ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ FRANCHISE ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ»

Transcript

1 ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ FRANCHISE ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ» ΦΟΙΤΗΤΡA:ΧΑΪΡΕΔΙΝΟΓΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Α.Μ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΠΑΗΛΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ 2014

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Εισαγωγή 1.1 Εισαγωγή Διάρθρωση της παρούσας εργασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : Franchising 2.1 Τι είναι το Franchise Μορφές-διακρίσεις του franchise Χαρακτηριστικά του franchise Σύμβαση του franchise ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Οικονομική κρίση 3.1 Οικονομική κρίση Επιχειρηματικότητα Κλάδοι επιβίωσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα - Υποχρεώσεις 4.1 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα δικαιοδόχου Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα δικαιοπάροχου Υποχρεώσεις δικαιοδόχου και δικαιοπάροχου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : Αποδοτικότητα 5.1 Αποδοτικότητα Χαρακτηριστικά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : Εμπειρικές μελέτες - έρευνες 6.1 Εμπειρικές μελέτες - έρευνες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 : Συμπεράσματα 7.1 Συμπεράσματα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις μέρες μας, με την έντονη αύξηση του ανταγωνισμού, καθώς και με τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης σε πάρα πολλούς τομείς δραστηριότητας, η επέκταση κάθε επιχείρησης είναι μια ριψοκίνδυνη απόφαση και απαιτεί σημαντικές επενδύσεις κεφαλαίου και ανθρώπινου δυναμικού. Αν μια επιχείρηση θέλει να συνεχίσει να δραστηριοποιείται στον τομέα της αποδοτικά, επιβάλλεται να διεισδύσει αποτελεσματικά σε καινούργιες αγορές ή να βρει εναλλακτικούς τρόπους ανάπτυξης. Σε παγκόσμιο επίπεδο επικρατεί η άποψη ότι το franchising αποτελεί ένα σημαντικό επιχειρηματικό φαινόμενο της τρέχουσας δεκαετίας και αποτελεί σημαντικό μοχλό ανάπτυξης των οικονομιών. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το franchising περιορίζει σε μεγάλο ποσοστό το ρίσκο της ανάπτυξης, επιτρέπει επέκταση της επιχείρησης χωρίς μεγάλα κεφάλαια επένδυσης και τελικά αποφέρει στον επιχειρηματία πληθώρα ωφελειών. Στην παρούσα εργασία, λοιπόν, παρουσιάζεται η μέθοδος του franchise, καθώς οι σύγχρονες οικονομικές συγκυρίες ωθούν όλο και περισσότερες επιχειρήσεις προς αυτήν. Πράγματι, έρευνες αποδεικνύουν ότι το 65% των επιχειρήσεων που λειτουργούν αυτόνομα, (ιδιόκτητα) οδηγούνται σε οικονομικό αδιέξοδο, με αποτέλεσμα την παύση της λειτουργίας τους. Αντίθετα, τα καταστήματα που έχουν ενταχθεί σε κάποιο σύστημα franchise, αναπτύσσονται και έχουν βιωσιμότητα σε ποσοστό που αγγίζει το 92%. Έτσι, το franchise δίνει λύσεις σε όλους όσους επιθυμούν να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στη μελέτη αυτή, αναλύοντας γενικά την έννοια του franchising, καθώς και τον ρόλο που διαδραματίζει η ύπαρξη του στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα, εν μέσω κρίσης, θα γίνει μια προσπάθεια προσδιορισμού των θετικών και -πιθανών- αρνητικών στοιχείων της μεθόδου αυτής ώστε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα αν είναι τελικά συμφέρον για μια επιχείρηση να υιοθετήσει το franchise ως κύρια στρατηγική ανάπτυξης της ή όχι. 3

4 1.2 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται αναφορά σε κάποια εισαγωγικά στοιχεία για το αντικείμενο μελέτης της εργασίας, καθώς επίσης και στη διάρθρωση της. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 -FRANCHISING: Το δεύτερο κεφάλαιο ξεκινά με τον ορισμό του Franchise και στη συνέχεια γίνεται αναφορά στις μορφές, στα χαρακτηριστικά και στη νομική μορφή του Franchise. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Το κεφάλαιο αυτό περιγράφει την επιρροή της οικονομικής κρίσης στη μέθοδο του franchise, καθώς επίσης τον όρο της επιχειρηματικότητας και τους κλάδους επιβίωσης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ4 - ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΑ-ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΑ-ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ: Εδώ, θα παραθέσουμε τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα και τις υποχρεώσεις της εφαρμογής του συστήματος Franchise για τον δικαιοδόχο και τον δικαιοπάροχο αντίστοιχα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ: Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά και ο βαθμός της αποδοτικότητας της μεθόδου του Franchise για όλους τους κλάδους των επιχειρήσεων. 4

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ - ΜΕΛΕΤΕΣ: Στο κεφάλαιο αυτό παραθέτονται αξιόπιστες έρευνες μέσα από τις οποίες ανάγουμε τα συμπεράσματα σχετικά με το συμφέρον μιας επιχείρησης να εφαρμόσει τη μέθοδο του Franchise ή όχι. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 -ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα για την χρησιμοποίηση ή μη της μεθόδου Franchise. 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τι είναι το franchise To franchising αποτελεί ένα πολύ διαδεδομένο τρόπο επέκτασης μίας επιχείρησης προκειμένου να αποκτήσει ένα πιο αναγνωρίσιμο brand name τόσο στον ελλαδικό χώρο όσο και παγκοσμίως. Ορίζεται, λοιπόν, ως «η εμπορική μέθοδος με την οποία μια επιχείρηση, δηλαδή ο δικαιοπάροχος (franchisor), παραχωρεί στην άλλη, δηλαδή τον δικαιοδόχο (franchisee), έναντι άμεσου ή έμμεσου οικονομικού ανταλλάγματος, το δικαίωμα εκμετάλλευσης μιας σειράς δικαιωμάτων της με σκοπό την εμπορία συγκεκριμένων τύπων προϊόντων ή υπηρεσιών». Τα παραπάνω δικαιώματα συνίστανται στο ίδιο εμπορικό σήμα, την επωνυμία, ένα σλόγκαν, την τεχνογνωσία για την παραγωγή του προϊόντος ή της υπηρεσίας, την αρχιτεκτονική του καταστήματος, τη μέθοδο λειτουργίας ή ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα marketing.to σύνολο των δικαιωμάτων αυτών αποτελούν το franchise και έτσι το σχήμα συνεργασίας που βασίζεται σε αυτό έχει λάβει το όνομα franchising. Ένας άλλος αντιπροσωπευτικός και νομικός ορισμός του franchise είναι το σύνολο δικαιωμάτων βιομηχανικής ή πνευματικής ιδιοκτησίας που αφορούν εμπορικά σήματα και επωνυμίες, πινακίδες καταστημάτων, πρότυπα χρήσεως, σχέδια, δικαιώματα αντιγραφής, τεχνογνωσία ή διπλώματα ευρεσιτεχνίας προς εκμετάλλευση για την μεταπώληση προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών σε τελικούς χρήστες. Πιο συγκεκριμένα, με το franchise ο franchisor (δικαιοπάροχος) δίνει το δικαίωμα στον franchisee (δικαιοδόχο) να χρησιμοποιεί το όνομα του, το προϊόν και την τεχνογνωσία καθώς και όλα εκείνα τα εφόδια με τα οποία θα μπορέσει να οργανώσει και να λειτουργήσει την επιχείρηση με επιτυχία. Σε αντάλλαγμα ο franchisee (δικαιοδόχος) πληρώνει στον franchisor (δικαιοπάροχος) μια αρχική αμοιβή και σε συνεχή βάση ένα ποσοστό επί των πωλήσεων του ή και επί των προμηθειών. Επομένως το franchise είναι μια στενή συνεργασία μεταξύ δικαιοπαρόχου και δικαιοδόχου όπου ο δικαιοδόχος απολαμβάνει μια σειρά από προνόμια που έχει δημιουργήσει και συστηματοποιήσει ο δικαιοπάροχος όπως για παράδειγμα η τεχνογνωσία, που συνεχώς εξελίσσεται και ανανεώνεται, η επωνυμία και η υποστήριξη καθ' όλη την διάρκεια της συνεργασίας τους. Ο δικαιοδόχος αποκτά την άδεια να εκμεταλλεύεται το franchise μέσα από την λιανική 6

7 πώληση σε τελικούς καταναλωτές συγκεκριμένων προϊόντων μέσα από το κατάστημα του και κάτω από τα διακριτικά γνωρίσματα του δικαιοπαρόχου. Εν κατακλείδι, ο κόσμος, οι επιχειρηματικές δραστηριότητες μετέρχονται ολοένα και περισσότερο σε επίπεδα πολυπλοκότητας και αβεβαιότητας. To franchising, τελικά, είναι στρατηγική δεν είναι θεσμός, δεν είναι τρόπος συνεργασίας. Αφορά σε μια ολοκληρωμένη και σύγχρονη στρατηγική που βασίζεται και εστιάζει στον άνθρωπο. Δημιουργεί λιτές και ευέλικτες δομές. Διαμορφώνει ένα περιβάλλον συνεχούς εξέλιξης και μάθησης. ΠΗΓΗ:Γαλάνης Β., (2002), «Η λειτουργία των σύγχρονων χρηματοοικονομικών θεσμών στη χώρα μας», 2η έκδοση Αθ. Σταμούλης, Αθήνα. 7

8 2.2ΜΟΡΦΕΣ-ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ FRANCHISING To franchise διακρίνεται στις εξής κατηγορίες: 1. Διανομής 2. Υπηρεσιών 3. Μεικτό 4. Παραγωγής-Βιομηχανικό 1. Διανομή:Είναι η σύνθετη μορφή franchise. Ο δικαιοπάροχος είναι παραγωγός κάποιου προϊόντος που επεκτείνει το δίκτυο πωλήσεων του μέσω δικαιοδόχων που έχουν καταστήματα franchise. Ο δικαιοδόχος πωλεί τα προϊόντα στους τελικούς πελάτες σε λιανική τιμή. 2. Υπηρεσιών: Ο δικαιοδόχος, χρησιμοποιώντας το λογότυπο του δικαιοπάροχου και τους κανόνες λειτουργίας, παρέχει υπηρεσίες στους τελικούς πελάτες. Σημαντικούς χώρους εφαρμογής Διανομή: Είναι η συνηθέστερη μορφή franchise.o δικαιοπάροχος είναι παραγωγός του franchise υπηρεσιών συναντάμε στον τομέα -των ξενοδοχείων, video & DVD clubs, εκπαίδευσης-φρονηστηρίβτ, ταξιδιωτικών γραφείων. Μπορεί να χαρακτηρισθεί και ως κινητό franchise (mobile franchise), εξαιτίας του ότι οι υπηρεσίες μπορεί να παρέχονται και εκτός των καταστημάτων. 3. Μεικτό: Μεικτό θεωρείται το franchise όταν συνδυάζει διανομή προϊόντων και υπηρεσιών. Για παράδειγμα, στα πλαίσια του μεικτού franchise μπορούν να λειτουργήσουν εταιρίες καθαρισμού χώρων που ταυτόχρονα πωλούν προϊόντα καθαρισμού ή εταιρίες πώλησης-μεταπώλησης αυτοκινήτων που παράλ/.η/xt προσφέρουν και το service αυτών. 4. Παραγωγή-Βιομηχανικό: Ο δικαιοπάροχος σε αυτή τη περίπτωση δίνει στον δικαιοδόχο την άδεια να παράγει ή να μεταποιεί τα προϊόντα του και να τα πωλεί ή να τα μεταπωλεί χρησιμοποιώντας το λογότυπο, τις οδηγίες, τις μεθόδους παραγωγής και γενικότερα την τεχνογνωσία του δικαιοπάροχου την οποία αν εκμεταλλευτεί με κατάλληλο τρόπο, θα έχει άμεσα θετικά οικονομικά οφέλη. Παράδειγμα του franchise παραγωγής είναι η παραγωγή αλκοολούχων ή ανθρακούχων ποτών. ΠΗΓΗ:Σπυριδάκης Μ.Ι, (2007), «Franchising», εκδόσεις Σάκκουλας Αντ. Ν., Αθήνα 8

9 2.3ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ TOY FRANCHISE Η σχέση του Franchise βασίζεται σε μία σύμβαση η οποία πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους συμφωνηθέντες μεταξύ των μερών όρους. Ο δικαιοπάροχος (franchisor) πρέπει κατ' αρχήν να δημιουργήσει ένα επιτυχημένο και επώνυμο επιχειρηματικό σύστημα (business format). Ο δικαιοπάροχος πρέπει να εντάσσει το δικαιοδόχο (franchisee) στο επιχειρηματικό του σύστημα και να τον εκπαιδεύει σχετικά πριν από την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης του, έτσι ώστε ο δικαιοδόχος να είναι σε θέση να ασκήσει ικανοποιητικά και με επιτυχία την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Επίσης να τον βοηθά στο άνοιγμα του καταστήματος του. Μετά την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης του δικαιοδόχου, ο δικαιοπάροχος πρέπει να διατηρεί μία διαρκή επιχειρηματική σχέση μαζί του κατά τη διάρκεια της οποίας να του παρέχει την απαραίτητη υποστήριξη. Ο δικαιοπάροχος παρέχει την άδεια στον δικαιοδόχο να λειτουργεί, υπό την επωνυμία και το σήμα του, το επιχειρηματικό σύστημα που αυτός (ο δικαιοπάροχος) δημιούργησε και ανέπτυξε, κάτω όμως από τον διαρκή έλεγχο του, επωφελούμενος έτσι από την καλή φήμη που συνδέεται με αυτό. Ο δικαιοδόχος πρέπει να πραγματοποιήσει μία ουσιαστική κεφαλαιουχική επένδυση χρησιμοποιώντας δικές του χρηματοδοτικές πηγές. Ο δικαιοδόχος πρέπει να είναι ανεξάρτητος επιχειρηματίας ο οποίος θα καταβάλει στον δικαιοπάροχο άμεσο ή έμμεσο οικονομικό αντάλλαγμα τόσο για την παραχώρηση σε αυτόν της άδειας χρήσης και εκμετάλλευσης δικαιωμάτων βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως επίσης και τεχνογνωσίας, όσο και για την παροχή της διαρκούς υποστήριξης προς αυτόν καθ' όλη τη διάρκεια της συμβατικής τους σχέσης. To Business Format Franchise αφορά τη διανομή προϊόντων ή και την παροχή υπηρεσιών. Τα προαναφερθέντα κύρια χαρακτηριστικά του franchising αποτελούν και κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία της σύμβασης franchising βασικά υπό τη μορφή δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ του δικαιοπάροχου και του δικαιοδότη. ΠΗΓΗ:Σπυριδάκης Μ.Ι, (2007), «Franchising», εκδόσεις Σάκκουλας Αντ. Ν., Αθήνα 9

10 2.4ΣΥΜΒΑΣΗ ΤOY FRANCHISE Η σχέση του franchise βασίζεται σε μια σύμβαση η οποία πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους συμφωνηθέντες μεταξύ των μερών όρους. 1) Νόμοι-δίκαια που πρέπει να τηρούνται στο franchise είναι οι εξής: Του ανταγωνισμού Του δικαιώματος του εμπορικού σήματος Του εργατικού δικαίου Του δικαίου εμπορικών μισθώσεων 2) Ουσιαστικοί όροι της σύμβασης: Ποιο είναι το εμπορικό σήμα ή η επιγραφή Λεπτομέρειες στην καταγραφή του σήματος Ορισμός της τεχνογνωσίας που δίνεται στον δικαιοδόχο Λεπτομέρειες στην μετάδοση της τεχνογνωσίας, το σχηματισμό και τα εγχειρίδια που δίνονται στον δικαιοδόχο Λεπτομέρειες σχετικά με την γεωγραφική αποκλειστικότητα 3) Εφαρμογή της σύμβασης: Δεσμεύσεις κάθε πλευράς πριν και κατά την διάρκεια της σύμβασης Διευκρινίσεις σχετικά με τους κανόνες που πρέπει να τηρηθούν Λεπτομέρειες σχετικά με την πιθανή ρήτρα αποκλειστικής προμήθειας ή παραπομπής σε κάποιους προμηθευτές Πιθανοί περιορισμοί σχετικά με την πολιτική τιμολόγησης Επιβεβαίωση ανεξαρτησίας των μερών 4) Οικονομικοί παράγοντες: Δικαίωμα εισόδου Περιοδικά δικαιώματα Άλλες ανταμοιβές Συνεισφορές και το ελάχιστο ποσό του διαφημιστικού προϋπολογισμού 10

11 5) Διαφήμιση και εικόνα της επιχείρησης: Διαφήμιση με το άνοιγμα, στη συνέχεια και κατά την διάρκεια της τρέχουσας εκμετάλλευσης Σε εθνικό ή και τοπικό επίπεδο 6) Λήξη σύμβασης: Διάρκεια της σύμβασης Μέθοδοι λήξης της σύμβασης πριν το τέλος της Μέθοδοι ανανέωσης Δικαίωμα προτιμήσεως Μέθοδοι παραχώρησης της επιχείρησης ΠΗΓΗ:Σπυριδάκης Μ.Ι, (2007), «Franchising», εκδόσεις Σάκκουλας Αντ. Ν., Αθήνα 11

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Η σημερινή οικονομική κρίση αφορά σε μια σκληρή πραγματικότητα καθώς απειλείται η ίδια η ύπαρξη αρκετών αλυσίδων και καταστημάτων με μοναδικό θετικό αποτέλεσμα την πιθανότητα πτώχευσης αρκετών επιχειρήσεων και άρα μείωση των ανταγωνιστών. To franchise αποτελεί ένα εξαιρετικό δυναμικό κλάδο με ευοίωνες προοπτικές παρ' όλες τις οικονομικές αντιξοότητες. Σήμερα, στο πλαίσιο μιας δύσκολης και αβέβαιης οικονομικής περιόδου ο κλάδος του franchise χαρακτηρίζεται από εξαιρετικές συνθήκες. To franchising, ως κλάδος, έχει σίγουρα επηρεαστεί από την συνολική κατάσταση της οικονομίας και ορισμένες κατηγορίες έχουν επηρεαστεί περισσότερο απ' άλλες. Όμως, το franchise σε σχέση με άλλους τομείς της οικονομίας έχει υποστεί τις μικρότερες ζημίες και σήμερα αντιμετωπίζει πολύ λιγότερες αρνητικές συνέπειες. Ο κορεσμός που επικρατεί στην παγκοσμιοποιημένη αγορά σε συνδυασμό με την κρίση της διεθνούς οικονομίας καθώς και η ζήτηση για ποιοτικά και σε καλή τιμή προϊόντα και υπηρεσίες δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου το franchising μπορεί να προσφέρει λύσεις σε όλους όσους επιθυμούν να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο αλλά και στους επενδυτές που αναζητούν μια επιχειρηματική ευκαιρία που θα είναι προσοδοφόρα στο μέλλον. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο συγκεκριμένος κλάδος παράγει πλούτο κι θέσεις εργασίας. Αποτελείται από σύγχρονες και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις χαρακτηριζόμενες από υπευθυνότητα και δημιουργικότητα. Ανοίγει νέες αγορές και αναδεικνύει νέους κλάδους στην αγορά αντιπροσωπεύοντας επάξια τη χώρα μας στο εξωτερικό. Επομένως, συμβάλλει στην οικονομική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Αυξάνει τις θέσεις εργασίας, περιορίζει την φοροδιαφυγή και δημιουργεί συνθήκες σταθερότητας στην αγορά. Τέλος, δημιουργεί νέες προοπτικές και προάγει την κοινωνική ευημερία. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι η οικονομική κρίση που έπληξε την παγκόσμια αγορά δημιούργησε ένα γενικευμένο κλίμα ύφεσης. Η ύφεση αυτή δεν έχει επηρεάσει σημαντικά τον κλάδο του franchising καθώς το franchising συνεχίζει να επεκτείνεται σε νέους επιχειρηματικούς κλάδους προσφέροντας τον ασφαλέστερο τρόπο ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις. Έτσι λοιπόν, ο ρόλος του είναι καθοριστικής σημασίας για την επιχειρηματικότητα σε παγκόσμια κλίμακα. 12

13 Πιο συγκεκριμένα, οι ίδιες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά επικρατούν και στον κλάδο του franchising με ορισμένες ωστόσο διαφορές. Αρκετές αλυσίδες υποφέρουν λόγω της οικονομικής κρίσης, τόσο επειδή οι κύκλοι εργασιών των καταστημάτων μειώνονται, όσο η δυσαρέσκεια και τα παράπονα από την πλευρά των δικαιοδόχων και η μείωση των νέων δικαιοδόχων που εντάσσονται σε αυτές. Η ύπαρξη μιας δυνατής μάρκας (brand) που φέρει αξία στα μάτια των καταναλωτών, το ιστορικό επιτυχιών ενός franchise, η συνεχής υποστήριξη προς τους franchisees οι οποίοι αναζητούν την εμπειρία των franchisors, η βοήθεια και η ενίσχυση που λαμβάνει ο franchisee σε θέματα που αφορούν στην ανεύρεση του κατάλληλου εμπορικού σημείου για κάθε νέα επιχείρηση, στο marketing και στην κατασκευή του καταστήματος, τα εκπαιδευτικά προγράμματα που βοηθούν ώστε να λάβει ο franchisee γρήγορη και ουσιαστική γνώση για το franchise που έχει επιλέξει, η αγοραστική δύναμη που προσφέρει ένα δίκτυο ώστε ο franchisee να διαπραγματεύεται χαμηλές τιμές με προμηθευτές και βεβαίως η αποφυγή του ρίσκου. Όλοι οι παραπάνω λόγοι είναι εξαιρετικά σημαντικοί για ένα νέο επιχειρηματία που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του ιδιαίτερα σε μια εποχή γενικευμένης οικονομικής αβεβαιότητας. Σήμερα κάθε υποψήφιος επενδυτής-επιχειρηματίας προτιμά να συνεργαστεί με μια επώνυμη και αναγνωρίσιμη αλυσίδα. Κάθε επώνυμη αλυσίδα έχει καταφέρει να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας, ώστε να είναι σε θέση να προσφέρει στον καταναλωτή πιο οικονομικά και ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, η αξιοπιστία, η αναγνωρισμένη ποιότητα, η εικόνα και το κύρος που προσφέρει ένα αναγνωρισμένο brand name αποτελούν επιπλέον σημαντικά οφέλη. Ένα ακόμα στοιχείο έχει να κάνει με την στρατηγική, επιλογή και τοποθέτηση των καταστημάτων μιας επώνυμης αλυσίδας στις πλέον εμπορικές περιοχές της αγοράς, διαφήμισης υπενθυμίζοντας συνέχεια στον καταναλωτή την παρουσία τους. Επίσης, η παροχή εργαλείων marketing και συνεχούς εκπαίδευσης αποτελούν ουσιαστικά συστατικά για την επιτυχία. Σε αντίθεση, τα ανεξάρτητα καταστήματα παλεύουν καθημερινά για όλα όσα είναι κεκτημένα σε μια αλυσίδα franchise, ενώ το πιο πιθανόν είναι να μην μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις πιέσεις του ανταγωνισμού. Το θετικό αποτέλεσμα της κρίσης είναι η επιβίωση μόνο των επιχειρήσεων που προσφέρουν αξία στον καταναλωτή. Οι δύσκολες συνθήκες του ανταγωνισμού και ο καταναλωτής, που πλέον επιλέγει με περισσότερη σκέψη και οξυδέρκεια, σβήνουν από το χάρτη όλες εκείνες που περιστασιακά πούλαγαν χωρίς πραγματικό ρόλο και συχνά υπηρεσίες και προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας. ΠΗΓΗ:Arthur Andersen (1998), «To franchising στην Ελλάδα», 1η έκδοση, Αθήνα. 13

14 3.2ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η επιχειρηματικότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα που καθορίζει την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Στα πλαίσια της νέας κοινωνικοοικονομικής εποχής που διανύουμε έχει αυξηθεί η ανάγκη για καινοτομία και έχει επικεντρωθεί η προσοχή μας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ως οχήματα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της γνώσης και της οικονομικής ανάπτυξης. Ο κλάδος του franchising βασίζεται περισσότερο στους ανθρώπους, στη γνώση και στις ιδέες και λιγότερο στους φυσικούς πόρους και το κεφάλαιο. Επομένως, το franchising ενθαρρύνει και στηρίζει τις πρωτοβουλίες και τη δημιουργικότητα των δικαιοδόχων. Στοχεύει, δηλαδή, στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ενθαρρύνοντας τους δικαιοδόχους να προτείνουν αλλαγές που αναζωογονούν το δίκτυο καθιστώντας το ανταγωνιστικό και ευέλικτο. Οι πλέον σοβαρές και αξιόπιστες αλυσίδες επιλέγουν το franchising ως στρατηγική πιστεύοντας στην δύναμη του ανθρώπινου παράγοντα και επενδύοντας στις ικανότητες των δικαιοδόχων. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η ολοκληρωμένη ανάπτυξη των κρατών. Όταν λέμε ολοκληρωμένη ανάπτυξη εννοούμε την ομοιόμορφη κατανομή της ευημερίας αυτών. Μια από τις πολλές αναπτυξιακές πολιτικές που ακολουθούν είναι η αύξηση της επιχειρηματικότητας. Στην Ελλάδα δεν αντιμετωπίζεται πρόβλημα έλλειψης επιχειρηματικότητας αλλά κατακλύζεται από λίγους μόνο τύπους επιχειρήσεων, προτιμώνται δηλαδή αυτές που δίνουν σιγουριά και απορρίπτονται εκείνες οι επιχειρήσεις που έχουν αυξημένο ρίσκο για παράδειγμα επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται την κατάκλιση της αγοράς με πανομοιότυπα προϊόντα. Παρά τις προσπάθειες των επιχειρηματιών να πείσουν τους καταναλωτές για την διαφορετικότητα των προϊόντων τους και την καλύτερη ποιότητα του, οι καταναλωτές αποποιούνται κάθε λογική που προσπαθεί να τους πείσουν για την γνησιότητα και την μοναδικότητα του προϊόντος. Για να πετύχουν οι αλυσίδες δικαιόχρησης το ζητούμενο της δημιουργίας ενός πραγματικά νέου επιχειρηματικού συστήματος πρέπει να επιστρατεύσουν την ευρηματικότητα τους, τα στελέχη τους, ώστε να επανακαθορίσουν τα πλαίσια που προάγουν την διαφορετική και καινοτομική σχέση. Η ικανή διοίκηση και η αφοσίωση στην κάλυψη των αναγκών αγοράς προσανατολισμένη στην εξυπηρέτηση και στην ποιότητα μπορεί να δημιουργήσει καινοτόμες βελτιώσεις και να ανταποκριθεί στην σημερινή πολυπλοκότητα των αγορών. 14

15 Για να συνεχίσει όμως η μέθοδος franchise να αποτελεί επιχειρηματική διέξοδο στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, οι αλυσίδες θα πρέπει να δώσουν περισσότερες παροχές ως κίνητρο στους franchisees τους. Οι παροχές αυτές έχουν να κάνουν με τη συνεχή εκπαίδευση προς τους franchisees και τους υπαλλήλους, την αύξηση των διαφημιστικών κονδυλίων και την ισχυροποίηση των brand name. Ένα ακόμη στοιχείο εξαιρετικής σημασίας αφορά την επιλογή των κατάλληλων συνεργατών. Κάθε δίκτυο, κάθε αλυσίδα είναι τόσο καλή όσο είναι και ο κάθε μεμονωμένος συνεργάτης. ΠΗΓΗ:Arthur Andersen (1998), «To franchising στην Ελλάδα», 1η έκδοση, Αθήνα. 15

16 3.3ΚΛΑΔΟΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ Κλάδοι που ξεχωρίζουν είναι όσοι έχουν σχέση με τις υπηρεσίες και προσφέρουν εξαιρετική εξυπηρέτηση και όσοι έχουν σχέση με την λιανική και προσφέρουν άριστη ποιότητα σε καλές τιμές. Πιο συγκεκριμένα: Κλάδος παροχής υπηρεσιών προς τους καταναλωτές: Αυτός ο κλάδος επικεντρώνεται στις καθημερινές ανάγκες των καταναλωτών όπως για παράδειγμα γυμναστήρια, κομμωτήρια, service και επισκευή αυτοκινήτων, επισκευές που αφορούν το σπίτι και αποτελεί ένα πρώτο σημείο αναζήτηση; ευκαιριών στο franchise. Κλάδος παροχής υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις:αυτός ο κλάδος θα έχει πάντα ζήτηση. Τα franchise που προσφέρουν υπηρεσίες φορολογικές, λογιστικές νομικές και μισθώσεις εξοπλισμού δεν θα σταματήσουν να έχουν δουλεία. Κλάδος προσωπικών υπηρεσιών: συγκεκριμένος κλάδος εξακολουθεί ν; έχει ζήτηση από τους καταναλωτές αφού έχουν προτεραιότητα έναντι άλλων αναγκών. Έτσι, τα franchise που ασχολούνται με την φροντίδα παιδιών και την συμπληρωματική εκμάθηση τους, την φροντίδα στους ηλικιωμένους, αποτελούν επιλογές που πάντα προέχουν στις επιθυμίες των καταναλωτών. Κλάδος εξυπηρέτησης πελατών προσφέροντας προϊόντα: Οι μειώσεις στο διαθέσιμο εισόδημα λόγω οικονομικής κρίσης έχουν ωφελήσει το concept που αφορούν φαγητό σε χαμηλή τιμή. Έτσι, πολλές αλυσίδες γρήγορου φαγητού προσφέρουν φαγητό σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. 16

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4.1ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΝΟΚΤΗΜΑΤΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΧΟΥ Πλεονεκτήματα δικαιοδόχου: Συντονισμός: Η έδρα αυξάνει τη δύναμη του συστήματος με συντονισμένες επιχειρηματικές κινήσεις που υλοποιούνται από ειδικευμένο προσωπικό. Δεδομένου ότι το δίκτυο franchise αυξάνεται, μαζικές εκπτώσεις μπορούν να επιτευχθούν μέσω της κοινής αγοράς μεγάλων ποσοτήτων σε χαμηλές τιμές. Μείωση κινδύνων: Η πορεία προς την επαγγελματική ανεξαρτησία προστατεύεται από μια ελεγμένη και δοκιμασμένη επιχειρησιακή έννοια και άμεση βοήθεια από την κύρια έδρα του καταστήματος franchise. Ένα μη αμελητέο ποσό της εργασίας που απαιτείται κατά την ίδρυση της επιχείρησης αναλαμβάνεται από τους δικαιοπάροχους. Κατά συνέπεια, οι δικαιοπάροχοι μπορούν να αποφύγουν λάθη που γίνονται κατά την ίδρυση της επιχείρησης και μπορούν να επικεντρωθούν σε άλλες πιο σημαντικές ενέργειες ώστε λα εξασφαλίσουν ένα επιτυχημένο κύκλο εργασιών. Φήμη: Οι δικαιοδόχοι δεν χρειάζεται να αναπτύξουν από την αρχή μια επιχείρηση καθώς "αντιγράφει" μια επιτυχία. Έτσι, οι δικαιοδόχοι συμμετέχοντας σε επιτυχημένα συστήματα franchise μπορούν να ωφεληθούν από την ήδη γνωστή επωνυμία της επιχείρησης. Το πλεονέκτημα αυτό δεν πρέπει να υποτιμηθεί διότι τα γνωστά ονόματα καθιστούν εύκολη την πρόσβαση στην αγορά. 17

18 Συνεργασία: Η συνεργασία μέσα σε ένα σύστημα franchise συμβάλλει στην αύξηση της ενεργούς ικανότητας και των δύο πλευρών και δίνει στο σύστημα ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η ανταλλαγή της εμπειρίας μέσα σαι σύστημα franchise, η συνεχής βοήθεια και εκπαίδευση που προσφέρεται από την έδρα βοηθούν τους δικαιοδόχους να ανταπεξέλθουν σε όλα το προβλήματα καθώς η γνώση αποτελεί ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Μικρότερο κεφάλαιο: Μια ανεξάρτητη επιχείρηση κατά την διάρκεια της αρχικής φάσης χρειάζεται ένα μεγάλο κεφάλαιο προκειμένου να αναπτύξει μια αναγνωρίσιμη παρουσία με τους πελάτες. Αντίθετα, μέσω του franchise «επιχειρήσεις δεν χρειάζεται να προβούν σε δαπάνες για έρευνα αγοράς και προγράμματα marketing ώστε να κερδίσουν αναγνωσιμότητα τα προϊόντα τους από την πλευρά των πελατών διότι προωθούν ένα καθιερωμένο προϊόν ή υπηρεσία που τους προσφέρει μερίδιο αγοράς από την αρχή. Μειονεκτήματα δικαιοδόχου: Υποχρεώσεις: Συνάπτοντας μια σύμβαση franchise οι δικαιοδόχοι βρίσκσντβ αντιμέτωποι με ποικίλες υποχρεώσεις. Οι δικαιοδόχοι πρέπει να δεχτούν το δικαίωμα των δικαιοπάροχων να τους εποπτεύουν και να τους ελέγχουν. Έτσι, περιορίζεται σημαντικά η ανεξαρτησία τους ως επιχειρηματίες αφού οι δικαιοδόχοι αναγκάζονται να σταματήσουν τη δημιουργικότητα τους ώστε να μηι υπερβούν την έννοια του franchise. Εξάρτηση: Αν και οι δικαιοδόχοι θεωρούνται ως ανεξάρτητοι επιχειρησιακοί συνεργάτες, εξαρτώνται κατά μεγάλη έκταση από τις επιχειρησιακές αποφάσεις των δικαιοπάροχων. Πιο συγκεκριμένα, εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τσι franchisor και την ικανότητα του να παρακολουθεί και να ανταποκρίνεται στις εξελίξεις της αγοράς όπως επίσης και από την απόδοση και των άλλ*# franchisees διότι ένα άτομο μπορεί να χαλάσει τη φήμη. 18

19 Περιορισμοί: Οι δικαιοδόχοι στην περίπτωση που θελήσουν να διακόψουν τΐ σύμβαση franchise δεν έχουν τη δυνατότητα να αποφασίσουν αν θα περάσουν την επιχείρηση σε κάποιον άλλον. Αυτό είναι κατανοητό, καθώς οι δικαιοπάροχοι έχουν το δικαίωμα να απορρίψουν ενδεχόμενους αγοραστές ή κληρονόμους wr αυτοί κριθούν ακατάλληλοι για συνεργασία ως δικαιοδόχοι. Υψηλότερο κόστος: Το κόστος μπορεί να είναι υψηλότερο απ' ότι υπολογίζουν οι δικαιοδόχοι. Πέρα από το αρχικό κεφάλαιο που απαιτείται κατά την ίδρυση της εταιρίας για την ένταξη των δικαιοδόχων σε ένα σύστημα franchise, αυτοί μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με επιπλέον κόστη γιατί θα πρέπει να ανταποκ: στις απαιτήσεις των δικαιοπάροχων όπως για παράδειγμα η βελτίωση όλου του τεχνολογικού εξοπλισμού. Μειωμένα κέρδη: Το μειωμένο ρίσκο συνεπάγεται και μειωμένα κέρδη καθώς ο δικαιοδόχος πρέπει να ενεργεί πάντα σύμφωνα με τις υποδείξεις το* δικαιοπάροχου. Αν και θεωρείται ανεξάρτητος επιχειρηματίας, δεν μπορεί να ενεργεί εν αγνοία του δικαιοπάροχου. Ο δικαιοδόχος μπορεί να είναι ένα άτομο με ιδέες και οράματα για ανάπτυξη της επιχείρησης αλλά περιορίζεται σε σημαντικό βαθμό από τις συμβουλές του δικαιοπάροχου. 19

20 4.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜAΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ ΔΙΚΑΙΟΠΑΡΟΧΟΥ Πλεονεκτήματα δικαιοπάροχου: Διεθνής επέκταση: Τα οφέλη σε μια ξένη χώρα είναι πάρα πολλά. Σκοπός της είναι να οργανώσει διαφημιστικές εκστρατείες και γενικά να προωθήσει την επιγραφή και το σήμα σε εθνικό επίπεδο όπως επίσης να οργανώσει μια γρήγορη εδαφική σύνδεση με περιορισμένη επένδυση. Μέσω franchising πετυχαίνει μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα με μικρή σχετικά επένδυση. Αυτό συμβαίνει γιατί το μεγαλύτερο μέρος της επένδυσης αυτής αναλαμβάνει ο δικαιοδόχος της επιχείρησης. Με λίγα λόγια το franchise συντελεί στην διεθνοποίηση των επιχειρήσεων σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Αύξηση ανταγωνισμού: Στόχος του δικαιοπάροχου είναι να οργανώσει μια σημαντική οικονομική δύναμη η οποία θα του επιτρέψει να κερδίσει σε ανταγωνιστικότητα όπως για παράδειγμα όρους προμήθειας και σημαντικά λογισμικά μέσα που επιτρέπουν την πραγματοποίηση οικονομιών κλίμακας. Όταν λέμε οικονομίες κλίμακας εννοούμε το κέρδος που μπορεί να αποκτήσει μια επιχείρηση μέσε από τα οφέλη που της δίνει η ανταγωνιστικότητα όπως φια παράδειγμα με σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των προϊόντων και να αυξήσει την παραγόμενη ποσότητα. Αύζηση κεφαλαίου της μητρικής: Η δικαιοπάροχη επιτρέπει στην μητρική εταιρία να αυξήσει το κεφάλαιο της μέσω των franchisees της. Έλεγγος θυγατρικών: 0 δικαιοπάροχος έχει την δυνατότητα να ελέγχει την ανάπτυξη του concept των δικαιοδόχων ελέγχοντας το δίκτυο περισσότερο απ' ότι στα κλασσικά δίκτυα πώλησης. Δηλαδή ο δικαιοπάροχος θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχει τις δραστηριότητες των δικαιοδόχων, τον κύκλο εργασιών και την καταβολή μισθών. Πιο συνοπτικά, να υπάρχουν επαρκείς έλεγχοι για να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα. 20

21 Παρατήρηση αγοράς: Όταν προγραμματίζεται ο τρόπος ανάπτυξης ενός συστήματος franchise σε μια περιοχή, ο δικαιοπάροχος στηρίζεται στις πληροφορίες που λαμβάνει από το συνεργάτη του (δικαιοδόχος) και μετά από συνεχή ανταλλαγή απόψεων καταφέρνει το καλύτερο επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι επιχειρήσεις που λειτουργούν σύμφωνα με τη σύμβαση franchise έχουν ένα άριστο όργανο έρευνας αγοράς, αυτό της συνεχούς διοχέτευσης πληροφοριών από τους δικαιοδόχους-συνεργάτες τους. Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης: Οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι ευέλικτες και ευπροσάρμοστες, να αναγνωρίζουν και να αντιδρούν στις γρήγορες αλλαγές και τάσεις της αγοράς. Λόγω του ότι οι δικαιοδόχοι έχουν μια πολύ στενή επαοή με τους πελάτες είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις νέα τάσεις γρηγορότερα αχό τους δικαιοπάροχους στις κύριες έδρες του συστήματος franchise. Έτσι, οι δικαιοδόχοι εξασφαλίζουν την έγκαιρη και έγκυρη μεταφορά πληροφοριώλ' σε σχέση με τις νέες τάσεις της αγοράς, προς τους δικαιοπάροχους, ώστε να αντιδρούν γρήγορα και αποτελεσματικά στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Αποτελεσματική συνεργασία: η συνεργασία μεταξύ των ανεξάρτητων επιχειρηματιών, δηλαδή μεταξύ των δικαιοπάροχων και των δικαιοδόχων, είναι αποτελεσματική γιατί η καλή επιλογή των δικαιοδόχων αποδεικνύει ότι είναι άτομα με στόχους, κίνητρα, εργάζονται περισσότερες ώρες και διαχειρίζονται από κοντά τους εργαζομένους. Για να εμπιστευθεί ο δικαιοπάροχος κάποιον συνεργάτη προκειμένου να του παραχωρήσει την άδεια εκμετάλλευσης της επωνυμίας του πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις με πιο σημα\τική τη δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης και την δέσμευση του δικαιοδόχου στην ιδέα (concept) του δικαιοπάροχου. Κύριες απαιτήσεις: Με την αναπαραγωγή ενός επιτυχούς έργου είναι δυνατόν να επιτευχθεί μια γρήγορη αύξηση του κύκλου εργασιών. Όταν οι δικαιοδόχοι συμμετέχουν στις δαπάνες επέκτασης μέσω των αμοιβών και των επενδύσεων, ot κύριες απαιτήσεις των δικαιοπάροχων μειώνονται αρκετά. Με τη χρησιμοποίηση αυτής της μεθόδου η κύρια έδρα χρειάζεται λιγότερο προσωπικό κεφάλαιο. Κατά συνέπεια, η επέκταση μιας επιχείρησης μπορεί να πραγματοποιηθεί γρηγορότερα. ΠΗΓΗ :Σουφλερός Ηλ.(1989), «Οι συμβάσεις franchising στο ελληνικό δίκαιο και στο κοινοτικό δίκαιο ανταγωνισμού», εκδόσεις Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή. 21

22 Επαφή με τους πελάτες: Οι δικαιοδόχοι χρησιμοποιώντας τις ικανότητες και τις γνώσεις τους προσπαθούν να δίνουν το παρόν στις περιοχές δράσης τους ενημερώνοντας τους δικαιοπάροχους για την κατάσταση της αγοράς και τις επιθυμίες των καταναλωτών. Τα συστήματα franchise δίνουν μεγάλη σημασία στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους πελάτες τους. Κάθε δικαιοδόχος είναι σε θέση να αντιδράσει γρήγορα και με ελαστικότητα σύμφωνα με τις επιθυμίες των πελατών. Μειονεκτήματα δικαιοπάροχου: Επιλογή συνεργάτη: Η επιλογή των συνεργατών είναι μια διαδικασία σημαντική και ταυτόχρονα δύσκολη για τους δικαιοπάροχους. Τα μεγάλα συστήματα έχουν αναπτύξει μια λεπτομερή διαδικασία επιλογής. Όλοι οι αξιόπιστοι συνεργάτες βρίσκονται στα σχεδιαγράμματα που χρησιμοποιούν οι δικαιοπάροχοι για να ελέγξουν τους υποψηφίους. Τα προσωρινά χαρακτηριστικά, τα επαγγελματικά προσόντα και η επαγγελματική πείρα είναι οι κύριοι παράγοντες για την επιλογή των συνεργατών. Μια λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για ολόκληρο το σύστημα franchise. Περιθώριο κέρδους: Τα έσοδα των δικαιοπάροχων από την δικαιοπάροχη περιορίζονται συνήθως στις αμοιβές εσόδων και τις συνεχείς αμοιβές franchise. Σε μερικές περιπτώσεις οι αυξήσεις συμπεριλαμβάνουν και τους δικαιοδόχους όταν υποχρεώνονται να αγοράσουν τα συμβατικά αγαθά. Εξέταση συγκρούσεων: Παρεξηγήσεις και συγκρούσεις συμφερόντων μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε είδος συνεργασίας. Στα συστήματα franchise συναντώνται συχνότερα περιπτώσεις συγκρούσεων καθώς αυξάνεται η επιτυχία των δικαιοδόχων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δικαιοδόχοι βάζουν δικαιολογημένα την δική τους οικονομική επιτυχία πάνω από τις υποχρεώσεις τους προς του δικαιοπάροχους θεωρώντας την παρουσία των δικαιοπάροχων περιττή και την βοήθεια που τους παρέχουν ενοχλητική. Εάν μια συμφωνία μεταξύ των δύο συνεργατών δεν μπορεί να επιτευχθεί, τότε τα προβλήματα οδηγούν στη λήξη της σύμβασης. 22

23 Πραγματοποίηση ελέγχου: Το δικαίωμα των δικαιοπάροχων να ελέγχουν αν ακολουθούνται σωστά οι οδηγίες δεν τους παρέχει αυτόματα και την ασφάλεια ότι πράγματι συμβαίνει αυτό. Τελείωμα συμβάσεων: Υπάργουν πολλαπλά προβλήματα που περιλαμβάνονται στην λήξη μιας συνεργασίας franchise εφόσον θα πρέπει να βρεθεί μια δίκαιη λύση σχετικά με το μέλλον της επιχείρησης καθώς επίσης και με τα αποθέματα σε προϊόντα. Εάν δεν μπορεί να βρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στους ήδη υπάρχοντες ή μελλοντικούς δικαιοδόχους. Δεδομένου ότι οι δικαιοπάροχοι πρέπει να σκέφτονται την καλή φήμη τους και για να κερδίσουν νέους συνεργάτες, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλες τις πτυχές των συνεπειών οποιασδήποτε ζημιάς στην εικόνα τους. ΠΗΓΗ :Σουφλερός Ηλ.(1989), «Οι συμβάσεις franchising στο ελληνικό δίκαιο και στο κοινοτικό δίκαιο ανταγωνισμού», εκδόσεις Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή. 23

24 4.3 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΧΟΥ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΠΑΡΟΧΟΥ Υποχρεώσεις δικαιοδόχου: 1.Σεβασμός των προτύπων και των υπογρεώσεων που προβλέπονται στην σύμβαση: Οι δικαιοδόχοι είναι υποχρεωμένοι να σέβονται και να τηρούν τους όρους της σύμβασης καθώς επίσης και το concept της επιχείρησης που πιθανόν να αφορά στον τρόπο παραγωγής του προϊόντος, στον τρόπο διάθεσης και διαφήμισης του και στην πολιτική τιμολόγησης. 2.Υποχρέωση να ακολουθηθεί η εζέλιζη του concept και της τεχνογνωσίας: Ο δικαιοδόχος δεν μπορεί να αγνοεί την πρόοδο της τεχνολογίας και να χρησιμοποιεί πεπαλαιωμένες μεθόδους, όπως για παράδειγμα στον τομέα της παραγωγής, που μπορεί να έχουν αρνητικά αποτελέσματα στην ποιότητα του προϊόντος. 3.Υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας από αναφερόμενους προμηθευτές: Στους όρους της σύμβασης ενός συστήματος franchise μπορεί να υπάρχουν όροι σχετικά με την ρήτρα υποχρεωτικής προμήθειας δικαιοδόχος έχει υποχρέωση να προμηθεύεται τα προϊόντα από συγκεκριμένους προμηθευτές όπως ορίζεται στην σύμβαση. Υποχρεώσεις δικαιοπάροχου: 1. Συνεγή εκπαίδευση του δικαιοδόχου και του προσωπικού: Ένας βασικός όρους της σύμβασης του franchise είναι η εκπαίδευση του δικαιοδόχου από τον δικαιοπάροχο. Ο δικαιοπάροχος είναι υποχρεωμένος να εκπαιδεύει τον δικαιοδόχο καθώς και τους υπαλλήλους της θυγατρικής εταιρίας και στην έναρςη της εταιρίας αλλά και κατά την διάρκεια της συνεργασίας τους. 24

25 2.Βοήθεια στο άνοιγμα-παράδοση και εγκατάσταση των αποθεμάτων: Ο δικαιοπάροχος οφείλει, στην έναρξη της λειτουργίας της εταιρίας, να βοηθήσει τον δικαιοδόχο σχετικά με τη παραλαβή και εγκατάσταση των προϊόντων 3. Διαφημιστικά σχέδια υπεράσπιση, προώθηση της μάρκας: Ο δικαιοπάροχος πρέπει να διοργανώνει διαφημιστικές εκστρατείες με σκοπό την προώθηση της μάρκας και του σήματος προκειμένου να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, στοχεύοντας στην κερδοφορία της επιχείρησης. 4. Περιοδικές επισκέψεις: Μέσα από τις περιοδικές επισκέψεις ο δικαιοπάροχος μπορεί να σιγουρευτεί για την τήρηση των όρων της σύμβασης ή όχι. ΠΗΓΗ :Σουφλερός Ηλ.(1989), «Οι συμβάσεις franchising στο ελληνικό δίκαιο και στο κοινοτικό δίκαιο ανταγωνισμού», εκδόσεις Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή. 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5.1ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ Όλα τα οργανωμένα συστήματα franchise και όλοι οι τύποι που έχουν μια αποδεδειγμένη πορεία και συγκροτημένη υποδομή θεωρούνται προσοδοφόροι, αλλιώς το σύστημα δεν θα ευδοκιμούσε. Αυτό, όμως, που πολλοί νέοι πιθανοί franchisees αδυνατούν να κατανοήσουν είναι ότι η απόδοση του κάθε franchisee μεμονωμένα μέσα στο ίδιο σύστημα franchise μπορεί να δημιουργεί ουσιαστική διαφορά. Η έντονη ανταγωνιστικότητα σε όλους τους τομείς της επιχειρηματικότητας κάνει σήμερα την ανάγκη συνεργασιών μεγαλύτερη από κάθε άλλη εποχή, η μέθοδος franchise δίνει τη δυνατότητα στον franchisee να αποκτήσει τη δική του επιχείρηση με λιγότερο συνολικό κόστος, αποκτώντας, χωρίς δαπάνες και ρίσκο, τεχνογνωσία και επαγγελματική επωνυμία. Η απόκτηση franchise συντελεί στην διαφήμιση με χαμηλό κόστος αφού την γενική διαφήμιση την κάνει ο franchisor που έχει την ευθύνη της γνωστοποίησης του brand name. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία θεμάτων που επηρεάζουν την ανάπτυξη διαφορετικών κλάδων όπως για παράδειγμα θέματα μακροοικονομικής φύσεως που αφορούν κλάδους που βρίσκονται σε ανοδική τάση στην αγορά. Παρ' όλα αυτά δεν αποτελούν και τα κύρια κριτήρια επιλογής ενός κλάδου. Υπάρχουν περιπτώσεις που σε κλάδους με σημαντικά προβλήματα υπήρξαν σημαντικές ευκαιρίες και δυνατότητες αποδοτικών επενδύσεων. Επομένως, ο γενικός κανόνας βασίζεται στον προσανατολισμό κυρίως σε κλάδους με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης όπου η παρουσία οργανωμένων δικτύων μπορεί να δημιουργήσει μια νέα δυναμική. Δεν είναι λοιπόν απλά η επιλογή του κλάδου αλλά πάντα θα πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με την επιλογή συγκεκριμένου concept και συστήματος franchise.ta στοιχεία μοναδικότητας, η στρατηγική, τα στοιχεία διαφοροποίησης και η διατήρηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μπορεί και δημιουργεί ευκαιρίες ακόμα και σε κλάδους που θεωρούνται κορεσμένοι ή σε πτώση. ΠΗΓΗ :Κωστάκη Δημ., (2002), «Franchising, Νομικη και Επιχειρηματική Διάσταση», β έκδοση,αθήνα. 26

27 5.2ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Χαρακτηριστικά -γνωρίσματα ενός αποδοτικού franchise: 1. Σωστά δομημένο σύστημα οργάνωσης και αξιολόγησης πληροφοριών της επίδοσης των ήδη franchisees. 2. Ένα πιστοποιημένο προϊόν ή υπηρεσία. 3. Ισχυρή φίρμα ή αναγνωρίσιμο και κοινά αποδεκτό όνομα. 4. Ένα δοκιμασμένο, έγκυρο και τεκμηριωμένο σύστημα λειτουργίας των επιχειρήσεων. 5. Συνεχή εξέλιξη του προϊόντος ή της υπηρεσίας, όπου αποτελεί παράγοντα καθοριστικής σημασίας για να παραμείνει κάποιος ανταγωνιστικός και κερδοφόρος. 6. Αρχική και διαρκή εκπαίδευση και υποστήριξη του συστήματος. 7. Αύξηση αγοραστικής και διαπραγματευτικής δύναμης διότι τα συστήματα τύπου franchise μπορούν και διαπραγματεύονται καλύτερα τις τιμές με όλους τους προμηθευτές και αποτελεί βασικό λόγο για τη συνεχή ανάπτυξη και διεύρυνση του δικτύου. 8. Ολοκληρωμένη στρατηγική marketing. 9. Συνεχείς επενδύσεις σε υποδομές. 27

28 Η επιλογή τοποθεσίας, ο τοπικός ανταγωνισμός, το ενοίκιο, ο κύκλος εργασιών, οι μισθοί καθώς και ο έλεγχος δαπανών επηρεάζουν άμεσα είναι οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την αποδοτικότητα μιας επιχείρησης. Αποτελεσματικότερη οργανωτική δομή, αποδοτικότερη διαχείριση, καλή τοποθεσία, υψηλότερος κύκλος εργασιών και μικτό περιθώριο κέρδους μπορούν να επιφέρουν αύξηση της αποδοτικότητας. Αντίθετα, το σχετικά υψηλό ενοίκιο, ο ελλιπής έλεγχος δαπανών, η ανεπαρκής στελέχωση και εκπαίδευση, η μη εκμετάλλευση της αγοραστικής δύναμης του δικτύου, η κακή ή ανύπαρκτη τοπική διαφήμιση μπορούν να μειώσουν την αποδοτικότητα μιας επιχείρησης. Συνοψίζοντας όσο πιο δομημένο είναι το σύστημα και τα προϊόντα τόσο πιο ισχυρή είναι και η μάρκα και όσο περισσότερο επικεντρώνεται κάθε franchisee ξεχωριστά στους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας του franchise τόσο πιο επικερδής θα είναι ο μέσο; franchisee στο σύστημα. Τέλος οι franchisees έχουν συνειδητοποιήσει το ρόλο τους ως ανεξάρτητοι επιχειρηματίες και ταυτόχρονα έχουν κατανοήσει τόσο το concept όσο και τους κανόνες ενός συστήματος franchise. ΠΗΓΗ : Κωστάκη Δημ., (2002), «Franchising, Νομικη και Επιχειρηματική Διάσταση», β έκδοση,αθήνα. 28

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ -ΕΡΕΥΝΕΣ Παρόλο το αντίξοο οικονομικό περιβάλλον που επικρατεί στηv αγορά, τα προγνωστικά για τον κλάδο του franchising στις ΗΠΑ για το 2010 σύμφωνα με την έρευνα «Franchise Business Economic Outlook for 2010» είναι ενθαρρυντικά. Ας μην ξεχνάμε ότι το Franchising στις ΗΠΑ κατέχει το 55% το» λιανικού εμπορίου και παρόλα αυτά σημειώνει αύξηση. Αναλυτικά, σύμφωνα με την πρόβλεψη του ο αριθμός των franchises θα αυξηθούν κατά 2% το 2010 και η προσφορά εργασίας στον κλάδο του franchise θα αυξηθεί κατά 4%. Συνολικά, η οικονομική παραγωγή στο franchise θα αυξηθεί κατά 2,8% το Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα όλες οι κατηγορίες στον κλάδο του franchising θα παρουσιάσουν ανάπτυξη και σε σειρά προτεραιότητας στην πρώτη 3άδα, πρώτη έρχεται η κατηγορία Προσωπικών Υπηρεσιών (+4,4%), Εστιατόρια Ταχείας Εξυπηρέτησης (+3,2%) και Υπηρεσίες προς Επιχειρήσεις (+2,6%). Καθώς οι τάσεις της Αμερικανικής αγοράς πάντα φτάνουν και στη Ευρώπη, είμαστε σίγουροι ότι η ανάπτυξη αυτή θα βρει το δρόμο της και στη Ευρωπαϊκή αγορά μέσα στο Στην Ελλάδα σήμερα το Franchising έχει διεισδύσει στο 5%-6% των επιχειρήσεων, ενώ για παράδειγμα στις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό έχει υπερβεί το 55% των επιχειρήσεων. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η χώρα μας έχει ακόμη τεράστιο περιθώριο για περαιτέρω ανάπτυξη με τη μέθοδο αυτή, η οποία προσφέρει πολύ καλύτερα αποτελέσματα. ΠΗΓΗ: Έρευνα που διεξήγαγε το «Franchise Business economic outlook -2010» για το εκπαιδευτικό ίδρυμα του Διεθνούς συνδέσμου Franchise (International Franchise association). 29

30 Στην συνέχεια παρατίθεται μια ακόμη έρευνα της COCA COLA ΕΕΕ η οποία βελτίωσε κατά 12,4% τον κύκλο εργασιών της, ενώ τα καθαρά κέρδη ( 308 εκ.) αυξήθηκαν κατά 20%. Τα μεγέθη του ομίλου εμφανίζουν μεγαλύτερη αύξηση, αν συνυπολογιστούν οι εξαγορές στις οποίες προέβη η εταιρεία το προηγούμενο έτος. ΠΗΓΗ:Μάρτιος 2006 HELLASTATΑΕ (Ελληνική Εταιρία Στατιστικών κα: Οικονομικών Πληροφοριών) 30

31 Σύμφωνα με την έρευνα αυτή παρατηρούμε ότι στην εικόνα 1 περίπου το 90% των επιχειρήσεων που δεν χρησιμοποίησαν τη μέθοδο του Franchise πτώχευσαν στα δέκα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους, ενώ μόλις το 10% αυτών είχαν την ίδια τύχη με τις επιχειρήσεις που εφάρμοσαν την μέθοδο Franchise. NON-FRANCHISE 10% 90% EIK.l ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ 31

32 Το αντίθετο ισχύει στην εικόνα 2 δηλαδή περίρου το 90% των επιχειρήσεων που χρησιμοποίησαν την μέθοδο Franchise επιβίωσαν στα δέκα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους, ενώ μόλις το 10% αυτών είχαν την ίδια τύχη με τις επιχειρήσεις που δεν εφάρμοσαν την μέθοδο του Franchise. FRANCHISE 10% 90% ΕΙΚ.2 ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΠΗΓΗ:LINEA SNELLA CO(LINEA SNELLA FRANCHISE BUSINESS SYSTEM 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 7.1ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΑ To franchise στην Ελλάδα είναι ένα γρήγορο και αυξανόμενο επιχειρησιακό σχήμα και αποτελεί σίγουρη μέθοδο επιτυχίας για τις επιχειρήσεις που επεκτείνονται. Το franchise έχει γνωρίσει αξιοσημείωτη αύξηση και σε άλλες χώρες σε όλη την υδρόγειο και ιδιαίτερα στην μεσογειακή Ευρώπη. Είναι ένα σύστημα που διευκολύνει τις επιχειρήσεις να επεκταθούν διεθνώς και μερικές επιχειρήσεις που λειτουργούν σύμφωνα με τη σύμβαση franchise, είναι τώρα μεταξύ των μεγαλύτερων πολυεθνικών επιχειρήσεων στον κόσμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει ότι το σύστημα franchise έχει έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Αρκεί να αναφέρουμε, ότι στην Ελλάδα οι πωλήσεις έχουν αυξηθεί από 1 εκ. ευρώ το 1984 σε 17 εκ. ευρώ το 2004.Επίσης ο αριθμός των διαφορετικών δικτύων franchise έχει αυξηθεί αισθητά. Επομένως παρ' όλη την γενικευμένη κρίση, το Franchising συνεχίζει να επεκτείνεται σο όλους επιχειρηματικούς κλάδους, καθώς προσφέρει τον ασφαλέστερο τρόπο ανάπτυξης για όλες τις επιχειρήσεις. Έτσι, ο ρόλος του είναι καθοριστικής σημασίας ως αναπτυξιακό εφόδιο για την επιχειρηματικότητα σε παγκόσμια κλίμακα. Ο πρωταρχικός παράγοντας των δικαιοδόχων είναι, ότι πρέπει να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά. Η επιχείρηση πρέπει να είναι δομημένη έτσι ώστε ο δικαιοπάροχος να μπορεί να ελέγχει τις δραστηριότητες των δικαιοδόχων. Είνεται, λοιπόν, σαφές ότι για να πετύχει μια επιχειρηματική συνεργασία στο πλαίσιο του franchising είναι απαραίτητο να δεσμευτεί ο επίδοξος franchisee στο όραμα του franchisor. Χρειάζεται, με άλλα λόγια, να ταιριάζει το προφίλ του πρώτου με εκείνο που θεωρεί ο δεύτερος ότι θα υποστηρίξει καλύτερα το προϊόν του. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να κινηθεί και η διαδικασία προσέλκυσης και επιλογής του προσωπικού το οποίο θα στελεχώσει το κατάστημα. Εν κατακλείδι, Σε κάθε πόλη της χώρας μας, τα καταστήματα που είναι ενταγμένα σε κάποιο σύστημα franchise ολοένα και πληθαίνουν. Μάλιστα, είναι τόσο μεγάλη η απήχηση του franchise στην ελληνική κοινωνία που οι αναλυτές αναφέρονται σ' αυτό ως το «κύμα του μέλλοντος». Για παράδειγμα, περισσότεροι από επιχειρηματίες έχουν εμπιστευθεί το σύστημα franchise, ενώ αρκετοί από αυτούς έχουν επανεπενδύσει σε δεύτερη και τρίτη επιχείρηση. Περισσότεροι από 100 χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται σε επιχειρήσεις franchise. Περισσότερες από 420 επιχειρήσεις franchise είναι 33

34 διασκορπισμένες στο ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι παίρνουν την απόφαση να ενταχθούν σε ένα σύστημα franchise, με την ελπίδα να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο τους για τη δημιουργία μιας ιδιόκτητης επιχείρησης. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα στοιχεία και τις έρευνες που παρατέθηκαν, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι μια επιχείρηση που χρησιμοποιεί την μέθοδο franchise έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες όχι μόνο να επιβίωσης της αλλά και περαιτέρω ευημερίας και ανθοφορίας. Εξίσου σημαντική είναι η προοπτική της για επέκταση σε διεθνές επίπεδο ιδίως σε μια εποχή που μια από τις πιο βασικές παραμέτρους αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης είναι η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας γεγονός που συνεπάγεται τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. 34

35 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Σπυριδάκης Μ.Ι, (2007), «Franchising», εκδόσεις Σάκκουλας Αντ. Ν., Αθήνα 2) Spinelli, Rosenberg, Birl (2004), «Franchising από τα πρώτα βήματα έως την κερδοφορία», εκδόσεις Γκιούρδας, Αθήνα 3) Σουφλερός Ηλ.(1989), «Οι συμβάσεις franchising στο ελληνικό δίκαιο και στο κοινοτικό δίκαιο ανταγωνισμού», εκδόσεις Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή. 4)ICAP Arthur Andersen (1998), «To franchising στην Ελλάδα», 1 η έκδοση, Αθήνα. 5) Κωστάκη Δημ., (2002), «Franchising, Νομικη και Επιχειρηματική Διάσταση», β έκδοση,αθήνα. 6) Γαλάνης Β., (2002), «Η λειτουργία των σύγχρονων χρηματοοικονομικών θεσμών στη χώρα μας», 2 η έκδοση Αθ. Σταμούλης, Αθήνα. ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ:

36 36