Επιδημιολογική μελέτη ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ελλάδα Η μελέτη EPIPTOSI

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Επιδημιολογική μελέτη ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ελλάδα Η μελέτη EPIPTOSI"

Transcript

1 Πρωτότυπη Εργασία Επιδημιολογική μελέτη ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ελλάδα Η μελέτη EPIPTOSI Χρίστος Π. Καρβούνης 1, Νίκος Νίκας 2, Έλενα Πανίττι 2 1 Παθολογική Κλινική, Ιατρικό Κέντρο «Ο Κυανούς Σταυρός», Αθήνα, 2 Ιατρικό Τμήμα, ΑstraZeneca SA Λέξεις κλειδιά: - Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, - κλινικό ερωτηματολόγιο ΧΑΠ, - κατάσταση υγείας (CCQ), - γηριατρική κλίμακα κατάθλιψης (GDS), - Κατάθλιψη, - Υπηρεσίες Υγείας Και Περίθαλψης Αλληλογραφία: Χρίστος Π. Καρβούνης, Παθολογική Κλινική, Ιατρικό Κέντρο «Ο Κυανούς Σταυρός», Λεωφόρος Β. Σοφίας 102, Αθήνα, Τηλ.: , Fax: , ccarvounis@live.com Περiληψη. ΣΤΟΧΟΙ: Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια χρόνια νόσος που παρουσιάζει σημαντικές έξω-πνευμονικές εκδηλώσεις και η οποία σχετίζεται με υψηλή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Σκοπός της μελέτης ήταν να εκτιμήσει τα χαρακτηριστικά, την κατάσταση υγείας, τη διαχείριση της νόσου καθώς και τη χρήση των υπηρεσιών υγείας σε ασθενείς με ΧΑΠ στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. ΜΕΘΟΔΟΙ: Η EPIPTOSI ήταν μια περιγραφική, συγχρονική μελέτη παρατήρησης ασθενών με διαγνωσμένη ΧΑΠ. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν σε μια επίσκεψη με τη χρήση ενός δομημένου ερωτηματολογίου. Καταγράφηκαν τα δημογραφικά στοιχεία, η βαρύτητα της νόσου, τα συμπτώματα, η θεραπεία, η χρήση υπηρεσιών υγείας, η κατάσταση της υγείας των ασθενών καθώς και η προσωπική αντίληψη των ασθενών αναφορικά με την θεραπευτική αγωγή που λαμβάνουν. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Συνολικά 930 ασθενείς (άνδρες 66,5%, ηλικία 64,9±10,8 έτη) κατηγοριοποιήθηκαν, βάσει των κριτηρίων GOLD, ως πάσχοντες από ήπια (22%), μέτρια (52%) και σοβαρή (26%) ΧΑΠ, αντίστοιχα. Το 49,8% των ασθενών ήταν καπνιστές (μέσο όρος πακέτα-έτη 41,2). Η μέση τιμή του CCQ ήταν 1,87±1 (ήπια ΧΑΠ: 1,1±0,7, μέτρια ΧΑΠ: 1,6±0,8, σοβαρή ΧΑΠ: 2,9±1,5, p<0,01), ενώ η τιμή της κλίμακας κατάθλιψης GDS στους ασθενείς 65 ετών ήταν 7,8±0,9. Στενή συσχέτιση παρατηρήθηκε μεταξύ της τιμής του CCQ και της βαρύτητας της ΧΑΠ. Το 35,2% των ασθενών λάμβαναν αγωγή με συνδυασμό ΙCS/LABA και το 27% συνδυασμό ICS/LABA με αντιχολινεργικά. Σχεδόν οι μισοί ασθενείς (48,7%) επισκέφθηκαν τα τμήματα επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) τουλάχιστον μια φορά τον τελευταίο χρόνο πριν τη συμμετοχή τους στην μελέτη, ενώ 26,4% νοσηλεύτηκαν εξαιτίας αναπνευστικών προβλημάτων κατά το ίδιο διάστημα. Σημαντική συσχέτιση προέκυψε μεταξύ της βαρύτητας της ΧΑΠ και των εισαγωγών σε νοσοκομεία (OR 7,4 95% CI: 5,3-10,3, p<0,01) καθώς και των επισκέψεων στα ΕΠ

2 378 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2012 (OR 7,51 95% CI: 5,16-10,9, p<0,01). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η πλειοψηφία των ασθενών με ΧΑΠ στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας πάσχουν από μέτριας βαρύτητας νόσο. Αν και η κατάσταση της υγείας των ασθενών αυτών είναι σχετικά ικανοποιητική, ένας σημαντικός αριθμός ασθενών επισκέπτεται τα ΤΕΠ νοσοκομείων και νοσηλεύεται εξαιτίας αναπνευστικών προβλημάτων, αποτυπώνοντας τη σημαντική νοσοεπιβάρυνση που σχετίζεται με τη ΧΑΠ. Πνεύμων 2012, 25(4): Εισαγωγή Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), είναι μια φλεγμονώδης νόσος στην οποία εμπλέκονται κύτταρα του πνευμονικού παρεγχύματος και χαρακτηρίζεται από μερικά αναστρέψιμο και προοδευτικά επιδεινούμενο περιορισμό της ροής του αέρα. Η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για την Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Global initiative on Obstructive Lung Disease, GOLD) πρόσφατα αναθεώρησε τον ορισμό της ΧΑΠ, ο οποίος περιγράφει τη νόσο ως: «Mια συχνή πάθηση που μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί, χαρακτηρίζεται από εμμένουσα απόφραξη των αεραγωγών που είναι συνήθως προοδευτική και σχετίζεται από μια υπερβολική χρόνια φλεγμονώδη απάντηση των αεραγωγών και των πνευμόνων σε βλαπτικά σωματίδια ή αέρια» 1. Αυτός ο ορισμός δίνει έμφαση στη φλεγμονώδη φύση της νόσου, ενώ δεν συμπεριλαμβάνει τους όρους χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα και αποκλείει το άσθμα αφού είναι μια αναστρέψιμη μορφή του περιορισμού της ροής του αέρα 2-4. Ο επιπολασμός της ΧΑΠ κυμαίνεται από 1% στον ενήλικο γενικό πληθυσμό, έως 9%-10% σε άτομα ηλικίας 40 ετών 5, ωστόσο, το γεγονός ότι πολλοί ασθενείς σταδίου Ι μπορεί να παραμένουν ασυμπτωματικοί ή να παρουσιάζουν συμπτώματα τα οποία δεν εκλαμβάνονται από τους ίδιους ως κατά ανάγκη παθολογικά, υποδηλώνει ότι τόσο οι παγκόσμιες όσο και οι εθνικές εκτιμήσεις υποεκτιμούν τον επιπολασμό της ΧΑΠ 5. Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση μελετών που διεξήχθησαν σε 29 χώρες στο χρονικό διάστημα έδειξε ότι ο επιπολασμός της ΧΑΠ είναι μεγαλύτερος σε καπνιστές και πρώην καπνιστές σε σύγκριση με μη-καπνιστές, σε άτομα άνω των 40 ετών, σε σύγκριση με ασθενείς νεότερης ηλικίας και στους άντρες σε σύγκριση με τις γυναίκες 6. Ωστόσο, ο συνολικός επιπολασμός της ΧΑΠ στους ενήλικες, σε χώρες όπου ο επιπολασμός της νόσου παρακολουθήθηκε συστηματικά, κυμαίνεται μεταξύ 4% και 10% 6,7. Η ΧΑΠ θεωρείται επίσης ως μια σταθερά υπο-αναγνωρισμένη αιτία νοσηρότητας-θνησιμότητας ενώ οι τελευταίες εκτιμήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο για το χρονικό διάστημα αναβαθμίζουν την ΧΑΠ στην τρίτη θέση των πιο συχνών αιτιών θανάτου 8. Η νοσηρότητα λόγω της ΧΑΠ αυξάνεται με την ηλικία και είναι μεγαλύτερη στους άντρες σε σύγκριση με τις γυναίκες 7,9, ενώ συχνά επηρεάζεται και από άλλες χρόνιες παθήσεις όπως τα μυοσκελετικά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, και η καρδιαγγειακή νόσος 10,11. Η αιτιολογική σχέση της ΧΑΠ με διάφορες συννοσηρότητες δεν είναι ξεκάθαρη ωστόσο, η συνύπαρξή της με άλλα χρόνια νοσήματα μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του ασθενή 12. Η κατάθλιψη θεωρείται ως μια από τις σημαντικότερες συνοσηρότητες της ΧΑΠ. Ο κίνδυνος κατάθλιψης σε ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ είναι κατά δυόμιση φορές υψηλότερος σε σύγκριση με ασθενείς που πάσχουν από ήπια ή μέτρια ΧΑΠ, ενώ ο αριθμός των ασθενών που εμφανίζουν κατάθλιψη αυξάνει, με την αύξηση της βαρύτητας της νόσου 13. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι συχνότερα σε ηλικιωμένους ασθενείς, ενώ ο επιπολασμός και η βαρύτητα της κατάθλιψης αυξάνονται όσο μειώνεται η λειτουργική ικανότητα του ασθενή 14,15. Επίσης, ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση ότι οι ασθενείς με ΧΑΠ έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με ασθενείς που πάσχουν από άλλα νοσήματα (π.χ. Σακχαρώδης Διαβήτης) ή υγιείς 16. Αναφορικά με τη χρήση υπηρεσιών υγείας φαίνεται πως η ιατρική συμβουλή που αναζητείται για την ΧΑΠ ξεπερνά σημαντικά τις αντίστοιχες για το άσθμα, την πνευμονία, τον καρκίνο του πνεύμονα και της τραχείας και τη φυματίωση 17. Στην ΕΕ, το συνολικό άμεσο κόστος των αναπνευστικών νοσημάτων εκτιμάται στο 6% περίπου του συνολικού προϋπολογισμού για την υγεία, ενώ η ΧΑΠ ευθύνεται για πάνω από το μισό αυτού του κόστους 17. Η μείωση των παραγόντων κινδύνου θεωρείται ως ένα σημαντικό βήμα για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ΧΑΠ. Ο καπνός και η έκθεση τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς τοξικούς παράγοντες και σωματίδια θεωρούνται κρίσιμα για την ανάπτυξη αλλά και τη βαρύτητα της ΧΑΠ 18. Το κάπνισμα είναι ο συχνότερα απαντώμενος παράγοντας κινδύνου εμφάνισης ΧΑΠ, 19. Οι καπνιστές εμφανίζουν μεγαλύτερη επίπτωση αναπνευστικών συμπτωμάτων και διαταραχές της αναπνευστικής λειτουργίας, μικρότερη FEV 1 και μεγαλύτερη θνησιμότητα

3 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος σχετιζόμενη με τη ΧΑΠ, συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Αντίθετα, η διακοπή του καπνίσματος θεωρείται ως ο αποτελεσματικότερος και οικονομικότερος τρόπος μείωσης της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου για τη ΧΑΠ, καθώς δύναται να ωφελήσει ασθενείς με απόφραξη των αεραγωγών 20, να βελτιώσει την αναπνευστική λειτουργία 21 αλλά και τις αξιολογήσεις κλινικών ερωτηματολόγια για την ΧΑΠ όπως το CCQ 22. Λαμβάνοντας υπόψη την ολοένα αυξανόμενη επιβάρυνση της ΧΑΠ, τόσο στην υγεία των ασθενών όσο και στις υπηρεσίες υγείας, σχεδιάσαμε την παρούσα μελέτη με στόχο την εκτίμηση της κατάστασης της υγείας, των συμπτωμάτων, της αντιμετώπισης της νόσου και της αντίληψης της θεραπείας στην καθημερινότητα ατόμων με ΧΑΠ, καθώς επίσης και την αξιολόγηση του επιπέδου κατάθλιψης καθώς και την καταγραφή της σχετιζόμενης με τη ΧΑΠ χρήσης των υπηρεσιών υγείας. Μέθοδοι Σχεδιασμός μελέτης Η μελέτη EPIPTOSI (EPIdemiological survey for assessing well-being in PaTients with chronic ObStructive pulmonary disease) είναι μια περιγραφική, συγχρονική μελέτη παρατήρησης στην οποία η συλλογή δεδομένων έγινε σε μία μόνον επίσκεψη. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία που διέπει την διεξαγωγή κλινικών μελετών. Πληθυσμός μελέτης Στη μελέτη εντάχθηκαν ασθενείς με διαγνωσμένη ΧΑΠ, ηλικίας 40 ετών και άνω, οι οποίοι επισκέφτηκαν έναν από τους συμμετέχοντες ιατρούς της μελέτης. Οι ασθενείς της μελέτης έπρεπε να είναι σε θέση να συμπληρώσουν μόνοι τους τα ερωτηματολόγια της μελέτης, σύμφωνα με την κρίση του ιατρού. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες σύμφωνα με τη βαρύτητα της νόσου (ήπια, μέτρια, σοβαρή) βάσει των κριτηρίων GOLD 23. Τα κριτήρια αποκλεισμού ήταν: ηλικία < 40 έτη, διάγνωση άσθματος ή τεκμηριωμένη αναστρεψιμότητα της απόφραξης των αεραγωγών (αύξηση του FEV 1 > 15% μετά την εισπνοή βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου) και ελλιπής αντίληψη της γραπτής Ελληνικής γλώσσας. Όλοι οι συμμετέχοντες ασθενείς έδωσαν την έγγραφη συγκατάθεσή τους για συμμετοχή στη μελέτη. Κάθε ιατρός ενέταξε τους πρώτους κατά σειρά ασθενείς (ως 11 ασθενείς έκαστος) που επισκέπτονταν το ιατρείο του και πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής. Η συλλογή των δεδομένων για κάθε ασθενή έγινε σε μια επίσκεψη συμπληρώνοντας μια ειδική φόρμα καταγραφής δεδομένων που αφορούσε την παρούσα μελέτη. Δεδομένα που καταγράφηκαν από τον ιατρό Ο ιατρός κατέγραψε τα ακόλουθα δεδομένα είτε από τους ιατρικούς φακέλους των ασθενών ή άμεσα, ρωτώντας τους ασθενείς: δημογραφικά στοιχεία, βαρύτητα της νόσου, ιστορικό καπνίσματος, συμπτώματα από το αναπνευστικό, τρέχουσα θεραπεία και αντίληψη των ασθενών για την θεραπεία τους καθώς και χρήση των υπηρεσιών υγείας. Δεδομένα που καταγράφηκαν από τον ασθενή Όλοι οι μετέχοντες ασθενείς έπρεπε να συμπληρώσουν το Κλινικό Ερωτηματολόγιο για τη ΧΑΠ (Clinical COPD Questionnaire, CCQ) και την Γηριατρική Κλίμακα Κατάθλιψης (Geriatric Depression Scale, GDS). Το ερωτηματολόγιο CCQ αναπτύχθηκε με σκοπό την κλινική αξιολόγηση του βαθμού ελέγχου της ΧΑΠ. Είναι ένα επικυρωμένο εργαλείο δέκα ερωτήσεων, το οποίο αποδίδει ένα συνολικό σκορ που προκύπτει από το άθροισμα τριών πεδίων: (α) Συμπτώματα (4 ερωτήσεις), (β) Λειτουργική κατάσταση (4 ερωτήσεις) και (γ) Νοητική κατάσταση (2 ερωτήσεις). Η βαθμολόγηση λαμβάνει τιμές από το 0 έως το 6, με το 0 να αντιστοιχεί στην καλύτερη δυνατή απάντηση και το 6 στην χειρότερη. Η εγκυρότητα, η αξιοπιστία και η ανταποκρισιμότητα του ερωτηματολογίου CCQ έχουν ελεγχθεί με θετικά αποτελέσματα αναφορικά με την ικανότητα του ερωτηματολογίου να επισημαίνει βελτιώσεις στον έλεγχο της ΧΑΠ, ενώ χαρακτηρίζεται από καλή μεταβλητότητα ελέγχου-επανελέγχου 24,25. Όσον αφορά την αξιολόγηση του CCQ, μια μέση μεταβολή της τάξεως του 0,4 θεωρείται κλινικά σημαντική 26. Στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιήθηκε η εβδομαδιαία έκδοση του ερωτηματολογίου. Η κλίμακα GDS έχει χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα και έχει δοκιμαστεί στην κλινική πρακτική, ιδιαίτερα δε σε γηριατρικούς πληθυσμούς ( 65 ετών). Η παρούσα μελέτη χρησιμοποίησε μια μεταφρασμένη και επικυρωμένη, συνοπτική έκδοση του GDS 27. Η συνοπτική αυτή έκδοση αποτελείται από 15 ερωτήσεις οι οποίες έχουν δείξει την υψηλότερη συσχέτιση με τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε μελέτες επικύρωσης. Από αυτές τις 15 ερωτήσεις, οι 10 είναι ενδεικτικές της παρουσίας κατάθλιψης όταν απαντώνται θετικά, ενώ οι υπόλοιπες είναι ενδεικτικές της κατάθλιψης όταν απαντώνται αρνητικά. Το ερωτηματολόγιο λαμβάνει τιμές από 0-4 (φυσιολογικές), 5-8 (ήπια κατάθλιψη), 9-11 (μέτρια κατάθλιψη), και 12-15

4 380 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2012 (σοβαρή κατάθλιψη). Η συνοπτική έκδοση του ερωτηματολογίου είναι ευκολότερη στη χρήση από ασθενείς με σωματική νόσο και ήπια ως μέτρια άνοια, οι οποίοι έχουν μικρή ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής τους ή/και κουράζονται εύκολα, ενώ δεν απαιτεί πολύ χρόνο για τη συμπλήρωση του. Η ευαισθησία και η ειδικότητα του GDS έχουν ελεγχθεί έναντι κλινικών διαγνωστικών κριτηρίων και έχουν βρεθεί αρκετά υψηλές, 92% και 89% αντίστοιχα. Επιπλέον η εγκυρότητα και η αξιοπιστία του έχει υποστηριχθεί τόσο από την κλινική πρακτική όσο και την κλινική έρευνα 28. Στατιστική ανάλυση Οι συνεχόμενες μεταβλητές εκφράστηκαν ως μέσοι όροι ± σταθερή απόκλιση και διάμεση τιμή (ελάχιστη - μέγιστη τιμή), ενώ οι κατηγορικές μεταβλητές ως συχνότητες. Οι συσχετίσεις μεταξύ των κατηγορικών μεταβλητών (πίνακες 2Χ2) ελέγχθηκαν με την ακριβή δοκιμασία του Fisher. Το μέγεθος της συσχέτισης των μεταβλητών αξιολογήθηκε με τους λόγους πιθανοτήτων (OR) και τα αντίστοιχα διαστήματα εμπιστοσύνης (CI 95%). Οι OR υπολογίστηκαν με λογιστική παλινδρόμηση. Οι συνεχόμενες μεταβλητές συγκρίθηκαν με δοκιμασίες Kruskal-Wallis και ζευγαρωτές δοκιμασίες Wilcoxon με τη διόρθωση Bonferroni. Μια δοκιμασία θεωρήθηκε στατιστικά σημαντική όταν το αμφίδρομο p ήταν <0,05. Η στατιστική ανάλυση διεξήχθη με το λογισμικό SAS v.9. Αποτελέσματα Η μελέτη διεξήχθη στο χρονικό διάστημα Ιουνίου Σεπτεμβρίου 2007, με τη συμμετοχή 115 ιδιωτών ιατρών, παθολόγων (30%) και πνευμονολόγων (70%), τόσο σε αστικά (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, 53%) όσο και σε περιφερειακά (47%) κέντρα σε όλη την Ελλάδα. Καταγράφηκαν και αναλύθηκαν τα δημογραφικά στοιχεία, τα χαρακτηριστικά της νόσου και τα δεδομένα θεραπείας 930 ασθενών που συμμετείχαν στη μελέτη (66,5% άνδρες και 33,5% γυναίκες). Τα δημογραφικά στοιχεία, πληροφορίες για το κάπνισμα και χαρακτηριστικά της νόσου παρουσιάζονται στο ΠΙΝΑΚΑ 1. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς ανέφεραν χρόνιο βήχα (74,6%), ακολουθούμενο από απόχρεμψη (66,8%), δύσπνοια (57,8%) και συριγμό (46%). Ο μέσος χρόνος με συμπτώματα των ασθενών της μελέτης υπολογίστηκε σε 9,32±6,8 έτη (ΠΙΝΑΚΑΣ 2). Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών (84,6%) λάμβαναν καθημερινή θεραπεία: το 35,2% λάμβανε αγωγή με σταθερό ή ελεύθερο συνδυασμό β 2- αγωνιστών μακράς δράσης (LABA)/εισπνεόμενων Πίνακας 1. Δημογραφικά Στοιχεία και Χαρακτηριστικά της Νόσου. Φύλο (n=927) Άνδρες, n (%) 616 (66,5) Γυναίκες, n (%) 311 (33,5) Ηλικία (mean ± sd) (έτη) 64,95 ± 10,78 (n=921) ΔΜΣ (n= 929) (mean ± sd) (kgr/m 2 ) 27,64 ± 3,92 (n=904) Κάπνισμα (n=912) Ποτέ, αρ., (%) Ήπια Μέτρια Σοβαρή Καπνιστής, αρ., (%) Ήπια Μέτρια Σοβαρή Πρώην, αρ., (%) Ήπια Μέτρια Σοβαρή 154 (16.5) 47 (30,5) 68 (44,2%) 39 (25,3%) 454 (49.8) 109 (24,0) 253 (55,7) 92 (20,3) 304 (32,7) 45 (14,8) 151 (49,7) 108 (35,5) Πακέτα-έτη 41,2 Βαρύτητα της ΧΑΠ (n=914) Ήπια, n, (%) 201, (22,0) Μέτρια, n, (%) 473, (51,8) Σοβαρή n, ( %) 240, (26,2) Πίνακας 2. Συμπτώματα της ΧΑΠ και έτη ζωής με συμπτώματα. N % Συμπτώματα Χρόνιος βήχας ,6 Απόχρεμψη ,8 Δύσπνοια ,8 Συριγμός ,0 Άλλα 15 1,6 Έτη ζωής με συμπτώματα (mean ± sd) 9,32 ± 6,8 (n=862) κορτικοστεροειδών (ΙCS) ενώ το 27% συμπλήρωναν την αγωγή αυτή και με ένα εισπνεόμενο αντιχολινεργικό. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς (64,3%) χρησιμοποιούσαν ένα β 2-αγωνιστή βραχείας δράσης ως κατ επίκληση ανακουφιστική θεραπεία, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα (ΠΙΝΑΚΑΣ 3). Επίσης, η καπνιστική συνήθεια συσχετίστηκε σημαντικά με τη βαρύτητα της ΧΑΠ. Οι μη-

5 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος Πίνακας 3. Θεραπεία της ΧΑΠ. N % Ημερήσια θεραπεία Ναι ,6 Όχι ,0 Ελλιπή στοιχεία 3 0,4 Κατηγορία θεραπείας Σταθερός συνδυασμός ICS/LABA ,5 Σταθερός συνδυασμός ICS/LABA συν αντιχολινεργικό ,4 Ελεύθερος συνδυασμός ICS/LABA 72 7,7 Ελεύθερος συνδυασμός ICS/LABA συν αντιχολινεργικό 64 3,6 SABA 41 4,4 ICS/SABA 27 2,9 Αντιχολινεργικό 19 2,6 SABA συν αντιχολινεργικό 17 1,8 ICS 12 1,3 Άλλα 27 2,9 Θεραπεία ανακούφισης Καθημερινά ,4 2-3 φορές την εβδομάδα ,9 3-4 φορές το μήνα ,7 Σπάνια ,0 ICS =Εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, LABA = β 2 αγωνιστές μακράς δράσης, SABA = β 2 αγωνιστές βραχείας δράσης καπνιστές είχαν μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν σοβαρή ΧΑΠ σε σύγκριση με τους καπνιστές (OR: 0,58 95% CI: 0,44-0,78, p<0,01). CCQ & GDS Το συνολικό σκορ του ερωτηματολογίου CCQ ήταν 1,87±1,1. Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν στην τιμή του CCQ μεταξύ των ομάδων διαφορετικής βαρύτητας της ΧΑΠ. Οι ασθενείς που έπασχαν από ήπια ΧΑΠ ανέφεραν τιμή CCQ 1,11±0,74, σε σύγκριση με 1,65±0,80 και 2,91±1,55 των ασθενών με μέτρια και σοβαρή ΧΑΠ αντίστοιχα (p <0,01) (Σχήμα 1). Η μέση τιμή της κλίμακας GDS στους ασθενείς άνω των 65 ετών ήταν 7,8±0,9, ενδεικτική ήπιας κατάθλιψης. Αντίληψη των ασθενών για τη θεραπεία Σχεδόν το 69% των ασθενών θεώρησαν ότι η αγωγή Σχήμα 1. Τιμές CCQ στο σύνολο του πληθυσμού της μελέτης καθώς και με βάση τη βαρύτητα της νόσου (ήπια, μέτρια, σοβαρή) (* p 0,01). που λαμβάνουν τους παρέχει πλήρη κάλυψη έναντι των συμπτωμάτων της ΧΑΠ, σε σύγκριση με το 31,5%, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν αρνητικά. Η βελτίωση της κατάστασης της νόσου οδήγησε σε μείωση της χορηγούμενης δόσης στο 42,6% των περιπτώσεων, το 34,9% των ασθενών συνέχισε με το ίδιο θεραπευτικό σχήμα ενώ το 22,5% διέκοψε την αγωγή. Στις περιπτώσεις όπου βελτιώθηκε η κατάσταση του ασθενή, οι αλλαγές της θεραπείας οφείλονταν κυρίως σε απόφαση του ιατρού (48,4%) και δευτερευόντως σε προσωπική απόφαση του ασθενή (39,7%) ή σύμφωνα με πλάνο οδηγιών που έχει καταρτιστεί από κοινού με τον ιατρό (11,9%). Στις περιπτώσεις όπου η νόσος επιδεινώθηκε, το 53,8% των ασθενών αύξησε τη δόση, ενώ το 22% συμπλήρωσε το θεραπευτικό σχήμα με ένα επιπλέον φάρμακο. Η αύξηση της δοσολογίας και η προσθήκη ενός νέου φαρμάκου ήταν η θεραπευτική επιλογή στο 14,9% των περιπτώσεων, ακολουθούμενη από την πλήρη αλλαγή του θεραπευτικού σχήματος (7,3% των ασθενών) (ΠΙΝΑΚΑΣ 4). Χρήση υπηρεσιών υγείας Περίπου το 49% των ασθενών ανέφερε τουλάχιστον 1 επίσκεψη στα τμήματα επειγόντων περιστατικών/εξωτερικών ιατρείων νοσοκομείων εντός του τελευταίου χρόνου. Εισαγωγές σε νοσοκομεία εξαιτίας παρόξυνσης της ΧΑΠ καταγράφηκαν για το 26,4% των περιπτώσεων (1-2 και 3 φορές εντός του τελευταίου έτους), ενώ το 48,7% προσήλθε τουλάχιστον μια φορά τον τελευταίο χρόνο στα ΤΕΠ. Εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) αναφέρθηκε για το 5,1% των ασθενών (ΠΙΝΑΚΑΣ 5). Οι ασθενείς που εισήχθησαν σε νοσοκομείο 3 φορές εντός του τελευταίου έτους είχαν σημαντικά μεγαλύτερη τιμή CCQ (3,2±1,4), σε σύγκριση με αυτούς που εισήχθησαν 1-2 φορές (2,67±1,05) και αυτούς που δεν εισήχθησαν

6 382 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2012 Πίνακας 4. Αντίληψη ασθενών για την θεραπεία τους και μεταβολές των χορηγούμενων θεραπειών. N % Η θεραπευτική αγωγή παρέχει πλήρη προστασία (n=912) Ναι ,5 Όχι ,5 Ενέργειες σε περίπτωση βελτίωσης της νόσου (n=920) Διακοπή θεραπείας 207 2,5 Μείωση της δόσης ,6 Συνέχιση της ίδιας θεραπείας ,9 Σε περίπτωση βελτίωσης της κατάστασης του ασθενή, η αλλαγή της θεραπείας ξεκίνησε από (n=876) Ιατρική συμβουλή ,4 Προσωπική απόφαση ,7 Βάσει προγραμματισμού σχεδιασμένου από τον ιατρό ,9 Ενέργειες σε περίπτωση επιδείνωσης της νόσου (n=907) Αύξηση της δοσολογίας ,8 Προσθήκη φαρμάκου στη θεραπεία ,5 Αλλαγή της θεραπείας 66 7,3 Αύξηση της δοσολογίας και προσθήκη νέου φαρμάκου ,9 Άλλο 14 1,5 Σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης του ασθενή, η αλλαγή της θεραπείας ξεκίνησε από (n=876) Ιατρική συμβουλή ,3 Προσωπική απόφαση ,9 Βάσει προγραμματισμού σχεδιασμένου από τον ιατρό ,9 Ελλιπή στοιχεία 27 2,9 ΤΕΠ 3 και 1-2 φορές αντίστοιχα, έναντι 1,38±0,85 για τους ασθενείς που δεν προσήλθαν ποτέ σε ΤΕΠ (p 0,01) (Σχήμα 2). Τέλος, οι ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ είχαν σχεδόν 7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εισαχθούν σε νοσοκομείο, σε σύγκριση με όσους δεν είχαν σοβαρή ΧΑΠ (OR: 7,44 95% CI: 5, , p<0,01). Παρόμοια αποτελέσματα προέκυψαν για τις επισκέψεις στα ΤΕΠ. Οι ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ είχαν σχεδόν 7 φορές περισσότερες πιθανότητες να επισκεφτούν τα TΕΠ, σε σύγκριση με τους ασθενείς με μη-σοβαρή ΧΑΠ (OR 7,51 95% CI: 5,16-10,9, p<0,01). Σχήμα 2. Συσχέτιση μεταξύ τιμής του CCQ και εισαγωγών σε νοσοκομείο και επισκέψεων στα ΤΕΠ * p 0,01 σε σύγκριση με καμία, # p 0,01 σε σύγκριση με 1-2. καθόλου (1,57±0,9) (p 0,01 και για τις δυο συγκρίσεις). Όσον αφορά τις επισκέψεις στα ΤΕΠ, οι τιμές CCQ ήταν 3,01±1,22 και 2,22±1,04 για αυτούς που προσήλθαν στα Πίνακας 5. Χρήση υπηρεσιών υγείας Σύνολο Επισκέψεις σε ΤΕΠ Ν % 51,3 33,7 15 Εισαγωγές Ν % 73,6 22,5 3.9 Εισαγωγές σε ΜΕΘ N % 94,9 5,1 ΤΕΠ: Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, ΜΕΘ: Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Σχήμα 3. Συσχέτιση μεταξύ τιμής της κλίμακας GDS και εισαγωγών σε νοσοκομείο και επισκέψεων στα ΤΕΠ, σε ασθενείς 65 ετών. * p 0,01 σε σύγκριση με καμία, # p 0,01 σε σύγκριση με 1-2. Συζήτηση Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να αξιολογήσει τη κατάσταση της υγείας των ασθενών με ΧΑΠ, στα πλαίσια της καθημερινής κλινικής πρακτικής στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Επιπλέον, επιχείρησε να καταγράψει τα

7 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος χαρακτηριστικά των ασθενών με ΧΑΠ και να αξιολογήσει τη νοσοεπιβάρυνση, αναφορικά με τη χρήση υπηρεσιών υγείας όπως αυτές καταγράφηκαν από τις εισαγωγές σε νοσοκομεία, τις επισκέψεις στα TEΠ και τις εισαγωγές στις ΜΕΘ. Η ΧΑΠ είναι μια σύνθετη χρόνια νόσος με αυξανόμενο επιπολασμό και σημαντική σχετιζόμενη νοσηρότητα, η οποία αναμένεται να εντατικοποιηθεί ως πρόβλημα δημόσιας υγείας στα επόμενα χρόνια 29. Επιπρόσθετα, και σύμφωνα με το φαινόμενο του γηράσκοντος πληθυσμού των αναπτυγμένων κοινωνιών, εκτιμάται ότι η ΧΑΠ ενδεχομένως να καταστεί η τρίτη κατά σειρά αιτία θνησιμότητας το έτος Ο επιπολασμός της ΧΑΠ στην Ελλάδα είναι ένα ζήτημα το οποίο έχει μόνο πρόσφατα διερευνηθεί συστηματικά. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία διεξήγαγε μια μελέτη εθνικής εμβέλειας, μέσω της οποίας συνέλεξε έγκυρα και αξιόπιστα δεδομένα για τον επιπολασμό και τη βαρύτητα της ΧΑΠ σε ενήλικες καπνιστές (άνω των 35 ετών) και που έχουν εκτεθεί στο κάπνισμα (τουλάχιστον 100 τσιγάρα), στην Ελλάδα 30. Ο συνολικός επιπολασμός της ΧΑΠ εκτιμήθηκε από τη μελέτη αυτή στο 8,4%, με διακύμανση του ποσοστού μεταξύ αστικών, ημι-αστικών και αγροτικών περιοχών. Το ποσοστό της ΧΑΠ κυμάνθηκε μεταξύ του 6% και 10%, με τις αστικές περιοχές να εμφανίζουν τον μεγαλύτερο επιπολασμό. Η συχνότητα του καπνίσματος και η ηλικία ήταν οι παράγοντες που σχετίστηκαν περισσότερο με το μεγαλύτερο επιπολασμό της ΧΑΠ. Επίσης, η μελέτη αυτή ανέφερε διαφορετική κατανομή της βαρύτητας της ΧΑΠ (57, 4% ήπια, 25,3% μέτρια και 16,0% σοβαρή), σε σύγκριση με την παρούσα μελέτη η οποία όμως περιλάμβανε διαγνωσμένους με ΧΑΠ ασθενείς, ηλικίας > 40 ετών που παρακολουθούνται σε επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Εντούτοις, τα αποτελέσματά μας αναφορικά με την κατανομή της βαρύτητας της ΧΑΠ, σε διαγνωσμένους ασθενείς, συμφωνούν με πρόσφατες μελέτες της διεθνούς βιβλιογραφίας, σε αυτόν τον πληθυσμό, που δείχνουν υψηλότερο ποσοστό της μέτριας ΧΑΠ 31-33, ανεξαρτήτως της μεθόδου κατηγοριοποίησης της βαρύτητας της νόσου. Οι ασθενείς που συμμετείχαν στην παρούσα μελέτη παρουσίασαν συμπτώματα χρόνιου βήχα, απόχρεμψης, δύσπνοιας και συριγμού σε υψηλά και πολύ υψηλά ποσοστά. Ο χρόνιος βήχας και η δύσπνοια κοπώσεως έχουν αναφερθεί σε αρκετές μελέτες ως συχνά συμπτώματα της ΧΑΠ 34. Η κατάσταση της υγείας των ασθενών με ΧΑΠ, όπως αυτή αξιολογήθηκε από το ερωτηματολόγιο CCQ, ήταν σχετικά ικανοποιητική, ανεξαρτήτως βαρύτητας της νόσου. Στην παρούσα μελέτη, οι τιμές CCQ συσχετίστηκαν με τη βαρύτητα της ΧΑΠ, όπου στους ασθενείς με σοβαρή και μέτρια ΧΑΠ παρουσιάστηκε σημαντικά υψηλότερη τιμή CCQ. Το ερωτηματολόγιο CCQ έχει συσχετιστεί και δοκιμαστεί έναντι άλλων επικυρωμένων εργαλείων αξιολόγησης της κατάστασης της υγείας, σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα. Το ερωτηματολόγιο Saint George s Respiratory Questionnaire (SGRQ) για παράδειγμα, είναι ένα σταθμισμένο ερωτηματολόγιο 50 ερωτήσεων απευθυνόμενο στον ασθενή, ειδικό για νοσήματα των αεραγωγών και απαρτίζεται από τρεις κατηγορίες: συμπτώματα, δραστηριότητα και αντίκτυπος. Το CCQ έχει πολύ καλή συσχέτιση με το SGRQ για ασθενείς με κλινικά και σπιρομετρικά επιβεβαιωμένη ΧΑΠ, ανεξάρτητα από τη βαρύτητα της νόσου 24. Επομένως το CCQ είναι ένα έγκυρο και εύχρηστο εργαλείο αξιολόγησης της κατάστασης της υγείας ασθενών με ΧΑΠ. Εντούτοις, παρά την σχετικά ικανοποιητική κατάσταση της υγείας των ασθενών, όπως αυτή καταγράφηκε μέσω του CCQ, σχεδόν 1 στους 2 ασθενείς της μελέτης επισκέφτηκε τα ΤΕΠ και 1 στους 4 εισήχθη σε νοσοκομείο εντός του τελευταίου χρόνου πριν από την ένταξή τους στη μελέτη, γεγονός που μαρτυρά την αυξημένη νοσοεπιβάρυνση της ΧΑΠ, τόσο για τους ασθενείς, όσο και για την σύστημα υγείας. Το γεγονός ότι ο αριθμός των ασθενών που εισάγονται σε νοσοκομεία ή ΤΕΠ είναι αυξημένος σε αντίθεση με το ικανοποιητικό βαθμό της CCQ δε μπορεί να εξηγηθεί ικανοποιητικά με τα υπάρχοντα δεδομένα. Αφενός η ηλικία των ασθενών, (πάνω από το 50% των ασθενών ήταν ηλικίας άνω των 65 ετών) ενδεχομένως να έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο. Όπως ήταν αναμενόμενο, η βαρύτητα της νόσου και η κατάσταση της υγείας των ασθενών όπως αυτή μετρήθηκε μέσω του CCQ, ήταν ισχυροί καθοριστικοί παράγοντες τόσο του αριθμού των επισκέψεων στα ΤΕΠ όσο και του αριθμού εισαγωγών σε νοσοκομεία. Το ερωτηματολόγιο GDS έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για την αξιολόγηση του βαθμού της κατάθλιψης σε ηλικιωμένους ασθενείς άνω των εξήντα πέντε ετών. Η μέση τιμή του ερωτηματολογίου GDS στο πληθυσμό άνω των εξήντα πέντε ετών στη παρούσα μελέτη κυμάνθηκε σε χαμηλές τιμές, ενδεικτικές ήπιας κατάθλιψης. Η σημαντικότητα των ψυχολογικών παραγόντων στην προσαρμογή των ασθενών στην ΧΑΠ, είναι πλέον ευρέως αναγνωρισμένη. Οι στρατηγικές αντιμετώπισης, τα επίπεδα αυτεπάρκειας και η κοινωνική υποστήριξη έχουν αναγνωριστεί ως σημαντικές παράμετροι που συνεισφέρουν θετικά στην πνευματική υγεία και στην ψυχοσυναισθηματική σταθερότητα των ασθενών με ΧΑΠ, οι οποίοι παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης, αγχώδους διαταραχής και μειωμένη ποιότητα ζωής 35,36. Μια άλλη συγχρονική μελέτη ασθενών με ΧΑΠ

8 384 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2012 στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ανέφερε μέτρια ως υψηλά επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων στους 6 από τους 10 ασθενείς με ΧΑΠ. Στην ίδια μελέτη ως ανεξάρτητοι προβλεπτικοί παράγοντες των καταθλιπτικών συμπτωμάτων με σημαντική επίδραση, ήταν η κατάσταση του πρώην καπνιστή, τα υψηλά επίπεδα αυτεπάρκειας και φροντίδας πριν από την επιδείνωση των συμπτωμάτων και η αντίληψη της νόσου ως σοβαρής από τον ασθενή 37. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι το πρόβλημα της κατάθλιψης φαίνεται ότι είναι μεγαλύτερο σε ασθενείς που διαθέτουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο παροξύνσεων, γεγονός που υπονοεί ότι σε ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή ΧΑΠ η κατάθλιψη σχετίζεται με την επιδείνωση της νόσου (Jennings 2009), καθώς επίσης, με αυξημένες επισκέψεις σε ιατρούς, σε επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων, εξωτερικά ιατρεία και συνολικά με αυξημένη χρήση των υπηρεσιών υγείας 37. Ο κύριος ρόλος της φαρμακοθεραπείας στην αντιμετώπιση της ΧΑΠ είναι η πρόληψη και ο έλεγχος των συμπτωμάτων, η μείωση της συχνότητας και βαρύτητας των παροξύνσεων και η βελτίωση της ανοχής στην κόπωση και της κατάστασης της υγείας των ασθενών 1. Στην παρούσα μελέτη, σχεδόν το 60% των ασθενών λάμβαναν θεραπεία συνδυασμού. Ειδικότερα, σταθεροί ή ελεύθεροι συνδυασμοί ICS/LABA χορηγήθηκαν στο 35% των ασθενών, ενώ ο συνδυασμός ICS/LABA και ενός αντιχολινεργικού στο 27% των ασθενών. Αναφορικά με τη θεραπεία αντιμετώπισης της ΧΑΠ παρατηρήθηκε υψηλό ποσοστό χρήσης σταθερών συνδυασμών ICS/LABA, με ή χωρίς την προσθήκη αντιχολινεργικών. Θα ήταν ίσως αναμενόμενο η ευρεία χρήση ICS/LABA να οδηγούσε σε μείωση των παροξύνσεων και ενδεχομένως σε μικρότερο αριθμό εισαγωγών και επισκέψεων σε εξωτερικά ιατρεία και επείγοντα περιστατικά Ωστόσο πάνω από τους μισούς ασθενείς στην παρούσα μελέτη ήταν ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ επίσης μεγάλο ήταν και το ποσοστό των ασθενών με σοβαρή ΧΑΠ. Οι δυο αυτοί παράγοντες, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αφενός απουσιάζει από το σύστημα υγείας μια συγκροτημένη, συστηματική πρωτοβάθμια περίθαλψη ως πρώτο σημείο αναφοράς των ασθενών πριν την αναφορά τους σε ένα νοσοκομείο ή κλινική, και αφετέρου υπάρχει μια αυξημένη τάση επίσκεψης ασθενών σε κλινικές μονάδες και νοσοκομεία για επεισόδια τα οποία ενδεχομένως να αντιμετωπίζονται σε έξω-νοσοκομειακό επίπεδο, εξηγούν το αυξημένο ποσοστό εισαγωγών που καταγράφηκε στην παρούσα μελέτη. Ένα ενδιαφέρον εύρημα της παρούσας μελέτης αποτελεί το γεγονός ότι σχεδόν ένας στους δυο ασθενείς με ΧΑΠ ήταν ενεργός καπνιστής. Αυτό το πρόβλημα έχει επισημανθεί και από άλλες διεθνείς μελέτες, Οι Martin και συνεργάτες το 2008 ολοκλήρωσαν μελέτη σε 9405 ασθενείς με ΧΑΠ σύμφωνα με την οποία 22,6% των ασθενών ήταν ενεργοί καπνιστές ενώ μία άλλη μελέτη από την Ισπανία σε ασθενείς με ΧΑΠ ανέφερε ότι το 35% των ασθενών συνέχιζαν να καπνίζουν με 4% μόνο των ασθενών να έχουν λάβει θεραπεία για διακοπή του καπνίσματος 30,42. Τα πακέτα-έτη που καταγράφηκαν για καπνιστές και πρώην καπνιστές στην παρούσα μελέτη (διάμεση τιμή 41,2) συμφωνούν με καταγραφές από τις παραπάνω μελέτες 33,41. Επομένως, τόσο τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται εδώ, όσο κα από άλλες μελέτες αναφορικά με τα υψηλά ποσοστά καπνίσματος σε ασθενείς με ΧΑΠ, καταδεικνύουν την ανάγκη αποτελεσματικής παρέμβασης με στόχο τη μείωση του καπνίσματος σε αυτόν τον πολύ ευαίσθητο πληθυσμό. Τέτοιου τύπου παρεμβάσεις θα απομονώσουν και θα αντιμετωπίσουν αυτόν τον πολύ σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ΧΑΠ, που σχετίζεται τόσο με τη βαρύτητα της νόσου, όσο και με τη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας, εάν και εφόσον εξαλειφθεί. Συμπερασματικά, οι περισσότεροι ασθενείς με ΧΑΠ που επισκέπτονται τους ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας παρουσιάζουν μέτριας βαρύτητας νόσο. Αν και η κατάσταση της υγείας των ασθενών εμφανίζεται ως ικανοποιητική, ωστόσο ένας σημαντικός αριθμός ασθενών επισκέφτηκε τα ΤΕΠ και εισήχθη σε νοσοκομεία λόγω αναπνευστικών προβλημάτων, γεγονός που καταδεικνύει τη σημαντική νοσοεπιβάρυνση που σχετίζεται με τη ΧΑΠ. Τέλος, παρά το γεγονός ότι το κάπνισμα σχετίζεται σημαντικά με τη βαρύτητα της ΧΑΠ, ένα μεγάλο ποσοστό διαγνωσμένων με ΧΑΠ ασθενών επιμένουν καπνιστές, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη εκπαίδευσης σε θέματα υγείας και την εφαρμογή προγραμμάτων τροποποίησης συνηθειών ζωής για τη μείωση του καπνίσματος, ως ιδιαίτερα σημαντικά για την καλύτερη αντιμετώπιση και αποκατάσταση των ασθενών. Περιορισμοί και αδυναμίες της μελέτης Η παρούσα μελέτη εμπεριέχει ορισμένους περιορισμούς οι οποίοι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στην ανάγνωση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Οι αδυναμίες έχουν να κάνουν κυρίως με την διαδικασία επιλογής των ιατρών καθώς και των ασθενών που εντάχθηκαν στην μελέτη καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα να καταγραφούν τόσο οι ιατροί που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην μελέτη όσο και οι ασθενείς. Επομένως το δείγμα το οποίο χρησιμοποιήθηκε ήταν ασθενείς με ήπια ως

9 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 4ο, Τόμος 25ος, Οκτώβριος - Δεκέμβριος σοβαρή ΧΑΠ, οι οποίοι επισκέπτονταν το θεράποντα ιατρό τους για μια τακτική επίσκεψη παρακολούθησης της προόδου της νόσου. Η διαδικασία αυτή επιλογής, παρά το γεγονός ότι εξασθενεί την εξωτερική εγκυρότητα των αποτελεσμάτων της μελέτης, ωστόσο προσομοιάζει όσο το δυνατόν καλύτερα την καθημερινή ιατρική πρακτική στην παρακολούθηση και αντιμετώπιση της ΧΑΠ στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Σύγκρουση συμφερόντων Συγγραφέων: Ο ιατρός Χρίστος Π. Καρβούνης έχει λάβει επιστημονική αμοιβή από το Mount Sinai Medical Center και ερευνητικά κονδύλια ως Εθνικός Συντονιστής τεσσάρων τοπικών κλινικών μελετών Φάσης ΙV. Έχει λάβει χορηγίες και έχει διατελέσει σύμβουλος της AstraZeneca. O κ. Νίκος Νίκας και η ιατρός Έλενα Πανίττι εργάζονται στην AstraZeneca. Αναγνωρίσεις- Ευχαριστίες Οι συγγραφείς θα ήθελαν να ευχαριστήσουν το Βασίλη Βασκαντήρα για τον συντονισμό της διεξαγωγής της μελέτης, το Γιώργο Κρανίου από την Pharmassist LLC, ο οποίος παρείχε υπηρεσίες ιατρικής συγγραφής και τον Αναπ. Καθ. Ηλία Ζιντζαρά για την υποστήριξή του στη στατιστική ανάλυση. Χορηγός της μελέτης ήταν η AstraZeneca. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (Βλέπε αγγλικό κείμενο)

Ανασκόπηση. Γεώργιος Καλτσάκας 1, Απόστολος Τραυλός 1, Νικολέττα Ροβίνα 2

Ανασκόπηση. Γεώργιος Καλτσάκας 1, Απόστολος Τραυλός 1, Νικολέττα Ροβίνα 2 Ανασκόπηση Στοχεύοντας στη βελτίωση της περίθαλψης των ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) Η προσθήκη του ερωτηματολογίου CAT (COPD Assessment Test) στη φαρέτρα των εργαλείων αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Λαζάρου Βασιλική Επιμελήτρια Β Πνευμονολογικού Τμήματος ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΟΡΗΓΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ: AMGEN,

Διαβάστε περισσότερα

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Διακοπή Καπνίσματος Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος TOB.g Tobacco Cessation Guidelines for High Risk Populations

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική εργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών µε Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια

Ερευνητική εργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών µε Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια Ερευνητική εργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών µε Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙ Α ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ελένη Μπανιά Πνευµονολόγος Μελέτη GOLDEN

Διαβάστε περισσότερα

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Επαγγελματίες υγείας και υπηρεσίες υγείας Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Σύσταση 40: Συστήνεται να γίνεται εκτίμηση των αναγκών του ασθενή, συμβουλευτική σε προγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Φαινότυποι ΧΑΠ (ACO)

Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Φαινότυποι ΧΑΠ (ACO) Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος Επιμελητής Α ΕΣΥ 7 η Πνευμονολογική Κλινική Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Φαινότυποι ΧΑΠ (ACO) Conflict of interest (Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων) Συμμετοχή σε advisory board

Διαβάστε περισσότερα

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Έχετε δυσκολία στην αναπνοή πιο συχνά από άτομα της ηλικίας σας; Βήχετε τις πιο πολλές ημέρες; Όταν βήχετε έχετε βλέννα ή φλέμα; Είστε τουλάχιστον 40 ετών; Είστε νυν ή πρώην καπνιστής; Εάν απαντήσετε ΝΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

HEKTIΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΛΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

HEKTIΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΛΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ HEKTIΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΛΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ X.ΠΩΓΩΝΙΔΗΣ 1,Α.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 2,Ε.ΞΕΝΟΔΟΧΙΔΟΥ 3, Δ.ΟΥΖΟΥΝΗΣ 2, Μ.ΤΣΟΥΛΗ 3,Α.ΠΑΠΠΑ 3, Ε.ΚΑΡΑΜΠΕΛΑ 4 1.Κ.Υ ΜΑΥΡΟΘΑΛΑΣΣΑΣ, 2.Κ.Υ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ,

Διαβάστε περισσότερα

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 1 Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν. «Γ.Παπανικολάου» 2 Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο

Διαβάστε περισσότερα

Δισλιάν Β 1., Φεράρ Χαφούζ Α 2., Αστεριάδης Χ 3,4., Παναγιωτίδης Π 4

Δισλιάν Β 1., Φεράρ Χαφούζ Α 2., Αστεριάδης Χ 3,4., Παναγιωτίδης Π 4 Δισλιάν Β 1., Φεράρ Χαφούζ Α 2., Αστεριάδης Χ 3,4., Παναγιωτίδης Π 4 1. Π.Ι Κουτσού-ΠΕΔΥ Ξάνθης 2. Κ.ΥΣταυρούπολης-ΠΕΔΥ Ξάνθης 3. Π.Ι Αδριανής-Χωριστής-ΠΕΔΥ Δράμας 4. Διαβητολογικό Ιατρείο Γ.Ν Δράμας Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΜΗΛΟ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ

ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΜΗΛΟ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΜΗΛΟ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΣΥΝΟΨΗ Η παρούσα μελέτη αποτελεί συνέχεια της αρχικής φάσης της μελέτης νοσηρότητας και θνησιμότητας στη νήσο Μήλο που πραγματοποιήθηκε το

Διαβάστε περισσότερα

Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας Ονομασία προϊόντος Δραστική ουσία + Περιεκτικότητα Φαρμακοτεχνική μορφή

Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας Ονομασία προϊόντος Δραστική ουσία + Περιεκτικότητα Φαρμακοτεχνική μορφή Κράτος μέλος στον ΕΟΧ Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας Ονομασία προϊόντος Δραστική ουσία + Περιεκτικότητα Φαρμακοτεχνική μορφή Astrazeneca Uk Limited Symbicort Turbohaler Βουδεσονίδη 160 µg, Διυδρική φουμαρική

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Αίτιο Χαλάρωση σφιγκτήρα κατώτερου οισοφάγου Συχνή παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) υγρών του

Διαβάστε περισσότερα

Ησημασίατηςέγκαιρηςδιάγνωσης

Ησημασίατηςέγκαιρηςδιάγνωσης H ΧΑΠ ΣΤΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ Ησημασίατηςέγκαιρηςδιάγνωσης Δρ Κ. Ζαρογουλίδης, MD, PhD, FCCP Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής ΑΠΘ Παρεμβαίνοντας σήμερα, μπορούμε να αλλάξουμε το μέλλον των ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Το άσθμα είναι μία νόσος με διακυμάνσεις Συμπτώματα & προσαρμογή θεραπείας Παροξυσμοί Χορήγηση per os

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε; Ερώτηση Σε μια συγχρονική μελέτη μετρήθηκε ο δείκτης μάζας σώματος 5000 αγοριών και 5500 κοριτσιών ηλικίας 14-17 ετών. Το 15% των αγοριών και το 8% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε; Ερώτηση Σε μια συγχρονική μελέτη μετρήθηκε ο δείκτης μάζας σώματος 5000 αγοριών και 5500 κοριτσιών ηλικίας 14-17 ετών. Το 15% των αγοριών και το 8% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ:

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ 2 Ιουνίου 2014 / 14 O Δημοτικό Σχολείο Ιλίου ΒΡΟΧΙΚΟ ΑΣΜΑ & ΠΑΙΔΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα Ιανουάριος 2018 14 ο Ενημερωτικό Σημείωμα Το 14 ο ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) εντάσσεται στο θεματικό πεδίο Γυναίκες και Υγεία. Συγκεκριμένα,

Διαβάστε περισσότερα

Εάν απαντήσατε "ναι" σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Εάν απαντήσατε ναι σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν. Βήχετε μερικές φορές τις περισσότερες μέρες; Έχετε συχνά πτύελα (φλέματα) όταν βήχετε; Είστε άνω των 40 ετών; Αναπνέετε με δυσκολία σε σύγκριση με τους συνομήλικους σας; Καπνίζετε ή είστε πρώην καπνιστής/καπνίστρια;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΞΥΝΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ)

ΠΑΡΟΞΥΝΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ) Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΞΥΝΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ) Ανδριάνα Ι Παπαϊωάννου 1, Κωνσταντίνος Μπαρτζιώκας 2, Σταματούλα Τσικρικά 1, Φωτεινή Καρακοντάκη

Διαβάστε περισσότερα

14 ο Βορειοελλαδικό Καρδιολογικό Συνέδριο

14 ο Βορειοελλαδικό Καρδιολογικό Συνέδριο 14 ο Βορειοελλαδικό Καρδιολογικό Συνέδριο ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΙΒΑΜΠΡΑΔΙΝΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΙΩΜΕΝΟ ΚΛΑΣΜΑ ΕΞΩΘΗΣΗΣ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί, και περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Μακαρίτη Χ. Παναγιώτα Τσάρτα Ν. Δάφνη. Επιβλέπουσα καθ/τρια: Αβραμίκα Μαρία

Μακαρίτη Χ. Παναγιώτα Τσάρτα Ν. Δάφνη. Επιβλέπουσα καθ/τρια: Αβραμίκα Μαρία Μακαρίτη Χ. Παναγιώτα Τσάρτα Ν. Δάφνη Επιβλέπουσα καθ/τρια: Αβραμίκα Μαρία Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της ποιότητας ζωής των ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα και ιδιαίτερα με χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος ήταν ο σκοπός αυτής της μελέτης; Γιατί απαιτήθηκε η μελέτη; Ποια φάρμακα μελετήθηκαν; BI

Ποιος ήταν ο σκοπός αυτής της μελέτης; Γιατί απαιτήθηκε η μελέτη; Ποια φάρμακα μελετήθηκαν; BI Αυτή είναι μια σύνοψη κλινικής μελέτης σε ασθενείς με ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση, η οποία είναι ένας σπάνιος τύπος νόσου των πνευμόνων. Έχει συνταχθεί για τον γενικό αναγνώστη και χρησιμοποιεί γλώσσα που

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και σταδιοποίηση άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Διάγνωση και σταδιοποίηση άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Διάγνωση και σταδιοποίηση άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Είναι Άσθμα; Επαναλαμβανόμενα επεισόδια αναπνευστικού συριγμού Ενοχλητικός Βήχας κατά την νύχτα Βήχας ή αναπνευστικός

Διαβάστε περισσότερα

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Brinia A 1, Katsaounou P 1, Rovina N 1,Kompoti E 2, Mikos N 2, Kontodimopoulos N 3, Syrigou

Διαβάστε περισσότερα

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το άσθμα είναι ένα από τις πιο συχνές νόσους που περιπλέκει την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 8-10% των εγκύων έχουν άσθμα και μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά.

Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά. Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του στα παιδιά. Φώτης Β. Κυρβασίλης Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας Γ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ www.pd3.gr Η αντιμετώπιση του βρογχικού στα παιδιά κατευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ Απλά

Διαβάστε περισσότερα

Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ

Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ Γενικοί Ιατροί ΚΥ Αβδήρων, Σταυρούπολης, Εχίνου- Ξάνθη Η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. Χαράλαμπος Ταμβάκος, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Αλέξης Σωτηρόπουλος, Μαρία Παππά, Ουρανία Αποστόλου,

Διαβάστε περισσότερα

Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο;

Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο; Τι προσδοκά ο πρωτοβάθμιος γιατρός από το νοσοκομείο; Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Εργάζομαι ως ιατρικός σύμβουλος στην φαρμακευτική εταιρεία GSK Το σύστημα Πρωτοβάθμια Περίθαλψη Κέντρα Υγείας To πρωτοβάθμιο

Διαβάστε περισσότερα

Η φλεγμονή των βρόγχων προκαλεί οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων, και έτσι περιορίζεται περισσότερο η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.

Η φλεγμονή των βρόγχων προκαλεί οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων, και έτσι περιορίζεται περισσότερο η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους. Βρογχικό Άσθμα Το άσθμα είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από χρόνια κυτταρική φλεγμονή των αεραγωγών και βρογχική υπεραντιδραστικότητα. Έτσι προκαλείται μια μεταβλητή απόφραξη των αεροφόρων οδών που

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί;

Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί; Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί; 1. Οι κάτοικοι της Ελλάδας, το 2010 2. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 3. Οι νοσηλευθέντες σε ένα νοσοκομείο το 2012 4.

Διαβάστε περισσότερα

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών Στρογγυλό Τραπέζι Σωματική άσκηση και Άνοια. Από τη Γενική Ιατρική και την κοινότητα στο νοσοκομείο και στις εξειδικευμένες υπηρεσίες: Παρέμβαση στην Ελλάδα του σήμερα 9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer

Διαβάστε περισσότερα

Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου, Ε. Κοσμάς

Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου, Ε. Κοσμάς Εργασία βραβευθείσα από National Emphysema Foundation και American Thoracic Society (ATS 2010) Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ.

ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. 14 ο Βορειοελλαδικό Καρδιολογικό Συνέδριο ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Κ. ΤΣΙΟΥΦΗΣ, Α. ΜΑΝΩΛΗΣ, Ι. ΖΑΡΙΦΗΣ, Ε. ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟΣ, Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ, Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη. Ασθενείς με. Νοσήματα του Εντέρου. Αθήνα, Μάιος 2011. Ετοιμάστηκε για την:

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη. Ασθενείς με. Νοσήματα του Εντέρου. Αθήνα, Μάιος 2011. Ετοιμάστηκε για την: Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Ασθενείς με Νοσήματα του Εντέρου Ετοιμάστηκε για την: Αθήνα, Μάιος 2011 Ταυτότητα Έρευνας Μεθοδολογία: Κοινό-στόχος στόχος: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί;

Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί; Άσκηση Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί; 1. Οι κάτοικοι της Ελλάδας, το 2010 2. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 3. Οι νοσηλευθέντες σε ένα νοσοκομείο το 2012

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Ερώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε; Σε μια συγχρονική μελέτη μετρήθηκε ο δείκτης μάζας σώματος 5000 αγοριών και 5500 κοριτσιών ηλικίας 14-17 ετών. Το 15% των αγοριών και το 8% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;

Διαβάστε περισσότερα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ Οι γυναίκες ήταν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Ασημίνα Γανωτοπούλου1, Αθανασία Παπαζαφειροπούλου1, Φλωρεντία Μπακομήτρου2, Γ. Χριστοφιλίδης1,

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Χρόνιες Πνευμονοπάθειες

Άσκηση και Χρόνιες Πνευμονοπάθειες Συµµαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Χρόνιες Πνευμονοπάθειες Συγγραφική ομάδα: Βογιατζής Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Φλουρής Ανδρέας, Ερευνητής ΕΚΕΤΑ Δίπλα Κωνσταντίνα, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης

Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης Παθολόγος Αξιολόγηση βαρύτητας περιστατικού - Από την βαρύτητα των κλινικών σημείων (αναπνευστική συχνότητα >35, ταχυκαρδία,

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του Προγράμματος Τηλεϊατρικής Vodafone

Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του Προγράμματος Τηλεϊατρικής Vodafone Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του Προγράμματος Τηλεϊατρικής Vodafone Ερωτηματολόγιο προς Ιατρούς Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Εργαστήριο ISEB lab Ερευνητές Γιώργος Ευθυμιάδης, Γιάννης Νικολαΐδης 1. Κατηγορία ιατρού:

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 10/2015 (02 08 Μαρτίου 2015)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 10/2015 (02 08 Μαρτίου 2015) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 10/2015 (02 08 Μαρτίου 2015) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2014-2015 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Λύση. Επίπτωση-πυκνότητα κ+ =ID κ+ 0,05 (έτη) -1. Επίπτωση-πυκνότητα κ- =ID κ- 0,01 (έτη) -1. ID κ+ - ID κ- 0,05-0,01=0,04 (έτη) -1

Λύση. Επίπτωση-πυκνότητα κ+ =ID κ+ 0,05 (έτη) -1. Επίπτωση-πυκνότητα κ- =ID κ- 0,01 (έτη) -1. ID κ+ - ID κ- 0,05-0,01=0,04 (έτη) -1 Άσκηση Σ έναν μελετώμενο πληθυσμό καπνιστών και μη καπνιστών διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ καπνιστικής συνήθειας και συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Η επίπτωση-πυκνότητα μεταξύ των καπνιστών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Αλλεργία και άσθμα; Αν πάσχετε από αυτές τις παθήσεις, θα υποφέρετε για όλη σας τη ζωή ; ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΛΕΝΕ ΟΧΙ. Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ. για την έρευνα. «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας»

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ. για την έρευνα. «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας» ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ για την έρευνα «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας» Η Έρευνα - γενικά Η έρευνα αυτή αφορά τη σχεδίαση και διεξαγωγή μιας πανελλαδικής έρευνας για την καταγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ (Σύντομη ενημέρωση από ERS - ELF) Οι οξείες λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού συστήματος περιλαμβάνουν την πνευμονία (λοίμωξη της κυψελίδας του πνεύμονα),

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό Κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ COLON LIFE

ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ COLON LIFE ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ DR. ASTEGIANO DR. VERNERO ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ SAN GIOVANNI ANTICA SEDE DELLA CITTA DELLA SALUTE E DELLA SCIENZA DI TORINO ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 5/2013 (28 Ιανουαρίου - 2 Φεβρουαρίου 2013)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 5/2013 (28 Ιανουαρίου - 2 Φεβρουαρίου 2013) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 5/2013 (28 Ιανουαρίου - 2 Φεβρουαρίου 2013) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2012-2013 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 11/2015 (09 15 Μαρτίου 2015)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 11/2015 (09 15 Μαρτίου 2015) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 11/2015 (09 15 Μαρτίου 2015) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2014-2015 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την. Επικοινωνία. των ΦΕ. the value of experience

Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την. Επικοινωνία. των ΦΕ. the value of experience Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την Επικοινωνία των ΦΕ Στόχος της έρευνας Αξιολόγηση της επικοινωνίας των Φαρμακευτικών Εταιριών με: Γιατρούς Φαρμακοποιούς Κοινό

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2017 (30 Ιανουαρίου 05 Φεβρουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2017 (30 Ιανουαρίου 05 Φεβρουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2017 (30 Ιανουαρίου 05 Φεβρουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 19 Απριλίου 2012

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 19 Απριλίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 19 Απριλίου 2012 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 52/2016 (26 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 52/2016 (26 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 52/2016 (26 Δεκεμβρίου 2016 01 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 7/2017 (13 19 Φεβρουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 7/2017 (13 19 Φεβρουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 7/2017 (13 19 Φεβρουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η ευεργετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα είναι επίσης διαχρονικά αναγνωρισμένη.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η ευεργετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα είναι επίσης διαχρονικά αναγνωρισμένη. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΣΤΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΗΣΙΟΥ- ΜΕΛΕΤΗ PERSEAS Ι. Κυριαζής, Ι. Ιωαννίδης, Χ. Δημοσθενόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα

Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα Προσδιοριστής Το χαρακτηριστικό (συγγενές, περιβαλλοντικό ή συμπεριφοράς) των ατόμων από το οποίο εξαρτάται η συχνότητα εμφάνισης της μελετώμενης έκβασης Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα Έκθεση Μελετώμενος

Διαβάστε περισσότερα

Αντι-LTRs : Πόσο υποστηρίζονται από τις real-life μελέτες ;

Αντι-LTRs : Πόσο υποστηρίζονται από τις real-life μελέτες ; 3ο Σεμινάριο Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης Ημέρες Άσθματος 2012 «ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ» Αντι-LTRs : Πόσο υποστηρίζονται από τις real-life μελέτες ; Δημήτριος Ζ. Λάτσιος, M.D.,

Διαβάστε περισσότερα

Σε τι αναφέρεται αυτή η μελέτη; Γιατί ήταν απαραίτητη αυτή η μελέτη; Ποια φάρμακα μελετήθηκαν; BI

Σε τι αναφέρεται αυτή η μελέτη; Γιατί ήταν απαραίτητη αυτή η μελέτη; Ποια φάρμακα μελετήθηκαν; BI Αυτή είναι μια περίληψη κλινικής μελέτης σε ασθενείς με ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση, ένας σπάνιος τύπος πνευμονικής νόσου. Έχει συνταχθεί για τον γενικό αναγνώστη και χρησιμοποιεί γλώσσα που είναι εύκολα

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα Ανασκόπηση Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα Αγορίτσα Κουλούρη 1, RN, RMN, MSc Ζωή Ρούπα 2, MD, RN, PhD Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης 3, MD 1 Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας 2 Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες ασθενών-μαρτύρων

Μελέτες ασθενών-μαρτύρων Μελέτες ασθενών-μαρτύρων Η πρώτη ΜΑΜ δημοσιεύθηκε το 1920 και αφορούσε τη σχέση καπνιστικής συνήθειας και επιθηλιώματος των χειλιών (μορφή καρκίνου του δέρματος) Το 1950, δημοσιεύθηκαν οι πρώτες 4 μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 03/2011 (17-23 Ιανουαρίου 2011)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 03/2011 (17-23 Ιανουαρίου 2011) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 03/2011 (17-23 Ιανουαρίου 2011) Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών δεδομένων της χώρας μας

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή Υγείας. Προγράμματα άσκησης

Προαγωγή Υγείας. Προγράμματα άσκησης Προαγωγή Υγείας Προγράμματα άσκησης Σύσταση 13: Συστήνεται οι Γενικοί Ιατροί, άλλοι Ιατροί, καθώς και επαγγελματίες υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας να ενθαρρύνουν τους ασθενείς με κατάθλιψη (κυρίως

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI) στην Κύπρο

Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI) στην Κύπρο Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI) στην Κύπρο Απόστολος Γατίδης, RN, BSc, MSc, ILSP(ERC), Εργαστήριο Καθετηριασμών, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Μιχαήλ Δρακομαθιουλάκης,

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 6/2015 (02-08 Φεβρουαρίου 2015)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 6/2015 (02-08 Φεβρουαρίου 2015) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 6/2015 (02-08 Φεβρουαρίου 2015) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2014-2015 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΧΕΣ ΡΟΟΜΕΤΡΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΧΕΣ ΡΟΟΜΕΤΡΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΧΕΣ ΡΟΟΜΕΤΡΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Χάρης Β. Κατσαρδής Επίκουρος Καθηγητής Παιδοπνευμονολογίας Συντ. Διευθυντής Παιδιατρικού-Παιδοπνευμονολογικού Τμήματος Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Η ΕΛΠΙΣ» α β Flow

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ. Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ. Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδες 40 η /2011-44 η /2011 21 Νοεμβρίου 2011 Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2011-2012 σε Ευρωπαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2019)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2019) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου 2018 06 Ιανουαρίου 2019) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2018-2019 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 6/2013 (4-10 Φεβρουαρίου 2013)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 6/2013 (4-10 Φεβρουαρίου 2013) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 6/2013 (4-10 Φεβρουαρίου 2013) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2012-2013 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Ηλικιωμένοι στην Κοινότητα και το Ίδρυμα - στον Αστικό Ιστό και την Ύπαιθρο Συννοσηρότητα

Ηλικιωμένοι στην Κοινότητα και το Ίδρυμα - στον Αστικό Ιστό και την Ύπαιθρο Συννοσηρότητα Ηλικιωμένοι στην Κοινότητα και το Ίδρυμα - στον Αστικό Ιστό και την Ύπαιθρο Συννοσηρότητα Αγγελική Κυπράκη, Ιατρός Άνοια και συννοσηρότητα Η άνοια ορίζεται ως διαταραχή κατά την οποία παρατηρείται έκπτωση

Διαβάστε περισσότερα

Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει;

Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει; Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει; Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τη ΧΑΠ; Αυτό το ενημερωτικό φυλλάδιο

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ 1 Η καρδιά και οι πνεύμονες αποτελούν ίσως τα 2 βασικότερα όργανα του ανθρώπου, καθώς από τη συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Δ. Παρασκευής Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 7/2013 (11-17 Φεβρουαρίου 2013)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 7/2013 (11-17 Φεβρουαρίου 2013) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 7/2013 (11-17 Φεβρουαρίου 2013) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2012-2013 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 46/2016 (14 20 Νοεμβρίου 2016)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 46/2016 (14 20 Νοεμβρίου 2016) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 46/2016 (14 20 Νοεμβρίου 2016) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 45 η /2011 (22 Νοεμβρίου 2011) Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ και ΚΑΡΚΙΝΟΣ: συνύπαρξη ή αιτιολογική σχέση;

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ και ΚΑΡΚΙΝΟΣ: συνύπαρξη ή αιτιολογική σχέση; ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ και ΚΑΡΚΙΝΟΣ: συνύπαρξη ή αιτιολογική σχέση; Δ. Καραγιάννη, Β. Κουρκούμπας, Δ. Μπαλτζής, Γ. Κοτρώνης, Ε. Κιντιράκη, Χ.Τρακατέλλη, Α. Παυλίδου, Μ. Σιών Γ Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, ΓΠΝΘ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην έρευνα χρησιµοποίησης υπηρεσιών υγείας χρησιµοποιούνται επιδηµιολογικές, κοινωνιολογικές, οικονοµετρικές, καθώς και καθαρά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΤΩΝ BODE ΚΑΙ FFMI ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΤΩΝ BODE ΚΑΙ FFMI ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΤΩΝ BODE ΚΑΙ FFMI ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ Ελένη Γάκη 1, Κωνσταντίνα Κοντογιάννη 2, Ανδριάνα Παπαϊωάννου 3, Πέτρος Μπακάκος 2, Κωνσταντίνος

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 14/2013 (1-7 Απριλίου 2013)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 14/2013 (1-7 Απριλίου 2013) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 14/2013 (1-7 Απριλίου 2013) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2012-2013 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΓΓΕΙΟΠΟΙΗΤΙΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2 ΣΤΟ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΟ ΠΤΥΕΛΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΑΠ

ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΓΓΕΙΟΠΟΙΗΤΙΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2 ΣΤΟ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΟ ΠΤΥΕΛΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΑΠ ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΓΓΕΙΟΠΟΙΗΤΙΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2 ΣΤΟ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΟ ΠΤΥΕΛΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΑΠ Β. Μπέσσα 1, Σ. Λουκίδης 1, Γ. Χειλάς 2,Β. εληµπούρα 1, D Simoes 3, Κ. Κοντογιάννη 4, Σ. Παπίρης 1, Κ. Κωστίκας 1, Μ. Αλχανάτης

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2019 (14 20 Ιανουαρίου 2019)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2019 (14 20 Ιανουαρίου 2019) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2019 (14 20 Ιανουαρίου 2019) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2018-2019 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 9 Φεβρουαρίου 2012

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 9 Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 9 Φεβρουαρίου 2012 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Γνώσεις, στάσεις και ποιότητα ζωής σε ασθενείς με λέμφωμα Οι ασθενείς που πάσχουν από λέμφωμα στην Ελλάδα εμφανίζονται ελλιπώς ενημερωμένοι σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Ο καρκίνος αποτελεί μια ασθένεια που το άκουσμά του και μόνο προκύπτει τρόμος και πανικός. Όπως όλες οι μορφές καρκίνου του πνεύμονα τρομάζει τους

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση της βαρύτητας των παροξυσμών άσθματος

Αναγνώριση της βαρύτητας των παροξυσμών άσθματος Αναγνώριση της βαρύτητας των παροξυσμών άσθματος Σύσταση 9: Συστήνεται οι Γενικοί Ιατροί και οι Επαγγελματίες Υγείας της Π.Φ.Υ., να αναγνωρίζουν έγκαιρα τους παροξυσμούς άσθματος με βάση τα κλινικά σημεία,

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 13/2015 (23 29 Μαρτίου 2015)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 13/2015 (23 29 Μαρτίου 2015) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 13/2015 (23 29 Μαρτίου 2015) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2014-2015 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση. Καπνιστές Ναι Όχι Σύνολο Ανθρωπο-έτη παρακολούθησης Περιπτώσεις εμφράγματος

Άσκηση. Καπνιστές Ναι Όχι Σύνολο Ανθρωπο-έτη παρακολούθησης Περιπτώσεις εμφράγματος Σ έναν μελετώμενο πληθυσμό καπνιστών και μη καπνιστών διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ καπνιστικής συνήθειας και συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Η επίπτωση-πυκνότητα μεταξύ των καπνιστών ήταν 0,05

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 27 Ιανουαρίου 2012

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 27 Ιανουαρίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 27 Ιανουαρίου 2012 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών

Διαβάστε περισσότερα