Ηλεκτρονική Μάθηση και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση

Transcript

1 Ε.Κ.Δ.Δ.Α. Ινστιτούτο Επιμόρφωσης ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ηλεκτρονική Μάθηση και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Κωνσταντίνος Καλτσάς Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε.

2 Τι θα συζητήσουμε σήμερα; 1. Ηλεκτρονική μάθηση και εξ αποστάσεως εκπαίδευση 2. Εισαγωγή στο περιβάλλον ασύγχρονης εκπαίδευσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. 2

3 Μέρος 1 ο : Ηλεκτρονική μάθηση και εξ αποστάσεως εκπαίδευση 3

4 Σκοπός Η παρούσα ενότητα εστιάζει στην εννοιολογική αποσαφήνιση των όρων «Ηλεκτρονική Μάθηση» και «Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων μορφών, μοντέλων και εργαλείων της ηλεκτρονικής μάθησης, της δυναμικής της και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που τη διέπουν. 4

5 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Nα γνωρίσουν οι επιμορφούμενοι/ες τις έννοιες της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης και της Ηλεκτρονικής Μάθησης. Nα γνωρίσουν οι επιμορφούμενοι/ες τις μορφές, τα μοντέλα και τα εργαλεία της Ηλεκτρονικής Μάθησης Nα γνωρίσουν οι επιμορφούμενοι/ες τα πιο δημοφιλή και εύχρηστα Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης που αξιοποιούνται στο πεδίο της Ηλεκτρονικής Μάθησης. 5

6 Ιστορική Αναδρομή Πρώτη αναφορά στον όρο "εξ αποστάσεως εκπαίδευση" γίνεται στα τέλη του 18ου αιώνα προβάλλοντας τα μαθήματα δια αλληλογραφίας. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 με τη χρήση της τηλεόρασης αρχίζουν να εμφανίζονται και να εξαπλώνονται κάποια τηλεοπτικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Στις επόμενες δεκαετίες συμπληρώθηκαν με μαθήματα μέσω ραδιοφώνου, μαγνητοταινιών ή video.

7 Ορισμός της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Σύμφωνα με τον Λιοναράκη (2005): «Εκπαίδευση εξ αποστάσεως είναι η εκπαίδευση που διδάσκει και ενεργοποιεί τον μαθητή πώς να μαθαίνει μόνος του και πως να λειτουργεί αυτόνομα προς μια ευρετική πορεία αυτομάθησης».

8 Η Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση... Ορίζεται ως η απόκτηση γνώσεων και ικανοτήτων με έμμεση πληροφόρηση και καθοδήγηση που περιλαμβάνει όλες τις τεχνολογίες και άλλες μορφές μάθησης από απόσταση (U.S. Distance Learning Association, 2005) Αποτελεί ένα ευέλικτο και μαθητοκεντρικό μοντέλο εκπαίδευσης που δομείται, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου, γύρω από ένα ad-hoc δημιουργημένο συγχρονικό ή ασυγχρονικό κανάλι επικοινωνίας (Καρούλης & Πομπόρτσης, 2005)

9 Η Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση... Εκπαιδεύει τον εκπαιδευόμενο να μαθαίνει χωρίς τη φυσική παρουσία του εκπαιδευτή. Αξιοποιεί ευέλικτες και καινοτόμες παιδαγωγικά διδακτικές τεχνικές προκειμένου να βοηθήσει κάθε εκπαιδευόμενο να προσαρμόσει την εκπαιδευτική διαδικασία στις ανάγκες του, στο ρυθμό της ζωής του, στο επίπεδο γνώσεων του και στο προσωπικό του στυλ μάθησης. Χρησιμοποιεί ποικίλα και πολλαπλά τεχνολογικά μέσα για να υποστηρίξει την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση και την πρόσβαση στο μαθησιακό υλικό.

10 Η Πορεία της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης

11 Η Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση σήμερα Σήμερα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση υλοποιείται σχεδόν αποκλειστικά με την υποστήριξη του υπολογιστή σε διαδικτυακό περιβάλλον. Για το λόγο αυτό, τείνει να είναι ταυτόσημη με τις έννοιες ηλεκτρονική μάθηση (elearning), μάθηση υποβοηθούμενη από υπολογιστή (computer assisted learning), μάθηση μέσω διαδικτύου (online learning), διαδικτυακή εκπαίδευση (online education), εκπαίδευση βασισμένη στο διαδίκτυο (webbased education). Η διαφορά στη σημασία των όρων αυτών αρχίζει να υποβαθμίζεται και ο διαχωρισμός γίνεται όλο και πιο δύσκολος τόσο για αρχάριους όσο και για έμπειρους.

12 Ηλεκτρονική Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (E-learning) Αποτελεί τον κυριότερο εκπρόσωπο της 3ης γενιάς εξαε (Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης) Αναφέρεται σε ψηφιακές τεχνολογίες που επιτρέπουν την προσφορά - παροχή ηλεκτρονικών εκπαιδευτικών υπηρεσιών και διευκολύνουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων Περιλαμβάνει ηλεκτρονικό περιεχόμενο που έχει αναπτυχθεί για την επίτευξη συγκεκριμένων εκπαιδευτικών στόχων

13 Η ηλεκτρονική μάθηση ως εργαλείο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Μια νέα μορφή μάθησης που σκοπό έχει να γεφυρώσει την τεχνολογική εξέλιξη με την εκπαιδευτική δραστηριότητα με κύριο πεδίο εφαρμογής της την εξ αποστάσεως εκπαίδευση Βασικό της στοιχείο αποτελεί η χρήση υπολογιστικού περιβάλλοντος και τηλεπικοινωνιακών τεχνολογιών με σκοπό τη μεταφορά και τη λήψη γνώσης Χρησιμοποιείται για να ενισχύσει ή να προσθέσει αξία στις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας δημιουργώντας ένα δυναμικό μαθησιακό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ευελιξία, προσαρμοστικότητα και ανάδραση Το e-learning δεν είναι easy-learning, αλλά απαιτεί μεγάλη προσπάθεια από τον καθηγητή για την προετοιμασία του εκπαιδευτικού υλικού και τη δημιουργία ηλεκτρονικών μαθημάτων

14 Ηλεκτρονική Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (E-learning) Υιοθέτει εκπαιδευτικές μεθόδους κατάλληλες για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί (π.χ. αυτοδιδασκαλία, προσομοιώσεις, συνεργατικές δραστηριότητες, κ.λ.π.) Ενδέχεται να χρησιμοποιεί εκπαιδευτές (tutors) και να υποστηρίζει ηλεκτρονικές τάξεις (e-classes) ή/και κοινότητες μάθησης (learning communities)

15 Βασικά Χαρακτηριστικά του E-learning Εκμηδενίζει τις φυσικές αποστάσεις Δίνει τη δυνατότητα στον κάθε ενδιαφερόμενο να εκπαιδευτεί σε οποιοδήποτε θέμα, όπου κι αν βρίσκεται Χρησιμοποιεί συστήματα τηλεκατάρτισης, που αν και προσφέρει γνώσεις, απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες (χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, χρήση διαδικτύου, κ.ά.) Δεν θέτει περιορισμούς στο χρόνο (η παρακολούθηση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα και για όσο χρονικό διάστημα επιθυμεί ο εκπαιδευόμενος) Ενισχύει την αυτονομία των εκπαιδευομένων Διευκολύνει την άμεση επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευομένων Το εκπαιδευτικό υλικό υφίσταται ανανεώσεις, σύμφωνα με τις ανάγκες που προκύπτουν

16 Εκπαιδευτής και Εκπαιδευόμενος Στην συμβατική εκπαιδευτική διαδικασία υπάρχουν δύο βασικοί συντελεστές: Ο εκπαιδευτής και ο εκπαιδευόμενος. Επικοινωνούν αμφίδρομα, μέσα σε μια δυαδική σχέση, έχοντας ως βοηθήματα ορισμένα διδακτικά εργαλεία, που συνήθως επιλέγονται από τον εκπαιδευτή. Στην ηλεκτρονική εξ αποστάσεως εκπαίδευση η δυαδική σχέση μετατρέπεται σε τριαδική, αφού παρεμβάλλεται το εκπαιδευτικό υλικό. Συνεπώς ο εκπαιδευτής διαφοροποιεί το ρόλο του, υποστηρίζοντας το εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και συμβουλεύοντας/ενθαρρύνοντας τη μαθησιακή διαδικασία του εκπαιδευόμενου. Εκπαιδευτής Εκπαιδευτικό Υλικό Εκπαιδευόμενος Εκπαιδευόμενος Εκπαιδευτής

17 Πλεονεκτήματα του E-learning Δυνατότητα ενσωμάτωσης πολυμέσων και διάθεσης ολοκληρωμένου και άμεσα προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού στους εκπαιδευόμενους Άμεση ενημέρωση του εκπαιδευτικού υλικού σύμφωνα με τις εκάστοτε εκπαιδευτικές ανάγκες Άμεση και συχνότερη επικοινωνία εκπαιδευομένων και εκπαιδευτών Δυνατότητα παρακολούθησης της πορείας των εκπαιδευομένων σε οποιοδήποτε στάδιο της εκπαίδευσής τους Ηλεκτρονική διαχείριση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ελάττωση της γραφειοκρατίας

18 Μειονεκτήματα του E-learning Περιορισμοί στην ταχύτητα του δικτύου Υποδομή: Γίνονται κάποιες υποθέσεις για την προ-εγκατεστημένη υποδομή. Ισχύουν για όλους; Πως το ελέγχουμε; Κόστος: Τα πακέτα είναι αρκετά ακριβά, το ίδιο και μια δικτυακή υποδομή που προσφέρει υψηλές ταχύτητες. Εξοικείωση χρηστών Απαιτούμενοι ανθρώπινοι πόροι Η ψυχρή επικοινωνιακή και συναισθηματική ατμόσφαιρα του μέσου

19 Μορφές Ηλεκτρονικής Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Σύγχρονη Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Επιτρέπει σε εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενους να επικοινωνούν και να συνεργάζονται σε πραγματικό χρόνο (την ίδια χρονική στιγμή). Προϋποθέτει την ταυτόχρονη συμμετοχή εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου στη μαθησιακή διαδικασία. Ασύγχρονη Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Επιτρέπει την ασύγχρονη ετεροχρονισμένη επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενων. Προϋποθέτει οι εκπαιδευόμενοι να επιλέξουν το προσωπικό τους εκπαιδευτικό πλαίσιο, να αποκτήσουν πρόσβαση σε μαθησιακούς πόρους σε χρόνο και ρυθμό της επιλογής τους, χωρίς να είναι απαραίτητη η παρέμβαση του εκπαιδευτή.

20 Μοντέλα Ηλεκτρονικής Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Το Αποκλειστικό Μοντέλο Η μαθησιακή διαδικασία εκτελείται αποκλειστικά και εξ ολοκλήρου μέσω περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης (ηλεκτρονική τάξη). Το Μικτό Μοντέλο Η μαθησιακή διαδικασία εδράζεται στο συνδυασμό της «δια ζώσης μετωπικής» διδασκαλίας (f2f) με τη μάθηση μέσω διαδικτύου.

21 Προβληματισμός Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, αλλά και την προσωπική σου εμπειρία, σκέψου ποιο από τα δύο μοντέλα ηλεκτρονικής μάθησης (αποκλειστικό ή μεικτό) θα προτιμούσες για να παρακολουθήσεις ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης και για ποιους λόγους;

22 Είναι online μαθήματα με ελεύθερη συμμετοχή και ανοικτή πρόσβαση μέσω του διαδικτύου. Από την παραδοσιακή δια ζώσης εκπαίδευση στην ανοικτή διαδικτυακή διδασκαλία. Ο καθηγητής καλείται να διαδραματίσει ένα ρόλο τόσο σημαντικό όσο και η διαδικασία της μάθησης που έχει μια διευρυμένη λογική αφού έχουμε: Massive Open Online Courses (MOOCS) Διαφορετικούς στόχους Διαφορετική οργάνωση Διαφορετική κουλτούρα

23 Βασικά χαρακτηριστικά των MOOCS Είναι Ανοικτά (Open). Δεν προαπαιτείται εγγραφή. Δεν υπάρχει κόστος για τους εκπαιδευόμενους. Δεν υπάρχουν κριτήρια επιλογής Τα MOOCS είναι μια πρόσφατη εξέλιξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και άρχισαν να εμφανίζονται το 2012.

24 MOOCS - Τα σημαντικότερα The Open University Iversity ALISON Open Learning Coursera Udacity edx EduKart

25 Learning Management System (L.M.S.) Το λογισμικό διαχείρισης μαθημάτων (Course Management System), ένα σύστημα διαχείρισης μάθησης Learning Management System (LMS) ή ένα σύστημα εικονικής μάθησης (Virtual Learning Environment VLE), ή πιο απλά ένα πακέτο λογισμικού για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών μαθημάτων μέσω Διαδικτύου, που προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης.

26 Πλατφόρμα Ηλεκτρονικής Μάθησης Η πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης, αποτελεί ένα σύστημα διαχείρισης γνώσης στο οποίο οι εκπαιδευτικοί αναρτούν το διδακτικό τους υλικό, και οργανώνουν τα μαθήματά τους. Οι μαθητές, συμμετέχουν δημιουργικά στις εργασίες τους, αξιολογούνται γι αυτές και ενημερώνονται. Είναι ο διαδικτυακός «χώρος» ασφαλούς πρόσβασης των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία, από οποιοδήποτε σημείο και υπολογιστική συσκευή. Παρέχει δυνατότητες επικοινωνίας των μαθητών, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τους εκπαιδευτικούς τους, σε ένα οργανωμένο ψηφιακό εκπαιδευτικό περιβάλλον.

27 Δυνατότητες του Εκπαιδευόμενου στο LMS Πρόσβαση στο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό του εκπαιδευτικού Οργανισμού. Υποβολή εργασιών. Συμμετοχή σε δοκιμασίες αξιολόγησης (μέσω ελέγχου προόδου εργασιών αλλά και κλειστού τύπου αξιολογήσεις). Ενημέρωση για τα εκπαιδευτικά καθήκοντα της ημέρας. Επικοινωνία με τους συνεκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτές του, για διατύπωση ερωτήσεων, υποβολή σχολίων και απαντήσεων αλλά και για ανταλλαγή απόψεων, σε ένα ασφαλές και οργανωμένο ψηφιακό περιβάλλον.

28 Δυνατότητες του Εκπαιδευτή στο LMS Διαχείριση των μελών της τάξης, ή του μαθήματός του. Καταχώρηση εκπαιδευτικού υλικού και ανακοινώσεων που αφορούν τους εκπαιδευόμενους. Οργάνωση της δομής κάθε διδακτικής ώρας, ενότητας ἠ και περιόδου σε κάθε μάθημα (σχέδιο μαθήματος). Ανάθεση εργασιών και ασκήσεων στους εκπαιδευόμενους. Επικοινωνία με τους εκπαιδευόμενους του τμήματός του και τους συναδέλφους εκπαιδευτές του τμήματος. Πραγματοποίηση σύγχρονης εκπαίδευσης εξ αποστάσεως

29 Moodle

30 Open eclass

31 η.τάξη

32 Δημοφιλή LMS

33 Μέρος 2 ο : Εισαγωγή στο περιβάλλον ασύγχρονης εκπαίδευσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. 33

34 Σκοπός Η παρούσα ενότητα εστιάζει στην παρουσίαση του περιβάλλοντος ασύγχρονης εκπαίδευσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων λειτουργιών του περιβάλλοντος που είναι διαθέσιμες για τους επιμορφούμενους. 34

35 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Nα γνωρίσουν οι επιμορφούμενοι/ες το περιβάλλον ασύγχρονης εκπαίδευσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. Nα γνωρίσουν οι επιμορφούμενοι/ες τις βασικές λειτουργίες και δυνατότητες του περιβάλλοντος ασύγχρονης εκπαίδευσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. Nα είναι σε θέση οι επιμορφούμενοι/ες να χρησιμοποιούν το περιβάλλον ασύγχρονης εκπαίδευσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α. 35

36 36

37 Κώστας Καλτσάς 37