ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Έγγραφο Συνόδου 24 Μαρτίου 2000 ΤΕΛΙΚΟ Α5-0086/2000 Μέρος 2 ΕΚΘΕΣΗ σχετικά µε τις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη ιακυβερνητική ιάσκεψη (14094/1999 C5-0341/ /0825(CNS)) Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων Συντάκτες : Γιώργος ηµητρακόπουλος Jo Leinen RR\ doc PE

2 PE /95 RR\ doc

3 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Σελίδα ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ...4 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΟΙΝΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ...5 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ...11 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ...17 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ, ΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ...29 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ...33 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ...36 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...47 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ...59 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ...63 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ...66 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ...70 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ...77 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΝΕΟΤΗΤΑΣ, ΠΑΙ ΕΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ...80 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ...87 RR\ doc 3/95 PE

4 24 Μαρτίου 2000 ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ του κ. Georges BERTHU εξ ονόµατος της Οµάδας Ένωση για την Ευρώπη των Εθνών Η δεύτερη έκθεση ηµητρακόπουλου-leinen σχετικά µε την προπαρασκευή της ιακυβερνητικής ιάσκεψης παρουσιάζει ακόµη σαφέστερα τα ελαττώµατα που είχαµε καταγγείλει στην πρώτη έκθεση. Πράγµατι, ο πολλαπλασιασµός των προτάσεων υπέρ του υπερ-κράτους και της ολοκλήρωσης κατέληξε να ανησυχήσει τις µικρές χώρες εξ ου και η µέτρια αποδοχή της έκθεσης σε επιτροπή- χωρίς ταυτόχρονα να πείθει πραγµατικά ότι θα επέτρεπε µια αποτελεσµατική λήψη αποφάσεων σε µια διευρυµένη Ένωση. Ειδικότερα, η γενίκευση της ψηφοφορίας µε ειδική πλειοψηφία, η οποία προϋποθέτει την επιβολή µη επιθυµητών κανόνων στη µειοψηφία, παρά το ότι αποτελεί λύση αποδεκτή στο εσωτερικό µιας εθνικής δηµοκρατίας, δεν είναι παρά νοµική αυταπάτη σε µια διεθνή ετερογενή κοινωνία. Κατά τη γνώµη µας, οι φεντεραλιστές διαπράττουν εδώ και πολύ καιρό µια παρερµηνεία του συµβιβασµού του Λουξεµβούργου, τον οποίο βιώνουν ως "δικαίωµα εµπλοκής". Αντιθέτως, πρέπει να αντιµετωπίζεται θετικά, ως "δίχτυ ασφαλείας" που επιτρέπει σε κάθε χώρα να έρχεται µε λιγότερες επιφυλάξεις σε διαπραγµάτευση µε τις άλλες, και µάλιστα να δέχεται ψηφοφορίες µε πλειοψηφία, δεδοµένου ότι κάθε χώρα γνωρίζει ότι πάντοτε παραµένει, σε τελευταία ανάλυση, κύριος της χρήσης των δικαιωµάτων της. Υπό την έννοια αυτή, ο συµβιβασµός του Λουξεµβούργου όχι µόνο δεν παρεµποδίζει τη συνεργασία, αλλά τη διευκολύνει. Για το λόγο αυτό εµείς ζητούµε, στην προοπτική της διεύρυνσης, την επισηµοποίηση αυτού του προστατευτικού κανόνα για όλα τα µέρη της Συνθήκης, χωρίς χαµερπείς περιορισµούς ή υπεκφυγές. Κάτι τέτοιο θα έδειχνε ότι η Ένωση παραµένει µια ένωση κρατών όπου οι εθνικές δηµοκρατίες διατηρούν την πρωταρχική νοµιµότητα και επιδεικνύουν αµοιβαίο σεβασµό έτσι, θα βελτιωνόταν η δηµοκρατική ποιότητα του ευρωπαϊκού συστήµατος. Επίσης θα εξασφαλιζόταν η αυτόµατη ρύθµιση των σχέσεων µεταξύ των κρατών, δεδοµένου ότι το µέτρο αυτό, χωρίς άλλη τροποποίηση των Συνθηκών, θα µπορούσε να εφαρµόζεται λιγότερο ή περισσότερο συναρτήσει των αναγκών. Εποµένως, για µας η πλήρης αναγνώριση του συµβιβασµού του Λουξεµβούργου αποτελεί την εγγύηση για µια ισορροπηµένη Ευρώπη. Εννοείται ότι, σε αντάλλαγµα, οι καταστάσεις αποκλίσεων µεταξύ χωρών πρέπει να ανοίγουν εύκολα τον δρόµο σε διαφοροποιηµένες συνεργασίες, ενισχυµένες ή ασθενέστερες. Αυτή είναι η έννοια των τροπολογιών που προτείνουµε. PE /95 RR\ doc

5 28 Φεβρουαρίου 2000 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΟΙΝΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ προς την Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων σχετικά µε τις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη ιακυβερνητική ιάσκεψη (14094/ C5-0341/1999) 1999/0825(CNS)) Συντάκτης γνωµοδότησης: Elmar Brok ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίασή της στις 25 Νοεµβρίου 1999, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ικαιωµάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αµυντικής Πολιτικής όρισε συντάκτη γνωµοδότησης τον κ. Elmar Brok. Κατά τις συνεδριάσεις της στις 10 Ιανουαρίου, 31 Ιανουαρίου και 24 Φεβρουαρίου 2000, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε τα κατωτέρω συµπεράσµατα µε 32 ψήφους υπέρ, 6 ψήφους κατά και 5 αποχές. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές: Gary Titley, ασκών την προεδρία Bastiaan Belder, Andre Brie, Gunilla Carlsson, Carlos Carnero González (αναπλ. Rosa M. Díez González), María Carrilho (αναπλ. Mário Soares), Gérard Caudron (αναπλ. Sami Naïr), John Walls Cushnahan, Γιώργος ηµητρακόπουλος (αναπλ. Elmar Brok, Verfasser der Stellungnahme), Juan Manuel Fabra Vallés, Giovanni Claudio Fava (αναπλ. Claudio Martelli), Monica Frassoni (αναπλ. Daniel Marc Cohn-Bendit), Michael Gahler, Per Gahrton, Vitalino Gemelli (αναπλ. Jas Gawronski), Μαριέττα Γιαννάκου-Κουτσίκου, Alfred Gomolka, Klaus Hänsch, Magdalene Hoff, Γιώργος Κατηφόρης (αναπλ. Πέτρου Ευθυµίου), Ευστράτιος Κόρακας, Jan Joost Lagendijk, Patricia McKenna (αναπλ. Elisabeth Schroedter), Cecilia Malmström (αναπλ. Haarder), Pedro Marset Campos, Emilio Menéndez del Valle, Philippe Morillon, Pasqualina Napoletano, Arie M. Oostlander, Hans-Gert Poettering, Jacques F. Poos, Luís Queiró, Lennart Sacrédeus (αναπλ. Stenzel), Jannis Sakellariou, Jacques Santer, Pierre Schori, Mariotto Segni (αναπλ. Muscardini), Ιωάννης Σουλαδάκης, Hannes Swoboda, Freddy Thielemans, Johan Van Hecke, Jan Marinus Wiersma και Matti Wuori. RR\ doc 5/95 PE

6 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η παρούσα γνωµοδότηση προς την Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων σχετικά µε προτάσεις για αναθεώρηση της Συνθήκης δεν µπορεί να παρουσιάσει την συνολική εικόνα µιας κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Αυτό αποτελεί αντικείµενο άλλων εκθέσεων της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. Σκοπός της γνωµοδότησης είναι περισσότερο να δείξει ποιό συµβατικό πλαίσιο και ποιά µέσα απαιτούνται, ώστε η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας να αποκτήσει ανεξάρτητη ευρωπαϊκή φυσιογνωµία, εάν βεβαίως υπάρχει η απαιτούµενη προς τούτο πολιτική βούληση. Η αναθεώρηση της Συνθήκης είναι αναγκαία, προκειµένου να διασφαλισθεί η δυνατότητα ανάληψης δράσης εκ µέρους της ΕΕ και µετά την διεύρυνση. Ας υποµνησθεί στο σηµείο αυτό ότι η διεύρυνση της ΕΕ, µε την προσχώρηση των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, δηµιουργεί καθ' εαυτή µεγαλύτερη σταθερότητα στην Ευρώπη όσον αφορά τον τοµέα της ασφάλειας για τον λόγο αυτό, άλλωστε, επιταχύνθηκε η διαδικασία αυτή ακόµη περισσότερο στο Ελσίνκι µετά τις κρίσιµες εξελίξεις στα Βαλκάνια. Με αφετηρία τις διατάξεις της Συνθήκης του Άµστερνταµ και την εφαρµογή τους και υπό το φως των πρόσφατων αποφάσεων των Ευρωπαϊκών Συµβουλίων της Κολωνίας και του Ελσίνκι για την δηµιουργία επιχειρησιακών δυνατοτήτων για µια ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άµυνας, ο εισηγητής επιχειρεί να προτείνει ορισµένα συµπεράσµατα. II. Ο θετικός απολογισµός του Άµστερνταµ Η Συνθήκη του Άµστερνταµ επέφερε ορισµένες σηµαντικές και ποιοτικές βελτιώσεις για µια αποτελεσµατικότερη ΚΕΠΠΑ. Ειδικότερα: στον τοµέα της ικανότητας ανάλυσης: - δηµιουργία της µονάδας σχεδιασµού και έγκαιρης προειδοποίησης η οποία εν τω µεταξύ υπάγεται, µε την ονοµασία "Policy Unit", στον Γενικό Γραµµατέα/Ύπατο Εκπρόσωπο του Συµβουλίου. στον τοµέα της ορατής παρουσίας και της εκπροσώπησης προς τα έξω: - δηµιουργία του θεσµού του Υπάτου Εκπροσώπου (άρθρο 26) - δηµιουργία νέας Τρόικα µε την Προεδρία, τον Ύπατο Εκπρόσωπο και τον αρµόδιο για τις εξωτερικές σχέσεις Επίτροπο (άρθρο 18) στον τοµέα της χάραξης πολιτικής: - δηµιουργία του νέου µέσου των Κοινών Στρατηγικών (άρθρο 13) στον τοµέα της λήψης αποφάσεων: - θέσπιση ειδικής πλειοψηφίας όταν λαµβάνεται απόφαση βάσει κοινής στρατηγικής (άρθρο 23.2) και δεν αφορά στρατιωτικά ή αµυντικά θέµατα PE /95 RR\ doc

7 - θέσπιση εποικοδοµητικής αποχής η οποία καθιστά δυνατό τον συνασπισµό των κρατών µελών που είναι "ικανά και διατεθειµένα", εφόσον η αποχή δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (άρθρο 23.1) στον τοµέα της πολιτικής ασφαλείας και αµυντικής πολιτικής: - προσφυγή στην ΕΕ και εγγραφή των αποστολών του Petersberg στη Συνθήκη. Με τις καινοτοµίες εισάγονται στη διακυβερνητική διαδικασία του δεύτερου πυλώνα ορισµένα στοιχεία κοινοτικής διάστασης και τίθενται οι βάσεις για τη σταδιακή χάραξη κοινής αµυντικής πολιτικής. Το µεγαλύτερο δυναµικό εξέλιξης των διατάξεων του Άµστερνταµ για τη διαµόρφωση πραγµατικά κοινής εξωτερικής και αµυντικής πολιτικής έγκειται αναµφιβόλως στα στοιχεία: Ύπατος Εκπρόσωπος, συµπεριλαµβανοµένης της "Policy Unit", κοινές στρατηγικές, εποικοδοµητική αποχή και αποστολές του Petersberg. Στον αρνητικό απολογισµό του Άµστερνταµ συγκαταλέγονται: Η θέσπιση της δυνατότητας προβολής αρνησικυρίας (βέτο) από τα κράτη µέλη κατά τις ψηφοφορίες µε ειδική πλειοψηφία για σηµαντικούς λόγους εθνικής πολιτικής και Η παραποµπή στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο για οµόφωνη λήψη αποφάσεων (άρθρο 23.2, δεύτερη πρόταση), Η αποτυχία να περιβληθεί η Ένωση µε ιδία νοµική προσωπικότητα για τις ενέργειές της στον τοµέα των διεθνών σχέσεων, Οι διατάξεις της στενότερης συνεργασίας (ρήτρα ευελιξίας άρθρο 43) είναι λίαν περίπλοκες, περιέχουν δικαίωµα βέτο ενός κράτους µέλους και δεν ισχύουν για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας. III. Νέα συνταγµατική πραγµατικότητα, ως αποτέλεσµα της εφαρµογής Με τον ορισµό του Javier Solana ως Υπάτου Εκπροσώπου για την ΚΕΠΠΑ και Γενικού Γραµµατέα της ΕΕ, την έγκριση της πρώτης κοινής στρατηγικής για τη Ρωσία και την Ουκρανία και την προπαρασκευή και άλλων για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Μεσογειακή Πολιτική, κυρίως όµως µε τις αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Συµβουλίων της Κολωνίας και του Ελσίνκι που σηµατοδότησαν καθοριστική εξέλιξη στον τοµέα της ευρωπαϊκής πολιτικής ασφαλείας και αµυντικής πολιτικής κατέστη πρόδηλη η πολιτική βούληση να ενισχυθεί σταθερά η ΚΕΠΠΑ ως προς τις τεχνικές, στρατιωτικές και µη στρατιωτικές πτυχές της. Ιδίως µε την απόφαση να δηµιουργηθεί ικανότητα για την αυτόνοµη ανάληψη στρατιωτικών ενεργειών, ο διάλογος για τη µεταρρύθµιση της ΚΕΠΠΑ που έως σήµερα είχε επικεντρωθεί σε θεσµικά θέµατα απέκτησε για πρώτη φορά πραγµατική υπόσταση η οποία ενδυναµώνει τις δυνατότητες επιβολής της ΚΕΠΠΑ στον τοµέα της αποτροπής συγκρούσεων και αντιµετώπισης κρίσεων, µέσα στην Ευρώπη και RR\ doc 7/95 PE

8 γύρω από αυτή. Ιδιαίτερα µε τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων βάσει της αρχής της εποικοδοµητικής αποχής δυνάµει του άρθρου 23 για την εκτέλεση των αποστολών του Petersberg τέθηκαν στο Ελσίνκι σαφείς κανόνες για την υλοποίηση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασφαλείας και αµυντικής πολιτικής, µε τη δηµιουργία α) στρατιωτικής ικανότητας για την εκτέλεση των αποστολών του Petersberg β) µόνιµης πολιτικής επιτροπής και επιτροπής ασφαλείας (PSC) στρατιωτικής επιτροπής (MC) στρατιωτικού επιτελείου γ) µηχανισµού για τον συντονισµό της µη στρατιωτικής αντιµετώπισης κρίσεων Οι αποφάσεις του Ελσίνκι αφήνουν ανοικτό το θέµα εάν και κατά πόσο για την υλοποίηση µιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασφαλείας και αµυντικής πολιτικής είναι αναγκαίο να γίνουν τροποποιήσεις της Συνθήκης. Σχετική εντολή εξέτασης του θέµατος ανατέθηκε στην Πορτογαλική Προεδρία του Συµβουλίου. Μια νοµική γνωµοδότηση του Συµβουλίου, της 26ης Νοεµβρίου 1991, καταλήγει στο προσωρινό συµπέρασµα ότι όλες οι αποφάσεις σχετικά µε την πολιτική ασφαλείας και την αµυντική πολιτική, όπως προκύπτει από την έκθεση της Φινλανδικής Προεδρίας σχετικά µε την επιτελεσθείσα πρόοδο, απορρέουν από τα ισχύοντα άρθρα της Συνθήκης, 18.2 και 26 σύµφωνα µε τα οποία η Προεδρία και ο Ύπατος Εκπρόσωπος είναι υπεύθυνοι για την εκτέλεση των αποφάσεων που λαµβάνει το Συµβούλιο βάσει του άρθρου Όσον αφορά την προσφυγή της ΕΕ στην ΕΕ για την εκπόνηση και την εφαρµογή των αποφάσεων και των δράσεων της Ένωσης που έχουν συνέπειες για την άµυνα (άρθρο 17.3) η Νοµική Υπηρεσία του Συµβουλίου υποστηρίζει ότι, βάσει της γλωσσικής διατύπωσης αυτής της δυνατότητας, η προσφυγή αυτή αποτελεί προαιρετική και όχι αποκλειστική υποχρέωση της Ένωσης, η οποία µπορεί, συνεπώς, να λαµβάνει αυτόνοµα αποφάσεις στον τοµέα της αµυντικής πολιτικής. IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Βάσει των ανωτέρω σκέψεων, ο συντάκτης γνωµοδότησης επιθυµεί να προτείνει στην αρµόδια Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων τα ακόλουθα συµπεράσµατα για ενδεχόµενες τροποποιήσεις της Συνθήκης. (1.) Κύριος στόχος για την περαιτέρω ανάπτυξη της ΚΕΠΠΑ παραµένει η δηµιουργία ενός ευρωπαϊκού "Υπουργείου Εξωτερικών" µε κοινή εκπροσώπηση προς τα έξω στο πλαίσιο των δοµών της Επιτροπής της ΕΕ. Common European Security and Defence Policy (CESDP) Political and Security Committee (PSC) Military Committee (MC) PE /95 RR\ doc

9 (2.) Κατά την ανάπτυξη επιχειρησιακών δυνατοτήτων για µια ευρωπαϊκή διαχείριση κρίσεων στο πλαίσιο των αποστολών του Petersberg πρέπει να διασφαλισθεί ότι, µετά την εµπειρία στα Βαλκάνια, δεν θα υπάρξει διαχωρισµός µεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής διαχείρισης κρίσεων και ότι ένα ανώτερο κοινό όργανο λήψεως αποφάσεων θα είναι αρµόδιο για την µη στρατιωτική και στρατιωτική διαχείριση κρίσεων µε τη δέουσα συµµετοχή της Επιτροπής κατ' αυτή τη διαπλοκή στρατιωτικών και µη στρατιωτικών µηχανισµών και µέσων, δεν πρέπει να τεθεί υπό αµφισβήτηση η πρωτοκαθεδρία της µη στρατιωτικής πρόληψης κρίσεων. (3.) Κατ' αρχήν πρέπει να αποδοθεί ιδιαίτερη σηµασία στην ενίσχυση των αρµοδιοτήτων της Κοινότητας, ιδίως όσον αφορά τη µη στρατιωτική διαχείριση κρίσεων και συγχρόνως να επιτευχθεί όσο το δυνατόν µεγαλύτερη συνοχή ενόψει της ενσωµάτωσης όλων των "πυλώνων" στην κοινοτική δοµή. Η Επιτροπή πρέπει να αποκτήσει ηγετικό ρόλο για τον συντονισµό κοινοτικών και εθνικών µη στρατιωτικών µέσων στο πλαίσιο της διεθνούς διαχείρισης κρίσεων. (4.) Πρέπει να καθιερωθεί Συµβούλιο Υπουργών Άµυνας. (5.) Εάν µεταβιβασθεί στην ΕΕ έως τα τέλη του 2000 ο ρόλος της ΕΕ για την εκτέλεση των αποστολών Petersberg, θα απαιτηθεί η αναθεώρηση ορισµένων παραγράφων του άρθρου 17 (ενδεχοµένως διαγραφή της µνείας στην προσφυγή στη ΕΕ). (6.) Όταν οι λειτουργίες της ΕΕ για την εκτέλεση των αποστολών Petersberg µεταβιβασθούν στην ΕΕ θα υπάρξει ανάγκη νέου µηχανισµού για τη συµµετοχή του Κοινοβουλίου στις υποθέσεις του δεύτερου πυλώνα, για παράδειγµα υπό τη µορφή µικτής συνέλευσης των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. (7.) Με τη µεταβίβαση θεσµικών δοµών και επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΕΕ στην ΕΕ θα αποδυναµωθεί εν πολλοίς η Συνθήκη ΕΕ. Ειδικότερα, θα αποµείνει ένας τοµέας για έναν νέο συµβατικό ορισµό, δηλαδή η ρήτρα συνδροµής του άρθρου V της Συνθήκης ΕΕ. Αυτή θα µπορούσε τότε να προσαρτηθεί ως πρωτόκολλο στη Συνθήκη ΕΕ, πράγµα το οποίο θα επέτρεπε σε κάθε κράτος µέλος να αποφασίζει ανεξάρτητα σχετικά µε την προσχώρησή του. (8.) Στο άρθρο 25 θα έπρεπε να αντικατασταθεί η έως σήµερα "Πολιτική Επιτροπή" µε τη "Μόνιµη Πολιτική Επιτροπή Ασφαλείας". Ενδεχοµένως, θα έπρεπε επίσης να εγγραφεί αναφορά στην "Στρατιωτική Επιτροπή". Επικεφαλής αυτών των οργάνων θα έπρεπε να είναι ο Ύπατος Εκπρόσωπος, ενώ ο αρµόδιος για τις εξωτερικές σχέσεις Επίτροπος θα έπρεπε να είναι υπεύθυνος για τον µηχανισµό συντονισµού της µη στρατιωτικής διαχείρισης κρίσεων. RR\ doc 9/95 PE

10 (9.) Στο άρθρο 23.2 η δυνατότητα προβολής βέτο στις αποφάσεις που λαµβάνονται µε ειδική πλειοψηφία και η παραποµπή στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο θα µπορούσε να τροποποιηθεί και να εναρµονισθεί µε τις συνήθεις κοινοτικές διαδικασίες. (10.) Πρέπει να κατοχυρωθεί στη Συνθήκη η ενιαία νοµική προσωπικότητα της Ένωσης κατά την εκπροσώπησή της προς τα έξω. (11.) Η ρήτρα ευελιξίας για την έναρξη στενότερης συνεργασίας µεταξύ των κρατών µελών δεν πρέπει να εφαρµοστεί για την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, µε την εξαίρεση των στρατιωτικών µέτρων, υπό τον όρο ότι θα ενισχυθεί και θα διαφυλαχθεί η ενότητα των θεσµικών οργάνων της ΕΕ και ιδίως η δυνατότητα πρωτοβουλίας της Επιτροπής και η αρµοδιότητα παρακολούθησης και δηµοκρατικού ελέγχου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κοµβικής σηµασίας είναι εν προκειµένω το κέντρο παρακολούθησης για την έγκαιρη αναγνώριση συγκρούσεων και η εκτεταµένη συλλογή στοιχείων σχετικά µε τις αξιοποιήσιµες δυνατότητες και το ειδικευµένο προσωπικό των κρατών µελών. (12.) Στο άρθρο 21 σχετικά µε την ενηµέρωση και τη διαβούλευση µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έπρεπε να προστεθεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενηµερώνεται τακτικά σχετικά µε την εξέλιξη της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας όχι µόνο από την Προεδρία και από την Επιτροπή αλλά επίσης και από τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την ΚΕΠΠΑ. Τούτο αφενός µεν θα ενίσχυε τη θέση του Ύπατου Εκπροσώπου, αφετέρου δε, θα δηµιουργούσε στενότερους δεσµούς µεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Γενικής Γραµµατείας του Συµβουλίου. Πρέπει να ληφθούν περαιτέρω µέτρα προκειµένου να εξασφαλισθεί ότι το Κοινοβούλιο θα συµµετέχει στη λήψη των σηµαντικότερων αποφάσεων και θα έχει τη δυνατότητα να συµβάλλει στον καθορισµό των γενικών κατευθυντήριων γραµµών της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. (13.) Για τον ορισµό του Ύπατου Εκπροσώπου πρέπει να εφαρµόζεται παρόµοια διαδικασία µε εκείνην που ακολουθείται για τον ορισµό των Επιτρόπων µε συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (άρθρο 214, παράγραφος 2, τρίτο εδάφιο). (14.) Στο άρθρο 28 σχετικά µε τη χρηµατοδότηση επιχειρησιακών δαπανών στο πλαίσιο των αποστολών Petersberg πρέπει να καταστεί σαφές ότι ναι µεν η χρηµατοδότηση στρατιωτικών δυνάµεων και του εξοπλισµού τους στο πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων βαρύνει τα συµµετέχοντα κράτη µέλη, οι κοινές δράσεις, όµως, χρηµατοδοτούνται στο σύνολό τους από τον κοινοτικό προϋπολογισµό. Τούτο θα ενδυνάµωνε το στοιχείο της πολιτικής αλληλεγγύης. (15.) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί αναγκαίο να ενσωµατωθεί µελλοντικά το Ευρωπαϊκό Ταµείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) στο γενικό προϋπολογισµό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. PE /95 RR\ doc

11 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ προς την Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων µε θέµα τις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη ιακυβερνητική ιάσκεψη 14094/1999 C5-0341/ /0825(CNS)) Επιστολή του προέδρου της επιτροπής προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Συνταγµατικών Υποθέσεων Giorgio Napolitano Αγαπητέ κύριε πρόεδρε, Βρυξέλλες, 2 Φεβρουαρίου 2000 Η Επιτροπή Προϋπολογισµών εξέτασε το ως άνω θέµα κατά τη συνεδρίασή της στις 26 Ιανουαρίου Κατά τη συνεδρίαση αυτή ενέκρινε τα εξής συµπεράσµατα: Με επιστολή της 10ης Ιανουαρίου 2000 πληροφορήσατε τον πρόεδρο της Επιτροπής Προϋπολογισµών κ. Wynn ότι η επιτροπή σας είχε την πρόθεση να εγκρίνει έκθεση µε θέµα τις προτάσεις που πρέπει να υποβάλει το Κοινοβούλιο σχετικά µε την αναµόρφωση των Συνθηκών εν όψει της διακυβερνητικής διασκέψεως. Στην προηγούµενη γνωµοδότησή της προς την επιτροπή σας µε ηµεροµηνία 8 Νοεµβρίου 1999 και µε θέµα τη µέθοδο για την αναθεώρηση των Συνθηκών και την ηµερήσια διάταξη µιας ενδεχοµένης διακυβερνητικής διασκέψεως η Επιτροπή Προϋπολογισµών γνωστοποίησε ορισµένα θέµατα που σχετίζονται µε τον προϋπολογισµό, µε τα οποία κατά τη γνώµη της πρέπει να ασχοληθεί η διακυβερνητική διάσκεψη και τα οποία πρέπει να περιληφθούν στην αναθεώρηση των Συνθηκών. Βάσει του ως άνω καταλόγου θεµάτων η ανά χείρας γνωµοδότηση προσπαθεί να σκιαγραφήσει κάπως διεξοδικότερα το περιεχόµενο των δυνατών µεταρρυθµίσεων. 1. Αναµόρφωση της διαδικασίας του προϋπολογισµού για να καταστεί απλούστερη, διαφανέστερη, περισσότερο ισόρροπη και αποτελεσµατικότερη. Το θέµα αυτό πρέπει να περιέχει τα εξής στοιχεία: (α) Εκσυγχρονισµό (updating) της διαδικασίας του προϋπολογισµού βάσει της πείρας που αποκτήθηκε µε τις διοργανικές συµφωνίες. Στο πεδίο του προϋπολογισµού οι σχέσεις µεταξύ θεσµικών οργάνων διέπονται πλέον από ένα ευρύ σύνολο διατάξεων που δεν απορρέουν από τις Συνθήκες (soft law) το οποίο έχει διαµορφωθεί µε το πέρασµα των ετών από τις πρώτες διοργανικές συµφωνίες της δεκαετίας 1980 και τις άτυπες συµφωνίες από τη δεκαετία 1970 τις οποίες τα θεσµικά όργανα εξακολουθούν να τηρούν (ρεαλιστικό χρονοδιάγραµµα, συµφωνία κυρίων). Το εν λόγω σύνολο διατάξεων µολονότι δεν αποτελεί νοµοθεσία υπό την αυστηρή έννοια εµπεριέχει κανόνες τους οποίους έκαστο θεσµικό όργανο τηρεί. Έκαστο θεσµικό όργανο µπορεί RR\ doc 11/95 PE

12 να έχει την πεποίθηση ότι οι άλλοι δεν θα παραβιάσουν τους συµπεφωνηµένους αυτούς κανόνες δεδοµένου του πνεύµατος εµπιστοσύνης και αφοσιώσεως στη συνεργασία µεταξύ των οργάνων. Έχοντας µία εφαρµογή στην πράξη που υπερβαίνει την 25ετία δεν είναι πλέον καιρός να δοθεί περισσότερο επίσηµη νοµική έκφραση στις συγκεκριµένες δεσµεύσεις και συµβάσεις; Η εγγραφή των κανόνων σε άρθρα της Συνθήκης θα χρησίµευε για να αυξηθεί η εµπιστοσύνη ανάµεσα στα θεσµικά όργανα και κατά συνέπειαν η αποτελεσµατικότητα της διαδικασίας του προϋπολογισµού. Κατά κύριον λόγο η τάση των κανόνων διαδικασίας που έχουν διαµορφωθεί είναι να ενθαρρύνουν τον διάλογο µεταξύ θεσµικών οργάνων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας µε στόχο την εξεύρεση συµφωνίας και την αποφυγή περιττής αντιπαραθέσεως στον µεγαλύτερο δυνατό αριθµό περιπτώσεων. Επί θεµάτων προϋπολογισµού οι µηχανισµοί του τριµερούς διαλόγου και της συνδιαλλαγής εξυπηρετούσαν την αναζήτηση τρόπων συνεργασίας µεταξύ οργάνων τους οποίους δεν προέβλεπαν οι Συνθήκες. Μάλιστα η αναµόρφωση των Συνθηκών θα µπορούσε να προαγάγει αυτή τη διεργασία περαιτέρω. Θα µπορούσε να σκεφθεί κανείς να καταργήσει την πρώτη ανάγνωση, η οποία, εάν τα θεσµικά όργανα προβαίνουν σε διαπραγµατεύσεις µεταξύ τους βάσει κανόνων που εξασφαλίζονται από τη Συνθήκη και βασίζονται στην εµπιστοσύνη, θα καθίστατο περιττή. Εάν σκοπός είναι η επίτευξη συµφωνίας και ο προϋπολογισµός δεν µπορεί να εγκριθεί χωρίς να υπάρχει συµφωνία ανάµεσα στα δύο σκέλη της αρµόδιας επί του προϋπολογισµού αρχής θα µπορούσε να έχει κανείς ένα σύστηµα όπου η Επιτροπή παρουσιάζει σχέδιο προϋπολογισµού, το Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο συζητούν έκαστο µία φορά επί του σχεδίου της Επιτροπής και εν συνεχεία εγκρίνουν από κοινού τον προϋπολογισµό αφού επιτευχθεί συµφωνία σε επίπεδο συνδιαλλαγής. Τούτο θα απλοποιούσε κατά πολύ τη διαδικασία του προϋπολογισµού και θα την καθιστούσε περισσότερο διαφανή για τον απλό πολίτη. (β) διεύρυνση της συναπόφασης που διέπει τον προϋπολογισµό για να τεθεί τέρµα στην ταξινόµηση σε υποχρεωτικές/µη υποχρεωτικές δαπάνες (Υ /ΜΥ ) και να συµπεριληφθεί στον προϋπολογισµό το Ευρωπαϊκό Ταµείο Αναπτύξεως. Ως συµπλήρωµα στην αναµόρφωση της διαδικασίας θα ήταν ιδιαιτέρως επιθυµητό να καταργηθεί η διάκριση ανάµεσα στις υποχρεωτικές και µη υποχρεωτικές δαπάνες στοιχείο το οποίο το Κοινοβούλιο ζητεί από µακρού χρόνου. Περισσότερο από οιαδήποτε άλλη αλλαγή αυτό το επί µέρους στοιχείο αναµορφώσεως θα καθιστούσε δυνατή µία αποτελεσµατικότερη διαδικασία ενδεχοµένως περιορισµένη σε µία µόνον ανάγνωση του προϋπολογισµού. Εάν το Κοινοβούλιο αποκτούσε συναπόφαση επί των Υ, θα ήταν θεµιτό να αναµένει το Συµβούλιο να έχει συναπόφαση επί των ΜΥ. Με αυτή ως λογική της συναποφάσεως ο προϋπολογισµός θα αποτελούσε πραγµατικά κοινό νοµοθέτηµα που δεν θα µπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την επιθυµία και των δύο θεσµικών οργάνων για συµφωνία. Σε ένα τέτοιο σενάριο διαµάχες για την ταξινόµηση δεν θα υφίσταντο πλέον. Η διαδικασία προς ορισµό του ανωτάτου ποσοστού αυξήσεως θα καθίστατο επίσης περιττή, θα µπορούσε δε να αντικατασταθεί από ένα σύστηµα µεσοπροθέσµου προγραµµατισµού χρηµατοδοτήσεων (βλέπε κατωτέρω). PE /95 RR\ doc

13 Μία τελειότερη συναπόφαση επί του προϋπολογισµού συνεπάγεται επίσης την επιβεβαίωση της αρχής της ενότητας του προϋπολογισµού. Εάν επί ολοκλήρου του προϋπολογισµού ως έχει σήµερα εθεσπίζετο συναπόφαση, θα καθίστατο αβάσιµο οιοδήποτε υπόλειµµα λογικής περί στεγανών περιοχών εσόδων και δαπανών εκτός προϋπολογισµού, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Ταµείο Αναπτύξεως. (γ) ενσωµάτωση των περιφερειακών οργάνων κατά πλέον ικανοποιητικόν τρόπο στο κοινοτικό σύστηµα. Επιβεβαίωση της αρχής της ενότητας του προϋπολογισµού θα συνεπάγετο επίσης ότι πρέπει να επιληφθεί κανείς συγκεκριµένα του ζητήµατος των εξαρτηµένων υπηρεσιών και των προϋπολογισµών τους. Εάν το Κοινοβούλιο επετύγχανε συναπόφαση επί των δηµοσιονοµικών κανονισµών που ισχύουν για τις εν λόγω υπηρεσίες (βλέπε κατωτέρω), τούτο θα αποτελούσε σηµαντική πρόοδο προς βελτίωση αυτής της ανωµαλίας. εν θα είχε όµως νόηµα να έχει συναπόφαση επί των κανονιστικών διατάξεων χωρίς να διαθέτει συναπόφαση επί των προϋπολογισµών των υπηρεσιών αυτών. Θα µπορούσε να εγγραφεί στη Συνθήκη ότι οιαδήποτε υπηρεσία ή οργανισµός που ιδρύεται βάσει της νοµοθεσίας ΕΚ, υπηρετεί τους στόχους της Ενώσεως ή επιτελεί δηµόσιο έργο επ' ονόµατί της πρέπει να ενσωµατώνεται από χρηµατοοικονοµικής απόψεως στον προϋπολογισµό της Ενώσεως. Στόχος θα ήταν να βαδίσουµε προς ένα σύστηµα όπου οι πρόεδροι όλων αυτών των υπηρεσιών θα πρέπει να εγκρίνονται από το Κοινοβούλιο, θα επιτρέπεται η δυνατότητα αποδόσεως µοµφής, τα έσοδα και οι δαπάνες τους θα είναι ενσωµατωµένα στον προϋπολογισµό και η διαφάνεια όσον αφορά τη δηµόσια λογιστική τους θα είναι µεγαλύτερη. Πρέπει ακόµη να εξετασθεί µε ποίον τρόπο θεσµικά όργανα όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα µπορούσαν ενδεχοµένως να ενταχθούν σε ένα παρόµοιο σύστηµα. 2. Εδραίωση των δηµοσιονοµικών προοπτικών υπό την µορφή σαφούς µεσοπροθέσµου προγραµµατισµού χρηµατοδοτήσεων που θα εγκρίνεται από κοινή συµφωνία ΕΕ και κρατών µελών. Η πρακτική εγκρίσεως µεσοπροθέσµων προγραµµάτων χρηµατοδοτήσεως µε εκ των προτέρων ορισµό των ορίων των εσόδων που πρέπει να συγκεντρωθούν υφίσταται ήδη υπό τη µορφή των δηµοσιονοµικών προοπτικών από του Η εγγραφή αυτής της πρακτικής στη Συνθήκη θα τη στηρίξει ώστε να καταστεί αποτελεσµατικότερη και επί σταθερής βάσεως. Θα επιβεβαιώσει επίσης τη βούληση που έχει εκφρασθεί κατ' επανάληψη από το εκλεγµένο Κοινοβούλιο να αναλάβει το δικό του µερίδιο στην ευθύνη του να δικαιολογεί τις δαπάνες προς τον Ευρωπαίο φορολογούµενο. Έχοντας ήδη δεχθεί τις πειθαρχίες που απορρέουν από τη συµφωνία πολυετούς χρηµατοδοτικού πλαισίου, το Κοινοβούλιο δεν έχει τίποτε να φοβηθεί εάν το εν λόγω πλαίσιο καταστεί νοµικά δεσµευτικό. Προϋπόθεση για την αναµόρφωση αυτή αποτελεί βεβαίως η εγγραφή ενός επαρκούς µέσου ευκαµψίας στο σύστηµα. Θα µπορούσε να φαντασθεί κανείς κάτι παρόµοιο προς το εν ισχύι µέγιστο ποσοστό αυξήσεως για µη υποχρεωτικές δαπάνες το οποίο να εφαρµόζεται σε ολόκληρο τον προϋπολογισµό και να παρέχει στην αρµόδια επί του προϋπολογισµού αρχή αρκετή ευκαµψία για να διαφοροποιεί για ένα συγκεκριµένο έτος τους όρους του χρηµατοοικονοµικού πλαισίου ή να υπερβαίνει σε κάποιες ορισµένες συνθήκες τα όρια που αυτό υπαγορεύει. Και πάλι, η εγγραφή της συναποφάσεως για τις δηµοσιονοµικές προοπτικές στη Συνθήκη θα ενίσχυε το επιχείρηµα του Κοινοβουλίου ότι RR\ doc 13/95 PE

14 πρέπει να διαθέτει επίσης αποφασιστικότερο λόγο στη συλλογή των απαραίτητων εσόδων (βλέπε προσεχές σηµείο). 3. Αναµόρφωση του συστήµατος ιδίων πόρων για να παρασχεθεί χρηµατοοικονοµική αυτονοµία και αποτελεσµατικότητα στην ΕΕ και να εξασφαλισθεί επίσης διαφάνεια επί χρηµατοοικονοµικών θεµάτων για το πλατύ κοινό, συγκεκριµένα χάρις : (α) στη θέσπιση συναποφάσεως για τον καθορισµό του όλου επιπέδου των ιδίων πόρων της ΕΕ και τις διευθετήσεις για την εξασφάλιση αυτών των πόρων. Τούτο θα ήταν το φυσικό συµπλήρωµα από πλευράς εσόδων του ότι ισχύει η συναπόφαση όσον αφορά τις δαπάνες στον µεσοπρόθεσµο προγραµµατισµό χρηµατοδοτήσεων. Θα ενίσχυε την τάση που επιδεικνύει το Κοινοβούλιο να αναλαµβάνει ευθύνη για τις δαπάνες ΕΕ προς τον Ευρωπαίο φορολογούµενο και να εµµένει σε αποτελεσµατικότερη χρήση των πιστώσεων του προϋπολογισµού από την Επιτροπή και τα κράτη µέλη. Θα παρείχε επίσης στο Κοινοβούλιο για πρώτη φορά την ευθύνη εξευρέσεως ενός συστήµατος για την επί δικαιότερης βάσεως κατανοµή του άχθους των εσόδων µεταξύ των κρατών µελών. Το στοιχείο αυτό αναµφιβόλως θα καταστούσε επιτακτικότερη την εκπόνηση ενός δικαιότερου συστήµατος. (β) στη δυνατότητα θεσπίσεως φορολογικών µέσων σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα οποία να υπόκεινται στην συναπόφαση και την ψήφιση µε ειδική πλειοψηφία. Ήδη σχεδόν υπάρχει συναίνεση περί του ότι χρειάζεται να σηµειωθεί πρόοδος στο φορολογικό επίπεδο όσον αφορά την παρακράτηση φόρου επί των αποταµιεύσεων και την ενδεχόµενη επιβολή φόρου διοξειδίου του άνθρακα. Η κατάργηση της απαιτήσεως για οµοφωνία θα καθιστούσε πολύ δυνατότερη την επίτευξη προόδου. Μετά ταύτα θα καθίστατο ευκολότερη η συζήτηση µε θέµα τα φορολογικά µέσα που πρέπει να χρησιµοποιηθούν για να υπάρξουν έσοδα για τον προϋπολογισµό ΕΕ. (γ) στην παροχή δυνατότητας στην αρµόδια επί του προϋπολογισµού αρχή να παρεµβαίνει από έτους εις έτος στον συνδυασµό των διαφόρων κατηγοριών πόρων που επιλέγεται. Η αρχή του ενιαυσίου θα µπορούσε επίσης να ισχύει και για τα έσοδα. Το κόστος του ετησίου προϋπολογισµού θα καθίστατο τότε διαφανέστερο για τον φορολογούµενο, ενώ θα άφηνε στην αρµόδια επί του προϋπολογισµού αρχή την ευκαµψία να διαφοροποιεί τις πηγές εσόδων σύµφωνα µε τις ετήσιες ανάγκες και τις οικονοµικές συνθήκες. Στόχος µακροπρόθεσµα πρέπει να είναι µε την ετήσια απόφαση για τον προϋπολογισµό να λαµβάνεται απόφαση τόσο για τις δαπάνες όσο και για τα έσοδα πάντοτε εντός του πλαισίου των µεσοπροθέσµων δηµοσιονοµικών προοπτικών. 4. ιεύρυνση της συναποφάσεως επί νοµοθετικών θεµάτων και της λήψεως αποφάσεως µε ειδική πλειοψηφία για να περιλαµβάνει: (α) όλους τους κανονισµούς δηµοσιονοµικού περιεχοµένου συµπεριλαµβανοµένων των αποφάσεων περί δηµοσιονοµικής πειθαρχίας (β) όλα ανεξαιρέτως τα προγράµµατα και τα µέσα που σχετίζονται µε κοινοτική δαπάνη PE /95 RR\ doc

15 (ειδικά ερευνητικά προγράµµατα, τα διαρθρωτικά ταµεία και το Ταµείο Συνοχής) (γ) όλες τις διαδικασίες παροχής σύµφωνης γνώµης που αφορούν εσωτερικές πολιτικές (δ) όλες τις αποφάσεις ΑΚΕ (ε) οιαδήποτε πράξη ιδρύσεως εκτελεστικής υπηρεσίας και τον τρόπο λειτουργίας της. Εδώ φαίνεται ότι µπορεί κανείς βάσιµα να νοµίζει ότι κάτι θα µπορούσε να επιτευχθεί στην προσεχή διακυβερνητική διάσκεψη προς αναµόρφωση της Συνθήκης. Για πολλά από τα νοµοθετικά µέσα των οποίων µνεία γίνεται ανωτέρω ισχύει ήδη ενός είδους συναπόφαση. Το Συµβούλιο γνωρίζει ότι χρειάζεται να λαµβάνει υπόψη τη θέση του Κοινοβουλίου επί νοµοθετικών θεµάτων, άλλως το Κοινοβούλιο θα προσπαθήσει να κάνει το δικό του µέσω του προϋπολογισµού, τουλάχιστον όσον αφορά τις µη υποχρεωτικές δαπάνες. Ούτως ορισµένα ευαίσθητα νοµοθετικά θέµατα αποτελούν µερικές φορές αντικείµενο διαπραγµατεύσεων εντός της διαδικασίας του προϋπολογισµού. Ειδικότερα για κανονισµούς δηµοσιονοµικού περιεχοµένου το Συµβούλιο εξακολουθεί να δέχεται την εφαρµογή της διαδικασίας συνεννοήσεως στυλ 1975 η οποία παρέχει στο Κοινοβούλιο µικρή δυνατότητα να επηρεάζει τα πράγµατα. Κατ' εξαίρεση ένας τοµέας διευθετήσεων δηµοσιονοµικού περιεχοµένου, οι διευθετήσεις για τα διευρωπαϊκά δίκτυα (άρθρο.155 (1) σε συνδυασµό µε το άρθρο156, Συνθήκη ΕΚ) υπόκειται ήδη στη διαδικασία συναποφάσεως. Το πρώτο εξάµηνο 1999 η Επιτροπή Προϋπολογισµών διεξήγαγε επιτυχώς διαπραγµατεύσεις µε το Συµβούλιο Γερµανική Προεδρία που κατέληξαν σε συµφωνία περί του δηµοσιονοµικού κανονισµού των διευρωπαϊκών δικτύων ως τµήµατος της δέσµης µέτρων AGENDA 2000 (εισηγητής: KLETT-BOWMAN). Η συµφωνία επετεύχθη πριν από τη δεύτερη ανάγνωση στο Κοινοβούλιο, επιτρέποντας ούτως να αποφευχθεί η ανάγκη συγκλήσεως της επιτροπής συνδιαλλαγής και αποδεικνύοντας ότι η εφαρµογή της συναποφάσεως συνοδεύεται από δυνάµει οφέλη σε επίπεδο αποτελεσµατικότητας. Για τους λόγους αυτούς θα ήταν ευκολότερο εάν το Συµβούλιο δεχόταν να ορίσει επίσηµα τη συναπόφαση ως τη φυσική διαδικασία για όλα τα ανωτέρω είδη νοµοθετικών πράξεων. Η ποιότητα της νοµοθεσίας που έχει αντίκτυπο επί δηµοσιονοµικών θεµάτων ασφαλώς και θα βελτιωθεί όταν η σχετική πράξη θα εγκρίνεται από κοινού από τα δύο σκέλη της αρµόδιας επί του προϋπολογισµού αρχής. Εν κατακλείδι η Επιτροπή Προϋπολογισµών θα πράξει ό,τι µπορεί για να συνδράµει την Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων στην προσπάθειά της τα ως άνω θέµατα να τεθούν στην διακυβερνητική διάσκεψη και να εγγραφούν επισήµως στην ηµερήσια διάταξη. Προς τον σκοπό αυτόν ελπίζει ότι η Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων θα εξασφαλίσει ότι άλλες επιτροπές συµπράττουν εκ του σύνεγγυς στο καθήκον που έχει αναλάβει να εκπροσωπεί το Κοινοβούλιο στη διακυβερνητική διάσκεψη και να διαµορφώνει την προσέγγιση του Κοινοβουλίου αναφορικά µε τις διαπραγµατεύσεις καθώς αυτές προχωρούν. Από δικής της πλευράς η Επιτροπή Προϋπολογισµών έχει την πρόθεση να συνεχίσει να ασχολείται µε τα θέµατα αναµορφώσεως της Συνθήκης τα οποία θέτει η ανά χείρας RR\ doc 15/95 PE

16 γνωµοδότηση και τα οποία βάσει του Κανονισµού εµπίπτουν στην αρµοδιότητά της θα το πράξει µε διάφορα µέσα όπως είναι οι ακροάσεις εµπειρογνωµόνων, η εκπόνηση εγγράφων εργασίας και ενδεχοµένως η συγκρότηση οµάδας προβληµατισµού για να συντάξει σχέδιο ενδεχοµένων τροπολογιών στο κείµενο της Συνθήκης οι οποίες θα µπορούσαν να υποβληθούν στη διακυβερνητική διάσκεψη. Με εξαιρετική εκτίµηση Colom I Naval PE /95 RR\ doc

17 24 Φεβρουαρίου 2000 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ προς την Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων σχετικά µε τις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη ιακυβερνητική ιάσκεψη (14094/ C5-0341/1999) 1999/0825(CNS)) Συντάκτρια γνωµοδότησης: Diemut R. Theato ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίασή της στις 11 Ιανουαρίου 2000, η Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισµού όρισε συντάκτρια γνωµοδότησης την κ. Diemut R. Theato. Κατά τις συνεδριάσεις της στις 25 Ιανουαρίου και 23 Φεβρουαρίου 2000, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε τα κατωτέρω συµπεράσµατα µε 14 ψήφους υπέρ και 2 ψήφους κατά. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές: Theato πρόεδρος, συντάκτρια γνωµοδότησης Bösch αντιπρόεδρος Blak αντιπρόεδρος Bonde (αναπλ. Holmes), Camre, Casaca (αναπλ. van Hulten), Ferreira, Φώλιας (αναπλ. Costa), Jean-Pierre, Khanbai, Kuhne, Langenhagen, Morgan, Mulder (αναπλ. Di Pietro), Pomés-Ruiz, Rühle (αναπλ. Staes) και Stauner. RR\ doc 17/95 PE

18 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Μετά την ολοκλήρωση των διαπραγµατεύσεων που κατέληξαν στην υπογραφή της Συνθήκης του Άµστερνταµ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η αρµόδια για τον έλεγχο του προϋπολογισµού επιτροπή του εδραίωσαν την εξέλιξη των πρακτικών που εφαρµόζονται στο πλαίσιο της διαδικασίας απαλλαγής εξάλλου εµβαθύνθηκε η µελέτη της ποινικής και δικαστικής προστασίας κατά πράξεων που ζηµιώνουν τα οικονοµικά συµφέροντα των Κοινοτήτων. Κατά συνέπεια επιβάλλεται η τροποποίηση ορισµένων άρθρων της ΣΕΚ που αφορούν την απαλλαγή και την προστασία των οικονοµικών συµφερόντων της Ένωσης. I. ιαδικασία απαλλαγής Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αρνήθηκε να χορηγήσει απαλλαγή για το οικονοµικό έτος Στο πλαίσιο αυτού του ιδίου ψηφίσµατος το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκλεισε τους λογαριασµούς του Η ενέργεια αυτή του Κοινοβουλίου η οποία είχε εξάλλου ένα προηγούµενο 2, εντάσσεται σε σαφή λογική: η απαλλαγή δεν πρέπει να είναι µια πράξη που περιορίζεται στο κλείσιµο λογαριασµών, όπως τούτο συµβαίνει σε πολλά κράτη µέλη (Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, κλπ.) αλλά πρέπει να αποτελεί πράξη αξιολόγησης της ποιότητας και της κανονικότητας της δηµοσιονοµικής διαχείρισης ως πράξη διακριτικής ευχέρειας η απαλλαγή µπορεί να µη χορηγηθεί. Η µη χορήγηση της απαλλαγής ωστόσο δεν σηµαίνει ότι πρέπει να παραµείνει ανοικτή η διαδικασία εκτέλεσης του προϋπολογισµού για το συγκεκριµένο έτος: επιβάλλεται να πραγµατοποιηθεί ο έλεγχος και το κλείσιµο των λογαριασµών, πράγµα που θα επιτρέψει τη µεταφορά του υπολοίπου στο επόµενο οικονοµικό έτος η πράξη του κλεισίµατος λογαριασµών εµπίπτει στην αρµοδιότητα της αρµόδιας για την απαλλαγή αρχής. Η διαδικασία απαλλαγής πρέπει συνεπώς να κλείσει µε δύο πράξεις: την απαλλαγή, δηλαδή την έγκριση που είναι πράξη διακριτικής ευχέρειας και το κλείσιµο των λογαριασµών που αποτελεί αναγκαία πράξη αλλά συγχρόνως και πράξη που εµπίπτει στη διακριτική ευχέρεια ως προς το περιεχόµενό της. Η πραγµατικότητα αυτή, που έχει ήδη κατοχυρωθεί στο Παράρτηµα V του Κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (βλ. ιδίως τα άρθρα 3 και 5), καθιστά αναγκαία τη συµπλήρωση της συνοπτικής διατύπωσης του άρθρου 276 της Συνθήκης («το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαλλάσσει την Επιτροπή»). (Βλ. το σηµείο Α των συµπερασµάτων και συνηµµένως την προτεινόµενη τροποποίηση για το άρθρο 276 παρ. 1 ΣΕΚ). ***** 1 2 Βλ. ψήφισµα σχετικά µε τους λογαριασµούς των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για το οικονοµικό έτος 1996, της Άρνηση χορήγησης απαλλαγής για το οικονοµικό έτος PE /95 RR\ doc

19 Η πράξη απαλλαγής συνιστά την έκφραση της δυνατότητας αξιολόγησης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ως εκ τούτου παρουσιάζεται ως πράξη πολιτικής αξιολόγησης. Η µη χορήγηση της απαλλαγής αποτελεί κατά συνέπεια αρνητική πολιτική αξιολόγηση για τις δραστηριότητες της Επιτροπής. Η απόφαση για τη µη χορήγηση απαλλαγής λαµβάνεται µε απλή πλειοψηφία ωστόσο, η έγκριση ενδεχοµένως µε µεγάλη πλειοψηφία θα µπορούσε να σηµατοδοτήσει σοβαρή έλλειψη εµπιστοσύνης του Κοινοβουλίου έναντι της Επιτροπής. Σε περίπτωση που η πλειοψηφία αυτή θα ήταν η ίδια που απαιτείται για την πρόταση δυσπιστίας, τότε το εκτελεστικό όργανο θα έπρεπε να αντιµετωπίσει τις συνέπειες και να υποβάλει τις παραιτήσεις του. (Βλ. το σηµείο Α των συµπερασµάτων και στο παράρτηµα την προτεινόµενη τροποποίηση για το άρθρο 276 παρ. 1 ΣΕΚ). ***** Η διαχείριση ποσοστού 85% περίπου των πιστώσεων του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού γίνεται αποκεντρωµένα από τις διοικήσεις των κρατών µελών (ιδίως : πιστώσεις της γεωργικής και διαρθρωτικής πολιτικής) οι εθνικές αρχές είναι επίσης κατ αρχήν υπεύθυνες για τον έλεγχο της διαχείρισης αυτών των πιστώσεων. Εν τούτοις, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο προβαίνουν σε αξιολογήσεις στο πλαίσιο της απαλλαγής συνοµιλητής τους είναι µόνον ένας: η Επιτροπή η οποία πρέπει να διαβιβάσει τα στοιχεία που έχει λάβει από τις εθνικές αρχές διαχείρισης και ελέγχου τούτο αποβαίνει εις βάρος της σαφήνειας των πληροφοριών που διαθέτει η αρµόδια για την απαλλαγή αρχή. Αυτή όµως πρέπει να µπορεί να διαθέτει απευθείας πληροφορίες από τους εθνικούς συντελεστές, τόσο όσον αφορά τη διαδικασία απαλλαγής όσο και τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί στην απόφαση που περατώνει αυτή τη διαδικασία (χορήγηση, µη χορήγηση ή αναβολή της απαλλαγής). Το άρθρο 276 που διέπει τη διαδικασία απαλλαγής θα έπρεπε κατά συνέπεια να τροποποιηθεί σε όλες τις διατάξεις που αφορούν τη ροή των πληροφοριών προς την αρµόδια για την απαλλαγή αρχή. (Βλ. το σηµείο Β των συµπερασµάτων και συνηµµένως τις προτεινόµενες τροποποιήσεις για το άρθρο 276 παρ. 1, 2, 3.). ΙΙ. Πράξεις που ζηµιώνουν τα οικονοµικά συµφέροντα της Ένωσης ποινική δίωξη Έχουν ήδη αναληφθεί πρωτοβουλίες για την καθιέρωση ποινικής προστασίας 3 των οικονοµικών συµφερόντων της Ένωσης. Μα ποιες είναι οι αρχές που θα επιφορτισθούν συγκεκριµένα µε την εφαρµογή αυτών των µέτρων προστασίας και τη δίωξη των υπευθύνων για πράξεις που ζηµιώνουν τα συµφέροντα της Ένωσης; Να επαφεθεί πλήρως στα εθνικά δικαστικά συστήµατα η µέριµνα της εφαρµογής του ποινικού δικαίου για την προστασία των οικονοµικών συµφερόντων της Ένωσης θα ισοδυναµούσε µε επιβάρυνση αυτών των συστηµάτων µε ανυπέρβλητα προβλήµατα. Τα µείζονα αντικοινοτικά αδικήµατα έχουν ως επί το πλείστον διεθνικό χαρακτήρα (η ιθαγένεια των δραστών και ο τόπος διάπραξης του αδικήµατος ή τα αποτελέσµατά του µπορεί να αναφέρονται σε πλείονα κράτη, µέλη ή µη της 3 Η σύµβαση για την προστασία των οικονοµικών συµφερόντων, του Ιουλίου 1995, βρίσκεται στο στάδιο της κύρωσης. Εξάλλου, έχει ζητηθεί νοµοθετική πρωτοβουλία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. RR\ doc 19/95 PE

20 Ένωσης). Από αυτό προκύπτει σειρά σοβαρών προβληµάτων για τη δίωξή τους όσον αφορά συγχρόνως τον εντοπισµό του κράτους που έχει την κύρια αρµοδιότητα για τη δίωξη και την καθιέρωση ικανοποιητικής συνεργασίας µεταξύ των εµπλεκοµένων εθνικών δικαστικών (ή αστυνοµικών) αρχών. Η δηµιουργία του θεσµού του ευρωπαίου εισαγγελέα που θα είναι αρµόδιος για τις διώξεις των αντικοινοτικών εγκληµάτων σε όλο το έδαφος της Ένωσης θα οδηγούσε σε άµεση επίλυση αυτών των προβληµάτων. Κατόπιν πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισµού οµάδα ερευνητών υπό τη διεύθυνση της Επιτροπής πρότεινε τη δηµιουργία ενός τέτοιου θεσµού και καθόρισε το καθεστώς, τις αρµοδιότητες, τη δοµή του. Τη µελέτη αυτή, που φέρει το όνοµα Corpus Juris, ακολούθησε µια δεύτερη µελέτη συγκριτικού ποινικού δικαίου που καταδεικνύει ότι ο θεσµός του ευρωπαίου εισαγγελέα θα ήταν εφαρµόσιµος στα κράτη µέλη, υπό την προϋπόθεση, σε ορισµένες περιπτώσεις, της επίλυσης προβληµάτων νοµικής ή συνταγµατικής φύσεως. Η επιτροπή ανεξαρτήτων εµπειρογνωµόνων, από την πλευρά της, υπέβαλε πρόταση που τείνει προς την ίδια κατεύθυνση, εκτείνεται όµως σε τρία στάδια: 1. δηµιουργία µέσω του παραγώγου δικαίου του θεσµού εισαγγελέα του οποίου οι εξουσίες θα περιορίζονται στα εγκλήµατα που διαπράττονται στο εσωτερικό της Ένωσης. 2. εξειδίκευση των εθνικών εισαγγελικών αρχών 3. δηµιουργία του θεσµού εισαγγελέα µε πλήρεις εξουσίες. Ενώ για την πρώτη φάση εκκρεµεί νοµοθετική πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η δεύτερη και η τρίτη φάση θα µπορούσαν να πραγµατωθούν στο πλαίσιο της νέας. Μεταξύ των συνιστωσών του νέου θεσµού του εισαγγελέα που θα µπορούσε να εξετάσει η αναφέρουµε τα έξής 4 : δικαιοδοσία: περιορίζεται στην προστασία των οικονοµικών συµφερόντων της Ένωσης, εκτείνεται γεωγραφικά σε όλο τα έδαφος της Κοινότητας φύση της διαδικασίας: διαδικασία κατ αντιδικία που συµβιβάζει τις αρχές της κατηγορητικής και εξεταστικής διαδικασίας ευρωπαϊκοί εκπρόσωποι εισαγγελείς: θα ενεργούν σε εθνικό επίπεδο κατόπιν πληρεξουσιότητας της κεντρικής εισαγγελικής αρχής και θα µπορούν να συγκροτηθούν από τις ειδικευµένες εθνικές εισαγγελικές αρχές (δεύτερο στάδιο που προτείνεται από τους 4 Αλλά, για την πιο εµπεριστατωµένη εξέταση του θεσµού και του δικαστικού συστήµατος που θα το πλαισιώσει καθώς και για τους λόγους που συνηγορούν υπέρ της δηµιουργίας αυτού του θεσµού παραπέµπουµε στα εξής έγγραφα της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισµού: έκθεση Theato σχετικά µε την θέσπιση ποινικής προστασίας των οικονοµικών συµφερόντων της Ένωσης (ΡΕ ) και το έγγραφο εργασίας σχετικά µε τις δραστηριότητες του ΕΚ και της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισµού για τη θέσπιση κανόνων κατά της απάτης και της δωροδοκίας εις βάρος των οικονοµικών της Ευρωπαϊκή Ένωσης (ΡΕ ). PE /95 RR\ doc

21 ανεξάρτητους εµπειρογνώµονες) έλεγχος επί του οργανισµού και των πράξεών του: θα διασφαλίζεται από προκαταρκτικό τµήµα στο πλαίσιο του ΕΚ το οποίο θα ενεργεί ως δικαστής ελευθεριών και θα είναι αρµόδιο να ανατρέπει αποφάσεις του εισαγγελέα και να αποφασίζει επί της εξεταζόµενης προσφυγής ουσιαστικό ποινικό δίκαιο: θα είναι το ενιαίο δίκαιο που θα θεσπισθεί µε µέσο του πρώτου ή του τρίτου πυλώνα. (βλ. σηµείο Γ των συµπερασµάτων). ***** Τα κανονιστικά µέτρα κατά της απάτης εντάσσονται, µετά την έναρξη ισχύος της Συνθήκης του Άµστερνταµ, στον τοµέα εφαρµογής του άρθρου 280 ΣΕΚ. Εν τούτοις αυτό το άρθρο εξακολουθεί να είναι αµφιλεγόµενο και µη πλήρες. Είναι αµφιλεγόµενο, διότι στην παράγραφο 4, ενώ προβλέπει διαδικασία συναπόφασης για τα νοµοθετικά µέτρα στον τοµέα της καταπολέµησης της απάτης ορίζει ότι τα µέτρα αυτά δεν αφορούν την εφαρµογή του εθνικού ποινικού δικαίου ούτε την απονοµή της δικαιοσύνης στα κράτη µέλη. Η παράδοξη αυτή διατύπωση δηµιούργησε αντιθέσεις ανάµεσα στις κρατούσες απόψεις σχετικά µε την δυνατότητα πρόβλεψης ποινικών κυρώσεων (οι ερευνητές του Corpus Juris συµµερίζονται για παράδειγµα αυτή την άποψη ενώ άλλοι είναι κατά). Η πρακτική απαίτηση της ενίσχυσης των νοµικών µέσων για την καταπολέµηση της απάτης επιβάλλει την άρση κάθε αµφιβολίας και τη σαφή παραδοχή ότι το άρθρο 280 θεµελιώνει ποινική νοµοθεσία που περιορίζεται στην προστασία κοινοτικών συµφερόντων. (βλ στο παράρτηµα την τροποποίηση για το άρθρο 280, παρ. 4 ΣΕΚ). Αλλά το άρθρο 280 είναι ακόµη ατελές διότι αναφέρεται, στις παραγράφους 2, 3 και 4, µόνο στην καταπολέµηση της απάτης ενώ πρέπει να καταπολεµηθούν επίσης όλες οι παρατυπίες διοικητικής φύσεως που δεν εµπίπτουν στον ποινικό τοµέα. Εποµένως, επιβάλλεται συµπλήρωση του κειµένου ώστε να αποφευχθεί κάθε ασάφεια. Το άρθρο 280 όµως είναι επίσης ατελές, διότι αναφέρεται στα οικονοµικά συµφέροντα της Ένωσης, αποκλείοντας έτσι κάθε πράξη η οποία, ενώ αντιβαίνει στους κανόνες, δεν έχει άµεση επίπτωση στα οικονοµικά της Κοινότητας (π.χ.: είναι δυνατό µια απάτη που διαπράττεται κατά τη διοργάνωση διαγωνισµού να επισύρει κυρώσεις δυνάµει του άρθρου 280;) Κατά συνέπεια, πρέπει να διευρυνθεί το πεδίο εφαρµογής αυτού του άρθρου και να επεκταθεί στο σύνολο των δραστηριοτήτων που ζηµιώνουν τα συµφέροντα (χρηµατοπιστωτικά, οικονοµικά, ηθικά συµφέροντα της Ένωσης). (βλ σηµείο των συµπερασµάτων και στο παράρτηµα τις τροποποιήσεις που προτείνονται για το άρθρο 280 (παρ. 1, 2, 3 και 4). RR\ doc 21/95 PE

22 III. Ελεγκτικό Συνέδριο Το Ελεγκτικό Συνέδριο απαρτίζεται από 15 µέλη. Υπάρχει λοιπόν σήµερα τέλεια αντιστοιχία µε τον αριθµό των κρατών µελών της Ένωσης. Ωστόσο, η διεύρυνση µε τις νέες υποψήφιες προς ένταξη χώρες συνεπάγεται αισθητή αύξηση των µελών, πράγµα που θα µπορούσε να οδηγήσει σε κατακερµατισµό των δραστηριοτήτων και να έχει αρνητικές επιπτώσεις ως προς την αποτελεσµατικότητα της λειτουργίας του ελέγχου. Η σύνθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα έπρεπε συνεπώς να καθορισθεί στο µέλλον µε βάση όχι τον αριθµό των κρατών µελών αλλά τις λειτουργικές ανάγκες του θεσµικού οργάνου. (Βλ. σηµείο ΣΤ των συµπερασµάτων). PE /95 RR\ doc

23 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισµού καλεί την Επιτροπή Συνταγµατικών Υποθέσεων, που είναι αρµόδια επί της ουσίας, να συµπεριλάβει στην έκθεσή της τα ακόλουθα σχέδια τροποποίησης: Α) Πράξη απαλλαγής (άρθρο 276, παράγραφος 1) Η πράξη αυτή θα έπρεπε να διαρθρωθεί σε δύο συνιστώσες: 1. καθεαυτό απαλλαγή (πράξη έγκρισης µε βάση την πολιτική αξιολόγηση της ευθύνης της Επιτροπής κατά την εκτέλεση του προϋπολογισµού) 2. κλείσιµο λογαριασµών (πράξη ελέγχου µε την οποία περατώνεται η δηµοσιονοµική διαδικασία ενός συγκεκριµένου έτους). Β) Απαλλαγή και πρόταση δυσπιστίας (άρθρο 276, παρ. 1). Για την χορήγηση ή τη µη χορήγηση της απαλλαγής απαιτείται απλή πλειοψηφία ωστόσο εάν σε περίπτωση που η µη χορήγηση της απαλλαγής εγκριθεί µε την ίδια πλειοψηφία και τους ίδιους όρους που ορίζει το άρθρο 201 ΣΕΚ για την έγκριση της πρότασης δυσπιστίας όσον αφορά τη διαχείριση της Επιτροπής (δηλαδή: πλειοψηφία των 2/3 των ψηφισάντων και πλειοψηφία των µελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), τότε τα µέλη της Επιτροπής θα πρέπει να παραιτηθούν συλλογικώς. Προτεινόµενη τροποποίηση για το άρθρο 276, παράγραφος 1: βλ. παράρτηµα. Γ) Πηγές πληροφοριών για την αρµόδια για τη χορήγηση της απαλλαγής αρχή (άρθρο 276, παρ. 1, 2 και 3) Θα έπρεπε να συµπεριλαµβάνουν όλες τις πληροφορίες που διαβιβάζουν προφορικά ή γραπτά οι αρχές οι οποίες διαχειρίζονται κοινοτικές πιστώσεις στα κράτη µέλη στο πλαίσιο της διαδικασίας απαλλαγής και της συνέχειας που πρέπει να δοθεί στην απόφαση η οποία την περατώνει (χορήγηση, αναβολή ή µη χορήγηση της απαλλαγής). Τροποποιήσεις που προτείνονται για το άρθρο 276, παρ. 1, 2, 3: βλ. παράρτηµα. ) Καθιέρωση του θεσµού του ευρωπαίου εισαγγελέα και ευρωπαϊκό σύστηµα δικαστικής προστασίας των οικονοµικών συµφερόντων της Ένωσης. RR\ doc 23/95 PE

24 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο α) χαιρετίζει και υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να δηµιουργηθεί ο θεσµός του Ευρωπαίου Εισαγγελέα µε ισχυρές αλλά περιορισµένες στον τοµέα της προστασίας των οικονοµικών συµφερόντων εξουσίες, β) διαπιστώνει ότι, ως προς αυτό το θέµα, οι κείµενες διατάξεις της Συνθήκης πρέπει να συµπληρωθούν µε νοµική βάση, η οποία να διασφαλίζει την προστασία όχι µόνο των οικονοµικών συµφερόντων της Κοινότητας από απάτη, δωροδοκία και άλλες παράνοµες πράξεις, αλλά και των οικονοµικών συµφερόντων τρίτων από παρόµοια αδικήµατα, εφόσον και στο µέτρο που διαπράττονται από µονίµους υπαλλήλους και λοιπό προσωπικό της Κοινότητας που ενεργούν στο πλαίσιο της υπηρεσίας τους η οποία να επιτρέπει να ορίζονται οι εξουσίες του Ευρωπαίου Εισαγγελέα κατά τρόπο ώστε να µπορεί να διενεργεί έρευνες σε ολόκληρο το έδαφος της Ένωσης και να κινεί διαδικασίες ενώπιον των αρµόδιων δικαστικών αρχών των κρατών µελών η οποία να καταστήσει δυνατή τη θέσπιση των αναγκαίων προς τούτο δικονοµικών διατάξεων Η δηµιουργία αυτού του συστήµατος θα απαιτήσει ιδίως τη ρύθµιση των ακόλουθων θεµάτων: 1. βασικές αρχές που διέπουν το σύστηµα και ειδικότερα: αρχή της ευρωπαϊκής εδαφικότητας και αρχή της κατ αντιδικία δίκης 2. αρµοδιότητες και εξουσίες εξεταστικών ερευνών του ευρωπαίου εισαγγελέα, που περιορίζονται αυστηρά στα εγκλήµατα εις βάρος της Ευρωπαϊκή Ένωσης 3. δοµή του οργανισµού του ευρωπαίου εισαγγελέα η διάρθρωση σε περιφερειακό επίπεδο µπορεί να συγκροτηθεί από ειδικευµένες εθνικές εισαγγελικές αρχές 4. ένδικα µέσα: πριν από το στάδιο της λήψης απόφασης ένα «προκαταρκτικό τµήµα» στο ΕΚ θα ενεργεί ως «δικαστής ελευθεριών» θα εποπτεύει την κανονικότητα των πράξεων του εισαγγελέα και θα λαµβάνει αποφάσεις για την παραποµπή στη δικαιοσύνη 5. εφαρµοστέο ουσιαστικό ποινικό δίκαιο: το δίκαιο της Ένωσης που θα έχει εν τω µεταξύ τεθεί σε ισχύ στο πλαίσιο του τρίτου ή πρώτου πυλώνα της ΣΕΕ, επικουρικά δε: το εθνικό δίκαιο. PE /95 RR\ doc

25 Ε) Άρθρο 280 ΣΕΚ (καταπολέµηση της απάτης). Από την παράγραφο 4 του εν λόγω άρθρου θα έπρεπε να αφαιρεθούν οι ασάφειες που επηρεάζουν την εφαρµογή της νοµικής βάσης για τα νοµοθετικά µέτρα προς καταπολέµηση της απάτης. Θα έπρεπε ιδίως να τροποποιηθεί η τελευταία πρόταση της παραγράφου, προκειµένου να κατοχυρωθούν κατά τρόπο σαφή και ρητό οι εξής δύο βασικές αρχές: 1. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα µπορεί να λαµβάνει νοµοθετικά µέτρα ποινικού χαρακτήρα στους τοµείς που περιορίζονται αυστηρά στην προστασία των συµφερόντων της 2. Αυτά τα µέτρα που έχουν επικουρικό χαρακτήρα δεν αφορούν την απονοµή της δικαιοσύνης στα κράτη µέλη ούτε την εφαρµογή του εθνικού ποινικού δικαίου, εφόσον έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ ανάλογα µέτρα από όλα τα κράτη µέλη σε άλλο πλαίσιο (διεθνής συνθήκη, σύµβαση τρίτου πυλώνα ΣΕΕ κλπ.). Εξάλλου, η προσθήκη της λέξης «παρατυπίες» µετά τη λέξη «απάτη» θα καταστήσει δυνατή την αποσαφήνιση ότι το άρθρο 280 αποτελεί τη βάση της νοµοθετικής και επιχειρησιακής δραστηριότητας για την καταπολέµηση όλων των παρανόµων πράξεων όχι µόνο στον ποινικό αλλά και στον διοικητικό τοµέα. Τροποποίηση που προτείνεται για το άρθρο 280: βλ παράρτηµα. Ελεγκτικό Συνέδριο ΣΤ) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπιστώνει ότι ο σηµερινός αριθµός των 15 µελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει ήδη σε πολλές περιπτώσεις καταστήσει δυσκίνητη και αναποτελεσµατική την εργασία του Οργάνου. Το Κοινοβούλιο υποστηρίζει τη θέση της Επιτροπής για τη µείωση του αριθµού των µελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου και την κατάργηση της δυνατότητας ανανέωσης της εξαετούς θητείας του. Η σύνθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα πρέπει να καθορίζεται όχι µε κριτήριο τον αριθµό των µελών της Ένωσης, αλλά βάσει των απαιτήσεων αποτελεσµατικότητας του ελέγχου. ********* ***** Ζ) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί: α) να επιλέγονται µόνον πρόσωπα που έχουν ήδη εργασθεί, ή εργάζονται, σε εξωτερικά όργανα ελέγχου των λογαριασµών β) τα µέλη του Ελεγκτικού Συνεδρίου να ορίζονται µε διαδικασία η οποία να προβλέπει τη σύµφωνη γνώµη του Κοινοβουλίου και όχι απλώς, όπως σήµερα, RR\ doc 25/95 PE