Τι εννοούμε με το όρο «εθελοντισμός;»

Transcript

1 Το θέμα του εθελοντισμού αναδείχθηκε στη χώρα μας με την ευκαιρία των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, όταν προέκυψαν πολλές ανάγκες για την αίσια οργάνωση και διεξαγωγή του τεράστιου αυτού εθνικού εγχειρήματος.. Ήταν μια πρώτης τάξης ευκαιρία να επανέρθει στο προσκήνιο η ανιδιοτέλεια, η αλληλεγγύη και η συναλληλία, που είχαν ως έννοιες εξοριστεί από την καθημερινότητά μας.. Βέβαια ο εθελοντισμός ως κίνημα ή στάση ζωής δεν είναι κάτι καινούργιο. Από την αρχαιότητα ακόμη, υπάρχουν αναφορές ή ενδείξεις εθελοντικής προσφοράς. Σήμερα, με τα τραγικά γεγονότα του καταστροφικού σεισμού της Ιαπωνίας και την αδυναμία των οργανωμένων κρατών να επιλύσουν επείγοντος χαρακτήρα προβλήματα και να ανακουφίσουν ή να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο, η ανάγκη για εθελοντισμό προβάλει όχι απλά ως ευχολόγιο αλλά ως κατηγορική προσταγή. Τι εννοούμε με το όρο «εθελοντισμός;» Με τον όρο εθελοντισμό εννοούμε την αυθόρμητη, ανιδιοτελή και ενσυνείδητη δραστηριοποίηση του ατόμου με απώτερο στόχο την παροχή βοήθειας στον πάσχοντα συνάνθρωπο, την ανακούφισή του από τον πόνο και τη δυστυχία και την αντιμετώπιση

2 προβλημάτων ή έκτακτων συνθηκών. Ο εθελοντής ωθείται στη δράση αυτή από εσωτερική παρόρμηση, από αγάπη, και ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο και τη φύση και για το λόγο αυτό η δράση του έχει πολλές φορές προληπτικό χαρακτήρα. Ο εθελοντισμός εκδηλώνεται είτε μεμονωμένα με ατομική πρωτοβουλία είτε οργανωμένα με τη σύντονη δράση κάποιων φορέων που δραστηριοποιούνται στη βάση του εθελοντισμού. Βέβαια ο οργανωμένος εθελοντισμός είναι και πιο αποτελεσματικός, γιατί οι παρεμβάσεις του όσο και η απήχησή του είναι ευρύτερης κλίμακας που υπερβαίνει κατά πολύ την δυνατότητα μεμονωμένων ατόμων. Έτσι λοιπόν, καθόλου απαρατήρητη δεν είναι η δράση των «Γιατρών χωρίς σύνορα», του «Ερυθρού σταυρού», περιβαλλοντικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, της unisef κλπ. Σήμερα έχει γίνει πια φανερό ότι η κρατική μέριμνα δεν εξαρκεί για την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση ακραίων ή απροσδόκητων καταστάσεων, όσο καλές κι αν είναι οι προθέσεις των ιθυνόντων. Πάντα δημιουργείται ο χώρος για την εθελοντική δραστηριοποίηση, που λόγω της αμεσότητας με την οποία προσφέρεται, συμβάλλει αποφασιστικά στην επιτυχή διαχείριση των καταστάσεων.

3 Η πιο γνωστή σε όλους μας μορφή εθελοντικής προσφοράς είναι η αιμοδοσία που σε πολλές περιπτώσεις σώζει ανθρώπινες ζωές. Τελευταία βέβαια με την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης η εθελοντική προσφορά εκφράζεται ακόμη και με τη δωρεά οργάνων ως η κορυφαία μορφή προσφοράς και έκφρασης αλτρουιστικού πνεύματος.. Είναι επίσης γνωστή η δυνατότητα εθελοντικής συστράτευσης του ατόμου είτε με άλλα άτομα είτε και με οργανωμένους φορείς για την προστασία του περιβάλλοντος και την καθαριότητα της περιοχής του. Ειδικά στη χώρα μας με τα οξυμμένα περιβαλλοντικά προβλήματα, η οικολογική συμπεριφορά και στάση ζωής συνιστούν ουσιαστικά μονόδρομο. Δεν είναι μόνο οι απεργίες είναι και η αγωγή μας, εξ αιτίας της οποίας συχνά τα σκουπίδια σχηματίζουν «βουνά» στις μεγαλουπόλεις, και οι ακτές μας είναι κατά κανόνα ακάθαρτες. Στον τομέα αυτό ο εθελοντής, μπορεί να δώσει κάποια λύση, ωστόσο πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι μπορεί να παρακινήσει κι άλλους, λειτουργώντας ως πρότυπο ή ως παράδειγμα. Η δράση του εθελοντή είναι ταυτόχρονα κι ένα μάθημα ανθρωπιάς και πολιτισμού. Ένα ηχηρό χαστούκι σε κάθε αδιάφορο, βολεμένο, ιδιοτελή και υστερόβουλο άνθρωπο, που του ξυπνά ενοχές, ενδεχομένως και τύψεις..

4 Τα κίνητρα της δράσης του εθελοντή είναι ανώτερα και ηθικά. Τη δράση του υπαγορεύει η βαθύτερη αίσθηση της υπευθυνότητας και του καθήκοντος, χωρίς να προσδοκά κάποιο όφελος ή ανταπόδοση. Η χαρά του και η ηθικά ικανοποίηση είναι γι αυτόν η καλύτερη αμοιβή. Η αίσθηση ότι αποδείχθηκε χρήσιμος του προσφέρει μοναδική εσωτερική πληρότητα και η εκτίμηση των συνανθρώπων του αποτελεί γι αυτόν την καλύτερη επιβράβευση. Κοιτάζει κατάματα και με περηφάνια τον καθρέφτη, τα έχει καλά με τον εαυτό του και τη συνείδησή του, αφού η στάση του είναι σύμφωνη και με τις βασικές θρησκευτικές αρχές περί έμπρακτης αγάπης προς τον πλησίον και ανιδιοτελούς προσφοράς. Ο εθελοντής, λοιπόν, αυτοπραγματώνεται ως οντότητα και αποβαίνει ωφέλιμος για τον κοινωνικό του περίγυρο. Ο εθελοντισμός βέβαια είναι τρόπος ζωής και όχι μια θεωρητική διακήρυξη γεγονός που σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να «διδάσκεται» και να καλλιεργείται σαν νοοτροπία από τις μικρές κιόλας ηλικίες, ώστε να αποκτά βιωματικό χαρακτήρα και να συνιστά συνειδητή επιλογή του ατόμου. Καταλληλότερη για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι αναμφισβήτητα η οικογένεια που με τα ερεθίσματα που προσφέρει και τα πρότυπα που προωθεί μπορεί να βοηθήσει το νεαρό άτομο να διοχετεύει δημιουργικά το γνήσιο

5 ενδιαφέρον του σε εθελοντικές δραστηριότητες. Η συμβολή επίσης του σχολείου στην κατεύθυνση αυτή κρίνεται εξίσου καθοριστική, καθώς η σφυρηλάτηση στέρεων προσωπικοτήτων μέσα από ένα πλέγμα ανθρωπιστικών ιδανικών θα αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία το άτομο θα μπορέσει μελλοντικά να αναπτύξει αξιόλογη εθελοντική δράση. Ωστόσο η κοινωνική ευαισθητοποίηση είναι κατά κύριο λόγο προσωπική υπόθεση και θα πρέπει το ίδιο το άτομο να επιζητά μέσα από τη συμμετοχή του σε ομάδες, αν και όταν αυτό είναι εφικτό, τη δυνατότητα εξάλειψης των συνθηκών που προκαλούν την ανθρώπινη δυστυχία. Στη σημερινή εποχή, λοιπόν, που κάθε μεμονωμένη προσπάθεια ανιδιοτελούς προσφοράς χάνεται μέσα στον ωκεανό της αδιαφορίας, του εφησυχασμού και του ατομικισμού ο εθελοντισμός αποτελεί μια πραγματική νησίδα ανθρωπιάς.. Η ενδυνάμωσή του, αποτελεί ευθύνη και χρέος όλων μας, αν θέλουμε να προσβλέπουμε σε ένα ευοίωνο και βέβαιο μέλλον. Στάθης Παπακωνσταντίνου