Π λούσια σε εντυπώσεις, ιδέες και εμπειρίες η φετινή 66η

Transcript

1 ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ GRIECHISCH-DEUTSCHE MONATSZEITUNG DEUTSCHLAND UND EUROPA Gnomi Elliniki Η εφημερίδα που διαβάζεται! ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014 ΕΤΟΣ 15ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ ΕΔΡΑ ΒΕΡΟΛΙΝΟ OKTOBER 2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ Verleihung des Verdienstkreuzes am Bande des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland an Mitarbeiter der Elliniki Gnomi Das Ehepaar Sylvia Löser und Walter Bachsteffel haben das Verdienstkreuz am Bande des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland erhalten. Die beiden langjährigen Mitarbeiter der Elliniki Gnomi haben im Rahmen zahlreicher Artikel und Reportagen über die Aktivitäten zur Stärkung der deutsch-griechischen Beziehungen berichtet. Den beständigen Fokus haben sie dabei auf die Jugend und die entsprechenden Maßnahmen gelegt, die zum gegenseitigen Austausch und dem Verständnis bei der jüngeren Generation beitragen. Neben ihren journalistischen Tätigkeiten hat das Paar mehrere Bücher publiziert, worin sie die Schönheiten Griechenlands vorstellen und einen Einblick in die Geschichte sowie Kultur des Landes geben. Für ihren langjährigen beständigen Einsatz wurden Sylvia Löser und Walter Bachsteffel, welche selbst im Epirus in Griechenland leben, nun geehrt. Die Verleihung fand in der deutschen Botschaſt in Athen statt und wurde von dem deutschen Botschafter in Griechenland Peter Schoof durchgeführt. Die Redaktion der Elliniki Gnomi gratuliert und freut sich über die Verleihung. Laudatio des deutschen Botschaſters zur Verleihung auf S.3 25 Jahre Flower-Power GmbH Seidenblumen von China nach Roetgen und weiter in die ganze Welt Wassilis Lazaridis kam 1973 nach Deutschland. Niemals hätte er sich vorstellen können, dass er so lange in Deutschland bleiben und einer der TOP10 in der Welt des Seidenblumenhandels werden würde. Zusammen mit seiner Frau Ursula und seinem Sohn Stefan, führt er heute ein beeindruckendes Unternehmen für Kunstblumen in Roetgen. S. 6 Berufsbörse für Absolventen der Deutschen Schule Athen Die Deutsche Schule Athen (DSA) und der Verein der Ehemaligen der Deutschen Schule Athen organisieren am 22. November 2014 die zweite Berufsbörse für Absolventen der DSA und Interessenten mit sehr guten Deutschkenntnissen. S. 6 Φρανκφούρτη: Εκανε τη διαφορά η ελληνική παρουσία στη φετινή 66η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Π λούσια σε εντυπώσεις, ιδέες και εμπειρίες η φετινή 66η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης, η οποία από τις 8-12 Οκτωβρίου 2014, συνεπής όπως κάθε χρόνο άλλωστε στο ραντεβού της, μας μύησε στον θαυμαστό κόσμο των βιβλίων. Με φανερά ανανεωμένο χαρακτήρα και διάθεση αισιοδοξίας, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια παθητικής παρουσίας της στην ίδια έκθεση, η ελληνική συμμετοχή έκανε φέτος τη διαφορά. Αφήνοντας πίσω της το μέχρι πρότινος υποτονικό ύφος, όπου απλώς παρουσιάζονταν βιβλία διαφόρων ελληνικών εκδοτικών οίκων, το πρόγραμμα που παρουσίασε ήταν και γεμάτο και πολύ ενδιαφέρον. Ακόμη και η αισθητική του περίπτερου απέπνεε αυτή την αλλαγή πλεύσης. Τα χρώματα της ελληνικής σημαίας, το λευκό και το μπλε μάς συντρόφευσαν και τις πέντε ημέρες της έκθεσης, μεταφέροντάς μας λίγο από το άπλετο φως της Ελλάδας. Πάνω στον λευκό τοίχο ήταν γραμμένο με μπλε γράμματα το μότο ''Greece - books - ideas''. Γεμάτο κινητικότητα, με το προσωπικό του ΕΙΠ να πηγαινοέρχεται πρόθυμο, με γνωστούς συγγραφείς και αξιόλογους δημοσιογράφους να ανταλλάσσουν απόψεις αλλά και με τα επαγγελματικά ραντεβού των εκδοτών για προσεχείς νέες εκδόσεις, έσφιζε από ζωή και ζωντάνια. Από τη Φρανκφούρτη σε ανταπόκριση για την ΕΛΛΗ- ΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ η Γκέλλυ Ανδρονίκου-Γκάσμαν, με κείμενο και φωτογραφίες, όπως και αποκλειστική συνέντευξη με την εκδότρια κα. Άννα Πατάκη. Σελ. 8-9 Αυξήθηκε η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα Νέα έκθεση της UNICEF κατατάσσει τις χώρες με βάση τη μεταβολή στην παιδική φτώχεια με έτος βάσης το 2008 και η Ελλάδα καταλαμβάνει την 40η θέση παρουσιάζοντας επιδείνωση κατά 17,5 ποσοστιαίες μονάδες (από 23% το 2008 σε 40,5% το 2012) καλύτερη μόνο από την Ισλανδία (επιδείνωση κατά 20,4%). Στη φωτογραφία της «Ε.Γ.» η Αθήνα το Φθινόπωρο. Μικρές πατρίδες. Οι Ενορίες της Ιεράς Μητρόπολης Γερμανίας ( ) Μικρές πατρίδες. Οι Ενορίες της Ιεράς Μητρόπολης Γερμανίας ( ) είναι ο τίτλος μιας ξεχωριστής και μοναδικής εκδοτικής προσπάθειας, που πήρε τη μορφή ενός καλαίσθητου και προσεγμένου βιβλίου. Αφιερώνεται στους Ορθόδοξους Έλληνες της Γερμανίας, τους συνεργούς του θαύματος του Θεού στη γη της αποδημίας, όπως αναφέρει εισαγωγικά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας κ.κ. Αυγουστίνος. Μάλιστα το βιβλίο προλογίζει ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαίος. Σελ. 7 Νυρεμβέργη: Αδελφοποίηση Συλλόγων Σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Θεσσαλικός Σύλλογος Νυρεμβέργης και περιχώρων «ΜΕΤΕΩΡΑ», στις 18/10/2014 και στην οποία προσκλήθηκε ο Λαογραφικός Χορευτικός όμιλος «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ»Τρικάλων από 16-20/10/2014 στη Νυρεμβέργη, πραγματοποιήθηκε η Αδελφοποίηση των δύο Συλλόγων, με την υπογραφή του πρωτοκόλλου, ύστερα από τις ομόφωνες αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων. Οι δύο ιστορικοί Σύλλογοι, η Συνεργασία των οποίων χρονολογείται από το 1988, με παρουσία πάνω από τριάντα (30) χρόνια στο χώρο του πολιτισμού, με τεράστια πολιτιστική και κοινωνική προσφορά, δημιουργούν Γέφυρα Επικοινωνίας. Σελ. 9 Στους δρόμους της ξενιτιάς Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πατρίδες. Αυτήν που άφησε και μονίμως νοσταλγεί και αυτήν που διάλεξε να φτιάξει τη ζωή του, να κάνει πράξη τα όνειρά του. Ο λόγος για τον Αριστοτέλη Παπαδάκο, 73 ετών σήμερα, συνταξιούχο, ο οποίος στο τέλος Ιανουαρίου του 2011 αποφάσισε να πιάσει μολύβι και χαρτί και να γράψει Να γράψει κάτι σαν ιστορία ενός ξενιτημένου ανθρώπου ή κάτι σαν βιογραφία, χωρίς ο ίδιος να γνωρίζει πώς θα το ονομάσει, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει στον πρόλογο του βιβλίου. Ένας ξενιτημός που κυρίως έγινε για το προίκισμα των αδερφάδων του. Σελ. 7 Deutschland-Griechenland S. 5 Βασίλης Τσιτσάνης Ξεκινώντας με τα βασικά υλικά του ρεμπέτικου,«απλότης και λιτότης», τους δρόμους του και τους χορούς του, ο Τσιτσάνης εμβαθύνει και εμπλουτίζει τη μελωδία, τη θεματολογία και το τραγικό στοιχείο. Ευρύνει το κοινό της λαϊκής μουσικής, μπαίνει στην καρδιά του λαού και τον συνοδεύει στις τραγικές στιγμές. Ας πάρουμε «τα λερωμένα τ άπλυτα» σαν παράδειγμα. Από τις πρώτες νότες της εισαγωγής, με τη δεξιοτεχνία του μπουζουκιού ανθίζει ο πλούτος της μελωδίας. Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ, ο Χρήστος Γραμματίκας ο οποίος γεννήθηκε στα Τρίκαλα και σπούδασε στο Παρίσι Μαθηματικά και Πληροφορική. Έζησε πολλά χρόνια στο Παρίσι όπου και εργάστηκε. Το βιβλίο του «Άσπρα μούρα, μαύρα μούρα», εκδόσεις Στοχαστής, στάθηκε η αφορμή για να τον προσεγγίσουμε. Σελ. 10 Η πανανθρώπινη σημασία της Γλώσσας μας Η ελληνική Γλώσσα είναι η αρχαιότερη γλώσσα απ όσες ομιλούνται και γράφονται σήμερα στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα αρχαιότερα κείμενα της αγγλικής γλώσσας ανάγονται στον 8ο μ.χ. αιώνα, της γερμανικής στον 4ο αι. μ.χ. (μετάφραση των Γραφών υπό του επισκόπου Ουλφίλα), της δε γαλλικής ανήκουν στον 9ο μ.χ. αιώνα (Les Serments de Strasbourg). Το παλαιότερο ιταλικό κείμενο είναι μια σύντομη «καντιλένα» του 1150 μ.χ., ενώ τα παλαιότερα ισπανικά ανάγονται στον 10ο αιώνα μ.χ. και τα Πορτογαλικά στον 12ο μ.χ. αιώνα. Σελ. 12

2 02 / Oktober 2014 Elliniki Gnomi ARTIKEL Trotz aller Misere könnte Griechenland bald prosperieren Von Prof. Dr. Georg C. Bitros (Emeritus ) und Prof. Dr. Spiridon Paraskewopoulos (Emeritus)* Heute nach 33 Jahren Vollmitgliedschaſt in der EU und 13 Jahren in der Europäischen Währungsunion (EWU) steht Griechenland nicht nur vor dem Bankrott, sondern hat auch eine fast vollständig desolate Volkswirtschaſt mit negativen Wachstumsraten, sehr hoher Arbeitslosigkeit und einem Volk, welches völlig verzweifelt ist. Die wirtschaſtliche Misere Griechenlands lässt sich anhand von drei Sektoren auf den Punkt bringen: Der landwirtschaſtliche Sektor hat massiv an Bedeutung verloren, nicht zuletzt auch durch die törichte Agrarpolitik der EU, die durch großzügige Subventionen die Landwirte ermutigte, ihre Felder zu verlassen, um in den Dorf-Cafés fröhlich zu politisieren. Der industrielle Sektor, mangels strukturpolitischer Maßnahmen und starker und undurchsichtiger Verflechtung mit staatlichen Institutionen, konnte dem offenen europäischen Wettbewerb nicht standhalten und erfuhr eine massive Schrumpfung. Der Bausektor und vor allem der Wohnungsbau, der jahrzehntelang nicht nur als Konjunkturmotor, sondern auch als Mittel von Spekulationen und der Anhäufung von Reichtum, insbesondere der gehobenen Mittelschicht, diente, hat in den bisherigen Krisenjahren total brach gelegen, und ist nicht zuletzt durch eine irrationale und konfiskatorische (enteignungsgleiche) Besteuerungspolitik bedeutungslos geworden. Hoher Tribut Die hier kurz beschriebene Entwicklung, die für die Politiker und die Bevölkerung erst in den vergangenen vier Jahren offensichtlich wurde, hat einen sehr hohen Tribut gefordert. Insbesondere von 2008 bis heute sank das BIP Griechenlands um mehr als 25 Prozent. Die Arbeitslosigkeit stieg auf etwa 30 Prozent. Speziell die extrem hohe Arbeitslosenrate von fast 60 Prozent der gut ausgebildeten jungen Menschen hat die Tore für die Migration weit geöffnet. Die öffentliche Verschuldung von rund 176 Prozent des BIP ist nicht mehr bedienbar. Resümierend lässt sich sagen, dass es angesichts der Situation, in der sich Griechenland heute befindet, in absehbarer Zeit unmöglich ist, das Land ohne zusätzliche harte ordnungspolitische und korruptionsbekämpfende Maßnahmen sowie weitere europäische Finanzhilfen aus dieser desolaten sozioökonomischen Lage herauszuführen. Warnungen in den Wind geschlagen Viele griechische Ökonomen haben nicht nur in der Vergangenheit, sondern auch heute immer wieder auf die ordnungspolitische Untätigkeit und die schlechte Foto: Elliniki Gnomi Wirtschaſtspolitik der griechischen Regierungen aufmerksam gemacht und häufig und intensiv davor gewarnt. Vor allem verknüpſten sie damals vor dem Beitritt in die EWU die problematische Situation mit der Frage, was passieren würde, wenn Griechenland Mitglied der EWU wird, ohne vorher die notwendigen radikalen strukturpolitischen Maßnahmen zu treffen, um seine Wettbewerbsfähigkeit zu erhöhen. Die griechischen Regierungen haben mit der unverständlichen Duldung der EWU diese Warnungen nicht nur nicht ernst genommen, sondern sie sogar völlig ignoriert. Nach wie vor haben sie ihre parteipolitische Klientel- Politik, ihre Vetternwirtschaſt und ihre unverantwortliche Schuldenpolitik weiter betrieben und die möglichen negativen zukünſtigen sozioökonomischen Folgen für die Volkswirtschaſt und die Bevölkerung missachtet. Troika und das eigene Volk an der Nase herumgeführt Als die Krise 2009 in Griechenland tatsächlich ausbrach und eine weitere Schuldenfinanzierung von den internationalen Kapitalmärkten nicht mehr möglich war, blieb den Regierenden, um den totalen Staatsbankrott zu verhindern, nichts anderes übrig, als Finanzhilfen des Internationalen Währungsfonds (IWF), der Euroländer und der Europäischen Zentralbank (EZB) zu erbitten, welche sie auch großzügig erhielten. Damit stellten sie notgedrungen Griechenland unter die Vormundschaſt der Kreditgeber (der Troika). Auch in dieser Situation und nun sogar unter der Aufsicht der Kreditgeber fuhren die griechischen Regierenden mit ihrer bisherigen falschen Wirtschaſtspolitik unvermindert fort. Anstatt prioritätsmäßig sehr rasch und effektiv erst strukturpolitische Maßnahmen zu ergreifen, und die jahrzehntelang anhaltenden verkrusteten unproduktiven ökonomischen sowie korrupten politischen Strukturen zu verändern, entschieden sie sich fast ausschließlich für sehr harte und teilweise ungerechte fiskalpolitische Maßnahmen, die unverhältnismäßig stark die ärmeren Schichten der Bevölkerung trafen und noch treffen. Zustand der griechischen Volkswirtschaſt hätte bekannt sein müssen Nach wie vor kritisieren viele griechische Ökonomen diese Politik sogar noch härter als dies manche deutschen Medien tun und das zu Recht, allerdings mit teilweise unter der Gürtellinie liegenden Argumenten. Außerdem lassen viele der deutschen Medien in ihrer Berichterstattung über Griechenland eventuelle politische Verantwortlichkeiten der EU beziehungsweise der EWU unausgesprochen, die zumindest thematisiert werden müssten. Als beispielsweise Ende der 1990er Jahre die Diskussionen über die sozioökonomische Fähigkeit für einen Beitritt Griechenlands in die EWU geführt wurden, hätte allen europäischen Verantwortlichen der desolate strukturelle Zustand der griechischen Volkswirtschaſt, der im Jahre 2000 (Maastricht Vertrag) sogar noch schlechter als 1961 war, bekannt sein müssen. Sämtliche griechischen Märkte waren zentral (staatlich) reguliert und kontrolliert mit der Folge, dass der Wettbewerb ausgeschaltet war, der notwendig für die Flexibilität und die schnelle Anpassung der Volkswirtschaſt ist, um auf unerwartete inländische und ausländische Schocks reagieren zu können. Der engere öffentliche Sektor war überdimensioniert und ineffizient, und im erweiterten öffentlichen Sektor dominierten mächtige und parteipolitisch organisierte Gewerkschaſten, die oſt die Regierungen und die Bürger mit ihren Streiks wochenlang gefangen hielten. Schmerzhaſter Prozess der Rezession So kamen die Griechen im Jahre 2010 in den schmerzhaſten Prozess einer tiefen Rezession, die ihre Einkommen um mehr als 40 Prozent verringerte und die Arbeitslosigkeit auf die unmenschliche Marke von fast 30 Prozent erhöhte. Diese negativen Folgen für die Menschen in Griechenland wären heute nicht so extrem hart, wenn die Troika von Beginn der Krise an primär auf eine schnellere Umstrukturierung der griechischen Volkswirtschaſt mit den Schwerpunkten Liberalisierung der Märkte sowie Verkleinerung des öffentlichen Sektors und weniger auf die fiskalische Anpassung bestanden hätte. Und dennoch: Prosperität ist möglich Trotz all dieser Unterlassungen in der Vergangenheit bietet sich heute mit einer weiteren großzügigen Unterstützung der Troika die Möglichkeit diese Versäumnisse nachzuholen, so dass Griechenland in ein paar Jahren ein prosperierendes europäisches Land wird. Dies kann geschehen, ohne dabei die gemeinsame Währung zu gefährden und ohne das griechische Volk zusätzlich in ein unkalkulierbares Abenteuer zu stürzen vorausgesetzt, die Fehler der Vergangenheit werden nicht wiederholt. Die Troika darf also weitere Finanzhilfen nur dann gewähren, wenn die griechischen Politiker konsequent die vereinbarten und dringend erforderlichen strukturellen Maßnahmen realisieren. Als Anreiz sollten die Kreditgeber im Rahmen der europäischen Konventionen eine mittelbare Kürzung der griechischen Schulden durch eine großzügige Strekkung der Tilgung und eine Senkung der Zinssätze anbieten. Natürlich sollten alle diese Maßnahmen schrittweise realisiert und die Vereinbarungen durch die Troika viel strenger als bisher überwacht werden. * Prof. Dr. Georg C. Bitros (Emeritus ) Professor der Ökonomie an der Athener Universität für Wirtschaſt und Ökonomie Prof. Dr. Spiridon Paraskewopoulos (Emeritus) Bis 2007 Lehrstuhlinhaber (Professur) für Makroökonomik und Direktor des Instituts für Theoretische Volkswirtschaſtslehre an der Wirtschaſtswissenschaſtlichen Fakultät der Universität Leipzig Seit 1997 importiert Christos Tziolis für seine Weinhandlung CAVA selbstausgesuchte Erzeugerweine Die Weine kommen aus allen Regionen Griechenlands. Mittlerweile stehen Christos Tziolis besondere Weine aus über 40 privaten Weingütern zur Verfügung. Griechenland als Ursprungsland der Weinkultur bietet nun nach jahrzehntelanger Vernachlässigung wieder Weine, die international konkurrenzfähig sind. Seit den letzten 20 Jahren befindet sich der antike griechische Weinbau im Umbruch. Önologen, die im Ausland studiert haben, bringen internationales Know-how mit. Konzentration auf den Rohstoff Trauben, renommierte Rebsorten, feinste technische Ausstattung und Lagerung in Barriques führen zu hervorragenden Ergebnissen. Durch die Vielfalt der etwa 300 autochthonen Rebsorten und die idealen klimatischen Bedingungen werden neue interessante Geschmacksrichtungen geboten. So ist Griechenland für Weinfreunde eine spannende Entdeckung, die bereits durch die Weinhandlung CAVA beginnt. Foto: Elliniki Gnomi ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ Η εφημερίδα της ομογένειας Ιδιοκτήτης-Εκδότης: Γεωργία Κωστακοπούλου Διευθυντής Σύνταξης: Αποστόλης Ζώης Συντακτική ομάδα- Συνεργάτες-Ανταποκριτές: Αθανασία Τέελ Athanasia Theel Berlin-Leipzig Sylvia Löser und Walter Bachsteffel Παραμυθιά - Ηπειρος Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης Ευθύμης Χατζηϊωάννου Gelly Andronikou Gassmann - Frankfurt Σταυρούλα Παπαδοπούλου - Βερολίνο Διεύθυνση: Γερμανία: Grolmanstraße Berlin Eλλάδα: Καλογριανής - Καλλιθέα Τρίκαλα Επικοινωνία: Τηλ.: Fax: Κινητό: info@elliniki-gnomi.eu ELLINIKI GNOMI Die griechisch-deutsche Zeitung für Deutschland und Europa Inhaber- und Herausgeberin: Georgia Kostakopoulou Chefredakteur: Apostolis Zois Anschriſt: Zeitung Elliniki Gnomi, Grolmanstraße 28, Berlin Für Griechenland: Georgia Kostakopoulou (Elliniki Gnomi), Kalogrianis 3, Trikala, Griechenland Telefonischer Kontakt: Mobil: Fax:

3 Elliniki Gnomi Oktober 2014 / 03 HOHE AUSZEICHNUNG FÜR MITARBEITER DER ELLINIKI GNOMI Laudatio des Botschafters der Bundesrepublik Deutschland, Peter Schoof, für die Eheleute Sylvia Löser und Walter Bachsteffel zur Verleihung des Verdienstkreuzes am Bande des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland am Donnerstag, dem 02. Oktober 2014, in der Deutschen Botschaſt Athen Sehr geehrte, liebe Frau Löser und Herr Bachsteffel, wir haben uns heute hier versammelt, um Ihnen den besonderen Dank der Bundesrepublik Deutschland auszusprechen und diesen Dank auch entsprechend zu präsentieren. Lieber Herr Bachsteffel, Sie haben einmal die alten Lateiner zitiert: Acta est fabula, frei übersetzt: Vergangenes ist nicht mehr zu ändern. Das ist wohl wahr, genau so wahr ist aber, dass Ihr Leben und Werk, liebe Eheleute, darauf gerichtet ist, aus der Geschichte zu lernen. Ganz besonders die jungen Menschen sind Ihre Zielgruppe. Zahlreiche Initiativen zum Teil auch in Zusammenarbeit mit der deutschen Botschaſt - gehen auf Ihr Engagement zurück. Seit mehr als 10 Jahren stehen Ihre Namen für Jugendprojekte und Jugendaustausch zwischen Deutschland und Griechenland. Die Namen aller aufzuzählen, würde wahrlich den Rahmen dieser kleinen Ansprache sprengen. Ich möchte aber doch einige wichtige Projekte nennen. Dies auch, weil wir schon in naher Zukunſt wieder von den Institutionen hören werden, mit denen Sie zusammenarbeiten. Wie Sie vielleicht wissen, liebe Gäste, haben Bundespräsident Joachim Gauck und der Präsidenten der Hellenischen Republik Papoulias vor wenigen Tagen eine Absichtserklärung zur Errichtung eines Deutsch Griechischen Jugendwerks unterzeichnet. Sie wollen damit die jungen Generationen unserer Länder einander näherbringen und gegenseitiges Verständnis wecken. Wenn ich mir erlauben darf, es einmal so salopp zu formulieren: das ist doch genau das, was Sie beide, liebe Frau Löser und lieber Herr Bachsteffel, seit vielen Jahren praktizieren! Ob gemeinsame Kulturprojekte, Gedenkstättenarbeit, Umweltprojekte, schulischer Austausch oder berufliche Praktika: All diese in den Zielen des Jugendwerks im Übrigen erst das dritte seiner Art nach dem deutsch-französischen und deutsch-polnischen Jugendwerk - verankerten Aktivitäten organisieren Sie zusammen mit deutschen und griechischen Partnern erfolgreich. Dies ohne die strukturelle und sicher auch finanzielle Basis, mit der das Jugendwerk in den nächsten Jahren ausgestattet sein wird. Ausdrücklich erwähnen möchte ich die Jugendprojekte, die zusammen mit dem aktuellen forum NRW e.v. und der Jugendberufshilfe NRW in den Opfergemeinden im Epirus sowie in der Gemeinde Kalavryta organisiert wurden. Mit Ihrer Hilfe konnten die deutschen Jugendeinrichtungen erfolgreich arbeiten und die gesetzten Ziele erreicht werden. Dazu zählen besonders das Erwecken des Bewusstseins für ein geschichtliches Hintergrundwissen und das Verständnis für Demokratie und Sensibilisierung gegen nationalistische und rechtsextremistische Denkweisen. An weiteren Jugendprojekten sind Sie maßgeblich beteiligt. Ich zähle sie nicht mehr auf, dankenswerterweise hat sie der Bundespräsident auf seiner Reise nach Griechenland ausdrücklich gewürdigt. Ganz besonders wichtig finde ich, dass Sie die Ergebnisse Ihrer Arbeit auch gleich journalistisch aufarbeiten. Sie sind beide auch gemeinsam als Schriſtsteller und freie Mitarbeiter verschiedener deutsch- und griechischsprachiger Zeitungen tätig. Ich selbst wurde vor wenigen Wochen von Ihnen, liebe Frau Löser, für die deutschgriechische Zeitung Elliniki-Gnomi interviewt. Ich erinnere mich gerne, das Interview war hart aber fair (smile). Im Übrigen empfehle ich allen Anwesenden die Lektüre Ihrer Werke, besonders der Bücher Erinnerung an eine gemeinsame Zukunſt, Gegner gestern, heute Freunde und Vom Besatzungsterror zum Handwerksprojekt. Der dritte wichtige Aspekt Ihres fruchtbaren Wirkens weist auf Ihre seit Jahren ehrenamtliche Arbeit für die griechischen Opfergemeinden, in denen die Wehrmacht während des Zweiten Weltkrieges Kriegsverbrechen begangen hat. Diese Tätigkeit geht natürlich eng einher mit der Jugendarbeit. Dazu initiierten und betreuten Sie zahlreiche zivilgesellschaſtliche Projekte. Sie sind gern gesehene Gäste bei verschiedenen deutsch-griechischen Veranstaltungen zum Thema Zusammenarbeit mit den Opferdörfern. Liebe Eheleute Löser und Bachsteffel, Ihr Streben galt und gilt stets der friedvollen Partnerschaſt und der Verständigung zwischen unseren Völkern. Sie haben sich dabei besonders der schwierigen Aufarbeitung der schmerzhaſten Kapitel der gemeinsamen Geschichte gewidmet und versucht, einen konkreten, persönlichen und vor allem zukunſtsgerichteten Beitrag zu leisten, indem sie Projekte, gerade von Jugendlichen angestoßen haben. Hier vertreten Sie ganz und gar die Position des Bundespräsidenten, der in seiner Ansprache am Mahnmal von Lingiades sich gewünscht hatte, dass einer, der damals Befehle gegeben oder ausgeführt hat gesagt hätte: "Ich bitte um Entschuldigung." Der Bundepräsident wörtlich: Es sind die nicht gesagten Sätze und die nicht vorhandenen Kenntnisse, die eine zweite Schuld begründen, da sie die Opfer sogar noch aus der Erinnerung verbannen. Sie beide stehen dafür, dass zumindest die Erinnerung aufrechterhalten wird. Auch mit politischem Sachverstand sowie ausgeprägter sozialer Sensibilität vertreten Sie eindrucksvoll den deutsch-griechischen Partnerschaſtsgedanken. Dies zusammen mit Ihrer Leistung, den Austausch nach Griechenland zu beleben, hat dazu beigetragen, in Griechenland das Ansehen Deutschlands in hohem Maße zu fördern. Dafür spricht Ihnen die Bundesrepublik Deutschland die Anerkennung aus. Beschließen möchte ich meine Laudatio mit einem ebenfalls von Ihnen verwendeten Zitat, lieber Herr Bachsteffel, des französische Philosoph Rochefoucauld: An seinen Vorfahren kann man nichts ändern, aber man kann bestimmen, was aus den Nachkommen wird. Und damit ist sicher trefflich Ihre Arbeit charakterisiert! Mit der Auszeichnung des Verdienstkreuzes am Bande erfahren Ihre Leistungen und Ihr überaus großes Engagement die entsprechende Würdigung. Fotos: Die Bilder stammen aus der Kamera von Sylvia Löser und Walter Bachsteffel η εφημερίδα που διαβάζεται και... online! Tώρα η υπεύθυνη ενημέρωση απέχει ένα... κλικ! Η ενημέρωση δεν είναι πια για το σύγχρονο άνθρωπο μια απλή ανά γκη. Είναι δικαίωμα και μάλιστα από τα σπουδαιότερα. Οι πολ λές και γρήγορες μεταβολές στην οικονομία, στην κοινωνία και την πο λιτική, η αλληλουχία των γεγονότων, οι διεθνείς συγκυρίες, ο ευρύς κύ κλος ενδιαφερόντων, η επέκταση των επαγγελματικών δραστηριοτή των έξω από τα εθνικά σύνορα, η αμοιβαιότητα των διεθνών σχέσεων, η αλληλεπίδραση των προβλημάτων και γενικότερα η συνοχή του σύγ χρονου κόσμου απαιτούν πλήρη, έγκαιρη, υπεύθυνη και αντικειμενική ενημέρωση. Σε συνδυασμό με την πολύχρονη έντυπη έκδοση της εφημερίδας «Ελληνική Γνώμη», που έχει καθιερωθεί ως μία ψύχραιμη και αντικειμενική άποψη καταγραφής και ανάλυσης των γεγονότων, έχετε πλέον πρόσβαση καθημερινά σε ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο! Διαφημιστείτε φθηνά και αποτελεσματικά! Επικοινωνήστε με το τηλ ή στο info@elliniki-gnomi.eu και δώστε τη δυνατότητα στην επιχείρησή σας, με το μικρότερο κόστος, να γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο! Συνεντεύξεις Άρθρα Πολιτική Κοινωνία Απόψεις Ρεπορτάζ Ειδήσεις Οικονομία Επικαιρότητα Ομογένεια Πολιτισμός Ιστορία Aνακοινώσεις για την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωσή σας

4 04 / Oktober 2014 Elliniki Gnomi GESELLSCHAFT WIRTSCHAFT Von Jannis Vassiliou* Die Menschen werden immer älter Gott sei Dank! Dieser demographische Wandel stellt aber die Politik und auch die Gesellschaſt insgesamt vor große neue Herausforderungen. Das trifft vor allem auf alle Länder der EU und in Zeiten der Krise insbesondere die Südstaaten (Italien, Griechenland, Spanien, Portugal) und die ländlichen Regionen zu: Diese haben nicht nur mit den Auswirkungen des Älterwerdens, sondern auch mit dem zunehmenden Wegzug junger Menschen in die Ballungsräume zu tun. Beide Entwicklungen werden zu tiefgreifenden Veränderungen führen und stellen den Mittelstand vor neuen Herausforderungen. Generationswechsel Der demographische Wandel geht seit Jahren mit einer Alterung der Erwerbsbevölkerung einher. Diese Entwicklung wird sich fortsetzen. Zwischen 2010 und 2020 dürſte die Zahl der Personen im Alter zwischen 30 und 50 Jahren um etwa 15% zurückgehen. Da Unternehmensnachfolger bislang vor allem aus dieser Altersgruppe stammen, ist fraglich, ob zukünſtig genügend Menschen vorhanden sein werden, die Interesse an der Übernahme von mittelständischen Unternehmen haben werden. Nach Schätzungen des Instituts für Mittelstandsforschung Bonn werden bis 2020 gut Unternehmen zur Übergabe anstehen. Wird es genügend Übernehmer im eigenen Land geben? Wer kümmert sich um Nachfolger-Generation? Die Prognosen sind schwierig und deshalb muss sich der Mittelstand auf alle Eventualitäten vorbereitet sein. Woher das qualifizierte Personal? Der demographische Wandel ist auch einer der wichtigsten Gründe warum es für kleine und mittlere Unternehmen immer schwieriger wird, qualifiziertes Personal zu bekommen. So wird in 2020 jeder dritte Erwerbstätige älter als 50 Jahre sein und es wird mehr 50-Jährige als 30-Jährige geben. Kleine und mittlere Unternehmen können darüber hinaus weniger als Großkonzerne auf die betriebliche Vielfalt zurückgreifen. So wird der Kampf um die guten und klugen Köpfe und Hände sehr deutlich werden und zunehmen. Die kleinen und mittleren Unternehmen werden es schwer haben. Schon heute liegt der Anteil der offenen Stellen bei Unternehmen bis 10 Beschäftigten bei rund 20 Prozent und bei Unternehmen über 200 Beschäſtigten bei 10 Prozent. Starke Ballungsgebiete und starke ländliche Räume Mittelstand, demographischer Wandel und ländlicher Raum eine Zukunſtsvision für Griechenlands Peripherie Eine mögliche Lösung den Nachteilen des demographischen Wandels entgegen zu treten sehe ich in der Zusammenarbeit und dem Zusammenwirken von städtischen Ballungsgebieten und ländlichen Räumen. Ländlicher Raum bietet nicht nur ein attraktives Umfeld mit günstigerem Wohnraum als in den Ballungsgebieten, mit Anschluss an die Natur samt dem daraus resultierenden Erholungswert, mit vielerorts intakten Sozialstrukturen. Hinzu kommen auch wirtschaſtliche Aspekte: viele mittelständische Unternehmen sitzen hier und bieten sichere Arbeitsplätze. Mittelständische Unternehmen sind größtenteils Familienunternehmen. Diese zeichnet aus, dass sie nicht nur an den schnellen Gewinn denken, sondern dass sie zu ihrem Heimatsstandort und zu ihren Mitarbeitern auch dann stehen, wenn die Zeiten einmal schwieriger sind. Deshalb sind starke mittelständische Unternehmen ein Gewinn für die ländlichen Räume und wichtige Voraussetzung für deren Erfolg. Synergien nutzen überregional und transnational Europa muss sich öffnen und sich entwickeln. Der europäische Arbeitsmarkt muss Realität werden. Dem demographischen Wandel sollte man entgegentreten indem man den Mittelstand fördert und den ländlichen Raum attraktiver macht. Mittelständische Unternehmen könnten mit Hilfe der Politik Anreize bekommen, um ihre Existenz im ländlichen Raum zu sichern und qualifiziertes Personal aus dem unmittelbaren ländlichen Raum zu rekrutieren und auszubilden. Der deutsche Mittelstand einmalig und vorbildlich weltweit sollte als Beispiel auch für andere europäische Regionen dienen. Warum sollte es nicht möglich sein, transnationale mittelständische Kooperationen zu begründen und Zweigstellen in verkehrsmäßig gut angebundenen ländlichen Regionen in südeuropäischen Staaten, mit dem dort hervorragendem Klima und gutem Humankapital, aufzubauen? Eine Politik, welche die Belange der mittelständischen Wirtschaſt, der Handwerks- und Familienbetriebe im Blick hat, ist auch eine Politik für den ländlichen Raum. Eine Vision für Griechenland Als Vizepräsident der Deutsch-Hellenischen Wirtschaſtsvereinigung denke ich oſt an Griechenland. Die Wirtschaſtskrise hat viele Menschen aus den Ballungsgebieten, darunter hochqualifiziertes Personal, zurück in den ländlichen Raum gezwungen. Menschen, die eigenes Land vernachlässigt oder anderen überlassen hatten, sind wieder in ihre Dörfer zurückgekehrt und versuchen nun, kleine Landbetriebe aufzubauen. Doch viele haben kein fruchtbares Land und kein eigenes Startkapital für eine Unternehmensgründung. Nicht nur sie sondern die gesamte Peripherie Griechenlands könnte von gesunden mittelständischen Unternehmen und bilaterale Unternehmenskooperationen profitieren. Auch hier müsste die Politik mit gutem Beispiel vorangehen und die Chancen der Krise nutzen. Im Zuge der Kommunalreform Griechenlands, die leider bislang nicht flächendeckend erfolgreich umgesetzt wurde, sollten neben den Städten funktionstüchtige Landkreise entstehen mit zentralen Schulen und Einheiten der medizinischen Grundversorgung. Denn wichtige Voraussetzungen dafür, dass der ländliche Raum für junge Menschen und junge Familien attraktiv wird, sind exzellente Bildungs- und Betreuungsangebote für Kinder von der Kleinkindbetreuung bis zum Schulabschluss und wohnortsnahe Angebote der ärztlichen und zahnärztlichen Versorgung. Gleichzeitig braucht Griechenlands Peripherie eine gute Infrastruktur. Verkehrswege sind Lebensadern, für die Menschen wie auch für die Wirtschaſt. Zu einer guten Infrastruktur gehören aber schon längst nicht mehr nur Straßen, Schienen und Wasserstraßen. Entscheidend für den Erfolg des ländlichen Raums ist zunehmend auch die digitale Infrastruktur. Deshalb gilt: Die Breitbandversorgung sichert ein gutes Stück weit die Zukunſtsfähigkeit des ländlichen Raums sowohl mit Blick auf den Erhalt und die Ansiedlung von Unternehmen als auch für die Attraktivität als Wohnort. Deutsche mittelständische Unternehmen könnten vom ländlichen Raum um griechische Hochschulorte und den dort ansässigen qualifizierten Humankapital profitieren. So entstehen Win-Win-Situationen von unschätzbarem Wert: glückliches qualifiziertes Personal, potentielle Nachfolger, internationales Engagement, innereuropäische Entwicklungshilfe. *Jannis Vassiliou ist Juwelier in Bonn, Bildungsbotschaſter der IHK Bonn/Rhein-Sieg, ehrenamtlicher Handelsrichter am Landgericht Bonn und Vizepräsident der DHW DEUTSCHLAND GRIECHENLAND Berlin: Neue Maßnahmen gegen die Jugendarbeitslosigkeit in Europa Die Jugendarbeitslosigkeit zu bekämpfen, ist eine der drängendsten Aufgaben in Europa. In einigen Ländern der EU sind mehr als 50 Prozent der Jugendlichen arbeitslos. Mit zahlreichen Initiativen und Fördermitteln geht die EU dagegen an. Bundeskanzlerin Angela Merkel sieht die Bekämpfung der Jugendarbeitslosigkeit als zentrale Aufgabe der EU. Die Zukunſtsfähigkeit unseres Kontinents und der EU entscheidet sich an der Frage: Welche Perspektiven können wir jungen Menschen geben?", erklärte sie in Paris. Auf dem Beschäſtigungsgipfel am 8. Oktober in Mailand hat Merkel gemeinsam mit den Staats- und Regierungschefs der EU weitere Schritte zur Umsetzung der Jugendgarantie und Beschäſtigungsinitiative besprochen. Die Konferenz in Mailand ist die Fortsetzung der Konferenzen in Berlin und Paris im Juli und im November Im April 2013 hatte der Europäische Rat die Jugendgarantie verabschiedet. Damit sollen arbeitslose, erwerbsfähige junge Menschen innerhalb von vier Monaten einen hochwertigen Arbeits-, Praktikums- oder Ausbildungsplatz erhalten. Finanziert werden soll sie durch Mittel des Europäischen Sozialfonds und durch die Beschäſtigungsinitiative für junge Menschen in Höhe von sechs Milliarden Euro. Das Paket umfasst weiterhin konkrete Reformen und Initiativen der EU-Mitgliedstaaten. Die Bekämpfung der Jugendarbeitslosigkeit ist von hoher Priorität und Teil der Strategie Europa Erste aktive Programme sind Jugend in Bewegung, European Alliance for Apprenticeships, EURES und Europass. Deutschland hat mit einer Jugendarbeitslosenquote von 7,6 Prozent einen der niedrigsten Werte innerhalb der EU. Unter der Federführung des Bundesarbeitsministeriums wurde in Deutschland ein "Nationaler Implementierungsplan zur Umsetzung der EU-Jugendgarantie" beschlossen. Deutschland verfügt über ein bewährtes duales Ausbildungssystem und sehr gute Beratungs- und Förderstrukturen. Viele EU-Mitgliedstaaten können davon profitieren. Das Sonderprogramm MobiPro unterstützt seit Januar 2013 junge EU-Bürgerinnen und EU-Bürger bei der Aufnahme einer betrieblichen Berufsausbildung in Deutschland. Im Ausbildungsjahr 2015 sollen rund Jugendliche aus EU-Mitgliedstaaten eine duale Ausbildung beginnen. Bis 2018 stehen allein dafür 560,1 Millionen Euro bereit. [Quelle: Bundesregierung; thejobofmylife.de] Frankfurt: Neues Magazin der Fremdenverkehrszentrale Griechenlands Ein 40seitiges deutschsprachiges Hochglanz-Magazin hat im 3. Quartal 2014 die Griechische Fremdenverkehrszentrale in Deutschland herausgebracht. In kurzen informativen Artikeln werden elf Regionen Griechenlands präsentiert. Darüber hinaus erhält der Leser Informationen über Naturulaub, Kultur, Gastronomie, Städtereisen, Kongresstourismus, Kuren und Wellness sowie Yachting und Kreuzfahrten. Im Anhang gibt es eine dreiseitige Liste über Reisebüros, die bundesweit auf Griechenland spezialisiert sind. Auch Kontaktadressen der Fährverbindungen von und nach Griechenland sind verzeichnet. Das Griechenland-Magazin 2014 ist kein Reisebegleiter aber alles in allem ein Manual für einen schnellen Überblick über Argumente und Gründe, seinen Urlaub in Griechenland zu planen und zu verbringen. Mit diesem Heſt begleiten wir Sie durch ganz Griechenland, auch zu unbekannten Regionen und Orten, die darauf warten, entdeckt zu werden, schreibt die Direktorin der Griechischen Zentrale für Fremdenverkehr in Deutschland, Eſtychia-Christina Aivaliotou. Weiter heißt es in ihrem Editorial: Griechenland ist mehr als eine Urlaubsdestination im klassischen Sinne. In keinem anderen Land der Welt findet der Gast eine derart breit gefächerte touristische Anegbotspalette.Griechenland zeigt Aufbruch in die Moderne, bleibt aber immer ein reizvoller Ort der Vielfalt und der Ursprünglichkeit, mit Menschen voller Herzlichkeit, Gastfreundschaſt und Freude am Leben. Dem können wir nur zustimmen. [Quelle: visitgreece.com.de] BUCHvORSTELLUNG / ΒΙΒλΙΟΠΑΡΟυΣIΑΣΗ The Rise and Fall of Homo Economicus: The Myth of the Rational Human and the Chaotic Reality Von Yannis Papadogiannis Στο συγκεκριμένο βιβλίο ο συγγραφέας ξεκινώντας με μια ιστορική αναδρομή στα οικονομικά κραχ που συνέβησαν πριν τον 21ο αιώνα επιχειρεί μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά το τι οδήγησε στην τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση. Οι ειδικοί έχοντας αναπτύξει μια σειρά μαθηματικών μοντέλων σχετικών με την Οικονομία, είχαν πεισθεί ότι όλα πλέον τα προβλήματα του τομέα τους μπορούν να προβλεφθούν έγκαιρα ή ακόμα και να αποτραπούν. Το γεγονός αυτό τους είχε οδηγήσει σε ένα είδους εφησυχασμό αλλά και σε αλαζονικές συμπεριφορές. Όμως η πτώχευση της Lehman Brothers το 2008 όπως και τα συνεπακόλουθά της ήρθαν να επιβεβαιώσουν με τον πιο τραγικό τρόπο ότι όσο υπάρχει Οικονομία θα υπάρχουν και κρίσεις. Γιατί; Γιατί απλούστατα η πορεία μιας Οικονομίας εξαρτάται μεταξύ όλων των άλλων και από τον παράγοντα άνθρωπο ο οποίος δρα σε μεγάλο βαθμό με το θυμικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η εξέλιξη των περισσότερων οικονομικών μεγεθών να μοιάζει περισσότερο με ένα χαοτικό¹ σύστημα και ως εκ τούτου να αρκεί ένα μικρό γεγονός για να οδηγήσει σε πορεία εντελώς διαφορετική από την αναμενόμενη. ¹ Η θεωρία του χάους αναπτύχθηκε από τον Αμερικανό Μαθηματικό Edward Norton Lorenz ( ) o oποίος ορίζει το χάος ως την κατάσταση κατά την οποία το παρόν καθορίζει το μέλλον, αλλά η προσέγγιση του παρόντος δεν προσδιορίζει κατά προσέγγιση το μέλλον. Σε ένα χαοτικό σύστημα ακόμα και μια μικρή διαταραχή της τρέχουσας τροχιάς μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά διαφορετική μελλοντική συμπεριφορά. (πηγή: Wikipedia) Der Autor dieses Buchs beginnt mit einem historischen Rückblick auf die Finanzkrisen, die sich vor dem 21. Jahrhundert ereigneten und versucht, die Gründe der letzten Krise von einem ganz anderen Standpunkt zu betrachten. Durch die Entwicklung und den Einsatz einer Reihe von mathematischen Modellen waren die Finanzexperten überzeugt, dass alle Probleme in ihrem Bereich rechtzeitig erkannt und sogar verhindert werden könnten. Dies hatte zu einer Art von übermäßigem Optimismus geführt. Die Insolvenz von Lehman-Brothers und das, was darauf folgte, haben allerdings auf tragische Weise bewiesen, dass die Begriffe Finanzen und Krise für immer zusammengehen werden. Warum? Weil der Faktor Mensch, der häufig emotionell agiert, die Entwicklung der Finanz- und Kapitalmärkte entscheidend beeinflusst. Dies führt dazu, dass die Entwicklung der Finanz- und Kapitalmärkte mehr an die sogenannten chaotischen¹ Systeme erinnert. Daher kann das geringste Ereignis zu einem völlig unerwarteten Verhalten führen. ¹ Als Vater der Chaostheorie gilt der amerikanische Mathematiker Edward Norton Lorenz ( ). Liegt chaotisches Verhalten vor, dann führen die geringsten Änderungen der Anfangswerte nach einer gewissen Zeit zu einem völlig anderen Verhalten (Quelle: Wikipedia) Dr.-Ing. Ioannis Flokos, Frankfurt

5 Elliniki Gnomi Oktober 2014 / 05 DEUTSCHLAND GRIECHENLAND Costa Navarino/Peloponnes: 1. Deutsch-Griechisches Lebensmittelforum Die Deutsch-Griechische Industrie- und Handelskammer organisierte in Zusammenarbeit mit der BASF HEL- LAS SA und der Region Peloponnes ein zweitätiges Forum zur Förderung und Verbreitung von traditionellen griechischen Produkten. Diese Initiative wurde in Form einer Konferenz mit B2B Treffen zwischen deutschen Unternehmen und griechischen Lebensmittelproduzenten durchgeführt. Das Deutsch-Griechisches Lebensmittelforum fand am auf der luxuriösen Hotelanlage Costa Navarino auf dem Peloponnes statt. Unter den Referenten des Forums waren Politiker, Diplomaten, Journalisten und viele Experten aus der Agrarwirtschaſt und dem Lebensmittelbereich, die den griechischen und den deutschen Markt kennen. Am ersten Tag des Forums moderierte u.a. der Hauptgeschäſtsführer der Deutsch-Griechischen Industrie- und Handelskammer, Prof. Dr. Athanasios Kelemis, zwei Diskussionsrunden und es präsentierten sich Unternehmen im deutsch-griechischen Lebensmittelhandel. Am zweiten Tag fanden B2B-Treffen zwischen deutschen und griechischen Unternehmen statt, sowie eine Essensverkostung mit dem Chefkoch Christoforos Peskias. Die Deutsch-Hellenische Wirtschaſtsvereinigung (DHW) wurde von der Düsseldorf Kommunikationsagentur SIMEION vertreten. [Quelle/Bild: griechenland.ahk.de] Griechische und deutsche Künstler: Gemeinsam gegen das Vergessen In Patras, Thessaloniki, Ioannina, Corfu und Athen fanden im Oktober Konzerte einer gemischten deutsch-griechischen Künstlergruppe statt. Zusammen mit vier bedeutenden Musikerinnen und Musikern aus der aktuellen griechischen Musikszene, u.zw. Floros Floridis, Savina Yannatou, Evgenios Voulgaris und Spilios Kastanis interpretierte der Dresdner Musiker Günter Baby Sommer eine Hommage an das griechische Dorf Kommeno, wo 1943 Soldaten der deutschen Wehrmacht ein massaker an der Zivilbevölkerung anrichteten. Von diesen Ereignissen hatte Sommer erfahren, als er zum Sommerfestival in der kleinen Ortschaſt Kommeno auf Epirus eingeladen wurde. Anlässlich der Tournee der Songs for Kommeno fanden auch Künstler-Workshops statt, die sich mit Möglichkeiten der künstlerischen Auseinandersetzung mit den Grauen des Krieges, insbesondere den historischen Ereignissen in Griechenland während des zweiten Weltkriegs, befassten und die auch zur Vernetzung griechischer und deutscher Künstler dienen sollten. Im Dezember 2014 werden dann ausgewählte Teilnehmer nach Deutschland eingeladen werden, um ihnen einen Einblick in die dortige Kunstszene zu geben und Kontakte zu deutschen Künstlern zu ebnen. Die Konzerte und die Workshops wurden aus Mitteln des Deutsch-Griechischen Zukunſtsfonds gefördert. [Quelle: griechenland.diplo.de; Bild: Goethe Institut] Peloponnes: Sitz des Deutsch- Griechischen Jugendwerks Nach dem Vorbild des deutsch französischen und des deutsch-polnischen Jugendwerkes wird das Deutsch-Griechische Jugendwerk mit Sitz auf dem Peloponnes gegründet. Das wurde letzte Woche bei dem Treffen des Periferiarchen von Peloponnes Dr. Petros Tatoulis mit dem Vertreter des Bundesministeriums für Familie, Senioren, Frauen und Jugend, Rolf Stöckel, beschlossen. Das Deutsch Griechische Jugendwerk wird als unabhängige internationale Organisation errichtet, die in Übereinstimmung mit den Grundsätzen der Vereinten Nationen und auf Grundlage des internationalen Staatsvertrages zwischen Griechenland und Deutschland arbeiten wird. Dr. Tatoulis betonte in seiner Begrüßung, dass die Region Peloponnes alle Anstrengungen zur Verwirklichung dieses Projektes unternehmen wird. Herr Stöckel unterstrich seinerseits, dass das Deutsch Griechische Jugendwerk darauf abzielt, den Kontakt und die gegenseitige Kenntnis der Kulturen, sowie den Austausch von Erfahrungen und die dauerhaſte Versöhnung zwischen der Jugend beider Länder unabhängig von Regierungswechseln zu fördern haben wird. Im Nachgang zu einem ersten Treffen im Bundesministerium für Familie und Jugend im Juni 2014 wird Anfang November in Bad Honnef das erste Deutsch-Griechische Jugendforum mit Experten und Multiplikatoren aus beiden Ländern stattfinden. Dieses Forum dient der Vernetzung von Akteuren aus Deutschland und Griechenland, dem Erfahrungsaustausch und als Ideenschmiede für zukünſtige Jugendaustauschprojekte. [Quelle/Bild: griechenland aktuell] Athen: Helmut Schmidt Ehrendoktor der Universität Athen Am 15. Oktober erhielt der ehemalige Bundeskanzler Helmut Schmidt die Ehrendoktorwürde der Universität von Athen. Bei der Verleihungszeremonie im Hamburger Rathaus wurde Schmidt für seinen erheblichen Beitrag zur Europäischen Integration und insbesondere zur Unterstützung der Zugehörigkeit Griechenlands zur Europäischen Union in kritischen Momenten geehrt. Die Ehrendoktorwürde wurde Alt-Bundeskanzler Helmut Schmidt vom Dekan der Universität Athen Theodoros Fortsakis und einer Delegation der juristischen Fakultät der Athener Universität überbracht. "Er ist für uns Vorbild des politischen Mannes, der dem Ideal der europäischen Integration viele Jahre lang vorbildlich gedient und dabei Humanismus und Kultur miteinander verbunden hat", sagte Fortsakis nach der Verleihung. Schmidt bedankte sich seinerseits für die Ehre und mahnte dringende öffentliche Investitionen für Europa, sowie eine gemeinsame europäische Haushalts-, Wirtschaſts-, Sozial- und Arbeitsmarktpolitik an. An dieser Stelle sei nochmal erwähnt, dass Helmut Schmidt einer der wenigen elder statesmen gewesen ist, die in Zeiten der schwersten Wirtschaſtskrise für Griechenland klare Stellung bezogen haben. Er war es, der sich 2011 für mehr Solidarität mit Griechenland ausgesprochen hatte, selbst wenn der Staat bankrott gehen sollte. Europa, so forderte er damals, müsse Athen helfen - und den Bürgern die Aussicht auf Wohlstand geben. Politiker, Kritiker und Demagogen forderte er auf, die Facon nicht zu verlieren denn, so Schmidt damals gegenüber der ZEIT: Sogar eine völlige Pleite Griechenlands sei politisch beherrschbar. [Quelle/Bild: griechenland aktuell] Deutsch-griechischer kommunaler Wissenstransfer erweitert sein Angebotsspektrum Die deutsch-griechische Zusammenarbeit auf kommunaler Ebene (Deutsch-Griechische Versammlung DGV) hat sich in kurzer Zeit erfreulich positiv entwickelt. Bei einem Expertenaustausch im September im Stuttgarter Rathaus, an dem neben dem Parlamentarischen Staatssekretär und Griechenland-Beauſtragten der Bundesregierung, Hans-Joachim Fuchtel, MdB und dem Präsidenten des Gemeindetags, Roger Kehle, auch eine griechische Bürgermeisterdelegation mit dem Stadtoberhaupt von Thessaloniki und Vizepräsidenten des Griechischen Zentralverbandes der Städte und Gemeinden (KEDE), Yiannis Boutaris, an der Spitze teilgenommen hat, wurden sowohl Ergebnisse der bereits laufenden Projekte präsentiert, als auch neue Vorhaben initiiert. Nach Thessaloniki und Athen wurde jetzt auch in der Geschäſtsstelle des Gemeindetages in Stuttgart ein weiteres Bürgermeisterbüro eröffnet. Das Büro soll den deutsch-griechischen kommunalen Wissenstransfer und die Beratung griechischer Bürgermeister durch deutsche Amtskollegen fördern, kommunale Praxisangebote für griechische Bürgermeister und Verwaltungsangestellte vor Ort in Deutschland koordinieren, die Teilnahme von griechischen Verwaltungsmitarbeitern an Fachseminaren der Verwaltungsschule des Gemeindetages organisieren und kommunale Themen für die fünſte Deutsch-Griechische Versammlung 2015 in Griechenland ausarbeiten und formulieren. Das Motto dieses Treffens: Das deutsch-griechische kommunale Netzwerk der DGV soll beide Länder wieder näher zusammen bringen. Im Anschluss daran lud der Parlamentarische Staatssekretär beim Bundesminister für wirtschaſtliche Zusammenarbeit und Entwicklung und Beauſtragter der Bundesregierung für die Deutsch-Griechische Versammlung, Joachim Fuchtel MdB, zu einer Informationsveranstaltung in der Bonner Niederlassung des Ministeriums ein (s. Bild). Dorthin kamen Multiplikatoren und Vertreter deutsch-griechischer Organisationen, die im deutschgriechischen Geschehen aktiv sind. Fuchtel berichtete über die Beschlüsse von Stuttgart und stellte aktuelle und zukünſtige Projekte vor. Diese Informationsveranstaltung zeigte innovative Wege in der europäischen Zusammenarbeit aus einer ganz anderen Perspektive auf und kam bei allen Teilnehmern sehr gut an. Danach gab es ein sehr lebendiges come together mit griechischen Spezialitäten. [Quelle/Bild: gemeindetag-bw.de] Mülheim an der Ruhr: Projekt zum Radwandertourismus in Griechenland gewinnt europäischen Preis Ein von Nordrhein-Westfalen initiiertes Tourismusprojekt zum Radwandern in der griechischen Region Peloponnes ist auf europäischer Ebene mit einem Preis ausgezeichnet worden: Das Enterprise Europe Network, das weltweit größte EU-Beratungsnetzwerk für kleine und mittlere Unternehmen, kürte in Brüssel erfolgreiche Beispiele aus seiner Arbeit. In der Kategorie Neue Horizonte gewann das NRW.Europa-Team bei ZENIT, dem Zentrum für Innovation und Technik mit Sitz in Mülheim an der Ruhr, gemeinsam mit seinem Kunden TMTM, einem Tourismus- Unternehmen aus Dülmen. Für dessen Kooperation mit Partnern aus Griechenland erhielten beide den Network Stars Award NRW-Europaministerin Angelica Schwall-Düren sprach ihre Glückwünsche aus: Ich freue mich sehr darüber, dass dieses Projekt, das den Reformprozess in Griechenland unterstützt und gleichzeitig die Verbundenheit zwischen den Regionen NRW und Peloponnes stärkt, auch auf europäischer Ebene als preiswürdig wahrgenommen wird. Bei ihrem Besuch in Griechenland im September 2013 hatte Ministerin Schwall-Düren zugesagt, angesichts der Krise praktische Unterstützungsmaßnahmen für Wachstumsimpulse in Griechenland, und dort besonders in der Region Peloponnes, zu leisten. Wir als Landesregierung NRW können dies am besten unterstützen, indem wir die Kontakte und Kooperationsangebote auf regionaler Ebene ausbauen. In der Folge konnten unter anderem auch in Kooperation mit der Deutsch-Hellenischen Wirtschaſtsvereinigung (DHW) Unternehmerkontakte vermittelt, die Beteiligung von Produzenten aus der Region Peloponnes an der weltgrößten Lebensmittelmesse ANUGA in Köln unterstützt und eine Vernetzung der kommunalen Zusammenarbeit, vor allem mit der Deutsch-Griechischen Versammlung erreicht werden. Die Aktivitäten wurden durch ZENIT begleitet. Das Radwandertourismus-Projekt entstand nach intensiver Marktanalyse der ZENIT-Europaexperten, die eine touristische Marktlücke im Bereich von Radwandertourismus ausgemacht hatten. Das Unternehmen aus Dülmen bietet mittlerweile verschiedene, selbst entwickelte Touren an, die auch über andere Radwanderunternehmen in ganz Europa vermarktet werden. [Quelle/Bild: zenit.de] Olympia 2014: Sommerschule zu Politikwissenschaſt und Internationalen Beziehungen Seit dem Sommer 2002 bietet die Olympia Summer Academy ein Graduiertenprogramm zu Fragen der Sicherheitspolitik sowie der Internationalen Beziehungen. Jedes Jahr trifft im Rahmen der Akademie eine ausgewählte Gruppe Studierender aus über 30 Ländern auf herausragende Wissenschaſtler und Praktiker. Über die Jahre hat das Programm aufgrund seiner akademischen Exzellenz einen besonderen Ruf gewonnen. Dazu trägt auch die besondere Identität des Programms, das im antiken Olympia auf der Peloponnes stattfindet, bei. Die Olympia Summer Academy ist eine besondere multikulturelle Erfahrung von hohem akademischem Wert. Sie wird vom Netzwerk NA- VARINO und der European International Studies Association organisiert. Diesen Sommer wurde zum 13. Mal die Veranstaltung erfolgreich durchgeführt. 20 Professoren und 113 Studierende sowie Berufstätige aus über 30 Nationen kamen in das antike Olympia, um daran teilzunehmen. Die Konrad-Adeenauer-Stiſtung Griechenland unterstützte das Projekt mit Stipendien für fünf griechische Studierende. Die Themen der Akademie sind u.a. Konflikte und politische Gewalt, Terrorismus und Konterterrorismus, Religion und Politik, Entwicklungsökonomie und Wirtschaſt, Maritime Sicherheit, Geschichte und Philosophie und politische Risikoanalyse. Im Bild die KAS-Stipendiaten der diesjährigen Sommerakademie zusammen mit der Leiterin der KAS-Griechenland Susanna Vogt (erste von rechts). [Quelle/Bild: KAS Griechenland] Hamburg: Dr. Virginia Green Manager des Jahres 2014 des TÜV-Nord Dr. Virginia Green, Geschäſtsführerin von ENCOS GmbH, erhielt in diesem Jahr vom TÜV Nord die Auszeichnung Manager des Jahres Ich erwartete es nicht. Ich strebe sowieso keine Auszeichnungen an, erklärte sie gegenüber der Deutschen Welle. Die in der nordgriechischen Stadt Didymoteichon geborene Unternehmerin reiste 1974 nach Deutschland, um in Dortmund Chemietechnik zu studieren. Sie arbeitete bei einer Raffinerie und forschte an der Technischen Universität in Hamburg-Harburg bis zum Abschluss ihrer Promotion im Jahre In den 1990er Jahren begann sie, selbständig zu arbeiten. Nach dem Tod ihres Mannes in 1999 gründete sie in Hamburg, zusammen mit der Firma Köhling & Partner, die ENCOS GmbH, ein Unternehmen das auf Technologie und Anlagenbau für die Chemieund Mineralöl-Industrie spezialisiert ist. Die Firma wuchs und verfügt neben Hamburg auch Niederlassungen in Frankfurt am Main, Greifswald und Thessaloniki. Heute sind bei ENCOS 150 Mitarbeiter tätig, die meisten davon Ingenieurinnen und Ingenieure. Auch wenn Dr. Green, engagiertes Mitglied der Deutsch-Hellenischen Wirtschaſtsvereinigung (DHW), vielen jungen Akademikern aus Griechenland ein Chance auf deutschem Boden gibt und über deren Leistungen sehr zufrieden ist, fordert sie junge Griechinnen und junge Griechen auf, ihr Land nicht zu verlassen: Weggehen ist einfach. Das ist aber keine Lösung für Griechenland. Ihre Empfehlung: Nur die Umsetzung von innovativen Ideen bzw. die Gründung von Unternehmen könnte die griechische Wirtschaſt voranbringen und Arbeitsplätze schaffen. Im Bild: Dr. Virginia Green zusammen mit DHW-Präsident Jorgo Chatzimarkakis und DHW-Vizepräsident Phedon Codjambopoulo bei der Verleihung des Deutsch-Griechischen Wirtschaſtspreises 2008 in Stuttgart. [Quelle/Bild: DHW/graktuell] Berlin: Macht sie sichtbar! Der KAUSA Medienpreis Macht sie sichtbar Bildungswege von Migrantinnen und Migranten das ist das Motto des KAUSA Medienpreises, der in vier Kategorien vergeben wird: Video, Audio, Multimedia, Text. Geschichten über kreative Unternehmensgründungen oder außergewöhnliche (Bildungs-) Karrieren stehen bei dem seit 2010 jährlich ausgetragenen Wettbewerb des Bundesministeriums für Bildung und Forschung im Fokus. Ausgezeichnet werden junge Journalistinnen und Journalisten, die mit ihren Beiträgen zu einer objektiven und ausgewogenen Berichterstattung über Menschen mit Migrationshintergrund und ihre Bildungswege beitragen. Denn die Wahrnehmung von Menschen mit Migrationshintergrund in Deutschland wird erheblich durch diese Berichterstattungen geprägt. In der Kategorie Audio gehört die Griechischstämmige Journalistin Alexandra Kosma zu den Finalisten. Alexandra Kosma wurde für ihren Audio-Beitrag Auf dem Weg zur Arbeit, gesendet im WDR bei Funkhaus Europa, nominiert. Die ELLINIKI GNOMI drückt Alexandra Kosma die Daumen für die endgültige Wahl der Preisträger am 4. Dezember in Berlin. Dann wird nämlich zum 5. Mal das Bundesministerium für Bildung und Forschung die Gewinner des Preises auszeichnen. Die Preise werden die Journalistinnen und Journalisten gemeinsam mit ihren Protagonisten entgegennehmen. Eröffnet wird die Preisverleihung in diesem Jahr von Stefan Müller, Parlamentarischer Staatssekretär bei der Bundesministerin für Bildung und Forschung. Der Wettbewerb ist insgesamt mit Euro dotiert. Dabei gibt es Euro für jeden ersten, Euro für jeden zweiten und Euro für jeden dritten Preis. Alexandra Kosma ist die erste Griechischstämmige, die bislang in die engere Auswahl der Finalisten nominiert worden ist. Alexandra Kosma hat nach der Schulbildung in Deutschland in Griechenland studiert: Nach dem Abitur nahm Alexandra Kosma (1985) ein Journalismus- und Medienstudium an der Universität in Thessaloniki auf. Im Anschluss an das Studium blieb die Diplom-Journalistin in Thessaloniki und arbeitete für verschiedene griechische Radiosender und beim städtischen Fernsehen als Moderatorin und Redakteurin kehrte Kosma, die in Düren geboren wurde, nach Deutschland zurück. Sie ist seitdem als Autorin und Moderatorin für WDR Funkhaus Europa tätig. [Quelle/Bild: DHW/kausa-medienpreis.de] Frankfurt: Neues Magazin der Fremdenverkehrszentrale Griechenlands Ein 40seitiges deutschsprachiges Hochglanz-Magazin hat im 3. Quartal 2014 die Griechische Fremdenverkehrszentrale in Deutschland herausgebracht. In kurzen informativen Artikeln werden elf Regionen Griechenlands präsentiert. Darüber hinaus erhält der Leser Informationen über Naturulaub, Kultur, Gastronomie, Städtereisen, Kongresstourismus, Kuren und Wellness sowie Yachting und Kreuzfahrten. Im Anhang gibt es eine dreiseitige Liste über Reisebüros, die bundesweit auf Griechenland spezialisiert sind. Auch Kontaktadressen der Fährverbindungen von und nach Griechenland sind verzeichnet. Das Griechenland-Magazin 2014 ist kein Reisebegleiter aber alles in allem ein Manual für einen schnellen Überblick über Argumente und Gründe, seinen Urlaub in Griechenland zu planen und zu verbringen. Mit diesem Heſt begleiten wir Sie durch ganz Griechenland, auch zu unbekannten Regionen und Orten, die darauf warten, entdeckt zu werden, schreibt die Direktorin der Griechischen Zentrale für Fremdenverkehr in Deutschland, Eſtychia-Christina Aivaliotou. Weiter heißt es in ihrem Editorial: Griechenland ist mehr als eine Urlaubsdestination im klassischen Sinne. In keinem anderen Land der Welt findet der Gast eine derart breit gefächerte touristische Anegbotspalette.Griechenland zeigt Aufbruch in die Moderne, bleibt aber immer ein reizvoller Ort der Vielfalt und der Ursprünglichkeit, mit Menschen voller Herzlichkeit, Gastfreundschaſt und Freude am Leben. Dem können wir nur zustimmen. [Quelle: visitgreece.com.de]

6 06 / Oktober 2014 Elliniki Gnomi WIRTSCHAFT BERUFSWAHL Fotos: Flower-Power GmbH M ein Ziel ist es, dass sich die Flower- Power GmbH in den TOP10 der Branche in Europa langfristig etabliert, sagt uns Wassilis Lazaridis und schaut dabei aus dem Fenster seines Büros auf über Quadratmeter Betriebs-, Ausstellungs- und Lagerfläche. Zusammen mit seiner Frau Ursuladie, gelernte Floristin, und seinem Sohn Stefan führt er heute ein beeindruckendes Unternehmen für Kunstblumen in Roetgen. Einer Gemeinde, die in der Städteregion Aachen am Dreiländereck zwischen Deutschland, Belgien und den Niederlanden liegt. Wassilis Lazaridis kam 1973 nach Deutschland. Niemals hätte er sich vorstellen können, dass er so lange in Deutschland bleiben und einer der TOP10 in der Welt des Seidenblumenhandels werden würde. Heute umfasst die Firmengruppe vier Säulen: n Die Flower-Power GmbH, 1988 gegründet, erfährt in den 25 Jahren ihrer Firmengeschichte ein enormes Wachstum und ist das Stammhaus der schlagkräſtigen Firmengruppe. n 1998 folgt die Gründung der Flower-Design GmbH, als Antwort auf eine stetige Nachfrage nach verbessertem Service und fachgerechter sowie kompetenter Präsentation der Ware. n Die wachsende Notwendigkeit, seinen Kunden die Möglichkeit zu bieten, das einzigartige Flower Power Programm als Direktimport aus China zu ordern führte 1999 zur Gründung der Europe FlowerSeidenblumen Import GmbHgemeinsam mit den chinesischen Lieferanten. Sie ist sowohl mit einem Firmensitz in Hong Kong, als auch durch das Stammhaus in Deutschland vertreten. n Um engagierte Kundenbetreuung verbunden mit fach- und sachgerechter Beratung zu gewährleisten und stets zu verbessern wird 2001 die Flower- Marketing, Vertrieb und Service GmbH gegründet. Ihr aktuelles Konzept nennt die Firmengruppe Europe Home Concept. Unter diesem Namen werden stets aktuelle Kollektionen hergestellt. Aus Baumwolle, Velours oder Satin gefertigt, sehen die Tannenzweige, Rosen und Vergissmeinnicht täuschend echt aus. Die einzelnen Blüten werden in China produziert und bekommen in Roetgen bei Flower Power ein europäisches Design und Flair. Die Vorlagen für die Kollektionen werden in der Designer-Werkstatt der Firmengruppe von Frau Lazaridis entworfen und gehen als Muster nach China, von wo aus sie später als Massenware nach Roetgen verschickt werden. Mit diesem Konzept bietet die Firmengruppe ihren Kunden die Chance, durch Preis und Produkt aktuelle Absatztrends zu setzen und zeigt ihnen völlig innovative Verkaufsideen auf. Gleichzeitig vereint Flower Power auf mehreren Tausend Quadratmetern Ausstellungsfläche Exponate von Lieferanten aus aller Welt, die 25 Jahre Flower-Power GmbH Seidenblumen von China nach Roetgen und weiter in die ganze Welt zum Teil zu Container-Direkt-Importpreisen angeboten werden. Das ist in Europa einmalig. Die Firmengruppe beschäſtigt einen Stamm von 36 Mitarbeitern und bildet junge Leute aus. Wir bilden in unseren Unternehmen seit Jahren aus. Bei uns erhalten junge Kaufleute eine hervorragende Ausbildung in Theorie und Praxis, sagt Wassilis Lazaridis. Wie wichtig seiner Meinung nach Griechenland für die deutsche Wirtschaſt ist und ob Griechenland in seinen Expansionsplänen eine Rolle spielt, wollen wir von Lazaridis wissen. Er bedauert in seiner Antwort, dass Griechenland lediglich einen Anteil von 2,5% an der deutschen Wirtschaſt ausmacht und sieht keine Chance für eine Änderung kurzfristig. Zu eventuellen Plänen nach Griechenland zu expandieren, informiert er: Nein, wir haben keine Expansionspläne in Griechenland. Wir beliefern direkt von China aus einige Großkunden in Griechenland seit Jahren und dies zuverlässig, vertrauensvoll und erfolgreich. Neben seinem unternehmerischen Engagement ist Wassilis Lazaridis aber auch gesellschaſtlich aktiv. Damit steht er in der Tradition erfolgreicher Auslandsgriechen. Seit Jahren ist er nicht nur Förderer der Griechischen Gemeinde in Aachen und der dortigen griechisch-orthodoxen Gemeinde des Erzengels Michael und des Hl. Dimitrios sondern ist auch Vorsitzender des Vereins der Griechen aus Pontos in Aachen und Umgebung, einer landsmannschaſtlichen Organisation, die Geschichte, Kultur, Sitten und Gebräuche dieser Volksgruppe pflegt. In einer Zeit, in der die gesellschaſtliche Verantwortung von Unternehmen immer größere Bedeutung bekommt, fragten wir Wassilis Lazaridis, ob sein zivilgesellschaſtliches Engagement heute zum unternehmerischen Handeln gehört. Er antwortet: Ob dies zum unternehmerischen Handeln gehört mag ich nicht beurteilen. Persönlich jedoch ist es etwas, dem ich gerne nachkomme und mir Spaß macht. Zum Schluss sprechen wir Wassilis Lazaridis auf seine Mitgliedschaſt in der Deutsch-Hellenischen Wirtschaſtsvereinigung (DHW) an und wollen von ihm wissen, wie er die Arbeit der Organisation einschätzt und ob er befreundeten Unternehmern eine Mitgliedschaſt in der DHW empfehlen würde. Die DHW leistet seit Jahren wunderbare Arbeit in Sachen Wirtschaſt und Völkerverständigung. Natürlich kann ich eine Mitgliedschaſt in der DHW nur empfehlen, lautet seine Antwort und gleichzeitig formuliert er seinen Wunsch, die DHW sollte erfolgreiche deutsch-griechische Unternehmer und Unternehmen öſter vorstellen und darüber öffentlichkeitswirksam berichten. Wassilis Lazaridis ist die Personifizierung des homerischen Odysseus. Nach langjähriger Fahrt im teils stürmischen Meer des Unternehmertums landete er in Roetgen und baute dort seine Firma auf. Seine Ausdauer, sein Mut und seine Flexibilität entsprechen voll und ganz der Einstellung der Griechen, dass die ganze Welt ein einziger Handelsmarkt sei. In diesem Sinne versteht er auch Globalisierung als heutigen Ausdruck dieser Einstellung der alten Griechen. Der einst aus dem griechischen 700-Seelen-Dorf Asvestopetra in West-Makedonien stammende Lazaridis ist ein echter Kosmopolit geworden. So verabschiedet er sich höflich von uns mit seinem inzwischen allseits bekanntem Motto aus den 70er Jahren: Auf die Dauer hilſt nur Power. Flower Power. Artikel ΕG Berufsbörse für Absolventen der Deutschen Schule Athen Die Deutsche Schule Athen (DSA) und der Verein der Ehemaligen der Deutschen Schule Athen organisieren am 22. November 2014 die zweite Berufsbörse für Absolventen der DSA und Interessenten mit sehr guten Deutschkenntnissen. Foto von der DHW-Teilnahme bei der 1. Berufsbörse der DAS im September Ziel dieser Veranstaltung ist es, hochqualifizierten Schulabsolventen, Berufseinsteigern und Bewerbern mit Arbeitserfahrung den Einstieg in die Berufswelt zu erleichtern, indem man sie mit interessierten Unternehmen und Institutionen in Griechenland und im deutschsprachigen Ausland zusammenführt. Die Berufsbörse findet wie im Jahr zuvor unter der Schirmherrschaſt der Deutschen Botschaſt, der Österreichischen Botschaſt und der Schweizerischen Botschaſt in Athen statt. Unterstützt wird sie darüber hinaus von der der Vertretung der Europäischen Kommission in Griechenland und der Deutsch-Griechischen Industrieund Handelskammer. Arbeitsmarktperspektiven in Griechenland und im deutschsprachigen Ausland? und Zugangsvoraussetzungen der Berufe? Einstellungschancen? Arbeitsangebote? waren die Themen, die letztes Jahr bei der 1. Berufsbörse im Mittelpunkt des Interesses standen. Den ungefähr 800 Besuchern der Berufsbörse wurde ein umfangreiches Programm angeboten. Sie hatten die Gelegenheit an 35 Informationsständen im Foyer Einzelgespräche mit griechischen, deutschen und internationalen Unternehmen und Institutionen zu führen und ihre Bewerbungen einzureichen. Insbesondere die Unternehmen, die aus Deutschland angereist waren, um Interessenten für Engpassberufe zu rekrutieren, zeigten sich von der Resonanz der Veranstaltung und dem Niveau der Bewerber beeindruckt. Parallel zu den Gesprächen im Foyer fanden in der Aula den ganzen Tag über arbeitsmarktrelevante Vorträge statt. Die Vielfalt an Themen gab den Interessenten wertvolle Informationen, die ihnen auf der Jobsuche behilflich sein könnten. Diese Themen waren z.b. Als Arzt nach Deutschland, Arbeiten in Österreich, Tipps für die Arbeitssuche, Arbeitschancen innerhalb der Europäischen Union, Das europäische Portal zur beruflichen Mobilität EURES, Das duale Ausbildungssystem oder Welche Fertigkeiten suchen die Arbeitgeber heute. Praktische Tipps und Hinweise zu arbeitsmarktrelevanten Themen gab es darüber hinaus in sieben kleineren Arbeitsgruppen, die außerdem während der Berufsbörse angeboten wurden. Wie bewerbe ich mich gezielt in Deutschland, Start Ups Chancen und Herausforderungen der Selbständigkeit, Beschäſtigungsperspektiven im Gesundheits- und Erziehungswesen Deutschlands und LinkedIn waren u. A. die Themen, die in den angebotenen Workshops behandelt wurden. Aufgrund der praktischen Ausrichtung der Workshops und der Möglichkeit eines intensiven Austausches hatten die Arbeitsgruppen eine große Nachfrage und waren nur wenige Tage nach Veröffentlichung ausgebucht. Die erste Berufsbörse an der Deutschen Schule Athen war nach Aussage aller Beteiligten eine gelungene Veranstaltung, die die Rolle der DSA als einen Ort der Begegnung der deutschen mit der griechischen Kultur und Gesellschaſt stärken würde. Artikel DHW Die Deutsch-Hellenische Wirtschaſtsvereinigung koordiniert die Teilnahme von Unternehmen von Mitgliedern und Freunden der DHW auf der diesjährigen 2. Berufsbörse. Interessenten melden sich bitte umgehend bei: Xenofon Grigoriadis, Treelogics GmbH, Bonn, xg@treelogics.de ; Tel Pavlos Telidis, Pharmahouse AG, Athen, dhw.telidis@gmail.com ; Tel

7 Eλληνική Γνώμη Οκτώβριος 2014 / 07 ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ Στους δρόμους της ξενιτιάς Β ρίσκεται ανάμεσα σε δύο πατρίδες. Αυτήν που άφησε και μονίμως νοσταλγεί και αυτήν που διάλεξε να φτιάξει τη ζωή του, να κάνει πράξη τα όνειρά του. Ο λόγος για τον Αριστοτέλη Παπαδάκο, 73 ετών σήμερα, συνταξιούχο, ο οποίος στο τέλος Ιανουαρίου του 2011 αποφάσισε να πιάσει μολύβι και χαρτί και να γράψει Να γράψει κάτι σαν ιστορία ενός ξενιτημένου ανθρώπου ή κάτι σαν βιογραφία, χωρίς ο ίδιος να γνωρίζει πώς θα το ονομάσει, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει στον πρόλογο του βιβλίου. Ένας ξενιτημός που κυρίως έγινε για το προίκισμα των αδερφάδων του. Προχθές Κυριακή σε καφετέρια των Γόμφων ο Αριστοτέλης Παπαδάκος, και οι εκπαιδευτικοί Αθανάσιος Γιώτας και Άγγελος Καλλαντζής, σε μια ζεστή ατμόσφαιρα, όπου οι συγχωριανοί τίμησαν τον συγγραφέα με την παρουσία τους, απόλαυσαν δυο υψηλού επιπέδου παρουσιάσεις, με αποτέλεσμα να δεχθούν το θερμό χειροκρότημα των παριστάμενων. Αποτέλεσμα, αυτής της παραπάνω ανάγκης, ήταν ο Αριστοτέλης Παπαδάκος να καταθέσει στο χαρτί όσα ο ίδιος αντιμετώπισε, όσα του συνέβησαν και προπαντός τον αντίκτυπο που αυτά είχαν στην πορεία της ζωής του και στην ψυχή του, όπως επισημαίνει στον πρόλογο, είναι το βιβλίο με τίτλο «στους δρόμους της ξενιτιάς» που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες, από τις εκδόσεις Τύποις. Το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου είναι ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος έχοντας πάθος αλλά και ελπίδα παίρνει τους δρόμους της ξενιτιάς, όπου παλεύει συνεχώς. Το ταξίδι ξεκινά την άνοιξη του 1965 από το χωριό του, τους Γόμφους Τρικάλων, στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη, όπου εξετάζεται από αντιπροσώπους διαφόρων εταιριών πριν το μεγάλο ταξίδι προς τη Γερμανία Η πορεία του 73χρονου Αριστοτέλη Παπαδάκου από τους Γόμφους Τρικάλων στα εργοστάσια της Γερμανίας Παρουσίαση του βιβλίου του στους Γόμφους Στο Μόναχο Επιτέλους, γράφει, φτάσαμε στον σταθμό του Μονάχου, Ήταν πραγματικά τεράστιος σε σύγκριση με τον ελληνικό και μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Εκεί σταματούσαν τα τρένα από όλες τις κατευθύνσεις. Έπρεπε να κατέβουμε, σημειώνει ακόμα ο συγγραφέας, για να πάρουμε το άλλο τρένο του δικού μας προορισμού. Οι συνοδοί μας, μας μέτρησαν αν ήμασταν όλοι εκεί. Πρώτη φορά έβλεπα τόσο κόσμο και τόσο διαφορετικές φυσιογνωμίες. Κοιτάζαμε σιωπηλοί τριγύρω, αφοσιωμένοι στις σκέψεις του ο καθένας Επιβιβαστήκαμε προσθέτει στο άλλο τρένο και με περιέργεια κοίταζα τριγύρω και έκανα συγκρίσεις με την Ελλάδα Το ταξίδι από το Μόναχο με το τρένο καταλήγει στο εργοστάσιο, στο δυτικό μέρος της Γερμανίας, πολύ κοντά στην Ολλανδία και στο Βέλγιο. Η επαρχία λεγόταν Χάινσμπεργκ και το χωρίο, όπου βρισκόταν το εργοστάσιο Όμπερμπρουχ, όπου οι εργάτες παρήγαγαν κλωστή συνθετική. Αναλογίζομαι, σημειώνει ο Αριστοτέλης Παπαδάκος, συχνά το τεράστιο οικονομικό όφελος που αποκόμισε το συγκεκριμένο εργοστάσιο, από τους χιλιάδες νέους και υγιείς ανθρώπους που προσήλθαν για δουλειά. Και συνεχίζει: Χιλιάδες μέρες και ώρες εργασίας, χωρίς κανένα περιττό κόστος για αυτούς, ούτε καν για άδειες και γιατρούς. Υψηλό και σημαντικό οικονομικό όφελος, τόσο για το ίδιο το εργοστάσιο, όσο και τη γερμανική οικονομά γενικότερα. Εμείς οι ξένοι ανεβάζαμε κατακόρυφα την παραγωγή. Αν η Γερμανία σήμερα είναι μια μεγάλη οικονομική δύναμη, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη δική μας συμβολή. Δυστυχώς η δική μου χώρα δεν μπόρεσε να κρατήσει όλους εκείνους τους νέους που είχαν όνειρα και όρεξη για δουλειά. Με πίκρα διαπιστώνω πως και σήμερα πάλι το ίδιο συμβαίνει. Ο συγγραφέας με τους δύο ομιλητές Πάντως ο Αριστοτέλης Παπαδάκος, δεν παραλείπει να τονίσει πώς το κακό ήταν πως μαζί μας στη Γερμανία είχαμε φέρει όλα τα αρνητικά μας και τις κακές μας συνήθειες, κάνοντας λόγο για το βασικότερο πρόβλημα που ήταν οι καυγάδες γύρω από τα πολιτικά, ή πιο σωστά, όπως εξηγεί τα κομματικά Ειδική αναφορά ο συγγραφέας κάνει στη δημιουργία της δικής του οικογένειας, στις παρέες και στις φιλίες, αλλά και στην ενασχόλησή του με την ελληνική κοινότητα, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η κοινότητά μας είχε ως γνώμονα την αλληλεγγύη. Συμμετείχαμε όλοι στις χαρές των άλλων και τους συμπαραστεκόμασταν στις λύπες τους. Το πόνημα ο Αριστοτέλης Παπαδάκος, που αποτελεί μια αυτοβιογραφία, το ολοκληρώνει ως εξής: Θέλησα τα παιδιά μου, η γυναίκα μου και περισσότερο τα εγγόνια μου, να μάθουν κάποιες πτυχές της ζωής μου και να έχουν από μένα μια παρακαταθήκη. Θέλησα ακόμη, κι αυτός είναι ο λόγος που αποφάσισα να το εκδώσω, να το αφιερώσω σε όλους αυτούς τους ανθρώπους σαν εμένα, που με μεγάλη δυσκολία, κόπο και πόνο, προσπαθούν να επιβιώσουν. Σ αυτούς που τους αποκαλούν ήρωες της καθημερινότητας κι έχουν την συμπάθειά μου από μικρό παιδί. Παρουσιάσεις Ο Άγγελος Καλλαντζής, σημείωσε, ότι «πριν απ όλα σε προδιαθέτει θετικά ο τίτλος του «στους δρόμους της ξενιτιάς», τίτλος απλός και όχι βαρύγδουπος και μελοδραματικός. Το περιεχόμενό του, συνέχισε, πλημμυρίζει από ανθρώπινη ευαισθησία, αυθεντικά συναισθήματα και αξιοπρέπεια. Ακόμα ο ίδιος επισήμανε: «Τελειώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου του κ. Τέλη Παπαδάκου ο αναγνώστης μένει με μια γλυκιά γεύση. Το ωραίο ταξίδι, χάρισε στον αυτοβιογραφούμενο συγγραφέα, γνώσεις και εμπειρίες. Η πορεία απ τους Γόμφους προς τη δική του Ιθάκη δεν ήταν χωρίς εμπόδια, αλλά μας δείχνει ότι άξιζε κάθε προσπάθεια και αφοσίωση στο στόχο μέχρι να τα καταφέρει». Επίσης ο εκπαιδευτικός κ. Γιώτας τόνισε ανάμεσα σε άλλα τα παρακάτω: «Το έργο «Στους δρόμους της ξενιτιάς» του Κου Τέλη είναι μια «Αυτοβιογραφία». Είναι δηλ. ένα συνεχές αφηγηματικό κείμενο, στο οποίο ένας άνθρωπος γράφει ο ίδιος την ιστορία της ζωής του. Είναι όμως το μοναδικό λογοτεχνικό είδος, όπου ο αναγνώστης γνωρίζει εκ των προτέρων, ότι συγγραφέας, αφηγητής & κεντρικός ήρωας ταυτίζονται. Πρόκειται δηλ. για το ίδιο πρόσωπο & μάλιστα υπαρκτό. Το γεγονός ότι η αυτοβιογραφία γράφεται σε χρόνο αρκετά μεταγενέστερο από τα όσα εξιστορεί, δικαιολογεί & τη λογοτεχνικότητα της». «Μικρές πατρίδες. Οι Ενορίες της Ιεράς Μητρόπολης Γερμανίας ( )» Μια σημαντική και απαραίτητη για τους Έλληνες Ορθόδοξους της Γερμανίας έκδοση της Ιεράς Μητρόπολης Γερμανίας - Η Ενορία Αγίας Τριάδος Βόννης πατρίδες. Οι Ενορίες της Ιεράς Μητρόπολης Γερμανίας ( ) είναι «Μικρές ο τίτλος μιας ξεχωριστής και μοναδικής εκδοτικής προσπάθειας, που πήρε τη μορφή ενός καλαίσθητου και προσεγμένου βιβλίου. Αφιερώνεται στους Ορθόδοξους Έλληνες της Γερμανίας, τους συνεργούς του θαύματος του Θεού στη γη της αποδημίας, όπως αναφέρει εισαγωγικά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας κ.κ. Αυγουστίνος. Μάλιστα το βιβλίο προλογίζει ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαίος. Το χρυσό ιωβηλαίο της Ιεράς Μητροπόλεώς μας στάθηκε αφορμή για την παρούσα έκδοση, σημειώνει επίσης στον πρόλογο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας, που φέρει τον τίτλο του Εξάρχου Κεντρώας Ευρώπης. Την επιμέλεια και ευθύνη της ενδιαφέρουσας πρωτοβουλίας της Ιεράς Μητρoπόλεως Γερμανίας, έχει ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Αμβρόσιος Κουτσουρίδης, ενώ τη σελιδοποίηση-τεχνική επεξεργασία ο πρεσβύτερος π. Παναγιώτης Καραγιουβάνης. Κατά κανόνα συντάκτες των κειμένων του παρόντος τόμου είναι οι κατά τόπους αρχιερατικοί και ιερατικοί προϊστάμενοι των ενοριών της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας και το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από τα ενοριακά αρχεία. Πιο αναλυτικά, στον πρόλογο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας σημειώνει, ότι κινητήρια δύναμη για όλα τα μέλη της Εκκλησίας μας στη Γερμανία αποτελεί η προτροπή του Αποστόλου Παύλου στον μαθητή του Τιμόθεο, «τήν διακονίαν σου πληροφόρησον» (Β' Τιμ. 4,5), η οποία αποδίδεται στα νέα ελληνικά «να εκπληρώσεις το καθήκον σου στην υπηρεσία του Θεού». Έχουμε όλοι, προσθέτει, κληρικοί και λαϊκοί, τη συναίσθηση ότι πασχίζουμε να πράττουμε το χρέος μας. Η κρίση για το αποτέλεσμα της πάλης αυτής δεν είναι δική μας. Μπορούμε, ωστόσο, διευκρινίζει, να χαρούμε εν Κυρίω, διότι αξιωνόμαστε να γευθούμε τους καρπούς μιας σποράς πενήντα χρόνια μετά την επίσημη έναρξή της. Το χρυσό ιωβηλαίο της Ιεράς Μητροπόλεώς μας στάθηκε αφορμή για την παρούσα έκδοση. Θεωρώ ιερό καθήκον να δουν όλοι οι πιστοί στη Γερμανία, για πρώτη φορά, το θαύμα της Χάριτος του Θεού «στά σπλάγχνα τοΰ λαού Του». Και τούτο, διότι οι Ορθόδοξοι Έλληνες στη γη της αποδημίας υπήρξαν συνεργοί αυτού του θαύματος. Δεν μπορούσε, λοιπόν,παρά να αφιερωθεί σε όλους αυτούς, ζώντες και κεκοιμημένους, ο τόμος που κρατάτε στα χέρια σας. Στόχος του δεν είναι η πλήρης ή συστηματική καταγραφή της ιστορίας της Μητροπόλεώς μας, αλλά η παρουσίαση μέσα από λόγο και εικόνες των μικρών πατρίδων, όπως συνηθίζω να αποκαλώ τις κατά τόπους ενορίες μας. Kαι καταλήγει: Θα δοθεί έτσι η ευκαιρία να αποκτήσει ο καθένας μια συνολική εικόνα για την μαρτυρία της Εκκλησίας μας σ' ολόκληρη την Γερμανία. Μοναδική είναι η τιμή να χαιρετίζει την έκδοση αυτή η Α. Θ. Παναγιότητα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης μας κ. κ. Βαρθολομαίος. Ο Παναγιώτατος αποτιμά τη διακονία μας και μας μεταφέρει την πολύτιμη ευχή, την προσωπική του και της Μητρός μας, Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, στην οποία έχουμε το προνόμιο να ανήκουμε. Στις σελίδες που ακολουθούν, παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά οι ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεώς μας. Ευχαριστώ τους συγγραφείς των κειμένων, αλλά και τους υπευθύνους της εκδόσεως, οι οποίοι, με σεβασμό στο προσωπικό ύφος των συντακτών, επιχείρησαν να προσδώσουν ομοιογένεια στο υλικό και να τα αναδείξουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Για τις αθέλητες παραλείψεις ή τα ενδεχόμενα λάθη ελπίζουμε στην κατανόησή τους. Ενορία Αγίας Τριάδος Βοnn Ο Ιερατικός Προϊστάμενος, Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου π. Σωκράτης Νταλλής και ο Εφημέριος Πρεσβύτερος π. Μιχαήλ Tauber, παρουσιάζουν στην έκδοση τα παρακάτω ενδιαφέροντα στοιχεία για την Ενορία Αγίας Τριάδας Βόννης. Η Ενορία Αγίας Τριάδος Βόννης ιδρύθηκε το έτος 1958 με την παρουσία του πρώτου κληρικού, του τότε Αρχιμανδρίτου (και μετέπειτα Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ελβετίας) π.δαμασκηνού Παπανδρέου, ο οποίος βρέθηκε στη Βόννη για διδακτορική εργασία, υπαγόταν δε στην Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας. Με την ίδρυση της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας το 1963 η ενορία της Βόννης αναλαμβάνει μεγαλύτερες ευθύνες, καθ' ότι η Βόννη γίνεται έδρα του εκάστοτε Μητροπολίτου Γερμανίας και είναι προ πολλού η έδρα της ελληνικής πρεσβείας. Για είκοσι περίπου χρόνια η ενορία δεν είχε δικό της ναό και οι εκκλησιαστικές ακολουθίες τελούνταν σε ευαγγελικούς ή ρωμαιοκαθολικούς ναούς. Η ενορία αρχικά περιελάμβανε, πέραν της Βόννης, και τις πόλεις Siegburg, Troisdorf, Eitorf, Niederkassel, Konigswinter, Bad Honnef, Neuwied/Rhein, Koblenz, Trier, Meckenheim, Rheinbach και Kirchen. Το 1968 οι πόλεις Siegburg, Eitorf και Troisdorf απoσπάσθηκαν και αποτέλεσαν χωριστή ενορία. Το 1983 η πόλη και η περιοχή του Euskirchen αποσπάσθηκαν, επίσης, και προσαρτήθηκαν στη νεοϊδρυθείσα τότε ενορία του Brühl. Το 1976, με την ανέγερση του μητροπολιτικού κτηρίου, κτίζεται και ο καθεδρικός ναός Αγίας Τριάδος Βόννης. Η πρώτη θεία Λειτουργία τελείται την ημέρα της Πεντηκοστής του 1977 με τα μεταφερόμενα από πόλη σε πόλη ιερά σκεύη - τα λεγόμενα ιερά σκεύη εκστρατείας. Τον ίδιο χρόνο τοποθετήθηκαν στο ναό το εικονοστάσι και μερικά στασίδια. Έναν χρόνο αργότερα, επίσης την ημέρα της Πεντηκοστής, με την παρουσία Πατριαρχικού Εξάρχου, του μακαριστού Μητροπολίτου Χαλκηδόνος κυρού Μελίτωνος, έγιναν τα εγκαίνια του ναού Αγίας Τριάδος Βόννης. Η τελετή των εγκαινίων έλαβε χώρα με δέος, ευλάβεια και θρησκευτική κατάνυξη, ως επίσης με κάθε λαμπρότητα και επισημότητα και τη συμμετοχή ελληνικών και γερμανικών πολιτικών και εκκλησιαστικών άρχων. Μετά τα εγκαίνια άρχισε η αγιογράφηση του ναού, η οποία έγινε σε περισσότερα στάδια και χρονικά διαστήματα. Αποπερατώθηκε το 2001 και είναι έργο του εκ Θεσσαλονίκης περίφημου αγιογράφου Χριστοφάνους Βουτσινά. Το έργο αυτό είναι ένα καλλιτεχνικό κόσμημα και για την πόλη της Βόννης. Ο αριθμός των πιστών της ενορίας δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια, διότι, ανάλογα με τις εποχές, τις δυνατότητες εργασίας και τις σχολικές ανάγκες των παιδιών, παρουσιάζει αυξομειώσεις. Την δεκαετία του 1960 ο αριθμός ανήρχετο σε όλες τις πόλεις της ενορίας στις δέκα χιλιάδες. Την δεκαετία του 1970 ο αριθμός μειώνεται περίπου στις τέσσερις χιλιάδες. Από το έτος 1980 και στο εξής ο αριθμός των ενοριτών ανέρχεται περίπου στις δύο χιλιάδες. Οι δραστηριότητες της ενορίας εκτείνονται, ανάλογα με τις δυνατότητες, στην κατήχηση παιδιών και ενηλίκων, διαλέξεις, διδασκαλία παραδοσιακών χορών. Επίσης, εξ αφορμής της συνυπάρξεως ενοριών των τριών δογμάτων στην ίδια περιοχή (ευαγγελική, ρωμαιοκαθολική και ορθόδοξη ενορία), παρέχεται η δυνατότητα της αλληλογνωριμίας, της συνεργασίας και της από κοινού διεξαγωγής θεολογικών συζητήσεων και θρησκευτικών εκδηλώσεων, ούτως ώστε να δημιουργούνται ειρηνικές και καλές εκκλησιαστικές και κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των πιστών των ενοριών αυτών. Γράφει ο Σπύρος Νεραϊδιώτης* Από μικρός στην ξενιτιά Αβάσταχτος είναι ο πόνος της ξενιτιάς, της πιο μεγάλης πληγής για κείνη την εποχή. Για πολλούς ήταν κατάρα και την αναθεμάτιζαν, στάζοντας πικρό φαρμάκι γι αυτή. Κάθε σπίτι είχε και το δικό του ξενιτεμένο. Πολλοί έφευγαν σε μικρή ηλικία και γύριζαν γέροι με άσπρα μαλλιά για να πεθάνουν στην πατρίδα. Από μικρός στην ξενιτιά, στα έρημα τα ξένα, χωρίς να έχω συντροφιά, παρηγοριά κανένα. Ανάθεμά σε, ξενιτιά, εσύ και τα καλά σου, χωρίζεις μάνες με παιδιά και τα κρατάς κοντά σου. Η λαϊκή μούσα αναθεματίζει την ξενιτιά και τα υποτιθέμενα καλά της. Γιατί χωρίζει αγαπημένα πρόσωπα και τα κρατάει κοντά της. Χωρίζει οικογένειες, ερωτευμένους νέους, φίλους, αφήνοντας πίσω την ποθεινή πατρίδα, αλλά και πόνο, στενοχώρια, δάκρυα, τη λαχτάρα της προσμονής, αλλά και την ελπίδα της επιστροφής. Στη σημερινή εποχή, με τα σύγχρονα μέσα συγκοινωνίας και επικοινωνίας, οι αποστάσεις έχουν μικρύνει ή και έχουν μηδενιστεί. Εκείνα τα χρόνια όμως, ξενιτιά δεν ήταν μόνο η ξένη χώρα, αλλά και η εσωτερική μετανάστευση, γιατί οι αποστάσεις θεωρούνταν μακρινές, ακόμα και από το χωριό στην πόλη. Δυο μέρες έκαναν να πάνε από το χωριό στην Άρτα και πολύ περισσότερο σε άλλες πόλεις. Πολλοί από τους κατοίκους, κυρίως οι άντρες, έφευγαν τους χειμερινούς μήνες και πήγαιναν να δουλέψουν σε εποχιακές δουλειές. Έβγαζαν λίγα χρήματα για να ξεχρεώσουν τα προηγούμενα βερεσέδια, έβγαζαν και καμιά μπούγλα (μικρός τενεκές) λάδι για να περάσουν τη χρονιά και ήταν άρχοντες. Επέστρεφαν πριν το Πάσχα για να ασχοληθούν με τις αγροτικές δουλειές. Υπήρχαν όμως και περιπτώσεις που οι άντρες έφευγαν από τα χωριά και γυρνούσαν μετά από χρόνια. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες κρατούσαν ολόκληρη οικογένεια στις πλάτες τους, δουλεύοντας συγχρόνως και στις αγροτικές δουλειές. Ήταν οι ηρωίδες της οικογένειας και της κοινωνίας γενικότερα. Κουμάντο στο σπίτι έκανε η πεθερά, που «κράταγε τη σακούλα» (οικονομία), κράταγε και τα παιδιά κυρίως τα μικρά, όταν η μάνα ήταν στις αγροτικές δουλειές. Και καμιά φορά όταν είχε και κάνα μικρό στην αγκαλιά, το έπαιζε στα γόνατα και του έλεγε χαριτολογώντας: Πω, πω, πω και μια μηλιά, είν η μάνα του γριά κι ο μπαμπάς του παλικάρι, πάει γυρεύοντας για άλλη. Όσοι έφευγαν το χινόπωρο από την ορεινή πατρίδα, αποχαιρετίζονταν και εύχονταν «καλή αντάμωση». Μερικοί συγκινούνταν και έκλαιγαν. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός όταν ένας που έφευγε συγκινήθηκε, και κάποιος άλλος, για να τον παρηγορήσει, του είπε: «Μη στενοχουριέσι ουρέ χαζέ, κιο ιγώ έφτασα ως πέρα στ ν Κόπρινα (λιμάνι του Αμβρακικού) κι γεύκα ν αρμύρα τ ς θάλασσα κι ισύ απ θα πας ιδώια στου Πλατανόριμα» (σήμερα φράγμα Πουρναρίου). Άλλο ένα χαρακτηριστικό γεγονός ήταν όταν ο Νάσιο-Παφίλης (Καραπιπέρης), ένας καλός οικογενειάρχης, έφυγε το χινόπωρο για την Κεφαλονιά μαζί με κάποιους άλλους χωριανούς, αλλά δεν άντεξε πάνω από μια βδομάδα και γύρισε πίσω. Φθάνοντας στο χωριό πήγε στην πλατεία, όπου έπαιζαν τα παιδιά, και συγκινημένος αγκάλιασε τα τρία του παιδιά, λέγοντάς τους: «Πιδιά μ δεν άντιξα στ ν ξινιτιά, δε μι σήκουναν τα ξένα κι γύρ σα πίσου κουντά σας». Προσμένει την ώρα ο ξενιτεμένος, να γυρίσει πίσω στο μέρος που μεγάλωσε. Τώρα είν ο Μάης κι άνοιξη τώρα το καλοκαίρι, τώρα κι ο ξένος που λειπε στον τόπο του να πάει. Νύχτα σελώνει τ άλογο νύχτα το καλιγώνει, βάζει τα πέταλα χρυσά και τα καρφιά ασημένια. Περιμένει την άνοιξη και το μήνα Μάη, που η φύση είναι στο αποκορύφωμα, για να είναι όμορφη, λαμπερή και μυρωδάτη η μέρα της επιστροφής στις ρίζες, σαν τον Οδυσσέα που γυρίζει στην Ιθάκη. Από την μεγάλη του επιθυμία και χαρά για τη μεγάλη επιστροφή στη γενέτειρα, ετοιμάζει το άλογο από νωρίς τη νύχτα πριν το ξημέρωμα. Νύχτα το καλιγώνει, με τα πέταλα να είναι χρυσά και τα καρφιά ασημένια, γιατί θεωρεί τον γυρισμό του σαν μια λαμπρή και γιορτινή μέρα, ένα χαρμόσυνο γεγονός. «Ο καθένας που γυρνά στον τόπο του δεν είναι νικητής. Αλλά κανένας δεν είναι νικητής σα δε γυρνά στον τόπο του.» (Μπέρτολτ Μπρεχτ) Το ομορφότερο χωριό στο κόσμο για κάθε άνθρωπο που μεταναστεύει, είναι εκείνο που είδε για πρώτη φορά τον ήλιο να ανατέλλει. Την ομορφιά της φύσης με τα υπέροχα χρώματα και αρώματα και τους γλυκούς της ήχους. Εκεί που μάτωσαν τα γόνατά του παίζοντας στα σοκάκια με τ άλλα παιδιά της ηλικίας του. Εκεί που σκίρτησε για πρώτη φορά η καρδιά του, γνωρίζοντας τον πρώτο αγνό παιδικό του έρωτα. Εκεί που πέρασε τα παιδικά του χρόνια, έχοντας μέσα στην καρδιά και την ψυχή του τις πιο γλυκές αναμνήσεις, γεμάτες νόστο. Για τον κάθε άνθρωπο το χωριό του είναι μια μικρή Ιθάκη. * O Σπύρος Νεραϊδιώτης είναι χοροδιδάσκαλος, λαογράφος, τηλεοπτικός παραγωγός

8 08 / Οκτώβριος 2014 Eλληνική Γνώμη OMOΓΕΝΕΙΑ 66η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης Νέα πνοή στο ελληνικό περίπτερο Γράφει η Γκέλλυ Ανδρονίκου-Γκάσμαν (Von Gelly Andronikou-Gassmann) Φωτό: Γκέλλυ Ανδρονίκου-Γκάσμαν (Fotos: Gelly Andronikou-Gassmann) Πλούσια σε εντυπώσεις, ιδέες και εμπειρίες η φετινή 66η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης, η οποία από τις 8-12 Οκτωβρίου 2014, συνεπής όπως κάθε χρόνο άλλωστε στο ραντεβού της, μας μύησε στον θαυμαστό κόσμο των βιβλίων. Και η Ελλάδα, ως συμμετέχουσα χώρα, έχει δύο ιδιαίτερους λόγους για να αποκτήσει και πάλι ηθικό υψηλό. Finnland Cool Εξήντα έξι χρονών λοιπόν η Έκθεση Βιβλίου, με τιμώμενη χώρα φέτος την παγωμένη Φινλανδία. Με χαρακτηριστικό μότο της τη φράση ''Finnland. Cool.'', περιηγηθήκαμε στα άδυτα της φινλανδικής λογοτεχνίας, ποίησης, παιδικού βιβλίου, φωτογραφικών λευκωμάτων, καθώς και στο ιδανικό εκπαιδευτικό μοντέλο όπως ''Η τάξη του μέλλοντος'' ή το πώς μπορεί να εξαχθεί ένα παιδαγωγικό σύστημα-πρότυπο στο εξωτερικό. Αξιοσημείωτη η επίσκεψη του Γερμανού Προέδρου της Δημοκρατίας κου Γκάουκ, ο οποίος συναντήθηκε με τον Φινλανδό ομόλογό του. Πολλές οι εκδηλώσεις προς τιμήν της σκανδιναβικής χώρας, άλλες εντός και άλλες εκτός έκθεσης. Σε ευφρόσυνο κλίμα και πολλή μα πολλή διάθεση για ανάγνωση, διοργανώθηκε για όλες τις ημέρες της έκθεσης η Γιορτή Ανάγνωσης, δίνοντας την ευκαιρία σε σαράντα Φινλανδούς συγγραφείς να διαβάζουν νυχθημερόν -πραγματικά ολόκληρο το εικοσιτετράωρο!- έργα τους σε ένα μέρος κάπως ασυνήθιστο - ή μήπως όχι; Με αυτό το σκεπτικό, ο Κεντρικός Σιδηροδρομικός Σταθμός της Φρανκφούρτης γέμισε ακούσματα από πάμπολλα αποσπάσματα βιβλίων άγνωστων σε εμάς και ο πρώτος όροφος της Αίθουσας Συνεδριάσεων του Γερμανικού Σιδηροδρόμου (LiteraturBahnhof 2014, Das große Lesefest zur Frankfurter Buchmesse, , Gastland Finnland) ενδύθηκε με γλώσσα λογοτεχνική. Ο κόσμος των αισθήσεων Και εντός των τειχών όμως, πολλά τα δρώμενα και η απτή, εμπειρική προσέγγιση των πραγμάτων όπως κατέχουν σε άριστο βαθμό οι Γερμανοί. Ένα ίσως οξύμωρο σχήμα, μιας και σήμερα το βιβλίο έχει σημειώσει τεράστια άλματα στο ηλεκτρονικό πεδίο, βιώνουμε στα περίπτερα όπου παρουσιάζονται δύο βασικά γερμανικά μουσεία. Στο Μουσείο Γουτεμβέργιου του Μάιντς (Gutenberg Μuseum Mainz) κάνουμε μια ιστορική αναδρομή στο παρελθόν με αναπαράσταση και επιτόπια επίδειξη της τυπογραφικής τέχνης. Ντυμένος παραδοσιακά όπως την εποχή εκείνη, ο τυπογράφος τυπώνει μπροστά μας μια σελίδα από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον - αυτή είναι η πρώτη Βίβλος που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο στα λατινικά το Αργή, κουραστική αλλά πραγματικά καλλιτεχνική η δουλειά του τότε τυπογράφου. Το ίδιο ενδιαφέρον θέμα προσφέρει και το περίπτερο του Τυπογραφικού Μουσείου της Λειψίας (Museum für Druckkunst Leipzig). Σε αυτό δεν λειτουργεί απλώς η όραση, αλλά διά της αφής δοκιμάζουμε μόνοι μας τις δυνάμεις μας και γράφουμε, ζωγραφίζουμε ή ακόμη και τυπώνουμε δικά μας κείμενα ή μονογράμματα. Όμορφη και σπάνια εμπειρία ειδικά για παιδιά και νέους, που έχουν μάθει ήδη να ζουν σε έναν απόλυτα αυτοματοποιημένο κόσμο......όπως ο υπολογιστής και τα παρεπόμενά του Το γενικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η φετινή έκθεση έχει να κάνει αναμφισβήτητα με τις πολιτικές εξελίξεις που εκτυλίσσονται γύρω μας και μας προβληματίζουν. Ως φυσικό επακόλουθο, οι περισσότεροι συγγραφείς επικεντρώθηκαν είτε μέσα από το θέμα των βιβλίων τους είτε μέσα από τις μετέπειτα συζητήσεις πάνω σε αυτά στην πολιτική ευρύτερα, και ειδικότερα στο τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Ουκρανία και τι μπορεί αυτό να σημάνει όχι μόνο σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Ένα άλλο καίριο ερώτημα που φαίνεται να απασχολεί τους περισσότερους είναι το πού τελικά βαδίζει η κοινωνία μας, ερώτημα που επικρατεί λόγω της ηλεκτρονικής καθημερινότητάς μας καθώς το ζήτημα των προσωπικών δεδομένων παραμένει ανοιχτό, όπως επίσης το άγχος για την κλιματολογική αλλαγή που μας απειλεί. Αnd the European Union Prize for Literature goes to... Και ναι, η έκπληξη ήρθε νωρίς το πρωί της Τετάρτης και ο Έλληνας συγγραφέας Μάκης Τσίτας* με το μυθιστόρημά του ''Μάρτυς μου ο Θεός'', από τις εκδόσεις Κίχλη, είναι ένας από τους 13 νικητές του εν λόγω βραβείου. Στις 8 Οκτωβρίου και ώρα π.μ. στον προαύλιο χώρο της έκθεσης, τη λεγόμενη Αγορά και στην Τέντα Ανάγνωσης (Agora, Lesezelt), ανακοινώθηκαν επίσημα τα ονόματα των νικητών του Ευρωπαϊκού Βραβείου Λογοτεχνίας Το βραβείο αυτό (EUPL) αναγνωρίζει την αξία πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων σε όλη την Ευρώπη και είναι ανοιχτό σε χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ''Δημιουργική Ευρώπη'', το οποίο χρηματοδοτείται από την ΕΕ. Φέτος τιμήθηκαν 13 πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς από 13 αντίστοιχες χώρες, μεταξύ τους και η Ελλάδα**. Ο καθένας από αυτούς διακρίθηκε στη χώρα του. Κατά την ανακήρυξη, η κα Ανδρούλα Βασιλείου, Ευρωπαϊκή Επίτροπος για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, την Πολυγλωσσία και τη Νεότητα, είπε: ''Τα θερμά μου συγχαρητήρια στους νικητές του Ευρωπαϊκού Βραβείου Λογοτεχνίας! Αυτό το βραβείο είναι αφιερωμένο στους καλύτερους πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς της Ευρώπης, άσχετα από τη χώρα καταγωγής τους ή τη γλώσσα τους. Σκοπός του είναι να αναδείξει την καλύτερη ευρωπαϊκή σύγχρονη λογοτεχνία, να ενθαρρύνει τις ανταλλαγές συγγραφέων μεταξύ των χωρών και να προωθήσει τη μετάφραση, την έκδοση και την ανάγνωση της λογοτεχνίας από το κοινό άλλων χωρών. Το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα 'Δημιουργική Ευρώπη' προσφέρει ακριβώς αυτά τα δεδομένα για μετάφραση, βοηθώντας τους συγγραφείς να κατακτήσουν κι άλλους αναγνώστες εκτός των συνόρων της χώρας τους''. Και πράγματι, με το ποσό των 5.οοο ευρώ με το οποίο χρηματοδοτείται καθένας από τους νικητές, δεν μοιάζει πια μακρινό όνειρο η μετάφραση και η διάθεση του βιβλίου τους ανά την Ευρώπη, αφού το EUPL διοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνεργασία με την Ένωση Ευρωπαίων Βιβλιοπωλών, το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων και την Ένωση Ευρωπαίων Εκδοτών και έχει στόχο τη γενικότερη διακίνηση των ιδεών. Η απονομή του βραβείου στους νικητές θα λάβει χώρα στις 18 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες, σε ένα γκαλά όπου θα παρευρεθούν εκτός από την Ευρωπαϊκή Επίτροπο, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και εκπρόσωποι της ιταλικής ευρωπαϊκής προεδρίας. Τιμής ένεκεν, το βιβλίο του βραβευμένου Έλληνα συγγραφέα Μάκη Τσίτα έλαβε τη δέουσα θέση στο ράφι με τη θεματική ενότητα ''Νέα βιβλία στα ελληνικά'' στον εκθεσιακό χώρο του ΕΙΠ. Αέρας ανανέωσης στο εθνικό μας περίπτερο Με φανερά ανανεωμένο χαρακτήρα και διάθεση αισιοδοξίας, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια παθητικής παρουσίας της στην ίδια έκθεση, η ελληνική συμμετοχή έκανε φέτος τη διαφορά. Αφήνοντας πίσω της το μέχρι πρότινος υποτονικό ύφος, όπου απλώς παρουσιάζονταν βιβλία διαφόρων ελληνικών εκδοτικών οίκων, το πρόγραμμα που παρουσίασε ήταν και γεμάτο και πολύ ενδιαφέρον. Ακόμη και η αισθητική του περίπτερου απέπνεε αυτή την αλλαγή πλεύσης. Τα χρώματα της ελληνικής σημαίας, το λευκό και το μπλε μάς συντρόφευσαν και τις πέντε ημέρες της έκθεσης, μεταφέροντάς μας λίγο από το άπλετο φως της Ελλάδας. Πάνω στον λευκό τοίχο ήταν γραμμένο με μπλε γράμματα το μότο ''Greece - books - ideas''. Γεμάτο κινητικότητα, με το προσωπικό του ΕΙΠ να πηγαινοέρχεται πρόθυμο, με γνωστούς συγγραφείς και αξιόλογους δημοσιογράφους να ανταλλάσσουν απόψεις αλλά και με τα επαγγελματικά ραντεβού των εκδοτών για προσεχείς νέες εκδόσεις, έσφιζε από ζωή και ζωντάνια. Έχοντας καταργηθεί πια ο παλιός φορέας διοργάνωσης της έκθεσης, το πρώην ΕΚΕΒΥ, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ), φορέας του Υπουργείου Πολιτισμού αφού χρηματοδοτείται από αυτό, ανέλαβε τα ηνία και ενσωμάτωσε στις δράσεις του τη διοργάνωση και εκπροσώπηση του ελληνικού βιβλίου στη Διεθνή Έκθεση Φρανκφούρτης, μαζί με το παράρτημα του ιδρύματός του στο Βερολίνο - το τελευταίο ξεχώριζε με κόκκινο χρώμα, παρουσιάζοντας τις δραστηριότητες των 18 χρόνων ζωής του. Το ΕΙΠ ιδρύθηκε το 1992 με έδρα την Αθήνα και με σκοπό την προβολή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας σε ολόκληρο τον κόσμο. Οργανώνει εκδηλώσεις σε πολλά σημεία του κόσμου σε συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς και μορφωτικούς φορείς, συμμετέχει σε ευρωπαϊκές και διεθνείς διοργανώσεις, προωθεί την ελληνική γλώσσα με τη διδασκαλία της στα παραρτήματα του ΕΙΠ ανά τον κόσμο, διαδίδει το ελληνικό βιβλίο με την παρουσίαση συγγραφέων και νέων εκδόσεων, την υποστήριξη μεταφράσεων, τη συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, προβάλλει τον ελληνικό κινηματογράφο σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο παραρτημάτων εκτός Ελλάδας ακριβώς για την προώθηση όλων των προαναφερθέντων. Το σκεπτικό παρουσίασης των βιβλίων στο περίπτερο βασίστηκε στη θεματική ενότητα, κάτι που εξυπηρετούσε τη γρήγορη εύρεση ενός τίτλου. Έτσι, αλλού ήταν ταξινομημένα τα μεταφρασμένα βιβλία των τελευταίων τριών ετών, δηλ. ελληνικά βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες, ακόμη και στα κινέζικα ή πρόσφατα στα πολωνικά. Αλλού ήταν συγκεντρωμένα τα βιβλία της σύγχρονης ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας, από τον ''πατριάρχη'' της Γιάννη Μαρή μέχρι τον πολυμεταφρασμένο Πέτρο Μάρκαρη αλλά και νεότερους συγγραφείς όπως ο Αποστολίδης, ο Σκούρτης κ.ά. Κατόπιν είδαμε τις πρόσφατες κυκλοφορίες, δηλ. νέα βιβλία στα ελληνικά. Και βέβαια, με όλη την αίγλη που αρμόζει σε μια έκθεση διεθνούς βεληνεκούς, τα πολυτελή λευκώματα τέχνης από ιδρύματα, μουσεία και εκδόσεις. Τριάντα πέντε ιδρύματα έστειλαν αντιπροσωπευτικά λευκώματά τους (Μουσείο Ακρόπολης, Κέντρο Βυζαντινών Έργων Θεσσαλονίκης, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Οι εκδότες που συμμετείχαν στην 66η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, 2014, με αλφαβητική σειρά: Εκδόσεις Άγρα Αιώρα Press Εκδοτικός Οίκος και βιβλιοπωλείον της Εστίας Εταιρεία Συγγραφέων Καστανιώτης Εκδόσεις Κέδρος Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα Εκδόσεις Μεταίχμιο Εκδόσεις Νεφέλη ΟΜΕΒΕ (Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλίου Ελλάδος) Εκδόσεις Οσελότος Εκδόσεις Πατάκη Το Θείο Φως Ιστορικό Αρχείο, ΜΙΕΤ, Μουσείο Βορρέ, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Μουσείο Μπενάκη, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης κ.ά.). Οι εκδόσεις του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, με έμβλημά τους την κουκουβάγια, ήταν τοποθετημένες σε δύο σταντ, όπως και κατάλογοι εκθέσεων του ιδρύματος. Όπως δήλωσε αποκλειστικά στην εφημερίδα μας για την παρουσία του ελληνικού περίπτερου γενικότερα ο πρόεδρος του ΕΙΠ κος Χριστόδουλος Γιαλουρίδης, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και κοσμήτορας στο Τμήμα Διεθνών Σπουδών, Επικοινωνίας και Πολιτισμού, ''προσπαθήσαμε να δώσουμε ένα στίγμα ότι υπάρχουμε!''. Η δεξίωση Την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου το ελληνικό περίπτερο άνοιξε και επίσημα, δίνοντας δεξίωση στον χώρο του (Hall B 109) υπό την αιγίδα του Ελληνικού Προξενείου Φρανκφούρτης, καθώς και με την υποστήριξη του ΟΜΕΒΕ (Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλίου Ελλάδος, πρώην ΠΟΕΒ, Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών και Βιβλιοπωλών), της Εταιρείας Συγγραφέων με εκπρόσωπό τους στην έκθεση τον κο Γιώργο Χουλιάρα, μέλος του ΔΣ, και με ευδιάκριτο δικό τους σταντ, καθώς και με τη χορηγεία του ΕΟΤ Φρανκφούρτης, ο οποίος συμμετέχει ανελλιπώς. Πρώτη στη λίστα των επίσημων προσκεκλημένων η κα Ευθαλία Κακιοπούλου, γενική πρόξενος της Ελλάδας στη Φρανκφούρτη, η οποία παρέστη γεμάτη χαρά στον ελληνικό εκθεσιακό χώρο. Για την παρουσία του εθνικού μας περίπτερου, ο κος Χουλιάρας δήλωσε τα εξής: ''Η Εταιρεία Συγγραφέων στηρίζει την ελληνική παρουσία στη Φρανκφούρτη με την πρωτοβουλία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού''. Το πρόγραμμα Πολυποίκιλες οι εκδηλώσεις του ελληνικού περίπτερου στην Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης, κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα της σύγχρονης ελληνικής δημιουργικότητας. Είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ζωντανά από κλασικές βιβλιοπαρουσιάσεις μέχρι εργαστήρια ζωγραφικής, βιντεοπροβολές και περφόρμανς. Από το πρωί της Παρασκευής 10/10 έως και το απόγευμα της Κυριακής 12/10, τελευταία ημέρα της έκθεσης, πολλά ήταν τα δρώμενα. Μια βιβλιοπαρουσίαση που αξίζει την προσοχή μας ήταν αυτή που έγινε την Παρασκευή στις μ.μ. από το ΕΙΠ σε συνεργασία με τις εκδόσεις Αιώρα. Πρόκειται για το μυθιστόρημα ''Θάνος Βλέκας'' του Παύλου Καλλιγά, μεταφρασμένο στα γερμανικά, το οποίο παρουσίασε στο κοινό και μίλησε διεξοδικά όχι μόνο για το βιβλίο αυτό καθαυτό αλλά και για το γενικότερο ιστορικό πλαίσιο ο Γερμανός Τόμας Πλάουλ (Thomas Plaul), κριτικός λογοτεχνίας και συνεκδότης. Η ιστορία του διαδραματίζεται την εποχή που έβαζε γερά θεμέλια το τότε νεοσύστατο ελληνικό κράτος με το πέρας της Τουρκοκρατίας ( ) και πώς διάφορα προβλήματα όπως η καθημερινή διαφθορά, η αδικία και η αναξιοκρατία πότισαν τις συνειδήσεις και τις συνήθειες των ανθρώπων και έφτασαν έως τις μέρες μας οδηγώντας μας στην κρίση, γεγονός που εξηγεί εν πολλοίς τη ρίζα μιας ιδιάζουσας εθνικής συμπεριφοράς, χαρακτηριστική του Έλληνα πολίτη. Και πώς θα σας φαινόταν αν σε μια έκθεση σαν αυτή παρακολουθούσατε τη μεταφορά βιβλίων στη μεγάλη οθόνη; Τη μετουσίωση μιας έντυπης ιστορίας με πρωταγωνιστές που βλέπουμε και ακούμε απολαύσαμε στις πάμπολλες παρουσιάσεις του ΕΙΠ σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκου Δράμας. Οι ''μικρομηκάδες'' απέδωσαν μέσα από τις ταινίες τους, η διάρκεια των οποίων κυμαινόταν από περίπου δεκατρία έως είκοσι τέσσερα λεπτά, έργα της ελληνικής λογοτεχνίας όπως ''Νεμπράσκα'' του Αχιλλέα Κυριακίδη, ''Ποιος Άη Βασίλης;'' του Μένη Κουμανταρέα, ''Με σκυμμένο πρόσωπο'' του Κωνσταντίνου Θεοτόκη κ.ά. Από τις εκδηλώσεις δεν έλειψαν, όπως ήταν φυσικό, και οι συζητήσεις, όπως αυτή που έλαβε χώρα την Παρασκευή στις μ.μ. με θέμα ''Η εικόνα της Ελλάδας στα γερμανόφωνα Μέσα Ενημέρωσης - Μεταξύ αλληλεγγύης και άγνοιας''. Καταλληλότεροι ομιλητές δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν. Ο κ. Σπύρος Μόσχοβου, διευθυντής του ελληνικού προγράμματος στην Deutsche Welle Κολωνίας, ο κ. Γιώργος Παππάς, δημοσιογράφος και ανταποκριτής Βερολίνου για τη ΝΕΡΙΤ και την ημερήσια εφημερίδα ''Τα Νέα'' και ο κ. Κώστας Καλφόπουλος από την Αθήνα, συντονιστής του πάνελ, δημοσιογράφος και συγγραφέας, ανέπτυξαν το παρεξηγημένο αυτό θέμα, το οποίο διήρκεσε περίπου μία ώρα. Και οι τρεις κατέθεσαν τις εμπειρίες και απόψεις τους, ιδέες που έδωσαν τελικά μια άλλη διάσταση στο παρερμηνευμένο από πολλούς συναδέλφους τους εντεύθεν και εκείθεν θέμα σχετικά με τις ελληνογερμανικές σχέσεις σε περίοδο κρίσης. Όπως τόνισε ο κ. Μόσχοβου, ''η Ελλάδα ως έννοια είναι πολύ σημαντική για τον Γερμανό'', γεγονός που φαίνεται κι από τη διοργάνωση της Dokumenta 2017 στην πόλη Κάσελ του κρατιδίου της Έσσης με θέμα της ''Μαθαίνοντας από την Αθήνα''. Φυσικά, από τα δρώμενα δεν έλειψε κι ένα δημιουργικό εργαστήρι ζωγραφικής για παιδιά. Όσοι από τους μικρούς μας φίλους βρέθηκαν στο ελληνικό περίπτερο το Σάββατο στις μ.μ., είχαν τη χαρά να γνωρίσουν όλα τα βήματα της εικονογράφησης ενός βιβλίου με τη βοήθεια μιας ειδικού. Η εικονογράφος κα. Εμμανουέλα Κακαβιά, από τις εκδόσεις Οσελότος σε συνεργασία με το ΕΙΠ, εξήγησε στα παιδιά τις βασικές αρχές εικονογράφησης, ώστε ένα κείμενο να πάρει μορφή και να αποδοθεί παραστατικά μέσα από μια εικόνα. Διαβάζοντάς τους ένα εικονογραφημένο βιβλίο, τους ζήτησε να αποτυπώσουν σε μια λευκή κόλλα χαρτί τη δική τους εικόνα, όπως αυτά τη φαντάζονται ακούγοντας τη διήγηση. Κάθε παιδί έγινε έτσι ένας μικρός εικονογράφος,''ντύνοντας'' με τα δικά του σχέδια το κείμενο. Είναι όμως κρίμα που ο αριθμός των παιδιών που συμμετείχαν δεν ήταν ο αναμενόμενος. Κι αυτό γιατί; Όπως είχαν ήδη υποσχεθεί από τις αρχές φθινοπώρου στους ιθύνοντες του περιπτέρου μας ελληνικοί φορείς της Φρανκφούρτης, ήταν προγραμματισμένο να λάβουν μέρος στην παιδαγωγική αυτή εκδήλωση τα ελληνικά σχολεία της πόλης. Μόλις ένα εικοσιτετράωρο πριν, ενημέρωσαν τους αρμόδιους ότι τα παιδιά δεν θα μπορέσουν να παρευρεθούν στην εκδήλωση διότι καταστρατηγούνται τα συνδικαλιστικά δικαιώματα του πενθημέρου των εκπαιδευτικών! Αφενός η τύχη της όλης εκδήλωσης έμεινε μετέωρη και αφετέρου οι μαθητές έπεσαν θύματα των δασκάλων τους, αφού αυτοί αρνήθηκαν κατηγορηματικά να θυσιάσουν έστω λίγες ώρες από το Σάββατό τους για να προσφέρουν κάτι πιο δημιουργικό και αμιγώς ελληνικό ειδικά στα παιδιά αυτά που ζουν και βρίσκονται μακριά από τη χώρα μας και τα οποία δεν κατέχουν σε ικανοποιητικό βαθμό την ελληνική γλώσσα. Την ίδια στιγμή μάλιστα που οι συνάδελφοί τους στην Ελλάδα αγωνιούν κάθε χρόνο για το αν θα κρατήσουν την οργανική θέση τους και βλέπουν έκπληκτοι τις μηνιαίες αποδοχές τους να μειώνονται δραστικά, οι αποσπασμένοι στο εξωτερικό εκπαιδευτικοί θα έπρεπε να καταβάλουν μεγαλύτερες και πιο τίμιες προσπάθειες ελληνομάθειας σε κάθε πτυχή και με κάθε ευκαιρία, αν όντως θέλουν να υπηρετούν σωστά το λειτούργημα του δασκάλου. Αντ' αυτού, καταργούν ακόμη και υποχρεωτικές διδασκαλικές αρμοδιότητες όπως η διοργάνωση εθνικών εορτών στα σχολεία και εδραιώνουν ένα μονοπώλιο στη γνώση εκμεταλλευόμενοι τις ιδιόμορφες συνθήκες ελληνικής εκπαίδευσης στη Γερμανία. Ραντεβού στην Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης Με τις αποσκευές τους ήδη έτοιμες για άλλες μεγάλες διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, όπως αυτές στο Βελιγράδι και στην Κωνσταντινούπολη, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού δεν κέρδισε μόνο τις εντυπώσεις στην έκθεση της Φρανκφούρτης αλλά και το στοίχημα ότι η Ελλάδα μπορεί να δείξει ένα πολύ πιο εξωστρεφές, δραστήριο και σύγχρονο εκδοτικό πρόσωπο στο εξωτερικό. Το ίδιο εξάλλου δείχνει συστηματικά και στο εσωτερικό. Το ίδιο πρόκειται να κάνει και ως οικοδέσποινα της 12ης Έκθεσης Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη το προσεχές έτος (7-10 Μαΐου 2015), σε έναν θεσμό που δίνει κάθε χρόνο δυναμικό ''παρών'' στην καρδιά της Μεσογείου και που θέλει να καταστήσει τη χώρα μας σημείο αναφοράς στον χάρτη των διεθνών εκθέσεων βιβλίου. Γιατί η Ελλάδα, πάνω απ' όλα, το αξίζει. * Σημείωση της αρθρογράφου: Ο Μάκης Τσίτας γεννήθηκε το 1971 στα Γιαννιτσά. Σπούδασε δημοσιογραφία στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάστηκε στο ραδιόφωνο. Από το 1994 ζει στην Αθήνα και εργάζεται στον εκδοτικό χώρο. Είναι διευθυντής του λογοτεχνικού και πολιτιστικού ηλεκτρονικού περιοδικού diastixo.gr Σε αυτό το χιουμοριστικό αλλά συνάμα δραματικό μυθιστόρημα είναι ένας αντιήρωας των καιρών μας, ο οποίος δεν θέλει τίποτε άλλο από το να ζει με αξιοπρέπεια - ένας ήδη πενηντάρης, άνεργος και με αμφίβολη υγεία, ο οποίος διηγείται τις δίκες και τις καταδίκες, τις απιστίες και τις κακουχίες που έχει υποστεί κατά καιρούς στη ζωή του από εργοδότες, από μοιραίες γυναίκες κι από την οικογένειά του. Μέσα από τον μονόλογό του ακολουθούμε βήμα προς βήμα τον αγώνα ενός απλού ανθρώπου που θέλει να παραμείνει ενεργός και επί των επάλξεων. ** Σ.τ.Α.: Οι υπόλοιποι δώδεκα συγγραφείς που βραβεύτηκαν αντίστοιχα, κατάγονται από τις εξής χώρες: Αλβανία, Βουλγαρία, Τσεχία, Ισλανδία, Λιθουανία, Λίχτενστάιν, Μάλτα, Μαυροβούνιο, Ολλανδία, Σερβία, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο.

9 Eλληνική Γνώμη Οκτώβριος 2014 / 09 ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ Συνάντηση στην 66η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης με την κα Άννα Πατάκη «Τα βιβλία είναι επιτακτική ανάγκη να είναι πάρα πολύ φθηνά» Αποκλειστική συνέντευξη στην«ελληνική Γνώμη» και την Γκέλλυ Ανδρονίκου-Γκάσμαν Το ξεκίνημά μας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης το πρωί της Τετάρτης, 10/10/2014, ήταν ουσιαστικό και δημιουργικό. Είχε ήδη φτάσει η ώρα για το προγραμματισμένο από καιρό με τις εκδόσεις Πατάκη ραντεβού μας με την εκδότρια κα. Άννα Πατάκη. Νέα, μοντέρνα και δυναμική παρουσία, με φρέσκες ιδέες που αντικατοπτρίζονται και στις επιλογές τίτλων των εκδόσεων Πατάκη. Με πολλή χαρά γνωριστήκαμε και μέσα σε ένα οικείο και ζεστό κλίμα συνομιλήσαμε για τα εκδοτικά τεκταινόμενα τόσο στην Ελλάδα όσο και πέρα από αυτή. Ας διαβάσουμε λοιπόν τις ενδιαφέρουσες απαντήσεις που μας έδωσε. Έχει να κάνει πολύ, νομίζω, με το πώς είναι η δομή μιας κοινωνίας. Νομίζω ότι στην Αμερική -οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια τεράστια χώρα όπου οι άνθρωποι μπορεί να γεννηθούν στη Νέα Υόρκη και να δουλέψουν στο Λος Άντζελες και να πάνε στην Ουάσινγκτον ή δεν ξέρω πού αλλού-, δεν έχουν τις ίδιες συνήθειες με μας. Oι περισσότεροι από μας γεννιόμαστε, μεγαλώνουμε και πεθαίνουμε στην ίδια πόλη, οπότε το βιβλιοπωλείο είναι στη γωνία του δρόμου. Όλοι αυτοί είναι παράγοντες που σε κάποιες αγορές ενισχύουν το ηλεκτρονικό βιβλίο και σε κάποιες άλλες λιγότερο. Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο είναι βιβλίο - είτε είναι ηλεκτρονικό είτε είναι έντυπο. Κι εμείς σε αυτό προσπαθούμε να είμαστε παρόντες και να έχουμε ένα λόγο ύπαρξης. Το μέλλον θα δείξει, αλλά εγώ νομίζω ότι για πολλά χρόνια θα πορεύονται μαζί, παράλληλα, και το ένα θα συμπληρώνει το άλλο. Οικονομική κρίση στην Ελλάδα και εκδοτικός χώρος: Πώς η κρίση επηρέασε ή επηρεάζει ακόμη την πάλαι ποτέ ανθηρή παραγωγή του βιβλίου; H οικονομική κρίση επηρεάζει το βιβλίο από τα πρώτα χρόνια και αυτό είναι κάτι που μας έδωσε τη δυνατότητα να προσαρμοστούμε σιγά σιγά σε αυτή. Είναι ένα δεδομένο με το οποίο έχουμε μάθει να ζούμε. Σίγουρα έχει επηρεάσει πολύ τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αγοράζουν - αγοράζουν λιγότερα βιβλία, έχουν μικρότερη αγοραστική δυνατότητα. Τα βιβλία είναι επιτακτική ανάγκη να είναι πάρα πολύ φτηνά, πράγμα που είναι και λίγο παράδοξο για μας γιατί σε μια αγορά με πολύ μικρότερα νούμερα καλείσαι να συμπιέσεις τα κόστη. Πάντως ο χώρος προσπαθεί να ανταποκριθεί και νομίζω ότι ο εκδοτικός χώρος στην Ελλάδα είναι αρκετά δραστήριος και επίμονος, οπότε θα έλεγα ότι συνολικά, αν και υπάρχουν απώλειες, αν και υπάρχουν δυσκολίες, δεν έχει αλλοιωθεί η φυσιογνωμία του εκδοτικού τοπίου στην Ελλάδα. Βγαίνουν και αρκετά βιβλία, και καλά βιβλία, και δύσκολα - δεν υπάρχει μια, ας πούμε, καθίζηση της αγοράς παρά τα προβλήματα που είναι πολλά και ποικίλα. Τα βιβλιοπωλεία υποφέρουν πολύ ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα, και ιδιαίτερα κι από λόγους που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, όπως το ότι κλείνει το κέντρο της πόλης δύο φορές την ημέρα, πράγμα το οποίο καθιστά πάρα πολύ δύσκολη την επιβίωση των βιβλιοπωλείων του κέντρου της Αθήνας που είναι και η καρδιά, ας πούμε, της βιβλιαγοράς στην Ελλάδα. Ένα επιπλέον πρόβλημα τελευταίο και πολύ μεγάλο, που κι αυτό απειλεί χωρίς λόγο πάλι την αγορά του βιβλίου και τον πολιτισμό ευρύτερα, είναι η κατάργηση του νόμου της ενιαίας τιμής - νόμος που υπάρχει στη Γερμανία, υπάρχει στη Γαλλία, υπάρχει στην Ιταλία, υπάρχει σε όλη την Ευρώπη, και καταργήθηκε μέσα σε μια, νομίζω, σε μια σχετική αδιαφορία του κράτους μαζί με την Eργαλειοθήκη αυτή τον Απρίλιο και τώρα κάνει όλος ο χώρος προσπάθειες να αλλάξει. Λοιπόν, τα προβλήματα είναι εκεί, αλλά, σας λέω, ο χώρος, νομίζω, είναι επίσης εκεί και επιμένει. Οι εκδόσεις σας έχουν μακροχρόνια παράδοση στον ευαίσθητο τομέα της εκπαίδευσης, τον οποίο και στηρίζουν σταθερά. Πού εστιάζετε τελικά περισσότερο την εκδοτική παραγωγή σας: στα σχολικά βιβλία ή στη λογοτεχνία; Οι εκδόσεις Πατάκη φέτος γιορτάζουν τα σαράντα χρόνια τους. Το πρώτο στίγμα δόθηκε από τα σχολικά βιβλία, όπως λέτε, που αυτή τη στιγμή είναι το ένα τρίτο της παραγωγής μας. Αυτό που προσπαθήσαμε εμείς η νεότερη γενιά τα τελευταία είκοσι χρόνια -και που, νομίζω, ότι όλοι μαζί το έχουμε καταφέρει-, είναι να είναι ένας μεγάλος εκδοτικός οίκος που έχει χοντρικά τρία μεγάλα κομμάτια που είναι όλα ισορροπημένα και μεταξύ τους αρμονικά. Το κομμάτι της εκπαίδευσης, που είναι πολύ σημαντικό για μας και που περιλαμβάνει πλέον όχι μόνο το σχολικό βιβλίο, το βοήθημα που λέμε αμιγώς, αλλά και ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της λεξικογραφίας -το οποίο νομίζω ότι είναι μια παρακαταθήκη για το μέλλον-, πολλά βιβλία επιστημονικά και εκπαιδευτικά γενικότερα. Μετά πάλι είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι το παιδικό βιβλίο με όλη του την γκάμα. Η λογοτεχνία πάλι το άλλο τρίτο, που είναι κι αυτό που κάνω εγώ, και οι επιστήμες του ανθρώπου, αυτό που λέμε, και το δοκίμιο, που επίσης είναι ένα τρίτο. Οπότε τώρα νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι έχουμε αυτά τα τρία κομμάτια που είναι σε ισορροπία και που είναι τρία ίσα μέρη. Ολοένα και μεγαλώνει το μεταναστευτικό κύμα Ελλήνων στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Γερμανία. Πώς βλέπετε την ανάγκη κάλυψης ενός μεγάλου κενού του ελληνικού βιβλίου στην ξένη αγορά με νέα υποκαταστήματα των εκδόσεών σας; Κοιτάξτε, εμείς δεν είμαστε βιβλιοπώλες, είμαστε εκδότες. Αν εννοείτε λοιπόν με την ερώτηση αυτή κενό σε υποκατάστημα- βιβλιοπωλείο, αυτή είναι μια πρωτοβουλία που πρέπει να έρθει από τον τόπο που κάθε φορά, ας πούμε, υπάρχει ενδιαφέρον. Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια -και πριν το Ίντερνετ έρθει και αλλάξει τελείως τα πράγματα, γιατί τώρα τα τελευταία δέκα χρόνια ζούμε μια άλλη πραγματικότητα-, αλλά και τα παλιότερα, ενώ ο Eλληνισμός είναι παντού, είναι αρκετά δύσκολο να υποστηριχτούν βιβλιοπωλεία. Πολύ καλές προσπάθειες έχουν γίνει στην Αυστραλία, αλλά και στη Νέα Υόρκη θα περίμενε κανείς να υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ελληνικό βιβλιοπωλείο και δεν υπάρχει. Στη Γερμανία υπήρξαν προσπάθειες που συνδύαζαν και κάποιους μικρούς εκδοτικούς οίκους, και τίποτα απ' όλα αυτά δεν έγινε έτσι πολύ δυνατό. Ίσως θα πρέπει οι ίδιοι οι άνθρωποι που μετοικούν να κουβαλάνε μαζί τους την αγάπη για το βιβλίο και να τη διεκδικούν ώστε να υπάρχουν βιβλιοπωλεία. Σήμερα πια μπορούν πάντα να παραγγέλνουν από ηλεκτρονικά μεγάλα βιβλιοπωλεία πολύ ενημερωμένα και τα οποία, βέβαια, δεν αντικαθιστούν τη χαρά τού να μπεις σε ένα βιβλιοπωλείο και να ανακαλύψεις κάτι, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι που μπορεί ένας εκδότης από την Ελλάδα να προκαλέσει στο εξωτερικό. Έντυπη μορφή του βιβλίου ή προτιμότερα ηλεκτρονική; Επενδύετε, και κατά πόσο, στον σύγχρονο τρόπο ανάγνωσης; Εμείς όλα μας τα βιβλία, στο βαθμό που δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα δικαιωμάτων, κάποιο τεχνικό πρόβλημα, τα εκδίδουμε πια και σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή. Το ηλεκτρονικό βιβλίο στην Ελλάδα δεν έχει μεγάλα νούμερα. Αυτό που παρατηρούμε γενικά είναι ότι στον αγγλόφωνο χοντρικά κόσμο -στην Αμερική, στην Αυστραλία όπως και στην Αγγλία-, τα νούμερα είναι πολύ μεγαλύτερα απ' ό,τι στην Ευρώπη και στις άλλες αγορές. Στην Ελλάδα είναι πολύ μικρά. Ξέρετε, το ηλεκτρονικό ή έντυπο βιβλίο δεν είναι δύο πράγματα αντίθετα, είναι δύο πράγματα που αυτή τη στιγμή για μένα πολλές φορές λειτουργούν συμπληρωματικά. Δηλ. μπορεί κάποιος να μπει, να δει ή να χαζέψει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο online, όπου μπορεί να κατεβάσει και το δέκα τοις εκατό και μετά τελικά να αποφασίσει να αγοράσει ένα έντυπο. Είναι αντιπροσωπευτική η παρουσίαση της χώρας μας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης τα τελευταία χρόνια ή μήπως λόγω έλλειψης κονδυλίων πολλοί εκδότες αποκλείονται, άρα συρρικνώνεται η γενικότερη ελληνική συμμετοχή; Είναι αναμενόμενο σε μια περίοδο τόσο έντονης και βαθιάς κρίσης, η εικόνα μιας χώρας σε μια διεθνή έκθεση να συρρικνώνεται. Οι εκδότες πάλι, οι περισσότεροι συνάδελφοι, κάνουν μεγάλες προσπάθειες να είναι εκεί, να έχουν περίπτερα, έστω μικρότερα, να έρχονται, να συμμετέχουν, να μιλάνε για τα βιβλία τους, να παρακολουθούν τα βιβλία των άλλων. Τώρα το κράτος, νομίζω ότι παρά τα προβλήματα θα μπορούσε να έχει μια πιο συνεπή πολιτική και να κρατά μια ραχοκοκαλιά που να μην επηρεάζεται. Τελικά, με διάφορους τρόπους κάθε χρόνο έχουμε μια εκπροσώπηση -δεν είναι ότι δεν έχουμε- και όταν περάσει κάποιος από το 5.1 θα δει ελληνικό περίπτερο. Είναι αλήθεια ότι δεν έχει νόημα το ότι είναι σχεδόν διαφορετικό κάθε χρόνο - θα μπορούσε να υπάρχει μια συνέχεια. Ερχόμαστε τόσα πολλά χρόνια που θα μπορούσε να υπάρχει μια συνέχεια και, παρά τα προβλήματα, να είναι μια φυσιογνωμία που να μην αλλάζει δραματικά από τη μια χρονιά στην άλλη. Και νομίζω, για να μη λέμε πράγματα αρνητικά, ότι και τώρα θα μπορούσε το Υπουργείο Πολιτισμού να συνεχίσει -που σας λέω ότι παρουσία υπάρχει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο- να δουλεύει πιο κοντά με τους εκδότες, πιο κοντά με τους φορείς όποιους έχει, ώστε η προσπάθεια που γίνεται να είναι μια προσπάθεια που να έχει συγκεκριμένους στόχους. Για παράδειγμα, ένα πράγμα πολύ σημαντικό το περίπτερο αλλά και το πρόγραμμα επιδότησης των μεταφράσεων να ισχύει. Έχουμε αυτό το πρόγραμμα ''Φράσις*'', που το διαφημίζουμε και φέτος, το διαφημίσαμε και πέρυσι και τόσα χρόνια, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι ακόμα ενεργό. Είναι κάτι σχετικά εύκολο να είναι ενεργό, δεν χρειάζονται πάρα πολλοί πόροι ή πάρα πολλά χρήματα. Τη στιγμή που περνάμε μια βαθιά κρίση, η κοινωνία μας έχει προχωρήσει. Δεν είναι μια κοινωνία όπως ήταν, εννοώ σε σχέση με το ότι οι εκδότες ή ο χώρος του βιβλίου δεν είναι πίσω σε σχέση με τις άλλες χώρες. Οπότε θα μπορούσαν να γίνουν πράγματα με καλύτερη συνεννόηση, ώστε να έχουμε και καλύτερο αποτέλεσμα. * Σ.τ.Α: ''Φράσις'' είναι ένα πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού το οποίο χρηματοδοτεί την έκδοση βιβλίων στο εξωτερικό, με υψηλού επιπέδου μεταφράσεις, αξιόλογων έργων που αντανακλούν την πολυμορφία των ελληνικών εκδόσεων. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (ΕΙΠ) είναι υπεύθυνο για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα ''Φράσις'' βοηθά στην ευρύτερη γνωριμία, όταν ένα βιβλίο είναι μεταφρασμένο, του ξένου κοινού με την ελληνική πολιτιστική μας κληρονομιά. Νυρεμβέργη: Αδελφοποίηση δύο Συλλόγων Του Λαογραφικού Χορευτικού ομίλου «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» Τρικάλων με το Θεσσαλικό Σύλλογο Νυρεμβέργης & περιχώρων «ΜΕΤΕΩΡΑ» Στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Θεσσαλικός Σύλλογος Νυρεμβέργης και περιχώρων «ΜΕΤΕΩΡΑ», στις 18/10/2014 και στην οποία προσκλήθηκε ο Λαογραφικός Χορευτικός όμιλος «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» Τρικάλων από 16-20/10/2014 στη Νυρεμβέργη, πραγματοποιήθηκε η Αδελφοποίηση των δύο Συλλόγων, με την υπογραφή του πρωτοκόλλου, ύστερα από τις ομόφωνες αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων. Οι δύο ιστορικοί Σύλλογοι, η Συνεργασία των οποίων χρονολογείται από το 1988, με παρουσία πάνω από τριάντα (30) χρόνια στο χώρο του πολιτισμού, με τεράστια πολιτιστική και κοινωνική προσφορά, δημιουργούν Γέφυρα Επικοινωνίας, ενώνουν τις δυνάμεις τους και αποδεικνύουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους, για τη διατήρηση και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και τη μετάδοσή της στις νεότερες γενιές εντός της χώρας μας,αλλά και στον απανταχού απόδημο Ελληνισμό. Οι πρόεδροι των Συλλόγων κ.κ. Γιάννης Σούλιος («ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» Τρικάλων) και Στέργιος Οικονόμου («ΜΕΤΕΩΡΑ» Νυρεμβέργης), παρουσία των μελών των Συμβουλίων και των Συμπατριωτών μας που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση, υπέγραψαν το πρωτόκολλο Αδελφοποίησης, στο οποίο μεταξύ των άλλων αναφέρονται οι κατωτέρω στόχοι: -Η προώθηση Πολιτιστικών, Μορφωτικών και Κοινωνικών θεμάτων -Βελτίωση της Συνεργασίας, δημιουργία μόνιμων δεσμών φιλίας και αδελφοσύνης, μεταξύ των μελών και του απόδημου Ελληνισμού. -Η αδελφοποίηση να αποτελέσει την αρχή για μία ουσιαστικότερη και μόνιμη συνεργασία σε θέματα που οι πολιτιστικοί Σύλλογοι μπορούν να αναπτύξουν. -Στο τέλος της τελετής αντάλλαξαν τιμητικές πλακέτες. -Ο «ΑΣΚΗΠΙΟΣ» εγκαινιάζοντας με το Θεσσαλικό Σύλλογο Νυρεμβέργης «ΜΕΤΕΩΡΑ», το στόχο αυτό, θα συνεχίσει την αδελφοποίηση συνεργασίας με Ελληνικές Κοινότητες και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Εντυπωσίασε και καταχειροκροτήθηκε το χορευτικό του «Ασκληπιού» στη Νυρεμβέργη Συγκίνηση και θαυμασμό προκάλεσε το χορευτικό του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ» στη Νυρεμβέργη τόσο στους Συμπατριώτες μας, όσο και στους παρευρισκόμενους Γερμανούς, με την εκπληκτική του εμφάνιση. Ο Λαογραφικός-Χορευτικός όμιλος Τρικάλων «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» από 16/10-20/10/2014 βρέθηκε κοντά στους Συμπατριώτες μας, ύστερα από πρόσκληση του Θεσσαλικού Συλλόγου Νυρεμβέργης και περιχώρων «ΜΕΤΕ- ΩΡΑ» α.σ., ο οποίος διοργάνωσε μεγάλη πολιτιστική εκδήλωση στις 18/10/2014, γιορτάζοντας φέτος τα -31- χρόνια από την ίδρυσή του και στην οποία συμμετείχε το χορευτικό του ομίλου. Το πρόγραμμα άνοιξε ο Πρόεδρος του Θεσσαλικού Συλλόγου Νυρεμβέργης κ. Στέργιος Οικονόμου, οποίος αναφέρθηκε στο πολύ σπουδαίο έργο του Συλλόγου, χαιρέτησε και καλωσόρισε την αποστολή του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ» και εξέφρασε τις θερμές ευχαριστίες που ανταποκρίθηκε στην πρόκλησή τους και τόνισε, ιδιαίτερα την απόφαση των δύο ιστορικών Συλλόγων, να αδελφοποιηθούν στη σημερινή εκδήλωση. Στη συνέχεια δόθηκε ο λόγος στον πρόεδρο του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ», κ. Γιάννη Σούλιο, ο οποίος ευχαρίστησε τη Διοίκηση του Θεσσαλικού Συλλόγου, για την ευγενική τους πρόσκληση, την εκπληκτική φιλοξενία και αναφέρθηκε στις πολύχρονες δραστηριότητες του ομίλου. Ακολούθως χαιρετισμό έκανε ο επίτιμος πρόεδρος τους κ. Νίκος Πολύζος. Πριν από την έναρξη των εκδηλώσεων υπογράφτηκε το πρωτόκολλο Αδελφοποίησης. (Θα αναφερθούμε στην επομένη δημοσίευση). Το πρόγραμμα άνοιξε το χορευτικό του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ», το οποίο για μία ακόμη φορά με την άψογη εμφάνισή του, το μεράκι, τη λεβεντιά και τη ζωντάνια, με την οποία χόρεψαν οι θαυμάσιοι χορευτές και χορεύτριες τους παραδοσιακούς και λαϊκούς χορούς, εντυπωσίασαν, συγκίνησαν και δικαίως κέρδισαν το παρατεταμένο θερμό χειροκρότημα των Συμπατριωτών μας. Παρουσίασαν στην αρχή λαογραφική αναπαράσταση- τον σκάρο- και στη συνέχεια χορούς της Θεσσαλίας- Ηπείρου-Μακεδονίας-Θράκης-Νησιά και έκλεισαν το πρόγραμμα με λαϊκούς χορούς. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στον χοροδιδάσκαλο κ. Σταύρο Σούλιο για την εξαιρετική προετοιμασία του χορευτικού, αλλά και στους χορευτές και χορεύτριες για την ανεπανάληπτη εμφάνισή τους. Πολύ καλή επίσης η παρουσίαση του παιδικού χορευτικού του Θεσσαλικού συλλόγου Νυρεμβέργης. Μετά την εμφάνιση των χορευτικών ακολούθησε ένα παραδοσιακό Θεσσαλικό γλέντι μέχρι τις πρωινές ώρες με την συμμετοχή όλων των συμπατριωτών που βρέθηκαν στην εκδήλωση. Στην εκδήλωση παρευρέθηκε ο δημοσιογράφος κ. Κώστας Αργυρούσης Δ/ντής του Ράδιο Ζυγός και την εκπομπής DOLCE VITA του ASTRA T.V. ο οποίος μίλησε με τα κολακευτικότερα λόγια, για την εμφάνιση του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ» και μαγνητοσκόπησε την εκδήλωση, με τον camera man κ. Βασίλειο Κωνσταντάκο την οποία θα προβάλλει στην εκπομπή του στο ASTRA T.V. Η αποστολή του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ» κατά τις ημέρες παραμονής του ξεναγήθηκε στα ιστορικά μνημεία και αξιοθέατα της Νυρεμβέργης από τον Δρ. Eυθύμιο Παπαχρήστο. Επίσης κοντά στην αποστολή ήταν συνεχώς ο Πρόεδρος και άλλα μέλη του Θεσσαλικού συλλόγου κ. Στέργιος Οικονόμου, Νίκος Πολύζος, Μαρία Θεοχάρη και Βασίλης Παπαστεργίου. Κατά την αναχώρησή του από την Νυρεμβέργη το πρωί της Δευτέρας 20/10/2014 αρκετοί συμπατριώτες μας Τρικαλινοί βρέθηκαν εκεί και με δάκρυα στα μάτια χαιρέτησαν την αποστολή του «ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ». Τον «ΑΣΚΛΗΠΙΟ» στη Νυρεμβέρη συνόδεψαν ο Πρόεδρος Γιάννης Σούλιος, ο Αντιπρόεδρος Σωτήρης Γοργογέτας και η Γραμματέας Δήμητρα Μπαντή. Άψογη καθ όλα η αποστολή αρχηγός της οποίας ήταν ο χοροδιδάσκαλος Σταύρος Σούλιος.

10 10 / Οκτώβριος 2014 Eλληνική Γνώμη ΠΟλΙΤΙΣΜΟΣ / ΤΕΧΝΕΣ 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης: «Από την απαισιοδοξία της νόησης, στην αισιοδοξία της πράξης» Βερολίνο: Γράφει η δημοσιογράφος Σταυρούλα Παπαδοπούλου Η5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, αποτελεί το τελευταίο κομμάτι του τριμερούς σπονδυλωτού προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 με τον γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις-Make it New και ολοκληρώνεται το Η 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης πρόκειται να πραγματοποιηθεί το διάστημα Μαΐου-Σεπτεμβρίου 2015 και ο σχεδιασμός και η οργάνωσή της έχουν ήδη ξεκινήσει. Τη Γενική Διεύθυνση έχει η Κατερίνα Κοσκινά, πρόεδρος του ΚΜΣΤ, ιστορικός τέχνης-επιμελήτρια εκθέσεων. Επιμελήτρια της Κεντρικής Έκθεσης είναι η Κατερίνα Γρέγου, (φωτό), ιστορικός τέχνης, ανεξάρτητη επιμελήτρια και συγγραφέας, στην οποία και ανήκει ο τίτλος για την ίδια έκθεση Between the Pessimism of the Intellect and the Optimism of the Will / Από την απαισιοδοξία της νόησης στην αισιοδοξία της πράξης. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με ένα απόσπασμα της Επικεφαλής Επιμελήτριας, Κατερίνας Γρέγου «Πηγή έμπνευσης για τον τίτλο αποτέλεσε ένα αφορισμός που επαναλαμβάνεται στα Τετράδια της Φυλακής του Antonio Gramsci που γράφτηκαν μεταξύ του 1929 και 1935, ενώ ο Gramsci ήταν φυλακισμένος από το φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας. Στο ογκώδες αυτό έργο, το γραμμένο κατά τη διάρκεια του ενδεκαετούς εγκλεισμού του ο Gramsci επανέρχεται συχνά σε μια συγκεκριμένη φράση: Η πρόκληση της νεωτερικότητας είναι να ζεις δίχως ψευδαισθήσεις μα και δίχως απογοήτευση Είμαι απαισιόδοξος λόγω νόησης και αισιόδοξος λόγω θέλησης». Ο δυϊσμός που η φράση αυτή επικαλείται στο καταληκτικό κομμάτι της αποτελεί αφετηρία για μια διερεύνηση της κρίσης που πλήττει την περιοχή της Μεσογείου -καθώς και τρόπων εξόδου από αυτήν- ζήτημα που θα βρεθεί στο επίκεντρο του προβληματισμού της επόμενης Μπιενάλε. Με αυτόν τον τρόπο θα επιχειρήσει να επισημάνει μερικά από τα κρίσιμα ζητήματα που συνθέτουν και επηρεάζουν την πραγματικότητα της Μεσογείου μέχρι στιγμής, αφήνοντας επίσης το απαραίτητο περιθώριο σε αυτό που ο Ernst Bloch ονόμασε προοδευτική ονειροπόληση, απαραίτητη συνθήκη για την υπέρβαση των αδιεξόδων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα. Ως προς αυτό είναι καθοριστικός ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η τέχνη, υπό τη μορφή μιας κριτικής, απελευθερωτικής και ιδεαλιστικής πράξης». Η 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης θα διαρθρωθεί, όπως και στις προηγούμενες δύο διοργανώσεις γύρω από ένα Κεντρικό Πρόγραμμα με κορυφαίο γεγονός την κεντρική έκθεση. Παράλληλα θα υπάρξουν και πολλές άλλες εκθέσεις, δράσεις, φεστιβάλ, εργαστήρια, συμπόσια κλπ ενώ θα λάβει χωρά και ένα παράλληλο πρόγραμμα που θα διαμορφωθεί με επιλογές εκδηλώσεων που εμπίπτουν στο σκεπτικό και το ύφος της διοργάνωσης. Το έργο είναι εντεταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονίας-Θράκης του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα. Φορέας υλοποίησης και διοργανωτής του είναι το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η αναγνωρισιμότητα δεν είναι πάντα το διαβατήριο της επιτυχίας Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο ηθοποιός και συγγραφέας Κώστας Κρομμύδας Επιμέλεια: Βάσω Β. Παππά ΟΚώστας Κρομμύδας δεν χρειάζεται συστάσεις αφού είναι γνωστός στο ευρύ κοινό από τις τηλεοπτικές σειρές, το θέατρο και το σινεμά που έχει παίξει. Πολυσχιδής προσωπικότητα, ηθοποιός, συγγραφέας, δάσκαλος, αλλά κυρίως, ένας άνθρωπος που διακρίνεται για το ήθος και την αξιοπρέπειά του. Τον Μάιο του 2012 εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο Μπαμπά, μεγάλωσέ με, τον Μάιο του 2013 το μυθιστόρημά του Η ζωή που έλειπε, που ένα χρόνο μετά αναδεικνύεται ως ενα από τα δέκα συγκινητικότερα βιβλία της χρονιάς και πρόσφατα κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο που φέρει τον τίτλο Ογκρέσα και είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία. Κύριε Κρομμύδα, πρόσφατα κυκλοφόρησε το τρίτο σας βιβλίο. Από πού προήλθε η αγάπη σας για τη συγγραφή; Μου άρεσε να γράφω. Πριν εκδώσω το πρώτο μου βιβλίο είχα καταθέσει δυο ιδέες για σήριαλ στην τηλεόραση. Παλιότερα έγραφα ποιήματα και μικρές ιστορίες. Οργανωμένα όμως με στόχο την έκδοση το έκανα πριν 4 χρόνια με το πρώτο μου βιβλίο. Προτού να αναφερθούμε στους ήρωες του βιβλίου σας, να μας μιλήσετε πρώτα για σας; Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια στα Τρίκαλα; Δύσκολα αλλα γεμάτα αγάπη και πολλές όμορφες εικόνες. Αντλώ πολλά από τα βιώματα των παιδικών μου χρόνων στη συγγραφή! Το τελευταίο σας βιβλίο που φέρει τον τίτλο Ογκρέσα είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία. Πώς ξεκίνησε η περιπέτεια της συγγραφής του; Να πούμε πώς χτίστηκε η ηρωίδα σας; Το βιβλίο είναι βασισμένο σε τρεις αληθινές ιστορίες. Κυρία αφορμή όμως ήταν η μια απο αυτές που μου αφηγήθηκε η Κατερίνα η Ογκρέσα του βιβλίου πριν 20 χρόνια. Με εντυπωσίασε το πως μια γυναίκα μπόρεσε να ξαναγεννηθεί μέσα από ένα μεγάλο έρωτα που έζησε, ένα βήμα πριν πέσει στο κενό! Την ιστορία την είχα πολλά χρόνια στο μυαλό μου αλλά τώρα έσμιξε με τις άλλες και έγινε βιβλίο. Γράφετε ότι μεγάλο μέρος αυτού του βιβλίου γράφτηκε υπό τους ήχους της όπερας Turandot του Giacomo Puccini με τον Placido Domingo στον κεντρικό ρόλο. Υπάρχει η εντύπωση ότι οι συγγραφείς είναι μοναχικοί άνθρωποι και ότι για να έχουν έμπνευση χρειάζονται ηρεμία και όσο το δυνατόν λιγότερο θόρυβο. Δεν ισχύει αυτό τελικά; Μπορώ να γράφω κάτω από απίστευτες συνθήκες! Πολλά απο τα βασικά μου κεφάλαια γράφτηκαν ανάμεσα σε πολύ κόσμο, καράβια, αίθουσες αναμονής κλπ. Άλλα και σε συνθήκες απόλυτης ηρεμίας. Ανάλογα με το κεφάλαιο προσαρμόζομαι! Με εμπνέει μάλιστα να βρίσκομαι σε χώρους με κόσμο. Παραδίδετε μαθήματα υποκριτικής στο θέατρο των Αλλαγών και στο ARMANI MUSICAL THEATER CENTER, διδάσκετε δημόσιο λόγο public speech στη σχολή δημοσιογραφίας του ΑΝΤ1, διατηρείτε καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή στο love radio 97, 5, αρθρογραφείτε στη Real News, στοinfokids.gr και στο περιοδικό παιδί και νέοι γονείς. Με αυτό το φορτωμένο πρόγραμμα μένει χρόνος για κάτι άλλο; Αν τα κάνεις όλα με οργάνωση και σοβαρότητα, ναι μένει. Δεν μπορώ να κάνω μόνο ένα πράγμα στη ζωή μου. Είναι βαρετό! Το 2012 εκδόθηκε το πρώτο σας βιβλίο Μπαμπά μεγάλωσέ με ενώ είστε και ο ίδιος πατέρας μιας κόρης, της Βάιας. Τι θα είχατε να πείτε σε όλους εκείνους που τους τρομάζει η πατρότητα κι όλα όσα μπορεί να αλλάξει τη ζωή τους; Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως η πιο δημιουργική φάση της ζωής μου ξεκίνησε με την γέννησή της. Και κυρίως επειδή ασχολήθηκα και ασχολούμαι με το μεγάλωμα της. Τίποτα άλλο. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον ρόλο που παίζει η συγγραφή και γενικότερα η τέχνη στη ζωή σας; Είμαι απο τους τυχερούς που η "δουλεια" μου ειναι ταυτόχρονα και η ευχαρίστηση μου. Ειναι μεγάλο δώρο αυτό. Ειναι σημαντικό να ζεις από τη δουλεια σου αλλα και να ζεις μεσα στη δουλειά σου! Εκτός από συγγραφέας, είστε κι ένας πετυχημένος ηθοποιός. Έχετε κάνει θυσίες ή υποχωρήσεις για χάρη της καριέρας σας; Θεωρείτε ότι η τηλεοπτική σας επιτυχία σάς άνοιξε πόρτες στον εκδοτικό χώρο; Δεν έχω κάνει καμία παραχώρηση για την οποία να έχω μετανιώσει. Η αναγνωρισιμότητα μπορεί να λειτουργήσει και αρνητικά. Δεν είναι πάντα το διαβατήριο της επιτυχίας. Έρχεστε καθημερινά σε επαφή με νέα παιδιά λόγω της ιδιότητας του δασκάλου. Τι θα προτείνατε σε έναν νέο/α που θέλει να ξεκινήσει μια καριέρα στο χώρο του θεάματος, σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον; Πως μόνο με σκληρή δουλειά και τεράστια υπομονή έχει πολλές πιθανότητες να τα καταφέρει. Ξέρω εξ αρχής πως ένα είκοσι τοις εκατό των μαθητών μου μόνο, θα κάνουν καριέρα σε αυτό που σπουδάζουν. Οι υπόλοιποι ή θα είναι οι άτυχοι ή απλά τεμπέληδες. Κλείνοντας κύριε Κρομμύδα, τι επαγγελματικούς στόχους θέτετε για το μέλλον; Να γράφω, να παίζω, να διδάσκω και να συνεχίσω να είμαι ερωτευμένος! «Της πίκρας το προζύμι» Για το αφήγημα Ανατολικά της Αττάλειας - Βόρεια της Λευκωσίας του Μάριου Μιχαηλίδη Της Νένας Κοκκινάκη* Το Ανατολικά της Αττάλειας - Βόρεια της Λευκωσίας δεν είναι μια ιστορική τοιχογραφία, ούτε φυσικά μια πολεμική περιπέτεια. Πρόκειται για αφήγημα που φωτίζει ποιητικά την ιστορική πραγματικότητα μιας ταραγμένης εποχής. Ο Μάριος Μιχαηλίδης, ποιητής, φιλόλογος, γεννημένος στην Κύπρο, κατορθώνει να μετατοπίσει την προσοχή του αναγνώστη από τις πολύπλοκες πτυχές της ιστορίας στον άνθρωπο, αποκαλύπτοντας τον «απερίγραπτο πόνο» μέσα από το «μαστίγωμα της μνήμης». Ολόκληρη η αφήγηση ακουμπά στη μνήμη, τη μόνη που «αντιζυγιάζει τον καημό». «Όλα έδειχναν πως σύντομα κάτι θα ξεσπάσει. Το έβλεπες παντού, το οσμιζόσουν στην ατμόσφαιρα. Τα παλικάρια, με πικρό λογισμό μα και αποφασιστικότητα, επαναλάμβαναν τα παράξενα λόγια: Δεν αργεί να καρπίσει τ' αστάχυ/ δε χρειάζεται μακρύ καιρό/ για να φουσκώσει της πίκρας το προζύμι... Ήταν τα λόγια ενός Έλληνα ποιητή από τη Σμύρνη που τον μάγεψε η Κύπρος κι έγραφε πως οι θεοί του έταξαν αυτό το χρέος. Παράξενοι που είναι οι ποιητές...». Η μοίρα του Γιώργου Σεφέρη και η πηγαία συγκίνηση που εκρέει από τους στίχους του κάνει το δάσκαλο Διαμαντή στο Παγκύπριο Γυμνάσιο να δακρύζει. Οι ιστορίες του βιβλίου μπορεί να μοιάζουν φανταστικές, βιώνονται ωστόσο από πραγματικά πρόσωπα. Το γεγονός αυτό μαζί με την ποιητική τους απόδοση και την εξαιρετική αφηγηματικότητα, τις καθιστά ζωντανές και ιδιαίτερα παραστατικές. Η επιδέξια, ευλύγιστη γραφή φανερώνει σχεδόν σε κάθε σελίδα τη δύναμη της εικόνας, από τον εκπατρισμό και τον αναγκαστικό δρόμο της προσφυγιάς, μέχρι τους γάμους, τις βαφτίσεις αλλά και τις αναίτιες φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, τις κλοπές, απαγωγές μικρών παιδιών. Άνθρωποι που σήμερα περνούν από τον στρόβιλο των αναμνήσεων αφήνοντας ιερή παρακαταθήκη στους επόμενους τη βούλησή τους: «Πάψε πια... τι τα θυμάσαι; Πάνε αυτά.» Έτσι ήταν η μάνα μου. Κοίταγε μπροστά. Το ίδιο και η γιαγιά. Αλλιώς, πώς θ' άντεχαν τόση πίκρα, τόσο καημό... Οι πρωταγωνιστικές φιγούρες της συναρπαστικής αφήγησης του Μάριου Μιχαηλίδη χαράσσονται στη μνήμη των συγχρόνων που σήμερα επαναπροσδιορίζουν όσα έμαθαν στην Ιστορία. Μια Ιστορία όχι και τόσο μακρινή που διδάσκει «πώς πλήρωσαν και πληρώνουν οι πολλοί τα ανομήματα εκείνων που αποφασίζουν για τις τύχες των λαών». Ποιος μας βεβαιώνει ότι δεν θα υπάρξει μια νέα ιστορία που θα γραφεί για το σήμερα, μια εποχή με ευδιάκριτα τα προμηνύματα του χαμού; Ας ελπίσουμε ότι ο λαός αυτός που πίστεψε σε αξίες και συντήρησε προσδοκίες, έστω κι αν προδόθηκε, είναι άξιος να σηκώνει το κεφάλι. Την τελευταία έστω στιγμή. Από την απόγνωση στον θρίαμβο. «Αυτό που η μνήμη αιχμαλωτίζει και αδιάκοπα συντηρεί, καθώς εμπίπτει στο άχρονο, από μια άποψη είναι εξωανθρώπινο. Ωστόσο, αυτό είναι που ανδρώνει τα όνειρα και γεννά ελπίδες». Ανατολικά της Αττάλειας - Βόρεια της Λευκωσίας Εκδόσεις Momentum Σελ. 133 * Η Νένα Κοκκινάκη είναι πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Το τελευταίο της βιβλίο Η πρέσβειρα των Παρισίων κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. «Τα τραγούδια του, από την Κατοχή έως σήμερα, συνοδεύουν κάθε γλέντι και κάθε αναστεναγμό» Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο Χρήστος Γραμματίκας με αφορμή το βιβλίο του για τον Βασίλη Τσιτσάνη Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη ΟΧρήστος Γραμματίκας γεννήθηκε στα Τρίκαλα και σπούδασε στο Παρίσι Μαθηματικά και Πληροφορική. Έζησε πολλά χρόνια στο Παρίσι όπου και εργάστηκε. Το βιβλίο του «Άσπρα μούρα, μαύρα μούρα», εκδόσεις Στοχαστής, στάθηκε η αφορμή για να τον προσεγγίσουμε. Με μια αφήγηση που σε κερδίζει καταφέρνει να μας ταξιδέψει στον μαγικό κόσμο του Βασίλη Τσιτσάνη. «Γλυκοχαράζουν τα βουνά. Μα εγώ τα βλέπω σκοτεινά». Είναι αλήθεια ότι το συγκεκριμένο τραγούδι θεωρείται από τα πιο τρικαλινά άσματα; Δεν νομίζω ότι μπορεί να υποστηρίξει κανείς κάτι τέτοιο. Η πρώτη φράση του βιβλίου εκφράζει μια εντελώς προσωπική εντύπωση. Ο «Σακαφλιάς», «στου Αλευρά τη μάντρα», «βαριά χτυπούν τα σήμαντρα» και αρκετά άλλα, έχουν αμιγώς τρικαλινό θέμα και θα αντιστοιχούσαν καλύτερα στην ερώτησή σας. Άλλωστε, οι οργανωμένοι οπαδοί της τοπικής ομάδας αυτοαποκαλούνται «σακαφλιάδες». Επηρέασε ο γενέθλιος τόπος την πορεία του Βασίλη Τσιτσάνη; Επηρέασε οπωσδήποτε τη μαθητεία του και τα πρώτα βήματα, αν και η απάντησή μου είναι λίγο ταυτολογική. Όταν έφυγε από τα Τρίκαλα ήταν ήδη σχεδόν ολοκληρωμένος καλλιτέχνης, έτοιμος να ριχτεί στη δημιουργία. Μπορεί κανείς να αναφέρει τη μάντολα που κληρονόμησε από τον ηπειρώτη πατέρα του και άλλα βιογραφικά στοιχεία αλλά υποπτεύομαι ότι η ερώτησή σας αναζητεί κάτι βαθύτερο. Καλύτερα να αφήσουμε την απάντηση στον ίδιο τον Τσιτσάνη όταν, στην ερώτηση για τις επιρροές στο έργο του, είπε, για τη μουσική του, «ξεκινάει μέσα από τον δικό μου κόσμο». Τσιτσάνης, Καλδάρας, Μητροπάνος. Νομίζω ότι τα Τρίκαλα έχουν την τιμητική τους. Τι εξήγηση θα δίνατε για αυτή την συνύπαρξη; Δεν έχω εξήγηση, μόνο μια επί μέρους γνώμη. Ο Τσιτσάνης, για μένα, είναι δημιουργός νέου είδους, το οποίο αναπόφευκτα επηρεάζει κι άλλους, κατά πρώτο λόγο τους συντοπίτες του. Ο θαυμασμός και η οικειότητα με το έργο και τον άνθρωπο διευκολύνουν την έκφραση νέων ταλέντων. Πάντως, κάτι που χτυπάει στα Τρίκαλα είναι τα αναρίθμητα εστιατόρια, τσιπουράδικα, ταβέρνες, μπαράκια ακόμα, αρκετά από τα οποία βάζουν λαϊκή μουσική. Τα ακούσματα είναι πανταχού παρόντα. Αγνοώ όμως τι ατμόσφαιρα επικρατούσε στα Τρίκαλα τη δεκαετία του τριάντα, ώστε να τη συσχετίσουμε, ως ένα σημείο, με τα νεανικά χρόνια του Τσιτσάνη. Τι το καινούργιο έφερε η μουσική του Βασίλη Τσιτσάνη στην ελληνική μουσική; Ξεκινώντας με τα βασικά υλικά του ρεμπέτικου, «απλότης και λιτότης», τους δρόμους του και τους χορούς του, ο Τσιτσάνης εμβαθύνει και εμπλουτίζει τη μελωδία, τη θεματολογία και το τραγικό στοιχείο. Ευρύνει το κοινό της λαϊκής μουσικής, μπαίνει στην καρδιά του λαού και τον συνοδεύει στις τραγικές στιγμές. Ας πάρουμε «τα λερωμένα τ άπλυτα» σαν παράδειγμα. Από τις πρώτες νότες της εισαγωγής, με τη δεξιοτεχνία του μπουζουκιού ανθίζει ο πλούτος της μελωδίας. Ο πρώτος στίχος ερεθίζει και η συνέχεια, πάντα σε άψογο τέμπο, σε πιάνει σχεδόν απ το χέρι για να χορέψεις. Οι στίχοι είναι κάθε άλλο παρά απλοϊκοί. Στο βιβλίο το χαρακτηρίζω ένα τραγούδι χωρισμού όπου την πρωτοβουλία παίρνει η γυναίκα αλλά είναι κάτι πολύ παραπάνω: η εξέγερση μιας γυναίκας που έχει μπουχτίσει να την βλέπει ο άνδρας της σαν πλύστρα. Όλα αυτά φτιάχνουν το καινούργιο. Ονομάζετε τον Τσιτσάνη μεγαλοφυΐα. Σε αυτόν τον ορισμό δεν ελλοχεύει ο κίνδυνος της υποκειμενικότητας; Οπωσδήποτε, αλλά πώς αλλιώς να περιγράψεις έναν καλλιτέχνη που δημιουργεί νέο είδος, το οποίο υιοθετείται από έναν ολόκληρο λαό; Υστερεί μόνο η γεωγραφική οικουμενικότητα. Τι να κάνουμε; Αυτόν τον πληθυσμό έχουμε. Στην δεκαετία του 1970 έγραψε τα σπουδαιότερα τραγούδια του. Βαριά σεκλέτια, Της γερακίνας γιος, Το βαπόρι απ την Περσία και άλλες επιτυχίες. Πολλοί ισχυρίζονται ότι τα συγκεκριμένα τραγούδια τα δούλευε χρόνια. Ήταν λοιπόν παράλληλα κα τελειομανής; Αυτό που έγραψα είναι «μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια του», δεν τα θεωρώ τα σπουδαιότερα. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν τα δούλευε χρόνια, κάτι που εξάλλου θα ήταν αδύνατο για «το βαπόρι απ την Περσία». Απλώς ήθελα να τονίσω τη μακροβιότητά του, χωρίς απώλεια ποιότητας. Στο συγκεκριμένο ερώτημά σας θα απαντούσα καταφατικά, όχι από πρώτο χέρι αλλά βασισμένος σε έμπιστες μαρτυρίες. Είναι γνωστό ότι η «συννεφιασμένη Κυριακή» τον «βασάνισε» πάνω από ένα χρόνο, ίσως πολύ περισσότερο. Επίσης, όπως και πολλοί συνάδελφοί του, πριν ηχογραφήσει ένα νέο τραγούδι το έπαιζε για αρκετό διάστημα σε μαγαζιά και έδινε την τελική μορφή λαμβάνοντας υπόψη τις αντιδράσεις του κοινού. Ο Τσιτσάνης δεν είναι μόνο συνθέτης αλλά και στιχουργός. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ποιητής για τα υπέροχα λόγια των τραγουδιών του; Ανεπιφύλακτα ναι και είναι μάλιστα ένα από τα ιδιαίτερα γνωρίσματά του. Είναι, φυσικά, δύσκολο να ξεκολλήσεις τους στίχους από τη μουσική, παίρνεις κάτι σαν κομματιασμένο άγαλμα, κάπως σαν την Αφροδίτη της Μήλου. Επίσης, παίζουν ρόλο η λογοκρισία και οι απαιτήσεις των εταιρειών δίσκου, που μάλλον του επέβαλαν τη χρήση του ρεφρέν, κάτι μεταγενέστερο στο έργο του. Όμως, έστω και χωρίς χέρια, η Αφροδίτη της Μήλου είναι πανέμορφη. Μπορείς να απαγγείλεις σαν ποίημα «τα λερωμένα τ άπλυτα», το «πέφτουν της βροχής οι στάλες», το «ζουμ τρια λα ρι λα ρο», το «τι σήμερα τι αύριο τι τώρα», αμέτρητα άλλα, που κάποτε θα μπουν στα σχολικά βιβλία. «Η λιτανεία του μάγκα» θα χρειασθεί μάλλον περισσότερο χρόνο. Σαν εντελώς προσωπική άποψη, προτιμώ τους στίχους από το σύνολο στο τραγούδι «δηλητήριο στη φλέβα». Είναι αλήθεια ότι έπιασε τον σφυγμό του λαού και ταυτίστηκε με τον πόνο των κατατρεγμένων και τα όνειρά τους. Αυτό έκανε τα τραγούδια του να αποκτήσουν διαχρονική αξία; Ποιος μπορεί να αμφιβάλλει γι αυτό το πράγμα; Τα τραγούδια του, από την Κατοχή έως σήμερα, συνοδεύουν κάθε γλέντι και κάθε αναστεναγμό, ακόμα και όταν δεν είναι πια επίκαιρα. Το σακάκι αντικαταστάθηκε από το μπουφάν αλλά το «πάλιωσε το σακάκι μου» εξακολουθεί να συγκινεί όπως παλιά. Δεν πρόκειται για νοσταλγία αλλά για διαιώνιση και ταύτιση με τον πόνο του καθημερινού ανθρώπου. Με τον Τσιτσάνη γλεντάς, πονάς, κλαις και χορεύεις αυθόρμητα. Μήπως αυτή είναι και μία διέξοδος για να αντιμετωπίσουμε την δίνη της καθημερινότητας που μας πιέζει; Οπωσδήποτε και, όντως, αυτό συμβαίνει. Συχνάζω σε πολλά συνοικιακά στην Αθήνα τον τελευταίο καιρό και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι όλες οι αυτοσχέδιες, ερασιτεχνικές, επαγγελματικές ορχήστρες βασίζονται κυρίως στο ρεπερτόριο του Τσιτσάνη. Το ίδιο συμβαίνει στα Τρίκαλα και, πιστεύω, στη Θεσσαλονίκη και σε όλες τις ελληνικές πόλεις. Σε ήπιους τόνους συνήθως, αυτά τα ταβερνάκια προσφέρουν ένα χώρο χαράς, παρηγοριάς αλλά και αντίστασης. Αλήθεια γνωρίσατε ποτέ τον Βασίλη Τσιτσάνη; Όχι προσωπικά και άμεσα, χωρίς αυτό να με ενοχλεί. Τον έχω δει στο πάλκο καμιά τριανταριά φορές και αυτό μου αρκεί. Στην Καισαριανή και στις Τζιτζιφιές, ήμασταν κυρίως μεγάλες φοιτητικές παρέες, στις οποίες δεν μπορούσε εύκολα να βρει «θέση» ούτε πρέπει να είχε τη διάθεση. Του είπα κάποτε ότι είμαι Τρικαλινός και του ζήτησα την «Τρικαλινή μαργιόλα» αλλά δεν το έπαιξε. Ίσως δεν βρήκα τα σωστά λόγια, ίσως δεν ήταν στο ρεπερτόριο της ορχήστρας, χωρίς να έχει μεγάλη σημασία. Ποια είναι η απήχηση της μουσικής του στην Γαλλία που διαμένετε; Όλο και μεγαλύτερη. Παλιότερα έπαιζα ρόλο μυητή αλλά τα πράγματα έχουν αλλάξει. Την άνοιξη του 2013, ο Γάλλος ταξιτζής που με πήγε στο αεροδρόμιο, όταν έμαθε ότι είμαι Έλληνας με ρώτησε πρώτα για την κρίση και μετά αναφώνησε «α, Βασίλης Τσιτσάνης». Κάποιος φίλος του του είχε φέρει ένα δίσκο, μετά από ένα ταξίδι στην Ελλάδα. Το ίδιο και με τον καβίστα της γειτονιάς μας, που τον ήξερε από τη γυναίκα του. Ο (Κούρδος) κουμπάρος μου έχει επί δεκαετίες εστιατόριο στο Παρίσι, με κυρίως γαλλική πελατεία. Τις προάλλες πήγα να τον δω και μου είπε ότι εδώ και λίγο καιρό παρατηρεί κάτι πρωτόγνωρο: όλοι οι Γάλλοι πελάτες του ξέρουν και εκτιμούν τον Τσιτσάνη. Από την Γαλλία, το Παρίσι που μένετε βλέπετε την Ελλάδα. Δεν σας πιάνει η νοσταλγία για να γυρίσετε πίσω; Από το 1967 που αποδήμησα και με μια διακοπή από το 1977 έως το 1981, για λόγους ανωτέρας βίας, έρχομαι τουλάχιστον τέσσερις φορές τον χρόνο στην Ελλάδα, κατά μέσο όρο. Τώρα που βγήκα στη σύνταξη, πολύ συχνότερα. Οι καλύτεροί μου φίλοι είναι Έλληνες, από μια άποψη δεν έφυγα ποτέ. Δεν τίθεται λοιπόν θέμα νοσταλγίας. Είσαστε και εκδότης. Μπορείτε να μας μιλήσετε για την εκδοτική σας δραστηριότητα; Ο «Ευρύαλος» είναι ένας μικρός εκδοτικός οίκος, που έβγαλε οκτώ βιβλία στις δεκαετίες του ογδόντα και του ενενήντα, με άξονα την ανθρώπινη αυτονομία και χειραφέτηση, από τη δημιουργία της Δημοκρατίας στην αρχαιότητα έως το νέο ξεκίνημα, εδώ και μερικούς αιώνες, στη Δύση. Μετά από μια μακρά χειμερία νάρκη, για επαγγελματικούς και οικογενειακούς λόγους, ο «Ευρύαλος» αναβίωσε το 2010 και εκδίδει πλέον βιβλία μαθηματικού περιεχομένου. Ποια τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη θα προτείνατε να ακούσουν οι αναγνώστες μας; Είναι πιθανό ο μέσος αναγνώστης σας να ξέρει περισσότερα τραγούδια του Τσιτσάνη από μένα. Θα πρότεινα πάντως τον δίσκο «Χάραμα», όχι τόσο για τα τραγούδια του, σχεδόν όλα πασίγνωστα, αλλά για τις εκτελέσεις, σταμπαρισμένες Τσιτσάνης. Επίσης, για όσους δεν τα ξέρουν, το «δώστου, δώστου» (το μωρό μου κάνι νάνι) με τη φωνή της Νίνου και το «σ έναν τεκέ σκαρώσανε», το πρώτο ηχογραφημένο τραγούδι του. Με ποιο τραγούδι σας νανούριζε η μητέρα σας; Δεν ξέρω αν η καημένη είχε διάθεση ακόμα και για νανούρισμα στα βρεφικά μου χρόνια. Μόνο η ίδια θα μπορούσε να απαντήσει, δεν υπάρχουν άλλοι μάρτυρες. Δυστυχώς την έχασα το Αν κρίνω από κάποιες προτιμήσεις της στα παιδικά μου χρόνια, θα μπορούσε να ήταν «το γελεκάκι που φορείς» ή το «τάκου, τάκου, ο αργαλειός μου» της Βέμπο.

11 Eλληνική Γνώμη Οκτώβριος 2014 / 11 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ «Η ασκούμενη οικονομική πολιτική δεν αποδίδει» Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο κ. Νίκος Λιοδάκης αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Wilfrid Laurier, στο Γουώτερλου του Καναδά ΟΝίκος Λιοδάκης γεννήθηκε στη Νίθαυρη, ένα ορεινό χωριό της Επαρχίας Αμαρίου, του Νομού Ρεθύμνης. Τέλειωσε το Α Λύκειο Αρρένων στο Ρέθυμνο και κατόπιν σπούδασε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου York, στο Τορόντο, στην Επαρχία του Οντάριο, απ όπου κι αποφοίτησε με τ Επαίνου. Με Υποτροφίες της Επαρχιακής Κυβέρνησης του Οντάριο συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο McMaster, στο Χάμιλτον, απ όπου απέκτησε Πτυχίο Μάστερς Πολιτικής Επιστήμης, Μάστερς Κοινωνιολογίας, και κατόπιν Διδακτορικό Δίπλωμα, με ειδίκευση στην ποσοτική ανάλυση των κοινωνικών ανισοτήτων. Έχει διατελέσει Λέκτορας Κοινωνιολογίας των Πανεπιστημίων του McMaster και του Ryerson και Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Queen s στο Κίγκστον του Οντάριο. Από το 2004 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Wilfrid Laurier, στο Γουώτερλου, όπου έχει διατελέσει Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Κοινωνιολογίας, και σήμερα κατέχει την θέση του Αναπληρωτή Καθηγητή. Είναι Μέλος του Δοιηκητικού Συμβουλίου του Καναδικού Ινστιτούτου Laurier για την Μελέτη της Κοινής Γνώμης και της Πολιτικής, Ακαδημαϊκό Μέλος του Αθηναϊκού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας, και Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της Αθηναϊκής Επιθεώρησης της Κοινωνικής Επιστήμης. Δραστηριοποιείται ως εθελοντής σε Ελληνοκαναδικούς Οργανισμούς από τότε που πήγε στον Καναδά. Διέτελεσε Διευθυντής της Ελληνικής Κοινότητας Τορόντο, με σπουδαία συνεισφορά στο Τμήμα Παιδείας, την αναδιοργάνωση και τον εξορθολογισμό του οργανισμού και την οργάνωση 6 παραστάσεων τραγωδίας του Ελληνικού Εθνικού Θεάτρου που παρακολούθησαν σχεδόν 10 χιλιάδες Καναδοί. Σήμερα μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ. Η οικονομική κρίση στη χώρα μας αυξάνεται πλήττοντας τις αδύναμες κοινωνικές ομάδες. Τόσο άγριος είναι ο καπιταλισμός απέναντι σε αυτές τις ομάδες; Ή το πρόβλημα της Ελλάδος είναι ξεχωριστό; Αλήθεια τί πρέπει να γίνει; Η οντότητα του καπιταλισμού, ως τρόπος παραγωγής και σύστημα διανομής του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου, είναι άγρια. Στην Ελλάδα δε, είναι και στρεβλός. Στην χώρα μας συντελείται εδώ και μια δεκαετία ένα διαρκές οικονομικό και κοινωνικό έγκλημα. H οικονομική κρίση είναι πλέον βαθειά, και σπρώνχει καθημερινά πολλούς συμπολίτες μας στην ανεργία, την φτώχεια και την απελπισία. Οι πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα είναι εντελώς λανθασμένες. Δεν είναι όμως οι μόνες διαθέσιμες. Υπάρχουν άλλες λύσεις. Για παράδειγμα, ο Καναδάς, η Αυστραλία, ακόμα κι οι ΗΠΑ -η μητρόπολη του καπιταλισμούεφαρμόζουν κεϋνσιανές πολιτικές κι έχουν καταφέρει να αμβλύνουν την κρίση. Δυστυχώς, η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Αντί να εφαρμόσει αντίστοιχες πολιτικές που μετριάζουν τις αρνητικές της επιπτώσεις, εμμένει στο αδιέξοδο μονοπάτι της εξουθενωτικής πια λιτότητας, επιτείνοντάς την. Αυτό είναι οικονομικά παράλογο, κοινωνικά καταστροφικό κι άδικο. Μακροπρόθεσμα δε, ίσως αποδειχτεί και άκρως επικίνδυνο για τα γεωστρατηγικά μας συμφέροντα. Δηλαδή; Το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι σίγουρα ξεχωριστό. η επιβολή φόρων έγινε κυρίως για την άμεση αύξηση εσόδων «Νομίζω και την βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης τώρα όμως με εξαιρετικά χαμηλά εισοδήματα δεν μπορεί να συνεχίζεις να ζητάς να πάρεις σημαντικά έσοδα από φόρους. Τώρα θα πρέπει να υπάρξουν φορολογικές ελαφρύνσεις κυρίως για επιχειρηματικές δράσεις. Άνθρωποι με ακίνητη περιουσία που κληρονόμησαν ή βρήκαν από τους γονείς τους θα δυσκολευτούν να την διατηρήσουν με την πολιτική που ακολουθείται γεγονός που δείχνει μια μελλοντική ανακατανομή πλούτου». Αυτά αναφέρει σήμερα, ο Δρ. Στέφανος Παπαδάμου, ο οποίος είναι Επίκουρος Καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο Νομισματική και Τραπεζική Οικονομική στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Πού βαδίζει η ελληνική κοινωνία σε συνάρτηση με την πορεία της οικονομίας; Μπορούμε να ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες; «Είμαι φύση αισιόδοξος άνθρωπος συνάμα όμως και ρεαλιστής. Από την μια οι οικονομικοί δείκτες βελτιώνονται και ο δείκτης οικονομικού αισθήματος (Economic Sentiment Indicator) δείχνει μια σταθεροποίηση. Γεγονός που δείχνει μια αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών απέναντι στην Ελλάδα και αφήνει περιθώρια για δημιουργία αισιόδοξων σκέψεων. Από την άλλη πρέπει να παρθούν άμεσα μέτρα για να εκμεταλλευτεί η Ελλάδα το συγκριτικό της πλεονέκτημα που είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Η Ελληνικές οικογένειες με κόπο και πολλές θυσίες σπούδασαν τα παιδιά τους τα οποία έχουν Έχει τις ιστορικές ιδιαιτερότητες του, αλλά είναι ταυτόχρονα και Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Άρα, οι λύσεις θα πρέπει ν αναζητηθούν και μέσα στην Ευρώπη και παγκόσμια. Στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της παγκοσμοιοποίησης, ενός παρασιτικού ολοκληρωτικού χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, οι ασθενέστερες χώρες και κοινωνικές ομάδες είναι περισσότερο ευάλωτες στις συνέπειές του. Κράτη όπως η Ελλάδα, αλλά και άλλες περιφερειακές χώρες στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο πλανήτη, φαίνονται ανήμπορες ν αντισταθούν στην λαίλαπα της εμπορευματοποίησης και του κέρδους ή ν αναχαιτίσουν την δραστική αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων που οδηγεί και στην απαξίωσης της δημοκρατίας. Παράλληλα, εξελίσσεται ένας ιδεολογικός πόλεμος εναντίον των καθημαγμένων. Είναι πλέον προφανής η τρομοκρατία που ασκούν στον απλό κόσμο τα ΜΜΕ και τα μεγάλα συμφέροντα που εκπροσωπούν. Έτσι δυσχεραίνουν ή απαγορεύουν πλήρως τον διάλογο, την διάδοση και την αξιολόγηση εναλλακτικών πολιτικών και οικονομικών προσεγγίσεων ή προτάσεων. Το σημαντικότερο είναι ότι υπονομεύουν με παντίους τρόπους την απαιτούμενη κοινωνική δράση για την αλλαγή της κατάστασης υπέρ των πολλών. Τι πρέπει να κάνουμε; Πρώτα λοιπόν, εμείς, ως πολίτες, πρέπει ν αντιδράσουμε δυναμικά στην σημερινή κατάσταση. Δεν θ αλλάξει τίποτα αν συνεχίσουμε να τούς ανεχόμαστε και να επιτρέπουμε ν αναπαράγονται οι υφιστάμενες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, τόσο στην χώρα μας, όσο και διεθνώς. Δεύτερον, η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να «πιεστεί» κοινωνικά και πολιτικά ώστε να θέσει άλλους στόχους και να επιλέξει άλλες προτεραιότητες, αλλάζοντας άμμεσα οικονομική πολιτική. Αυτό άλλωστε θα της έδινε κι ένα ισχυρότατο όπλο στην κατ επίφαση «διαπραγμάτευση» με τους εταίρους μας. Τρίτον, έχει καθήκον να προτάξει το συμφέρον των πολλών πάνω από τα συμφέροντα της Τρόϊκας και των χρηματοπιστωτικών συμφερόντων του κύκλου της Φρανκφούρτης που τόσο απροκάλυπτα πλέον προστατεύει. Πρέπει να δράσει για να προστατέψει τις ευπαθείς ομάδες και να βοηθήσει στην επανεκκίνηση της οικονομίας μέσω της αύξησης της ενεργούς ζήτησης. Τέταρτον, μόνο με πολιτικές και οικονομικές συμμαχίες μεταξύ των πληττώμενων κρατών της Ευρώπης και των αναδυόμενων οικονομιών, με την άμεση συμμετοχή και στήριξη της κοινωνιών, μπορούν να επιτευχθούν οι στόχοι της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής στην Ελλάδα, την Ευρώπη, και τον υπόλοιπο κόσμο. Τέλος, λοιπόν, χρειαζόμαστε άμεσα ένα σοβαρό Ευρωπαϊκό επεκτατικό οικονομικό πρόγραμμα και τη μεταφορά πλεονασμάτων από τον Ευρωπαϊκό Βορρά για επενδύσεις στο Νότο. Βλέπετε φως στον ορίζοντα για την ελληνική οικονομία; Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Είναι τόσο μεγάλο το βάθος και το εύρος της οικονομικής κρίσης αλλά και τόσο παταγώδης η αποτυχία της διαχείρησής της, που φτωχοποιούν ένα μεγάλο μέρος της άλλοτε ακμάζουσας παραδοσιακής μεσαίας τάξης, σπρώχνουν στην ανεργία και την οικονομική εξαθλείωση τους εργαζόμενους, και τους νέους επιστήμονες στην μετανάστευση. Ένα είναι βέβαιο: η ασκούμενη οικονομική πολιτική δεν αποδίδει. Δεν μάς βοηθά να ξεπεράσουμε την κρίση. Αντιθέτως, μάς οδηγεί μαθηματικά σε νέο δανεισμό. Είναι φανερό και στους αδαείς πως η αποπληθωρισμένη πλέον οικονομία μας χρειάζεται άμεσα «Το κούρεμα δεν είναι η λύση, θα πρέπει να συνοδεύεται και από αναπτυξιακά μέτρα» αποκτήσει εξειδικευμένη γνώση. Δυστυχώς όμως τα οφέλη αυτής της επένδυσης σε ανθρώπινο δυναμικό τα καρπώνονται ξένες χώρες που δεν έχουν κάνει τόσο μεγάλη επένδυση στις πανεπιστημιακές σπουδές. Δηλαδή; Έτσι από την αρχή της κρίσης μέχρι σήμερα έχουν φύγει περίπου άνθρωποι από την χώρα. Θα πρέπει επειγόντως να σταματήσει αυτή η διαρροή. Επίσης θα πρέπει να τονίσω και ένα άλλο σημαντικό σημείο ότι ενώ ο μισθός έχει μειωθεί σημαντικά οι τιμές δεν έχουν υποχωρήσει όσο θα έπρεπε γεγονός που εξηγεί μια αυξημένη κερδοφορία σε αρκετές επιχειρήσεις. Επίσης θα πρέπει να πούμε σε ότι αφορά το ανά μονάδα κόστος παραγωγής ο μισθός είναι ένα μόνο μέρος. Θα πρέπει η μείωση των μισθών να συνοδευτεί με μια άμεση μείωση του κόστους της φορολογίας και της γραφειοκρατίας. Επίσης να δοθεί η δυνατότητα δημιουργίας επιχειρήσεων πολύ γρήγορα και με χαμηλό κόστος. Έτσι θα δημιουργηθούν άμεσα νέες θέσεις εργασίας απορροφώντας το εξειδικευμένο προσωπικό. Νομίζω ότι η Ελλάδα κάνοντας σημαντική πρόοδο σε ότι αφορά το δημοσιονομικό συμμάζεμα τώρα θα πρέπει να της δοθούν τα περιθώρια ώστε μέσα από τα παραπάνω μέτρα να τονώσει την οικονομία και να μειώσει αισθητά την ανεργία που πλέον κινείται ανεξέλεγκτα. Μπορεί να υπάρξει βελτίωση των οικονομικών δεικτών, χωρίς προσέλκυση επενδύσεων; Αν δούμε τις καταθέσεις στις τράπεζες στις αρχές του 2000 και στην κορυφή τους κάπου το 2008 θα καταλάβουμε ότι όλες αυτές οι καταθέσεις δημιουργήθηκαν από μια πιστωτική επέκταση που τροφοδότησε μια ανάπτυξη βασισμένη σε καταναλωτικά δάνεια. Ειδικά μετά την εισαγωγή του ευρώ ο δανεισμός έγινε εξαιρετικά εύκολος δεδομένων των χαμηλών επιτοκίων σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Δυστυχώς όμως τα δάνεια αυτά δεν κατευθύνθηκαν σε παραγωγικές επενδύσεις. Επίσης είναι γεγονός ότι η χώρα έκανε μεγάλες κρατικές σπατάλες για αρκετά χρόνια. Ενώ έπρεπε να αλλάξει το μοντέλο ανάπτυξης δίνοντας βαρύτητα σε παραγωγικές επενδύσεις δεδομένου του φτηνού δανεισμού προτιμήθηκε η εύκολη λύση της υπερβολικής κατανάλωσης που σε κάνει ιδιαίτερα ευάλωτο σε πιθανές κρίσεις. Τώρα πλέον θα πρέπει να δημιουργηθεί το σωστό περιβάλλον (πχ φορολογικό σύστημα, λιγότερη γραφειοκρατία, δανεισμός ευκολότερος για παραγωγικές επενδύσεις) για την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων. τόνωση της ενεργούς ζήτησης με γενναίες και ρεαλιστικές μεταρρυθμίσεις, κι όχι τις αναχρονιστικές αναποτελεσματικές και «δήθεν» επιχειρούνται. Ενεργός ζήτηση είναι το άθροισμα της ιδιωτικής κατανάλωσης με τις ιδιωτικές επενδύσεις, τις κρατικές δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, δημόσιες επενδύσεις, κτλ.) και το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών. Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό το άθροισμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η ενεγός ζήτηση και τόσο πιο γρήγορα θα βγούμε από την δίνη της κρίσης. Οι ενδεδειγμένες λύσεις είναι λοιπόν συγκεκριμένες. Δεν μπορείς να αυξάνεις την φορολογία εν μέσω κρίσης και να περιμένεις ν αυξηθεί η κατανάλωση. Δεν γίνεται να μην ελέγχεις και να μην τιμωρείς την μεγάλη εισφοροδιαφυγή και την φοροδιαφυγή και ταυτόχρονα να αφαιρείς όλο και περισσότερο από το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών. Ούτε να διατυμπανίζεις πως σ ενδιαφέρουν οι μεγάλες ξένες, άμεσες επενδύσεις απαξιώνοντας και ξεπουλώντας ό,τι παραγωγικό έχει απομείνει στο δημόσιο, εκτρέφοντας ταυτόχρονα το τέρας της γραφειοκρατίας, τους κρατικοδίαιτους έλληνες «επιχειρηματίες», το κομματικό κράτος, την αναξιοκρατία, την ατιμωρησία, κτλ. Δεν μπορείς να δημιουργείς πρωτογενή πλεονάσματα στην πλάτη των καθημαγμένων «εφευρίσκοντας» εντελώς ανυπόστατες ιστορίες επιτυχίας χωρίς να κάνεις έστω μια σοβαρή δημόσια επένδυση. Όσο μειώνεις τους μισθούς και τις συντάξεις τόσο ελαττώνεις την ενεργό ζήτηση. Και στο δημόσιο, ας δεχτούμε την άμεση ανάγκη μείωσης των ελλειμμάτων. Στον ιδιωτικό τομέα ποιούς άραγε εξυπηρέτησε η μείωση μισθών κι η πλήρης αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων; Και πόσο είναι τελικά το όφελος για την οικονομία; Από το 2010, οι κυβερνώντες επέλεξαν, καθ υπόδειξην των δανειστών, την εσωτερική υποτίμηση σαν το μοναδικό εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης. Κι ενώ το μισθολογικό κόστος έχει μειωθεί 30% από τότε, οι εξαγωγές απέχουν παρασάγγας από το να ξεπεράσουν τις εισαγωγές, ώστε η χώρα να έχει θετικό ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών. Ούτε φαίνεται να σχηματίζουν ουρές οι επενδυτές απ έξω από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Γιατί; Διότι οι μισθοί δεν είναι πλέον ο μοναδικός ή ο πιο σημαντικός παράγοντας κερδοφορίας. Η χώρα λοιπόν χρειάζεται άμεσα ένα καινούριο παραγωγικό υπόδειγμα κι άλλη πολιτική ανάπτυξης (development), κι όχι απλώς μεγέθυνσης της οικονομίας (growth). Όμως, από τη στιγμή που η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωζώνη και το μέλλον της είναι συνυφασμένο με το Ευρωπαϊκό, οι λύσεις θα πρέπει να εξεβρεθούν μαζί με τους εταίρους. Να είναι κοινές. Μπορείτε να αναφερθείτε πιο αναλυτικά; Μόνοι μας, αφού δεν μπορούμε πλέον ν ασκήσουμε νομισματική πολιτική, θα αποτύχουμε. Πρέπει λοιπόν, με πολιτικές και ευρύτερες κοινωνικές συμμαχίες εντός της ΕΕ να πιέσουμε για άμεση αλλαγή πορείας προς μια κεϋνσιανή κατεύθυνση. Η γερμανική εμμονή για χαμηλό πληθωρισμό είναι μεν ιστορικά κατανοητή, αλλά αυτή τη στιγμή αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη, όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά στην ΕΕ γενικότερα. Χρειαζόμαστε τώρα πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, φτηνότερο Ευρώ κι έναν ενεργότερο ρόλο της ΕΚΤ, κάτι που έστω και δειλά, αρχίζει να διαφαίνεται. Χρειαζόμαστε την Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στο ζήτημα του χρέους,με γενναίο κούρεμα κι επιμήκυνση. Αλλιώς το χρέος μας δεν είναι βιώσιμο. Χρειαζόμαστε άμεσα ρευστότητα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κι έχουμε ανάγκη την μεταφορά πλεονασμάτων από το Βορά για επενδύσεις στον Νότο, ώστε να αυξήσουμε τις θέσεις εργασίας στους τομείς μεγάλης προστιθέμενης αξίας (υποδομές, τεχνολογία, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, βιολογία, παιδεία, υγεία, κτλ,) ώστε να περιορίσουμε την ανεργία που μαστίζει τη χώρα και να διευρύνουμε την συνεχώς συρρικνούμενη φορολογική βάση. Μιλάει σήμερα ο Δρ. Στέφανος Παπαδάμου, Επίκουρος Καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο Νομισματική και Τραπεζική Οικονομική στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Είναι λύση να φορολογούνται πάντα οι ίδιες κοινωνικές τάξεις; Μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα μόνο με φόρους; Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην χρονική εξέλιξη των πράξεων. Νομίζω η επιβολή φόρων έγινε κυρίως για την άμεση αύξηση εσόδων και την βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης τώρα όμως με εξαιρετικά χαμηλά εισοδήματα δεν μπορεί να συνεχίζεις να ζητάς να πάρεις σημαντικά έσοδα από φόρους. Τώρα θα πρέπει να υπάρξουν φορολογικές ελαφρύνσεις κυρίως για επιχειρηματικές δράσεις. Άνθρωποι με ακίνητη περιουσία που κληρονόμησαν ή βρήκαν από τους γονείς τους θα δυσκολευτούν να την διατηρήσουν με την πολιτική που ακολουθείται γεγονός που δείχνει μια μελλοντική ανακατανομή πλούτου. Πρέπει να υπάρξει κούρεμα του ελληνικού χρέους; Θα δοθεί εκτιμάτε με αυτόν τον τρόπο μια λύση έστω και προσωρινή; Το κούρεμα δεν είναι η λύση, θα πρέπει να συνοδεύεται και από αναπτυξιακά μέτρα αλλιώς το οποιοδήποτε κούρεμα καθίσταται αναποτελεσματικό διότι δεν βελτιώνεται η παραγωγή και γρήγορα ξανα δημιουργείται χρέος. Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Θα ανακάμψουν οικονομικά οι χώρες της Νότιας Ευρώπης; Συνολικά για το Ευρωπαϊκό πρόβλημα νομίζω ότι η κεντρική τράπεζα της Ευρώπης παρέχει την ρευστότητα που πρέπει με τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει αλλά θα πρέπει να υπάρξει ένας συντονισμός με μια ενιαία δημοσιονομική πολιτική που μακροπρόθεσμα είναι αναγκαία για την βιωσιμότητα του οικοδομήματος. Για παράδειγμα δεν μπορεί να ακολουθεί η κεντρική τράπεζα πολιτική τόνωσης της ζήτησης και από την άλλη να έχουμε έντονη δημοσιονομική πολιτική λιτότητας. Eπιμέλεια: Aποστόλης Ζώης Περί εποπτείας... Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου Πιστεύει κανείς ότι μία χώρα που χρωστάει 1,7 φορές το ετήσιο εισόδημά της θα μπορέσει ποτέ να επανέλθει σε φάση υπερκαταναλωτικού πάρτυ με εισαγωγές οι οποίες θα είναι τρεις φορές μεγαλύτερες από τις εξαγωγές; Είναι δυνατόν μία χώρα η οποία στηρίχθηκε από την ευρωπαϊκή της οικογένεια με 300 δισεκατ. ευρώ να αφεθεί να κάνει ό,τι τής κατέβει από δημοσιονομικής πλευράς; Μπορεί να πιστέψει κανείς ότι οι διεθνείς χρηματαγορές θα δανείζουν μιαν Ελλάδα όπου ο σχηματισμός του ΑΕΠ της είναι καταναλωτικός σε ποσοστό 80%; Σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα και σε πολλά άλλα, οι απαντήσεις είναι αρνητικές. Και όσοι δίνουν βάση στα ευφυολογήματα και τις «αναλύσεις» κάποιων γελωτοποιών της οικονομίας και της πολιτικής, ας ετοιμάζονται λίαν προσεχώς να φάνε μία νέα «χυλόπιττα της ζωής τους» πολύ χειρότερη από αυτήν που τούς προσέφερε πριν μία πενταετία ο κ. Γιώργος Α.Παπανδρέου. Το πραγματικό σημερινό ελληνικό τεράστιο πρόβλημα δεν είναι αν θα βγει η χώρα από το μνημόνιο, ή αν θα απαλλαγεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ή αν θα σταματήσει η λιτότητα. Η τεράστια πρόκληση είναι αν, πώς και πότε η χώρα θα μπορέσει να αρχίσει να παράγει πλούτο και να επανενσωματωθεί σε έναν απαιτητικό νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Μία πρόσθετη δε παράμετρος της προκλήσεως αυτής είναι ότι η όποια αναπτυξιακή προσπάθεια και διαδικασία θα τελεί στο εξής υπό όρους δημοσιονομικής πειθαρχίας και εποπτείας. Η παράμετρος αυτή δεν επιβάλλεται από κανέναν. Προκύπτει από συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας, η οποία, τριάντα και πλέον χρόνια ως μέλος της ευρωπαϊκής οντότητος ποτέ δεν τίμησε την υπογραφή της. Σε όσους «ανησυχούν» για την εποπτεία και δαιμονολογούν προς τέρψιν της γαλαρίας, υπενθυμίζουμε ότι πριν λίγο καιρό η Ελλάδα ψήφισε ένα σημαντικό νομοσχέδιο, το υπ αριθμόν 4270/2014, το οποίο, με τίτλο «Αρχές Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Εποπτείας» ενσωμάτωσε στην εθνική μας έννομη τάξη σχετική κοινοτική νομοθεσία. Μεταξύ άλλων δε, το νομοσχέδιο αυτό προβλέπει την σύσταση ανεξάρτητου «Δημοσιονομικού Συμβουλίου», που θα περιφρουρεί ότι ο υπουργός Οικονομικών δεν παρεκκλίνει της σφιχτής δημοσιονομικής διαχείρισης, στην βάση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και αυτόματων μηχανισμών διορθώσεως των ελλειμμάτων και μειώσεως του χρέους. Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο κ. Μιχάλης Πεγκλής, σύμβουλος Ευρωπαϊκής Πολιτικής κα αρθρογράφος της Εστίας κατά καιρούς, ο 4270/2014 «έρχεται στην συνέχεια άλλων νομοθετημάτων, που ενσωμάτωσαν στο εθνικό μας δίκαιο την κοινοτική νομοθεσία στο πεδίο της οικονομικής διακυβέρνησης (six pack, δημοσιονομικό σύμφωνο, Europlus pact, two pack, ΕΜΣ, semester, κλπ.). Το νέο σύστημα κανόνων αλλάζει ριζικά αυτά που ίσχυαν από την ίδρυση της Ζώνης του Ευρώ και που αποδείχθηκαν ανεπαρκή για να προστατεύσουν την Ευρωζώνη από την κρίση». Επισημαίνουμε, επίσης, προς κάποιους που εντελώς φαρισαϊκά κατηγορούν την Ευρώπη για απουσία αλληλεγγύης και άλλα παρόμοια, ότι δεν νοούνται κοινές πολιτικές χωρίς διαδικασίες ελέγχου. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαιτέρως δε η ευρωζώνη, μετά το πάθημα του 2009, πήραν το μάθημά τους και προχώρησαν σε ένα πλέγμα αυστηρών κανόνων για τα μέλη της ευρωζώνης τα οποία κανείς δεν πίεσε να εισέλθουν σε αυτήν. Στην παρούσα φάση, λοιπόν, στόχος είναι η «συλλογική εποπτεία» και η στενή συνεργασία στην οικονομική πολιτική. Συνδυάζει διαρκή παρακολούθηση καθ όλη την διάρκεια του χρόνου, αυστηρότερες κυρώσεις και ευκολότερο σύστημα επιβολής αυτών. Εκτός από πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, κύριο εργαλείο συμμόρφωσης θα είναι η «διακοπή» κοινοτικών πόρων προς το κράτος μέλος που παρεκκλίνει. Στον πυρήνα της πολιτικής βρίσκεται ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός με συνταγματικού επιπέδου αυτοδέσμευση του κράτους μέλους, ενώ αν το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 60% θα πρέπει να μειώνεται σημαντικά κάθε χρόνο, με ακόμη μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα. Ο προϋπολογισμός θα εγκρίνεται από τις Βρυξέλλες, ενώ θα ελέγχεται στενά η εκτέλεσή του μέσα από συνεχή διαβούλευση με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην σημερινή Ελλάδα του μνημονίου, τα παραπάνω μέτρα που αποτελούν νόμου του κράτους στην ουσία δεν ισχύουν, ακριβώς επειδή η χώρα υφίσταται μνημονιακή επιτήρηση η οποία επί της ουσίας είναι πιο επιεικής από τον νόμο που ψηφίστηκε. Κατά συνέπεια, αυτοί που «ανησυχούν» ότι η Ελλάδα θα τύχει αυστηρότερης επιτηρήσεως αν βγει από το μνημόνιο επειδή έτσι θέλουν ο κ. Μ.Ντράγκι και η κυρία Κρ.Λαγκάρντ, απλώς παραπλανούν ή τελούν υπό καθεστώς πλήρους άγνοιας. Η δήλωση της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ ότι απαιτείται προληπτική στήριξη για την Ελλάδα αν το Ταμείο εγκαταλείψει το πρόγραμμα στήριξης και η πρόταση του κ. Ντράγκι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αγοράζει χρεόγραφα ελληνικών τραπεζών για να παρέχει ρευστότητα σε αυτές, δεν συνεπάγονται ένα νέο «μνημόνιο δανεισμού». Απλώς, μπορούν να ενταχθούν στον νόμο 4270/2014 με κάποιες ειδικές διατάξεις, οι οποίες πιθανότατα να δημιουργούν και ένα ειδικό καθεστώς για την χώρα μας. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Ελλάδα δεν θα γίνει ποτέ «κανονική» χώρα για τις αγορές αν, παράλληλα με την δημοσιονομική της εξυγίανση και πειθαρχία, δεν πραγματοποιήσει βαθύτατες μεταρρυθμίσεις, ικανές να τής προσδώσουν ανταγωνιστική παραγωγική βάση. Αυτή είναι η πραγματική πρόκληση για την ελληνική οικονομία. Όλα τα άλλα πολλά λόγια είναι φτώχεια.

12 12 / Οκτώβριος 2014 Eλληνική Γνώμη ΑΡΘΡΑ / ΑΠΟΨΕΙΣ «Η ομογένεια πρέπει να κληθεί να στηρίξει την Μητροπολιτική Ελλάδα» Λέξεων επίσκεψις ή λίβελλος κατά αγνώμονος Γράφει ο εκπαιδευτικός-συγγραφέας Μάριος Μιχαηλίδης Γράφει ο Γεώργιος Π. Παύλος* Τον τελευταίο χρόνο ανατρέπονται όλες οι βεβαιότητες που είχε ο κάθε Έλληνας πολίτης για το μέλλον αυτού του τόπου. Προφανώς την ευθύνη για αυτό την έχει ολόκληρη η ελληνική κοινωνία, μα πρώτα απ όλα αυτοί που θέλησαν να αναλάβουν την ευθύνη ως κυβερνήτες του ελληνικού κράτους. Διότι, α) δεν κατόρθωσαν όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις να αξιοποιήσουν γόνιμα και δημιουργικά ούτε την εμπιστοσύνη που τους επιδείκνυε με την ψήφο του ο ελληνικός λαός κάθε φορά, β) δεν είχαν τη σοφία να δημιουργήσουν ένα κοινό και αδιαπραγμάτευτο από κάθε επιμέρους κομματική επιλογή, εθνικό όραμα, γ) δεν αξιοποίησαν δημιουργικά όλα τα χρήματα που εισέρευσαν όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα είτε ως δάνεια είτε ως Ευρωπαϊκά προγράμματα, δ) δεν είχαν το θάρρος, την τόλμη και την αποφασιστικότητα να υπερβαίνουν κάθε φορά τα όποια και περιορισμένα κομματικά συμφέροντα, ασκώντας αποφασιστικό έλεγχο σε φορείς και πρόσωπα που διαχειρίστηκαν είτε άσοφα, είτε ιδιοτελώς το δημόσιο πλούτο χωρίς να προάγουν το κοινό συμφέρον. Έτσι μια Ελλάδα που, ενώ θα μπορούσε να είναι σήμερα η πλουσιότερη, ή μια από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης, αντ αυτού, έφτασε στην πτώχευση και στο ναυάγιο χωρίς τρικυμία, διασυρόμενη έτσι σε παγκόσμιο επίπεδο ολόκληρος ο ελληνικός λαός. Έτσι φτάσαμε με δική μας ευθύνη είτε ως λαός, είτε κυρίως και πρώτιστα ως κόμματα και κυβερνήσεις να διασύρεται μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία πάντα θυσιάστηκε χάριν της δημοκρατίας και ελευθερίας των λαών, και αποτέλεσε παγκόσμιο σύμβολο στην νεότερη ιστορία της, μιμούμενη πάντοτε το διαχρονικό εαυτό της. Και σαφώς ο ελληνικός λαός δεν μπορεί να ταυτίζεται απλοποιητικά με τους άμεσα κομματικούς οπαδούς και τους άμεσα κομματικά ωφελούμενους από μια άσοφη διακυβέρνηση της χώρας, πέρα από τις όποιες καλές στιγμές πρέπει να αναγνωρίσουμε σε κάθε κυβέρνηση και σε κάθε πολιτικό ηγέτη. Οι οποίες όμως καλές στιγμές δεν μπόρεσαν να αναιρέσουν μια διαρκώς μεγεθυνόμενη πολιτική ασθένεια, για την οποία ευθύνονται κυρίως οι πολιτικές και πνευματικές κεφαλές της ελληνικής κοινωνίας στις τελευταίες δεκαετίες. Υστέρα από αυτά, θεωρούμε ότι είναι αυτονόητες πλέον κάποιες αλήθειες οι οποίες θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν όλους προκειμένου η επόμενη μέρα να μην είναι χειρότερη της χθεσινής. Έτσι θεωρούμε ότι: -Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να γνωστοποιηθεί και να κοινοποιηθεί στον ελληνικό λαό πλήρως, κάθε δέσμευση του ελληνικού κράτους απέναντι στους δανειστές του. -Είναι αυτονόητο ότι η Ελλάδα πρέπει να μείνει οικονομικά και πολιτικά κυρίαρχη και Δημοκρατική χώρα και όχι να εκποιηθεί ο δημόσιος και ιδιωτικός ελληνικός πλούτος και περιουσία όσο και όσο. -Είναι αυτονόητο ότι μέχρι σήμερα το υπάρχον μνημόνιο απέτυχε όπως θα αποτύχει και το επόμενο αφού ο στόχος του δεν ήταν ούτε είναι η διάσωση της ελληνικής οικονομίας αλλά μόνο η διασφάλιση των δανειστών ασχέτως αν αύριο υφίσταται η Ελλάδα ως κυρίαρχη, οικονομικά και γεωπολιτικά χώρα. -Είναι αυτονόητο ότι στο επόμενο Μνημόνιο πρέπει αφενός να εξασφαλιστούν οι δανειστές, αφετέρου δε να μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού και να τεθούν οι βάσεις για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας. -Είναι αυτονόητο ότι ο διχασμός και η ιδιοτέλεια των πολιτικών κομμάτων ήταν πάντα αιτία εθνικής καταστροφής από την αρχαία Ελλάδα μέχρι την άλωση της Πόλης, την Μικρασιατική καταστροφή, τον πρόσφατο εμφύλιο και ας ευχηθούμε να μην συμβούν αντίστοιχα καταστροφικά γεγονότα στις αρχές του 21ου αιώνα. Για αυτό είναι αυτονόητο ότι τα σημερινά πολιτικά κόμματα και οι αρχηγοί των θα πρέπει να σταθούν πάνω από κάθε μικροσυμφέρον και να συμφωνήσουν κυρίως για το εθνικά και όχι απλώς κομματικά ωφέλιμο. Ο Ελληνικός λαός γνωρίζει σαφώς ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε από πλευράς πρωθυπουργών και υπουργών ασυνέπεια λόγων και πράξεων άσχετα πιο ήταν το κυβερνών κόμμα. -Είναι αυτονόητο ότι οι μισθοί δε θα πρέπει να είναι μισθοί πείνας και ότι κάθε Έλληνας πολίτης πρέπει να έχει πρόσβαση στην απασχόληση, στην μόρφωση, στην διατροφή, στην στέγαση, στην υγεία, είναι αυτονόητο ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα και οι μικρομεσσαίοι επιχειρηματίες δεν πρέπει να πολτοποιηθούν και να αφανιστούν. Για αυτό είναι αυτονόητο ότι η υψηλή φορολογία θα καταστρέψει τελείως την ελληνική οικονομία. -Είναι αυτονόητο ότι όλα τα ελληνικά κόμματα θα πρέπει επειγόντως να προχωρήσουν στην εφαρμογή του πόθεν έσχες σε κάθε Έλληνα πολίτη και να απαιτήσουν επιστροφή των παράνομα κερδισμένων χρημάτων. Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να υπάρξει μνημόνιο ελληνικών συμφερόντων και όχι απλώς μνημόνιο εκποιήσεως κάθε ελληνικής δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας. -Είναι αυτονόητο ότι η άμεση σύσταση διακομματικής και υπερκομματικής στρατηγικής ομάδας επιφανών επιστημόνων, επιχειρηματιών και άλλων για τη δημιουργία μιας καθολικά αποδεκτής εθνικής στρατηγικής για την άμεση διάσωση της ελληνικής οικονομίας, της ελληνικής κυριαρχίας και της ελληνικής δημοκρατίας. -Είναι αυτονόητο ότι όλοι οι Έλληνες θα πρέπει να συμβάλλουν αναλογικά και να θυσιάσουν αναλογικά από τον ιδιωτικό των πλούτο και τα έσοδα των αφού όμως πεισθούν ότι η θυσία τους θα αξιοποιηθεί για την διάσωση της ελληνικής οικονομίας και δημοκρατίας και όχι απλώς για να διπλασιαστεί το δημόσιο χρέος χωρίς ουσιαστική προοπτική. Για αυτό είναι αυτονόητο ένα εθνικό παρατηρητήριο που θα εξασφαλίσει την αξιοπιστία κάθε επόμενης υλικής θυσίας του ελληνικού λαού. -Είναι αυτονόητο ότι η ομογένεια πρέπει να κληθεί να στηρίξει την Μητροπολιτική Ελλάδα αφού όμως αυτή εμπλακεί μέσω δικών της προσωπικοτήτων, που διαθέτουν κοινά αναγνωρισμένο ήθος και τεχνογνωσία σε κάθε ελληνικό στρατηγικό σχεδιασμό με κέντρο την δημιουργία ενός εθνικού ταμείου και ενός εθνικού παρατηρητηρίου. -Είναι αυτονόητο ότι οι κομματικοί μηχανισμοί σχεδιασμού εθνικής πολιτικής όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων απέτυχαν. Αυτό σημαίνει ότι τα κόμματα θα πρέπει πρώτα να επανιδρύσουν τον εαυτό των και μετά να διακηρύξουν την επανίδρυση του ελληνικού κράτους, έτσι ώστε να μην υπάρχει τραγική απόσταση λόγου και πράξης. -Είναι αυτονόητο ότι η δημόσια διοίκηση θα πρέπει να είναι αξιοκρατική, επιστημονικά αυτοελεγχόμενη και αυτοοργανούμενη, και όχι μηχανικά και κομματικά υποταγμένη και μετέωρη στην διαρκή κομματική της αχρήστευση όπως συμβαίνει τουλάχιστον τα τελευταία 20 ή 30 χρόνια. -Είναι αυτονόητο ότι ούτε το σημερινό κυβερνών κόμμα ούτε το προηγούμενο έπραξαν τα αυτονόητα για να υπάρξει εγκαίρως ένας διακομματικός εθνικός σχεδιασμός πριν φτάσουμε εδώ που φτάσαμε. Για αυτό είναι συνυπεύθυνα και ουδεμία προσφυγή σε πρόωρες εκλογές τα απαλλάσσει των εθνικών των ευθυνών. -Τέλος είναι αυτονόητο και πριν είναι τελείως αργά, ότι τουλάχιστον τα δυο κόμματα εξουσίας αφού αφουγκραστούν ειλικρινά κάθε σφυγμό της ελληνικής πραγματικότητας να συμφωνήσουν για μια κοινή στάση για όλα τα μεγάλα εθνικά ζητήματα στα επόμενα πέντε ή δέκα χρόνια. Αυτό σημαίνει να σχεδιαστούν με κοινή ευθύνη και με έγκριση του ελληνικού λαού κάθε μελλοντικής στάσης απέναντι στους ξένους συνομιλητών των. Και ας γνωρίζουν ότι κάθε τρικλοποδιά του ενός προς τον άλλο θα είναι τρικλοποδιά στον ίδιο των εαυτόν των και κυρίως προς την ελληνική δημοκρατία και την ελληνική ανεξαρτησία, οικονομική και γεωπολιτική. -Διότι είναι αυτονόητο ότι ούτε η Θράκη, ούτε το Αιγαίο, ούτε ο φυσικός εθνικός πλούτος ούτε η εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία ούτε η γεωγραφία, ούτε οτιδήποτε άλλο συνιστά την Δημόσια και ιδιωτική Ελλάδα είναι διαπραγματεύσιμα με οποιονδήποτε τρόπο. Ας κληθούμε να δώσουμε ως Έλληνες όλα μας τα χρήματα και όλη μας την περιουσία για να σωθεί η Ελλάδα και η ελληνική Δημοκρατία αλλά όχι για να εμπαίζεται και να διακυβεύεται το μέλλον μιας χώρας και ενός λαού που πάντα θυσιάστηκαν χάριν της παγκόσμιας δημοκρατίας, ειρήνης και ανθρωπιάς. -Είναι αυτονόητο ότι την ευθύνη για την άτυπη πτώχευση της Ελλάδος την φέρουν όλες οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, οι Πρωθυπουργοί και οι υπουργοί των, αναλογικά της χρονικής των διάρκειας. -Είναι αυτονόητο ότι πριν την υλική πτώχευση της Ελλάδος προηγήθη η πνευματική πτώχευση των Ελλήνων. Την ευθύνη γι αυτό έχουν όλοι οι υπουργοί παιδείας από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, αναλογικά των μέτρων που έλαβαν. -Είναι αυτονόητο ότι ήταν καταστροφικός κάθε εθνικιστικός, αριστερός ή σοσιαλιστικός λαϊκισμός με παράλληλη και διαρκώς αυξανόμενη εξάρτηση από την Διεθνή Αγορά και συγχρόνως κατακρίμησης της αυτόχθονης ελληνικής οικονομίας. -Είναι αυτονόητη η άμεση και ουσιαστική συμβολή στην πτώχευση της Ελλάδος, ενός άσοφου και ανεύθυνου συνδικαλισμού με ένδυμα σοσιαλισμού και καρδιά καπιταλισμού. Είναι αυτονόητο ότι η διαρκής κομματική αντιπαράθεση δύο ή τριών κομματικών οικογενειοκρατιών, οδήγησε στην κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πνευματική κατάρρευση και καταρράκωση της μεταπολεμικής Ελλάδος. -Είναι αυτονόητο ότι η πνευματική, η καλλιτεχνική, η επιστημονική και η επιχειρηματική ηγεσία της Ελλάδος, μία μία ή και όλες μαζί συνέβαλλαν ουσιωδώς με την έλλειψη κοινού εθνικού οράματος στην πτώχευση της Ελλάδος και την διαρκή απώλεια εθνικής κυριαρχίας. -Είναι αυτονόητο ότι η ελληνική κοινωνία και ο κάθε ένας Έλληνας από εμάς, στα δικά του μέτρα και στο δικό του επίπεδο, συμβάλλαμε τα μέγιστα για την πτώχευση της Ελλάδος ζώντας ατομοκεντρικά, καταναλωτικά, ωχαδερφικά και ερήμην του κοινού καλού. -Τέλος είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει όλοι μας, ως απλοί πολίτες, ως πολιτικοί άνδρες, ως πνευματική ηγεσία, ως επιχειρηματίες, ως δημοσιογράφοι, ως δάσκαλοι, ως μαθητές, ως φοιτητές, ως γονείς και ότι άλλο, να αποκτήσουμε αληθινή σοφία προκειμένου να διασώσουμε την πόλη, την δημοκρατία, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ανθρωπιά. *Ο Γεώργιος Π. Παύλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στην Πολυτεχνική Σχολή του (Δ.Π.Θ.). Διδάσκει Φυσικές Επιστήμες και Φιλοσοφία. Μέσα από το επιστημονικό και φιλοσοφικό του έργο αλλά και την κοινωνική του δραστηριότητα αναζητά μία σύγχρονη σύνθεση επιστήμης, φιλοσοφίας και ζωής. Κυρίαρχο στοιχείο στο επιστημονικό, το φιλοσοφικό και το κοινωνικό του έργο είναι η διεπιστημονικότητα και η εμμονή στο ερώτημα περί της ουσίας του κόσμου-φύση και της ουσίας του ανθρώπου. Την αγάπη για τα λεξικά μού την μετέδωσε ο μικρασιάτης πάππος μου. Αν βρισκόταν εν ζωή, ασφαλώς θα μειδιούσε μειδίαμα ελαφρύ, ενεργοποιώντας, ταυτόχρονα, την φιλοπαίγμονα διάθεση που τον χαρακτήριζε έως τα έσχατα του βίου του. Στο ερώτημά μου θα απαντούσε: η λέξη οσφυοκάμπτης είναι πράγματι νεολογισμός. Πρόκειται, δηλαδή, για λέξη κατασκευασμένη, χωρίς αυτούσια ριζική προέλευση. Είναι λέξη σύνθετη και αποτελείται από το ουσιαστικό οσφύς (η), ( η μέση) και το ρήμα (μεταβ.) κάμπτω, (κυρτώνω, λυγίζω). Έπειτα θα ανέτρεχε στο λεξικό Δημητράκου, εν ριπή οφθαλμού θα εντόπιζε τις λέξεις που συνιστούν το ζητούμενο λήμμα και, Να, δες θα μου έλεγε: οσφύς, γεν. οσφύος, αιτ. την οσφύν: το κατά τους νεφρούς μέρος των νώτων, όπισθεν των κοιλιακών τοιχωμάτων, η μέση. Ευθύς αμέσως θα έβρισκε το ρήμα κάμπτω και θα διάβαζε με συγκαταβατική διάθεση, προκαταλαμβάνοντας τυχόν αντιδράσεις μου για την εμμονή του σε δύσχρηστα για τους νεοτέρους λεξικά άλλων εποχών: ρ. κάμπτω: ποιώ κυρτόν τι, πρότερον ον ευθύ, με άλλα λόγια: κάμνω να λυγίσει κάτι, που προηγουμένως ήταν ίσιο. Και θα συμπλήρωνε: τη λέξη που αναζητείς εντόπισέ την στο Λεξικό για το σχολείο και το γραφείο που κάποτε σου χάρισα στα γενέθλιά σου. Και θα συμπλήρωνε υποτίθεται μονολογώντας: ενώ μας περισσεύουν οι λέξεις κάποιοι ασχολούνται με εξυπνακισμούς. Φυσικά, θα παρέκαμπτα την ελαφράν ειρωνεία, γιατί είμαι πλέον πεπεισμένος πως όταν αυτή προέρχεται από μιαν αποδεδειγμένη υπεροχή, καθόλου δεν πρέπει να ενοχλεί. Οσφυοκάμτης, λοιπόν: ο κάμπτων την οσφύν, αυτός που λυγίζει τη μέση, ο δουλοπρεπής. Ασφαλώς και το γνώριζα. Γι αυτό και καθόλου δεν ένιωσα το συναίσθημα χαράς ή και θριάμβου ακόμη, που επακολουθεί μετά από μια σπουδαία ανακάλυψη. Γιατί τέτοια δεν ήταν. Επρόκειτο απλώς για μια επιβεβαίωση ήσσονος μάλλον σημασίας. Μπορώ μάλιστα να πω ότι μελαγχόλησα. Διότι ο φίλος, πιθανόν από δυσερμήνευτο σύμπλεγμα παρασυρόμενος, αφού με κοίταξε λοξά, έριξε, μετά του απαραιτήτου στόμφου, βόμβαν μεγατόνων, όπως ίσως ο ίδιος πιθανότατα να ενόμιζε. Και μάλιστα ενώπιον τρίτων, πλέον επιφανών και διακεκριμένων. Τωόντι μελαγχόλησα. Και τώρα που επαναφέρω τη σκηνή μπροστά μου, θυμώνω, οργίζομαι. Ακούς εκεί οσφυοκάμπτης! Και μάλιστα από ποιον! Από εκείνον τον πάσι γνωστόν για ιδιότητες, τις οποίες αρέσκεται να αποδίδει σε άλλους! Τον αγνώμονα εκείνος ξέρει. Οπότε, αγαπημένε πάππε, χωρίς να μου θυμώσετε, παρακαλώ απαντήστε μέσω ενός συμπαντικού σας νεύματος: είναι ή δεν είναι ορθή η ετυμολογία της λέξης δουλόφρων: ο φρονών δουλικώς, αυτός που σκέπτεται σαν δούλος; Και σας παρακαλώ να μου συγχωρήσετε την απρέπεια. Σφογγοκολάριον ποιον αποκαλούμε; Ασφαλώς και πρόκειται περί λογίου δήθεν- τύπου, μεσαιωνικού-βυζαντινού κατ αναλογίαν προς το Σχολάριος, Δρουγγάριος. Αλλά πείτε μου, ω μακαριστέ πάππε, προέρχεται ή όχι η λέξη από το σπόγγος, σφόγγος, σφογγίζω και κώλος (τα κώλα: βλ. Αισχύλου Προμηθεύς: κώλα συγκαλυπτά και μακράν οσφύν) το κάτω από την οσφύν μέρος, το περιέχον τους γλουτούς και την πρωκτικήν χώραν; Η δε κατάληξις άριος υποδηλώνει ή όχι τον κατέχοντα την ιδιότητα, δίκην αξιώματος ή αυτόν τούτον τον αξιωματούχον, δηλαδή τον εντεταλμένον από αρχήν ανωτέραν να εκπληρώνει κάθε στιγμή τα περιγραφόμενα από τη λέξη καθήκοντά του; Φυσικά, ο πάππος μου τελεί εν αγνοία για όλα τα ανωτέρω. Ο φίλος ελπίζω να έχει κατανοήσει την οργίλη αντίδρασή μου, με την οποία του επιστρέφω τα ίσα. Και κάτι τελευταίο: εύχομαι να αγαπήσει τις λέξεις και τα λεξικά. Έστω κι αν δεν έχει παππού μικρασιάτη Η παγκόσμια αναγνώριση της αξίας της ελληνικής Γλώσσας Η πανανθρώπινη σημασία της Γλώσσας μας και μορφές της σύγχρονης κακοποίησής της Γράφει ο δημοσιογράφος-ερευνητής Ευθύμιος Χατζηϊωάννου Η μοναδική ιστορικότητα της ελληνικής Γλώσσας και του Αλφαβήτου μας Η ελληνική Γλώσσα είναι η αρχαιότερη γλώσσα απ όσες ομιλούνται και γράφονται σήμερα στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα αρχαιότερα κείμενα της αγγλικής γλώσσας ανάγονται στον 8ο μ.χ. αιώνα, της γερμανικής στον 4ο αι. μ.χ. (μετάφραση των Γραφών υπό του επισκόπου Ουλφίλα), της δε γαλλικής ανήκουν στον 9ο μ.χ. αιώνα (Les Serments de Strasbourg). Το παλαιότερο ιταλικό κείμενο είναι μια σύντομη «καντιλένα» του 1150 μ.χ., ενώ τα παλαιότερα ισπανικά ανάγονται στον 10ο αιώνα μ.χ. και τα Πορτογαλικά στον 12ο μ.χ. αιώνα. Η Ελληνική είναι ίσως και η αρχαιότερη γλώσσα στον σύγχρονο κόσμο, αφού οι παλαιότερες επιγραφές της κινεζικής γλώσσας ανάγονται στο 1450 π.χ. ενώ τα πιο παλιά γραπτά μνημεία της εβραϊκής γλώσσας χρονολογούνται γύρω στο 700 π.χ. Η επιβεβαίωση αυτής της άποψης έρχεται από την ανασκαφική έρευνα, η οποία προχώρησε, τόσο με διαπρεπείς ξένους όσο και με Έλληνες επιστήμονες, ολόκληρο τον εικοστό αιώνα στην χώρα μας και έδωσε αποκαλυπτικά γλωσσικά μνημεία πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Τα γραπτά αυτά μνημεία παρουσιάζουν κανονική εξέλιξη: Πρώιμο εικονογραφικό στάδιο (ιερογλυφικό), συλλαβογραφικό, και τέλος φθογγογραφικό. Δύο από αυτά τα συστήματα, το Κυπριακό συλλαβογραφικό και η Γραμμική Γραφή Β, έχουν ήδη αποκρυπτογραφηθεί και εκφράζουν ολοκάθαρα την ελληνική Γλώσσα με αδιάσπαστη ενότητα μέχρι σήμερα. Το σημαντικότερο ελληνικό ιερογλυφικό γραπτό μνημείο προέρχεται από την Κρήτη και είναι ο δίσκος της Φαιστού. Η Γραμμική Γραφή Β αποτελεί εξέλιξη της Γραμμικής Α και αποκρυπτογραφήθηκε από τον Άγγλο αρχιτέκτονα Βέντρις με την συνεργασία του γνωστού Ελληνιστή Τσάντγουικ το Η κάθε ελληνική περιοχή, η κάθε ελληνική πόλις-κράτος, διέθετε στην αρχαιότητα την δική της διάλεκτο. Η ελληνική Γλώσσα διαιρείται σε 4 μεγάλες, δηλαδή 4 κύριες ομάδες, που είναι η Αρκαδοκυπριακή, η Αιολική, η Δωρική και η Ιωνική-Αττική. Η Αιολική και η Δωρική συνήθως εκφέρονται μαζί, ως «Αιολοδωρική», διότι μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Όλες αυτές οι διάλεκτοι ήσαν κατανοητές από όλους τους Έλληνες. Οι διαφορές τους, αν και αρκετές, δεν ήσαν σημαντικές. Γι αυτό και δεν παρουσιάσθηκε η τάση να διασπαστούν σε γλώσσες αμοιβαία ακατανόητες, όπως έγινε με τα λατινικά, που διασπάσθηκαν στις νεολατινικές γλώσσες. Τελικώς η Ιωνική-Αττική κάλυψε τις άλλες φωνές και δημιουργήθηκε κοινή γλώσσα, η Ιωνική, η οποία στα μάτια των ξένων εκπροσωπούσε την φυσιογνωμία του Ελληνισμού (Έλληνες, Ιάονες, YAUNA (Περσ.), Γιουνάν ). Το σημερινό ελληνικό Αλφάβητο είναι το επικρατήσαν Ιωνικό-Αττικό Αλφάβητο, αναλλοίωτο εδώ και 2500 χρόνια περίπου. Τα γράμματα γράφονταν «ΚΕΦΑΛΑΙΑ», όπως λέμε σήμερα. Η μικρογράμματος γραφή (που αλλοιώνει τον αρχέγονο συμβολισμό τους, ο οποίος ήτο απολύτως σύμφωνος προς το σχήμα τους) αναπτύχθηκε σιγά-σιγά, αργότερα, κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, οπότε κατά την διάρκεια της πληθωρικής παραγωγής των χειρογράφων, οι αντιγραφείς άρχισαν να στρογγυλεύουν τις γωνίες και να αλλοιώνουν το γεωμετρικό τους σχήμα. Η ελληνική προέλευση του Αλφαβήτου μας και η επιρροή του στην εξέλιξη του ανθρώπου Παλαιότερα υπήρχε η λανθασμένη πεποίθηση, ότι το αλφάβητο είναι εφεύρεση των Φοινίκων,. ότι αυτοί, δηλαδή, ανακάλυψαν πρώτοι τα σύμβολα, που αντιπροσώπευαν φθόγγους και αυτοί οι φθόγγοι αποτελούσαν τα 22 σύμφωνα, τα οποία παρέλαβαν μετά οι Έλληνες και αφού πρόσθεσαν τα φωνήεντα, δημιούργησαν το ελληνικό Αλφάβητο.Πρόκειται περί διαστρέβλωσης της ιστορικής πραγματικότητας και αυτό φαίνεται πλέον από τις νεότερες επιστημονικές έρευνες, που αποδεικνύουν, ότι η ελληνική γραφή είναι δημιούργημα των ίδιων των Ελλήνων και δεν είναι δάνειο από τους Φοίνικες. Η γραφή είναι έκφραση του εσωτερικού κόσμου. Τα γράμματα είναι ο γραφικός χαρακτήρας του κάθε λαού. Κρατούν μέσα τους όλα τα ψυχοπνευματικά του χαρακτηριστικά, όπως εκδηλώθηκαν στις διάφορες δραστηριότητες του βίου του. Οι Φοίνικες δεν έχουν να επιδείξουν καμιά πρωτοτυπία, ούτε ανέπτυξαν αξιόλογο δικό τους πολιτισμό. Σύμφωνα με τον διαπρεπή επιστήμονα W. DURANT, «οι Φοίνικες δεν ήσαν οι εφευρέτες του αλφαβήτου, το κυκλοφόρησαν μόνον από τόπο σε τόπο. Το πήραν από τους Κρήτες και το μετέφεραν στην Τύρο, την Σιδώνα, την Βύβλο και άλλες πόλεις της Μεσογείου. Υπήρξαν οι γυρολόγοι και όχι οι εφευρέτες του αλφαβήτου». Επιπλέον, χάσμα μέγα υπάρχει ανάμεσα σε ένα «αλφάβητο» χωρίς φωνήεντα και σε ένα αλφάβητο με φωνήεντα. Απόδειξη είναι, ότι όλος ο κόσμος πήρε το αλφάβητο από τους Έλληνες, που είχαν φωνήεντα και όχι από τους Σημίτες, που δεν είχαν. Οι λοιπές ποικιλίες και τροποποιήσεις του ελληνικού Αλφαβήτου είναι άσχετες και ανεξάρτητες από το σημιτικό αλφάβητο». Από τις 225 Γλώσσες και διαλέκτους της Ευρώπης, μοναδική θεωρείται, λοιπόν, και είναι βεβαίως, η Ελληνική. Το ελληνικό Αλφάβητο έχει ασκήσει παγκόσμια επιρροή στον εγκέφαλο των ανθρώπων, με την εφεύρεση και καθιέρωση των φωνηέντων και την κυριαρχία των 5 βασικών φωνημάτων, ήτοι των α, ε, ι, ο, ου. Οι ερευνητές Derrick de Kerckhove και Charles Lumsden διετύπωσαν τα εξής: «Μόνον μετά την ανακάλυψη του ελληνικού Αλφαβήτου και την εισαγωγή των φωνηέντων στην Γλώσσα, αλλά και μίας γενικής δεξιοκίνητης Γραφής κυριάρχησαν στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου των ανθρώπων η Ανάγνωση και η Γραφή». Ως γνωστόν η πλευρίωση στον άνθρωπο ακολουθεί το χιαστί σχήμα και το γλωσσικό κέντρο βρίσκεται στο αριστερό ημισφαίριο των ανθρώπων. Η Ελληνική Γλώσσα άσκησε και ασκεί παγκόσμια επιρροή στον εγκέφαλο των ανθρώπων Ειδικοί ερευνητές, εξετάζοντας όλες τις πλευρές, όπως την ιστορική, γραφοτεχνική, γλωσσολογική, βιολογική, ψυχολογική και νευροφυσιολογική, καταλήγουν στο συμπέρασμα, ότι η ελληνική Γλώσσα άσκησε και ασκεί παγκόσμια επιρροή στον εγκέφαλο των ανθρώπων, στην πορεία των χιλιάδων ετών, μέσω της καθιέρωσης και χρήσης των φωνηέντων αφενός, αλλά και της μουσικότητας και φυσικότητάς της, της πρόκλησης -στην εκφορά της- φυσικού ήχου και εικόνας και της άμεσης σχέσης «Σημαίνοντος-Σημαινομένου» αφετέρου. Τα πέντε βασικά φωνήματα ( α, ε, ι, ο, ου,) που έχουν πάρει όλες οι άλλες Γλώσσες είναι καθαρά Ελληνική εφεύρεση και δεν υπήρχαν σε άλλες αρχαίες γλώσσες. Αυτά τα φωνήματα, μέσω της ομιλίας, ανάγνωσης και γραφής, «εγγράφονται», ακουστικά και οπτικά, στους νευρώνες του εγκεφάλου των ανθρώπων καθημερινά και μεταβιβάζονται στις επόμενες γενεές. Ο Ακαδημαϊκός και συγγραφέας Derrick de Kerckhove τονίζει για το ελληνικό Αλφάβητο, ότι «το σύστημα αυτό της Γραφής της ελληνικής Γλώσσας, προϋποθέτει έναν ειδικό τρόπο στις νευρολογικές αντιδράσεις και ιδιαίτερα στην ανάπτυξη στρατηγικών Ανάγνωσης και Γραφής». Με σαφήνεια αναφέρει επίσης την άμεση σχέση Σημαίνοντος και Σημαινομένου και ότι με την μαθηματική της δομή και την γεωμετρική της απεικόνιση, δεν είναι συμβατική, όπως αυτό συμβαίνει με άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από τις νέες γενιές στην χώρα μας. Ο Ντυράν στην Παγκόσμια Ιστορία του Πολιτισμού καταθέτει ότι στον Δ μ.χ. αιώνα, από τα των κατοίκων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τα ομιλούσαν την ελληνική Γλώσσα και ότι την περίοδο εκείνη πάνω από επιστημονικοί όροι μεταφέρθηκαν αυτούσιοι στα Λατινικά και στη συνέχεια σε όλες τις άλλες Ευρωπαϊκές Γλώσσες, όπου εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται και σήμερα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναρωτηθούμε: Tυχαία έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες, πρώτα «οπλίτης» και μετά «πολίτης» με δικαιώματα; Ασφαλώς όχι, αφού για να αποκτήσει κάποιος πολιτικά δικαιώματα, πρέπει πρώτα να εκπληρώσει το χρέος του προς την πατρίδα! Αυτή η κορυφαία Σκέψη και Λειτουργία αποδίδεται επ ακριβώς με την «Ονοματοθεσία» στην Γλώσσα μας. Κάθε γράμμα του ελληνικού Αλφαβήτου εκπέμπει ήχο και εικόνα. Κάθε λέξη τέθηκε από τους «Ονοματοθέτες», νομοθέτες θα τους λέγαμε σήμερα, με ακρίβεια και όχι τυχαία και έχει άμεση σχέση Αιτίας και Αιτιατού, μεταξύ Σημαίνοντος και Σημαινομένου. Οι σημερινές ακρότητες σε βάρος της Ελληνικής Γλώσσας Σήμερα η ελληνική Γλώσσα έχει πάρει πλέον μία μορφή τέτοια, που δεν αντέχει άλλες ακρότητες. Άλλωστε και τις ακρότητες του Ψυχάρη, του Εφταλιώτη και των άλλων υποστηρικτών της λεγόμενης «Μαλλιαρής» Δημοτικής τις απέρριψε η Γλώσσα μας (τοπωσιά ή ντοπιολαλιά κλπ.). Δεν λέμε, βέβαια, να επιστρέψουμε-και δεν μπορούμε άλλωστε- στην «Καθαρεύουσα», η οποία επίσης είναι μια μεγάλη παρεξήγηση, αλλά δεν μπορούμε να παραγνωρίζουμε, χάριν πολιτικών ή άλλων σκοπιμοτήτων, την αξία της. Το Γλωσσικό Ζήτημα δεν έπρεπε να είχε υπάρξει. Και ότι υπήρξε, συνεχίζοντας μέχρι σήμερα να μας ταλαιπωρεί, δεν είναι ούτε άσκοπο, ούτε τυχαίο Πριν από 18 χρόνια (1996) στο διεθνώς αναγνωρισμένο γερμανικό Ιατρικό Περιοδικό MEDIZIN-JΟURNAL δημοσιεύτηκε μια επιστημονική εργασία, σύμφωνα με την οποία «η εκφορά του γράμματος «Ν» μεταφέρει οξυγόνο στον εγκέφαλο και ότι δεν ήταν τυχαίο το γεγονός της τοποθέτησης του «Ν» στο μέσον ακριβώς του Αλφαβήτουστο πρώτο Ελληνικό Αλφάβητο με τα 27 γράμματα». Εκτός αυτού στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ των ΗΠΑ, από ιατρικές έρευνες διαπιστώθηκε, ότι η απαγγελία των Ομηρικών Επών στο πρωτότυπο, εκτός των άλλων, κάνει καλό στην καρδιά, ως αναπνευστική άσκηση. Είναι τυχαίο, άραγε, που καταργήσαμε το γράμμα «Ν» στο τέλος των λέξεων, επειδή ταυτίστηκε με την Καθαρεύουσα και τα σχολικά μας βιβλία γράφουν π.χ. το «εμβαδό» (!), αντί το εμβαδόν; Για ποιόν λόγο εφαρμόζεται αυτή η ακρότητα; Κάποιοι δημοσιογράφοι και συγγραφείς άρχισαν μάλιστα στα κείμενά τους να «κόβουν» από λέξεις το τελικό «ς», ενώ κάποιοι άλλοι το κάνουν και στα κανάλια της ελληνικής τηλεόρασης. Συχνά ακούμε να κακοποιείται η γλώσσα μας, όταν μερικοί συνηθίζουν να λένε «η μέθοδο» (αντί η μέθοδος), η «οδό» (αντί η οδός), ο «επικεφαλή» (αντί ο επικεφαλής), «η πλήρη» (αντί η πλήρης) κλπ.. Καλλιεργείται έτσι αυθαίρετα ένα αρνητικό γλωσσικό πρότυπο στους νέους μας με την τεράστια δύναμη των ΜΜΕ, ενώ το σχολείο είναι ανήμπορο να αντιδράσει και η κοινωνία μας δέχεται παθητικά και μοιραία την εξέλιξη αυτή. Όλα αυτά δημιουργούν πολλά ερωτηματικά και μεγάλη ανησυχία στους συνειδητοποιημένους Έλληνες, την στιγμή που διεθνώς μελετάται η μοναδική μουσικότητα της ελληνικής Γλώσσας και ο μεγάλος αντίκτυπός της στην πνευματική διαύγεια του ανθρώπου. Η σύγχρονη Ψυχογλωσσολογία δέχεται, ότι η Γλώσσα και η Σκέψη γεννιούνται ταυτόχρονα, εξελίσσονται παράλληλα και συνιστούν ανά πάσα στιγμή μια αξεχώριστη ενότητα. Η Γλώσσα ενσαρκώνει την Σκέψη και η Σκέψη ουσιώνεται σε Γλώσσα. Είναι ένα νόμισμα με τις δύο όψεις του. Δεν μπορεί να υπάρχει η μία πλευρά, χωρίς την άλλη. Δεν μπορούσε να υπάρξει ελληνική Σκέψη χωρίς την ελληνική Γλώσσα. Είναι γεγονός, ότι η ποιότητα και ποσότητα «καταγραφών» στην Σκέψη προσδιορίζει και το νοητικό επίπεδο κάθε λαού, που καθορίζει και την ικανότητα της δημιουργίας Πολιτισμού. (Διασκευή από το πλήρες άρθρο που δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική σελίδα της «Ελληνικής Γνώμης»)