ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ-ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΕTΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Transcript

1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ-ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΕTΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

2 Επειδή η απόκτηση ενέργειας από το σώμα είναι διαλείπουσα, ενώ η ενεργειακή δαπάνη είναι συνεχής, το σώμα πρέπει να αποθηκεύσει και κατόπιν να διαμοιράσει την ενέργεια

3 Ρόλος της ATP ως ενεργειακό νόμισμα στον μεταβολισμό Η ATP χαρακτηρίζεται ως ενεργειακό νόμισμα Τα κύτταρα μπορούν να μεταφέρουν ενέργεια από τις διάφορες θρεπτικές ουσίες στα περισσότερα λειτουργικά συστήματα μόνο με την ATP (ή το παρόμοιο μόριο GTP) Η ΑΤP περιέχει μεγάλη ποσότητα ελεύθερης ενέργειας σε καθένα από τους δυο φωσφορικούς δεσμούς υψηλής ενέργειας του μορίου της 7300 θερμίδες /mole υπό πρότυπες συνθήκες αλλά και μέχρι θερμίδες /mole υπό φυσιολογικές συνθήκες

4 Ρόλος της ATP ως ενεργειακό νόμισμα στον μεταβολισμό Η ενέργεια που περιέχεται σε κάθε δεσμό, όταν απελευθερώνεται κατά τη διάσπαση της ATP, επαρκεί για την πραγματοποίηση σχεδόν κάθε βαθμίδας της οποιασδήποτε χημικής αντίδρασης στο σώμα, εφόσον εξασφαλίζεται η κατάλληλη μεταφορά ενέργειας. Σε ορισμένες χημικές αντιδράσεις όπου απαιτείται η προσφορά ενέργειας από την ATP χρησιμοποιούνται λίγες μόνο εκατοντάδες από τις θερμίδες και οι υπόλοιπες αποδίδονται υπό μορφή θερμότητας.

5 Η ATP ενεργειοδοτεί τη σύνθεση των σημαντικότερων κυτταρικών συστατικών Η ATP ενεργειοδοτεί τη μυϊκή συστολή Η ATP ενεργειοδοτεί την ενεργητική μεταφορά μέσα από τις μεμβράνες Η ATP παρέχει ενέργεια για την αδενική έκκριση Η ATP παρέχει ενέργεια για την αγωγή των νευρικών ώσεων

6 Μεταβολικός ρυθμός Με τον όρο μεταβολισμός του σώματος εννοείται το σύνολο των χημικών αντιδράσεων σε όλα τα μέρη του σώματος Ο μεταβολικός ρυθμός εκφράζεται με το ρυθμό της απελευθέρωσης θερμότητας κατά τη διάρκεια των χημικών αυτών αντιδράσεων Η θερμότητα είναι το τελικό προϊόν όλης σχεδόν της ενέργειας που απελευθερώνεται στο σώμα.

7 Μονάδα μέτρησης του ρυθμού του μεταβολισμού είναι η θερμίδα-με μικρό {θ} (calorie) που συχνά αποκαλείται και γραμμαριοθερμίδα είναι το ποσό της θερμότητας που απαιτείται για την ανύψωση της θερμοκρασίας ενός γραμμαρίου νερού κατά 1 ο C Κατά την εξέταση του ενεργειακού μεταβολισμού στο σώμα ως μονάδα χρησιμοποιείται η μεγάλη θερμίδα (Θ) kilocalorie (kcal) και ισούται με 1000 cal.

8 Μέτρηση του μεταβολικού ρυθμού σε ολόκληρο το σώμα Άμεση θερμιδομετρία Μετράτε το ποσό της θερμότητας που ελευθερώνεται από το σώμα, σε ορισμένο χρονικό διάστημα, σε μεγάλο, ειδικά κατασκευασμένο θερμιδόμετρο Έμμεση θερμιδομετρία-ενεργειακό ισοδύναμο οξυγόνου Δεδομένου ότι περισσότερο από το 95% της ενέργειας που δαπανάται στο σώμα προέρχεται από αντιδράσεις οξυγόνου με διάφορες θρεπτικές ουσίες, ο ρυθμός του μεταβολισμού μπορεί να υπολογίζεται, με υψηλού βαθμού ακρίβεια, από τον ρυθμό της κατανάλωσης του οξυγόνου.

9 Αρχές λειτουργίας του ανθρώπινου θερμιδόμετρου -Θάλαμος αεροστεγής και μονωμένος -Επαρκείς ποσότητα οξυγόνου για άσκηση μεγάλης διάρκειας -Κυκλοφορία νερού γνωστού όγκου και θερμοκρασίας, μέσα από μια σειρά σπειρών στο πάνω μέρος του θαλάμου -Η παραγόμενη θερμότητα από το άτομο απορροφάται από το νερό που κυκλοφορεί -Η μεταβολή της θερμοκρασίας του νερού είναι ανάλογη της παραγωγής ενέργειας

10 EΜΜΕΣΗ ΘΕΡΜΙΔΟΜΕΤΡΙΑ Η έμμεση θερμιδομετρία βασίζεται στο γεγονός ότι η οξείδωση της τροφής στο σώμα γίνεται με την κατανάλωση οξυγόνου και την παραγωγή CO2 σε αναλογία με την παραγόμενη θερμότητα. Μετράται η ενεργειακή κατανάλωση με βάση τον όγκο του εισπνεόμενου οξυγόνου και του εκπνεόμενου CO2.

11 Έμμεση Θερμιδομετρία Σπιρομετρία κλειστού κυκλώματος Το άτομο εισπνέει από συσκευή που περιέχει γνωστού όγκου O2 Η διαφορά στην ποσότητα Ο2 μετά την μέτρηση αντανακλά στην παραγόμενη ενέργεια. Χρησιμοποιείται σε ηρεμία ή άσκηση ελαφριάς έντασης. Σπιρομετρία ανοικτού κυκλώματος Το άτομο εισπνέει αέρα από το περιβάλλον (σταθερή σύνθεση) και τον εκπνέει σε σάκο. Η διαφορά στα ποσοστά Ο2 και CO2 μετά την μέτρηση, έμμεσα αντανακλά τη διαδικασία παραγωγής ενέργειας.

12 Έμμεση θερμιδομετρία-ενεργειακό ισοδύναμο οξυγόνου Όταν 1L O 2 μεταβολίζεται με γλυκόζη αποδίδονται 5,01 kcal Όταν 1L O 2 μεταβολίζεται με άμυλα αποδίδονται 5,06 kcal Όταν 1L O 2 μεταβολίζεται με λίπη αποδίδονται 4,70 kcal Όταν 1L O 2 μεταβολίζεται με πρωτεΐνες αποδίδονται 4,60 kcal Για το μέσο διαιτολόγιο, το ποσό της ενέργειας που απελευθερώνεται / 1L O 2 που χρησιμοποιείται από το σώμα είναι, είναι κατά μέσο όρο 4,825 kcal. Η τιμή αυτή ονομάζεται «ενεργειακό ισοδύναμό του οξυγόνου».

13 Η έμμεση θερμιδομετρία είναι ακριβής στην εκτίμηση του μεταβολικού ρυθμού και μπορεί να προβλέψει τις ενεργειακές ανάγκες των βαρέων πασχόντων ασθενών

14

15

16 Αναπνευστικό Πηλίκο Αναπνευστικό Πηλίκο είναι το αποβαλλόμενο CO 2 από τους πνεύμονες διαιρούμενο με το προσλαμβανόμενο O 2 κατά ένα ορισμένο χρονικό διάστημα και αποτελεί μέσο υπολογισμού της κατανάλωσης του λίπους και των υδατανθράκων. Αναπνευστικό Πηλίκο υδατανθράκων = 1 Αναπνευστικό Πηλίκο λιπών = 0,7 Αναπνευστικό Πηλίκο πρωτεϊνών = 0,8

17 Η δυσθρεψία (υπο- ή υπέρθρεψία) όπως και η μεταβολική απάντηση ασθενών ΜΕΘ στο stress, έχει διαπιστωθεί η επίπτωσή τους στην ανάπτυξη πολυοργανικής ανεπάρκειας και στην κακή έκβαση των ασθενών.

18 Το αναπνευστικό πηλίκο αντανακλά το χρησιμοποιούμενο για καύσεις θρεπτικό υπόστρωμα Το σώμα καίει συνήθως μίγμα υδατανθράκων και λίπους Κατά τη διάρκεια άσκησης οι μύες στηρίζονται περισσότερο στους υδατάνθρακες για ενέργεια (υψηλότερο Αναπνευστικό Πηλίκο [RQ]). Σε ηρεμία, RQ: 0,78-0,80 RQ < 0,70 ένδειξη υποσιτισμού ή λήψης υδατανθράκων(γλυκονεογένεση) RQ > 1,00 ένδειξη λιπογένεσης

19 Εκτιμούμε το μεταβολισμό των πρωτεϊνών με τη μέτρηση του αποβαλλομένου με τα ούρα Ν. Μια πρωτεΐνη περιέχει κατά μέσο όρο 16% Ν Το 90% του Ν εκκρίνεται με τα ούρα με τη μορφή ουρίας, ουρικού οξέος, κρεατινίνης και άλλων αζωτούχων προϊόντων. Το 10% εκκρίνεται με τα κόπρανα Ο ρυθμός διάσπασης των πρωτεϊνών (gr πρωτεΐνης ημερησίως) εκτιμάται υπολογίζοντας την ποσότητα του Ν στα ούρα, προσθέτοντας 10% Ν που εκκρίνεται με τα κόπρανα και πολλαπλασιάζοντας με 6,25 (100/16)

20 Ενεργειακός Μεταβολισμός-Παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση της ενέργειας Η απόδοση ενέργειας μπορεί να διακριθεί σε ποικίλα μετρήσιμα στοιχεία. Ενέργεια που καταναλώνεται για: 1. Την επιτέλεση των απαραίτητων μεταβολικών λειτουργιών του σώματος. «Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός» 2. Την επιτέλεση ποικίλων σωματικών δραστηριοτήτων 3. Την πέψη, την απορρόφηση και την επεξεργασία της τροφής 4. Την διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος

21 Βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR) Το ελάχιστο επίπεδο ενέργειας που απαιτείται για τη διατήρηση της ζωής, ονομάζεται βασικός μεταβολικός ρυθμός Είναι το ελάχιστο επίπεδο ενέργειας που απαιτείται για τις απαραίτητες διεργασίες του ΚΝΣ, της καρδιάς, των νεφρών, και άλλων οργάνων.

22 Βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR) Έχει πλήρη νύχτα αναπαυτικού ύπνου Έχει νηστέψει για 12 h Είναι σε ουδέτερο θερμικό περιβάλλον Έχει ξεκουραστεί σωματικά για 1 h Είναι ελεύθερος από ψυχικά και σωματικά ερεθίσματα Kcal/h/m 2 επιφανείας σώματος

23 Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (RMR) Ένας άντρας 70 Kg απαιτεί σε κατάσταση ηρεμίας 2100Kcal

24 Συνολικές ενεργειακές απαιτήσεις για τις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου Eνα μέσο άτομο με σωματικό βάρος 70 Kg όταν παραμένει συνεχώς σε κατάκλιση χρησιμοποιεί καθημερινά 1650 kcal Για τις διεργασίες της πρόσληψης και πέψης της τροφής απαιτούνται καθημερινά επιπλέον 200 ή και περισσότερες kcal (1850) Εάν κάθεται όλη μέρα σε μία καρέκλα, οι ολικές απαιτήσεις του σε ενέργεια φτάνουν στις /24h Η μέση ημερήσια ενεργειακή ανάγκη του ατόμου που ζει με καθιστικό τρόπο ζωής και επιτελεί μόνο τις απαραίτητες σωματικές λειτουργίες είναι 2000 kcal

25

26 Παράγοντες που επηρεάζουν το μεταβολικό ρυθμό -Ο όγκος των σκελετικών μυών και το μέγεθος του σώματος. Οι σκελετικοί μύες ακόμη και σε συνθήκες ηρεμίας εκπροσωπούν το 20-30% του βασικού μεταβολικού ρυθμού Για την διόρθωση του BMR ως προς το μέγεθος του σώματος, εκφράζεται σε kcal/h/m2 επιφανείας του σώματος, και υπολογίζεται από το ύψος και το βάρος του ατόμου -Η ηλικία του ατόμου -Οι θυρεοειδικές ορμόνες -Τεστοστερόνη (10-15%) -Η αυξητική ορμόνη (20%) - Ο πυρετός -Ο ύπνος -Ο υποσιτισμός

27

28 Ο πυρετός αυξάνει το μεταβολικό ρυθμό Ο πυρετός αυξάνει το ρυθμό των χημικών αντιδράσεων του σώματος περίπου 120% για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 10 ο C

29 Ο ύπνος μειώνει το μεταβολικό ρυθμό Ο ύπνος μειώνει το μεταβολικό ρυθμό του σώματος περίπου10-15% λόγω: -ελαττωμένου τόνου των σκελετικών μυών -ελαττωμένης δραστηριότητας του ΚΝΣ.

30 Κατανάλωση ενέργειας για την επεξεργασία της τροφής- θερμογενής επίδραση της τροφής Ο μεταβολικός ρυθμός αυξάνεται λόγω των διαφόρων χημικών αντιδράσεων που επιτελούνται κατά την πέψη, την απορρόφηση και την αποθήκευση της τροφής. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται θερμογενής επίδραση της τροφής. Σε πρόσληψη γεύματος πλούσιου σε υδατάνθρακες ή λίπος ο μεταβολικός ρυθμός αυξάνεται περίπου 4% Σε πρόσληψη γεύματος πλούσιου σε πρωτεΐνες ο μεταβολικός ρυθμός αρχίζει να αυξάνεται σε διάστημα μίας ώρας φτάνοντας το μέγιστο των 30% πάνω από το φυσιολογικό, φαινόμενο που διαρκεί περίπου 3-12 ώρες «ειδική δυναμική δράση των πρωτεϊνών»

31 Ο υποσιτισμός μειώνει το μεταβολικό ρυθμό Μπορεί να ελαττώνεται μέχρι % Η μείωση αυτή οφείλεται στην ελάττωση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών Στην μειωμένη μετατροπή της Τ 4 σε Τ 3 στους περιφερικούς ιστούς

32 Κατανάλωση ενέργειας για θερμογένεση χωρίς ρίγος Η θερμογένεση αυτού του τύπου ενεργοποιείται από τη συμπαθητική μοίρα του ΑΝΣ το οποίο απελευθερώνει νορεπινεφρίνη και επινεφρίνη οι οποίες αυξάνουν τη μεταβολική δραστηριότητα και την παραγωγή θερμότητας στο φαιό λίπος (ασύζευκτη οξειδωτική φωσφορυλίωση) Στο νεογνό αυξάνεται περισσότερο από 100% ενώ στους ενήλικες λιγότερο από 15% Η θερμογένεση χωρίς ρίγος αποτελεί επίσης μηχανισμό προφύλαξης από την παχυσαρκία. Η συμπαθητική διέγερση, μέσω της θερμογένεσης, συμβάλλει στη μείωση του σωματικού βάρους.

33

34 Τρόποι με τους οποίους το σώμα διαχειρίζεται μια περίσσεια θερμίδων Μετατροπή των επιπρόσθετων θερμίδων σε λίπος και αποθήκευσή τους στο λιπώδη ιστό Καύση της περίσσειας των καυσίμων μ, επιπρόσθετη άσκηση Δαπάνη καυσίμων με διοχέτευσή τους σε παραγωγή θερμότητας (θερμογένεση) σε ασύζευκτα μιτοχόνδρια

35 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΙΚΗ ΘΕΡΜΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ -Καθημερινό Επίπεδο Δραστηριότητας -Το Ποσό της Μυϊκής Μάζας - Γενετικοί παράγοντες

36 ΘΕΡΜΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΕ ΜΙΑ ΔΥΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗ 55-60% ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 25-30% ΛΙΠΟΣ 10-15% ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ

37 Ενέργεια που περιέχεται στις τροφές Ενέργεια που αποδίδεται από 1 gr υδατάνθρακα, κατά την οξείδωση του σε CO 2 και H 2 O είναι 4,1 kcal ενώ εκείνη που αποδίδεται από 1 gr λίπους είναι 9,3kcal. Από 1 gr πρωτεΐνης αποδίδονται 4,35 kcal. Το μέσο ποσοστό απορρόφησης τους από το γαστρεντερικό σωλήνα είναι 98% για τους υδατάνθρακες, 95% για τα λίπη, 92% για τις πρωτεΐνες. Συνεπώς η μέση φυσιολογικά διαθέσιμη ενέργεια /gr των τριών θρεπτικών ουσιών είναι: Υδατάνθρακες Λίπη πρωτεΐνες 4 kcal/gr 9 kcal/gr 4 kcal/gr

38 Υποχρεωτική διάσπαση των πρωτεϊνών Όταν ένα άτομο δεν προσλαμβάνει πρωτεΐνες με την τροφή του, ένα μέρος από τις πρωτεΐνες του σώματος εξακολουθεί να διασπάται προς αμινοξέα, (20-30gr πρωτεΐνης/24h)τα οποία στη συνέχεια απαμινώνονται και οξειδώνονται. Για την αποφυγή καθαρής απώλειας πρωτεΐνης από το σώμα, το άτομο πρέπει να προσλαμβάνει το ελάχιστο gr πρωτεϊνών/24h) και για ασφάλεια συνίσταται η πρόσληψη gr πρωτεΐνης/24h.

39 ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ Ενήλικες 0.8gr/kg Βάρους ( gr/kg βάρους) Έφηβοι 1 gr/kg Βάρους Αθλητές > 1 gr/kg Βάρους Έγκυες και Θηλάζουσες Μητέρες, Εγκαυματίες, Χειρουργημένοι Ασθενείς, Ασθενείς με Διαταραχές Απορρόφησης Πρωτεϊνών Έχουν Αυξημένες Απαιτήσεις σε Πρωτεΐνες

40 Με μετα-μεταφραστική τροποποίηση των αμινοξέων προκύπτουν τέσσερα άλλα αμινοξέα: Το γ-καρβοξυγλουταμινικό οξύ, η υδροξυλυσίνη, η 4-υδροξυπρολίνη και η 3-υδροξυπρολίνη Οι πρωτεΐνες αποθηκεύονται σε όλους τους ιστούς και μπορούν να είναι δομικές ή λειτουργικές. Δομικές: δέρμα, κολλαγόνο, σύνδεσμοι, τένοντες. Λειτουργικές: ενζυμα, ινίδια μυών (μυοσίνη, ακτίνη), ορμόνες

41 Όταν έχει αποθηκευτεί η μεγίστη δυνατή ποσότητα πρωτεϊνών τα επιπρόσθετα αμινοξέα που βρίσκονται στα υγρά του σώματος στο ήπαρ: -διασπώνται για την παροχή ενέργειας -αποθηκεύονται κυρίως ως λίπος - αποθηκεύονται δευτερογενώς ως γλυκογόνο

42 Τρόποι με τους οποίους το σώμα διαχειρίζεται μια περίσσεια θερμίδων Μετατροπή των επιπρόσθετων θερμίδων σε λίπος και αποθήκευσή τους στο λιπώδη ιστό Καύση της περίσσειας των καυσίμων μ, επιπρόσθετη άσκηση Δαπάνη καυσίμων με διοχέτευσή τους σε παραγωγή θερμότητας (θερμογένεση) σε ασύζευκτα μιτοχόνδρια

43 Διαμετατροπές Υδατάνθρακες TG Αμινοξέα G TG

44 ΕΝΕΡΓΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ Αύξηση του μεταβολικού ρυθμού κατά την πέψη 20-25% πάνω από το BMR (90 λεπτά περίπου) Αποθήκευση Υδατανθράκων ως γλυκογόνο 3-7% Αποθήκευση Λιπών ως τριγλυκερίδια 3-7% Αποθήκευση Αμινοξέων ως πρωτεϊνες 25% Αποθήκευση Υδατανθράκων ως τριγλυκερίδια 25% Αποθήκευση Αμινοξέων ως γλυκογόνο 25%

45 Απουσία ινσουλίνης δεν είναι δυνατή η μετατροπή των υδατανθράκων σε λίπος 1. Απουσία ινσουλίνης δεν εισέρχεται G στα κύτταρα του ήπατος και τα λιποκύτταρα και δεν σχηματίζεται CoA και NADPH που απαιτούνται για την σύνθεση του λίπους. 2. Απουσία ινσουλίνης δεν εισέρχεται G στα λιποκύτταρα και δεν σχηματίζεται το α- γλυκεροφωσφορικό

46 Οι υδατάνθρακες όταν διατίθενται σε περίσσεια χρησιμοποιούνται για απόδοση ενέργειας κατά προτίμηση έναντι του λίπους. -Περίσσεια υδατανθράκων περίσσεια α-γυκεροφωσφορικού α-γυκεροφωσφορικού + FFA (η ισορροπία μετατοπίζεται προς τα TG) TG -Περίσσεια υδατανθράκων περίσσειαακετυλο-coa FFA

47 Απουσία υδατανθράκων επιταχύνεται η χρησιμοποίηση του λίπους για απόδοση ενέργειας α-γλυκεροφωσφορικό +FFA TG

48 Απαραίτητα λιπαρά οξέα λινολεϊκό 18:2 cis-δ 9 Δ 12 λινολενικό 18:3 cis-δ 9 Δ 12 Δ 15

49 Υποθαλαμικά κέντρα ελέγχουν την αίσθηση του κορεσμού και της πείνας -Το κέντρο κορεσμού εδράζει στον έσω κοιλιακό πυρήνα -Το κέντρο πείνας εδράζει στην πλάγια υποθαλαμική περιοχή

50

51

52

53

54

55 Σήματα κορεσμού Έκταση Στομάχου Πνευμονογαστρικό νεύρο Μονήρης Πυρήνας (δέχεται επίσης ώσεις από τους γευστικούς κάλυκες) Τοξοειδής Πυρήνας Χοληκυστοκινίνη Εντερικό νευρικό σύστημα Πνευμονογαστρικό νεύρο Μονήρης Πυρήνας Τοξοειδής Πυρήνας Ινσουλίνη: Πνευμονογαστρικό Τοξοειδής Πυρήνας Ινσουλίνη

56 ΛεπτIνη

57 Η Λεπτίνη Αντικατοπτρίζει τις συνολικές αποθήκες λίπους στον οργανισμό (αποτελεί μακροπρόθεσμο σήμα) Τα επίπεδα της λεπτίνης αντικατοπτρίζουν την κατάσταση τροφής/ νηστείας (σε παχύσαρκα άτομα που έχουν υψηλά επίπεδα λεπτίνης στο αίμα,η νηστεία τα ελαττώνει. Βραχυπρόθεσμο σήμα.)

58 Λεπτίνη Εκκρίνεται από τα λιπώδη κύτταρα Ελέγχει τη μάζα του σώματος Μειώνει την όρεξη Αυξάνει τη κατανάλωση ενέργειας Η μείωση της λεπτίνης υποκινεί προσαρμοστικές αντιδράσεις ώστε να καταπολεμήσει την ασιτία

59

60 Λεπτίνη + Ινσουλίνη [Για την ορθή διαμερισματοποίηση των εισαγομένων θρεπτικών συστατικών]

61 Η λεπτίνη κατευθύνει την λίπους στον λιπώδη ιστό αποθήκευση του Προστατεύει τους περιφερικούς ιστούς (ήπαρ, καρδιακό μυ, σκελετικούς μύες, β- κύτταρα) από τη συσσώρευση μεγάλης ποσότητας λίπους

62 Λεπτίνη Αναστέλλει την πρόσληψη τροφής: -αναστέλλει την έκκριση του ορεξιογόνου Νευροπεπτιδίου Υ - διεγείρει την έκκριση της ανορεξιογόνου a-msh - διεγείρει το Συμπαθητικό Ν.Σ., αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση την καρδιακή συχνότητα και την θερμογένεση - διεγείρει την ερυθροποίηση, την λεμφοποίηση, την μυελοποίηση Ελαττωμένα επίπεδα λεπτίνης: -αναστέλλουν την έκκριση των Τ 3, Τ 4 (επιβραδύνεται ο ΒΜΡ) -αναστέλλουν την έκκριση των γεννητικών ορμονών (παρεμποδίζεται η αναπαραγωγή) -αυξάνουν την έκκριση των γλυκοκορτικοειδών (κινητοποιούνται τα αποθέματα καυσίμων του οργανισμού)

63 Όταν ο οργανισμός έχει αρκετά αποθέματα ενέργειας η λεπτίνη δρα ως ένα σήμα που επιτρέπει την αναπαραγωγή, την αύξηση της ερυθροποίησης, της λεμφοποίησης και της μυελοποίησης. Στις ανορεκτικές γυναίκες τα χαμηλά επίπεδα λεπτίνης σχετίζονται με τα χαμηλά επίπεδα των στεροειδών των ωοθηκών, την αμηνόρροια και τη δυσλειτουργία του ανοσοποιτικού.

64 Ανάπτυξη αντίστασης στην λεπτίνη Τα παχύσαρκα άτομα έχουν υψηλές συγκεντρώσεις λεπτίνης. Οι υψηλές συγκεντρώσεις της λεπτίνης οδηγούν σε ανάπτυξη αντίστασης στην λεπτίνη. (Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αυξημένες συγκεντρώσεις της λεπτίνης επάγουν την έκφραση του SOCS3 (suppressor of cytokine sifnaling) Λόγω της ανάπτυξης αντίσταση στην λεπτίνη δεν πρέπει να εμφανίζεται η ανορεκτική δράση της λεπτίνης.

65 Η υπερλεπτιναιμία που παρατηρείται στα παχύσαρκα άτομα συνδέεται με την ανάπτυξη Διαβήτη τύπου ΙΙ - Η λεπτίνη κάνει τα ηπατοκύτταρα και τα μυοκύτταρα ποιο ευαίσθητα στην ινσουλίνη - Σε αυξημένες συγκεντρώσεις λεπτίνης (στα παχύσαρκα άτομα) αναπτύσσεται αντίσταση στην λεπτίνη, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη.

66

67 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΤΤΙΚΗ ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΚΗ

68 Σε αυξημένη κατανάλωση τροφής Ενεργοποίηση των SREBP-1C και PPARγ -διαφοροποίηση των προλιποκυττάρων σε λιποκύτταρα -αύξηση της δραστικότητας των ενζύμων που εμπλέκονται στην αποθήκευση των λιπιδίων

69 Γενετικοί παράγοντες και διακυμάνσεις του λίπους Περίπου το 25% των διακυμάνσεων του ολικού λίπους του σώματος φαίνεται να οφείλετε σε γενετικούς παράγοντες ι) Η μάζα του σώματος των υιοθετημένων παιδιών μοιάζει περισσότερο με εκείνη των βιολογικών τους γονέων και όχι των αναδόχων γονέων. ιι) είναι μεγαλύτερη η ομοιότητα των αποθεμάτων του λιπώδους ιστού στους μονοωογενείς διδύμους, είτε μεγάλωσαν μαζί είτε όχι, σε σχέση με τους μη μονοωογενείς διδύμους ιιι) Από τη μεγαλύτερη συσχέτιση μεταξύ κέρδους βάρους σώματος και σπλαχνικού λίπους στους μονοωογενείς διδύμους σε σχέση με τους μη μονοωογενείς διδύμους όταν προσλαμβάνεται περίσσεια θερμίδων ιv) Η ανακάλυψη ορισμένων γονιδίων που προκαλούν παχυσαρκία

70 Σπλαχνικός και υποδόριος λιπώδης ιστός Οι δύο αυτοί λιπώδης ιστοί δέχονται διαφορετικές αιματικές παροχές, οι οποίες παροχετεύονται με τελείως διαφορετικό τρόπο. Η φλεβική επιστροφή από το σπλαχνικό λιπώδη ιστό οδηγεί στο ηπατικό πυλαίο σύστημα με αποτέλεσμα τα FFA που απορροφώνται από τον ενδοκοιλιακό λιπώδη ιστό να καθαιρούνται από το ήπαρ Το κοιλιακό λίπος νευρώνεται από το ΑΝΣ και έχει πολύ μεγαλύτερο ρυθμό ανακύκλωσης.. Ο υποδόριος λιπώδης ιστός παρέχει FFA στους μύες κατά την διάρκεια της άσκησης και την ασιτία. Εμφανίζουν διαφορές στην παραγωγή ορμονών και στην ενζυμική δραστικότητα

71

72 Δείκτης μάζας σώματος (BMI) BMI=Βάρος σε Kg/(ύψος σε m) 2 ΒΜΙ < 25 φυσιολογικός ΒΜΙ υπέρβαρος ΒΜΙ > 30 παχύσαρκος

73 Περίμετρος Μέσης Άνδρες : 102 cm 94 cm Γυναίκες : 88 cm 80 cm Σε υψηλότερες τιμές ο κίνδυνος για ανάπτυξη διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι σημαντικά μεγαλύτερος

74 Ο λόγος μέσης/ισχίων άνδρες < ο,95 γυναίκες < ο,85 Σε υψηλότερες τιμές ο κίνδυνος για ανάπτυξη διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι σημαντικά μεγαλύτερος