOD. Πιο συγκεκριμένα, στο κομμάτι της σύγκρισης και σχολιασμού των αποτελεσμάτων κατά την οποία παραστήθηκαν γραφικά τα αποτελέσματα κατάταξης των ζωνών διαχείρισης ανά κατεύθυνση και μέθοδο, παρατηρούνται έντονες διαφοροποιήσεις για την μέθοδο ELECTRE χωρίς και με ιεράρχηση των κριτηρίων ενώ μικρές διαφοροποιήσεις παρατηρούνται για την μέθοδο REGIME. Αντίστοιχα, κατά την ανάλυση ευαισθησίας, που πραγματοποιήθηκε και για τις κατευθύνσεις ανάπτυξης καθώς και για όλες τις μεθόδους ανάλυσης, με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων στις περιπτώσεις μη απόδοσης βαρών και με ποσοστό σφάλματος % στις τιμές των κριτηρίων και στα βάρη στις περιπτώσεις ιεράρχησης των κριτηρίων, παρατηρούνται επίσης έντονες διαφοροποιήσεις για την μέθοδο ELECTRE αλλά και την REGIME ενώ μικρές διαφοροποιήσεις παρατηρούνται για τις μεθόδους WEIGHTED SUMMATION METHOD και EVAMIX. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί, ότι σημαντικοί παράγοντες για την εφαρμογή της πολυκριτηριακής ανάλυσης αποτελούν η γνώση των µεθόδων ανάλυσης και σε ποιες περιπτώσεις αυτές ενδείκνυται να χρησιμοποιηθούν(κάτι που για τις μεθόδους που εφαρμόστηκαν στην παρούσα εργασία αναφερόμαστε παρακάτω) και η σωστή καταγραφή των δεδομένων του υπό εξέταση συστήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αναγκαιότητας σωστής καταγραφής των δεδομένων του υπό εξέταση συστήματος για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων της πολυκριτηριακής ανάλυσης, αποτελεί η σταθερότητα των αποτελεσμάτων της κατεύθυνσης του μαζικού τουρισμού κατά την εφαρμογή της ανάλυσης ευαισθησίας έναντι της κατεύθυνσης του ήπιου τουρισμού, κάτι που εκ των πραγμάτων ισχύει αφού οι παράγοντες στην περιοχή μελέτης ευνοούν την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού. 78

79 Τώρα, στις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν, η μέθοδος WEIGHTED SUMMATION είναι κατάλληλη για προβλήματα επιλογής μεταξύ διακριτών εναλλακτικών λύσεων. Η ευχρηστία της έγκειται στο σχετικά μικρό αριθμό εκτιμήσεων που χρειάζονται από τον αποφασίζοντα, ωστόσο δεν είναι κατάλληλη για προβλήματα που αφορούν μεγάλο αριθμό κριτηρίων, καθώς όσο αυξάνει ο αριθμός τους, τόσο μειώνεται η επίδραση ενός κριτηρίου στη συνολική εκτίμηση. Ακόμη, στα αδύναμα σημεία της μεθόδου προστίθεται η δυσκολία προσδιορισμού των εκτιμήσεων που είναι απαραίτητες για τον καθορισμό των κριτηρίων και των βαρών τους. Αντίστοιχα, η μέθοδος Κυρίαρχου Σήματος (Regime method) αποτελεί μια μη αριθμητική παραλλαγή της μεθόδου Ανάλυσης Συμφωνίας ώστε να μπορούν να συμπεριληφθούν στην επεξεργασία και μη αριθμητικά δεδομένα (ordinal data), ενώ στη Μέθοδο Ανάλυσης Συμφωνίας (ELECTRE) χρησιμοποιούνται ποσοτικά δεδομένα και απαιτείται να διευκρινίζονται οι τιμές κατώτατων ορίων συμφωνίας και ασυμφωνίας, ενώ με τη συγκεκριμένη μέθοδο δεν παρέχεται καμία πληροφορία για τις διαφορές μεταξύ των εναλλακτικών περιπτώσεων στην τελική ιεράρχηση. Τέλος, η μέθοδος Evamix έχει σχεδιαστεί για να χειρίζεται πίνακες επιπτώσεων αποτελούμενους από ποσοτικά και μη κριτήρια. Ανατρέχοντας στη βιβλιογραφία, συναντάμε αρκετές μελέτες με θέμα τη διαφοροποίηση των αποτελεσμάτων των πολυκριτηριακών μεθόδων ανάλυσης και την κατάλληλη επιλογή μεθόδου για την εξέταση ενός συστήματος (Newell and Shanks, ). Το θέμα της επιλογής της κατάλληλης µεθόδου Πολυκριτηριακής Ανάλυσης πηγάζει κατά κύριο λόγο από την πληθώρα των διαθέσιµων µεθόδων και κατά δεύτερο από την περιορισµένη γνώση σχετικά µε τα ειδικά χαρακτηριστικά των επί µέρους µεθόδων. Υπάρχουν πάνω από 5 µέθοδοι (Arcibugi and Nijkamp,989) και µια πρώτη κατάταξη τους µπορεί να επιχειρηθεί σύµφωνα µε το περιεχόµενο και το εύρος τους. Πιο συγκεκριµένα διαφοροποιούνται σύµφωνα µε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά τους: Το σύνολο των εναλλακτικών επιλογών: ιακρίνονται σε διακριτές (discrete) µε πεπερασµένο αριθµό εναλλακτικών επιλογών οι οποίες είναι a priori γνωστές (σειρά δράσεων, στρατηγικές, εναλλακτικά σχέδια ή ερευνητικά έργα) και σε µεθόδους συνεχούς υπολογισµού (continuous) µε µη µετρήσιµες εναλλακτικές επιλογές και κατά συνέπεια όχι πλήρως προκαθορισµένες. Το είδος της διαθέσιµης πληροφορίας: Η διαθέσιµη πληροφορία είναι δυνατό να βρίσκεται σε ποσοτικές µονάδες (cardinal information) ή να αφορά τακτικά δεδοµένα και ποιοτική πληροφορία (qualitative information), απαντάται όµως και η περίπτωση τα δεδοµένα να βρίσκονται σε µικτή µορφή, εν µέρει ποσοτικά και εν µέρει ποιοτικά. Τον αριθµό προσώπων που εµπλέκονται στη διαδικασία ανάλυσης: Όταν πρόκειται για ένα πρόσωπο, είναι συχνά ευκολότερο να προσδιορισθούν οι προτεραιότητες της πολιτικής, ενώ εάν ο προσδιορισµός γίνεται από πολλά πρόσωπα, τότε κατάλληλες διαδικασίες θα πρέπει να ακολουθηθούν. 79

80 Τον αριθµό των βηµάτων στη διαδικασία ανάλυσης: Ο υπολογισµός µε έναβήµα έχει ως αρχή ότι το πρόβληµα πρέπει να λυθεί, ενώ ο υπολογισµός µε πολλά βήµατα θεωρεί µια διαδικασία εκτίµησης των επιπτώσεων. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία κάθε πολυκριτηριακή µέθοδος ανάλυσης που εφαρµόζεται σε περιβαλλοντικά προβλήµατα:. Πρέπει να είναι αυστηρά καθορισµένη και να γίνεται εύκολα κατανοητή,. Πρέπει να ενσωµατώνει όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία.. Να λαµβάνει υπόψη όλες τις εναλλακτικές περιπτώσεις και όλα τα κριτήρια.. Να αντιµετωπίζει µε κάποιον τρόπο την αβεβαιότητα των δεδοµένων. 5. Να µην απαιτεί την απόσπαση µεγάλου µεγέθους πληροφορίας από τα πρόσωπα που εμπλέκονται στην διαδικασία. Για το ίδιο θέµα, οι J. Hokkanen and P. Salminen (997), αναφέρουν ότι η µέθοδος αξιολόγησης, που επιλέγεται, θα πρέπει να: δύναται να συµπεριλάβει στη διαδικασία όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία, είναι απλή και γρήγορη κατά τη χρήση, απαιτεί όσο το δυνατόν λιγότερες πληροφορίες από τους DMs, αντιµετωπίζει αξιόπιστα την αβεβαιότητα των δεδοµένων. Συμπερασματικά, γίνεται φανερό πως καλύτερες ή χειρότερες µέθοδοι ανάλυσης δεν υπάρχουν, απλά περισσότερο ή λιγότερο προσαρµόσιµες στο προς αξιολόγηση / μελέτη σύστημα. Η φύση της διαδικασίας της αξιολόγησης, το πλήθος των µεθόδων και η περιορισµένη γνώση σχετικά µε τα ειδικά χαρακτηριστικά των επί µέρους µεθόδων περιπλέκουν την επιλογή της καταλληλότερης. Συχνά τα προς επίλυση ζητήµατα επαναδιατυπώνονται, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά της εκάστοτε μεθόδου. Πρέπει να αναφερθεί ότι κάθε μέθοδος έχει δυνατά και αδύναμα στοιχεία, τα οποία την κάνουν καταλληλότερη για την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων απόφασης. Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί και πάλι ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων, επιβάλλεται να χρησιμοποιηθεί ένας κατάλληλος συνδυασμός μεθόδων εκτίμησης, παρά μια μόνο μέθοδος. Ο μεθοδολογικός πλουραλισμός άρει τα μειονεκτήματα κάθε μεθόδου. Εν κατακλείδι, η επιλογή της καταλληλότερης µεθόδου δεν είναι εύκολη. Ο χρήστης των συγκεκριμένων μεθόδων πρέπει να κατανοήσει το πρόβληµα, να ξεχωρίσει τις δυνατές εναλλακτικές επιλογές και τις συνέπειές τους, να αναγνωρίσει τις συγκρούσεις µεταξύ των κριτηρίων και να αντιμετωπίσει την ανακρίβεια των δεδοµένων. Για αυτό το λόγο προτείνονται μέθοδοι που: δύνανται να επεξεργαστούν ποιοτικά και ποσοτικά δεδοµένα, είναι απλές στη χρήση και ενσωµατώνουν υπολογισµούς κατανοητούς στον χρήστη, 8

81 παρέχουν δυνατότητα εκτεταµένης ανάλυσης ευαισθησίας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική Βιβλιογραφία Δημοπούλου Β., (). Αξιολόγηση της δυναμικής και των δυνατοτήτων ανάπτυξης της παράκτιας ζώνης του Κόλπου Καλλονής Λέσβου με τη χρήση μεθόδων ολοκληρωμένης διαχείρισης, Διατριβή Εξειδίκευσης, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών", Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Οκτώβριος. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 999. Προς μια ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή διαχείρισης των παράκτιων ζωνών: στρατηγική Γενικές αρχές και επιλογές πολιτικής, Σεμινάριο, Βρυξέλλες, Ιουνίου 999. Ευρωπαϊκή Επιτροπή,. Παράκτιες ζώνες: μια προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπηρεσία Επίσημων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Λουξεμβούργο. 6-7σελ. Ιωαννίδου Δ, (). Προτάσεις βιώσιμης ανάπτυξης για την παράκτια ζώνη του στενού της Μυτιλήνης, Διατριβή Εξειδίκευσης, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών", Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Αύγουστος. Κίτσιου Δήμητρα, (5). Εφαρμογές ΓΣΠ στο Θαλάσσιο Περιβάλλον (ο έτος), Σημειώσεις Τμήμα Επιστήμης της Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Κωνσταντόγλου Μ. (). Συστήματα Πληροφοριών για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Περιοχών. Διατριβή Εξειδίκευσης, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση", Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Σεπτέμβριος. 8

82 Μανδυλάς Χ., Καρδακάρη Ν., (998). Προστασία και ανάδειξη υγρότοπου Κόλπου Καλλονής Λέσβου. Ειδική περιβαλλοντική μελέτη(πρώτη Φάση). ΥΠΕΧΩΔΕ-Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Μανδυλάς Χ., Καρδακάρη Ν., (). Προστασία και ανάδειξη υγρότοπου Κόλπου Καλλονής Λέσβου. Ειδική περιβαλλοντική μελέτη(δεύτερη Φάση). ΥΠΕΧΩΔΕ-Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Μανιάτης Γιάννης,{ 996), Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, Θεσσαλονίκη. Νταιλιάνης Θ, (). Η Παράκτια ζώνη του Στρυμονικού Κόλπου και του Κόλπου της Ιερισσού: εκτίμηση της Οικολογικής Κατάστασης και εφαρμογή μεθόδων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης. Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών", Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Δεκέμβριος. Πολίτη Ε. (). Αξιολόγηση Παράκτιων Περιοχών με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, μεθόδων ττολυκριτηριακής ανάλυσης και σεναρίων: Η περίπτωση του Κόλπου Γέρας, Πτυχιακή Εργασία, Τμήμα Επιστήμης της Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη, Μάρτιος. Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία Arhonditsis G., Tsirtsis G., Karydis M., (), The effects of episodic rainfall events to the dynamics of coastal marine ecosystems: applications to a semi-enclosed gulf in the Meditteranean Sea, Journal of Marine Systems Bettinetti Α., Pypaert P., Sweerts J.P., Application of an Integrated Management Approach to the Restoration Project of the Lagoon of Venice, Journal of Environmental Management 7-7 Burrough P.A., (989). Fuzzy mathematical methods fro soil survey and evaluation. Jumal of soil science,. Carter, R.W.G., (988). 'Coastal Environments: An Introduction to Physical, Ecological and Cultural Systems of Coastlines', Academic Press, London. Carver, S. (99). Integrating multi-criteria evaluation with geographical infbnnation systems. Int. J. Geographical Information Systems, 5 (): -9 Cicin-Sain, B. and R.W. Knecht., (998). Integrated Coastal and Ocean ManagementConcepts and Practices. Island Press. 57pp. Despotakis, K. (99). Sustainable Development Planning Using GIS.Ph.D. Dissertation, Amsterdam 8

83 Douven W., Buurman J., Kiswara W. Spatial information for coastal zone management: the example of the Banten Bay seagrass ecosystem, Indonesia, Department of Environmental Resource, 6-7 (6):65-6 Dwayne E. Porter D.E., Edwards D, Scott G, Ben Jones, Scott W., Street Assessing the impacts of anthropogenic and physiographic influences on grass shrimp in localized saltmarsh estuaries, - (58) :89-6 Frihy Ε.Ο., Some proposals for coastal management of the Nile delta coast Coastal Research Institute Ocean & Coastal Management, ():-59 Goodchild, Parks, Steyaert, (99). Environmental Modeling with G.I.S, New York. Hokkanen J.and Salminen P. (997). Comparing multicriteria methods in the context of environmental problems,european Journal of Operational Research, : Janssen R., (99). Multiobjective decision support for environmental management. Amsterdam: Kluwer, p. Janssen R., Herwinjen M., Beinat E. (). DEFINITE getting started manual. Institute for Enviromntal Studies. Jolicoeur S., O Carroll S., (7). Sandy barriers, climate change and long-term planning of strategic coastal infrastructures, Îles-de-la-Madeleine, Gulf of St. Lawrence (Québec, Canada, Université de Moncton, (8): Karageorgi, C, T. (). Application of multi-criteria analysis in coastal management. The case study of the gulf of Kalloni, Lesvos, Greece, University of Edinburgh. Kitsiou D., Coccossis H., Karydis M. (). Multi-dimensional evaluation and ranking of coastal areas using GIS and multiple criteria choise methods, The Science of the Total Environmet 8: -7 Martin D., Bertasi F., Colangelo M., Mindert de Vries, Frost M., Hawkins S., Macpherson E.,Moschella P, M. Paola Satta, Thompson R., Ceccherelli V., (5). Ecological impact of coastal defence structures on sediment and mobile fauna: Evaluating and forecasting consequences of unavoidable modifications of native habitats. Coastal Engineering 5: 7-5. Morales M., Marti P., Llopis A., Campos L., Sagrado S., 999. An environmental study by factor analysis of surface seawaters in the Gulf of Valencia (Western Mediterranean), Analytica Chimica Acta 9: 9-7. Moriki, A., Coccossis, H. and Karydis, M. (995). Multicriteria Evaluation in Coastal Management, Journal of Coastal Research, :

84 Newell Β. and Shanks D. (). Take the Best or Look at the Rest? Factors Influencing One-Reason Decision Making, Department of Psychology, University College London, London, United Kingdom, 9: 5-65 Nijkamp P. (988). Culture and region: a multidimensional evaluation of monuments, Environmet and Planning B: Plannining and Design, 5: 5- Nijkamp P., Rietveld P.and Voogd J, (99) Multicriteria Evaluation in Physical Planning, North Holland, Amsterdam 65 pp. Rowe, M.D., Pierce, B.C., (98). Sensitivity of the weighted summation decision method to incorrect application. Socio-Economic Planning Science 6 (), Sardá C. R. and Mora J. A methodological approach to be used in integrated coastal zone management processes: the case of the Catalan Coast (Catalonia, Spain,) Centre d'estudis Avanc, (6):7-9 Tomilieri N., Sale P., Nemeth R., Gestring K., (998). Replenishment of populations of Caribbean reef fishes: are spatial patterns of recruitment consistent through time, Journal of Experimental Marine Biology and Ecology vol., Issue UNEP/MAP (99). Coastal and marine areas with special reference to the Mediterranean basin, Priority Actions Programme, Regional Activity Center, Split 99 Voogd Η. (98), Multicriteria Evaluation for Urban and Regional Planning, Pion, London Ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο Ketchum.,

85 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Πίνακας. Εξέλιξη πληθυσμού (97-) σε επίπεδο χώρας, Περ. Β, Αιγαίου, Νομού Λέσβου και περιοχής μελέτης Πίνακας. Έκταση, πληθυσμός () και πληθυσμιακή πυκνότητα ανά Δημοτικό Διαμέρισμα και ανά ζώνη διαχείρισης Πίνακας. Ηλικιακή Λέσβου(95-) Διάρθρωση του πληθυσμού της χώρας και του Νομού Πίνακας. Πραγματικός πληθυσμός και μεταβολή πληθυσμού (97,98,99,) κατά ζώνη διαχείρισης και οικισμό Πίνακας 5. Ηλικιακή Διάρθρωση σε επίπεδο χώρας, Νομού Λέσβου και Δήμων της περιοχής μελέτης () Πίνακας 6. Ηλικιακή διάρθρωση ανά Δήμο () Πίνακας 7. Καταγραφή χρήσεων γης Νήσου Λέσβου και περιοχής μελέτης (ΕΣΥΕ 99) Πίνακας 8. Οικονομικά ενεργός πληθυσμός, απασχολούμενοι και άνεργοι (99) Πίνακας 9. Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός δραστηριότητας (99) κατά ομάδες κλάδων οικονομικής Πίνακας. Κατανομή χρήσεων γης ανά ζώνη διαχείρισης και Δημ. Διαμέρισμα (ΕΣΥΕ, απογραφές 97, 98, 99) Πίνακας. Κατανομή χρήσεων γης ανά ζώνη διαχείρισης και Δημ. Διαμέρισμα σύμφωνα με τους τύπους κάλυψης γης Corine.6 Πίνακας. Συνολικές και αρδευόμενες εκτάσεις εκμεταλλεύσεων κατά είδος καλλιέργειας σε στρέμματα (99) Πίνακας. Επιχειρήσεις του δευτερογενούς\τριτογενούς τομέα Πίνακας. Παραγωγή γάλακτος (996) Πίνακας 5. Κατανομή ζωικού κεφαλαίου κατά κατηγορία (99/996) Πίνακας 6. Στοιχεία αρδευτικών δικτύων Πίνακας 7. Εγκεκριμένα ελαιοτριβεία που λειτούργησαν το έτος και παραγωγή ελαιόλαδου Πίνακας 8. Στοιχεία τυροκομείων (999-) 85

86 Πίνακας 9. Βιοτεχνίες τροφίμων και ποτών Πίνακας. Ξενοδοχειακές μονάδες και δυναμικότητα αυτών Πίνακας. Ενοικιαζόμενα δωμάτια, καταγεγραμμένα από τη Διεύθυνση Τουρισμού Π.Β. Αιγαίου Πίνακας. Αγροτουριστικά καταλύματα, καταγεγραμμένα από τη Διεύθυνση Τουρισμού Πίνακας. Υπεραστικές συγκοινωνίες και δρομολόγια () Πίνακας. Χώροι Διάθεσης Απορριμάτων (ΧΔΑ) Πίνακας 5. Λεκάνες απορροής κόλπου Καλλονής Λέσβου Πίνακας 6. Λιμένες και αλιευτικά καταφύγια Κόλπου Καλλονής Πίνακας 7. Στοιχεία Λιμένος Σκάλας Πολυχνίτου Πίνακας 8. Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και μαθητικό δυναμικό αυτών για το σχολικό έτος - Πίνακας 9. Μαθητικό δυναμικό και διδακτικό προσωπικό Νηπιαγωγείων για το σχολικό έτος - Πίνακας. Μαθητικό δυναμικό και διδακτικό προσωπικό Δημοτικών Σχολείων για το σχολικό έτος - Πίνακας. Μέση ετήσια συγκέντρωση (Ιούνιος -Μάιος ) Chla-a NO- και PO- σε σταθμούς δειγματοληψίας και μέση τιμή συγκεντρώσεων ανά ζώνη διαχείρισης Πίνακας. Κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι Πίνακας. Κηρυγμένα ή προς κήρυξη αρχαιολογικά\διατηρητέα μνημεία περιοχής μελέτης Πίνακας. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο ιστορικά μνημεία, χαρακτήρας οικισμών & ποιότητα ακτών Πίνακας 5. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο ποιότητας θαλασσίου περιβάλλοντος & όχληση Πίνακας 6. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο ποιότητας θαλασσίου περιβάλλοντος & στερεά απόβλητα Πίνακας 7. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο χρήση θερμών πηγών & οικοσυστημάτων Πίνακας 8. Απόδοση βαρών στα κριτήρια αξιολόγησης Πίνακας 9. Κλίμακες ποιότητας ακτών, ποιότητας θαλασσίου περιβάλλοντος και ποιότητα θαλασσίου περιβάλλοντος & όχλησης Πίνακας. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς τι κριτήριο ποιότητα ακτών 86

87 Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού 87

88 Πίνακας. Εξέλιξη πληθυσμού (97-) σε επίπεδο χώρας, Περ. Β, Αιγαίου, Νομού Λέσβου και περιοχής μελέτης ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Β.ΑΙΓΑΙΟΥ Ν.ΛΕΣΒΟΥ % ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ,7,7 95, , ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8-9 5,,7 9-,6 -, ,8-7, ,87 -,99, -,65 -,87 -,7 -,9-8, 7, -7,96 (Πηγή: ΕΣΥΕ, απογραφές 97\98\99\) Πίνακας. Έκταση, πληθυσμός () και πληθυσμιακή πυκνότητα ανά Δημοτικό Διαμέρισμα και ανά ζώνη διαχείρισης ΔΗΜ. ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ Ζ(ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ) ΕΚΤΑΣΗ(ΚΜ) ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Πεδινό ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ(ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ),975, ,6,6,7 65, 869,956 96,.88 9, 9,,7,, 8, 55, 78,8 85,7 8,6, 5,8 7,,5,65, , Ημιορεινό Πεδινό Πεδινό Ζ ΚΑΛΛΟΝΗ Πεδινό Πεδινό Πεδινό Πεδινό ΑΡΙΣΒΗ ΚΕΡΑΜΙ ΔΑΦΙΑ Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ Ορεινό Ημιορεινό ΑΓΡΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΙ\ΚΜ 6,7 6, 8,,,5 5, 6,6,6,5, 96, 5,9 6, 7,5 Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΠΛΥΘΥΣΜΟΣ (Πηγή:ΕΣΥΕ, απογραφή ) Πίνακας. Ηλικιακή Διάρθρωση του πληθυσμού της χώρας και του Νομού Λέσβου(95-) ΝΟΜΟΣ ΧΩΡΑ ΝΟΜΟΣ ΧΩΡΑ ΝΟΜΟΣ ΧΩΡΑ ΝΟΜΟΣ ΧΩΡΑ 99 ΝΟΜΟΣ 98 ΧΩΡΑ 97 ΝΟΜΟΣ ΧΩΡΑ 95 ΗΛΙΚΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ 8,59 7,8 6,87 7,6 6,6, 9,9 9,68 6,7,7, 8,,57 8,7 5,, 5,6,5,9,8,7,8 6,7 7,,7,66,9,7,, 5,7,8 8,,58,7, 7, 8,9,6, 9,9 7,5 5,7 7,75 9,7,,9, (Πηγή: ΕΣΥΕ, απογραφές 95\56\ 97\98\99\) 88

89 Πίνακας. Πραγματικός πληθυσμός και μεταβολή (97,98,99,) κατά ζώνη διαχείρισης και οικισμό Ζ Πολυχνίτος Σκάλα Πολυχνίτου Νυφίδα Ζ Βασιλικά Αχλαδερή Αγ.Παύλος Λισβόρι Θερμοπηγές Σκαμνιούδι Λειβάδια Ζ Αγ.Παρασκευή Καντρί Μέσα Ζ Καλλονή Πετσοφάς Μονή Παναγίας Μυρς. Λειμώνος Κεράμι Σκάλα Καλλονής Αρίσβη Δάφια Ιερα Μονή Λειμώνος Ζ5 Παράκοιλα Άγρα Αποθήκα ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ πληθυσμού % ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ,7-7, -5,98-9,5-9,99-8,,9 85,8, , -7,58-5,, -8, ,55-5, -9,6 7,8 6,58 -, , -,5 67,,59 -,78 -,7 7, 67,9-8,9 8, -,8 -, -,85-65,79 -,85 -,9 6, -,9 -,56 68,, 9,85,8 6, -5, -6,75-6,75,85 -,5-5,77-5,99-5, 7,6,8 66,5, -,9 6, -5,8-7,69 68,, 8, 7,98 -,69, ,5,8, 6,8 7,9,85,75 5, ,98, -,89 8,5 -,6 -,5,65,95 -,9-8,8 -,7-6, ,9-5,6 -,69 5, -,78,8 -,85 -, -6,77 -,6 -, -, -7,6-6, -9,6 95, (Πηγή: ΕΣΥΕ, απογραφές 97\98\99\) Πίνακας 5. Ηλικιακή Διάρθρωση σε επίπεδο χώρας, Νομού Λέσβου και Δήμων της περιοχής μελέτης () ΟΜΑΔΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ (% επί του συνολικού πληθυσμού) ΧΩΡΑ 9,9 7,5 5,7 7,75 Ν. ΛΕΣΒΟΥ 9,7,,9, ΔΗΜΟΙ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 9,9,, 6,8 (Πηγή:ΕΣΥΕ, απογραφή ) 89

90 Αριθμός ατόμων %Σύνολο\ Αριθμός ατόμων %Δήμος Πολυχνίτου\ Αριθμός ατόμων %Δήμος Καλλονής\ ΗΛΙΚΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ Αριθμός ατόμων Δήμος % Αγ.Παρασκευης\ Πίνακας 6. Ηλικιακή διάρθρωση ανά Δήμο () 8, 85, 99 7,5 9,5 69 5, 5 8, ,75 8,8, ,7 88,6 697, ,9 68, 58, 6,8 (Πηγή:ΕΣΥΕ, απογραφή ) % ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ.6, 8 % ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΝΕΡΑ ΔΑΣΗ 6,9 67, 8, 7,% 8,% 8,9 % 88, ΚΜ 7, 5 7,8,7,7 % %,% 6,8% 9,8%,8 % ΑΛΛΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΜ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ Ή ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΙ\ΙΔΙΩΤΙΚΩ Ν ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΩΝΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 7. Καταγραφή χρήσεων γης Νήσου Λέσβου και περιοχής μελέτης (ΕΣΥΕ 99) 8,, %, 9 5,,9 %,5% 6,,6% (Πηγή:ΕΣΥΕ, απογραφή ) 9

91 9

92 Πίνακας 8. Οικονομικά ενεργός πληθυσμός, απασχολούμενοι και άνεργοι (99) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΙ ΣΥΝΟΛΟ <5 ΕΤΩΝ ΑΤΟΜΑ ΑΤΟΜΑ Ζ Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ Ζ ΚΑΛΛΟΝΗ ΑΡΙΣΒΗ ΚΕΡΑΜΙ ΔΑΦΙΑ Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΓΡΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΑΤΟΜΑ % ,75 56,5 58,85 5,,5, 5,8,6 6, 6, 5,5,57 68,89 7,8 9 ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΑΤΟΜΑ % ,6,7 8,85,7 7,8 6,6,88 9,79,57 9,66 5,,8,7 8,6 ΑΝΕΡΓΟΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΑΤΟΜΑ % ,9 7,8 7,88 7,7 8,99 9,87 66,7 5,5 9,6,8,77,69,8,9 ΔΕΝ ΔΗΛΩΣΑΝ ΑΤΟΜΑ % ΑΤΟΜΑ % 6,57,86,,7 6,6 7,6 8,6 6,5 7, 5, 6,6,9, 6,

93 Πίνακας 9. Οικονομικώς ενεργός πληθυσμός κατά ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας (99) ,9 5,5 56,6 5,6 8,8 7,9, 5,56,,7 8,,9 66, % 6,88,5,85,,6,6,8,,5,,,, %,5,, 5, 6,6 5, 6,,9,5 6,7 5,9 6,5, %,7,5,85,,5,6,9,,,7,7,, % 7,88 6,,66 9,5 5,68 8,7 8,9,8 7,, 8,,76, % 7,88,6,97,56,8, 5,8,65,85,88,,9, 5 8 % % ΔΕ ΔΗΛΩΣΑΝ ΚΛΑΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΑΣ ΝΕΟΙ ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣΑΠΟΘΗΚΕΥΣΕΙΣ %ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ &ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ,ΕΜΠΟΡΙΟ, % 99,5 8,8,66,8 77, 9,79 7,7 8 5, 8 6,9 58,86 6 9,67 68, 8 6,5 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ % ΝΕΡΟΥΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣΠΑΡΟΧΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΘΗΡΑ & ΑΛΙΕΙΑΔΑΣΟΚΟΜΙΑ,ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ,ΓΕΩΡΓΙΑ, % Ζ Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ Ζ ΚΑΛΛΟΝΗ ΑΡΙΣΒΗ ΚΕΡΑΜΙ ΔΑΦΙΑ Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΓΡΑ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΛΑΤΟΜΕΙΑΟΡΥΧΕΙΑ & ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ % % (Πηγή:ΕΣΥΕ, απογραφή 99) 9

94 9

95 Πίνακας. Κατανομή χρήσεων γης ανά ζώνη διαχείρισης και Δημ. Διαμέρισμα (ΕΣΥΕ, απογραφές 97, 98, 99) ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΝΕΡΑ ΔΑΣΗ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΤΑΣΕΩΝ (km) Ζ ΑΡΙΣΒΗ 6,, 98 6,7 6, 8,,, 5 5,,6 ΔΑΦΙΑ ΚΑΛΛΟΝΗ ΚΕΡΑΜΙ Ζ5 ΑΓΡΑ ΠΑΡΑΚΟΙΛ Α ΣΥΝΟΛΟ, 7,, 96, 6, 6,,5 6,6,5 96, 6, 5,9 7, 7, 6 Ζ Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ % 97 6, 6, 8,,, ΚΑΛΛΙΕΡΓ\ΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ 99 6,7 6,, 5 5, 96, 97 8,5,,9 8,,7 98 8,,,9 8,, 99 6,,9 9,8,8,,8,8,7,,,,5,6,5,,5 5,5,5, 7,,5 7, 8, ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΙ 98,, 99,,,, 6, 5,5 8,7,8,7,5,7,,, 8,,,,, 8,,, 8,9 5,5 5, ΑΛΛΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ Κ.Α. 97,,, ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ 98 7,7 7, 5,,,8 99 9, 7,,7 97 8, 7, 5,,,6 7,8 5, 8,6,8 7,,5,8 55,,,,9,8, 5,9, 9,6 8, 9,, 9,7,,8 5,9 97, 8,8 8,8, 6,5 98, 8,8 8,8, 5,7 99,,,9,,,,,9,,, 9,7,,9, 9,9, 9,6, 7,5 97,,,,, 98,,,,, 99,,,8,,,,8,,,,6,,,,9,,6,, 9,8 5, 5,, 5,7 9,9 97,,7,,6,7 98,,7,,6,6 99,, 5,5,,,,,,6,6,7,5,,,6,5,7,5, 5,7,6,5,,,6 97,,,,, 98,,,,, 99,,,,,,,,,,,,,,,,,, 9,8 5,9 7,,6,6,8,6,7 (Πηγή: ΕΣΥΕ, απογραφές 97, 98, 99) 95,,

96 Πίνακας. Κατανομή χρήσεων γης ανά ζώνη διαχείρισης και Δημ. Διαμέρισμα σύμφωνα με τους τύπους κάλυψης γης Corine ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ (ΤΥΠΟΙ ΚΑΛΥΨΗΣ ΓΗΣ Corine) ΑΣΥΝΕΧΕΙΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ-ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΜΗ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΜΙΚΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΓΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΚΥΡΙΩΣ ΧΡΗΣΗΣ, ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΦΥΤΙΚΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΓΡΟΤΙΚΗΔΑΣΟΚΟΜΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΔΑΣΗ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΟΙ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΣΚΛΗΡΟΦΥΛΛΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΒΡΑΧΩΔΕΙΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΜΙΚΤΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΔΑΣΩΝΘΑΜΝΩΝ ΑΛΜΥΡΑ ΕΛΗ ΑΛΥΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ. Z ΚΩΔ ΠΟΛ. ΑΡ. ΠΟΛ. Z ΕΚΤΑΣΗ (m) ΑΡ. ΠΟΛ. Z ΕΚΤΑΣΗ (m) ΑΡ. ΠΟΛ. ΕΚΤΑΣΗ (m) ΑΡ. ΠΟΛ. ΕΚΤΑΣΗ (m) ΑΡ. ΠΟΛ. ΕΚΤΑΣΗ (m) (Πηγή: Δημοπούλου, ) 96

97 Πίνακας. Συνολικές και αρδευόμενες εκτάσεις εκμεταλλεύσεων κατά είδος καλλιέργειας σε στρέμματα (99) ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ Ζ(ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ) ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ Ζ(ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ) ΚΑΛΛΟΝΗ ΑΡΙΣΒΗ ΚΕΡΑΜΙ ΔΑΦΙΑ Ζ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΓΡΑ Ζ5 ΠΕΡΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΤΑΣΕΩΝ (ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ) 6.7 ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓ\ΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ 5.8 ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ 666 ΕΤΗΣΙΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΝΔΡΩΔΕΙΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΙΑΣΤΑΦΙΔΑΜΠΕΛΑ ΛΟΙΠΕΣ ΕΚΤΑΣΕΣ (Πηγή:ΕΣΥΕ, 99) 97

98 Πίνακας. Επιχειρήσεις του δευτερογενούς\τριτογενούς τομέα ΕΙΔΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΠΡΑΤΗΡΙΑ ΥΓΡ. ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑΚΕΝΤΡΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΠΙΠΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΛΑΤΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΒΙΟΤΕΧΝΙΕΣ\ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΣΙΔΗΡΟΥΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ-ΑΝΟΞΕΙΔΩΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ 5 5 (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Πίνακας. Παραγωγή γάλακτος (996) Ζ(ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ) Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ(ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ) Ζ ΑΡΙΣΒΗ ΔΑΦΙΑ ΚΑΛΛΟΝΗ ΚΕΡΑΜΙ Ζ5 ΑΓΡΑ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 996 (kg) ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΚΑΤΣΙΚΙΣΙΟ ΣΥΝΟΛΟ (Πηγή: ΕΣΥΕ, ΔΕΛΤΙΑ Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας 996) 98

99 Πίνακας 5. Κατανομή ζωικού κεφαλαίου κατά κατηγορία (99/996) ΒΟΟΕΙΔΗ Ζ(ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ) ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ Ζ(ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ) ΚΑΛΛΟΝΗ ΑΡΙΣΒΗ ΚΕΡΑΜΙ ΔΑΦΙΑ Ζ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΓΡΑ Ζ5 ΠΕΡΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΡΟΒΑΤΟΕΙΔΗ ΑΙΓΟΕΙΔΗ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΧΟΙΡΟΕΙΔΗ ΚΟΥΝΕΛΙΑ ΚΥΨΕΛΕΣ ΜΕΛΙΣΣΩΝ (Πηγή: ΕΣΥΕ, Δελτία Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικκής Έρευνας 99 & 996) 99

100 Πίνακας 6. Στοιχεία αρδευτικών δικτύων ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΔΡΟΛΗΨΙΑ ΔΥΝΑΜΕΙ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΗ ΕΚΤΑΣΗ Ζ «ΓΛΑΡΟΥ» ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ (ΙΓΜΕ ΚΑΙ ΥΕΒ) ΜΑΧ ΣΤΡ Κατασκευάστηκε πρόσφατα δεν λειτουργεί επαρκώς Ζ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ 8 ΣΤΡ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΜΑΚΡΗΣ 5 ΣΤΡ ΑΧΛΑΔΕΡΗΣ ΥΠΕΡΧΕΙΛΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ ΜΑΚΡΗΣ ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΡ Κατασκευάστηκε πρόσφατα:δίκτυο κλειστών αγωγών Το μεγαλύτερο μέρος κατασκευασμένο την δεκαετία του 6:τσιμεντοαυλάκεςδίκτυο αρδευτικών διωρύγων Ένα μικρό μέρος κατασκευάστηκε πρόσφατα: δίκτυα κλειστών αγωγών κατασκευασμένο την δεκαετία του 6: τσιμεντοαυλάκες-δίκτυο αρδευτικών διωρύγων ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΕΡΑΜΙΟΥ 5 ΣΤΡ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΜΙΚΡΗ ΚΥΡΙΩΣ ΑΠΟ ΠΗΓΗ ΣΤΑ ΑΝΑΝΤΗ ΟΡΕΙΝΑΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤ ΩΣ ΑΠΟ ΓΕΩΤΡΗΣΗ 7 ΣΤΡ Ζ ΚΕΡΑΜΙΟΥ ΚΑΛΛΟΝΗΣ «ΜΕΤΟΧΙ» ΔΑΦΙΩΝ Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ ΣΤΑΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κατασκευάστηκε πρόσφατα: δίκτυο κλειστών αγωγών Προτεινόμενοπρομελέτη Παλαιό: τσιμενταύλακες και χωμάτινοι αύλακες (Πηγή: Δημοπούλου, )

101 Ζ ΚΟΝΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Ε.Π.Σ. ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΒΕΡΒΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ζ Α.Σ. ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΚΑΝΤΑΡΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ Ε.Π.Σ. ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ Ζ Ε.Π.Σ. ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Ζ Ε.Π.Σ. ΚΑΛΛΟΝΗΣ Ε.Π.Σ. ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ε.Π.Σ ΣΤΥΨΗΣ Ε.Γ.Σ. ΑΝΕΜΩΤΑΣ Ε.Π.Σ ΝΑΠΗΣ ΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΕΩΣΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣΗΜ\ΝΙΑ (kg)ελαιολαδουπαραγωγη TYΠΟΣ (tn\8ωρο)δυναμικοτητα ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Πίνακας 7. Εγκεκριμένα ελαιοτριβεία που λειτούργησαν το έτος και παραγωγή ελαιόλαδου ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ, // ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ 9, // ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ /5/ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΒΑΣΙΛΙΚΑ 6 Φ Φ // // ΛΙΣΒΟΡΙ ΚΛ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8, ΚΑΛΛΟΝΗ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΣΤΥΨΗ ΑΝΕΜΩΤΑ ΝΑΠΗ Φ // // Φ Φ // 9//, Φ Φ Φ // // 8// (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας 8. Στοιχεία τυροκομείων (999-) ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΑΛΑ(tn) ΠΡΟΒΕΙΟ Ζ ΖΟΥΡΟΣ Χ. & ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ Π. Ζ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΣΗΜΑΝΤΗΡΗ ΑΙΟΛΙΚΗ ΓΗ ΠΑΝΑΓΙΤΗΣ ΑΝΤΩΝΕΛΛΗΣ Ζ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΟΣ & ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΟΣ ΣΥΝ/ΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Ζ5 ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ 5,8 ΤΥΡΙΑ(tn) ΓΙΔΙΝΟ - ΦΕΤΑ ΛΑΔΟΤΥΡΙ ΚΑΣΕΡΙ ΓΡΑΒΙΕΡΑ 7,, ΑΧΛΑΔΕΡΗ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ., 5,

102 ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝ/ΜΟΣ ΑΓΡΑΣ ΑΓΡΑ (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Πίνακας 9. Βιοτεχνίες τροφίμων και ποτών ΕΙΔΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Ζ ΤΥΠΟΠΟΙΗΤΗΡΙΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Ζ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ Ζ ΣΦΑΓΕΙΟ ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΡΕΑΤΩΝ Ζ5 ΣΥΣΚΕΥΑΣΤΗΡΙΟ ΟΣΤΡΑΚΩΝ ΟΝΟΜΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΣΗΜΑΝΤΗΡΗ ΑΧΛΑΔΕΡΗ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΦΑΓΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΑΛΛΟΝΗ ΚΑΛΛΟΝΗ LESVOS Co, ΑΦΟΙ ΛΕΜΑΝΗ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Πίνακας. Ξενοδοχειακές μονάδες και δυναμικότητα αυτών ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ Ζ(ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ) ΝΥΦΙΔΑ BEACH Ζ(ΚΑΛΛΟΝΗΣ) ΑΝΝΑ ΑΡΙΣΒΗ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΛΛΟΝΗ ΚΑΛΛΟΝΗ ΜΑΛΕΜΙ ΠΑΣΙΦΑΗ ΠΑΣΙΦΑΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΠΕΛΛΑ Ζ5(ΑΓΡΑΣ-ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ) ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΩΜΑΤΙΑ ΚΛΙΝΕΣ ΝΥΦΙΔΑ Β ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Γ Γ Β Γ Β Β Β Γ Γ ΑΠΟΘΗΚΑ ΣΥΝΟΛΟ Γ (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας. Ενοικιαζόμενα δωμάτια, καταγεγραμμένα από τη Διεύθυνση Τουρισμού Π.Β. Αιγαίου ΠΕΡΙΟΧΗ Ζ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ ΣΚΑΛΑ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΝΥΦΙΔΑ Ζ Ζ ΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣΚΕΡΑΜΙ Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΠΟΘΗΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΔΩΜΑΤΙΑ ΚΛΙΝΕΣ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΚΛΙΝΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΛΙΝΩΝ (Πηγή: Δημοπούλου, )

103 Πίνακας. Αγροτουριστικά κατάλύματα, καταγεγραμμένα από τη Διεύθυνση Τουρισμού Π.Β. Αιγαίου ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ζ(ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ) Ζ(ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ-ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ) Ζ(ΚΑΛΛΟΝΗΣ) Ζ5(ΑΓΡΑΣ-ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ) ΣΥΝΟΛΟ (ΚΑΛΛΟΝΗ:, ΚΕΡΑΜΙ:) (ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ) ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 5 ΔΩΜΑΤΙΑ 7 ΚΛΙΝΕΣ 6 (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας. Υπεραστικές συγκοινωνίες και δρομολόγια () ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗ-ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ-ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ-ΚΑΛΛΟΝΗ ΚΑΛΛΟΝΗ-ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ-ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ-ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ-ΚΑΛΛΟΝΗ-ΕΡΕΣΟΣ ΕΡΕΣΟΣ-ΚΑΛΛΟΝΗ-ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ-ΚΑΛΛΟΝΗ-ΣΙΓΡΙ ΣΙΓΡΙ-ΚΑΛΛΟΝΗ-ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ-ΚΑΛΛΟΝΗ-ΠΕΤΡΑΜΟΛΥΒΟΣ ΜΟΛΥΒΟΣ-ΠΕΤΡΑ-ΚΑΛΛΟΝΗΜΥΤΙΛΗΝΗ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣΑΒΒΑΤΟ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ εβδομαδιαία (Πηγή: Δημοπούλου, )

104 Πίνακας. Χώροι Διάθεσης Απορριμάτων (ΧΔΑ) ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΓΡΑ ΑΡΙΣΒΗ ΔΑΦΙΑ ΚΑΛΛΟΝΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΡΑΧΗ (ΕΝΤΟΣ Ζ) ΠΡΟΣ ΚΟΝΤΙΣΙΑ (ΕΝΤΟΣ Ζ5) ΕΚΤΟΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΕΤΟΣ ΕΝΑΡΞΗΣ\ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΤΗ 98 ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΩΡΙΣ Ε.Π.Ο* ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΧΩΡΙΣ Ε.Π.Ο* ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΕΡΓΟΣ-ΜΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΟΣ-ΜΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΣ ΠΕΤΣΟΦΑΣ (ΕΝΤΟΣ Ζ) 995 ΧΩΡΙΣ Ε.Π.Ο* ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΕΡΓΟΣ-ΜΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΣ ΟΞΥΣ (ΕΝΤΟΣ Ζ) ΕΚΤΟΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ 98 ΧΩΡΙΣ Ε.Π.Ο* ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΕΡΓΟΣ-ΜΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΣ ΚΕΡΑΜΙ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ (Πηγή: Μανδυλάς 998)

105 ΕΚΒΟΛΗΣΘΕΣΗ (μήνες)ροησδιατηρηση (km)embado (m)υψομετρομαχ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΖΩΝΗ Πίνακας 5. Λεκάνες απορροής κόλπου Καλλονής Λέσβου ΤΣΙΚΝΙΑ Π. Ζ ΚΑΛΛΟΝΗ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ Π. Ζ ΕΝΝΙΑ ΚΑΜΑΡΩΝ Χ. Ζ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΕΡΑΜΙ ΠΟΤΑΜΙΑ Π. Ζ ΚΕΡΑΜΙ ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ Χ. Ζ ΜΕΣΑ ΒΟΥΒΑΡΗ Π. Ζ ΒΟΥΒΑΡΗ.89 ΜΑΚΑΡΑ Π. Ζ5 ΜΑΚΑΡΑ ΑΓΡΑΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗ Π. Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΛΥΚΩΝ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Ζ ΚΑΡΔΑΜΑ Ρ. Ζ5 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΘΗΚΑ ΑΛΜΥΡΟΠΟΤΑΜΟΥ Χ. Ζ ΛΙΣΒΟΡΙ.8 6 ΜΑΚΡΗ Χ. ΚΟΥΚΟΥΜΟΥ Ζ Ζ5 ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΚΟΥΚΟΥΜΑ ΚΟΥΤΑ Χ. Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΑΓΚΑΔΑΣ Ρ. Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΑΧΛΑΔΕΡΗΣ Χ. Ζ ΑΧΛΑΔΕΡΗ ΛΑΓΚΑΔΕΣ Ρ. Ζ ΚΑΛΑΜΙΟΥ Ρ. Ζ ΝΥΦΙΔΑ-ΣΚΑΛΑ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΜΕΣΑ ΣΕΙΡΕΣ Ρ. Ζ ΛΙΣΒΟΡΙ Στη θαλάσσια Περιοχή δυτικά και πλησίον των Αλυκών Σε επιμήκες έλος Σε έλος Χοανοειδούς μορφής Σχηματίζει Αβαθές έλος Στην περιοχή Βίγλα Σχηματίζει τον υγρότοπο Μέσων μαζι με άλλα ρέματα Στη θάλασσα μαζί με ένα ρέμα, δημιουργώντας μικρή λιμνοθάλασσα Στη θάλασσα σχηματίζοντας μικρό εποχιακό έλος Σχηματίζει επιμήκη διακοπτόμενα έλη Σχηματίζει μικρό διάμηκες έλος Εκβάλει στη θάλασσα, 65μ ανατολικά των αλυκών Πόλυχνίτου Εκβάλει στη θάλασσα Σχηματίζει μικρό διαμήκες έλος, μαζί με τον ποταμό Κάρδαμα Εκβάλει στη θάλασσα, km δυτικά του οικισμού Αγ.Παύλου Εκβάλει Μ δυτικά από την κολυμβητική ακτή Σκάλας Παρακοίλων. Παρακείμενο ρέμα τροφοδοτεί το Έλος Παρακοίλων Σχηματίζει μικρό κρυφό έλος με υπόγλυκα νερα Στον υγρότοπο Μέσων Εκβάλει στην περιοχή Σκαμνιούδι

106 ΜΠΟΥΓΑΤΙΟΥ ΑΛΥΚΩΝ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΛΙΤΡΩΝ Ζ Ζ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ Ζ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ (Πηγή:Μανδυλάς 998) Πίνακας 6. Λιμένες και αλιευτικά καταφύγια Κόλπου Καλλονής ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΛΙΜΕΝΑ Ζ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΡΗΣΕΙΣ ΣΚΑΛΑΣ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΝΥΦΙΔΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣΑ\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΚΒΑΘΥΝΣΗ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ ΜΙΚΡΟ-ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΜΙΚΡΟ ΑΡΙΘΜΟ ΣΚΑΦΩΝ ΣΚΑΜΝΙΟΥΔΙ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ ΕΙΝΑΙ ΡΗΧΟ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΛΌΓΩ ΥΠΑΡΞΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΣΚΑΛΑΣ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ Λ.Τ. ΛΕΣΒΟΥ Ζ Ζ ΣΚΑΛΑΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Ζ5 ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ ΑΠΟΘΗΚΑΣ (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας 7. Στοιχεία Λιμένος Σκάλας Πολυχνίτου. ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΑΡΧΗ. ΤΥΠΟΣ ΛΙΜΕΝΑ (ΧΡΗΣΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ, ΑΚΤΟΠΛΟΪΑΣ, Α\Κ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΤΟΥΡ\ΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ, ΜΑΡΙΝΑ, ΜΙΚΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ). ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (ΡΕΥΜΑ, ΝΕΡΟ, ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ, ΛΥΜΑΤΑ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΠΙΣΚΕΥΩΝ). ΣΥΝΔΕΣΗ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΙΜΑΝΙΑ 5. ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΛΙΜΕΝΑ (ΑΡΙΘΜΟΣ ΡΑΜΠΩΝ, ΘΕΣΕΩΝ ΠΡΟΣΔΕΣΗΣ ΓΙΑ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΠΛΟΙΑ, ΒΑΘΗ ΛΙΜΕΝΟΛΕΚΑΝΗΣ- ΚΡΗΠΙΔΩΜΑΤΩΝ) 6. ΕΙΔΟΣ ΔΙΑΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ-ΦΟΡΤΙΩΝ 7. ΕΤΗΣΙΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΑΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ 8. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΛΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΜΙΚΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ-ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΟΧΗΜΑΤΑ Δ.Χ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΝΕΡΟΥΡΕΥΜΑΤΟΣ-ΠΕΤΡΛΑΙΟΥ ΜΕΣΩ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΕΩΣ ΣΚΑΦΗ ΜΕΓΑΛΑ-ΜΙΚΡΑ, ΜΗΚΟΣ ΕΩΣ 65 μ. ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΟ ΒΥΘΙΣΜΑ μ. ΑΛΑΤΙ-ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΠΙΒΑΤΗΓΑ ΚΑΙ ΟΧΗΜΑΤΑΓΩΓΑ ΠΛΟΙΑ (Πηγή: Δημοπούλου, ) 6

107 Πίνακας 8. Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και μαθητικό δυναμικό αυτών για το σχολικό έτος - ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ Πρωινό ολοήμερο ΤΕΕ Πρωινό ολοήμερο Ζ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ (ΛΥΚΕΙΑΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ) 6-5 Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΛΙΣΒΟΡΙ Ζ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ζ ΚΑΛΛΟΝΗ ΔΑΦΙΑ ΚΑΡΑΜΙΣΚΑΛΑ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Ζ5 ΑΓΡΑ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας 9. Μαθητικό δυναμικό και διδακτικό προσωπικό Νηπιαγωγείων για το σχολικό έτος - ΠΡΩΙΝΟ ΟΝΟΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Ζ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΣ Ζ ΒΑΣΙΛΙΚΑ Ζ ΛΙΣΒΟΡΙ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ζ ΔΑΦΙΑ ο ΚΑΛΛΟΝΗΣ ο ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΚΕΡΑΜΙ Ζ5 ΑΓΡΑ ΠΑΡΑΚΟΙΛΑ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΠΡΟΝΗΠΙΑ-ΝΗΠΙΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ ΠΡΟΝΗΠΙΑ-ΝΗΠΙΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ ΟΛΟΗΜΕΡΟΥ (Πηγή: Δημοπούλου, ) 7

108 ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ Ζ 9 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΟΝΟΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ) ΤΜΗΜΑΤΩΝΣΥΝΟΛΟ ΠΡΩΙΝΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟΥΤΜΗΜΑΤΑ Πίνακας. Μαθητικό δυναμικό και διδακτικό προσωπικό Δημοτικών Σχολείων για το σχολικό έτος - Ζ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Ζ Ζ ΔΑΦΙΩΝ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΣΚ. ΚΑΛΛΟΝΗΣ\ΚΕΡΑΜΙ Ζ5 ΑΓΡΑΣ ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ (Πηγή: Δημοπούλου, )

109 Πίνακας. Μέση ετήσια συγκέντρωση (Ιούνιος -Μάιος ) Chla-a NO- και PO- σε σταθμούς δειγματοληψίας και μέση τιμή συγκεντρώσεων ανά ζώνη διαχείρισης ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗ ΝΙΤΡΙΚΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ (μgr\l) (μg-at N\l) (μg-at P\l) Z (MO). (MO).6 (MO).9 K K..5. K Z (MO). (MO).9 (MO). K..8. K.5.6. K K K Z (MO). (MO).7 (MO).7 K K (MO). (MO).7 (MO).7 K K (MO).5 (MO).9 (MO). K K K7.5.. K K (Πηγή: Tsirtsis at al, ) 9

110 ΦΕΚ ΚΗΡΥΞΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕ ΝΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΟΡΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ\ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ \Β\99 9\Β\96 Οικισμός τέλους Νεολιθικής Εποχής Αρχής Εποχής Χαλκού Υπέστη βλάβη από τη διάνοιξη δρόμου 6\Β\99 9\Β\96 Οικισμός τέλους Νεολιθικής Εποχής Αρχής Εποχής Χαλκού Οικισμος της πρώιμης Επόχής του Χαλκού Μεγάλος σε έκταση-αξιόλογο τμήμα του κατακλύζεται από τη θάλασσα 99\Β\96 \Β\96 86\Β\99 Ερείπια Αρχαίας Πύρρας. Περιλαμβάνει και την παλαιοχριστιανική Βασιλική Αχλαδερήσ Τμήμα της περιοχής είναι «Ζώνη Α»-μέρος αυτής βρίσκεται μέσα στη θάλασσα Απόλυτης προστασίας. Επιτρέπονται καλλιέργειες με παραδοσιακό τρόπο, η βοσκή και η διάνοιξη φρεάτων. Απαγορεύοντ αι η κατάτμηση και η δόμηση 99\Β\99 Ερειπωμένο Βυζαντινό κτίριο 87\Β\99 \Β\99 5\Β\96 Ερείπια κλασσικού ναού Τμήμα της περιοχής είναι «Ζώνη Α» και τα υπόλοιπα είναι «Ζώνη Β» Απόλυτης προστασίας. Επιτρέπονται αγροτικές καλ. Και η διάνοιξη φρεάτων ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΕΡΝΑΣ 9\Β\96 ΒΑΣΙΛΙΚΕΣ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΙΝΑΔΟΥ 9\Β\96 99\Β\96 Λείψανα οικισμού με ερείπια παλαιοχριστιανική ς βασιλικής και δεξαμενής, ΒΑ του ναού του Αγ. Ιωάννου παρά των αλυκών Αγίας Παρασκευής. Λείψανα παλαιοχριστιανικώ Ζ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΣΚΑΛΑ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Ζ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΣΟΥΡΤΗΡΙ-ΣΚΑΜΝΙΟΥΔΙ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΚΛΑΣΣΙΚΑ, ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΧΛΑΔΕΡΗ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΚΑΜΝΙΟΥΔΙ-ΜΠΙΝΙΑΣ Ζ ΚΛΑΣΣΙΚΑ, ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΣΣΟΥ 978\Β\99 ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Περιλαμβάνται στον ΖΩΝΗ Α ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΖΩΝΗ Β Πίνακας. Κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι Χρήσει ς και όροι θα καθορι στούν στα όρια Ειδ. Χωρ. Μελέτ ης

111 Ζ ΚΛΑΣΣΙΚΑ, ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΞΗΡΟΚΑΣΤΡΙΝΗ ΑΡΙΣΒΗ ΠΑΛΑΙΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΓ. ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ Ζ5 ΜΥΚΗΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΚΑΡΑ, ΑΠΟΘΗΚΑ, ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ ΑΓΡΑΣ ν βασιλικών ανατολικά της Αγ. Παρασκευής αρχαιολογικό χώρο της ευρύτερης περιοχής Αγ. Παρασκευής και Καλλονής. Η βασιλική Χαλιναδού θα μπορούσε να αποτελέσει επισκέψιμο μνημείο εφόσον διαθέτει πολύ ευκρινή τα αρχιτεκτονικά της στοιχεία 87\Β\99 \Β\99 978\Β\99 Αρχαία οχυρή θέση με οχυρωματικό τείχος Τμήμα της περιοχής είναι «Ζώνη Α» και τα υπόλοιπα είναι «Ζώνη Β» Απολυτης προστασίας. Επιτρέπεται μόνο η βοσκή. \Β\ \Β\99 \Β\99 99\Β\96 Ερείπια Αρίσβης Αρχαίας Περιλαμβάνται στον αρχαιολογικό χώρο της ευρύτερης περιοχής Αγ. Παρασκευής και Καλλονής. Τμήμα της περιοχής είναι «Ζώνη Α» και τα υπόλοιπα είναι «Ζώνη Β» Απολυτης προστασίας. Επιτρέπεται μόνο η βοσκή. 9\Β\96 Ερείπια της παλαιοχριστιανική ς βασιλικής πλησίον της γέφυρας Κρεμαστής του Τσικνιά Περιλαμβάνται στον αρχαιολογικό χώρο της ευρύτερης περιοχής Αγ. Παρασκευής και Καλλονής. 695\Β\996 \Β\99 5\Β\99 5\Β\995 5\Β\96 99\Β\96 Μυκηναϊκό νεκροταφείο, ακρόπολη, πύργος, διάφορα αρχαία οικοδομήματα και τοίχοι, αρχαίο λατομείο, λιθόκτιστος δρόμος. Όλη η περιοχή είναι «Ζώνη Α» (αδόμητη ζώνη). Στην περιοχή υπάρχειδυνατ τητ α αξιοποίησης και οργάνωσης επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων. Χρήσει ς και όροι θα καθορι στούν στα όρια της Ε.Χ.Μ Χρήσει ς και όροι θα καθορι στούν στα όρια της Ε.Χ.Μ Απόλυτης προστασίας. Επιτρέπονται καλλιέργειες με παραδοσιακό τρόπο, η βοσκή και η διάνοιξη φρεάτων. Απαγορεύεται η κατασκευή αγροτικών αποθηκών ή ποιμνιοστασί ων (Πηγή: Μανδυλάς 998)

112 Πίνακας. Κηρυγμένα ή προς κήρυξη αρχαιολογικά\διατηρητέα μνημεία περιοχής μελέτης ΚΗΡΥΓΜΕΝΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ\ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Ζ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΦΕΚ ΚΗΡΥΞΗΣ 99\Β\96 ΗΜΙΕΡΕΙΠΩΜΕΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟΥ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ 8\Β\965 ΚΤΙΡΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Κ. ΚΑΡΑΚΩΝΣΤΑΝΤΗ ΚΑΙ Σ. ΚΑΤΣΑΝΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΙΚΗΜΑ Τ. ΜΠΛΑΝΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΑ ΚΡΗΝΗ ΣΤΗ ΣΚΑΛΑ ΠΟΛΥΧΝΙΤΟΥ Ζ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΛΑΙΑ ΚΡΗΝΗ ΘΕΡΜΟΠΗΓΩΝ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ ΟΜΑΔΙΚΟΣ ΛΟΥΤΗΡΑΣ ΘΕΡΜΟΠΗΓΩΝ ΛΙΣΒΟΡΙΟΥ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΔΙΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ 56\Δ\987 86\Δ\987 6\Β\965 Ζ ΜΥΚΗΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΙΕΡΟ ΚΛΟΠΕΔΗΣ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ-ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΚΑΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Τρίκλιτη βασιλική που χρονολογείται το 85 Η ημιερειπωμένη μονόκλιτη βασιλική των πρώτων χρόνων της Τουρκοκρατίας. Υφίσταται Ζώνη προστασιας m πέριξ αυτής. ΥΠΟ ΚΗΡΥΞΗ Το ελαιοτριβείο είναι των αρχών ου αιώνα και βρίσκεται δίπλα στην ακτη 99\Β\96 8\Β\965 Παλιά κρήνη στα Μπάνια Λισβορίου Ομαδικός λουτήρας στα Μπάνια Λισβορίου 99\Β\96 Το εκκλησίδιο της Μονής, η οποία διαλύθηκε το 9. Σήμερα λειτουργεί εκεί το εκκλησιαστικό Γηροκομείο Δαμανδρίου. \Β\997 Ιερό της Κλοπέδης. Περιλαμβάνεται στον αρχαιολογικό χώρο της ευρύτερης περιοχής Αγ. Παρασκευής και Καλλονής. 6\Β\965 ΕΧΟΥΝ ΚΙΝΗΘΕΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΗΡΥΞΗΣ Ζ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΥΡΣΙΝΙΩΤΙΣΣΗΣ ΛΕΙΜΩΝΟΣ \Β\965 ΜΟΝΗ ΛΕΙΜΩΝΟΣ 7\Α\98 ΓΕΦΥΡΑ ΕΝΝΙΑ ΚΑΜΑΡΕΣ 9\Β\996 ΓΕΦΥΡΑ ΚΡΕΜΑΣΤΗ ΑΓ. ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑΟΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ 7\Α\98 ΚΤΙΡΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΑΛΛΟΝΗΣ 76\Β\985 ΚΤΙΡΙΟ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Μ. ΑΤΣΙΚΜΠΑΣΗ-ΚΕΦΑΛΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΟΝΗ ΝΑΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΠΑΠΙΑΝΩΝ ΚΕΡΑΜΙΟΥ Ζ5 ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ ΔΙΤΟΞΗ ΓΕΦΥΡΑ ΠΑΡΑΚΟΙΛΩΝ 7\Δ\995 9\Β\96 Κτίρια με αξιόλογη νεοκλασική και παραδοσιακή διακόσμηση Το οικοδομικό συγκρότημα της Μονής. Ιδρύθηκε το 78 ως σταυροπηγιακή μονή και το 57 έγινε γυναικείο παράρτημα της Μονής Λειμώνος. Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου του Νεκροταφείουτης Μονής Η γέφυρα επί της επαρχιακής οδού Καλλονής-Παρακοίλων. Κτίστηκε το 67 και ανακαινίστηκε το 77 Γέφυρα επί του ποταμού Τσικνιά. Αξιόλογο και καλώς διατηρούμενο δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του β μισού του 8ου αιώνα, με ξυλόγλυπτο τέμπλο. Νεοκλασικό κτίριο της ης δεκαετίας του ου αιώνα Διατηρητέο διώροφο κτίριο 7\Β\98 9\Β\96 5\Β\96 Ναός Μεταβυζαντινής εποχής Δίτοξη γέφυρα εποχής της Τουρκοκρατίας, από την οποία διέρχεται παλαιά λιθόστρωμη οδόδ (Πηγή: Παναγιωτίδης, 997-Μανδυλάς, 998)

113 Πίνακας. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο ιστορικά μνημεία, χαρακτήρας οικισμών & ποιότητα ακτών ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΚΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΟ Ζ 7 Ζ 5 Ζ 9 Ζ 7 Ζ5 (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας 5. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο ποιότητας θαλασσίου περιβάλλοντος & όχληση ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΟΧΛΗΣΗ Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗ α ΝΙΤΡΙΚΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ ΟΧΛΗΣΗ ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας 6. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο ποιότητας θαλασσίου περιβάλλοντος & στερεά απόβλητα ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΤΡΟΦΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ 6 6 (Πηγή: Δημοπούλου, )

114 Πίνακας 7. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς το κριτήριο χρήση θερμών πηγών & οικοσυστημάτων ΧΡΗΣΗ ΘΕΡΜΩΝ ΠΗΓΩΝ & ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗ ΘΕΡΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΧΡΗΣΗ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΟ Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 6 (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας 8. Απόδοση βαρών στα κριτήρια αξιολόγησης ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΒΑΡΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙ Α ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΗΠΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΟΜΕΑΣΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣC ΤΟΜΕΑΣΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣC9 ΤΟΜΕΑΣΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ C8 ΔΥΝΑΜΙΚΟΑΝΘΡΩΠΙΝΟC7 ΖΩΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑC6 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣC5 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣC ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑC ΠΟΡΩΝΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗC ΦΥΣΙΚΟΙ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙC ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Πηγή: Δημοπούλου, )

115 Πίνακας 9. Κλίμακες ποιότητας ακτών, ποιότητας θαλασσίου περιβάλλοντος και ποιότητα θαλασσίου περιβάλλοντος & όχλησης ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΚΤΩΝ 6 ΧΑΜΗΛΗ ΜΕΤΡΙΑ 6 ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ 8 ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (ΤΡΟΦΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ) ΕΥΤΡΟΦΟ 5 ΙΣΧΥΡΑ ΜΕΣΟΤΡΟΦΟ 8 ΑΣΘΕΝΩΣ ΜΣΟΤΡΟΦΟ ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΟΧΛΗΣΗΣ 7 ΜΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΧΑΜΗΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ & ΠΟΙΟΤΗΤΑ & ΠΟΙΟΤΗΤΑ & ΥΨΗΛΗ ΟΧΛΗΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΟΧΛΗΣΗ 6 ΧΑΜΗΛΗ ΟΧΛΗΣΗ (Πηγή: Δημοπούλου, ) Πίνακας. Βαθμολόγηση των ζωνών ως προς τι κριτήριο ποιότητα ακτών ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΚΤΩΝ Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 ΕΙΔΟΣ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΧΩΡΟΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΔΙΑΥΓΕΙΑ ΝΕΡΟΥ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ (Πηγή: Δημοπούλου, ) 5

116 Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 Έκταση που καλύπτεται Από δάση & νερά\ Ολική έκταση (%) (ΕΣΥΕ, 99) Καλλιεργούμενες Εκτάσεις (στρέμματα) (ΕΣΥΕ, 99) (κλίμακα) Ποιότητα Θαλασσίου Περιβάλλοντος (κλίμακα) -,66 -,9-5,7-7,5 -, Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) Απασχολούμενοι στη γεωργία και εργάτες (ΕΣΥΕ, 99) -9, -9, -, -8, -, Σύνολο Γεωργικών και μικτών εκμεταλεύσευων Παραγωγή Ελαιολάδου - (tn) 9.68, , ,58 6 8, ,88 ΤΟΜΕΑΣΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣC ΤΟΜΕΑΣΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣC9 ΤΟΜΕΑΣΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ C8 ΔΥΝΑΜΙΚΟΑΝΘΡΩΠΙΝΟC7 ΖΩΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑC6 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣC5 ΡΥΠΑΝΣΗΣΚΑΤΑΣΤΑΣΗ C ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑC ΠΟΡΩΝΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗC ΠΟΡΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙΦΥΣΙΚΟΙ &C ΓΕΩΡΓΙΑ Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη της γεωργίας % απασχολούμενοι στον γ\γενή τομέα (ΕΣΥΕ, 99) -5,9-7,8-8,99-9,87 -,77 (Πηγή: Δημοπούλου, ) 6

117 Φυσικές Εκτάσεις CORINE (στρέμματα) Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5-9.,5-88.8, , , Φυσικοί Βοσκότοποι CORINE (στρέμματα) (κλίμακα) Ποιότητα Θαλασσίου Περιβάλλοντος (κλίμακα) 9.6,8.,588.7, , , ΤΟΜΕΑΣΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣC ΤΟΜΕΑΣΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣC9 ΤΟΜΕΑΣΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ C8 ΔΥΝΑΜΙΚΟΑΝΘΡΩΠΙΝΟC7 ΖΩΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑC6 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣC5 ΡΥΠΑΝΣΗΣΚΑΤΑΣΤΑΣΗ C ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑC ΠΟΡΩΝΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗC ΠΟΡΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙΦΥΣΙΚΟΙ &C ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) Απασχολούμενοι στη γεωργία και εργάτες (ΕΣΥΕ, 99) , -9, -, , -, Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Ζώα, κυψέλες (εκτός πουλερικών) (ΕΣΥΕ, 99) Παραγωγή γάλακτοσ - (kg) % απασχολούμενοι στον γ\γενή τομέα (ΕΣΥΕ, 99) (Πηγή: Δημοπούλου, ) 7

118 Ποιότητα ακτών (κλίμακα) Ζ Ζ Ζ Ζ Ζ5 Χρήση θάλασσας ως αποδέκτη αποβλήτων (κλίμακα) (κλίμακα) Ποιότητα Θαλασσίου Περιβάλλοντος & όχληση (κλίμακα) Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) -9, -9, -, -8, -, 8 Απασχολούμενοι σε αμπόριοεπισκευέσεστιατόριαξενοδοχεία (ΕΣΥΕ, 99) ΤΟΜΕΑΣΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣC ΤΟΜΕΑΣΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣC9 ΤΟΜΕΑΣΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ C8 ΔΥΝΑΜΙΚΟΑΝΘΡΩΠΙΝΟC7 ΖΩΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑC6 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣC5 ΡΥΠΑΝΣΗΣΚΑΤΑΣΤΑΣΗ C ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑC ΠΟΡΩΝΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗC ΠΟΡΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙΦΥΣΙΚΟΙ &C ΤΟΥΡΙΣΜΟΣΜΑΖΙΚΟΣ Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού % απασχολούμενοι στον α\γενή τομέα (ΕΣΥΕ, 99),75 56,5,5, 5,5 % απασχολούμενοι στον β\γενή τομέα (ΕΣΥΕ, 99),6,7 7,8 6,6 5, Κλίνες ενοικιαζόμενων κατοικιών και ξενοδοχείων

119 (Πηγή: Δημοπούλου, ) Ιστορικά μνημεία, οικισμοί & ποιότητα ακτών (κλίμακα) Ζ Ζ 7 5 Χρήση θερμών πηγών & χρήση οικοσυστημάτων (κλίμακα) (κλίμακα) Ποιότητα Θαλασσίου Περιβάλλοντος & όχληση (κλίμακα) - - Κάτοικοι (ΕΣΥΕ, ) Κάτοικοι\km (ΕΣΥΕ, ) , -9, 9 Απασχολούμενοι σε αμπόριοεπισκευέσεστιατόριαξενοδοχεία (ΕΣΥΕ, 99) Ελαιώνες Corine (m ) ΤΟΜΕΑΣΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣC ΤΟΜΕΑΣΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣC9 ΤΟΜΕΑΣΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ C8 ΔΥΝΑΜΙΚΟΑΝΘΡΩΠΙΝΟC7 ΖΩΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑC6 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣC5 ΡΥΠΑΝΣΗΣΚΑΤΑΣΤΑΣΗ C ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝΠΡΟΣΤΑΣΙΑC ΠΟΡΩΝΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗC ΠΟΡΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙΦΥΣΙΚΟΙ &C ΤΟΥΡΙΣΜΟΣΗΠΙΟΣ Πίνακας. Πίνακας Επιπτώσεων υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού % απασχολούμενοι στον β\γενή τομέα (ΕΣΥΕ, 99),6,7 Κλίνες ενοικιαζόμενων κατοικιών και ξενοδοχείων 75

120 Ζ Ζ Ζ , -8, -, ,8 6,6 5, 7 68 (Πηγή: Δημοπούλου, )

121 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II Εικόνα. Στόμιο Κόλπου Καλλονής Εικόνα. Αλυκές Καλλονής Εικόνα. Αλυκές Πολιχνίτου Εικόνα. Άποψη περιοχής Καρδαμά-Περάντου Αποθήκας Εικόνα 5. Υγρότοπος Περάντου Αποθήκας Εικόνα 6. Οικισμός Αποθήκας-Βραχονησίδα Αγίου Γεωργίου Εικόνα 7. Υγρότοπος Κουκουμος Εικόνα 8. Υγρότοπος Λιμανάκι Παρακοίλων Εικόνα 9. Ποταμός-εκβολές Παρακοίλων Εικόνα. Έλος Παρακοίλων Εικόνα. Μονή Λειμώνος Εικόνα. Υγρότοπος Σκάλας Καλλονής. Παρουσία τόσο πουλιών όσο και παρατηρητών Εικόνα. Εκβολές Βούβαρη Εικόνα. Οικισμός Νυφίδας Εικόνα 5. Περιοχή μελέτης

122 Εικόνα. Στόμιο Κόλπου Καλλονής (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα. Αλυκές Καλλονής (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα. Αλυκές Πολιχνίτου (Πηγή: Μανδυλάς, 998)

123 Εικόνα. Άποψη περιοχής Καρδαμά-Περάντου Αποθήκας (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα 5. Υγρότοπος Περάντου Αποθήκας (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα 6. Οικισμός Αποθήκας-Βραχονησίδα Αγίου Γεωργίου (Πηγή: Μανδυλάς, 998)

124 Εικόνα 7. Υγρότοπος Κουκουμος (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα 8. Υγρότοπος Λιμανάκι Παρακοίλων (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα 9. Ποταμός-εκβολές Παρακοίλων (Πηγή: Μανδυλάς, 998)

125 Εικόνα. Έλος Παρακοίλων (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα. Μονή Λειμώνος (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα. Υγρότοπος Σκάλας Καλλονής. Παρουσία τόσο πουλιών όσο και παρατηρητών (Πηγή: Μανδυλάς, 998) 5

126 Εικόνα. Εκβολές Βούβαρη Π. (Πηγή: Μανδυλάς, 998) Εικόνα. Οικισμός Νυφίδας (Πηγή: Μανδυλάς, 998) 6

127 Εικόνα 5. Περιοχή μελέτης (Πηγή: 7