ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 65 ΑΝΟΙΞΗ 2006 ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΛΑ Α. Standard Eurobarometer ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Transcript

1 Standard Eurobarometer Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 65 ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΝΟΙΞΗ 2006 ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Standard Eurobarometer 65 / Άνοιξη 2006 TNS Opinion & Social ΕΛΛΑ Α Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήµατος και υπό τον συντονισµό της Γενικής ιεύθυνσης Επικοινωνίας. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Το κείµενο αυτό δεν εκφράζει αναγκαστικά τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερµηνείες ή τοποθετήσεις της παρούσας ανάλυσης εκφράζουν αποκλειστικά και µόνο την άποψη του συντάκτη. 1

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 Περίληψη κυριότερων συµπερασµάτων Προοίµιο Προεπισκόπηση της ελληνικής κοινής γνώµης Προκαταρκτική προσέγγιση της ελληνικής κοινής γνώµης Προσωπική κατάσταση και προσδοκίες Σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα Βαθµός εµπιστοσύνης στους θεσµούς Ελληνική αντίληψη για τη λειτουργία της δηµοκρατίας Ελληνική αίσθηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση Η ευρωπαϊκή σηµαία Θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επίπεδο γνώσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πολιτικών και των θεσµών της Πηγές πληροφόρησης για την Ευρωπαϊκή Ένωση Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποτίµηση της συµµετοχής της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οικοδόµηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κύριες διαστάσεις της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης Υποστήριξη κοινών πολιτικών της Ε.Ε Το Σύνταγµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η διεύρυνση της Ε.Ε ηµογραφικά Στοιχεία Ελληνικού είγµατος Ενέργεια και Ενεργειακές προκλήσεις...58 Παράρτηµα Ι: Τεχνικές Προδιαγραφές...60 Παράρτηµα IΙ: Ελληνικό Ερωτηµατόλογιο...62 Η Εθνική Συντάκτρια, υπεύθυνη για την ανάλυση και παρουσίαση των αποτελεσµάτων της έρευνας, είναι η κα. Όλγα Σταυροπούλου [ΜΙΛΗΤΟΣ, Αναδυόµενες Τεχνολογίες & Υπηρεσίες]. 2

3 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ 1 Προσωπική κατάσταση και προσδοκίες Για ακόµα µια φορά, όπως και σε προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαροµέτρου, φαίνεται να υπάρχει η ίδια αντίφαση σε δύο διαφορετικές τοποθετήσεις του ελληνικού δείγµατος, το οποίο αν και εκφράζει ικανοποίηση για την καθηµερινή του ζωή, ταυτόχρονα δηλώνει ότι η προσωπική του κατάσταση έχει µεταβληθεί αρνητικά κατά τα τελευταία πέντε έτη. Σε κάθε περίπτωση ο Έλληνας εµφανίζεται περισσότερο δυσαρεστηµένος και απαισιόδοξος από ότι ο µέσος ευρωπαίος πολίτης. 1. Οι Έλληνες στην πλειονότητά τους (56%) δηλώνουν «αρκετά ικανοποιηµένοι» από την καθηµερινή τους ζωή (EU25: 60%). Tο ελληνικό ποσοστό ικανοποίησης (67% - αθροιστικά: «πολύ ικανοποιηµένοι, 11% + αρκετά ικανοποιηµένοι, 56%») είναι από τα χαµηλότερα του συνολικού δείγµατος, µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο (81% - αθροιστικά: «πολύ ικανοποιηµένοι, 21% + αρκετά ικανοποιηµένοι, 60%») να εµφανίζεται υψηλότερος κατά δεκατέσσερις ποσοστιαίες µονάδες. Παρατηρείται ότι τόσο τα ποσοστά των ελλήνων, όσο και των ευρωπαίων πολιτών, κινούνται σε σχεδόν παρόµοια επίπεδα µε αυτά των προηγούµενων ερευνών του Ευρωβαροµέτρου (ΕΒ63.4 & 64.2). 2. Οι Έλληνες εµφανίζονται από τους πλέον δυσαρεστηµένους ευρωπαίους πολίτες για τη σηµερινή προσωπική τους κατάσταση, συγκεντρώνοντας το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος. Συγκεκριµένα, 1 στους 2 έλληνες πολίτες (EL: 52% - EU25: 29%) δηλώνει ότι η κατάστασή του έχει χειροτερέψει κατά τα τελευταία πέντε έτη. Συγκριτικά µε προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου, παρατηρείται ότι το αρνητικό ποσοστό του ελληνικού δείγµατος παρουσιάζει συνεχή αυξητική τάση. Ειδικότερα δε συγκρίνοντας το ποσοστό της παρούσας έρευνας µε αυτό της αµέσως προηγούµενης, διαπιστώνεται η µεγαλύτερη αύξηση, κατά δέκα ποσοστιαίες µονάδες, από 42% (ΕΒ64.2: Φθινόπωρο 2005) σε 52% (ΕΒ65.2: Άνοιξη 2006). Σε ερώτηση σχετικά µε τις εκτιµήσεις των ερωτηθέντων για την προσωπική τους κατάσταση εντός της επόµενης πενταετίας, οι Έλληνες εκτιµούν ότι θα παραµείνει περίπου η ίδια (EL: 38% - EU25: 40%). Ιδιαίτερα χαµηλές είναι και οι προσδοκίες τους για τους επόµενους 12 µήνες όσον αφορά στην οικονοµική και την εργασιακή κατάσταση στην Ελλάδα. 1. Οι Έλληνες προβλέπουν χειρότερες οικονοµικές εξελίξεις (EL: 57% - EU25: 35% / EB64.2: 63% - EB63.4: 59%) και επιδείνωση της εργασιακής κατάστασης (EL: 59% - EU25: 38% / EB64.2: 64% - EB63.4: 63%) στην Ελλάδα. Σηµειώνεται ότι και στις δύο περιπτώσεις τα αρνητικά ποσοστά που προβλέπουν χειρότερες εξελίξεις τη χρονιά που µας έρχεται έχουν µειωθεί σε σχέση µε αυτά των αµέσως προηγούµενων ερευνών του Ευρωβαροµέτρου (ΕΒ64.2 & ΕΒ63.4). Ωστόσο, σηµαντική µερίδα της ελληνικής κοινής γνώµης (31%) προβλέπει στασιµότητα τόσο της εθνικής οικονοµίας (EU25: 38%) όσο και της εργασιακής απασχόλησης στην Ελλάδα (EU25: 36%). Τέλος, µόνο 1 στους 10 έλληνες πολίτες εκφράζει αισιόδοξες προσδοκίες για τη βελτίωση των συνθηκών της ελληνικής οικονοµίας (12%), όπως και της αγοράς εργασίας (10%) τους επόµενους 12 µήνες (EU25: 21%). 1 Όλα τα ποσοστά έχουν στρογγυλοποιηθεί. Από 0.1 έως 0.4 προς την κατώτερη µονάδα και από 0.5 έως 0.9 προς την ανώτερη µονάδα του δεκαδικού συστήµατος. 3

4 Οι Έλληνες δεν είναι µόνο ιδιαίτερα δυσαρεστηµένοι από την ελληνική οικονοµία και την παρούσα κατάσταση της απασχόλησης και της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα, αλλά και απαισιόδοξοι για πιθανή βελτίωση τους στο άµεσο µέλλον, εντός της επόµενης πενταετίας. 1. Τουλάχιστον 9 στους 10 Έλληνες εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για την παρούσα κατάσταση της απασχόλησης στην Ελλάδα (EL: 94%, από τα υψηλότερα του ευρωπαϊκού δείγµατος - EU25: 74%) στους 10 Έλληνες χαρακτηρίζουν την παρούσα κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας ως «κακή» (EU25: 56%). Σηµειώνεται ότι το ελληνικό αρνητικό ποσοστό (89%) είναι από τα υψηλότερα του συνολικού δείγµατος. Αντίθετα, η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης εµφανίζεται ικανοποιηµένη από την ευρωπαϊκή οικονοµία (EL: 64% - EU25: 53%) στους 10 Έλληνες (79%) είναι αρκετά δυσαρεστηµένοι από την παρούσα κατάσταση της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα. Σηµειώνεται ότι ο ευρωπαϊκή κοινή γνώµη εµφανίζεται διχασµένη µε 48% να την χαρακτηρίζει ως αρνητική και 48% να εκφράζει ικανοποίηση για την κοινωνική πρόνοια στη χώρα του (EL: 20%). 4. Οι έλληνες πολίτες, στη συντριπτική τους πλειονότητα, εµφανίζονται να είναι οι πλέον δυσαρεστηµένοι του συνολικού δείγµατος, καθώς δηλώνουν ότι τόσο η κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας (EL: 89% - EU25: 43%), της απασχόλησης (EL: 90% - EU25: 54%) και της κοινωνικής πρόνοιας (EL: 85% - EU25: 36%) στην Ελλάδα είναι σε χειρότερη µοίρα συγκρινόµενη µε το µέσο όρο των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. υσαρέσκεια εκφράζεται και για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα (EL: 78% - EU25: 40%), καθώς θεωρείται ότι το επίπεδό του στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υψηλότερο από το ελληνικό. 5. Ποσοστό 46% των ελλήνων ερωτηθέντων (EU25: 31%) προβλέπει επιδείνωση της ελληνικής οικονοµίας κατά την επόµενη πενταετία. Αντιθέτως, οι έλληνες ερωτηθέντες προσδοκούν βελτίωση της ευρωπαϊκής οικονοµίας τα επόµενα πέντε χρόνια (EL: 57% - EU25: 54%). 6. Παρόλη τη γενικότερη απαισιοδοξία που εκφράζεται από την ελληνική κοινή γνώµη, οι έλληνες πολίτες δηλώνουν ευχαριστηµένοι για την ποιότητα της ζωής τους (EL: 64% - EU25: 77%) και προσδοκούν βελτίωσή της κατά την επόµενη πενταετία (EL: 51% - EU25: 50%). Σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα Πρόβληµα µείζονος σηµασίας συνιστά η ανεργία για 7 στους 10 έλληνες πολίτες (68%), καθώς την τοποθετούν αξιολογικά στην κορυφή των προβληµάτων που αντιµετωπίζει η χώρα. Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος κυµαίνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (49%). Προβληµατισµός εκφράζεται από σηµαντική µερίδα της ελληνικής κοινής γνώµης για την οικονοµική κατάσταση της χώρας (EL: 43% - EU25: 23%), καθώς και για την άνοδο των τιµών / πληθωρισµό (EL: 32% - EU25: 13%). Ανησυχία για την εγκληµατικότητα εκδηλώνει το 17% των ελλήνων ερωτηθέντων(eu25: 24%), ενώ 1 στους 10 προβληµατίζεται για το σύστηµα υγείας (EL: 10% - EU25: 18%). Θέµατα που φαίνεται να µην προβληµατίζουν ιδιαίτερα ή/και καθόλου τους έλληνες, όπως και τους ευρωπαίους, πολίτες αν και οι τελευταίοι εκφράζουν σχετικά µεγαλύτερη ανησυχία είναι: οι συντάξεις (EL: 7% - EU25: 10%), η φορολογία (EL: 4% - EU25: 7%), το εκπαιδευτικό σύστηµα (EL: 4% - EU25: 7%), η τροµοκρατία (EL: 3% - EU25: 10%), η µετανάστευση (EL: 3% - EU25: 14%), η 4

5 άµυνα και η εξωτερική πολιτική (EL: 2% - EU25: 1%), τα µέσα µαζικής µεταφοράς (EL: 1% - EU25: 3%), η στέγαση (EL: 1% - EU25: 6%) και η προστασία του περιβάλλοντος (EL: 1% - EU25: 3%). Όσον αφορά στο ρόλο που παίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην αντιµετώπιση προβληµάτων καθηµερινού, αλλά και ευρύτερου εθνικού και κοινωνικού, ενδιαφέροντος, η θετική συµβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζεται στην άµυνα και την εξωτερική πολιτική (EL: 55% - EU25: 52%), στην καταπολέµηση της τροµοκρατίας (EL: 49% - EU25: 58%) και την προστασία του περιβάλλοντος (EL: 48% - EU25: 51%). Αντίθετα, αρνητικά εκλαµβάνεται ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά µε την άνοδο των τιµών / πληθωρισµό (EL: 62% - EU25: 44%), την καταπολέµηση της ανεργίας (EL: 48% - EU25: 35%), τις συντάξεις (EL: 48% - EU25: 27%), τη φορολογία (EL: 43% - EU25: 34%) και γενικότερα την οικονοµική κατάσταση που επικρατεί (EL: 46% - EU25: 29%), ζητήµατα τα οποία ανησυχούν ιδιαίτερα τους έλληνες πολίτες και αποτελούν τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα, σύµφωνα πάντα µε τις απαντήσεις του ελληνικού δείγµατος στην παρούσα έρευνα. Όπως και στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαροµέτρου, 7 στους 10 Έλληνες (68%) θεωρούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να θέσει ως την πλέον υψηλή προτεραιότητα την καταπολέµηση της ανεργίας. O ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (EU25: 43%). Εξίσου σηµαντική προτεραιότητα για την πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης συνιστά και η καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού, µε ποσοστό 56%. Βαθµός εµπιστοσύνης στους θεσµούς Οι Έλληνες εµπιστεύονται την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ποσοστό 63% (EU25: 48%). Το ποσοστό είναι από τα υψηλότερα του συνολικού δείγµατος της έρευνας µαζί µε αυτά των Ούγγρων (70%) και των Ρουµάνων (68%). Την Βουλή των Ελλήνων εµπιστεύεται το 56% της ελληνικής κοινής γνώµης, συγκεντρώνοντας από τα υψηλότερα ποσοστά του συνολικού δείγµατος που εκφράζουν εµπιστοσύνη στη Βουλή της χώρας τους (ΕU25: 38%). Παρόλα αυτά, δυσπιστία εκφράζεται από σηµαντική µερίδα του ελληνικού (EL: 44%) όπως και από την πλειοψηφία της ευρωπαϊκού δείγµατος (ΕU25: 54%). Την ελληνική δικαιοσύνη εµπιστεύεται ποσοστό 55% των ελλήνων πολιτών (ΕU25: 48%). Σηµαντική µερίδα της ελληνικής (44%), όπως και της ευρωπαϊκής, κοινής γνώµης (47%) τείνει να µην εµπιστεύεται το θεσµό. Ποσοστό 57% των ελλήνων πολιτών δεν εµπιστεύονται την ελληνική κυβέρνηση. Ωστόσο, υψηλό είναι το ποσοστό των Ελλήνων που εκφράζει την εµπιστοσύνη του στην εθνική κυβέρνηση (43%, ποσοστό υψηλότερο από το µέσο ευρωπαϊκό όρο) - (EU25: 59% και 35% αντίστοιχα). Έντονη τάση δυσπιστίας της ελληνικής κοινής γνώµης καταγράφεται αναφορικά µε τα Ηνωµένα Έθνη, όπως είχε παρατηρηθεί και στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου, καταγράφεται σε ποσοστό 63%, περίπου διπλάσιο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο (ΕU25: 32%). Σηµειώνεται ότι οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος της έρευνας. Την εµπιστοσύνη του στο διεθνή θεσµό εκφράζει το 36% του ελληνικού δείγµατος, µε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο να τοποθετείται αρκετά υψηλότερα (54%), εκφράζοντας σε αντίθεση µε τους Έλληνες εµπιστοσύνη στο διεθνή θεσµό. 3 στους 4 Έλληνες δεν εµπιστεύονται τα πολιτικά κόµµατα (75%). Υψηλά ποσοστά δυσπιστίας καταγράφονται τόσο από τους έλληνες, όσο και από τους ευρωπαίους (72%), ερωτηθέντες που τοποθετούνται αρνητικά απέναντι στο θεσµό των πολιτικών κοµµάτων. 5

6 Η ευρωπαϊκή σηµαία Eξοικειωµένη µε τη σηµαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνει τόσο η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων, όσο και των ευρωπαίων, πολιτών, µε ποσοστό 92%. Στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ελλήνων πολιτών (78%), η ευρωπαϊκή σηµαία αντιπροσωπεύει κάτι καλό (EU25: 71%), ενώ αντίθετη άποψη έχει το 21% των ερωτηθέντων (EU25: 15%). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της ελληνικής πλειοψηφίας (64%) η οποία φέρεται να πιστεύει ότι η σηµαία της Ευρώπης θα πρέπει να αναρτάται δίπλα στη σηµαία της Ελλάδας σε όλα τα δηµόσια κτίρια. Το ποσοστό των Ελλήνων είναι από τα υψηλότερα του ευρωπαϊκού δείγµατος (EU25: 55%). Παρόλα αυτά, αξιοσηµείωτο είναι ότι το 56% των ελλήνων πολιτών (EU25: 39%) δεν ταυτίζεται µε την ευρωπαϊκή σηµαία. Το 43% του ελληνικού δείγµατος δηλώνει ότι ταυτίζεται µε την ευρωπαϊκή σηµαία (EU25: 51%). Θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι Έλληνες αισθάνονται, στην πλειοψηφία τους, ότι γνωρίζουν σε αρκετά ικανοποιητικό βαθµό την ύπαρξη και τη λειτουργία των θεσµικών και «λειτουργικών» οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο EL: 92% - ΕU25: 89% / Ευρωπαϊκή Επιτροπή EL: 88% - EU25: 81% / Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης EL: 83% - EU25: 64% / ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων EL: 83% - EU25: 69% / Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα EL & EU25: 73%). Αξιολογώντας τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσα παραθέτει η έρευνα, ως προς τη βαρύτητα του ρόλου τους και την αίσθηση εµπιστοσύνης των ελλήνων πολιτών απέναντι σε αυτά, προκύπτει ότι ο Έλληνας, περισσότερο από τον µέσο ευρωπαίο πολίτη, θεωρεί ότι όλα τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παίζουν σηµαντικό ρόλο στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι εκφράζει την εµπιστοσύνη του απέναντι σε όλα τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίπεδο γνώσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πολιτικών και των θεσµών της Η αίσθηση γνώσης που διατυπώνει η ελληνική κοινή γνώµη αναφορικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση δε χαρακτηρίζεται αρκετά ικανοποιητική, καθώς τοποθετείται σε ένα µέσο επίπεδο [EL: 4,3 EU25: 4,5] της βαθµονοµικής δεκαδικής κλίµακας (από 1 έως 10, µε ανοδική φορά). Έτσι η ελληνική κοινή γνώµη (21%) τοποθετεί πλειοψηφικά το επίπεδο γνώσης της στην πέµπτη βαθµίδα της δεκαδικής κλίµακας, µε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο να διαµορφώνεται στο 22%. Σηµειώνεται ότι το 75% των ελλήνων καθώς και το 69% των ευρωπαίων ερωτηθέντων κυµαίνεται από την πρώτη έως και την πέµπτη βαθµίδα της δεκαδικής κλίµακας. Είναι προφανές ότι οι ερωτηθέντες δεν αισθάνονται ότι γνωρίζουν πολλά γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της. Παρόλα αυτά, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις που έδωσαν οι ερωτηθέντες σε σχετικό κουίζ, το επίπεδο γνώσεων των ελλήνων πολιτών αξιολογείται ως ιδιαίτερα ικανοποιητικό, καθώς η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης απαντά σωστά σε δύο από τα τρία 6

7 ερωτήµατα που ετέθησαν στην έρευνα και αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σηµειώνεται ότι ο µέσος όρος σωστών απαντήσεων για το ελληνικό δείγµα είναι 57%, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός κυµαίνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (45%). Οι έλληνες πολίτες γνωρίζουν ότι: η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθεί και δεν αποτελείται πλέον από 15 κράτη-µέλη (63%, από τα υψηλότερα ποσοστά του συνολικού δείγµατος), ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (50%). τα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL: 81% - EU25: 52%). Το ελληνικό ποσοστό είναι το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό µετά από αυτό των πολιτών της Μάλτας (82%). Οι έλληνες πολίτες δεν γνωρίζουν ότι: οι συνολικές διοικητικές δαπάνες (υποδοµή έξοδα προσωπικού) δεν ξεπερνούν το 6% του κοινοτικού προϋπολογισµού, καθώς εκτιµούν ότι απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού (EL: 52% - EU25: 41%). Σηµειώνεται ότι 1 στους 5 έλληνες, όπως και 1 στους 4 ευρωπαίους, πολίτες αδυνατεί να τοποθετηθεί σχετικά («δεν γνωρίζω»: EL: 20% - EU25: 25%). Πηγές πληροφόρησης για την Ευρωπαϊκή Ένωση Η πλειοψηφία των Ελλήνων (83%) χρησιµοποιεί την τηλεόραση προκειµένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της. Οµοίως το κυριότερο µέσο πληροφόρησης φαίνεται να συνιστά η τηλεόραση και για το 70% των ευρωπαίων πολιτών. Σηµαντικό ποσοστό της ελληνικής κοινής γνώµης (37%) καταφεύγει στις συζητήσεις µε πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος (συγγενείς, φίλους, συναδέλφους) προκειµένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EU25: 22%). Οι καθηµερινές εφηµερίδες, µε ποσοστό προτίµησης 21%, αποτελούν την τρίτη σηµαντική πηγή πληροφόρησης των ελλήνων ερωτηθέντων. Σε σχέση, βέβαια, µε τις τοποθετήσεις των άλλων ευρωπαίων πολιτών και γενικότερα του συνολικού δείγµατος της έρευνας, οι έλληνες πολίτες εµφανίζουν το χαµηλότερο ποσοστό στην ανάγνωση των εφηµερίδων (περίπου το µισό του ευρωπαϊκού µέσου όρου, EU25: 41%), προκειµένου για τη λήψη πληροφόρησης αναφορικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. 1 στους 5 έλληνες ερωτηθέντες (18%) αξιοποιεί το ραδιόφωνο ως µέσο πληροφόρησης για θέµατα που αφορούν στην Ε.Ε. (EU25: 31%). Συγκριτικά µε τους υπόλοιπους ευρωπαίους πολίτες, και γενικότερα µε το συνολικό δείγµα της έρευνας, οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν από τα χαµηλότερα ποσοστά, µετά από αυτό των πολιτών της Τουρκίας (12%) και της Πορτογαλίας (17%). Το ιαδίκτυο εµφανίζεται µε χαµηλά ποσοστά προτίµησης µεταξύ των πηγών πληροφόρησης για ευρωπαϊκά θέµατα, καθώς φαίνεται να αξιοποιείται µόνο από το 5% των ερωτηθέντων ελλήνων. Σηµειώνεται ότι οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν το χαµηλότερο ποσοστό χρήσης του ιαδικτύου, ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα (EU25: 23%). 7

8 Όσον αφορά στη γενικότερη ειδησεογραφική ενηµέρωση των Ελλήνων, όπως και των Ευρωπαίων, για ακόµη µια φορά η τηλεόραση φαίνεται να συνιστά το κυριότερο µέσο ενηµέρωσης και την πρώτη τους επιλογή, καθώς δηλώνουν σε ποσοστά 65% και 66% αντίστοιχα ότι παρακολουθούν τις ειδήσεις στην τηλεόραση σε καθηµερινή βάση. Αξιοσηµείωτο είναι ότι οι Έλληνες συγκεντρώνουν τα υψηλότερα αρνητικά ποσοστά του συνολικού δείγµατος, δηλώνοντας τόσο ότι δεν διαβάζουν ποτέ τις ειδήσεις στις καθηµερινές εφηµερίδες (EL: 37% - EU25: 18%), όσο ότι δεν τις ακούν ποτέ από το ραδιόφωνο (EL: 41% - EU25: 20%). Σχετικά µε την αναφορά των εθνικών µέσων µαζικής ενηµέρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρατηρείται ότι ο Τύπος, σε σχέση µε την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, καλύπτει περισσότερο τις ανάγκες ενηµέρωσης των ελλήνων πολιτών. Γενικότερα όµως, διαπιστώνεται ότι τα ελληνικά µέσα µαζικής ενηµέρωσης αναφέρονται λιγότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση µε τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ. Συγκεκριµένα: Όσον αφορά στον Τύπο, 1 στους 2 έλληνες πολίτες (50%) φαίνεται ικανοποιηµένος µε τη σχετική αναφορά, καθώς υποστηρίζει ότι γίνεται «επαρκής» αναφορά. Σηµειώνεται ότι το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά δέκα ποσοστιαίες µονάδες από αυτό (40%) της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου (ΕΒ64.2). Το ποσοστό των ελλήνων πολιτών που θεωρεί ότι ο Τύπος δεν αναφέρεται όσο θα επιθυµούσαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι το υψηλότερο αρνητικό του συνολικού δείγµατος (35%) µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να διαµορφώνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (23%). Σχετικά µε το ραδιόφωνο, οι απόψεις των ελλήνων ερωτηθέντων διίστανται, καθώς ποσοστό 46% (υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος) εκτιµά ότι δεν αναφέρεται «όσο πρέπει» στην Ε.Ε., ενώ ποσοστό 44% πιστεύει ότι γίνεται επαρκής αναφορά στην Ε.Ε. από το ραδιόφωνο. Το ίδιο υποστηρίζει και η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη σε ποσοστό 42%. Σηµειώνεται ότι το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά δέκα ποσοστιαίες µονάδες από αυτό (34%) της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου που έθετε το ίδιο ερώτηµα (ΕΒ64.2). Η τηλεόραση, αν και συνιστά το κυριότερο µέσο πληροφόρησης του έλληνα πολίτη προκειµένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Ε.Ε., αναφέρεται «λιγότερο από όσο πρέπει» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως υποστηρίζει το 48% των ελλήνων ερωτηθέντων (EU25: 35%), το δεύτερο υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος της έρευνας (Ολλανδία, 55%). Παρόλα αυτά, αξίζει να σηµειωθεί ότι σηµαντική µερίδα των Ελλήνων εκτιµούν ότι η τηλεόραση αναφέρεται επαρκώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως επίσης ότι το ποσοστό που υποστηρίζει αυτή την άποψη έχει αυξηθεί αρκετά από αυτό της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου, δηλαδή από 34% σε 42% στην παρούσα. Σηµαντικό είναι ότι η πλειοψηφία τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης αξιολογεί ως αντικειµενική την πληροφόρηση που λαµβάνει από τα ελληνικά µέσα µαζικής ενηµέρωσης όσον αφορά στην παρουσίαση θεµάτων σχετικά µε την Ε.Ε. (τηλεόραση 53%, ραδιόφωνο 60% και Τύπος 58%). Παρατηρείται αυξητική τάση των ποσοστών που αφορούν στην αντικειµενική πληροφόρηση από τa ελληνικά ΜΜΕ, συγκρινόµενων µε τις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαροµέτρου που έθεταν το ίδιο ερώτηµα (ΕΒ63.4 και ΕΒ64.2). 8

9 Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Λαµβάνοντας υπόψη και τις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου που έθεταν το ίδιο ερώτηµα, παρατηρείται ότι η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης συνεχίζει να έχει θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EL: 53% - EU25: 50%) και συνεπώς οι έλληνες πολίτες διακρίνουν τις θετικές πτυχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να παραλείπουν την επισήµανση εκείνων που θεωρούν (σύµφωνα µε τη γνώµη τους) ως αρνητικές συνέπειες. Συγκεκριµένα: Για 6 στους 10 Έλληνες, η Ευρωπαϊκή Ένωση σηµαίνει την ελευθερία να ταξιδεύεις, να σπουδάζεις και να δουλεύεις οπουδήποτε στα κράτη-µέλη της (EL: 60% - EU25: 50%). Για το 56% (EB64.2: 38%) των ελλήνων πολιτών, η Ευρωπαϊκή Ένωση σηµαίνει το Ευρώ (EU25: 39%), ενώ από το 45% της ελληνικής κοινής γνώµης η Ευρωπαϊκή Ένωση ερµηνεύεται ως διασφάλιση της ειρήνης (EU25: 33%). Ωστόσο, αρκετοί είναι οι έλληνες (35%) και λιγότεροι οι ευρωπαίοι πολίτες (18%) που αποδίδουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την έννοια, κατά συνέπεια και την ευθύνη, της ανεργίας. 1 στους 2 έλληνες πολίτες (52%) προβλέπει ότι, στο µέλλον, η Ελλάδα θα ασκεί ακόµη µεγαλύτερη επιρροή στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο µέσος ευρωπαίος πολίτης ισχυρίζεται το ίδιο (για τη χώρα του) σε ποσοστό 42%. Αντίθετη άποψη εκφράζεται από το 45% της ελληνικής και το 42% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Αναφορικά µε την κατανόηση της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι έλληνες πολίτες συναντούν δυσκολία σε ποσοστό 49%, ενώ ταυτόχρονα ταυτόσηµο ποσοστό (49%) του ελληνικού δείγµατος φαίνεται να κατανοεί τη λειτουργία της (EU25: 46% & 46% αντίστοιχα). Μολονότι, οι έλληνες πολίτες στην πλειονότητά τους εκτιµούν ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τη συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαπιστώνεται ότι 6 στους 10 (60%) δεν πιστεύουν ότι τα συµφέροντα της Ελλάδας λαµβάνονται αρκετά υπόψη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το αντίθετο ισχυρίζεται το 39% της ελληνικής κοινής γνώµης. Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος τοποθετείται σε 46% και 38% αντίστοιχα. Τόσο οι έλληνες (66%) όσο και οι ευρωπαίοι ερωτηθέντες (54%) δεν πιστεύουν ότι η προσωπική τους άποψη µετράει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αντίθετο, αναφορικά µε την επιρροή της προσωπικής του άποψης, πιστεύει το 33% της ελληνικής, όπως και το 36% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Παρόµοια άποψη φαίνονται να έχουν οι έλληνες και οι ευρωπαίοι πολίτες, µε ποσοστά 90% και 72% αντίστοιχα, δηλώνοντας ότι οι µεγαλύτερες χώρες είναι εκείνες που έχουν τη µεγαλύτερη δύναµη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Γενικότερα όµως, το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηµιουργεί αίσθηµα ιδιαίτερης ασφάλειας στους έλληνες πολίτες. 1. Πιο πολύ από κάθε ευρωπαίο πολίτη, οι Έλληνες και οι Κύπριοι αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς, επειδή οι χώρες τους είναι µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άποψη η οποία εκφράζεται από ποσοστό 71% της ελληνικής κοινής γνώµης, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό του συνολικού δείγµατος της έρευνας, µετά από αυτό της Κύπρου (72%). Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος κυµαίνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (47%), 9

10 καθώς σηµαντική µερίδα της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης (44%) τείνει να διαφωνεί µε αυτή τη θέση. 2. Οι Έλληνες, συγκεντρώνοντας το υψηλότερο ποσοστό (66%) µεταξύ των υπολοίπων ευρωπαίων πολιτών, αισθάνονται ότι υπάρχει µεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα επειδή η χώρα τους είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU25: 41%), ενώ ο ευρωπαίος πολίτης φαίνεται να διαφωνεί µε αυτή τη θέση σε ποσοστό 48%. 3. Η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης (54%) αισθάνεται ότι υπάρχει µεγαλύτερη οικονοµική σταθερότητα επειδή η χώρα τους είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU25: 45%). Παρόλα αυτά σηµαντική µερίδα τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης διαφωνεί µε αυτή την τοποθέτηση (EL: 46% - EU25: 45%). Οι έλληνες πολίτες εκφράζουν έντονα την επιθυµία για περισσότερο ενεργή παρέµβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην καθηµερινή τους ζωή την επόµενη πενταετία. Το 55% των ελλήνων ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο ρόλος της Ε.Ε. στην καθηµερινή τους ζωή θα είναι πιο σηµαντικός την επόµενη πενταετία, ενώ περισσότεροι είναι αυτοί (60%) που επιθυµούν ο ρόλος της Ε.Ε. να καταστεί πιο σηµαντικός. Σηµειώνεται ότι και στις δύο περιπτώσεις οι έλληνες ερωτηθέντες συγκεντρώνουν από τα υψηλότερα ποσοστά µεταξύ των πολιτών (όλων των χωρών) που έλαβαν µέρος στην παρούσα έρευνα, µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να είναι αισθητά χαµηλότερος (41% και 46% αντίστοιχα). Τέλος, οι έλληνες πολίτες (54%), όπως και οι ευρωπαίοι (56%), εκτιµούν ότι ο διεθνής ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σχέση µε πέντε χρόνια πριν, έχει καταστεί πιο σηµαντικός. Μόνο το 11% του ελληνικού και το 7% του ευρωπαϊκού δείγµατος θεωρεί ότι ο ρόλος της Ε.Ε. έχει γίνει λιγότερο σηµαντικός. Ενώ σηµαντική µερίδα του δείγµατος (EL: 33% - EU25: 28%) δεν διαπιστώνει σχετική αλλαγή. 10

11 Αποτίµηση της συµµετοχής της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης (53%) θεωρεί ότι η συµµετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη (EU25: 55%). Ποσοστό 13% των ελλήνων και των ευρωπαίων πολιτών διακρίνει «κάτι κακό». Τέλος, το 33% της ελληνικής κοινής γνώµης, και το 28% της ευρωπαϊκής, τοποθετείται ουδέτερα («ούτε καλό ούτε κακό»). Οι Έλληνες εµφανίζονται να είναι από τους πλέον ικανοποιηµένους ευρωπαίους πολίτες αναφορικά µε τη συµµετοχή της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς 7 στους 10 (72%) πιστεύουν ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τη συµµετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΒ64.2: 67%), ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος (EU25) διαµορφώνεται στο 54%, δηλαδή 18 ποσοστιαίες µονάδες χαµηλότερα. Αντίθετη άποψη φαίνεται να έχει ποσοστό 26% (ΕΒ64.2: 31%) της ελληνικής κοινής γνώµης (EU25: 33%). Οι Έλληνες µπορεί να διακρίνουν τις θετικές πτυχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης να θεωρούν ότι η συµµετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη, παρόλα αυτά συνεχίζουν να αισθάνονται συνδεδεµένοι µε τη χώρα τους, κι όχι µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Έλληνες, περισσότερο από κάθε άλλον ευρωπαίο πολίτη, αισθάνονται στην πλειονότητά τους συνδεδεµένοι µε την πόλη ή το χωριό τους (EL: 96% - EU25: 86%), µε τον τόπο καταγωγής τους (EL: 97% - EU25: 87%), όπως επίσης και µε τη χώρα τους (EL: 98% - EU25: 90%). Σηµειώνεται ότι, και στις τρεις περιπτώσεις, τα ποσοστά του ελληνικού δείγµατος που δηλώνει «πολύ συνδεδεµένο» µε την πόλη ή το χωριό, µε τον τόπο καταγωγής του και τη χώρα του είναι τα υψηλότερα µεταξύ του συνόλου των χωρών της έρευνας. Αντίθετα, όσον αφορά το βαθµό που αισθάνονται οι Έλληνες συνδεδεµένοι τόσο µε την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και µε την Ευρώπη εν γένει, παρατηρείται ότι συγκεντρώνουν από τα χαµηλότερα ποσοστά µεταξύ των υπόλοιπων ευρωπαίων πολιτών και συνολικά όλου του δείγµατος. Αθροιστικά, οι έλληνες πολίτες εµφανίζονται συνδεδεµένοι µε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 37% (ΕΒ63.4: 44%), ενώ δεν εκφράζεται σύνδεση σε ποσοστό 63% (ΕΒ63.4: 55%). ιαφοροποιηµένη εµφανίζεται η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη, η οποία δηλώνει πιο συνδεδεµένη µε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 50%, ενώ το αρνητικό ποσοστό διαµορφώνεται στο 47%. Όσον αφορά στη Γηραιά Ήπειρο, οι έλληνες πολίτες φαίνεται να συνδέονται µε την Ευρώπη σε ποσοστό 43%, ενώ η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης (57%) δεν αισθάνεται κάποιο ιδιαίτερο δεσµό (EU25: 35%). Και σε αυτή την περίπτωση, η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη διαφοροποιείται από την ελληνική καθώς δηλώνει στην πλειονότητά της ότι αισθάνεται συνδεδεµένη µε την Ευρώπη (63%). 11

12 Οικοδόµηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι κυριότεροι φόβοι των ελλήνων πολιτών, οι οποίοι αφορούν στη µεταφορά εργασίας προς άλλα κράτη-µέλη όπου η παραγωγή είναι φθηνότερη (EL: 82% - EU25: 72%), όπως επίσης στο ενδεχόµενο η οικοδόµηση της Ευρώπης να προκαλέσει περισσότερες δυσκολίες στους αγρότες, φαίνεται να είναι κοινοί για έλληνες και ευρωπαίους πολίτες (EL: 77% - EU25: 61%). Επισηµαίνεται ότι οι έλληνες πολίτες (49%) δεν πιστεύουν ότι η ταχύτητα οικοδόµησης της Ευρώπης πρέπει να είναι µεγαλύτερη για µία οµάδα χωρών σε σχέση µε τις άλλες χώρες (EU25: 43%). Το 46% των ελλήνων και το 38% των ευρωπαίων πολιτών διαφωνεί µε αυτή την τοποθέτηση, τασσόµενο υπέρ της µεγαλύτερης ταχύτητας οικοδόµησης για µία οµάδα χωρών. ΟΙ έλληνες συνεχίζουν να υποστηρίζουν µία νέα µελλοντική διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά όχι τόσο ένθερµα όσο στο παρελθόν. Συγκεκριµένα, αν και οι έλληνες πολίτες τάσσονται υπέρ µίας µεγαλύτερης διεύρυνσης της Ε.Ε. µε την ένταξη κι άλλων χωρών τα επόµενα χρόνια, παρατηρείται ότι το θετικό ποσοστό έχει µειωθεί σηµαντικά από 74% στην προηγούµενη έρευνα του Ευρωβαρόµετρου (ΕΒ64.2) σε 56% στην παρούσα (EU25: 45%), δηλαδή καταγράφεται µείωση του ποσοστού κατά δεκαοκτώ ποσοστιαίες µονάδες. Σηµειώνεται δε, ότι το θετικό ποσοστό που συγκέντρωναν οι έλληνες πολίτες σε προηγούµενες έρευνες που έθεταν το ίδιο ερώτηµα ήταν, αν όχι το υψηλότερο, από τα υψηλότερα του συνολικού δείγµατος, παρατήρηση που δεν ισχύει στην παρούσα έρευνα. Συνακόλουθα, παρατηρείται αύξηση και του αρνητικού ποσοστού, δηλαδή όσων τοποθετούνται αρνητικά στο ενδεχόµενο µίας νέας διεύρυνσης της Ε.Ε., από 24% (ΕΒ64.2) σε 42% στην παρούσα έρευνα (EU25: 42%). Υποστήριξη κοινών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1. Η έρευνα φαίνεται να καταγράφει αλλαγή κλίµατος σε σχέση µε το ευρώ, καθώς 1 στους 2 έλληνες πολίτες (51%) τάσσεται υπέρ µίας Ευρωπαϊκής Νοµισµατικής Ένωσης, µε ένα µοναδικό νόµισµα, όταν στις δύο αµέσως προηγούµενες έρευνες που έθεταν το ίδιο ερώτηµα είχε παρατηρηθεί η απογοήτευση των ελλήνων ερωτηθέντων από τη χρήση του ευρώ (ΕΒ63.4: 49% & ΕΒ64.2: 46%), µε την πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης να τάσσεται κατά. Αντίστοιχα το ποσοστό που τάσσεται κατά έχει µειωθεί συγκρινόµενο µε τις δύο αµέσως προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου από ΕΒ63.4: 49% κι έπειτα ΕΒ64.2: 53%, σε 48% στην παρούσα έρευνα. Σηµειώνεται ότι το αρνητικό ποσοστό που συγκεντρώνουν οι έλληνες ερωτηθέντες που φέρονται κατά της Νοµισµατικής Ένωσης είναι το δεύτερο υψηλότερο µετά από αυτό των πολιτών του Ηνωµένου Βασιλείου (63%). Η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη εµφανίζεται πιο θετικά προσκείµενη στο ευρωπαϊκό νόµισµα µε ποσοστό 59%, ενώ αρνητικοί στο ευρώ φέρονται να είναι λιγότεροι ευρωπαίοι πολίτες, µε ποσοστό 34%. 2. Υπέρ µίας κοινής πολιτικής άµυνας και ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τάσσεται το 82% των ελλήνων ερωτηθέντων, όπως και το 75% της Ευρώπης των Η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης φαίνεται να ενθαρρύνει, σε ποσοστό 77%, την ανάπτυξη µίας κοινής εξωτερικής πολιτικής των κρατών-µελών της Ε.Ε. έναντι άλλων χωρών, ενώ αντίθετο σε αυτή την εξέλιξη είναι το 22% των ερωτηθέντων. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε επίπεδο ευρωπαϊκής κοινής γνώµης διαµορφώνονται σε 67% και 21%. 12

13 4. Ταύτιση απόψεων µεταξύ ελληνικής και συνολικής ευρωπαϊκής κοινής γνώµης διαπιστώνεται όσον αφορά στο αν θα πρέπει η εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης να είναι ανεξάρτητη από την εξωτερική πολιτική των Ηνωµένων Πολιτειών, καθώς ποσοστό 96% του ελληνικού (υψηλότερο ποσοστό του συνολικού δείγµατος) και 80% του ευρωπαϊκού δείγµατος τάσσονται υπέρ της ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. 5. Την ανάγκη κοινής στρατηγικής στην αντιµετώπιση του θέµατος της µετανάστευσης συµµερίζονται οι έλληνες (87%, υψηλότερο ποσοστό του συνολικού δείγµατος) και οι ευρωπαίοι πολίτες (75%), συµφωνώντας µε την άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να έχει µία κοινή µεταναστευτική πολιτική απέναντι στους ανθρώπους που έρχονται από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 6. Με την άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να έχει τον δικό της υπουργό Εξωτερικών που θα µπορεί να είναι ο εκπρόσωπός της για µία κοινή θέση της Ε.Ε. συµφωνεί ποσοστό 77% της ελληνικής κοινής γνώµης (EU25: 65%). Αντίθετη άποψη διατυπώνει ποσοστό 22% του ελληνικού και 21% του ευρωπαϊκού δείγµατος. Το Σύνταγµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 6 στους 10 έλληνες, όπως και ευρωπαίους, πολίτες εκφράζουν την αναγκαιότητα απόκτησης ενός Συντάγµατος για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EL: 62% - EU25: 61%). Αντίθετη άποψη εµφανίζεται να έχει το 35% των ελλήνων ερωτηθέντων (EU25: 22%). Έλληνες και ευρωπαίοι πολίτες εκτιµούν ότι η υιοθέτηση της Συνθήκης που καθιερώνει ένα Σύνταγµα για την Ευρώπη θα βοηθήσει ώστε η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταστεί πιο δηµοκρατική (EL: 65% - EU25: 62%), πιο αποτελεσµατική (EL: 65% - EU25: 62%), καθώς και πιο διαφανής (EL: 59% - EU25: 56%), όπως επίσης πιστεύουν ότι εάν όλα τα κράτη- µέλη υιοθετήσουν τη Συνθήκη που καθιερώνει ένα Σύνταγµα για την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα καταστεί ισχυρότερη στον κόσµο (EL: 70% - EU25: 68%), περισσότερο ανταγωνιστική στον οικονοµικό τοµέα (EL: 69% - EU25: 62%), καθώς και ότι θα την ευαισθητοποιήσει να «σκέφτεται» πιο κοινωνικά (EL: 61% - EU25: 54%). Η πλειοψηφία τόσο της ελληνικής κοινής γνώµης (EL: 57% - EU25: 47%) πιστεύει ότι πρέπει να γίνει επαναδιαπραγµάτευση του Ευρωπαϊκού Συντάγµατος, εφόσον δύο κράτη-µέλη Γαλλία και Ολλανδία τάχθηκαν µε την ψήφο τους κατά του προτεινόµενου Ευρωπαϊκού Συντάγµατος. Ποσοστό 18% των ελλήνων και 23% των ευρωπαίων πολιτών υποστηρίζει ότι τα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να συνεχίσουν τη διαδικασία επικύρωσης του Ευρωπαϊκού Συντάγµατος ανεξάρτητα από τα αρνητικά αποτελέσµατα στη Γαλλία και την Ολλανδία. Τέλος, 21% της ελληνικής και 13% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης προτείνει την εγκατάλειψη του Ευρωπαϊκού Συντάγµατος. 13

14 2 ΠΡΟΟΙΜΙΟ Το τακτικό Ευρωβαρόµετρο 65.2 διεξήχθη από την TNS Opinion & Social, µία κοινοπραξία των φορέων Taylor Nelson Sofres και EOS Gallup Europe, στο διάστηµα µεταξύ της 27 ης Μαρτίου και 1 ης Μαίου 2006, κατόπιν αιτήµατος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γενική ιεύθυνση Επικοινωνίας, Σφυγµοµέτρηση Γνώµης). Η έρευνα διεξήχθη στα 25 κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις δύο υπό ένταξη χώρες (Βουλγαρία και Ρουµανία) καθώς και σε δύο υποψήφιες για ένταξη χώρες (Κροατία και Τουρκία) και «στην περιοχή όχι υπό τον άµεσο έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας (Τουρκοκυπριακή Κοινότητα)» 2, καλύπτοντας δειγµατοληπτικά τον πληθυσµό των χωρών, ηλικίας 15 ετών και άνω. Για τους σκοπούς της έρευνας χρησιµοποιήθηκε αντιπροσωπευτικά τυχαίο δείγµα, αναλογικό του µεγέθους του πληθυσµού και της πληθυσµιακής πυκνότητας της κάθε χώρας. Όσον αφορά στο ελληνικό τµήµα της έρευνας, στο τυχαία επιλεγµένο δείγµα συµµετείχαν 1000 έλληνες πολίτες, από αντιπροσωπευτικές περιοχές της ελληνικής επικράτειας, εκ των οποίων 992 (99%) δήλωσαν ελληνική εθνικότητα. Για τη λήψη των στοιχείων χρησιµοποιήθηκαν τυποποιηµένα ερωτηµατολόγια, ενώ η επικοινωνία µε τους συµµετέχοντες είχε τη µορφή της προσωπικής συνέντευξης. Στην ανάλυση που ακολουθεί παρουσιάζονται περιφραστικά, και όπου κρίνεται σκόπιµο απεικονιστικά, οι θέσεις / τοποθετήσεις / απαντήσεις του ελληνικού δείγµατος, ενώ σε σηµεία µε εξαιρετικό ενδιαφέρον επιχειρούνται συµπεράσµατα, εµβαθύνσεις και συγκριτικές θεωρήσεις. Τέλος, στο βαθµό που τα θεµατικά πεδία συµπίπτουν, η παρούσα έκθεση καταγράφει και αποτυπώνει συγκρίσεις της ίδιας της ελληνικής κοινής γνώµης στα πλαίσια διαφορετικών χρονικά ερευνών. Ειδικότερα, παρουσιάζεται και αξιολογείται συγκριτικά η τοποθέτηση της ελληνικής κοινής γνώµης, όπως καταγράφεται στο πλαίσιο κοινών και επαναλαµβανόµενων ερωτηµάτων των τελευταίων ερευνών του Ευρωβαρόµετρου. 2 Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος (EU25) που παρατίθεται στα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας αφορά στα αποτελέσµατα που καταγράφηκαν στα 25 κράτη-µέλη. Επίσης, σηµειώνεται ότι όπου χρησιµοποιείται ο όρος «ευρωπαίοι πολίτες ή υπόλοιποι ευρωπαίοι πολίτες» αναφέρεται στον ευρωπαϊκό µέσο όρο (EU25). 14

15 3 ΠΡΟΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Σε µία σειρά εισαγωγικών, διερευνητικών και διαγνωστικών ερωτηµάτων που θέτει η έρευνα του Ευρωβαρόµετρου 65.2, οι έλληνες πολίτες εκφράζουν απόψεις και προσδοκίες, διατυπώνουν θέσεις και εκτιµήσεις οι οποίες µας επιτρέπουν να προσεγγίσουµε την οπτική του µέσου Έλληνα πολίτη, τόσο σε ό,τι αφορά θέµατα ατοµικού-καθηµερινού ενδιαφέροντος, όσο και σε ζητήµατα ευρύτερου κοινωνικο-πολιτικού ενδιαφέροντος. 3.1 Προκαταρκτική προσέγγιση της ελληνικής κοινής γνώµης Ερ. 1 Όταν είστε µεταξύ φίλων, θα λέγατε ότι συζητάτε πολιτικά θέµατα συχνά, περιστασιακά, ή ποτέ; Συχνά Περιστασιακά Ποτέ EL EU25 EL EU25 EL EU25 19% 16% 51% 56% 29% 28% Όπως και στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου: Η πλειονότητα των ελλήνων πολιτών (ΕΒ65.2: 51%, ΕΒ64.2: 46%) φαίνεται να συζητά «περιστασιακά» περί πολιτικής (EU25: 56%). 29% των ελλήνων ερωτηθέντων (ΕΒ64.2: 32%) δεν αναπτύσσει ποτέ πολιτικές συζητήσεις όταν συναντάται µε φίλους (EU25: 28%). 19% των Ελλήνων δηλώνει ότι αναπτύσσει «συχνά» συζητήσεις πολιτικού περιεχοµένου µεταξύ φίλων (EU25: 16%). Ερ. 2 Όταν έχετε κάποια γνώµη την οποία υποστηρίζετε έντονα, παρατηρείτε ότι προσπαθείτε να πείσετε τους φίλους, τους συγγενείς ή τους συναδέλφους σας να υιoθετήσουν τις απόψεις σας; Θα λέγατε ότι αυτό σας συµβαίνει... ; Συχνά Μερικές φορές Σπάνια Ποτέ EL EU25 EL EU25 EL EU25 EL EU25 16% 12% 41% 38% 23% 28% 20% 21% Όπως και στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαροµέτρου: Ποσοστό 41% των ερωτηθέντων Ελλήνων απαντά ότι µόνο «µερικές φορές» καταφέρνει να πείθει για τις απόψεις του το οικογενειακό και επαγγελµατικό του περιβάλλον (ΕΒ64.2: 42%). «Σπάνια» (23%), όπως και «ποτέ» (20%), δηλώνει 1 στους 5 έλληνες πολίτες ότι καταφέρνει να πείσει φίλους, συγγενείς και συναδέλφους να υιοθετήσουν τις απόψεις του. Ποσοστό 16% των ελλήνων ερωτηθέντων δηλώνει ότι του συµβαίνει «συχνά» να πείθει την οικογενειακή και επαγγελµατική οµήγυρη. 15

16 Ερ. 36 Θα µπορούσατε παρακαλώ να µου πείτε για τον καθένα από τους παρακάτω όρους, εάν σας φέρνει στο νου κάτι πολύ θετικό, αρκετά θετικό, αρκετά αρνητικό ή πολύ αρνητικό. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται, µε τη σειρά που ιεραρχήθηκαν τόσο από την ελληνική όσο και την ευρωπαϊκή κοινή γνώµη, οι όροι που τέθηκαν στα πλαίσια της έρευνας. Θετικό Αρνητικό Θετικό Αρνητικό Μεταρρυθµίσεις Κοινωνική ασφάλιση Ανταγωνιστικότητα Εταιρεία Συνδικαλιστικές οργανώσεις Ελεύθερο εµπόριο Προστατευτισµός ηµόσια διοίκηση Παγκοσµιοποίηση Αξιοσηµείωτο είναι ότι το 78% (ΕΒ64.2: 65%) των ελλήνων πολιτών προσλαµβάνουν θετικά την ιδέα των µεταρρυθµίσεων, ενώ αρνητική προδιάθεση προκαλεί µόνο στο 20%. Σηµειώνεται ότι το θετικά διακείµενο ποσοστό των ελλήνων πολιτών -όπως και αυτό των κατοίκων της «περιοχής όχι υπό τον άµεσο έλεγχο της Κυπριακής ηµοκρατίας (Τουρκοκυπριακή Κοινότητα)»- είναι το δεύτερο υψηλότερο του δείγµατος µετά από εκείνο της Φινλανδίας (90%) και συνεπώς αισθητά υψηλότερο από αυτό του ευρωπαϊκού µέσου όρου (59%). Η κοινωνική ασφάλιση ιεραρχείται δεύτερη στη σειρά προτίµησης της ελληνικής κοινής γνώµης (77% «πολύ θετικό + αρκετά θετικό»). Αντίθετα, η έννοια της παγκοσµιοποίησης είναι αυτή που συγκεντρώνει το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό από τους έλληνες ερωτηθέντες (74%: αρκετά αρνητικό + πολύ αρνητικό), ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος τοποθετείται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα, στο 43%. Σηµειώνεται ότι το ποσοστό των ελλήνων πολιτών που τοποθετείται αρνητικά απέναντι στην παγκοσµιοποίηση είναι το υψηλότερο του συνολικού δείγµατος. Συµπληρώνεται ότι αρνητική εικόνα δηµιουργεί ο θεσµός της δηµόσιας διοίκησης για σηµαντική µερίδα της ελληνικής κοινής γνώµης (45%), ενώ αντίθετη άποψη φέρει το 53% των ελλήνων πολιτών. 16

17 3.2 Προσωπική κατάσταση και προσδοκίες Ερ. 3 Γενικά, είστε πολύ ικανοποιηµένος/η, αρκετά ικανοποιηµένος/η, όχι και τόσο ικανοποιηµένος/η, ή καθόλου ικανοποιηµένος/η από τη ζωή που ζείτε; Θα λέγατε ότι είστε...; Πολύ Αρκετά Όχι και τόσο Καθόλου EL EU25 EL EU25 EL EU25 EL EU25 11% 21% 56% 60% 25% 15% 8% 4% Οι Έλληνες στην πλειονότητά τους (56%) δηλώνουν «αρκετά ικανοποιηµένοι» από την καθηµερινή τους ζωή. Αντίστοιχα, ο µέσος ευρωπαϊκός όρος διαµορφώνεται σε σχετικά υψηλότερο επίπεδο (60%). «Πολύ ικανοποιηµένος» φαίνεται να αισθάνεται ο Έλληνας σε ποσοστό 11% από τη ζωή που ζει, ποσοστό συγκριτικά χαµηλότερο του µέσου ευρωπαϊκού όρου (EU25: 21%). Ιδιαίτερα υψηλό εµφανίζεται το ποσοστό των Ελλήνων (25%) οι οποίοι δηλώνουν «όχι και τόσο ικανοποιηµένοι» από την καθηµερινή τους ζωή (EU25: 15%). Ποσοστό 8% των ερωτηθέντων ελλήνων εµφανίζεται να µην είναι «καθόλου ικανοποιηµένο» από την καθηµερινή του ζωή. Ο µέσος ευρωπαίος πολίτης τοποθετείται αντίστοιχα σε ποσοστό 4%. Παρατηρείται ότι τόσο τα ποσοστά των ελλήνων, όσο και των ευρωπαίων, πολιτών στο σύνολό τους κινούνται σε σχεδόν παρόµοια επίπεδα µε αυτά των προηγούµενων ερευνών του Ευρωβαρόµετρου (ΕΒ63.4 & 64.2) που έθεταν το ίδιο ερώτηµα. Στο γράφηµα που ακολουθεί απεικονίζονται τα συνολικά ποσοστά (αθροιστικά: «πολύ ικανοποιηµένοι + αρκετά ικανοποιηµένοι», καθώς και «όχι και τόσο ικανοποιηµένοι + καθόλου ικανοποιηµένοι») όλων των χωρών που έλαβαν µέρος στην έρευνα. Αξιοσηµείωτο είναι ότι το ελληνικό ποσοστό ικανοποίησης (67%) είναι από τα χαµηλότερα του συνολικού δείγµατος, µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο (81%) να εµφανίζεται υψηλότερος κατά δεκατέσσερις ποσοστιαίες µονάδες. 17

18 Ερ. 3 / ΕΒ65.2 Ικανοποιηµένος/η Όχι ικανοποιηµένος/η DK 97% 3% NL 95% 5% SE 94% 6% FI 94% 6% LU 92% 7% BE 92% 8% IE 90% 8% SI 88% 12% ES 88% 11% UK 87% 13% AT 85% 14% FR 85% 14% CY 84% 15% D-W 83% 16% DE 81% 18% CZ 81% 19% EU25 81% 18% MT 77% 23% IT 76% 23% CY(tcc) 74% 25% D-E 73% 27% PL 72% 27% TR 70% 29% EE 69% 30% HR 69% 31% EL 67% 33% SK 66% 33% LV 60% 40% LT 59% 40% PT 56% 44% HU 54% 46% RO 43% 56% BG 25% 73% Πόσο ικανοποιηµένοι είναι οι Έλληνες από τη ζωή που ζουν; 56% 25% 11% 8% Πολύ Αρκετά Όχι τόσο Καθόλου 18

19 Ερ. 4 Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για τους επόµενους 12 µήνες; Οι επόµενοι 12 µήνες θα είναι καλύτεροι, χειρότεροι ή ίδιοι, όσον αφορά...; Για την οικονοµική κατάσταση στη χώρα σας (Ελλάδα) Για την εργασιακή κατάσταση στη χώρα σας (Ελλάδα) ΚΑΛΥΤΕΡΟΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΙ Ι ΙΟΙ.Γ. EL EU25 EL EU25 EL EU25 EL EU25 12% 21% 57% 35% 31% 38% 0% 5% 10% 21% 59% 38% 31% 36% 0% 6% Για την οικονοµική κατάσταση της οικογενείας σας 19% 25% 28% 19% 53% 54% 0% 2% Για τη ζωή σας γενικά 33% 35% 21% 12% 46% 51% 0% 3% Για την προσωπική σας επαγγελµατική κατάσταση 14% 22% 9% 9% 73% 61% 3% 8% Ιδιαίτερα χαµηλές είναι οι προσδοκίες των Ελλήνων για τους επόµενους 12 µήνες όσον αφορά στην οικονοµική κατάσταση και την εργασιακή κατάσταση στην Ελλάδα, όπως επίσης και την οικονοµική κατάσταση των οικογενειών τους, την προσωπική τους επαγγελµατική κατάσταση και τη ζωή τους εν γένει. Συγκεκριµένα για την οικονοµική κατάσταση της χώρας και τα θέµατα εργασίας και απασχόλησης στην Ελλάδα: Αβεβαιότητα και απαισιοδοξία διαφαίνονται στις τοποθετήσεις των ελλήνων πολιτών καθώς προβλέπουν χειρότερες οικονοµικές εξελίξεις (57%) και επιδείνωση της εργασιακής κατάστασης (59%)στην Ελλάδα. Ποσοστό 31% προβλέπει στασιµότητα τόσο της εθνικής οικονοµίας (EU25: 38%) όσο και της εργασιακής κατάστασης στην Ελλάδα. Μόνο ένας στους δέκα έλληνες πολίτες εκφράζει αισιόδοξες προσδοκίες για τη βελτίωση των συνθηκών της ελληνικής οικονοµίας (12%), όπως και της αγοράς εργασίας (10%) τους επόµενους 12 µήνες. Ακολουθεί σχετικό γράφηµα. 19

20 Παρουσίαση αποτελεσµάτων των ερωτηθέντων που προβλέπουν επιδείνωση της οικονοµικής κατάστασης καθώς και της εργασιακής κατάστασης στη χώρα τους. Οι έλληνες πολίτες παραµένουν όπως και στην προηγούµενη έρευνα του Ευρωβαροµέτρου από τους πλέον απαισιόδοξους του ευρωπαϊκού δείγµατος. Εργασιακή κατάσταση Οικονοµική κατάσταση LU PT EL D-E DE D-W FR CY BE MT SI FI HR EU25 RO PL UK SK AT TR IT HU ES NL BG CZ SE IE CY (tcc) LV LT EE DK 60% 59% 58% 51% 50% 47% 46% 44% 42% 42% 42% 41% 38% 38% 37% 35% 33% 32% 31% 30% 28% 26% 26% 23% 22% 21% 18% 16% 16% 14% 12% 10% 66% EL PT LU FR CY D-E DE D-W BE MT SK HR EU25 UK PL SI RO IT BG TR HU FI ES LV LT NL AT CZ IE CY (tcc) SE DK EE 15% 15% 15% 12% 9% 57% 57% 51% 50% 47% 46% 42% 41% 40% 40% 38% 37% 35% 35% 34% 34% 32% 31% 30% 28% 27% 27% 26% 24% 22% 22% 22% 21% Ερ. 4 / ΕΒ

21 Σχετικά µε την οικονοµική κατάσταση της χώρας και τα θέµατα εργασίας και απασχόλησης στην Ελλάδα, σηµειώνεται ότι και στις δύο περιπτώσεις τα αρνητικά ποσοστά των ερωτηθέντων που προβλέπουν χειρότερες εξελίξεις τη χρονιά που µας έρχεται έχουν µειωθεί σε σχέση µε αυτά των αµέσως προηγούµενων ερευνών του Ευρωβαροµέτρου. Εργασιακή απασχόληση στην Ελλάδα 55% 57% 63% 64% 59% 28% Οκτ-Νοε.03 Φεβ-Μαρ.04 Οκτ-Νοε.04 Μαι-Ιουν.05 Οκτ-Νοε.05 Μαρ- Μαι.06 [ΕΒ60.1] [ΕΒ61.0] [ΕΒ62.0] [ΕΒ63.4] [ΕΒ64.2] [ΕΒ65.2] Ερ. 4_trend / EB65.2 Οικονοµική κατάσταση της Ελλάδας 56% 58% 59% 63% 57% 23% Οκτ-Νοε.03 Φεβ-Μαρ.04 Οκτ-Νοε.04 Μαι-Ιουν.05 Οκτ-Νοε.05 Μαρ- Μαι.06 [ΕΒ60.1] [ΕΒ61.0] [ΕΒ62.0] [ΕΒ63.4] [ΕΒ64.2] [ΕΒ65.2] 21

22 Σε ερώτηση σχετικά µε τις προσδοκίες τους σε θέµατα που αφορούν στην οικονοµική κατάσταση των οικογενειών τους για τους επόµενους 12 µήνες, προέκυψαν τα εξής: Ένας στους δύο έλληνες πολίτες (53%) προσδοκά οικονοµική στασιµότητα του νοικοκυριού του για τη νέα χρονιά (ΕΒ64.2: 50%). Ποσοστό 28% (ΕΒ64.2: 30%) των ελλήνων ερωτηθέντων πιστεύει ότι η οικονοµική κατάσταση των οικογενειών τους θα είναι χειρότερη τους επόµενους 12 µήνες. O ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (19%). Ένας στους πέντε (19%) έλληνες ερωτηθέντες προσδοκά βελτίωση της οικονοµικής κατάστασης της οικογένειάς του (ΕΒ64.2: 20%). Οι προσδοκίες των ελλήνων πολιτών για τους επόµενους 12 µήνες, σε θέµατα που αφορούν στην προσωπική τους επαγγελµατική κατάσταση, καταγράφονται ως εξής: Το 73% (ΕΒ64.2: 58%) των ελλήνων και το 61% (ΕΒ64.2: 60%) των ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η επαγγελµατική του κατάσταση, σε προσωπικό επίπεδο, θα παραµείνει στάσιµη. Το 14% (EB64.2: 18%) των ερωτηθέντων προσδοκά βελτίωση της επαγγελµατικής κατάστασης σε προσωπικό επίπεδο (EU25: 22%). Σηµειώνεται ότι το ελληνικό ποσοστό είναι από τα χαµηλότερα του συνολικού δείγµατος µετά από αυτά της Μάλτας (8%), της Πορτογαλίας (13%) και της Βουλγαρίας (13%) καθώς οι υπόλοιποι ευρωπαίοι ερωτηθέντες εµφανίζονται πιο αισιόδοξοι, προβλέποντας βελτίωση της προσωπικής τους επαγγελµατικής κατάστασης. Ποσοστό 9% (ΕΒ64.2: 19%) των ελλήνων πολιτών θεωρεί ότι η χρονιά που έρχεται θα είναι χειρότερη επαγγελµατικά (EU25: 9%). Τέλος, όσον αφορά στη ζωή τους γενικά: Αµετάβλητες παραµένουν οι προσδοκίες των Ελλήνων (46%) για τους επόµενους 12 µήνες, (ΕΒ64.2: 39%). Βελτίωση των συνθηκών ζωής για τους επόµενους 12 µήνες προσδοκά το 33% (ΕΒ64.2: 35%) των ελλήνων πολιτών. Σηµειώνεται ότι πιο αισιόδοξα για βελτίωση της ζωής τους παρουσιάζονται τα άτοµα ηλικίας (61% αυτών) και ετών (40%), ενώ λιγότερο αισιόδοξα εµφανίζονται τα άτοµα ηλικίας (26%) και τα άτοµα άνω των 55 ετών (19%). Το 21% των ερωτηθέντων Ελλήνων (ΕΒ64.2: 25%) προβλέπει χειρότερες εξελίξεις για τη ζωή τους τη χρονιά που έρχεται. Σηµειώνεται ότι πιο απαισιόδοξα για βελτίωση της ζωής τους παρουσιάζονται τα άτοµα ηλικίας άνω των 55 ετών (31% αυτών). Στασιµότητα προβλέπουν τόσο οι έλληνες όσο και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι πολίτες για τα ακόλουθα: 73% Ερ. 4 / ΕΒ % 53% 54% 46% 51% Για την προσωπική σας επαγγελµατική κατάσταση Για την οικονοµική κατάσταση της οικογενείας σας Για τη ζωή σας γενικά 22

23 Ερ. 5 Αν συγκρίνετε τη σηµερινή σας κατάσταση µε τα προηγούµενα 5 χρόνια, θα λέγατε ότι έχει βελτιωθεί, έχει παραµείνει περίπου ίδια ή έχει χειροτερέψει; Έχει βελτιωθεί Έχει παραµείνει περίπου ίδια Έχει χειροτερέψει EL EU25 EL EU25 EL EU25 20% 36% 29% 34% 52% 29% Οι Έλληνες εµφανίζονται από τους πλέον δυσαρεστηµένους ευρωπαίους πολίτες για τη σηµερινή προσωπική τους κατάσταση, καθώς συγκεντρώνουν το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος της παρούσας έρευνας. Συγκεκριµένα, ένας στους δύο έλληνες πολίτες (52%) δηλώνει ότι η κατάστασή του έχει µεταβληθεί αρνητικά κατά τα τελευταία πέντε έτη. 61% 64% 42% 31% Ερ. 5 / ΕΒ65.2 Το γράφηµα παρουσιάζει τα ποσοστά, ανά ηλικιακή οµάδα, όσων απάντησαν ότι η κατάστασή τους έχει χειροτερέψει. Παρατηρείται ότι µεγαλύτερη απογοήτευση εκφράζεται από τα άτοµα µεγαλύτερης ηλικίας και λιγότερο από τις νεότερες ηλικιακές οµάδες Αντίθετη άποψη εκφράζει ποσοστό 20% (ΕΒ64.2: 26%), καθώς τοποθετείται θετικά, διαπιστώνοντας βελτίωση, ενώ ποσοστό 29% (ΕΒ64.2: 32%) δεν διακρίνει αισθητή βελτίωση, δηλώνοντας ότι η κατάστασή του έχει παραµείνει περίπου η ίδια. 23

24 Συγκριτικά µε προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου που έθεταν το ίδιο ερώτηµα, παρατηρείται ότι το αρνητικό ποσοστό του ελληνικού δείγµατος παρουσιάζει συνεχή αυξητική τάση. Ιδιαίτερα δε συγκρίνοντας το ποσοστό της παρούσας έρευνας µε αυτό της αµέσως προηγούµενης, διαπιστώνεται η µεγαλύτερη αύξηση, κατά δέκα ποσοστιαίες µονάδες, από 42% (ΕΒ64.2: Φθινόπωρο 2005) σε 52% (ΕΒ65.2: Άνοιξη 2006). Σε ερώτηση (Ερ. 6) σχετικά µε τις εκτιµήσεις των ερωτηθέντων για την προσωπική τους κατάσταση εντός της επόµενης πενταετίας, οι Έλληνες εκτιµούν ότι η προσωπική τους κατάσταση θα παραµείνει περίπου η ίδια (EL: 38% - EU25: 40%). Αισιοδοξία εκφράζεται από ποσοστό 31% (EU25: 39%) που προβλέπει βελτίωση της προσωπικής του κατάστασης και απαισιοδοξία από ποσοστό 30% που ανησυχεί ότι η κατάσταση του θα χειροτερέψει κατά τα επόµενα πέντε χρόνια. Σηµειώνεται ότι οι έλληνες πολίτες εµφανίζονται ως οι πλέον απαισιόδοξοι του συνολικού ευρωπαϊκού δείγµατος µε το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό (30%), ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος περιορίζεται στο µισό, 15%. Ιδιαίτερα αισιόδοξοι, µεταξύ των ελλήνων ερωτηθέντων, για τις προοπτικές της προσωπικής τους κατάστασης εµφανίζονται οι νέοι ηλικίας ετών (ποσοστό 52% αυτών), οι ερωτηθέντες που δήλωσαν άνεργοι (ποσοστό 53% αυτών), όπως και οι σπουδαστές (ποσοστό 51% αυτών). Συγκριτικά µε προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου σηµειώνεται ότι οι ερωτηθέντες που δήλωσαν άνεργοι εµφανίζονται κάθε φορά και πιο αισιόδοξοι για τη βελτίωση της προσωπικής τους κατάστασης, καθώς το θετικό ποσοστό αυξάνεται σταθερά από 39% (ΕΒ63.4) σε 47% (ΕΒ64.2) και, τέλος, σε 53% στην παρούσα έρευνα. Ερ. C1 Πως θα κρίνατε την παρούσα κατάσταση σε καθέναν από τους ακόλουθους τοµείς; Οι Έλληνες δεν είναι µόνο ιδιαίτερα δυσαρεστηµένοι από την ελληνική οικονοµία και την παρούσα κατάσταση της απασχόλησης και της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα, αλλά και απαισιόδοξοι για πιθανή βελτίωσή τους στο άµεσο µέλλον. ΚΑΛΗ ΚΑΚΗ ΚΑΛΗ ΚΑΚΗ Την κατάσταση της απασχόλησης στην Ελλάδα 6% 94% 24% 74% Την κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας 11% 89% 41% 56% Την κατάσταση της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα 20% 79% 48% 48% Την οικονοµική σας κατάσταση 50% 50% 65% 33% Την κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ελλάδα 51% 49% 52% 44% Την ποιότητα της ζωής σας 64% 35% 77% 22% Την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονοµίας 64% 30% 53% 32% 24

25 Ποσοστό 94% των ελλήνων ερωτηθέντων από τα υψηλότερα του ευρωπαϊκού δείγµατος εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του για την παρούσα κατάσταση απασχόλησης στην Ελλάδα (EU25: 74%). Το 89% των ελλήνων πολιτών χαρακτηρίζει την παρούσα κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας ως «κακή», ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (56%). Σηµειώνεται ότι το ελληνικό αρνητικό ποσοστό είναι από τα υψηλότερα του συνολικού δείγµατος. Αντίθετα, η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης (64%) εµφανίζεται ικανοποιηµένη από την ευρωπαϊκή οικονοµία (EU25: 53%). Ο έλληνας (79%) φαίνεται δυσαρεστηµένος από την παρούσα κατάσταση της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα. Σηµειώνεται ότι η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη εµφανίζεται διχασµένη µε 48% να την χαρακτηρίζει ως αρνητική και 48% να εκφράζει ικανοποίηση για την κοινωνική πρόνοια στη χώρα του (EL: 20%). Παρόλα αυτά, οι έλληνες ερωτηθέντες δηλώνουν ευχαριστηµένοι µε την ποιότητα της ζωής τους (EL: 64% - EU25: 77%), ενώ διχασµένη είναι η ελληνική κοινή γνώµη όσον αφορά στην προσωπική οικονοµική κατάσταση του δείγµατος και στην κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Συγκεκριµένα, 50% (οικονοµική κατάσταση) και 51% (κατάσταση περιβάλλοντος) των ελλήνων ερωτηθέντων εκφράζουν ικανοποίηση για την παρούσα κατάσταση, ενώ 50% και 49% αντίστοιχα τις χαρακτηρίζει ως «κακές». Θετική είναι η άποψη για ποσοστό 65% και 52% αντίστοιχα της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Οι πλέον δυσαρεστηµένοι, µεταξύ των ευρωπαίων πολιτών, εµφανίζονται να είναι οι έλληνες πολίτες, καθώς δηλώνουν ότι η κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα είναι χειρότερη συγκρινόµενη µε αυτή των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ερ. C2). Συγκεκριµένα, οι έλληνες πολίτες, στην πλειονότητα τους, εµφανίζονται να είναι οι πλέον δυσαρεστηµένοι του συνολικού δείγµατος καθώς δηλώνουν ότι τόσο η κατάσταση της ελληνικής οικονοµίας (EL: 89% - EU25: 43%), της απασχόλησης (EL: 90% - EU25: 54%) και της κοινωνικής πρόνοιας (EL: 85% - EU25: 36%) στην Ελλάδα βρίσκεται σε χειρότερη µοίρα συγκρινόµενη µε το µέσο όρο των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Έλληνες (37%) εµφανίζονται από τους πιο απαισιόδοξους του συνολικού δείγµατος της έρευνας, καθώς πιστεύουν λιγότερο από τους υπόλοιπους ευρωπαίους πολίτες ότι η κατάσταση της εθνικής τους οικονοµίας θα βελτιωθεί κατά την επόµενη πενταετία (EU25: 48%) (Ερ. C3). Ποσοστό 46% των ελλήνων ερωτηθέντων (EU25: 31%) προβλέπει επιδείνωση της ελληνικής οικονοµίας κατά την επόµενη πενταετία. Αντιθέτως, οι έλληνες ερωτηθέντες προσδοκούν βελτίωση της ευρωπαϊκής οικονοµίας τα επόµενα πέντε χρόνια (EL: 57% - EU25: 54%). Ποσοστό 48% (EU25: 35%) προβλέπει επιδείνωση της κατάστασης της απασχόλησης στην Ελλάδα, ενώ ποσοστό 34% (EU25: 44%) εµφανίζεται πιο αισιόδοξο δηλώνοντας το αντίθετο. Όσον αφορά στην κοινωνική πρόνοια στην Ελλάδα, 38% των Ελλήνων προσδοκά βελτίωση της παρούσας κατάστασης εντός πέντε ετών (EU25: 39%), ενώ ποσοστό (43%) προβλέπει επιδείνωσή της (EU25: 36%). υσαρέσκεια εκφράζεται από την ελληνική κοινή γνώµη όσον αφορά και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα (EL: 78% - EU25: 40%) και εν γένει στην ποιότητα της ζωής στην Ελλάδα (EL: 62% - EU25: 33%), καθώς κρίνει ότι το επίπεδο στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υψηλότερο από το ελληνικό. Όσον αφορά στην κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ελλάδα, ποσοστό 54% θεωρεί ότι αυτή υστερεί σε σχέση µε την κατάσταση που επικρατεί στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε., ενώ 35% εκφράζει ικανοποίηση. Αξιοσηµείωτο είναι ότι, παρόλη τη γενικότερη απαισιοδοξία που εκφράζεται από την ελληνική κοινή γνώµη, παρατηρείται ότι οι έλληνες πολίτες (EL: 51% - EU25: 50%) προσδοκούν βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους κατά την επόµενη πενταετία. Αντίθετα, ποσοστό 29% εκτιµά ότι θα χειροτερεύσει η ποιότητα της ζωής του (EU25: 22%). 25

26 3.3 Σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα Ερ. 28 Κατά τη γνώµη σας, ποια είναι τα 2 σηµαντικότερα θέµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα αυτή τη στιγµή; Πρόβληµα µείζονος σηµασίας συνιστά η ανεργία για επτά στους δέκα έλληνες πολίτες (68%), καθώς την τοποθετεί αξιολογικά στην κορυφή των προβληµάτων που αντιµετωπίζει η χώρα. Σηµειώνεται αύξηση του ποσοστού σε σχέση µε τα προηγούµενα δύο Ευρωβαρόµετρα (ΕΒ63.4: 64% & ΕΒ64.2: 60%). Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος κυµαίνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (49%). Ποια θεωρούν, έλληνες και ευρωπαίοι πολίτες, ως τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η χώρα τους; EL EU25 68% Ερ. 28 / ΕΒ % 43% 32% 23% 13% 17% 24% 10% 18% 7% 10% Ανεργία Οικονοµική κατάσταση Άνοδος τιµών / πληθωρισµός Εγκληµατικότητα Σύστηµα υγείας Συντάξεις Προβληµατισµός εκφράζεται από σηµαντική µερίδα της ελληνικής κοινής γνώµης για την οικονοµική κατάσταση της χώρας (EL: 43% - EU25: 23%), καθώς και για την άνοδο των τιµών / πληθωρισµό (EL: 32% - EU25: 13%). Ανησυχία για την εγκληµατικότητα εκδηλώνει το 17% των ελλήνων ερωτηθέντων(eu25: 24%), ενώ 1 στους 10 προβληµατίζεται για το σύστηµα υγείας (EL: 10% - EU25: 18%). Θέµατα που φαίνεται να µην προβληµατίζουν ιδιαίτερα ή/και καθόλου τους έλληνες, όπως και τους ευρωπαίους πολίτες αν και οι τελευταίοι εκφράζουν σχετικά µεγαλύτερη ανησυχία είναι: οι συντάξεις (EL: 7% - EU25: 10%), η φορολογία (EL: 4% - EU25: 7%), το εκπαιδευτικό σύστηµα (EL: 4% - EU25: 7%), τροµοκρατία (EL: 3% - EU25: 10%), η µετανάστευση (EL: 3% - EU25: 14%), η άµυνα και η εξωτερική πολιτική (EL: 2% - EU25: 1%), τα µέσα µαζικής µεταφοράς (EL: 1% - EU25: 3%), η στέγαση (EL: 1% - EU25: 6%) και η προστασία του περιβάλλοντος (EL: 1% - EU25: 3%). 26

27 Ερ. 29 Και για καθένα από τα παρακάτω θέµατα στην Ελλάδα, πιστεύετε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παίζει θετικό ρόλο, αρνητικό ρόλο ή ούτε θετικό ούτε αρνητικό ρόλο; Όσον αφορά στο ρόλο που παίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην αντιµετώπιση προβληµάτων καθηµερινού, αλλά και ευρύτερου εθνικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έρευνας τα οποία σε γενικές γραµµές είναι παρόµοια µε αυτά της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου που έθετε το ίδιο ερώτηµα η θετική συµβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζεται στην άµυνα και την εξωτερική πολιτική, στην καταπολέµηση της τροµοκρατίας και την προστασία του περιβάλλοντος. Αντίθετα, αρνητικά εκλαµβάνεται ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά µε την άνοδο των τιµών / πληθωρισµό, την καταπολέµηση της ανεργίας, τις συντάξεις, τη φορολογία και γενικότερα την οικονοµική κατάσταση που επικρατεί, ζητήµατα τα οποία ανησυχούν ιδιαίτερα τους έλληνες πολίτες και αποτελούν τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ελλάδα, σύµφωνα πάντα µε τις απαντήσεις του ελληνικού δείγµατος στην παρούσα έρευνα. Αναλυτικότερα: ΘΕΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΟΥΤΕ ΘΕΤΙΚΟ ΟΥΤΕ ΑΡΝΗΤΙΚΟ Άµυνα & Εξωτερική πολιτική 55% 52% 13% 13% 31% 24% Καταπολέµηση της τροµοκρατίας 49% 58% 14% 14% 36% 21% Προστασία του περιβάλλοντος 48% 51% 12% 16% 40% 25% Μέσα µαζικής µεταφοράς 42% 27% 7% 14% 50% 48% Καταπολέµηση του εγκλήµατος 41% 42% 15% 15% 44% 36% Εκπαιδευτικό σύστηµα 30% 31% 20% 19% 50% 41% Σύστηµα υγείας 30% 22% 22% 24% 48% 44% Μετανάστευση 27% 28% 41% 36% 31% 26% Οικονοµική κατάσταση 25% 37% 46% 29% 29% 25% Καταπολέµηση της ανεργίας 20% 25% 48% 35% 32% 32% Στέγαση 20% 17% 17% 20% 62% 52% Φορολογία 15% 17% 43% 34% 41% 39% Συντάξεις 14% 14% 48% 27% 37% 48% Άνοδος τιµών / πληθωρισµός 12% 21% 62% 44% 26% 27% 27

28 3.4 Βαθµός εµπιστοσύνης στους θεσµούς Ερ. 10 Για κάθε έναν από τους ακόλουθους θεσµούς, σας παρακαλώ πείτε µου αν τείνετε να τον εµπιστεύεστε ή να µην τον εµπιστεύεστε. Οι Έλληνες εµπιστεύονται την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ποσοστό 63% (EU25: 48%). Το ποσοστό είναι από τα υψηλότερα του συνολικού δείγµατος της έρευνας µαζί µε αυτά των Ούγγρων (70%) και των Ρουµάνων (68%). υσπιστία απέναντι στο θεσµό εκφράζει ποσοστό 36% της ελληνικής κοινής γνώµης (EU25: 39%). Σηµαντικό είναι το ποσοστό των ευρωπαίων πολιτών (EU25: 13%) που αποφεύγει να τοποθετηθεί σχετικά («δεν γνωρίζω»). Την Βουλή των Ελλήνων εµπιστεύεται το 56% της ελληνικής κοινής γνώµης. Οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν από τα υψηλότερα ποσοστά του συνολικού δείγµατος της έρευνας που εκφράζουν εµπιστοσύνη στη Βουλή της χώρας τους (EL: 56% - ΕU25: 38%). Παρόλα αυτά, δυσπιστία εκφράζεται από σηµαντική µερίδα του ελληνικού δείγµατος (EL: 44%) όπως και από την πλειοψηφία της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης (ΕU25: 54%). Την ελληνική δικαιοσύνη εµπιστεύεται ποσοστό 55% των ελλήνων πολιτών (ΕU25: 48%). Σηµαντική µερίδα της ελληνικής (44%), όπως και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης (47%) τείνει να µην εµπιστεύεται το θεσµό της εθνικής δικαιοσύνης. 28

29 Ποσοστό 57% των ελλήνων πολιτών δεν εµπιστεύονται την ελληνική κυβέρνηση. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος τοποθετείται στο 59%. Παρόλα αυτά, υψηλό είναι το ποσοστό των ελλήνων πολιτών που δηλώνει ότι εµπιστεύεται την εθνική κυβέρνηση (43%), ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε χαµηλότερο ποσοστό (35%). Έντονη τάση δυσπιστίας της ελληνικής κοινής γνώµης αναφορικά µε τα Ηνωµένα Έθνη, όπως είχε παρατηρηθεί και στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου που έθεταν το ίδιο ερώτηµα, καταγράφεται σε ποσοστό 63%, µε µεγάλη απόκλιση από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο (ΕU25: 32%). Σηµειώνεται ότι οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος της έρευνας. Την εµπιστοσύνη του στο διεθνή θεσµό εκφράζει το 36% του ελληνικού δείγµατος, µε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο να τοποθετείται αρκετά υψηλότερα (54%), εκφράζοντας σε αντίθεση µε τους Έλληνεςεµπιστοσύνη στο θεσµό. 3 στους 4 Έλληνες δεν εµπιστεύονται τα πολιτικά κόµµατα (75%). Υψηλά ποσοστά δυσπιστίας καταγράφονται τόσο από τους έλληνες όσο και από τους ευρωπαίους (72%) ερωτηθέντες που τοποθετούνται αρνητικά απέναντι στο θεσµό των πολιτικών κοµµάτων. Ιδιαίτερα χαµηλό είναι το ποσοστό των ελλήνων (25%), όπως και των ευρωπαίων, πολιτών (22%) που εµπιστεύονται τα πολιτικά κόµµατα. Ποιους θεσµούς εµπιστεύονται οι έλληνες πολίτες; εν εµπιστεύοµαι Εµπιστεύοµαι Ευρωπαϊκή Ένωση Βουλή των Ελλήνων ικαιοσύνη Ελληνική κυβέρνηση Ηνωµένα Έθνη Ερ. 10 / ΕΒ65.2 Πολιτικά κόµµατα 29

30 3.5 Ελληνική αντίληψη για τη λειτουργία της δηµοκρατίας Ερ. 34 α)γενικά, είστε πολύ ικανοποιηµένος/ η, αρκετά ικανοποιηµένος/ η, όχι τόσο ικανοποιηµένος/ η ή καθόλου ικανοποιηµένος/ η µε τον τρόπο που λειτουργεί η ηµοκρατία στην Ελλάδα; β) Και σχετικά µε τον τρόπο που λειτουργεί η ηµοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Η ελληνική κοινή γνώµη εκφράζει ικανοποίηση για τον τρόπο λειτουργίας της δηµοκρατίας τόσο στην Ελλάδα (EL: 55% - EU25: 56%) όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EL: 52% - ΕU25: 50%). Παρόλα αυτά, αίσθηση δυσαρέσκειας από τη λειτουργία της δηµοκρατίας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκφράζεται από σηµαντική µερίδα των ελλήνων ερωτηθέντων (45% και 46% αντίστοιχα). Ο µέσος ευρωπαίος πολίτης, σε ποσοστό 41%, δεν είναι ικανοποιηµένος για τον τρόπο λειτουργίας της δηµοκρατίας στη χώρα του. Ειδικά όσον αφορά στη λειτουργία της δηµοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το αρνητικό ποσοστό των ελλήνων πολιτών είναι από τα υψηλότερα του συνολικού δείγµατος της έρευνας, µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να διαµορφώνεται σε αισθητά χαµηλότερο επίπεδο (EU25: 34%). 4 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ 4.1 Η ευρωπαϊκή σηµαία Ερ. 7 Ερ. 8 Ερ. 9 Έχετε δει ξανά αυτό το σύµβολο; Μπορείτε να µου πείτε τι αντιπροσωπεύει; Το σύµβολο αυτό είναι η Ευρωπαϊκή σηµαία. Θα σας διαβάσω µια σειρά από φράσεις που αφορούν την Ευρωπαϊκή σηµαία. Πείτε µου παρακαλώ για κάθε µία αν τείνετε να συµφωνείτε, ή τείνετε να διαφωνείτε; Eξοικειωµένη µε τη σηµαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνει η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών, µε ποσοστό 92% (EU25: 92%). Μόνο το 8% του ελληνικού δείγµατος δεν έχει δει ξανά την ευρωπαϊκή σηµαία (EU25: 6%). 96% των ελλήνων ερωτηθέντων συνδυάζουν την ευρωπαϊκή σηµαία µε την Ευρώπη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Κοινότητα, την Κοινή Αγορά και το Συµβούλιο της Ευρώπης. «Κάτι άλλο» από τα προαναφερόµενα συµβολίζει η ευρωπαϊκή σηµαία για ποσοστό 1% των ερωτηθέντων, ενώ ποσοστό 3% απαντά ότι δεν γνωρίζει τι αντιπροσωπεύει. Για το αν η σηµαία της Ε.Ε. είναι ένα καλό σύµβολο για την Ευρώπη, τείνει να συµφωνεί το 85% των ελλήνων και το 80% των ευρωπαίων πολιτών, ενώ τείνει να διαφωνεί το 13% των ελλήνων και το 10% των ευρωπαίων ερωτηθέντων. Στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ελλήνων πολιτών (78%), η ευρωπαϊκή σηµαία αντιπροσωπεύει κάτι καλό (EU25: 71%), ενώ αντίθετη άποψη έχει το 21% των ερωτηθέντων (EU25: 15%). 30

31 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της ελληνικής πλειονότητας (64%) η οποία φέρεται να πιστεύει ότι η σηµαία της Ευρώπης θα πρέπει να αναρτάται δίπλα στη σηµαία της Ελλάδας σε όλα τα δηµόσια κτίρια. Το ποσοστό των Ελλήνων είναι από τα υψηλότερα του ευρωπαϊκού δείγµατος (EU25: 55%). Αντίθετη άποψη εκφράζει το 35% των ελλήνων και των ευρωπαίων πολιτών. Παρόλα αυτά, αξιοσηµείωτο είναι ότι το 56% των ελλήνων πολιτών (EU25: 39%) δεν ταυτίζεται µε την ευρωπαϊκή σηµαία. Το 43% του ελληνικού δείγµατος δηλώνει ότι ταυτίζεται µε την ευρωπαϊκή σηµαία (EU25: 51%). 4.2 Θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ. 23 Έχετε ποτέ ακούσει για...; Οι Έλληνες αισθάνονται, στην πλειοψηφία τους, ότι γνωρίζουν σε αρκετά ικανοποιητικό βαθµό την ύπαρξη και τη λειτουργία των θεσµικών και «λειτουργικών» οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σηµειώνεται ότι οι τοποθετήσεις, τόσο του ελληνικού όσο και του ευρωπαϊκού δείγµατος, δεν µεταβάλλονται (ποσοστιαία / αριθµητικά) σε σχέση µε αυτές που κατεγράφησαν στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου όπου ετέθη το ίδιο ερώτηµα. - Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φαίνεται να είναι το δηµοφιλέστερο όργανο της Ε.Ε. για τους Έλληνες, καθώς το 92% (ΕU25: 89%) των ερωτηθέντων έχει ακούσει κάτι σχετικά µε αυτό. Ποσοστό 8% των ελλήνων και 9% των ευρωπαίων πολιτών δηλώνει ότι δεν έχει ακούσει κάτι σχετικά µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. - Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει πως έχει ακούσει ποσοστό 88% της ελληνικής και το 81% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Άγνοια δηλώνει το 12% των ελλήνων και το 17% των ευρωπαίων πολιτών. - Το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να γνωρίζει το 83% των ελλήνων ερωτηθέντων (το υψηλότερο ποσοστό του συνολικού δείγµατος), ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος βρίσκεται στο 64%. Το ποσοστό των Ελλήνων που δεν έχουν ακούσει για το θεσµό διαµορφώνεται στο 17%, ενώ των Ευρωπαίων συνολικά (EU25) στο 32%. - Για το ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δηλώνει ότι έχει ακούσει το 83% των Ελλήνων, ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (69%). Το θεσµό αυτό φαίνεται να αγνοεί το 17% των ελλήνων και το 28% των ευρωπαίων ερωτηθέντων. - Έλληνες και ευρωπαίοι πολίτες φαίνονται ενηµερωµένοι σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε ποσοστό 73%. Ποσοστό 27% των ελλήνων ερωτηθέντων δηλώνει άγνοια, µε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο να τοποθετείται στο 25%. Ερ. 24 & 25 Και, για κάθε ένα από τα παρακάτω Ευρωπαϊκά θεσµικά όργανα, πιστεύετε ότι παίζει σηµαντικό ρόλο ή όχι στη ζωή της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Και για κάθε ένα από αυτά, πείτε µου αν τείνετε να το εµπιστεύεστε ή όχι; Αξιολογώντας τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσα παραθέτει η έρευνα, ως προς τη βαρύτητα του ρόλου τους και την αίσθηση εµπιστοσύνης των ελλήνων πολιτών απέναντι σε αυτά, προκύπτουν οι ακόλουθες τοποθετήσεις: Ο Έλληνας, περισσότερο από τον µέσο ευρωπαίο πολίτη, θεωρεί ότι όλα τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παίζουν σηµαντικό ρόλο στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 31

32 EL EU25 ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 89% 68% Ευρωπαϊκή Επιτροπή 88% 70% Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 88% 76% Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 87% 71% Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 86% 60% Ο Έλληνας, περισσότερο από τον µέσο ευρωπαίο πολίτη, εκφράζει την εµπιστοσύνη του απέναντι σε όλα τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία παραθέτει η έρευνα. Συγκεκριµένα: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τείνει να εµπιστεύεται η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης (63%), ενώ ποσοστό 36% εκφράζει δυσπιστία απέναντι στο συγκεκριµένο όργανο. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον ευρωπαϊκό µέσο όρο (EU25) διαµορφώνονται σε 52% και 30%. Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εµπιστεύεται το 61% των ελλήνων πολιτών (ποσοστό αυξηµένο σε σχέση µε αυτό της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαροµέτρου EB64.2: 53%), ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (EU25: 47%). Το ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων φαίνεται να εµπιστεύεται η πλειονότητα των Ελλήνων (67%), ενώ ποσοστό 32% απαντά ότι τείνει να µην εµπιστεύεται το συγκεκριµένο όργανο. Τα αντίστοιχα ποσοστά (εµπιστοσύνη / δυσπιστία) που αφορούν την ευρωπαϊκή κοινή γνώµη (EU25) είναι 52% και 23%. Το Συµβούλιο της Ε.Ε. εµπιστεύεται το 61% των ελλήνων πολιτών, ενώ ποσοστό 37% των Ελλήνων απαντά ότι τείνει να µην εµπιστεύεται το συγκεκριµένο όργανο. Τα αντίστοιχα ποσοστά (εµπιστοσύνη / δυσπιστία) που αφορούν την ευρωπαϊκή κοινή γνώµη (EU25) είναι 43% και 27%. Την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τείνει να εµπιστεύεται το 58% της ελληνικής κοινής γνώµης (EU25: 49%), ενώ σηµαντική µερίδα του ελληνικού δείγµατος (40%) δηλώνει ότι δεν εµπιστεύεται το θεσµό (EU25: 25%). 4.3 Επίπεδο γνώσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πολιτικών και των θεσµών της Ερ. 19 Με βάση αυτή την κλίµακα, πείτε µου πόσα αισθάνεστε ότι γνωρίζετε γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές της, τους θεσµούς της... ; Η αίσθηση γνώσης που διατυπώνει η ελληνική κοινή γνώµη αναφορικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση δε χαρακτηρίζεται αρκετά ικανοποιητική, καθώς τοποθετείται σε ένα µέσο επίπεδο [EL: 4,3 EU25: 4,5] της βαθµονοµικής δεκαδικής κλίµακας (από 1 έως 10, µε ανοδική φορά). Έτσι η ελληνική κοινή γνώµη (21%) τοποθετεί πλειοψηφικά το επίπεδο γνώσης της στην πέµπτη βαθµίδα της δεκαδικής κλίµακας, µε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο να διαµορφώνεται στο 22%. Σηµειώνεται ότι το 75% των ελλήνων καθώς και το 69% των ευρωπαίων ερωτηθέντων κυµαίνεται από την πρώτη έως και την πέµπτη βαθµίδα της δεκαδικής κλίµακας. 32

33 Είναι προφανές ότι οι ερωτηθέντες αισθάνονται ότι δεν γνωρίζουν πολλά γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της. ε γνωρίζω τίποτα απολύτως [1] [2] 8% 7% 12% 10% Ερ. 19 / ΕΒ65.2 [3] 17% 15% Πόσα αισθάνονται ότι γνωρίζουν οι έλληνες και ευρωπαίοι πολίτες γύρω από την Ε.E., τις πολιτικές της, τους θεσµούς της; [4] [5] [6] 17% 15% 12% 13% 21% 22% [7] 9% 10% [8] 3% 5% [9] 1% 1% 0% Γνωρίζω πάρα πολλα [10] EL EU25 1% Ερ. 26 Για κάθε µία από τις παρακάτω φράσεις που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, πείτε µου παρακαλώ αν πιστεύετε ότι είναι αληθής ή ψευδής; Παρόλα αυτά, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις που έδωσαν οι ερωτηθέντες σε σχετικό κουίζ, το επίπεδο γνώσεων των ελλήνων πολιτών αξιολογείται ως ιδιαίτερα ικανοποιητικό, καθώς η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης απαντά σωστά σε δύο από τα τρία ερωτήµατα που ετέθησαν στην έρευνα και αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σηµειώνεται ότι ο µέσος όρος σωστών απαντήσεων για το ελληνικό δείγµα είναι 57%, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός κυµαίνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (45%). Οι έλληνες πολίτες γνωρίζουν ότι: η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθεί και δεν αποτελείται πλέον από 15 κράτη-µέλη (63%, από τα υψηλότερα ποσοστά του συνολικού δείγµατος), ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (50%). Παρόλα αυτά, ποσοστό 31% 33

34 του ελληνικού δείγµατος φαίνεται να αγνοεί το σωστό αριθµό των κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. τα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL: 81% - EU25: 52%). Το ελληνικό ποσοστό είναι το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό µετά από αυτό των πολιτών της Μάλτας (82%). Οι έλληνες πολίτες δεν γνωρίζουν ότι: οι συνολικές διοικητικές δαπάνες (υποδοµή έξοδα προσωπικού) δεν ξεπερνούν το 6% του κοινοτικού προϋπολογισµού, καθώς εκτιµούν ότι απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού (EL: 52% - EU25: 41%). Σηµειώνεται ότι ένας στους πέντε έλληνες, όπως και ένας στους τέσσερις ευρωπαίους, πολίτες αδυνατεί να τοποθετηθεί σχετικά («δεν γνωρίζω»: EL: 20% - EU25: 25%). 4.4 Πηγές πληροφόρησης για την Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ. 20 Όταν θέλετε να συγκεντρώσετε πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της, ποιες από τις παρακάτω πηγές χρησιµοποιείτε; Ίδιες παραµένουν οι προτιµήσεις των ελλήνων, όπως και των ευρωπαίων, πολιτών µε αυτές των προηγούµενων ερευνών του Ευρωβαρόµετρου που έχουν θέσει το ίδιο ερώτηµα. Η πλειοψηφία των Ελλήνων (83%) χρησιµοποιεί την τηλεόραση προκειµένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της. Οµοίως το κυριότερο µέσο πληροφόρησης φαίνεται να συνιστά η τηλεόραση και για το 70% των ευρωπαίων πολιτών. Σηµαντικό ποσοστό της ελληνικής κοινής γνώµης (37%) καταφεύγει στις συζητήσεις µε πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος (συγγενείς, φίλους, συναδέλφους) προκειµένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EU25: 22%). Οι καθηµερινές εφηµερίδες, µε ποσοστό προτίµησης 21%, αποτελούν την τρίτη σηµαντική πηγή πληροφόρησης των ελλήνων ερωτηθέντων. Σε σχέση, βέβαια, µε τις τοποθετήσεις των άλλων ευρωπαίων πολιτών και γενικότερα του συνολικού δείγµατος της έρευνας, οι έλληνες πολίτες εµφανίζουν το χαµηλότερο ποσοστό στην ανάγνωση των εφηµερίδων (περίπου το µισό του ευρωπαϊκού µέσου όρου, EU25: 41%), προκειµένου για τη λήψη πληροφόρησης αναφορικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχεδόν 1 στους 5 έλληνες ερωτηθέντες (18%) αξιοποιεί το ραδιόφωνο ως µέσο πληροφόρησης για θέµατα που αφορούν στην Ε.Ε. (EU25: 31%). Συγκριτικά µε τους υπόλοιπους ευρωπαίους πολίτες και γενικότερα το συνολικό δείγµα της έρευνας, οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν από τα χαµηλότερα ποσοστά, µετά από αυτό των πολιτών της Τουρκίας (12%) και της Πορτογαλίας (17%). Το ιαδίκτυο εµφανίζεται µε χαµηλά ποσοστά προτίµησης µεταξύ των πηγών πληροφόρησης για ευρωπαϊκά θέµατα, καθώς φαίνεται να αξιοποιείται µόνο από το 5% των ερωτηθέντων ελλήνων. Σηµειώνεται ότι οι έλληνες πολίτες συγκεντρώνουν το χαµηλότερο ποσοστό χρήσης του ιαδικτύου, ενώ ο ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε υψηλότερα επίπεδα (EU25: 23%). 34

35 Ποιες πηγές χρησιµοποιούν έλληνες & ευρωπαίοι πολίτες για να συγκεντρώσουν πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της; Ερ. 20 / ΕΒ % 83% Τηλεόραση 22% 37% Συζητήσεις µε συγγενείς, φίλους, κλπ 21% 41% Καθηµερινές εφηµερίδες 18% 31% Ραδιόφων ο 10% 15% Άλλες εφηµερίδες, περιοδικά 8% 3% EL EU25 Συσκέψεις, οµιλίες, συγκεν τρώσεις 7% 12% εν αναζητώ ποτέ τέτοιες πληροφορίες 5% 23% Ιντερνετ 5% 11% Βιβλία, µπροσούρες, ενηµερωτικά φυλλάδια 0% 1% Τηλέφων ο [Info lines, Europe Direct κλπ] 0% 1% Άλλα Ποσοστό 7% της ελληνικής κοινής γνώµης φαίνεται να µην αναζητά ποτέ πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EU25: 12%). 35

36 Ερ. 18 Περίπου πόσο συχνά εσείς...; Έλληνες και ευρωπαίοι πολίτες επιλέγουν την τηλεόραση ως το κυριότερο µέσο ειδησεογραφικής ενηµέρωσής τους, καθώς δηλώνουν σε ποσοστά 65% και 66% αντίστοιχα ότι παρακολουθούν τις ειδήσεις στην τηλεόραση σε καθηµερινή βάση. Καθηµερινά Αρκετές φορές την εβδοµάδα Μία µε δύο φορές την εβδοµάδα Λιγότερο συχνά Ποτέ Παρακολουθείτε τις ειδήσεις στην τηλεόραση EL: 65% EU25: 66% EL: 20% EU25: 21% EL: 6% EU25: 7% EL: 7% EU25: 4% EL: 2% EU25: 2% ιαβάζετε τις ειδήσεις στις καθηµερινές εφηµερίδες EL: 11% EU25: 35% EL: 13% EU25: 17% EL: 12% EU25: 15% EL: 27% EU25: 15% EL: 37% EU25: 18% 36

37 Καθηµερινά Αρκετές φορές την εβδοµάδα Μία µε δύο φορές την εβδοµάδα Λιγότερο συχνά Ποτέ Ακούτε τις ειδήσεις από το ραδιόφωνο EL: 11% EU25: 40% EL: 14% EU25: 16% EL: 10% EU25: 9% EL: 24% EU25: 14% EL: 41% EU25: 20% Αξιοσηµείωτο είναι ότι οι Έλληνες συγκεντρώνουν τα υψηλότερα αρνητικά ποσοστά του συνολικού δείγµατος, δηλώνοντας τόσο ότι δεν διαβάζουν ποτέ τις ειδήσεις στις καθηµερινές εφηµερίδες (EL: 37% - EU25: 18%), όσο ότι δεν τις ακούν ποτέ από το ραδιόφωνο (EL: 41% - EU25: 20%). 37

38 Ερ. 21 Σε γενικές γραµµές, πιστεύετε ότι η/το/ο Ελληνική/ό/ός... αναφέρεται πιο πολύ από όσο πρέπει, όσο πρέπει ή λιγότερο από όσο πρέπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πιο πολύ Όσο πρέπει Λιγότερο Τηλεόραση 9% 7% 42% 50% 48% 35% Ραδιόφωνο 5% 4% 44% 42% 46% 30% Τύπος 8% 6% 50% 51% 35% 23% Σχετικά µε την αναφορά των εθνικών µέσων µαζικής ενηµέρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρατηρείται ότι ο Τύπος, σε σχέση µε την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, καλύπτει περισσότερο τις ανάγκες ενηµέρωσης των ελλήνων πολιτών. Γενικότερα όµως, διαπιστώνεται ότι τα ελληνικά µέσα µαζικής ενηµέρωσης αναφέρονται λιγότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση µε τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ. Συγκεκριµένα: Όσον αφορά στον Τύπο, ένας στους δύο έλληνες πολίτες (50%) φαίνεται ικανοποιηµένος µε τη σχετική αναφορά, καθώς υποστηρίζει ότι γίνεται «επαρκώς». Σηµειώνεται ότι το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά δέκα ποσοστιαίες µονάδες από αυτό (40%) της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου που έθετε το ίδιο ερώτηµα (ΕΒ64.2). Το ποσοστό των ελλήνων πολιτών που θεωρεί ότι ο τύπος δεν αναφέρεται όσο θα επιθυµούσαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι το υψηλότερο αρνητικό του συνολικού δείγµατος (35%) µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να διαµορφώνεται σε χαµηλότερα επίπεδα (23%). Σχετικά µε το ραδιόφωνο, οι απόψεις των ελλήνων ερωτηθέντων διίστανται, καθώς ποσοστό 46% (υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος) εκτιµά ότι δεν αναφέρεται όσο πρέπει στην Ε.Ε., ενώ ποσοστό 44% πιστεύει ότι γίνεται επαρκής αναφορά στην Ε.Ε. από το ραδιόφωνο. Το ίδιο υποστηρίζει και η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη σε ποσοστό 42%. Σηµειώνεται ότι το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά δέκα ποσοστιαίες µονάδες από αυτό (34%) της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου που έθετε το ίδιο ερώτηµα (ΕΒ64.2). Η τηλεόραση, αν και συνιστά το κυριότερο µέσο πληροφόρησης του έλληνα πολίτη προκειµένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για την Ε.Ε., αναφέρεται «λιγότερο από όσο πρέπει» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως υποστηρίζει το 48% των ελλήνων ερωτηθέντων, το δεύτερο υψηλότερο αρνητικό ποσοστό του συνολικού δείγµατος της έρευνας (Ολλανδία, 55%). Παρόλα αυτά, αξίζει να σηµειωθεί ότι σηµαντική µερίδα των Ελλήνων εκτιµούν ότι η τηλεόραση αναφέρεται επαρκώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως επίσης ότι το ποσοστό που υποστηρίζει αυτή την άποψη έχει αυξηθεί αρκετά από αυτό της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου, δηλαδή από 34% σε 42% στην παρούσα. Ερ. 22 Και πιστεύετε ότι η/το/ο Ελληνική/ό/ός... παρουσιάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση πιο θετικά από όσο πρέπει, αντικειµενικά ή πιο αρνητικά από όσο πρέπει; Πιο θετικά Αντικειµενικά Πιο αρνητικά Τηλεόραση 30% 20% 53% 53% 16% 11% Ραδιόφωνο 21% 13% 60% 48% 12% 8% Τύπος 24% 13% 58% 49% 12% 10% 38

39 Η πλειοψηφία τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης αξιολογεί ως αντικειµενική την πληροφόρηση που λαµβάνει από τα ελληνικά µέσα µαζικής ενηµέρωσης όσον αφορά στην παρουσίαση θεµάτων σχετικά µε την Ε.Ε. (τηλεόραση 53%, ραδιόφωνο 60% και Τύπος 58%). Παρατηρείται αυξητική τάση των ποσοστών που αφορούν στην αντικειµενική πληροφόρηση από τa ελληνικά ΜΜΕ, σε σύγκριση µε τις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου που έθεταν το ίδιο ερώτηµα (ΕΒ63.4 και ΕΒ64.2). Ακολουθεί σχετικό γράφηµα. Ραδιόφωνο 37% 49% 60% Ερ. 22 / ΕΒ65.2 Μαι-Ιουν.05 [ΕΒ63.4] Οκτ-Νοε.05 [ΕΒ64.2] Μαρ- Μαι.06 [ΕΒ65.2] Τύπος Τηλεόραση 44% 48% 53% 43% 49% 58% Μαι-Ιουν.05 [ΕΒ63.4] Οκτ-Νοε.05 [ΕΒ64.2] Μαρ- Μαι.06 [ΕΒ65.2] Μαι-Ιουν.05 [ΕΒ63.4] Οκτ-Νοε.05 [ΕΒ64.2] Μαρ- Μαι.06 [ΕΒ65.2] 39

40 4.5 Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ. 13 Γενικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει για εσάς µία πολύ θετική, αρκετά θετική, ουδέτερη, αρκετά αρνητική ή πολύ αρνητική εικόνα; Λαµβάνοντας υπόψη και τις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου που έθεταν το ίδιο ερώτηµα, παρατηρείται ότι η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης συνεχίζει να έχει θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EL: 53% - EU25: 50%). 1 στους 10 έλληνες και ευρωπαίους πολίτες (9%) εκφράζεται κατηγορηµατικά υπέρ µίας θετικής εικόνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 45% της ελληνικής κοινής γνώµης θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προβάλλει µία αρκετά θετική εικόνα (EU25: 41%). Το 31% των ελλήνων και το 32% των ευρωπαίων ερωτηθέντων εκφράζεται ουδέτερα για την εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 1 στους 10 έλληνες πολίτες (11%) προσλαµβάνει µία αρκετά αρνητική εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU25: 12%). Τέλος, µόνο το 4% τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης έχει µία πολύ αρνητική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ερ. 14 Τι σηµαίνει για εσάς προσωπικά η Ευρωπαϊκή Ένωση; Οι Έλληνες διακρίνουν, στην πλειονότητα τους, τις θετικές πτυχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να παραλείπουν την επισήµανση εκείνων που θεωρούν ως αρνητικές συνέπειες. Για το 60% της ελληνικής κοινής γνώµης, η Ευρωπαϊκή Ένωση σηµαίνει την ελευθερία να ταξιδεύεις, να σπουδάζεις και να δουλεύεις οπουδήποτε στα κράτη-µέλη της (EU25: 50%). Για το 56% (EB64.2: 38%) των ελλήνων πολιτών, η Ευρωπαϊκή Ένωση σηµαίνει το Ευρώ (EU25: 39%). Η Ευρωπαϊκή Ένωση ερµηνεύεται ως διασφάλιση της ειρήνης από µερίδα Ελλήνων που αντιστοιχεί σε ποσοστό 45% της ελληνικής κοινής γνώµης (EU25: 33%). Το 35% των ελλήνων και το 18% των ευρωπαίων πολιτών αποδίδει στην Ευρωπαϊκή Ένωση την έννοια της ανεργίας. Ισχυρότερο λόγο στον κόσµο σηµαίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για ποσοστό 35% της ελληνικής κοινής γνώµης, µε τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό µέσο όρο να τοποθετείται στο 26%. Με τη διασφάλιση της δηµοκρατίας φαίνεται να ταυτίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση το 28% της ελληνικής και to 24% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Πολιτιστική πολυµορφία σηµαίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, για ποσοστό 22% της ελληνικής και 26% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Για το 21% των ελλήνων ερωτηθέντων, η Ευρωπαϊκή Ένωση σηµαίνει την ανεπάρκεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα (ΕU25: 19%). Σπατάλη χρήµατος σηµαίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 18% των Ελλήνων, ενώ την ίδια σηµασία της αποδίδει το 22% των ευρωπαίων πολιτών. 40

41 Ποσοστό 18% των ελλήνων πολιτών ταυτίζει συνειρµικά την Ευρωπαϊκή Ένωση µε την κοινωνική προστασία (EU25: 10%). Η Ευρωπαϊκή Ένωση ταυτίζεται µε την αύξηση της εγκληµατικότητας από το 17% των Ελλήνων (EU25: 16%). Ποσοστό 15% των ελλήνων πολιτών φαίνεται να ταυτίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση µε την απώλεια της πολιτισµικής τους ταυτότητας (EU25: 13%). Ποσοστό 13% των ελλήνων πολιτών ταυτίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση µε την οικονοµική ευηµερία µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να διαµορφώνεται στο 18%. Ως γραφειοκρατία θεωρεί την Ε.Ε. µόνο το 9% της ελληνικής κοινής γνώµης, ενώ την ίδια άποψη εκφράζει υψηλότερο ποσοστό της συνολικής ευρωπαϊκής (EU25: 21%). Ερ. 35 Οι άνθρωποι µπορεί να αισθάνονται σε διαφορετικό βαθµό συνδεδεµένοι µε την πόλη τους ή το χωριό τους, µε τον τόπο τους, την πατρίδα τους, ή µε την Ευρώπη. Σας παρακαλώ πείτε µου πόσο συνδεδεµένος αισθάνεστε εσείς µε : Οι Έλληνες µπορεί να διακρίνουν τις θετικές πτυχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης να θεωρούν ότι η συµµετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη, παρόλα αυτά συνεχίζουν να αισθάνονται πολύ συνδεδεµένοι µε τη χώρα τους, και όχι µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριµένα: Οι Έλληνες, περισσότερο από κάθε άλλον ευρωπαίο πολίτη, αισθάνονται στην πλειονότητά τους συνδεδεµένοι µε την πόλη ή το χωριό τους (EL: 96% - EU25: 86%), µε τον τόπο καταγωγής τους (EL: 97% - EU25: 87%) όπως επίσης και µε τη χώρα τους (EL: 98% - EU25: 90%). Σηµειώνεται ότι, και στις τρεις περιπτώσεις, τα ποσοστά του ελληνικού δείγµατος που δηλώνει «πολύ συνδεδεµένο» µε την πόλη ή το χωριό, µε τον τόπο καταγωγής του και τη χώρα του είναι τα υψηλότερα µεταξύ του συνόλου των χωρών της έρευνας. Αντίθετα, όσον αφορά το βαθµό που αισθάνονται οι Έλληνες συνδεδεµένοι τόσο µε την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και µε την Ευρώπη εν γένει, παρατηρείται ότι συγκεντρώνουν από τα χαµηλότερα ποσοστά µεταξύ των υπόλοιπων ευρωπαίων πολιτών και συνολικά όλου του δείγµατος (όλες τις χώρες της έρευνας). Αθροιστικά, οι έλληνες πολίτες εµφανίζονται συνδεδεµένοι µε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 37% (ΕΒ63.4: 44%), ενώ δεν εκφράζεται σύνδεση σε ποσοστό 63% (ΕΒ63.4: 55%). ιαφοροποιηµένη εµφανίζεται η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη, η οποία δηλώνει πιο συνδεδεµένη µε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 50%, ενώ το αρνητικό ποσοστό διαµορφώνεται στο 47%. Όσον αφορά στη Γηραιά Ήπειρο, οι έλληνες πολίτες φέρονται να συνδέονται µε την Ευρώπη σε ποσοστό 43%, ενώ η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης (57%) δεν αισθάνεται κάποιο ιδιαίτερο δεσµό (EU25: 35%). Και σε αυτή την περίπτωση, η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη διαφοροποιείται από την ελληνική καθώς δηλώνει στην πλειονότητά της ότι αισθάνεται συνδεδεµένη µε την Ευρώπη (63%). 41

42 Ερ. 15 Παρακαλώ πείτε µου για καθεµία από τις παρακάτω φράσεις, αν τείνετε να συµφωνείτε ή τείνετε να διαφωνείτε; Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηµιουργεί αίσθηµα ιδιαίτερης ασφάλειας στους έλληνες πολίτες. Οι µεγαλύτερες χώρες είναι αυτές που έχουν τη µεγαλύτερη δύναµη στην Ε.Ε. Αισθάνοµαι περισσότερο ασφαλής γιατί η Ελλάδα (χώρα) είναι µέλος της Ε.Ε. Υπάρχει µεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα γιατί η Ελλάδα (χώρα) είναι µέλος της Ε.Ε. Υπάρχει µεγαλύτερη οικονοµική σταθερότητα γιατί η Ελλάδα (χώρα) είναι µέλος της Ε.Ε. Η Ελλάδα (χώρα) θα έχει στο µέλλον µεγαλύτερη επιρροή στην Ε.Ε. 90% 72% 71% 47% 66% 41% 54% 45% 52% 42% Κατανοώ τη λειτουργία της Ε.Ε. 49% 46% Τα συµφέροντα της Ελλάδας (χώρας) λαµβάνονται καλά υπόψη στην Ε.Ε. 39% 38% Η άποψή µου µετράει στην Ε.Ε. 33% 36% Όπως και στην προηγούµενη έρευνα του Ευρωβαρόµετρου που έθετε το ίδιο ερώτηµα, παρόµοια άποψη φαίνονται να έχουν οι έλληνες και οι ευρωπαίοι πολίτες, µε ποσοστά 90% και 72% αντίστοιχα, δηλώνοντας ότι οι µεγαλύτερες χώρες είναι εκείνες που έχουν τη µεγαλύτερη δύναµη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιο πολύ από κάθε ευρωπαίο πολίτη, οι Έλληνες και οι Κύπριοι αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς επειδή οι χώρες τους είναι µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άποψη η οποία εκφράζεται από ποσοστό 71% της ελληνικής κοινής γνώµης, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό του συνολικού δείγµατος της έρευνας µετά από αυτό της Κύπρου (72%). Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος κυµαίνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (47%), καθώς σηµαντική µερίδα της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης (44%) τείνει να διαφωνεί µε αυτή τη θέση. Οι Έλληνες συγκεντρώνοντας το υψηλότερο ποσοστό (66%) µεταξύ των υπολοίπων ευρωπαίων πολιτών, αισθάνονται ότι υπάρχει µεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα επειδή η χώρα τους είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU25: 41%), ενώ ο ευρωπαίος πολίτης φαίνεται να διαφωνεί µε αυτή τη θέση σε ποσοστό 48%. 42

43 Η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης (54%) αισθάνεται ότι υπάρχει µεγαλύτερη οικονοµική σταθερότητα επειδή η χώρα τους είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU25: 45%). Παρόλα αυτά σηµαντική µερίδα τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης διαφωνεί µε αυτή την τοποθέτηση (EL: 46% - EU25: 45%). 1 στους 2 έλληνες πολίτες (52%) προβλέπει ότι, στο µέλλον, η Ελλάδα θα ασκεί ακόµη µεγαλύτερη επιρροή στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο µέσος ευρωπαίος πολίτης ισχυρίζεται το ίδιο (για τη χώρα του) σε ποσοστό 42%. Αντίθετη άποψη εκφράζεται από το 45% της ελληνικής και το 42% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. Αναφορικά µε την κατανόηση της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι έλληνες πολίτες συναντούν δυσκολία σε ποσοστό 49%, ενώ ταυτόχρονα ταυτόσηµο ποσοστό (49%) του ελληνικού δείγµατος φαίνεται να κατανοεί τη λειτουργία της (EU25: 46% & 46% αντίστοιχα). Μολονότι, οι έλληνες πολίτες στην πλειονότητά τους εκτιµούν ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τη συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαπιστώνεται ότι έξι στους δέκα Έλληνες (60%) δεν πιστεύουν ότι τα συµφέροντα της Ελλάδας λαµβάνονται αρκετά υπόψη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το αντίθετο ισχυρίζεται το 39% της ελληνικής κοινής γνώµης. Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος τοποθετείται σε 46% και 38% αντίστοιχα. Τόσο οι έλληνες (66%) όσο και οι ευρωπαίοι ερωτηθέντες (54%) δεν πιστεύουν ότι η προσωπική τους άποψη µετράει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αντίθετο, αναφορικά µε την επιρροή της προσωπικής του άποψης, πιστεύει το 33% της ελληνικής, όπως και το 36% της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης. 43

44 Ερ. 16 Α) Κατά την γνώµη σας, σε πέντε χρόνια από σήµερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παίζει πιο σηµαντικό, λιγότερο σηµαντικό ή τον ίδιο ρόλο στην καθηµερινή σας ζωή; Β) Και, σε πέντε χρόνια από σήµερα, θα θέλατε η Ευρωπαϊκή Ένωση να παίζει πιο σηµαντικό, λιγότερο σηµαντικό ή τον ίδιο ρόλο στην καθηµερινή σας ζωή; Πιο σηµαντικό Λιγότερο σηµαντικό Τον ίδιο ρόλο EL EU25 EL EU25 EL EU25 Α) 55% 41% 10% 9% 34% 42% Β) 60% 46% 22% 15% 18% 31% * Α) Εκτίµηση τι ρόλο θα παίζει ** Β) Επιθυµία τι ρόλο να παίζει Οι έλληνες πολίτες εκφράζουν έντονα την επιθυµία για περισσότερο ενεργή παρέµβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην καθηµερινή τους ζωή την επόµενη πενταετία. Το 55% των ελλήνων ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο ρόλος της Ε.Ε. στην καθηµερινή τους ζωή θα είναι πιο σηµαντικός την επόµενη πενταετία, ενώ περισσότεροι είναι αυτοί (60%) που επιθυµούν ο ρόλος της Ε.Ε. να καταστεί πιο σηµαντικός. Σηµειώνεται ότι και στις δύο περιπτώσεις οι έλληνες ερωτηθέντες συγκεντρώνουν από τα υψηλότερα ποσοστά µεταξύ των πολιτών (όλων των χωρών) που έλαβαν µέρος στην παρούσα έρευνα, µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο να είναι αισθητά χαµηλότερος (41% και 46% αντίστοιχα). Ερ. 33 Και γενικά, σε σχέση µε πέντε χρόνια πριν, θα λέγατε ότι ο διεθνής ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει γίνει...; Τέλος, οι έλληνες πολίτες (54%), όπως και οι ευρωπαίοι (56%), εκτιµούν ότι ο διεθνής ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σχέση µε πέντε χρόνια πριν, έχει καταστεί πιο σηµαντικός. Μόνο το 11% του ελληνικού και το 7% του ευρωπαϊκού δείγµατος θεωρεί ότι ο ρόλος της Ε.Ε. έχει γίνει λιγότερο σηµαντικός. Ενώ σηµαντική µερίδα του δείγµατος (EL: 33% - EU25: 28%) δεν διαπιστώνει σχετική αλλαγή. 44

45 4.6 Αποτίµηση της συµµετοχής της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ερ. 11 Σε γενικές γραµµές, νοµίζετε ότι η συµµετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε..; Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης (53%) θεωρεί ότι η συµµετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη (EU25: 55%). Ποσοστό 13% των ελλήνων και των ευρωπαίων πολιτών διακρίνει «κάτι κακό». Τέλος, το 33% της ελληνικής κοινής γνώµης, και το 28% της ευρωπαϊκής, τοποθετείται ουδέτερα («ούτε καλό ούτε κακό»). Σηµειώνεται ότι το ποσοστό των ελλήνων ερωτηθέντων που θεωρεί ότι η συµµετοχή της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη παρουσιάζει πτωτική τάση συγκρινόµενο µε αυτά των προηγούµενων ερευνών οι οποίες έθεταν το ίδιο ερώτηµα EB56.2 EB57.1 EB58.1 EB59.1 EB60.1 EB61.0 EB62.0 EB63.4 EB64.2 EB65.2 Ερ. 12 Συνολικά, θα λέγατε ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί ή όχι από το να είναι µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Έχει ωφεληθεί εν έχει ωφεληθεί.γ. EL EU25 EL EU25 EL EU25 72% 54% 26% 33% 2% 12% Επτά στους δέκα έλληνες πολίτες (72%) πιστεύουν ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τη συµµετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΒ64.2: 67%), ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος (EU25) διαµορφώνεται στο 54%, δηλαδή 18 ποσοστιαίες µονάδες χαµηλότερα. Αντίθετη άποψη φαίνεται να έχει ποσοστό 26% (ΕΒ64.2: 31%) της ελληνικής κοινής γνώµης (EU25: 33%). Μόνο 2% του ελληνικού δείγµατος απάντησε ότι δε γνωρίζει αν η Ελλάδα έχει ωφεληθεί ή όχι από τη συµµετοχή της στην Ε.Ε., ενώ το αντίστοιχο ποσοστό του κοινοτικού µέσου όρου είναι 12%. Όπως απεικονίζεται στο γράφηµα που ακολουθεί, οι Έλληνες εµφανίζονται να είναι από τους πλέον ικανοποιηµένους ευρωπαίους πολίτες αναφορικά µε τη συµµετοχή της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 45

46 ΠΟΣΟΣΤΑ ΟΣΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ ΟΤΙ Η ΧΩΡΑ ΤΟΥΣ ΕΧΕΙ ΩΦΕΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ Ε.Ε. Ερ. 12 / ΕΒ % 75% 72% 72% 71% 71% 70% 68% 66% 66% 64% 63% 62% 56% 55% 54% 54% 52% 50% 50% 47% 46% 45% 43% 42% 42% 40% 39% IE DK EL LT ES LU SK SI BE EE PL NL CZ PT LV EU25 IT HU FR MT D-W DE FI SE D-E UK CY AT 46

47 4.7 Οικοδόµηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ. 17 Μερικοί άνθρωποι πιθανόν να έχουν κάποιους φόβους σχετικά µε το κτίσιµο της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ υπάρχει µια λίστα µε πράγµατα που µερικοί άνθρωποι λένε ότι φοβούνται. Για κάθε ένα από αυτά, σας παρακαλώ πείτε µου αν εσείς προσωπικά το φοβάστε τώρα ή όχι; Τους φόβους που ενδεχοµένως προκαλεί η οικοδόµηση της Ευρώπης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατυπώνουν οι Έλληνες, απαντώντας σε σχετικό ερώτηµα. Οι κυριότεροι φόβοι των ελλήνων πολιτών, οι οποίοι αφορούν στη µεταφορά εργασίας προς άλλα κράτη-µέλη όπου η παραγωγή είναι φθηνότερη (EL: 82% - EU25: 72%), όπως επίσης στο ενδεχόµενο η οικοδόµηση της Ευρώπης να προκαλέσει περισσότερες δυσκολίες στους αγρότες (EL: 77% - EU25: 61%), φαίνεται να είναι κοινοί για έλληνες και ευρωπαίους πολίτες. 47

48 Η πλειοψηφία, τόσο της ελληνικής κοινής γνώµης (67%) όσο και εκείνης της Ευρώπης των 25 (63%), εκφράζει έντονη ανησυχία ότι οι εισφορές των κρατών-µελών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση θα αυξηθούν. Η αύξηση της διακίνησης των ναρκωτικών και του διεθνούς οργανωµένου εγκλήµατος (EL: 59% - EU25: 60%), όπως και η πιθανότητα απώλειας των κοινωνικών παροχών (EL: 59% - EU25: 50%) συνιστούν εξ ίσου σηµαντικούς φόβους για 6 στους 10 έλληνες ερωτηθέντες. Ο φόβος µιας οικονοµικής κρίσης στο πλαίσιο οικοδόµησης της Ευρώπης φαίνεται να απασχολεί το 53% (EU25: 47%). Παρατηρείται µείωση του ποσοστού συγκρινόµενου µε αυτό της προηγούµενης έρευνας του Ευρωβαρόµετρου (ΕΒ4.2: 61%). Σηµαντική µερίδα του ελληνικού και του ευρωπαϊκού δείγµατος φαίνεται να µην ανησυχεί σχετικά (EL: 46% - EU25: 45%). Ανησυχία εκδηλώνεται για την πιθανή απώλεια δύναµης των µικρότερων κρατών-µελών από έναν στους δύο έλληνες πολίτες (EL: 50% - EU25: 40%), ενώ ταυτόχρονα ένας στους δύο Έλληνες (EL: 50% - EU25: 51%) φαίνεται να µη συµµερίζεται την ίδια ανησυχία. Τόσο οι έλληνες όσο και οι ευρωπαίοι πολίτες, σε ποσοστό 56%, δεν εκτιµούν ότι η απώλεια της εθνικής τους ταυτότητας και του εθνικού πολιτισµού συνιστά λόγο ανησυχίας. Επισηµαίνεται ότι οι έλληνες πολίτες (49%) δεν πιστεύουν ότι η ταχύτητα οικοδόµησης της Ευρώπης πρέπει να είναι µεγαλύτερη για µία οµάδα χωρών σε σχέση µε τις άλλες χώρες (EU25: 43%). Το 46% των ελλήνων και το 38% των ευρωπαίων πολιτών διαφωνεί µε αυτή την τοποθέτηση, τασσόµενο υπέρ της µεγαλύτερης ταχύτητας οικοδόµησης για µία οµάδα χωρών (Ερ. 30 / 6). 48

49 4.8 Προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ερ. 31 Από τις ακόλουθες δραστηριότητες, µπορείτε να µου πείτε ποιες θα ήταν, για εσάς, οι τρεις δραστηριότητες στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα; Όπως και στις προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου, οι έλληνες πολίτες σε ποσοστό 68% θεωρούν ως πλέον υψηλή προτεραιότητα την καταπολέµηση της ανεργίας. O ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται σε αισθητά χαµηλότερα επίπεδα (EU25: 43%). Σηµειώνεται ότι το ποσοστό που συγκεντρώνουν οι έλληνες ερωτηθέντες για τη συγκεκριµένη δραστηριότητα είναι το δεύτερο υψηλότερο του συνολικού δείγµατος της έρευνας µετά από αυτό των Πολωνών (73%). Εξίσου σηµαντική προτεραιότητα για την πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης συνιστά και η καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού συγκεντρώνοντας ποσοστό 56% (ΕΒ64.2: 52%). Παρατίθεται πίνακας µε τα ποσοστά που συγκέντρωσαν οι προτεινόµενες δράσεις στις οποίες θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα η Ε.Ε.: Η καταπολέµηση της ανεργίας 68% 43% Η καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού 56% 43% Η επιτυχής εφαρµογή του Ευρώ 25% 10% Η διασφάλιση της ποιότητας των τροφίµων 25% 9% Η διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη 23% 27% Η καταπολέµηση του οργανωµένου εγκλήµατος και της διακίνησης ναρκωτικών Η προσέγγιση των ευρωπαίων πολιτών π.χ. παρέχοντάς τους πληροφορίες για την Ε.Ε. 19% 23% 13% 19% Η προστασία του περιβάλλοντος 12% 19% Η καταπολέµηση της παράνοµης µετανάστευσης 10% 15% Η διασφάλιση των δικαιωµάτων του ατόµου και σεβασµός αρχών της δηµοκρατίας στην Ευρώπη Η προστασία των καταναλωτών και η διασφάλιση της ποιότητας άλλων προϊόντων Η επικύρωση της πολιτικής και διπλωµατικής σηµασίας της Ε.Ε. παγκοσµίως Η αναθεώρηση των θεσµών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του τρόπου λειτουργίας τους 8% 12% 6% 7% 4% 6% 4% 6% Η καταπολέµηση της τροµοκρατίας 3% 18% Να καλωσορίσει νέα κράτη-µέλη 2% 5% 49

50 5 ΚΥΡΙΕΣ ΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ 5.1 Υποστήριξη κοινών πολιτικών της Ε.Ε. Ερ. 30 Ποια είναι η γνώµη σας για κάθε ένα από τα παρακάτω θέµατα; Σας παρακαλώ πείτε µου για το καθένα αν είστε υπέρ ή κατά: A) Μίας Ευρωπαϊκής Νοµισµατικής Ένωσης µε ένα µοναδικό νόµισµα, το ευρώ B) Μίας κοινής εξωτερικής πολιτικής µεταξύ των κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς άλλες χώρες Γ) Μίας κοινής πολιτικής άµυνας και ασφάλειας µεταξύ των κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έρευνα φαίνεται να καταγράφει αλλαγή κλίµατος σε σχέση µε το ευρώ, καθώς ένας στους δύο έλληνες πολίτες (51%) τάσσεται υπέρ µίας Ευρωπαϊκής Νοµισµατικής Ένωσης, µε ένα µοναδικό νόµισµα, όταν στις δύο αµέσως προηγούµενες έρευνες που έθεταν το ίδιο ερώτηµα είχε παρατηρηθεί απογοήτευση των ελλήνων ερωτηθέντων από τη χρήση του ευρώ (ΕΒ63.4: 49% & ΕΒ64.2: 46%), µε την πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώµης να τάσσεται κατά. Παρουσίαση αποτελεσµάτων (%) προηγούµενων ερευνών Ευρωβαρόµετρου, µε τα ποσοστά των ελλήνων πολιτών που τάσσονται υπέρ µιας Νοµισµατικής Ένωσης, µε ένα µοναδικό νόµισµα, το ευρώ. Ερ. 30 / ΕΒ % 62% 49% 46% 51% Φεβ-Μαρ.04 [ΕΒ61.0] Οκτ-Νοε.04 [ΕΒ62.0] Μαι-Ιουν.05 [ΕΒ63.4] Οκτ-Νοε.05 [ΕΒ64.2] Μαρ- Μαι.06 [ΕΒ65.2] Αντίστοιχα, το ποσοστό που τάσσεται κατά έχει µειωθεί συγκρινόµενο µε τις δύο αµέσως προηγούµενες έρευνες του Ευρωβαρόµετρου από ΕΒ63.4: 49% κι έπειτα ΕΒ64.2: 53%, σε 48% στην παρούσα έρευνα. Σηµειώνεται ότι το αρνητικό ποσοστό που συγκεντρώνουν οι έλληνες ερωτηθέντες που φέρονται κατά της Νοµισµατικής Ένωσης είναι το δεύτερο υψηλότερο µετά από αυτό των πολιτών του Ηνωµένου Βασιλείου (63%). Η ευρωπαϊκή κοινή γνώµη εµφανίζεται πιο θετικά διακείµενη στο ευρωπαϊκό νόµισµα µε ποσοστό 59%, ενώ αρνητικοί στο ευρώ φέρονται να είναι λιγότεροι ευρωπαίοι πολίτες, µε ποσοστό 34%. 50