Ομιλία του Υπουργού Υγείας Α. Ξανθού. στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2018

Transcript

1 Ομιλία του Υπουργού Υγείας Α. Ξανθού στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2018 Ο προϋπολογισμός του 2018 υπηρετεί τον πολύ κρίσιμο και καθοριστικό για την οικονομία, την κοινωνία και τη χώρα, πολιτικό στόχο της εξόδου από το μνημονιακό πρόγραμμα και από την ασφυκτική δημοσιονομική επιτροπεία. Αυτός ο στόχος επικαθορίζει την «αρχιτεκτονική» του προϋπολογισμού και τα επιμέρους μεγέθη του. Έχουμε λοιπόν ένα προϋπολογισμό που τηρεί τις δεσμεύσεις και τους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν συμφωνηθεί, διατηρεί το βασικό πυρήνα των μέτρων λιτότητας, χωρίς όμως να πλήττει περαιτέρω το Κοινωνικό Κράτος ούτε να ακυρώνει τις παρεμβάσεις ανακούφισης των αδύναμων που έχουν δρομολογηθεί εδώ και 2,5-3 χρόνια : διετία αντιστροφής της αποδιοργάνωσης του ΕΣΥ, «επούλωσης πληγών», σταθεροποίησης και αναβάθμισης της δημόσιας περίθαλψης Αυτό που υλοποιείται εδώ και 2 χρόνια είναι ένα άλλο πολιτικό σχέδιο στο ίδιο μνημονιακό περιβάλλον και στο ίδιο περιοριστικό δημοσιονομικό πλαίσιο : καθολική και ισότιμη υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού, προτεραιότητα στο ΕΣΥ, ηθικοποίηση και θεσμική εξυγίανση στο Σύστημα Υγείας, στροφή στην ΠΦΥ, στην πρόληψη και στη Δημόσια Υγεία, ενίσχυση των ΤΕΠ και της επείγουσας νοσοκομειακής φροντίδας, αναβάθμιση της ιατρικής εκπαίδευσης, διαφανής διακυβέρνηση του συστήματος, κεντρικοποίηση προμηθειών, επιστημονική αξιολόγηση και διαπραγμάτευση των τιμών αποζημίωσης των νέων φαρμάκων, έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών. Η Υγεία για την κυβέρνηση εξακολουθεί να είναι ένα προνομιακό πεδίο άρσης ανισοτήτων, προστασίας αδύναμων και ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, κατοχύρωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικής αναδιανομής. Είναι ένα πεδίο που τηρήθηκαν οι βασικές πολιτικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης(πρόσβαση ανασφάλιστων στο Σύστημα Υγείας, «μεροληψία» υπέρ της δημόσιας περίθαλψης, μέτωπο με τα φαινόμενα σπατάλης και διαφθοράς, προοδευτικές αλλαγές στο ΕΣΥ με προεξάρχουσα τη μεταρρύθμιση της ΠΦΥ) αλλά και ένας τομέας που εξασφαλίζεται η κοινωνική ανταποδοτικότητα των αυξημένων φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων των πολιτών. Με πολύ προσπάθεια από το Υπουργείο Υγείας και του ανθρώπους που ανέλαβαν θέσεις ευθύνης στα νοσοκομεία και τις ΥΠΕ και, κυρίως, χάρις στο φιλότιμο και την ευσυνείδητη προσφορά του προσωπικού, το ΕΣΥ ξεπέρασε οριστικά τη φάση της αποδιοργάνωσης και της επισφάλειας και σήμερα είναι όρθιο, προσβάσιμο, λειτουργικό, με περισσότερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες. Η επιβίωση και ανάταξη του ΕΣΥ και της δημόσιας περίθαλψης, μετά τα πολλαπλά «τραύματα» της προηγούμενης μνημονιακής περιόδου, δεν ήταν ούτε αυτονόητη, ούτε δεδομένη, ούτε εύκολη. Ήταν ένα επίτευγμα που προϋπέθετε ισχυρή πολιτική βούληση, έντιμη και αποτελεσματική διαχείριση και φυσικά αυξημένη δημοσιονομική στήριξη. Μετά το νόμο 4368/2016 για την εγγυημένη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ανασφάλιστων και τις χιλιάδες προσλήψεις μόνιμου και επικουρικού προσωπικού στα νοσοκομεία που αύξησαν τον «κύκλο εργασιών» του ΕΣΥ, δημιουργήθηκε η ανάγκη συμπληρωματικής ενίσχυσης του

2 ορίου δαπανών είτε για φάρμακα είτε για άλλα υλικά και υπηρεσίες. Αυτή την ανάγκη ερχόταν πάντα το ΓΛΚ να την καλύψει, ακόμα και αν είχε δημοσιονομική επίπτωση όπως φέτος που εγκρίθηκαν επιπλέον 80 εκ. ευρώ (40 εκ. για λοιπές δαπάνες, 30 εκ. για φάρμακο, και 10 εκ. για αύξηση του ωρομισθίου των εφημεριών- υπερωριών), επειδή ακριβώς η στήριξη του Δημόσιου Συστήματος Υγείας ήταν και εξακολουθεί να είναι κεντρική πολιτική προτεραιότητα της κυβέρνησης. Το πολιτικό συμπέρασμα είναι ότι αυτή η κυβέρνηση, κινητοποίησε σημαντικούς ανθρώπινους και υλικούς πόρους υπέρ της δημόσιας περίθαλψης, σταμάτησε την επί 5ετία πτωτική τάση των δημόσιων δαπανών υγείας(από 4,6% το 2014 έφτασαν στο 5,1% - 5,2% το ) και αυτό το επίπεδο, που είναι πολύ οριακό αλλά σαφώς βελτιωμένο, θα παραμείνει σταθερό και όχι μειωμένο και το 2018, σε πείσμα όσων μιλούν για νέες περικοπές στην Υγεία. Προϋπολογισμός 2018 : οι «περικοπές» στην Υγεία και η πραγματικότητα Οφείλουμε να δώσουμε ορισμένες κρίσιμες διευκρινήσεις για τα μεγέθη του προϋπολογισμού του 2018 και να αποκαταστήσουμε την αλήθεια : 1. Η πρώτη αλήθεια λοιπόν είναι ότι στον προϋπολογισμό του 2018 δεν έχουμε περικοπές στις δημόσιες δαπάνες υγείας. Είναι άλλο πράγμα η δαπάνη υγείας και άλλο η κρατική επιχορήγηση. Είναι άλλο πράγμα η αγορά φαρμάκων-υλικώνυπηρεσιών και άλλο η ροή χρηματοδότησης(cash flow). Το 1 ο (δαπάνη, αγορά ) ενδιαφέρει τον πολίτη και τον εργαζόμενο στο ΕΣΥ γιατί αφορά τις υλικές προϋποθέσεις της αξιοπρεπούς υγειονομικής φροντίδας. Το 2 ο (επιχορηγήσεις χρηματοροές) ενδιαφέρει τα Λογιστήρια των νοσοκομείων και των ΥΠΕ και κυρίως τους προμηθευτές του ΕΣΥ. Το 1 ο είναι πολιτικό θέμα και το 2 ο είναι λογιστικό. Για όσους ενδεχομένως δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έχει συμβεί στη χώρα, διευκρινίζουμε ότι το Μνημόνιο έβαλε ανώτατο όριο στις δαπάνες του Συστήματος Υγείας(ΕΣΥ-ΕΟΠΥΥ) στο πλαίσιο των Μεσοπρόθεσμων Προγραμμάτων Δημοσιονομικής Σταθερότητας. Αυτό το όριο το διαπραγματευτήκαμε και το αυξήσαμε σημαντικά, ενισχύοντας την «αγοραστική δύναμη» των νοσοκομείων και διασφαλίζοντας την επιβίωση του Συστήματος Υγείας. Αυτό συνέβη το 2015, όταν αυξήθηκε κατά 170 εκ. ευρώ το όριο δαπανών των νοσοκομείων, συνεχίστηκε το 2016 και το 2017 και αθροιστικά ενισχύθηκε το Εθνικό Σύστημα Υγείας με πάνω από 700 εκ. ευρώ σε σύγκριση με το αρχικό ΜΠΔΣ της προηγούμενης κυβέρνησης. Οι πολιτικές επιλογές για την Υγεία φαίνονται στα έξοδα, δηλαδή στις παροχές προς τους ασθενείς. Και τα έξοδα δεν μειώνονται. Το όριο των λειτουργικών δαπανών του ΕΣΥ παραμένει στα ίδια επίπεδα και το 2018 και μάλιστα για τα νοσοκομεία είναι αυξημένο σε σχέση με το αρχικό όριο του 2017 (1,711 δις το ,654 το 2017). Αυτό που μειώνεται είναι η κρατική χρηματοδότηση προς τα νοσοκομεία και τις ΥΠΕ, που όμως αντισταθμίζεται πλήρως από την αύξηση της μεταβίβασης πόρων του ΕΟΠΥΥ προς το ΕΣΥ και από τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα των νοσοκομείων. Από το 2016 οι εισπράξεις των νοσοκομείων από τον ΕΟΠΥΥ και την Κοινωνική Ασφάλιση είναι το 35% των εσόδων τους ενώ όλη την προηγούμενη 4ετία ήταν

3 περίπου το 8-10%(από 100 εκ. κατά μέσο όρο που απέδιδε ο ΕΟΠΥΥ το χρόνο στα νοσοκομεία παρότι προϋπολογίζονταν πάνω από 700 εκ., το 2016 έφτασε τα 530 εκ. και το 2017 αναμένεται να ξεπεράσει τα 650 εκ. ευρώ). Ταυτόχρονα, για λόγους πολυπαραγοντικούς, έχουμε πολύ μεγάλα ταμειακά διαθέσιμα στα νοσοκομεία και τις ΥΠΕ. Τον Οκτώβριο του 2017 υπήρχαν ως ταμειακό υπόλοιπο 522 εκ. στα νοσοκομεία(με ληξιπρόθεσμα χρέη 505 εκ.) και 96 εκ. στις ΥΠΕ, που φυσικά μπορεί να αξιοποιηθεί για κάλυψη τρεχουσών υποχρεώσεων τους. Σε κάθε περίπτωση τα έσοδα από τον κρατικό προϋπολογισμό, οι μεταβιβάσεις από τον ΕΟΠΥΥ, οι ίδιοι πόροι των νοσοκομείων και τα ταμειακά διαθέσιμα των νοσοκομείων υπερκαλύπτουν τα έξοδα που μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα στο Τα έσοδα που απαιτούνται για τις «αγορές» του Δημόσιου Συστήματος Υγείας είναι εγγυημένα μέσω της πολιτικής επιλογής της συνέργειας πόρων ανάμεσα στο Κράτος και την Κοινωνική Ασφάλιση. Άρα ούτε περικοπή δαπάνης υπάρχει, ούτε έλλειμμα θα δημιουργηθεί στα νοσοκομεία, όπως προεξοφλούν ορισμένοι. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει. Η καθαρή χρηματοοικονομική θέση(ταμειακά διαθέσιμαυποχρεώσεις) των νοσοκομείων το 2015 ήταν -940 εκ. ευρώ, το 2016 ήταν + 35 εκ. ευρώ και στο τέλος του 2017 θα είναι εκ. ευρώ περίπου, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΓΛΚ. Αυτό είναι μια αδιαμφισβήτητη και πρωτοφανής δημοσιονομική εξυγίανση του ΕΣΥ, η οποία θα συνεχιστεί και το 2018 με πλεονασματικούς προϋπολογισμούς των νοσοκομείων-υπε. 2. Η δεύτερη αλήθεια είναι ότι η λιτότητα στην Υγεία, αν και έχει υποχωρήσει οριακά, είναι παρούσα, έχει πλήξει σοβαρά το ΕΣΥ και ο μόνος τρόπος για να την υπερβούμε είναι να κλείσουμε το μνημονιακό πρόγραμμα τηρώντας τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις και τα προαπαιτούμενα των αξιολογήσεων. Η ουσία του προβλήματος είναι το όντως χαμηλό όριο δαπανών του Συστήματος Υγείας, είτε αυτό αφορά τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας,είτε τον ΕΟΠΥΥ και τη φαρμακευτική δαπάνη. Οι κλειστοί προϋπολογισμοί που μας έχουν επιβληθεί από το Μνημόνιο δεν επαρκούν για να καλύψουν με πληρότητα τις αυξημένες υγειονομικές ανάγκες της κοινωνίας στην περίοδο της κρίσης. Παρ όλα αυτά, καταφέραμε με έντιμη διαχείριση και νοικοκύρεμα των δαπανών να περιορίσουμε την «υγειονομική φτώχεια», να στηρίξουμε και να αναβαθμίσουμε λειτουργικά τις δημόσιες δομές, να προχωρήσουν προσλήψεις μόνιμου και επικουρικού προσωπικού, να ενισχυθούν οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων, να αναβαθμιστεί ο ιατροτεχνολογικός τους εξοπλισμός, να αυξηθεί η «χωρητικότητα»(capacity) του ΕΣΥ και η δυνατότητα του να καλύπτει περισσότερες ανάγκες υγείας των πολιτών. Το πολιτικό σχέδιο της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού, της στήριξης του Δημόσιου Συστήματος Υγείας και της λειτουργικής αναβάθμισης των δομών του, μπορεί να υλοποιηθεί και με τον προϋπολογισμό του Όμως, το μείζον πρόβλημα του Συστήματος Υγείας που είναι το χαμηλό όριο δημόσιων δαπανών(5,1% του ΑΕΠ όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη είναι 7,2% ), παραμένει. Άρα, όρος για να ανταποκριθεί το Δημόσιο Σύστημα Υγείας με επάρκεια στην

4 αυξημένη ψυχοσωματική ευαλωτότητα και νοσηρότητα που προκαλεί η οικονομική κρίση και για να καλύψει αξιόπιστα τις σύγχρονες ανάγκες ολοκληρωμένης υγειονομικής και κοινωνικής φροντίδας, είναι να υποχωρήσει σταδιακά η λιτότητα στην Υγεία και στο Κοινωνικό Κράτος. 3. Η τρίτη αλήθεια είναι ότι η στήριξη και αναβάθμιση του ΕΣΥ απαιτεί επαρκείς πόρους και άρα αυξημένα έσοδα για το Κράτος. Όποιος λοιπόν θέλει καλά νοσοκομεία, αρκετούς γιατρούς και νοσηλευτές, καλή Πρωτοβάθμια φροντίδα, αποτελεσματικό ΕΚΑΒ, καλές παροχές από τον ΕΟΠΥΥ, αξιοπρεπή φροντίδα υγείας και ταυτόχρονα θέλει χαμηλούς φόρους και χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές, ή «πλανάται πλάνην οικτράν» - και αυτό συνήθως αφορά τους πολίτες ή κοροϊδεύει και μάλιστα «χοντρά» τον κόσμο και αυτό αφορά την αντιπολίτευση. Αυτό βεβαίως που χρειάζεται, και σήμερα δεν υπάρχει, είναι η δίκαιη κατανομή των αναγκαίων φορολογικών βαρών και η δραστική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής των μεγάλων εισοδημάτων. Κοινή Επιτροπή Υπουργείου Υγείας και Οικονομικών για τη συστηματική παρακολούθηση των οικονομικών της Υγείας και της βιώσιμης χρηματοδότησης του Δημόσιου Συστήματος. Είναι προφανές ότι για την ενδυνάμωση και βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας είναι αναγκαίες οι διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, αλλά πάνω απ όλα είναι αναγκαία η υπέρβαση της λιτότητας και των οικονομικών εμποδίων στην καθολική, ισότιμη και αξιόπιστη κάλυψη των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού. Γιατί είναι επίσης προφανές ότι έχουν εξαντληθεί τα όρια της έντιμης και αξιοπρεπούς διαχείρισης του σημερινού δημοσιονομικού πλαισίου. Από εδώ και πέρα, στη μεταμνημονιακή περίοδο, η κρίσιμη προϋπόθεση για την επαρκή κάλυψη των νέων υγειονομικών και κοινωνικών αναγκών είναι η δημιουργία αυξημένου «δημοσιονομικού χώρου» για Δημόσια Υγεία και Κοινωνικό Κράτος. Αυτό απαιτεί σοβαρό και ορθολογικό σχεδιασμό ανάπτυξης των δομών και υπηρεσιών του ΕΣΥ και σταδιακή σύγκλιση των δημόσιων δαπανών υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε συμφωνήσει με το Υπουργείο Οικονομικών και τον αρμόδιο Υπουργό κ.χουλιαράκη τη συγκρότηση μιας κοινής Επιτροπής ανάμεσα στα 2 Υπουργεία με στόχο τη συστηματική παρακολούθηση των οικονομικών της Υγείας και της βιώσιμης χρηματοδότησης του Συστήματος με βάση το στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Υγείας. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική καινοτομία που δίνει το «πολιτικό σήμα» ότι η Οικονομία της Υγείας είναι στο επίκεντρο και όχι στο περιθώριο της γενικότερης οικονομικής πολιτικής και ότι η προτεραιότητα στην Υγεία είναι συνολική κυβερνητική υπόθεση. Στρατηγικός σχεδιασμός του Υπουργείου Υγείας 1. καθολική και ισότιμη κάλυψη του πληθυσμού, άρση των ανισοτήτων στην Υγεία. 2. διεύρυνση του Δημόσιου χώρου, προτεραιότητα στη δημόσια περίθαλψη. 3. στροφή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας(ΠΦΥ), την πρόληψη και τη Δημόσια Υγεία ως στρατηγική απάντηση στην κρίση του Συστήματος Υγείας, στις ακάλυπτες ανάγκες των πολιτών,καθώς και στο αίτημα ολιστικής, τεκμηριωμένης και ποιοτικής φροντίδας υγείας. Σταδιακή ανάπτυξη των Τοπικών Μονάδων Υγείας(ΤΟΜΥ) που έχουν ως «πυρήνα» τον

5 οικογενειακό γιατρού και την ομάδα υγείας. και λειτουργούν ως αποκεντρωμένες δομές των Κέντρων Υγείας Αστικού Τύπου. 4. αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική(τιμολόγηση, αξιολόγηση, διαπραγμάτευση, συνταγογράφηση, εγχώρια παραγωγική προοπτική ) με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα, την αύξηση της διείσδυσης ποιοτικών γενοσήμων στην αγορά και τη βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας. 5. ολοκληρωμένη υγειονομική φροντίδα των προσφύγων μεταναστών, δημιουργία ομάδων επαγγελματιών υγείας υπό τον κεντρικό συντονισμό του Υπουργείου Υγείας για την συνεχή παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ και Δημόσιας Υγείας σε κάθε χώρο ανοικτής φιλοξενίας, ΚΥΤ και ΠΡΟΚΕΚΑ. Ενίσχυση με προσωπικό των όμορων δημόσιων δομών υγείας μέριμνα για την υγειονομική φροντίδα( εμβολιασμοί κλπ) όσων προσφύγων διαμένουν σε διαμερίσματα. 6. ηθικοποίηση του Συστήματος Υγείας, διαφανής διακυβέρνηση, θεσμική εξυγίανση στο χώρο των προμηθειών και του φαρμάκου, ενεργοποίηση της ΕΚΑΠΥ, υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης για τη διαφθορά στον τομέα της Υγείας που έχει εκπονηθεί σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ. 7. ανθρωποκεντρική φροντίδα με έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών περιορισμός των «άτυπων πληρωμών» στις υπηρεσίες υγείας και της οικονομικής εκμετάλλευσης των ασθενών. 8. οργανωτική ανασυγκρότηση του Συστήματος Υγείας (νέοι Οργανισμοί ΥΠΕ-Νοσοκομείων- Κέντρων Υγείας, αναθεώρηση της χωροταξίας των ΥΠΕ, αποσύνδεση νοσοκομείων σε συγκεκριμένες περιοχές, ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής και της εκπροσώπησης των ασθενών στη Διοίκηση ) Αλλαγές στους Οργανισμούς εποπτευόμενων φορέων Θεσμική και λειτουργική εξυγίανση του ΚΕΕΛΠΝΟ με τη δημιουργία νέου Εθνικού Φορέα Δημόσιας Υγείας. 9. συνέργεια δημόσιων πόρων (γενική φορολογία- κοινωνική ασφάλιση- ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία) για τη βιώσιμη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας - διεύρυνση του δημοσιονομικού χώρου για επαρκή και αξιόπιστη κάλυψη των σύγχρονων υγειονομικών αναγκών και υπέρβαση των οικονομικών εμποδίων για την καθολική κάλυψη. 10. ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και προώθηση ενός κοινού στρατηγικού σχεδίου με το Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Πρόνοιας για την αποϊδρυματοποίηση όσων ψυχικά ασθενών ή ΑμεΑ ζουν σε ασυλικά περιβάλλοντα. 11. νέα στρατηγική για τις εξαρτήσεις(που συμπεριλαμβάνει αλκοόλ, διαδίκτυο,τζόγο) - λειτουργική διασύνδεση δομών για την πρόληψη, μείωση της βλάβης, υποκατάσταση, απεξάρτηση,ψυχοκοινωνική υποστήριξη και επανένταξη. 12. συνέργεια με τις κοινωνικές δομές του Κράτους και των ΟΤΑ για ένα αναβαθμισμένο δίκτυο δημόσιων υπηρεσιών αποθεραπείας-αποκατάστασης, ψυχοκοινωνικής φροντίδας, γηριατρικής φροντίδας, δομών για ν. Altzheimer και άνοια, κατ οίκον φροντίδας και παρηγορητικής φροντίδας. 13. ενιαίο κυβερνητικό σχέδιο και διυπουργικές δράσεις και για την τροποποίηση των κοινωνικών προσδιοριστών της ασθένειας (ανεργία, φτωχοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός, «ανθυγιεινές» συνθήκες του φυσικού-εργασιακού-κοινωνικού περιβάλλοντος, εξαρτήσεις, κάπνισμα, παχυσαρκία, τροχαία δυστυχήματα, εργατικά ατυχήματα κλπ)

6 14. η Υγεία ως κρίσιμος δείκτης δίκαιης ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας - συμβολή του ΕΣΥ και της Δημόσιας Υγείας στην υγειονομική ασφάλεια και αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, στην κοινωνική συνοχή, στην αξιοπρέπεια και ισοτιμία των πολιτών. Η Υγεία είναι πρωτίστως μια πολιτική υπόθεση, ένα πρόταγμα ισότητας. Γι αυτό ακριβώς χρειάζονται πολιτικές δυνάμεις, πολιτικά προγράμματα και πολιτικό προσωπικό που πιστεύει στην ισότητα και δεν θεωρεί ότι οι υγειονομικές και κοινωνικές ανισότητες είναι η φυσική τάξη πραγμάτων αλλά ότι είναι αξιακά, ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά απαράδεκτες.