Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών στα σχολικά εγχειρίδια της Νεοελληνικής γλώσσας του Γυμνασίου: ουτοπία ή πραγματικότητα;

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών στα σχολικά εγχειρίδια της Νεοελληνικής γλώσσας του Γυμνασίου: ουτοπία ή πραγματικότητα;"

Transcript

1 Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών στα σχολικά εγχειρίδια της Νεοελληνικής γλώσσας του Γυμνασίου: ουτοπία ή πραγματικότητα; The pedagogy of multiliteracies in the school textbooks of Modern Greek language in the first three years of high school: utopia or reality? Maria Dimasi, Evagelia Aravani Abstract The present essay focuses on the theoretical and research documentation of the contribution of multiliteracies to the linguistic development of students, as well as to the study of DEPPS (Inter-thematic Integrated Framework of Study Curricula) and APS (Analytical Study Curriculum), and the new Study Curriculum of the Digital School for the teaching of Modern Greek language at the first three grades of high school, and then to the respective school textbooks, with the relationship between their tasks-activities and the pedagogy of multiliteracies as a reference point. The study of the DEPPS-APS texts, the new Study Curriculum and the textbooks of the student allows for the articulation of the following findings: in DEPPS and APS there is no explicit reference, but direct and indirect conceptual associations with the pedagogy of multiliteracies are found. the principles of the new Study Curriculum and the proposed methodological approaches are compatible with the respective principles of the pedagogy of multiliteracies. in the student textbooks for all three classes there are multiliterate exercises, which increase quantitatively from the A to the C class and concern primarily the multimodality in the creation of textual meanings of the book and the student-author. Most of them belong to the sections I listen and speak. These are followed by the section I think and write, while the multiliterate direction of all inter-thematic tasks is impressive (and rather predictable). The teaching exploitation of these exercises is linked to the substantial training of teachers. Key words multiliteracies, multi-modality, Curriculum, textbooks Εισαγωγή Οι σύγχρονες τεχνολογικές και κοινωνικοπολιτισμικές απαιτήσεις έχουν διαμορφώσει και αναμορφώσει σε μεγάλο βαθμό την επικοινωνία των ατόμων, καθώς η ανάγνωση και η γραφή διεξάγονται σε νέα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα και εντάσσονται στη νέα κειμενικότητα που βασίζεται στα πολυτροπικά-πολυμεσικά κείμενα. Υφίσταται, λοιπόν, μία γλωσσική πολυμορφία τόσο σε γεωγραφικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο μέσω της οποίας παράγονται πολυτροπικά νοήματα που διασυνδέονται με προφορικούς, οπτικούς, ηχητικούς, σωματικούς, απτικούς και χωροαντιληπτικούς κώδικες. Παράλληλα υπάρχουν και διαφορετικά πρότυπα νοηματοδότησης σε διαφορετικά πλαίσια επικοινωνίας κάθε φορά με σημείο αναφοράς τον πολιτισμό, το φύλο, την εμπειρία της ζωής, το θέμα, τον κοινωνικό χώρο, προσδίδοντας στην σύγχρονη επικοινωνία και έναν διαπολιτισμικό χαρακτήρα (Miller & McVee, 2012). Αυτή, λοιπόν, η νέα τάξη πραγμάτων επηρεάζει και τη διδακτική πράξη, καθώς οι μαθητές δεν έχουν ανάγκη μόνο να επικοινωνούν αποτελεσματικά σε γραπτό και 1

2 προφορικό επίπεδο, αλλά και σε πολυτροπικό, αναπτύσσοντας δεξιότητες πολυγραμματισμών (become skilled in multiliteracies) (Westby, 2010). Έτσι, το σχολείο στρέφεται προς την κατεύθυνση της γνώσης, της αυτενέργειας, της επιστημονικής αναζήτησης, του ψηφιακού και κριτικού γραμματισμού (Street, 2000 Αravani, 2012). Ποια είναι, όμως, η θέση του μαθήματος της Γλώσσας και ποιος ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων μέσα στα σύγχρονα γλωσσικά δεδομένα; Με αφετηρία αυτούς τους προβληματισμούς η παρούσα εργασία εστιάζεται στη θεωρητική και ερευνητική τεκμηρίωση της συμβολής των πολυγραμματισμών στη γλωσσική ανάπτυξη των μαθητών, καθώς και στη μελέτη ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών) και ΑΠΣ (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών) και του Νέου Προγράμματος Σπουδών του Ψηφιακού σχολείου για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο και στη συνέχεια των αντίστοιχων σχολικών εγχειριδίων με σημείο αναφοράς τη σχέση των εργασιών δραστηριοτήτων τους με την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών. Α. Οι Πολυγραμματισμοί στη νέα εκπαιδευτική γλωσσική πρακτική Εάν η νέα μάθηση πρόκειται να χαρτογραφήσει ή να ευθυγραμμιστεί με τη νέα εποχή τότε θα πρέπει να εξετάσουμε πώς η εποχή μας είναι διαφορετική και ποια είναι τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της. Προφανώς ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι όλο και περισσότερο πολυτροπικός και μεταβάλλεται διαρκώς. Είναι εξαιρετικά οπτικός και ακουστικός, διαχωρισμένος σε ποικίλα στοιχεία και επανακαθοριζόμενος με βάση ψηφία (bits), ψηφιολέξεις (bytes) και ψηφιακές μορφές. Οι τρόποι με τους οποίους επικοινωνούμε μεταξύ μας έχουν, σε πολλές διαφορετικές διαστάσεις, μετατοπιστεί και επιμεριστεί σε πολλαπλά κανάλια και τρόπους λειτουργίας, ασύγχρονους αλλά και σύγχρονους (Crumpler, Handsfield & Dean, 2011). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και τα μαθησιακά περιβάλλοντα να πλαισιώνονται από εκπαιδευόμενους-μαθητές με διαφορετικές μαθησιακές πηγές και εμπειρίες ζωής με ένα κοινό σημείο αναφοράς: την ύπαρξη δεξιοτήτων που να σχετίζονται με τον γραμματισμό-ανάγνωση, γραφή, ομιλία, και ακουστική κατανόηση (Χατζησαββίδης, 2005). Στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων επανακαθορίζεται το σημαινόμενο του γραμματισμού, ο οποίος δεν θεωρείται στατικός και συγκεκριμένος. Χαρακτηρίζεται από εννοιολογική πολλαπλότητα και ορίζεται μέσα από δύο διαφορετικούς τρόπους: την ύπαρξη διαφορετικών κοινωνικών γλωσσών (διάλεκτοι, επαγγελματικές ή τεχνικές γλώσσες), και την πολυμορφία των ψηφιακά διακινούμενων νοημάτων (Jewitt, 2008; Baker, 2010). Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών δημιουργήθηκε η έννοια των πολυγραμματισμών η οποία αναφέρεται σε δύο σημαντικές πτυχές της χρήσης των γλωσσών. Η πρώτη σχετίζεται με τη μεταβλητότητα στη δημιουργία νοήματος που λαμβάνει χώρα σε διαφορετικά πολιτισμικά και κοινωνικά πλαίσια ή σε ειδικούς τομείς αλληλόδρασης. Οι διαφορές αυτές γίνονται όλο και πιο σημαντικές για τα διαφορετικά είδη επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε στον περιβάλλοντα χώρο μας (Ntelioglou, 2011). Η δεύτερη πτυχή της χρήσης της γλώσσας σήμερα προκύπτει από τα χαρακτηριστικά των νέων ψηφιακών μέσων επικοινωνίας και πληροφοριών. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στο πλαίσιο της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών δεν προάγονται μόνο αναπαραστάσεις του αλφαβήτου, αλλά και πολυτροπικές αναπαραστάσεις με έμφαση αυτές που χαρακτηρίζουν τα νέα ψηφιακά μέσα (Kalantzis & Cope, 2001; Unsworth, 2008; Hesterman, 2011). Ένα παράδειγμα αυτών των δύο εστιακών στοιχείων των πολυγραμματισμών -διαπολιτισμικές πλευρές παραγωγής νοήματος και πολυτροπικές διασυνδέσεις- αναφέρουν οι Cope & Kalantzis (2000), όταν περιγράφουν την Carrie Jones να διδάσκει Αγγλικά και Τέχνη 2

3 σε ένα σχολείο της Αυστραλίας ωθώντας τους μαθητές της να εξετάζουν φωτογραφίες ζώων που έχουν οι ίδιοι τραβήξει, να αναλύουν παραδοσιακές τέχνες που απεικονίζουν ιστορίες για τον φυσικό κόσμο, να σχεδιάζουν, να γράφουν δικές τους ιστορίες με στοιχεία αφηγηματικής δομής και να κατασκευάζουν με δικές τους ιδέες τυπωμένα μαλαισιανά φορέματα και σχέδια για τα αθλητικά τους παπούτσια. Με αφετηρία, λοιπόν, το συγκεκριμένο παράδειγμα διαπιστώνουμε ότι η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών προτείνει μία γλωσσική διδασκαλία που να βασίζεται σε κείμενα που σχετίζονται με τη ζωή των μαθητών, καθώς «δεν μπορεί ο γραμματισμός σήμερα να διαχωριστεί από τον κόσμο στον οποίο ζουν» (Bruce, 2007: 8). Απαιτείται τα κείμενα αυτά να νοηματοδούνται από τους ίδιους, έτσι ώστε η μάθηση να στοχεύει στην αποτελεσματική χρήση της γλώσσας, καθώς και στο να αναδειχθεί το γλωσσικό φαινόμενο ως ένα δυναμικό σύστημα σημείων και όχι ως ένα στατικό προϊόν γραμματικοσυντακτικών κανόνων (Anders & Guzzetti, 2005; Beck, 2005; Beers, Probst & Rief, 2007). Στηρίζεται όχι αποκλειστικά σε έναν γλωσσικό σημειωτικό τρόπο αλλά στη συλλειτουργία του με άλλους σημειωτικούς τρόπους (New London Group, 1996), δίνοντας έμφαση στην τριβή των μαθητών με κείμενα και είδη λόγου από ένα ευρύ φάσμα μέσων και πολιτισμικών πηγών, έτσι ώστε να αναπτύξουν μία κριτική μεταγλώσσα για να μιλούν αλλά και να καταλαβαίνουν την κοινωνική και πολιτισμική δύναμη αυτών των κειμένων, καθώς και των συναφών κοινωνικών πρακτικών (Χατζησαββίδης, 2006, Andrews, 2010). Επίσης, «η μάθηση για την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών αποτελεί μία δυναμική και πολύμορφη διαδικασία, μία πράξη συνάντησης των μαθητών και των εκπαιδευτικών με άλλες πηγές κατανόησης του κόσμου εκτός της γλωσσικής, όπως οι ηχητικές ή οι οπτικές πηγές, οι εικόνες, η μουσική και οι χειρονομίες» (Hobbs, 2006: 15). Για αυτό και το υλικό της διδασκαλίας αντλείται από τον καθημερινό λόγο, τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, τις μορφές της τέχνης, τη λογοτεχνία, το θέατρο, τις φωτογραφίες, τις κινηματογραφικές ταινίες, τους ζωγραφικούς πίνακες, τα περιοδικά, τα ντοκιμαντέρ (Albers & Harste, 2007). Λειτουργώντας, έτσι, συμπληρωματικά προς τις διδακτικές πρακτικές του γραμματισμού η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών δίνει έμφαση στη γλωσσική και κοινωνική ενδυνάμωση των μαθητών, κατανοώντας την πολυμορφία με την οποία παράγονται τα νοήματα στο σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον, έτσι ώστε να γίνουν και οι ίδιοι αποτελεσματικοί κατασκευαστές νοημάτων, προετοιμάζοντας το κοινωνικό τους μέλλον (Jetton & Dole, 2004; Leu, Donald, Kinzer, Coiro & Cammack, 2004). Διεθνείς έρευνες, ακόμη, έχουν δείξει ότι ενισχύεται η κριτική τους ικανότητα, καθώς εμπλέκονται σε συζητήσεις για κοινωνικά θέματα που άπτονται των ενδιαφερόντων τους (Pirbhai-Illich, 2010; Vinogradova, Linville & Bickel, 2011). Έρευνα σε δύο τάξεις στη Σιγκαπούρη έδειξε ότι η διδασκαλία με Αναλυτικό Πρόγραμμα προσαρμοσμένο σε στόχους πολυγραμματισμών ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική, καθώς δημιουργήθηκαν κίνητρα για μάθηση και μεγαλύτερη ανταπόκριση των μαθητών στα νέα τεχνολογικά και πολυπολιτισμικά δεδομένα (Tan, Bopry & Guo, 2010). Αυτό που απαιτείται, επομένως, είναι ξεκάθαρος σχεδιασμός και επαρκής επιμόρφωση των διδασκόντων (Rowsell, Kosnik & Beck, 2008), αντιστοιχία διδακτικών σχεδιασμών και εργασιών των σχολικών εγχειριδίων (Δημάση & Εφόπουλος 2005), καθώς και απομάκρυνση οποιασδήποτε αμφιβολίας και αμφισβήτησης για τη φύση και την αποτελεσματικότητα της γλωσσικής διδασκαλίας με βάση την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών, πράγμα που φάνηκε σε δύο έρευνες στην Αυστραλία (Mills, 2007) και στο Τορόντο (Lotherington, 2009). 3

4 Β. Οι Πολυγραμματισμοί στα Προγράμματα Σπουδών της νέας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο 1. ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο Στο κείμενο των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο δεν υπάρχει ρητή αναφορά στις έννοιες του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Με δεδομένη τη δημοσιευμένη επιστημονική βιβλιογραφία στην Ελλάδα, η εισαγωγή της σχετικής ορολογίας ήταν πολύ πρόσφατη με σημείο αναφοράς τη χρονολογία δημοσίευσης (ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ: 2003), οπότε η έλλειψη αυτή μάλλον θεωρείται αναμενόμενη. Εντοπίζονται εκφωνήματα τα οποία συνιστούν περιγραφική απόδοση συνιστωσών του/των γραμματισμού/ών και των πολυγραμματισμών. Για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας θα ασχοληθούμε με την οροθέτηση της εννοιοδότησης της πολυγραμματισμικής οπτικής στη γλωσσική διδασκαλία, δηλαδή στην αναζήτηση επιλογών γλωσσικού υλικού που να δίνει έμφαση σε κείμενα και είδη λόγου από ένα ευρύ φάσμα μέσων παραγωγής τους και πολιτισμικών πηγών, με άλλα λόγια αν τα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ ανταποκρίνονται ως προς τον γλωσσικό σχεδιασμό άμεσα και ως προς την κρατική πολιτική για τη γλωσσική παιδεία έμμεσα στην πολυπολιτισμική και πολυγλωσσική κοινωνία και στις προοπτικές των νέων τεχνολογιών στην εποχή της πολυτροπικότητας. Συγκεκριμένα, στον σκοπό της διδασκαλίας του μαθήματος στο ΔΕΠΠΣ αναφέρεται ότι οι μαθητές πρέπει να «εκτιμήσουν τη σημασία της γλώσσας ως βασικού φορέα της έκφρασης και του πολιτισμού κάθε λαού. Να εκτιμήσουν την πολιτιστική τους παράδοση της οποίας βασικό στοιχείο και φορέας είναι η γλώσσα, σεβόμενοι συγχρόνως τη γλώσσα και τις πολιτιστικές αξίες άλλων λαών». Να κατανοήσουν.ότι οι «αλληλεπιδράσεις των λαών αποτυπώνονται και στη γλώσσα τους» (ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ, 2003: 3778). Είναι προφανής η «καταγραφή» της πολυπολιτισμικότητας που προαναφέρθηκε η οποία έχει ως συνεπαγωγή την ανάλογη επιλογή γλωσσικού υλικού προς διδασκαλία. Είναι σημαντική η αποτυπωμένη διάθεση αξιοποίησης της πολυφωνίας αφού διαπιστώνεται η διαλογικότητα μεταξύ πολιτισμών και γλωσσών. Η επέκταση της πολιτισμικής διάστασης στη σκοποθεσία διαπιστώνεται με την επανάληψη της λέξης πολιτισμός στις ενδεικτικές θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής προσέγγισης: Ακούω και κατανοώ/μιλώ/διαβάζω και κατανοώ/γράφω: πραγματολογικά στοιχεία και σχήματα λόγου. Η εφαρμογή των αρχών της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών φυσικά βρίσκεται στο πεδίο του δέοντος και του δυνατού και συναρτάται με τη γνώση και την ικανότητα των εκπαιδευτικών. Στους ειδικούς σκοπούς του ΑΠΣ, εκτός από όσα ήδη έχουν αναφερθεί στον σκοπό του ΔΕΠΠΣ, αναφέρονται: «Να σέβονται τη γλώσσα κάθε λαού, ως βασικό στοιχείο του πολιτισμού τους και να προετοιμάζονται να ζήσουν ως πολίτες σε μία πολυπολιτισμική Ευρώπη» (ό.π.: 3779). Ως προς τους μαθητές που δεν έχουν την ελληνική ως πρώτη/μητρική γλώσσα (αλλοδαπούς, παλιννοστούντες), επιδιώκεται η εξοικείωση και εκμάθηση της ελληνικής «...με σεβασμό, όμως, συγχρόνως και προς την πρώτη/μητρική γλώσσα των μαθητών αυτής της κατηγορίας» (ό.π.: 3780). Εκτός της πολιτισμικής διάστασης του «κύκλου προσδοκιών» στους σκοπούς του ΑΠΣ υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές και στις νέες τεχνολογίες. Κειμενικά είδη και είδη λόγου απαριθμούνται και αναφέρονται στο πλαίσιο του προσδιορισμού 4

5 της αποτελεσματικής επικοινωνιακής «δράσης» τους 1. Στο κείμενο εντοπίζονται αναφορές στην επικοινωνία ως προϊόν όχι αποκλειστικά του γλωσσικού αλλά και άλλων, πολυτροπικών και πολύσημων, σημειωτικών κωδίκων (ό.π.: Ενδεικτικές δραστηριότητες. Διάφοροι κώδικες επικοινωνίας-σήματα) και στις πηγές κειμένωνπληροφόρησης-επικοινωνίας το διαδίκτυο και πολυτροπικά κείμενα (ό.π.: : Είδη προφορικού και γραπτού λόγου). Γίνονται αρκετές επισημάνσεις στην ανάγκη εκπαίδευσης στη διαχείριση του ύφους σε κάθε περίσταση επικοινωνίας, αλλά με σημείο αναφοράς το ρηματικό, γραπτό κείμενο. Σε λίγες περιπτώσεις, στις αναφορές για τη Γ τάξη, διακρίνεται προσπάθεια σύνδεσης κειμένου με την πολυτροπικότητα (κυρίως αναφορικά με τη λεξική πολυσημία) και τη γλωσσική και κοινωνική πολυμορφία του ως διδακτικού στόχου (Ενδεικτικά: ό.π.: 3788: Χρήση λεξιλογίου σ. 3789: Η πολυσημία της λέξης, Κυριολεξία και μεταφορά). Οι γλωσσικές δεξιότητες συνδέονται με την κατάκτηση της γλωσσικής ικανότητας με συνεπαγωγές σε επίπεδο μαθητικών ερευνητικών πρωτοβουλιών όπου σημείο αναφοράς αποτελεί η ευρεία βάση κειμενικών τύπων και ειδών και η σύγκριση γραμματοσυντακτικών φαινομένων με αντίστοιχα των ξένων γλωσσών (ό.π.: 3789: 3 η ενότητα: Ευθείες και πλάγιες ερωτήσεις, 4 η ενότητα: Ελληνικές λέξεις σε ξένες γλώσσες, όπου και η αναφορά: «Ανιχνεύει σε διάφορες ξενόγλωσσες επιστημονικές ιστοσελίδες του Διαδικτύου λέξεις ή φράσεις που έχουν ελληνική ρίζα»). Αναφορές που εντάσσονται στη φιλοσοφία της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών υπάρχουν στην ενότητα Διδακτικό υλικό (ό.π.: 3794): «-Λεξικό της Νεοελληνικής γλώσσας για σχολική χρήση (και σε ηλεκτρονική μορφή). -Εικονογραφημένο λεξικό για την εκμάθηση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. -Εποπτικό υλικό: Βιντεοταινίες για την ιστορία και τη διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσας. -Ψηφιακοί δίσκοι δεδομένης μνήμης (cd-rom) για τη διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής και ως δεύτερης γλώσσας». Η χρησιμοποιούμενη ορολογία συναρτάται με τη χρονολογία συγγραφής και δημοσίευσης του κειμένου. Παρόλα αυτά είναι σαφείς οι άμεσες και έμμεσες εννοιολογικές συνδέσεις με την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών. 2. (Νέο) Πρόγραμμα Σπουδών για τη Νεοελληνική γλώσσα και τη Λογοτεχνία στο Γυμνάσιο (Νέο Σχολείο. Αθήνα: 2011). Στο νέα Πρόγραμμα Σπουδών για τη Νεοελληνική γλώσσα το οποίο εφαρμόζεται πιλοτικά σε σημαντικό αριθμό Γυμνασίων της χώρας η σκοποθεσία του μαθήματος είναι εμφανώς επηρεασμένη από τα επιστημονικά δεδομένα της Γλωσσοδιδακτικής. Στο εισαγωγικό ήδη κείμενο (Νέο Σχολείο, 2011: 3-4) αναλυτικά καταγράφονται οι κοινωνικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές αλλαγές που διαμόρφωσαν ένα διαφορετικό επικοινωνιακό τοπίο το οποίο επηρέασε ή θα πρέπει να επηρεάζει τη γλωσσική διδασκαλία. η ανάπτυξη της τεχνολογίας δημιούργησε τις συνθήκες για μια χωρίς προηγούμενο επικοινωνία και ανταλλαγή πληροφοριών, προϊόντων και υπηρεσιών σ ένα τεράστιο εύρος πληθυσμού. Το νέο αυτό περιβάλλον που δημιουργήθηκε είχε ως αποτέλεσμα τις αλλαγές σε διάφορους τομείς της 1 Για τα κειμενικά είδη στα συγκεκριμένα εγχειρίδια βλ. Δημάση, Μ. (2012). Κειμενικά είδη και διαπολιτισμική ανάγνωση των εγχειριδίων γλωσσικής διδασκαλίας του Γυμνασίου. Στο Π. Καμπάκη- Βουγιουκλή, Μ. Δημάση (επιμ.) Ζητήματα Διδακτική της Γλώσσας. Πρακτικά Συνεδρίου, Κομοτηνή 7-8 Μαΐου Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, σ

6 κοινωνικής ζωής, τις αλλαγές σε αξίες, συμπεριφορές των ανθρώπων, σε τρόπους προσέγγισης κάποιων πολιτισμικών αγαθών και στη θέαση του παρελθόντος αλλά και του μέλλοντος.. Η παρουσία αυτή των μορφών εικονιστικής αναπαράστασης σε συνδυασμό με τον ήχο έχει διαμορφώσει ή τείνει να διαμορφώσει νέες κοινωνικές πρακτικές έκφρασης και επικοινωνίας και μια νέα σύλληψη της έννοιας του κειμένου και της γλώσσας, η οποία είναι σαφώς διαφορετική από εκείνες που είχαν οι άνθρωποι πριν από είκοσι ή τριάντα χρόνια. Η νέα διαμορφωμένη αντίληψη συμπαρασύρει αναγκαστικά και τους τρόπους πρόσληψης με τους οποίους προσεγγίζει το νέο άτομο όχι μόνο το λόγο αλλά και όλες τις μορφές πολιτισμικής και πολιτιστικής έκφρασης (ό.π.). Ειδικότερα στην εισαγωγή της θεματικής που αφορά τη νέα ελληνική γλώσσα αναφέρεται: «αυτό που χρειάζεται να δοθεί στα άτομα αυτά δεν είναι η επαφή απλώς με ορισμένα κείμενα και τις περιστάσεις μέσα στις οποίες παράγονται, με σκοπό απλώς και μόνον την οικονομική και κοινωνική τους ενδυνάμωση μέσω της αποτελεσματικής χρήσης της γλώσσας, αλλά οι κριτικές εκείνες δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να αξιολογούν την πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική διάσταση της γλώσσας και το ρόλο της στη διαμόρφωση της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας» (ό.π.: 7). Στα περιορισμένα όρια της συγκεκριμένης εργασίας θα αρκεστούμε στην παράθεση της πρώτης παραγράφου του κειμένου που αφορά σκοπούς και στόχους και ουσιαστικά αποτελεί τον ορισμό της έννοιας των πολυγραμματισμών, όπως αναλύθηκε στο πρώτο μέρος: «Το Π.Σ. της ΝΕ, χωρίς να αρνείται τις κλασικές αρχές ενός προγράμματος γλωσσικής διδασκαλίας για καλλιέργεια του γλωσσικού γραμματισμού των μαθητών και των μαθητριών, στηρίζεται στις αρχές της διαφοροποίησης στη διδασκαλία, μάθηση και αξιολόγηση, της ενίσχυσης της καινοτομίας και της δημιουργικότητας, της διαπολιτισμικής συνεργασίας, της δημοκρατίας και της ισονομίας των πολιτών, της διάχυσης των ιδεών της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος και της προώθησης της ψηφιακής επικοινωνίας» (ό.π.). Η σκοποθεσία είναι αναλυτική, συνιστώντας στην πράξη ένα κείμενο υποστήριξης και θεωρητικής θεμελίωσης των διδακτικών επιλογών του εκπαιδευτικού αναφορικά με τη διδασκαλία της νέας ελληνικής. Σχετικά με τη διερευνώμενη παρουσία πολυγραμματισμικών επιλογών υπάρχουν πλέον ρητά διατυπωμένες αρχές όπως είναι η ανάγκη οι μαθητές να κατανοήσουν την ύπαρξη και τη λειτουργικότητα και άλλων σημειωτικών, πλην της γλώσσας, συστημάτων, να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τη χρηστικότητα εργαλείων (web.2.0) για την καλλιέργεια της νέας ελληνικής, για την επικοινωνία τους και την ανάδειξη της γλωσσικής διδασκαλίας σε επικοινωνιακή πράξη (ό.π.: 9) και να κατανοήσουν στην κατεύθυνση ενός πολυτροπικού γραμματισμού τη σχέση λεκτικού και οπτικού γραμματισμού (ό.π.: 10). Όσον αφορά την προσωπική και κοινωνική ζωή των μαθητών, οι σκοποίστόχοι συγκεκριμενοποιούνται στην παραγωγή λόγου, κυρίως γραπτού, στο πλαίσιο αναφορών και συνδέσεων με το πολυπολιτισμικό κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζουν και τις ΤΠΕ ως απαραίτητους φορείς γνώσης και πληροφόρησης για την κατάκτηση ανάλογων δεξιοτήτων (ό.π.: 10-11). Γίνεται ρητή και αναλυτική παρουσίαση των κειμενικών ειδών, των κειμενικών τύπων και συνακόλουθα των γλωσσικών λειτουργιών (ό.π.: 11-13) με την ίδια θεωρητική πλαισίωση και μεθοδικά ομαδοποιημένα σε θεματικές ενότητες που αφορούν τα ενδιαφέροντα και τους προβληματισμούς των εφήβων της εποχής μας με μία διάθεση θετικής διαπραγ- 6

7 μάτευσης ενός αξιακού συστήματος το οποίο κινείται κυρίως στο επίπεδο του ατόμου-«προσώπου» που, με βάση τη σκοποθεσία, αναμένεται να το διαμορφώσει σε κριτικά εγγράμματο (ό.π.: 13-14). Η αναφορά στη μεθοδολογία της διδασκαλίας της νέας ελληνικής είναι εκτενής και συγκεκριμένη με σαφείς συνδέσεις με το θεωρητικό πλαίσιο που έχει ήδη παρατεθεί. Σημειώνουμε την «πολυγραμματισμική» επέκταση: «H πολυγλωσσία που παρουσιάζεται ενδεχομένως στην τάξη γίνεται αντικείμενο αξιοποίησης, στο βαθμό που υπάρχει αφενός η δυνατότητα χειρισμού των βασικών δομικών διαφορών μεταξύ των γλωσσών που χρησιμοποιούνται από τους μαθητές και τις μαθήτριες της τάξης και αφετέρου η δυνατότητα αξιοποίησης των πολλαπλών πρακτικών γραμματισμού που είναι δυνατό να φέρουν στην τάξη μαθητές και μαθήτριες φυσικοί ομιλητές και ομιλήτριες άλλων γλωσσών» (ό.π.: 16) η οποία αναγνωρίζει στη γλωσσική ετερότητα τη δυνατότητα δημιουργικής αξιοποίησης στο επίπεδο της κατά περίσταση σχολικής κειμενικής κοινότητας. Ολοκληρώνεται με την 1 η ενότητα του Β μέρους η οποία καταγράφει συστηματικά τις προτάσεις της Γλωσσοδιδακτικής για την κατανόηση και παραγωγή προφορικών και γραπτών κειμένων (ό.π.: 43-75). Γ. Πολυγραμματισμικές ασκήσεις στα εγχειρίδια διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο Η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει στη συνέχεια να εντοπίσει πολυγραμματισμικές ασκήσεις στα εγχειρίδια διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο και να αξιολογήσει τη σύνδεσή τους με τα ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ του μαθήματος τα οποία συντάχτηκαν και κοινοποιήθηκαν στην εκπαιδευτική κοινότητα πριν τη σύνταξή τους. Όπως ήδη αναφέρθηκε, στο επίπεδο των ρηματικών αναφορών δεν εντοπίζονται θέσεις της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών. Τα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος, όπως πιλοτικά εφαρμόζονται από το σχολικό έτος , έπονται ως προς την ημερομηνία σύνταξης των βιβλίων με αποτέλεσμα η όλη κατάσταση να χαρακτηρίζεται από πρωθύστερα και ανακολουθίες. Με στόχο την ενημέρωση των εκπαιδευτικών για την αποτελεσματικότερη διδακτική αξιοποίηση των εγχειριδίων μελετήθηκαν οι ασκήσεις για κάθε τάξη 2, εντοπίστηκαν όσες μπορούν να χαρακτηριστούν ως πολυγραμματισμικές και παρουσιάζονται ομαδοποιημένες ανάλογα με την κατάταξή τους στις κατηγορίες ασκήσεων κάθε εγχειριδίου και τους στόχους γραμματισμού που καλούνται να ικανοποιήσουν. 2 η ενότητα: Επικοινωνία Ακούω και μιλώ σ. 13: 3, 4 σ. 14: 5 σ. 15: 2, 3 σ. 16: 4 σ. 23: 2 σ. 28: 3 σ. 28: 4, 5 σ. 29: 6 σ. 31: 2 σ. 33: 4 1. Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Πίνακας 1: Πολυγραμματισμικές ασκήσεις ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 1 η ενότητα: Οι πρώτες μέρες σε ένα νέο σχολείο Ερωτήσεις κατανόησης Διαβάζω και γράφω σ. 17: 2, 3 Λεξιλόγιο Διαθεματική εργασία σ. 24 σ Επιλέξαμε να διερευνήσουμε τα εγχειρίδια Νεοελληνική Γλώσσα επειδή διδάσκονται ως υποχρεωτικό διδακτικό υλικό και όχι και τα βιβλία ασκήσεων αφενός λόγω του προαιρετικού χαρακτήρα της χρήσης τους και αφετέρου λόγω της περιορισμένης έκτασης της εργασίας. 7

8 στο σχολείο 3 η ενότητα: Ταξίδι στον κόσμο της φύσης 4 η ενότητα: Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου 5 η ενότητα: Γνωρίζω τον μαγικό κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου 6 η ενότητα: Οι δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μας 7 η ενότητα: Ο κόσμος μέσα από την οθόνηεικόνα σ. 45: 2 σ. 46 σ. 51: 4 σ. 54: 2 σ. 57: 1, 2, 3 σ. 46: 1 σ. 57: 2 σ. 58 σ. 62: 2 σ. 77 σ. 79 σ. 96: 2, 3 σ. 93: 2 σ. 97 σ. 101: 1, 2 σ. 109: 1, 2 σ. 113: 1, 2 σ. 115: 2 σ. 117: 2 σ. 119: 1, 2 σ. 121: 1, 2 σ. 119: 1, 2 σ. 121: 1, 2 σ. 110 σ. 122 και η εναλλακτική πρόταση 8 η ενότητα: Αθλητισμός και Ολυμπιακοί Αγώνες: Παρακολουθώ και συμμετέχω 9 η ενότητα: Ανακαλύπτω τη μαγεία της γνώσης 10 η ενότητα: Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό του σ. 133: 2 σ. 134: 3 σ. 140: 3 σ. 147: 3 σ. 135: 1 σ. 136 και η εναλλακτική πρόταση σ. 153: 2 σ. 160: 1, 2 σ. 160: 1 Σ. 161 ΣΥΝΟΛΟ Όσον αφορά τα ποσοτικά ευρήματα σημειώνεται η χαμηλή εμφάνιση πολυγραμματισμικών ασκήσεων με σημείο αναφοράς το σύνολό τους για κάθε κατηγορία στο εγχειρίδιο. Από τις υπάρχουσες οι περισσότερες ανήκουν στην κατηγορία των ασκήσεων ακρόασης και ομιλίας-προφορικού λόγου. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται ασκήσεις γραπτού λόγου-ανάγνωσης και γραφής. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι εκτός από μία θεματική ενότητα όλες οι υπόλοιπες υποστηρίζουν 8

9 διαθεματικές δραστηριότητες οι οποίες, στο πλαίσιο των στόχων ανάληψης πρωτοβουλιών των παιδιών, ακολουθούν τις αρχές της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών αναφορικά με την πολυτροπικότητα του κοινωνικοπολιτισμικά πλαισιωμένου προφορικού και γραπτού λόγου που καλούνται να αξιοποιήσουν ως πηγές αλλά και να συντάξουν. Η δομή της σύγχρονης κοινωνίας και η πολυπολιτισμικότητά της δεν απασχολούν τις θεματικές της κατά περίπτωση έρευνας. Υπάρχει μία εργασία που αφορά τη μελέτη διαχρονικά των Ολυμπιακών Αγώνων και τη σημερινή κατάστασή τους και μία άλλη που στοχεύει στην παραγωγή υλικού για τη προβολή του τόπου των μαθητών. Και στις δύο περιπτώσεις νέες τεχνολογίες, ψηφιακός γραμματισμός, πολυτροπική επικοινωνία αποτελούν τα μέσα. Ο πολιτισμός και η ανάδειξη της πλουραλιστικής κοινωνικής του «ταυτότητας» μπορούν να ανιχνευτούν στους υποδηλούμενους στόχους. Οι ίδιες διαπιστώσεις αφορούν και το σύνολο των ασκήσεων. Στην πλειονότητά τους έχουν ως επίκεντρο το κείμενο και τους σημειωτικούς πόρους με τους οποίους παράγεται. Αμφισημίες, πολυσημικότητα, επίπεδο ύφους αλλά και σύνδεση και αξιοποίηση των κοινωνικοπολιτισμικών συμφραζόμενων συναντάται σε πολύ λίγες περιπτώσεις 3. Ενδεικτικά αναφέρουμε μία άσκηση η οποία πραγματεύεται το φαινόμενο της πολυγλωσσίας των σύγχρονων κοινωνιών (9 η ενότητα, ερωτήσεις κατανόησης, σ. 140, 3). 2. Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου Πίνακας 1: Πολυγραμματισμικές ασκήσεις ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 1 η ενότητα: Από τον τόπο μου σε όλη την Ελλάδα Ερωτήσεις κατανόησης Ακούω και μιλώ σ. 25: 3 Διαβάζω και γράφω σ. 17: 1, 2 σ. 25: 2, 3 Λεξιλόγιο Διαθεματική εργασία σ η ενότητα: Ζούμε με την οικογένεια 3 η ενότητα: Φίλοι για πάντα σ. 30: 1 σ. 32: 3 σ. 35: 1 σ. 41: 2, 3 σ.36: 2 σ. 39: 3 σ. 41: 1, 2 σ. 46: 1 σ. 55: 3 σ. 50: 1 σ. 53: 2 σ. 55: 1, 2 σ. 42 σ η ενότητα: Το σχολείο στο χρόνο σ. 65: 1 σ. 71: 2 σ. 63: 4 σ. 66: 1, 3 σ. 67: 4 σ. 71: 1, 2, 3 σ. 70: 3 σ η ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα σ. 77: 2 σ. 84: 2, 3 σ. 84: 1, 2, 3 σ. 86: 1, 2 σ. 85: 2, 3,4 σ βλ. σχετικά: Ντίνας, Κ. (2004). Γραμματισμός - Πολυγραμματισμοί και διαπολιτισμική γλωσσική διδασκαλία. Στο: Π. Γεωργογιάννης (Επιμ). Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο, Πάτρα: Κέντρο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης,

10 6 η ενότητα: Παρακολουθώ, ενημερώνομαι και ψυχαγωγούμαι από διάφορες πηγές 7 η ενότητα: Βιώνοντας προβλήματα της καθημερινής ζωής σ. 97: 1, 2 σ. 93: 3 σ. 95: 1, 4 σ. 97: 1, 2 σ. 107: 1, 2 σ. 109: 1, 2 σ. 112: 1, 2 σ. 106: 4 σ. 108: 3 σ. 109: 3 σ. 112: 1 σ. 113: 2, 3 σ. 98 σ. 111: 4 σ η ενότητα: Συζητώντας για σύγχρονα κοινωνικά θέματα σ. 123: 2 σ. 125: 1 σ. 129: 1, 2, 3 σ. 130: 2, 3 σ. 131: 1, 3 σ. 133: 1, 2 σ. 121: 3 σ. 124: 2, 3 σ. 126: 2, 3 σ η ενότητα: Ταξίδι στο μαγικό κόσμο του διαστήματος σ. 139: 1, 2 σ. 141: 1, 2 σ. 142: 1 σ. 147: 1, 2 σ. 140: 3 σ. 143:1, 2 σ. 146: 3 σ. 147: 1, 2 σ. 147 ΣΥΝΟΛΟ Παρατηρώντας τα ποσοτικά ευρήματα του βιβλίου της Γλώσσας της Β Γυμνασίου, διαπιστώνουμε ότι οι πολυγραμματισμικές ερωτήσεις των κατηγοριών «Ακούω και μιλώ» και «Διαβάζω και γράφω» είναι αισθητά περισσότερες από τις αντίστοιχες του βιβλίου της Α Γυμνασίου. Διαφοροποίηση εντοπίζουμε και στην κατανομή τους ανά κατηγορία, καθώς στην περίπτωση αυτή την πρώτη θέση κατέχουν οι ασκήσεις που αφορούν στον γραπτό λόγο και στη δεύτερη θέση βρίσκονται αυτές που αφορούν στην προφορικότητα. Στις ερωτήσεις κατανόησης οι πολυγραμματισμικές αναφορές είναι ελάχιστες, πράγμα που δείχνει ότι εξακολουθούν να βρίσκονται υπό την κυριαρχία της παραδοσιακής διδασκαλίας της γλώσσας. Το ίδιο παρατηρείται και στις λεξιλογικές ερωτήσεις. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι και σ αυτό το εγχειρίδιο στις 9 ενότητες υπάρχουν και οι αντίστοιχες 9 διαθεματικές εργασίες, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό προάγουν την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών, δίνοντας την ευκαιρία στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με τις Νέες Τεχνολογίες και ποικίλους σημειωτικούς τρόπους έκφρασης, να παράγουν πολυτροπικά κείμενα και να αποκτήσουν αυτενέργεια και εσωτερικά κίνητρα μάθησης. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τη διαθεματική εργασία της τελευταίας ενότητας (σ. 147), όπου ζητείται από τους μαθητές να περιηγηθούν στον μαγικό κόσμο του διαστήματος μέσα από 10

11 κείμενα και ψηφιακό υλικό, να συλλέξουν ποικίλο υλικό (ιστορικό, λογοτεχνικό, επιστημονικό, κινηματογραφικό) και να οργανώσουν μια έκθεση με θέμα: «Ο μαγικός κόσμος του Σύμπαντος ως πηγή έμπνευσης για τον ανθρώπινο πολιτισμό». Ενδιαφέρον, ακόμη, παρουσιάζει και η εργασία της κατηγορίας «Ακούω και μιλώ» (σ. 139), όπου ζητείται από τους μαθητές να παρακολουθήσουν στην τηλεόραση ένα ντοκιμαντέρ για τον Γαλαξία μας και να εξηγήσουν στους γονείς τους τι σημαίνουν οι όροι «έτη φωτός», αξιοποιώντας το υλικό του κειμένου 3 και κυρίως το φωτογραφικό υλικό που το συνοδεύει, διδακτική επιλογή που έχει ως στόχο να γίνουν και οι ίδιοι αποτελεσματικοί κατασκευαστές νοημάτων μέσα από την αξιοποίηση πολυτροπικών κειμένων. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες ασκήσεις με πολυγραμματισμικές κατευθύνσεις εμφανίζονται στις ενότητες 6, 7, 8, των οποίων το θεματικό περιεχόμενο αναφέρεται στις Νέες Τεχνολογίες, στο διαδίκτυο, καθώς και στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα. 3. Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου Πίνακας 3: Πολυγραμματισμικές ασκήσεις ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η ενότητα: Η Ελλάδα στον κόσμο 2 η ενότητα: Γλώσσαγλώσσες και πολιτισμοί του κόσμου 3 η ενότητα: Είμαστε όλοι ίδιοι. Είμαστε όλοι διαφορετικοί Ερωτήσεις κατανόησης σ. 11: 3, 4 σ. 30 σ. 31: 1, 2 σ. 32: 1, 2 Ακούω και μιλώ σ. 18: 1 σ. 20: 9, 10, 11 σ. 21: 1; σ. 22: 3, 6 σ. 23: 3; σ. 25: 1, 2, 3 και Δραστηριότητες παραγωγής λόγου: 1, 2/σ. 26: 3, 4 σ. 39: 1, 2, 3 σ. 41: 1, 2 Δραστηριότητες παραγωγής λόγου σ. 43: 1 σ. 57 και (κείμενο 8) 2 σ. 59: 1, 2, 3 και στο τέλος της σελίδας σ. 61: 1, 3 Διαβάζω και γράφω σ. 23: 2, 3. 4 σ. 25: 1, 2 σ. 27: 1, 2, 4, 5 σ. 37 σ. 40: 1, 2, 3 σ. 43: 3, 4 Δραστηριότητες παραγωγής λόγου σ. 44: 1, 2 σ. 55: 2, 4 σ. 58: 1 σ. 59: 1, 2, 3; σ. 61 Διαθεματική εργασία σ. 27: 1, 2, 3 Σ η ενότητα: σ. 65: 1, 2, 3 σ. 78: 1, 2, 3 σ. 70: 1 σ. 85: 1 και η 11

12 Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες 5 η ενότητα: Ειρήνη- Πόλεμος 6 η ενότητα: Ενεργοί πολίτες για την υπεράσπιση των οικουμενικών αξιών 7 η ενότητα: Τέχνη: μια γλώσσα για όλους σε όλες τις εποχές 8 η ενότητα: Μπροστά στο μέλλον σ. 66 σ. 78: 2 (στο τέλος της σελίδας) σ. 80: 1, 2, 3 σ. 84: 1, 2 σ. 89 (κείμενο 2): 1, 2 σ. 108 σ. 8 (κείμενο 4): 2 σ. 94: 1 σ. 102: 1, 2 σ. 118: 1, 2 σ. 119: 3 σ. 123: 2 σ. 129: 1. α, β σ : 2. α, β, γ, δ σ. 142: 2 σ. 148: 2 σ. 78 σ. 79 (κείμενο 10): 1, 2 σ. 80 σ. 81: 1 σ. 83: 3 σ. 85: 1, 2 σ. 96 σ. 98: 1 σ. 103: 2 σ. 119: 2, 3 σ. 120 σ. 125: 1, 4 σ. 128: 1, 2 σ. 130: 2 εναλλακτική πρόταση σ. 103 σ. 104: εναλλακτική πρόταση σ. 231 σ. 149: 3 σ. 150 ΣΥΝΟΛΟ Οι πολυγραμματισμικές ασκήσεις του εγχειριδίου της Γ Γυμνασίου είναι περισσότερες σε σύγκριση με τις αντίστοιχες των βιβλίων της Α και Β Γυμνασίου, αλλά επί του συνόλου των ασκήσεων και πάλι ο αριθμός τους δεν κρίνεται ικανοποιητικός. Ίσος αριθμός ευρημάτων εντοπίζεται στις κατηγορίες «Ακούω και μιλώ» (προφορικός λόγος) και «Διαβάζω και γράφω» (γραπτός λόγος). Σημειώνεται η αύξηση του αριθμού των ασκήσεων πολυγραμματισμού στην ενότητα Ερωτήσεις κατανόησης. Για τις Διαθεματικές εργασίες ακολουθείται η ήδη διαμορφωμένη πρακτική. Συνοδεύουν ως κατακλείδα κάθε θεματική ενότητα. Η διαθεματικήδιεπιστημονική κατεύθυνση των προτεινόμενων δραστηριοτήτων και ο (δι)ερευνητικός τους χαρακτήρας κινούνται στο πλαίσιο των αρχών της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών: συγχρονία των θεμάτων και διαχείριση του ψηφιακού γραμματισμού και της πολυτροπικότητας. Η βασική διαφοροποίηση του συγκεκριμένου βιβλίου από τα προηγούμενα εντοπίζεται στη συνειδητή επιλογή των κειμένων σε όλες τις θεματικές ενότητες με κριτήρια ειδολογικά αλλά και αναφορικά με τα κοινωνικοπολιτισμικά συμφραζόμενα της γλωσσικής διδασκαλίας. Η Ελλάδα και η σημερινή της κατάσταση, η ελληνική γλώσσα και αλληλεπίδρασή της με «ισχυρές» γλώσσες του δυτικού πολιτισμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση, κοινωνικές αξίες όπως η αλληλεγγύη και ο εθελοντισμός σε επίπεδο χώρας και διεθνούς κοινότητας, η διακριτική διαχείριση της ετερότητας και της εξελισσόμενης πολυπολιτισμικότητας και πολυγλωσσίας και της ελληνικής (σχολικής) κοινότητας αποτελούν εξίσου σημαντικό πλαίσιο στοχοθεσίας με αυτό της κατάκτησης της ελληνικής γλώσσας σε επίπεδο μορφοσυντακτικών δομών, 12

13 λεξιλογίου, διαχείρισης της μεταφοράς και της κυριολεξίας, της πολυσημίας των λέξεων και παγιωμένων εκφράσεων, των αμφισημιών και του επιπέδου του ύφους κατά περίπτωση. ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ Για το μάθημα της διδασκαλίας της Νεοελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο αναφορικά με την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών, η μελέτη των κειμένων ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ, του νέου Προγράμματος Σπουδών και των εγχειριδίων του μαθητή επιτρέπει τη διατύπωση των εξής διαπιστώσεων: στα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ δεν υπάρχει ρητή αναφορά αλλά εντοπίζονται άμεσες και έμμεσες εννοιολογικές συνδέσεις με την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών οι αρχές του νέου Προγράμματος Σπουδών και οι προτεινόμενες μεθοδολογικές προσεγγίσεις συντάσσονται με τις αντίστοιχες της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών στα εγχειρίδια του μαθητή και για τις τρεις τάξεις υπάρχουν πολυγραμματισμικές ασκήσεις, οι οποίες ποσοτικά αυξάνονται από την Α προς τη Γ τάξη και αφορούν κυρίως την πολυτροπικότητα στη δημιουργία των κειμενικών νοημάτων του βιβλίου και του μαθητή-συγγραφέα. Οι περισσότερες εντάσσονται στις ενότητες «Ακούω και μιλώ». Ακολουθούν αυτές της ενότητας «Διαβάζω και γράφω», ενώ είναι εντυπωσιακή (και αναμενόμενη) η πολυγραμματισμική κατεύθυνση όλων σχεδόν των διαθεματικών εργασιών. Η διδακτική αξιοποίηση των ασκήσεων αυτών συναρτάται με την ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ Albers, P., & Harste, J. C. (2007). The arts, new literacies, and multimodality. English Education, 40 (1), Anders, P. L., & Guzzetti, B. J. (2005). Literacy instruction in the content areas (2 nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Andrews, R. (2010). Re-framing literacy: Teaching and learning in English and the language arts. N.Y.: Routledge. Αravani, E. (2012). Planning an Interactive Course of Literature: The example of the A Grade of Lyceum, Education and Society: Research and innovation in new technologies, Baker, E. (2010). The New literacies: Multiple perspectives on research and practice. N.Y: Guilford Publications. Beck, A. S. (2005). A place for critical literacy. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 48(5), Beers, K., Probst, R. E., & Rief, L. (Eds.). (2007). Adolescent literacy: Turning promise into practice. Portsmouth, NH: Heinemann. Bruce, B. C. (2007). Diversity and critical social engagement: How changing technologies enable new modes of literacy in changing circumstances. In D. E. Alvermann (Ed.), Adolescents and literacies in a digital world (pp. 1-18). N. Y.: Peter Lang. Cope, B. & Kalantzis, M. (Eds.). (2000). Multiliteracies: Literacy learning and the design of social futures. New York: Routledge. 13

14 Crumpler, T., Hansfield, L., & Dean, T. (2011). Constructing difference differently in language and literacy professional development. Research in the Teaching of English, 46(1), Hesterman, S. (2011). A contested space: The dialogic Intersection of ICT, Multiliteracies and early childhood. Contemporary Issues in Early Childhood, 12(4), Hobbs, R. (2006). Mutliple visions of multimedia literacy: Emerging areas of synthesis. In M. C. McKenna, L. D. Labbo, R. D. Kieffer & D. Reinking (Eds.), International handbook of literacy and technology (pp ). N. Y.: Lawrence Erlbaum. Jetton, T. L., & Dole, J. A. (Eds.). (2004). Adolescent literacy research and practice. N. Y.: Guilford Press. Jewitt, C. (2008). Multimodality and Literacy in school classrooms. Review of Research in Education, 32(1), Leu, D. J. Jr., Kinzer, C. K., Coiro, J. L., & Cammack, D. W. (2004). Toward a theory of new literacies emerging from the Internet and other information and communication technologies. In R. B. Ruddell & N. J. Unrau (Eds.), Theoretical models and processes of reading (Vol. 5) (pp ). Newark, DE: International Reading Association. Lotherington, H. (2009). Glocallization, representation and literacy education. E- Learning, 6 (3), Miller, S., & McVee, M. (2012). Multimodal composing in classrooms: learning and teaching for the digital world. NY: Routledge, Taylor & Francis Group. Mills, K. (2007). Have you seen Lord of the Rings? Power, pedagogy and discourses in a Multiliteracies classroom. Journal of Language, Identity and Education, 6 (3), New London Group. (1996). A pedagogy of multiliteracies: Designing social futures. Harvard Educational Review, 66 (1), Ntelioglou, B. (2011). But why do I have to take this class? The Mandatory drama ESL class and Multiliteracies Pedagogy. Research in Drama Education, 16(4), Pirbhai-Illich, F. (2010). Aboriginal students engaging and struggling with critical multiliteracies. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 5 (4), Rowsell, J., Kosnik, C., & Beck, C. (2008). Fostering Multiliteracies pedagogy through preservice teacher education. Teaching Education, 19 (2), Street, B. (2000). New literacies in theory and practice: what are the implication for language in education. Linguistics and Education 10 (1), Tan, L., Bopry, J., & Guo, L. (2010). Portraits of New Literacies in two Singapore classrooms. RELC Journal: A Journal of Language Teaching and Research, 41(1), Unsworth, L. (2008). Multiliteracies, E- Literature and English teaching. Language and Education, 22 (1), Vinogradova, P., Linville, H., & Bickel, B. (2011). Listen to my story and you will know me : Digital Stories as student- centered collaborative projects. TESOL Journal, 2 (2), Westby, C. (2010). Multiliteracies: The changing world of communication. Topics in Language Disorders, 30 (1), ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ 14

15 Δημάση, Μ. (2012). Κειμενικά είδη και δια-πολιτισμική ανάγνωση των εγχειριδίων γλωσσικής διδασκαλίας του Γυμνασίου. Στο: Π. Καμπάκη-Βουγιουκλή, Μ. Δημάση (Επιμ.) Ζητήματα Διδακτική της Γλώσσας. Πρακτικά Συνεδρίου, Κομοτηνή 7-8 Μαΐου (27-54). Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη. Δημάση, Μ. & Εφόπουλος, Β. (2005). Δημιουργώντας πολυμεσικό εκπαιδευτικό λογισμικό για το μάθημα της γλώσσας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημονικής Ένωσης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας για τη διάδοση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση Μάθηση και Διδασκαλία στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Από τον μαυροπίνακα στις ευρυζωνικές δορυφορικές επικοινωνίες. Διαθέσιμο στο: Kalantzis, M., & Cope, B. (2001). «Πολυγραμματισμοί». Στο: Α. Χριστίδης (Επιμ.) Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Ντίνας, Κ. (2004). Γραμματισμός - Πολυγραμματισμοί και διαπολιτισμική γλωσσική διδασκαλία. Στο: Π. Γεωργογιάννης (Επιμ). Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. 1 ο Πανελλήνιο Συνέδριο, Πάτρα: Κέντρο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, Χατζησαββίδης, Σ. (2005). Από την παιδαγωγική του γραμματισμού στους πολυγραμματισμούς. Νέες τάσεις, διαστάσεις και προοπτικές στη διδασκαλία της γλώσσας. Στο: Κ. Μπαλάσκας & Κ. Αγγελάκος (επιμ.). Γλώσσα και λογοτεχνία στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. (35-52). Αθήνα: Μεταίχμιο. Χατζησαββίδης, Σ. (2006). «Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο πλαίσιο των πολυγραμματισμών». Στο: Χ. Τσολάκης (Επιμ.) Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Παγγλωσσία: Η Πανελλήνιο Συνέδριο. Αφιέρωμα στον Αχιλλέα Τζάρτζανο ( ). Θεσσαλονίκη: Κώδικας. ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ -ΦΕΚ 303/Β, Παράρτημα Τόμος Α : ΔΕΠΠΣ της ελληνικής γλώσσας για το Γυμνάσιο. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-ΠΙ. -Νέο Σχολείο. ΠΙ-Υπουργείο Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (2011). Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσας και της λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο. Αθήνα. Διαθέσιμο στο ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Αγγελάκος, Κ., Κατσαρού, Ελ. & Μαγγανά, Αν. (2007). Νεοελληνική Γλώσσα. Α Γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ. Γαβριηλίδου, Μ., Εμμανουηλίδης, Π. & Πετρίδου-Εμμανουηλίδου, Έλ. (2007). Νεοελληνική Γλώσσα. Β Γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ. Κατσαρού, Ελ., Μαγγανά, Αν., Σκιά, Αικ. & Τσέλιου, Β. (2007). Νεοελληνική Γλώσσα. Γ Γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ. 15

16 16

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση.

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Γραμματισμός: έννοια-παιδαγωγικές συνέπειες Σήμερα, στην αναπτυγμένη τεχνολογικά

Διαβάστε περισσότερα

http://hrmars.com/index.php/pages/detail/majess

http://hrmars.com/index.php/pages/detail/majess The pedagogy of multiliteracies in the school textbooks of Modern Greek language in the first three years of high school: utopia or reality? Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών στα σχολικά εγχειρίδια της

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν στη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μαρία ημάση Μακρίνα Ζαφείρη Γρηγορία-Καρολίνα Κωνσταντινίδου Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Πλυτροπικότητα: η έννοια Ως πολυτροπικότητα, multimodality, ορίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση B «Γραμματισμός, αφήγηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως πρώτης και ως δεύτερης/ξένης» Στην ειδίκευση αυτή προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ............................... 15 ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ................................... 17 ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Στόχοι της εισήγησης: Επισήμανση βασικών σημείων από τις οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας

Διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας Διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας Όλγα Μούσιου-Μυλωνά Σχολική Σύμβουλος Π.Ε. Στόχος του μαθήματος «Διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσας» είναι να προσφέρει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες τις βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Η Πληροφορική στην Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Γυμνάσιο Σταύρος Δημητριάδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α Γυμνασίου διδάσκεται τρεις (3) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σωφρ. Χατζησαββίδης ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 1. Από το γραμματισμό στους πολυγραμματισμούς Σήμερα τα άτομα που βρίσκονται σε μία διαδικασία μάθησης και προετοιμασίας για την

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5 Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-545DL Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας 9 και των Κειμένων Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών

Διαβάστε περισσότερα

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396 Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396 2.4. Άξονες ανάγνωσης του τρόπου διδακτικής αξιοποίησης των ψηφιακών μέσων (ΤΠΕ) στη γλωσσική εκπαίδευση: το

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαιδευτικό υλικό για τη γλώσσα στην προσχολική εκπαίδευση

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαιδευτικό υλικό για τη γλώσσα στην προσχολική εκπαίδευση Τίτλος Μαθήματος: Εκπαιδευτικό υλικό για τη γλώσσα στην προσχολική εκπαίδευση Κωδικός Μαθήματος: ΙΠ041 Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλου, mariapap@uth.gr Είδος Μαθήματος: Επιλογής Εξάμηνο: 6 ο & 7 ο Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Γ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Γ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Γ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Γ Γυμνασίου διδάσκεται τρεις (3) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα Μαθήματος. Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUG-552 Εφαρμογές της Τεχνολογίας στην Ειδική Εκπαίδευση

Διάγραμμα Μαθήματος. Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUG-552 Εφαρμογές της Τεχνολογίας στην Ειδική Εκπαίδευση Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUG-552 Εφαρμογές της Τεχνολογίας στην Ειδική Εκπαίδευση 10 Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών Χειμερινό/Εαρινό

Διαβάστε περισσότερα

2006-2007 Διαπολιτισμική ανάγνωση του εκπαιδευτικού υλικού για την διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πρόγραμμα μουσουλμανοπαίδων.

2006-2007 Διαπολιτισμική ανάγνωση του εκπαιδευτικού υλικού για την διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πρόγραμμα μουσουλμανοπαίδων. ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ 2006-2007 Διαπολιτισμική ανάγνωση του εκπαιδευτικού υλικού για την διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πρόγραμμα μουσουλμανοπαίδων. Η γλωσσική εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Κριτικοί γραμματισμοί (Κουτσογιάννης, 2013)

Κριτικοί γραμματισμοί (Κουτσογιάννης, 2013) «Μετα-επικοινωνιακή» εποχή με: α) εποικοδομιστικό προσανατολισμό στη μάθηση με έμφαση στις ατομικές ανάγκες και προτιμήσεις των μαθητών, τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, τη διερεύνηση της μάθησης από τον

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ ( )

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ ( ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Μάιος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ (2013-2014) Κεντρική Επιμόρφωση για Διευθυντές/ντριες & Εκπαιδευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ

ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΩ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1 ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ 1. Τι αλλαγές επιχειρούν τα νέα ΠΣ; 2 2. Γιατί το πέρασμα στην πράξη (θα)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ) ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ) ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ) ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Πώς δουλέψαμε στο γλωσσικό μάθημα; Προγράμματα Σπουδών. Στοχοκεντρικός

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, Λειτουργός Π.Ι. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Επικοινωνιακή διδασκαλία της γλώσσας: η ίδια η γλώσσα συνιστά και ορίζεται ως κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού

Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού Μαρία Χατζηνικολάου Μεταπτυχιακή φοιτήτρια εφαρμοσμένης γλωσσολογίας Α.Π.Θ. Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την ψηφιακή πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #5: Πολυτροπικότητα και Πολυγραμματισμοί Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο για τις ανάγκες της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή». Α. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΥΚΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Έκδοση Α Διεύθυνση Επιμόρφωσης & Κατάρτισης Ιανουάριος 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το μοντέλο των τριών κύκλων... 3 1.1 Α κύκλος:

Διαβάστε περισσότερα

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου Αρχικές αναζητήσεις στη γλωσσική διδασκαλία Σύνδεση της ανάγνωσης με θρησκευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη Αθήνα, 14-15 Μαΐου 2010 ηρητήριο _2010 1 Τα πολυτροπικά κείμενα ως εργαλείο προώθησης της

Διαβάστε περισσότερα

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές»

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» «Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» (Πρόγραμμα Σπουδών για την Οπτικοακουστική Έκφραση) εισηγητής: Μένης Θεοδωρίδης Αγαπητοί φίλοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους διοργανωτές για την

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5 Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-557DL Τεχνολογία και Γραμματισμός 9 Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών Χειμερινό/Εαρινό Κατηγορία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015 Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ Κατηγορία ECTS Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη Υποχρεωτικό 6 Ελληνική Γλώσσα Υποχρεωτικό 6 Η Ιστορία και η Διδακτικής της Υποχρεωτικό 6

Διαβάστε περισσότερα

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 4ΕΤΔΕ 108 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 7 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση Ενότητα 2: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο πολυπολιτισμικό σχολείο Αναστασία Κεσίδου,

Διαβάστε περισσότερα

Από την παιδαγωγική του γραμματισμού στους πολυγραμματισμούς: νέες τάσεις, διαστάσεις και προοπτικές στη διδασκαλία της γλώσσας.

Από την παιδαγωγική του γραμματισμού στους πολυγραμματισμούς: νέες τάσεις, διαστάσεις και προοπτικές στη διδασκαλία της γλώσσας. Σωφρ. Χατζησαββίδης Από την παιδαγωγική του γραμματισμού στους πολυγραμματισμούς: νέες τάσεις, διαστάσεις και προοπτικές στη διδασκαλία της γλώσσας. Από την Επικοινωνιακή Προσέγγιση στην παιδαγωγική των

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο για τις ανάγκες της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή». Α. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

EDU.20 Μια διαδικτυακή πλατφόρμα, ένα περιβάλλον αυτόνομης και διαφοροποιημένης διδασκαλίας και μάθησης στα Αγγλικά στη Δημοτική εκπαίδευση

EDU.20 Μια διαδικτυακή πλατφόρμα, ένα περιβάλλον αυτόνομης και διαφοροποιημένης διδασκαλίας και μάθησης στα Αγγλικά στη Δημοτική εκπαίδευση EDU.20 Μια διαδικτυακή πλατφόρμα, ένα περιβάλλον αυτόνομης και διαφοροποιημένης διδασκαλίας και μάθησης στα Αγγλικά στη Δημοτική εκπαίδευση Ημερίδα για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, Λεμεσός 23/2/13

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 202-203 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα η Ενότητα Οι πρώτες μέρες σε ένα σχολείο Διδακτικές : 9

Διαβάστε περισσότερα

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Αμαραντίδου Κυριακή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD Πουγαρίδου Παρασκευή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70,

Διαβάστε περισσότερα

Άξονες περιγραφής σεναρίου για το ανοικτό θέμα του κλάδου ΠΕ02

Άξονες περιγραφής σεναρίου για το ανοικτό θέμα του κλάδου ΠΕ02 Άξονες περιγραφής σεναρίου για το ανοικτό θέμα του κλάδου ΠΕ02 Ι. Εισαγωγή Το σενάριο είναι κατά βάση ένα σχέδιο μαθήματος, αυτό που πάντα έχει στο μυαλό του ο εκπαιδευτικός πριν μπει στην τάξη να διδάξει.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 2: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας ll Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α.

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βιωματικές Δράσεις Γυμνασίου Στην Α τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου

Διαβάστε περισσότερα

Π ρ ο α ι ρ ε τ ι κό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς. Νοέμβριος 2015 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος }

Π ρ ο α ι ρ ε τ ι κό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς. Νοέμβριος 2015 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος } Π ρ ο α ι ρ ε τ ι κό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς Νοέμβριος 2015 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος } Είδη αξιολόγησης: αρχική-διαγνωστική, συντρέχουσαδιαμορφωτική, τελική Μορφές

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015)

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Οκτώβριος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Γλωσσική Εκπαίδευση - Εκπαίδευση στον Γραμματισμό:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας. Α/Α ΣΤΟΧΟΙ (επιθυμητές γνώσεις-δεξιότητες-ικανότ ητες) ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (Τίτλοι) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (ενδεικτικά σε ώρες) Το Πρόγραμμα πιστοποιήθηκε από την

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #4: Λειτουργικός και Κριτικός Γραμματισμός Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργατική Μάθηση στο Περιβάλλον του Edmodo

Συνεργατική Μάθηση στο Περιβάλλον του Edmodo Συνεργατική Μάθηση στο Περιβάλλον του Edmodo Citation (ΑΡΑ format): Μουζάκης, Χ. (2017, 2 Μαρτίου). Συνεργατική Μάθηση στο Περιβάλλον του Edmodo [Webinar], Στο: Webinars ΠΕ19-20 Ιστο-διαλέξεις για καθηγητές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

Eπιμορφωτικό σεμινάριο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Επιστ. υπεύθυνη: Ζωή Παπαναούμ Υποδράση: Εξ αποστάσεως επιμόρφωση Eπιμορφωτικό σεμινάριο 31

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013.

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013. ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013. Πρακτικές και καινοτομίες στην εκπαίδευση και την έρευνα. Άγγελος Μπέλλος Καθηγητής Μαθηματικών

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης 1. MΕΘΟΔΟΣ Ο όρος μέθοδος, έτσι όπως χρησιμοποιείται στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία, έχει ποικίλες σημασίες. Διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Αξιολόγηση του μαθητή Βασικός στόχος της αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)

Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) Γ. Γρηγορίου, Γ. Πλευρίτης Περίληψη Η έρευνα μας βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της. Αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 -Οριζόντια Πράξη» Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση Αθανάσιος Τζιμογιάννης Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γενική Ενημέρωση

Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γενική Ενημέρωση Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γενική Ενημέρωση Επαρχιακά Συνέδρια Δ/ντών-ντριών & Δ/νόντων-νουσών Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Νοέμβριος 2013 Ειρήνη Χατζηλουκά-Μαυρή, ΕΔΕ Διδασκαλία της Νέας

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Δράσης Δημοτικού Σχολείου Ποταμιάς

Σχέδιο Δράσης Δημοτικού Σχολείου Ποταμιάς Γενικός Συντονιστής: Δρ. Παύλος Ρήγας (Διευθύνων) Βοηθοί Συντονιστές: Μαριάννα Χριστόφια Παλάτου, Βάσια Αναστασίου Σχέδιο Δράσης Δημοτικού Σχολείου Ποταμιάς Μετά από συζήτηση που έγινε σε συνεδρία προσωπικού,

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ Απρίλιος 2005 ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΝΕΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ Γενική κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) 1.α 3 ώρες Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία των φιλολογικών µαθηµάτων Επισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Βασικές αρχές Oδηγιών Τι διδάσκουμε; Πώς διδάσκουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε;

Διαβάστε περισσότερα

Δούκα Ανθή Υπ. Δρ. Γλωσσολογίας Πανεπιστήμιου Πατρών

Δούκα Ανθή Υπ. Δρ. Γλωσσολογίας Πανεπιστήμιου Πατρών * Δούκα Ανθή Υπ. Δρ. Γλωσσολογίας Πανεπιστήμιου Πατρών anthi_ithaki@yahoo.gr Τριμελής συμβουλευτική επιτροπή: Αργύρης Αρχάκης, Καθηγητής Ανάλυσης Λόγου και Κοινωνιογλωσσολογίας Άννα Φτερνιάτη, Αναπληρώτρια

Διαβάστε περισσότερα

Σεμιναριακό Εργαστήριο

Σεμιναριακό Εργαστήριο Σεμιναριακό Εργαστήριο Μέθοδοι και τεχνικές στη σύγχρονη Θρησκευτική Εκπαίδευση Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου Διδάσκουν: Πολύκαρπος Καραμούζης, (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

Eπιμορφωτικό σεμινάριο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Επιστ. υπεύθυνη: Ζωή Παπαναούμ Υποδράση: Εξ αποστάσεως επιμόρφωση Eπιμορφωτικό σεμινάριο 3

Διαβάστε περισσότερα

TA ΑΓΓΛΙΚΑ ΣΤΟ «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ»

TA ΑΓΓΛΙΚΑ ΣΤΟ «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΓΓΛΙΚΗ Ημερίδα ΠΕΚΑΔΕ, 2 Οκτωβρίου 2010 Getting Prepared for the New School Β. Δενδρινού, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας & Φιλολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Νέες τεχνολογίες. στην εκπαίδευση. ΜΑΡΙΑ Γ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΕ02 M.Ed. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Νέες τεχνολογίες. στην εκπαίδευση. ΜΑΡΙΑ Γ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΕ02 M.Ed. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση ΜΑΡΙΑ Γ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΕ02 M.Ed. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Η εκπαίδευση της σύγχρονης κοινωνίας των γνωστικών απαιτήσεων, χαρακτηρίζεται από την

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 7 ο ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΕ2 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Β ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη,

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη, ΕΠΑΝΕΓΓΡAΦΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Νικολιδάκης Συμεών, simosnikoli@yahoo.gr Τσάνταλη Καλλιόπη, calliopetsantali@yahoo.gr ta oo Εισαγωγή Στην

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές:

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές: Δοµή της παρουσίασης Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές: http://www.keda.uoa.gr/ed_material.html http://eppas.web.auth.gr/didaktiko/didaktiko.html

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορική και Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών: Συνύπαρξη και παιδαγωγική πρακτική. Τάσος Μικρόπουλος Ιωάννα Μπέλλου Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Πληροφορική και Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών: Συνύπαρξη και παιδαγωγική πρακτική. Τάσος Μικρόπουλος Ιωάννα Μπέλλου Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Πληροφορική και Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών: Συνύπαρξη και παιδαγωγική πρακτική Τάσος Μικρόπουλος Ιωάννα Μπέλλου Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Πληροφορική και ΤΠΕ Η Πληροφορική και οι Τεχνολογίες της

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ (Ι.Κ.Υ.) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Erasmus

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Λεξικός δανεισμός και ειδικά λεξιλόγια Πρόταση για διαθεματική διδασκαλία

Λεξικός δανεισμός και ειδικά λεξιλόγια Πρόταση για διαθεματική διδασκαλία Λεξικός δανεισμός και ειδικά λεξιλόγια Πρόταση για διαθεματική διδασκαλία ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγικό μέρος 2. Ειδικά λεξιλόγια και λεξικός δανεισμός 2.1.Διδακτικές προτάσεις 3. Παράδειγμα διδακτικής εφαρμογής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ Ι. (1) Στόχοι, περιεχόμενο μαθήματος, η παρατήρηση ως τεχνική συλλογής δεδομένων στο σχολικό περιβάλλον

ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ Ι. (1) Στόχοι, περιεχόμενο μαθήματος, η παρατήρηση ως τεχνική συλλογής δεδομένων στο σχολικό περιβάλλον ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ Ι (1) Στόχοι, περιεχόμενο μαθήματος, η παρατήρηση ως τεχνική συλλογής δεδομένων στο σχολικό περιβάλλον Στόχοι της Σχολικής Πρακτικής Ι Επιδιώκεται οι φοιτητές/-τριες: Να εξοικειωθούν με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου»

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου» ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου» 6/Θ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΙΤΡΟΥΣ ΠΙΕΡΙΑΣ Μαρία Υφαντή (ΠΕ 11) Δαμιανός Τσιλφόγλου (ΠΕ 20) Θέμα: Μύθοι Αισώπου και διδαχές του Τάξη

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Μαρία Παπαδοπούλου Αν. Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Π.Θ. mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι

Διαβάστε περισσότερα

«Ερευνώ, Βελτιώνομαι και Προχωρώ»

«Ερευνώ, Βελτιώνομαι και Προχωρώ» «Ερευνώ, Βελτιώνομαι και Προχωρώ» ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 1 Ερευνώ Απόψεις μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων Πραγματικές ανάγκες Σχέδια δράσης Βελτιώνομαι Επιμορφωτικές δράσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository COMENIUS Regio Φλώρινα, 2013 COMENIUS Regio - Σκοπός Ενισχύουν την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης μέσα από την

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα: Σχολείο 1. Σχολεία του κόσμου 2. Σχολική ζωή στο παρελθόν 3. Το σχολείο μου στο παρελθόν και σήμερα

Ενότητα: Σχολείο 1. Σχολεία του κόσμου 2. Σχολική ζωή στο παρελθόν 3. Το σχολείο μου στο παρελθόν και σήμερα Ενότητα: Σχολείο 1. Σχολεία του κόσμου 2. Σχολική ζωή στο παρελθόν 3. Το σχολείο μου στο παρελθόν και σήμερα Άντρη Σάββα Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Αλεθρικού Σχ. χρονιά: 2012-2013 Γενική περιγραφή Περιφερειακό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΠΠΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΝΤΕΒΙΔΕΟ Οκτωβρίου 2009

ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΝΤΕΒΙΔΕΟ Οκτωβρίου 2009 ΣΥΝΕΔΡΙΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΝΤΕΒΙΔΕΟ 16-17 Οκτωβρίου 2009 Σημερινή κατάσταση της Περιφέρειας Αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από Ελλάδα Διδάσκοντες με μακροχρόνια εμπειρία ελληνικής ή

Διαβάστε περισσότερα

Σχόλια σε Κεφάλαιο από το βιβλίο «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ' Δημοτικού

Σχόλια σε Κεφάλαιο από το βιβλίο «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ' Δημοτικού Σχόλια σε Κεφάλαιο από το βιβλίο «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ' Δημοτικού Μ. Χρήστου Στο Δημοτικό Σχολείο, τα σχολικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια είναι εμπλουτισμένα με

Διαβάστε περισσότερα