ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΥ Τ.Ε. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΟΜΗΣ ΞΥΛΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΥ Τ.Ε. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΟΜΗΣ ΞΥΛΟΥ"

Transcript

1 ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΥ Τ.Ε. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΟΜΗΣ ΞΥΛΟΥ Στέργιος Αδαμόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Δομή Ξύλου (Θεωρία και Εργαστηριακές Ασκήσεις) ΚΑΡΔΙΤΣΑ 2013

2 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 ΜΕΡΟΣ A : ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ ΜΕΡΟΣ Β : ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΞΥΛΟΥ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΑΚΤΥΛΙΟΠΟΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΙΑΣΠΟΡΟΠΟΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΗΜΙ-ΔΑΚΤΥΛΙΟΠΟΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΞΥΛΩΝ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΔΑΚΤΥΛΙΟΠΟΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΔΙΑΣΠΟΡΟΠΟΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΗΜΙ-ΔΑΚΤΥΛΙΟΠΟΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τον όρο Δομή του Ξύλου εννοούμε την αρχιτεκτονική κατασκευή του ξύλου από τα δομικά στοιχεία που το αποτελούν. Η δομή του ξύλου αποτελεί τη βάση της γνώσης που απαιτείται για την κατανόηση της συμπεριφοράς του ξύλου ως υλικού και των δυνατοτήτων αξιοποίησης του σε διάφορα προϊόντα και κατασκευές. Η ανάγκη επιστημονικού ενδιαφέροντος για την πληρέστερη και καλύτερη αξιοποίηση του ξύλου είναι ευνόητη αν ληφθούν υπόψη οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του ανθρώπου για αγαθά καθώς και οι σύγχρονες απαιτήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Στο εργαστηριακό μέρος των σημειώσεων δίνεται έμφαση στην μακροσκοπική και μικροσκοπική αναγνώριση των σημαντικότερων ειδών ξύλου, τα οποία χρησιμοποιούνται στην ελληνική αγορά: στο εμπόριο, στην επιπλοποιία, και στις κατασκευές.

4 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 4 ΜΕΡΟΣ A : ΘΕΩΡΙΑ

5 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 5 1. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (α) μακροσκοπικά χαρακτηριστικά Με τον όρο μακροσκοπικά χαρακτηριστικά του ξύλου ονομάζουμε ότι φαίνεται με γυμνό μάτι ή με μεγεθυντικό φακό στις τρεις βασικές επιφάνειές του (Εικόνα 1): o εγκάρσια, που προκύπτει από εγκάρσια τομή του κορμού o ακτινική, που προκύπτει από τομή που γίνεται στη διεύθυνση εντεριώνης φλοιού o εφαπτομενική, που προκύπτει από τομή που γίνεται εφαπτομενικά στους αυξητικούς δακτυλίους αξονική κατεύθυνση ακτινική κατεύθυνση εφαπτομενική κατεύθυνση Εικόνα 1. Βασικές επιφάνειες του ξύλου: εγκάρσια (X), ακτινική (R) και εφαπτομενική επιφάνεια (Τ) Στην εγκάρσια επιφάνεια παρατηρούνται τα περισσότερα μακροσκοπικά χαρακτηριστικά τα οποία είναι (Σχήμα 1): - η εντεριώνη Βρίσκεται στο κέντρο και έχει διάφορα μεγέθη, σχήματα, δομή και χρώμα στα διάφορα είδη ξύλου. - το ξύλο Σε πολλά είδη (πεύκη, κυπαρρίσι, άρκευθος, ίταμος, δρυς, καστανιά, φτελιά, ακακία, καρυδιά, κλπ.) το κεντρικό τμήμα του ξύλου έχει σκοτεινότερο χρώμα και λέγεται εγκάρδιο, ενώ το ανοιχτόχρωμο περιφερειακό λέγεται σομφό. Εγκάρδιο και σομφό χαρακτηρίζονται από τους αυξητικούς δακτυλίους, δηλ. από στρώσεις συγκεντρικά τοποθετημένες γύρω από την εντεριώνη. Η παρουσία και εμφάνιση των αυξητικών δακτυλίων οφείλονται στον μηχανισμό αύξησης των δασικών δέντρων, με τοποθέτηση επάλληλων αυξητικών μανδύων που περιλαμβάνουν και τα κλαδιά και

6 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 6 ρίζες (Σχήμα 1). Στην εύκρατη ζώνη, κάθε αυξητική περίοδο σχηματίζεται ένας αυξητικός δακτύλιος που σκεπάζει τον προηγούμενο. ΚΥΡΙΑ ΜΕΡΗ ΕΝΟΣ ΚΟΡΜΟΥ Η νέα αύξηση σκεπάζει την προηγούμενη και περιλαμβάνει κορμό, κλαδιά και ρίζες φλοιός κάμβιο σομφό εντεριώνη Αυξητικός μανδύας εγκάρδιο αυξητικοί δακτύλιοι Σχήμα 1. Αριστερά: κύρια μέρη σε μια εγκάρσια επιφάνεια ξύλου από μέσα προς τα έξω: εντεριώνη, ξύλο με εγκάρδιο, σομφό και αυξητικούς δακτυλίους, φλοιός (το κάμβιο, μεταξύ φλοιού και ξύλου, δεν είναι ορατό μακροσκοπικά). Δεξιά: μηχανισμός αύξησης των δασικών δέντρων με τοποθέτηση επάλληλων αυξητικών μανδύων Οι αυξητικοί δακτύλιοι διακρίνονται λόγω διαφορών που υπάρχουν στη δομή ξύλου που παράγεται μέσα σε μια αυξητική περίοδο. Το ξύλο που παράγεται την άνοιξη ονομάζεται πρώιμο ή εαρινό ξύλο και αυτό που παράγεται αργότερα όψιμο ή θερινό. Τα κωνοφόρα χαρακτηρίζονται από όψιμο ξύλο με σκοτεινότερο χρώμα. Στα πλατύφυλλα υπάρχουν πόροι, μικρές οπές που σε ορισμένα είδη διακρίνονται εύκολα και με γυμνό μάτι. Ανάλογα με το μέγθος και την κατανομή των πόρων μέσα στον αυξητικό δακτύλιο, τα πλατύφυλλα διακρίνονται σε (Σχήμα 2): o δακτυλιόπορα: έχουν πόρους με μεγαλύτερο μέγεθος στο πρώιμο ξύλο που ακολουθούν την τοποθέτηση των αυξητικών δακτυλίων σε ομόκεντρους κύκλους γύρω από την εντεριώνη (φυλλοβόλες δρύες, καστανιά, φτελιά, ακακία, φράξος, κλπ.) o διασπορόπορα: έχουν πόρους με ομοιόμορφο μέγεθος, διάσπαρτους μέσα στον αυξητικό δακτύλιο (οξυά, πλατάνι, σφενδάμι, λεύκη, ιτιά, σημύδα, γαύρος, κλήθρα κλπ.)

7 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 7 o ημι-δακτυλιόπορα ή ημι-διασπορόπορα: ενδιάμεση κατηγορία με πόρους που παρουσιάζουν βαθμιαία μείωση του μεγέθους τους από το πρώιμο προς το όψιμο ξύλο (αειθαλείς δρύες, καρυδιά) δακτυλιόπορα ημι-δακτυλιόπορα διασπορόπορα Σχήμα 2. Διάκριση πλατυφύλλων Σε όλα τα ξύλα, κωνοφόρα και πλατύφυλλα, υπάρχουν ακτίνες που φαίνονται σαν γραμμές στη διεύθυνση εντεριώνης φλοιού. Ανάλογα με το είδος οι ακτίνες μπορεί να είναι πλατειές, λεπτότερες, δυσδιάκριτες και μη ορατές με γυμνό μάτι. Εικόνα 2. Ρητινοφόροι αγωγοί σε κωνοφόρα και με απότομη (αριστερά) ή βαθμιαία μετάβαση από το πρώιμο στο όψιμο ξύλο (δεξιά) Ορισμένα κωνοφόρα χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη των ρητινοφόρων αγωγών, που φαίνονται σαν μικρά, κυκλικά στίγματα με ανοιχτό ή σκούρο χρώμα (Εικόνα 2). Ρητινοφόρους αγωγούς έχουν όλα τα πεύκα, η ερυθρελάτη, η ψευδοτσούγκα και η λάρικα. Επίσης, η μετάβαση από το πρώιμο στο όψιμο ξύλο μπορεί να είναι απότομη ή βαθμιαία.

8 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 8 - ο φλοιός Διακρίνεται στον εσωτερικό και εξωτερικό (ξηρόφλοιο) φλοιό. Ο εσωτερικός είναι στενότερος, έχει πιο ανοιχτό χρώμα, είναι χυμώδης και βαθμιαία μετατρέπεται σε εξωτερικό. Η εμφάνιση του εξωτερικού φλοιού είναι χαρακτηριστική για τα διάφορα είδη ξύλου. (β) φυσικά χαρακτηριστικά Τα φυσικά χαρακτηριστικά του ξύλου βοηθούν στην μακροσκοπική περιγραφή του και είναι: o το χρώμα (ποικίλλει ανάλογα με το είδος του ξύλου και τη θέση του ξύλου στο δένδρο και μπορεί να είναι από σχεδόν λευκό ως μαύρο) o η φυσική στιλπνότητα ή η λιπαρότητα στην αφή o η οσμή και η γεύση (οφείλονται σε πτητικά εκχυλίσματα) o η υφή (διακρίνεται σε λεπτή και τραχιά ή ομοιόμορφη και ανομοιόμορφη με βάση μακροσκοπικές διαφορές δομής σε εγκάρσιες επιφάνειες) o η σχεδίαση (σε ακτινικές και εφαπτομενικές επιφάνειες από την κατανομή των μακροσκοπικών χαρακτηριστικών) o το βάρος (εκτιμάται πρόχειρα με το χέρι) o η σκληρότητα (εκτιμάται πρόχειρα με το νύχι) Η μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και σχεδιάσεων είναι ένα από τα πολλά πλεονεκτήματα που διαθέτει το ξύλο κατά την αξιοποίηση του. Ένα παράδειγμα διαφορετικών σχεδιάσεων δίνεται στην Εικόνα 3. Εικόνα 3. Διάφορα είδη σχεδίασης

9 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 9 2. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ Παρατήρηση του ξύλου στο μικροσκόπιο δείχνει ότι αυτό αποτελείται από εκατομμύρια κύτταρα, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους και σχηματίζουν διάφορους ιστούς. Κωνοφόρα και πλατύφυλλα έχουν διαφορετικούς τύπους κυττάρων, όπως φαίνεται και στο Σχήμα 3. ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ ΚΥΤΤΑΡΑ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ Κύτταρα σε αξονική κατεύθυνση Κύτταρα σε αξονική κατεύθυνση Αξονικά παρεγχυματικά κύτταρα Επιθαλιακό κύτταρο αξονικού ρητινοφόρου αγωγού Μέλη αγγείων Αξονική τραχεΐδα πρώιμου ξύλου Αξονική τραχεΐδα όψιμου ξύλου Τραχεΐδα Ίνα Κύτταρα ακτίνων Ακτινικές τραχεΐδες Αξονικά παρεγχυματικά κύτταρα Ακτινικά παρεγχυματικά κύτταρα Επιθαλιακό κύτταρο ακτινικού ρητινοφόρου αγωγού Κύτταρα ακτίνων Αξονικά τοποθετημένα Ακτινικά τοποθετημένα Σχήμα 3. Κύτταρα ξύλου κωνοφόρων και πλατυφύλλων Οι παραπάνω τύποι κυττάρων συνδυάζονται και σχηματίζουν ιστούς ξύλου. Η μικροσκοπική εμφάνιση ξύλου κωνοφόρων και πλατυφύλλων παρουσιάζεται στην Εικόνα 4.

10 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 10 Χ Τ R Χ Τ R Εικόνα 4. Μικροσκοπική εμφάνιση ξύλου σε στερεοσκοπικό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Πάνω (83Χ): κωνοφόρο (Picea jezoensis). Κάτω (72Χ): πλατύφυλλο (Betula maximowicziana). Χ: εγκάρσια τομή, R: ακτινική τομή, Τ: εφαπτομενική τομή Τα περισσότερα κύτταρα έχουν αξονική κατεύθυνση και μόνο τα κύτταρα των ακτίνων έχουν ακτινική κατεύθυνση (Πίνακας 1).

11 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 11 Πίνακας 1. Διάταξη των κυττάρων του ξύλου Αξονική κατεύθυνση Ακτινική κατεύθυνση Πλατύφυλλα Μέλη αγγείων Παρεγχυματικά κύτταρα (ακτινικό παρέγχυμα) Τραχεΐδες Ίνες ινοτραχεΐδες βιβλιόμορφες ίνες Παρεγχυματικά κύτταρα (αξονικό παρέγχυμα) Κωνοφόρα Αξονικές τραχεΐδες Ακτινικές τραχεΐδες Παρεγχυματικά κύτταρα (αξονικό παρέγχυμα) Παρεγχυματικά κύτταρα (ακτινικό παρέγχυμα) Επιθηλιακά κύτταρα στα τοιχώματα Επιθηλιακά κύτταρα στα τοιχώματα αξονικών ρητινοφόρων αγωγών ακτινικών ρητινοφόρων αγωγών Σε κάθε κύτταρο διακρίνεται η κυτταρική κοιλότητα και το κυτταρικό τοίχωμα. Η συνδετική ουσία που βρίσκεται ανάμεσα στα κύτταρα ονομάζεται μεσοκυττάρια στρώση. Τα κύτταρα επικοινωνούν με ασυνέχειες του δευτερογενούς κυτταρικού τοιχώματος, τα βοθρία (Σχήμα 4). ροή υγρών μεταξύ κυτταρικών κοιλοτήτων Ζεύγη βοθρίων Απλό Αλωφόρο Ημιαλωφόρο Κοιλότητα Μεμβράνη Άβακας Αξονικά κύττάρα (εφαπτομενική τομή) Απλό βοθρίο Σε εφαπτόμενα ακτινικά παρεγχυματικά κύτταρα Κυτταρική κοιλότητα Κυτταρικό τοίχωμα Μεμβράνη Αλωφόρο Σε εφαπτόμενες αξονικές τραχεΐδες Μεμβράνη Δευτερογενές τοίχωμα Κοιλότητα Στόμιο Μεσοκυτάρια στρώση Σχήμα 4. Τύποι, μέρη και ρόλος βοθρίων Δευτερογενές τοίχωμα Μεμβράνη Σε κάθε βοθρίο διακρίνονται το στόμιο, η κοιλότητα και η διαχωριστική μεμβράνη. Διακρίνονται δύο κύριοι τύποι βοθρίων: απλά, στα οποία η κοιλότητα διατηρεί πρακτικά σταθερό άνοιγμα και αλωφόρα, όταν η κοιλότητα είναι θολωτή και στενεύει προς το στόμιο. Τα βοθρία βρίσκονται συνήθως σε ζεύγη, δηλαδή ένα βοθρίο στο τοίχωμα ενός κυττάρου έχει αντίστοιχο βοθρίο στο τοίχωμα του εφαπτόμενου κυττάρου. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει αντιστοιχία, το βοθρίο

12 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 12 ονομάζεται τυφλό. Τα ζεύγη αποτελούναι από όμοια βοθρία και σπάνια από ανόμοια οπότε ονομάζονται ημιαλωφόρα. Οι τραχεΐδες έχουν πάντα αλωφόρα βοθρία. Τα μέλη αγγείων έχουν συνήθως αλωφόρα και μερικές φορές απλά βοθρία. Απλά βοθρία έχουν τα παρεγχυματικά κύτταρα και απλά ή αλωφόρα οι ίνες. Σε αλωφόρα βοθρία κωνοφόρων το κεντρικό τμήμα της μεμβράνης είναι παχύτερο και ονομάζεται άβακας. Αλωφόρα βοθρία πλατυφύλλων, απλά και ημιαλωφόρα βοθρία δεν έχουν άβακα. Στις θέσεις διασταύρωσης αξονικών τραχεΐδων κωνοφόρων και παρεγχυματικών κυττάρων σχηματίζονται χαρακτηριστικοί τύποι ημιαλωφόρων ζευγών βοθρίων (Σχήμα 5). Τα βοθρία αυτά έχουν διαγνωστική αξία για τη διάκριση διαφόρων ειδών κωνοφόρων με μικροσκόπιο τόσο σε μικροτομές (παρατήρηση ακτινικών επιφανειών) όσο και σε αποϊνωμένο υλικό (παρατήρηση τοιχωμάτων μεμωνομένων κυττάρων). Τύποι ημιαλωφόρων βοθρίων κωνοφόρων Παραθυροειδή Δασική Μαύρη Βαλκανική πεύκη Πευκοειδή Χαλέπιος, τραχεία Λευκόδερμη Κουκουναριά Πευκοειδή βοθρία Ερυθρελατοειδή Ερυθρελάτη Λάρικα Ψευδοτσούγκα Κυπαρισσοειδή Κυπαρίσσι Άρκευθος Tsuga Chamaecyparis Ταξοδιοειδή Ελάτη Thuja Sequoia Taxodium Thuja Picea Pinus contorta Pinus monticola Abies Tsuga Σχήμα 5. Ημιαλωφόρα ζεύγη βοθρίων κωνοφόρων και η διαγνωστική τους σημασία

13 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 13 Επίσης, διαγνωστική αξία έχει ο αριθμός των αλωφόρων βοθρίων κατά το πλάτος του ακτινικού τοιχώματος των τραχεΐδων του πρώιμου ξύλου (Εικόνα 5) καθώς και η εμφάνιση των ζευγών βοθρίων ανάμεσα στα μέλη αγγείων (Εικόνα 6). Εικόνα 5. Διαγνωστική σημασία του αριθμού αλωφόρων βοθρίων στα ακτινικά τοιχώματα των τραχεΐδων του όψιμου ξύλου: η ερυθρελάτη σπάνια έχει περισσότερα από ένα αλωφόρο βοθρίο σε όλο το πλάτος του τοιχώματος (αριστερά), στη λάρικα τα αλωφόρα βοθρία βρίσκονται κατά ζεύγη (μέσο), ενώ στη Sequoia μπορεί να υπάρχουν έως και τέσσερα (δεξιά) Εναλάξ βοθρία Αντίθετα βοθρία Κλιμακωτά βοθρία Εικόνα 6. Τύποι βοθρίων μεταξύ μελών αγγείων. Η διάκριση γίνεται με βάση το σχήμα και τη διάταξη των βοθρίων σε εναλάξ (π.χ. λεύκη, αριστερά), αντίθετα (π.χ. Liriodedron tulipifera, μέσο) και κλιμακωτά βοθρία (π.χ. Magnolia, δεξιά) Η κατασκευή των βοθρίων στα κυτταρικά τοιχώματα των κυττάρων αποτελεί την πιο μεγαλειώδη αρχιτεκτονική μικροκατασκευή στο ξύλο. Στα ζωντανά δέντρα τα βοθρία εξυπηρετούν την κίνηση, κυρίως μέσα από τις διαπερατές μεμβράνες, των τροφών αφού αποτελούν διόδους επικοινωνίας μεταξύ δύο γειτονικών κυττάρων. Τα βοθρία όμως παίζουν σημαντικό ρόλο και στο ξύλο ως πρώτη ύλη. Επηρεάζουν το ρυθμό κίνησης εξόδου ή εισόδου των ρευστών στο ξύλο, το ρυθμό ξήρανσης, την ευκολία εμποτισμού του ξύλου με διάφορες εμποτιστικές ουσίες, την επεξεργασία των ξυλοτεμαχδίων με χημικές ουσίες για παραγωγή ξυλοπολτού, τις επιφανειακές επεξεργασίες του ξύλου με διάφορα υγρά, κλπ. Στα βοθρία γίνεται απόφραξη του

14 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 14 ενός από τα δύο στόμια κατά τη μετατροπή του σομφού ξύλου σε εγκάρδιο στα ζωντανά δένδρα ή κατά την ξήρανση του ξύλου ως πρώτης ύλης. Η απόφραξη αυτή προκαλεί μεγάλη μείωση στη διαπερατότητα των κωνοφόρων ειδών επειδή ο άβακας μετακινείται και αποφράσσει αποτελεσματικά το ένα στόμιο και έτσι, αποκλείει πλέον τριχοειδή κίνηση του νερού και άλλων υγρών από ένα κύτταρο στο άλλο (Εικόνα 7). Εικόνα 7. Αποφραγμένα αλωφόρα βοθρία πεύκης σε εγκάρσια τομή. Οι μεμβράνες έχουν μετακινηθεί από την κεντρικής τους θέση και με τον άβακα έχουν κλείσει το ένα από τα δύο στόμια (α) κύτταρα πλατυφύλλων Τα πλατύφυλλα διαθέτουν μεγάλη ποικιλία κυττάρων: ίνες, μέλη αγγείων, τραχεΐδες και παραγχυματικά κύτταρα. Το σχετικό τους μέγεθος φαίνεται στο Σχήμα 6. - ίνες o αποτελούν περίπου το 50% του συνολικού όγκου o είναι σωλημοειδή κύτταρα (μήκος 1-2 mm, διάμετρος 0,001-0,05 mm), με κλειστά άκρα, συνήθως ομαλά και οξέα o το πάχος των τοιχωμάτων τους ποικίλει στα διάφορα είδη και συνήθως είναι μεγαλύτερο προς το τέλος της αυξητικής περιόδου o ο ρόλος τους είναι κύρια μηχανικός-στηρικτικός o διακρίνονται σε ινοτραχεΐδες όταν έχουν αλωφόρα βοθρία και σε βιβλιόμορφες όταν έχουν απλά βοθρία (οι βιβλιόμορφες έχουν μικρότερες διαστάσεις και στενές κυτταρικές κοιλότητες) o σε ορισμένα είδη (π.χ. δρυς, καστανιά, φράξος, φτελιά) υπάρχουν τραχεΐδες. Έχουν ινόμορφο σχήμα, κλειστά και στρογγυλεμένα άκρα, λεπτά τοιχώματα, άφθονα μικρά αλωφόρα βοθρία και μήκος όχι μεγαλύτερο από 1 mm

15 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 15 Μεγάλο μέλος αγγείου Τραχεΐδα Ίνα Μικρό Μικρό μέλος αγγείου μέλος αγγείου Αξονικό παρέγχυμα Σχήμα 6. Σχηματική απεικόνιση του σχετικού μεγέθους (διάμετρος και πάχος κυτταρικού τοιχώματος) των κυττάρων πλατυφύλλων σε εγκάρσια επιφάνεια - μέλη αγγείων o υπάρχουν πάντοτε στο ξύλο πλατυφύλλων και καταλαμβάνουν το 3-25% του βάρους και το 5-60% του όγκου τους o είναι σωληνόμορφα κύτταρα και μεγάλης σχετικά διαμέτρου, ιδίως στο πρώιμο ξύλο δακτυλιοπόρων πλατυφύλλων Α Β Γ Σχήμα 7. Τύποι διάτρησης άκρων μελών αγγείων. Α: απλή, Β: κλιμακωτή, Γ: πολλαπλή

16 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 16 o το μήκος τους κυμαίνεται από 0,2-1,3 mm και η διάμετρός τους από 0,005-0,5 mm o στο ξύλο ενώνονται στα άκρα τους και σχηματίζουν αγωγούς με μεγάλο μήκος, που ονομάζονται αγγεία o τα άκρα των μελών αγγείων, σε αντίθεση με όλους τους άλλους τύπους κυττάρων, είναι διάτρητα. Όταν υπάρχει ένα μόνο άνοιγμα, η διάτρηση ονομάζεται απλή, ενώ όταν υπάρχουν πολλά ανοίγματα (κυκλικά ή επιμήκη) ονομάζεται πολλαπλή. Διάτρηση με επιμήκη ανοίγματα ονομάζεται κλιμακωτή (Σχήμα 7) o έχουν αγωγό ρόλο (εξυπηρετούν την κίνηση του νερού και των θρεπτικών ουσιών) o σε ορισμένα είδη, στην εσωτερική επιφάνεια των μελών αγγείων υπάρχουν σπειροειδείς παχύνσεις (Εικόνα 9) Εικόνα 9. Σπειροειδείς παχύνσεις σε αγγεία Prunus (αριστερά) και σφενδάμου (δεξιά). 250X o σε ορισμένα είδη (π.χ. ακακία, μουριά, περισσότερες από τις φυλλοβόλες δρύες), υπάρχουν τυλώσεις που φράσσουν τα αγγεία όταν παύουν να είναι αγωγά (Εικόνα 10). Οι τυλώσεις αποτελούνται από πρωτόπλασμα γειτονικών παρεγχυματικών κυττάρων και αποθησαυρηστικές ουσίες που περνούν μέσα στις κοιλότητες των αγγείων από μεγάλα βοθρία (ελάχιστη διάμετρος στομίου 8-10 μm) όταν το σομφό γίνεται εγκάρδιο ή μετά από πληγώσεις και μυκητικές προσβολές (Σχήμα 8)

17 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 17 Εικόνα 10. Εμφάνιση τυλώσεων σε αγγεία λευκής δρυός (αριστερά) και ακακίας (δεξιά) σε εγκάρσια τομή Σχήμα 8. Σχηματισμός τυλώσεων στις κοιλότητες μελών αγγείων σε εφαπτομενική (αριστερά) και εγκάρσια τομή (δεξιά) o τα αγγεία (πόροι) διατάσσονται με διάφορους τρόπους μέσα στον αυξητικό δακτύλιο και η διάκριση τους βασίζεται στη θέση που έχουν μεταξύ τους έτσι όπως φαίνεται σε εγκάρσιες επιφάνειες (Σχήμα 8) Α Β Γ Δ Ε Σχήμα 8. Διάταξη πόρων. Α: μόνοι, Β: σε αθροίσματα, Γ: σε αλυσίδες, Δ: σε ομάδες, Ε: σε εφαπτομενικές ζώνες

18 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 18 - αξονικό παρέγχυμα o υπάρχει πάντοτε o αποτελείται από μικρά (μήκος μm, διάμετρος μm) και λεπτότοιχα παρεγχυματικά κύτταρα με το μήκος τους παράλληλο με τον άξονα του κορμού του δέντρου o τα κύτταρα του παραμένουν ζωντανά στο σομφό o έχει αποθηκευτικό ρόλο o ανάλογα με τη θέση του σε σχέση με τα αγγεία διακρίνεται σε παρατραχειακό, αποτραχειακό και οριακό με υποδιαιρέσεις (Σχήμα 9) ΑΠΟΤΡΑΧΕΙΑΚΟ Διάσπαρτο Διάσπαρτο σε ασυχεχείς γραμμές Ταινιοειδές Κατά θέσεις Μονόπλευρο Κυκλικό ΠΑΡΑΤΡΑΧΕΙΑΚΟ Πτερυγοειδές Πτερυγοειδές ενωμένο Ταινιοειδές ΟΡΙΑΚΟ Σχήμα 9. Τύποι αξονικού περεγχύματος όπως φαίνονται σε εγκάρσιες επιφάνειες πλατυφύλλων - ακτινικό παρέγχυμα Αρχικό Τελικό o υπάρχει πάντοτε o τα κύτταρά του συμμετέχουν στην συγκρότηση των ακτίνων και είναι συνήθως ακτινικά επιμυκησμένα, δηλ. με το μήκος τους παράλληλο με τη διεύθυνση της ακτίνας (ομοιοκύτταρες ακτίνες). Υπάρχουν όμως και ακτίνες στις οποίες ορισμένα παρεγχυματικά κύτταρα, κυρίως στα όριά τους, είναι αξονικά

19 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 19 τοποθετημένα και σχεδόν τετράγωνα (ετεροκύτταρες ακτίνες). Το Σχήμα 10 δείχνει τη διάκριση ομοιοκύτταρων και ετεροκύτταρων ακτίνων σε ακτινικές επιφάνειες Α Β Σχήμα 10. Ομοιοκύτταρες (Α) και ετεροκύτταρες (Β) ακτίνες σε ακτινική όψη o το ύψος και το πλάτος των ακτίνων διαφέρει ανάμεσα στα διάφορα πλατύφυλλα είδη, ακόμα όμως και στο ίδιο είδος. Το ύψος των ακτίνων σε εφαπτομενικές τομές μπορεί να κυμαίνεται από λίγα ως πολλά κύτταρα (από 50 μm ως αρκετά cm). Με βάση τον αριθμό των κυττάρων κατά πλάτος στο μέσο των ακτίνων όπως φαίνονται σε εφαπτομενικές τομές, οι ακτίνες διακρίνονται σε μονόσειρες, δίσειρες, τρίσειρες και πολύσειρες (Εικόνα 11). Υπάρχουν και σύνθετες ή ψετοπλατιές ακτίνες που αποτελούνται από πολλές μονόσειρες ή πολύσειρες ακτίνες ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν κι άλλα μη παραρυγχυματικά στοιχεία, όπως ίνες και μικρά μέλη αγγείων Εικόνα 11. Μονόσειρες ακτίνες σε λεύκη, δίσειρες σε Liquidambar styraciflua και πολύσειρες σε σφενδάμι (εφαπτομενικές επιφάνειες) (β) κύτταρα κωνοφόρων - αξονικές τραχεΐδες o υπάρχουν πάντοτε και αποτελούν το 90-95% του όγκου του ξύλου κωνοφόρων o είναι επιμήκη, ινόμορφα κύτταρα με μήκος 1,5-5,0 mm και διάμετρο μm o έχουν στηρικτικό και αγωγό ρόλο o διαφέρουν μορφολογικά στο πρώιμο και όψιμο ξύλο. Οι αξονικές τραχεΐδες του πρώιμου ξύλου έχουν λεπτά τοιχώματα με άφθονα αλωφόρα βοθρία, μεγάλες κυτταρικές κοιλότητες, πολυγωνική διατομή και στρογγυλεμένα άκρα, ενώ αυτές του όψιμου ξύλου είναι παχύτοιχες με μικρότερα και λιγότερα βοθρία, έχουν

20 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 20 στενές κυτταρικές κοιλότητες, περίπου ορθογώνια διατομή, οξέα άκρα και λίγο μεγαλύτερο μήκος (Σχήμα 11) Σχήμα 11. Μορφολογικές διαφορές αξονικών τραχεΐδων πρώιμου (Π) και όψιμου ξύλου (Ο) o στο εσωτερικό των αξονικών τραχεΐδων της ψευδοτσούγκας και του ιτάμου υπάρχουν σπειροειδείς παχύνσεις (Εικόνα 12) Εικόνα 12. Σπειροειδείς παχύνσεις σε αξονικές τραχεΐδες ψευδοτσούγκας (αριστερά) και ίταμου (μέσο). Στην ψευδοτσούγκα οι παχύνσεις είναι σχεδόν κάθετες με τον άξονα του κυττάρου, ενώ στον ίταμο σχηματίζουν γωνία. Οι σπειροειδείς παχύνσεις δεν πρέπει να συγχέονται με ραγαδώσεις που εμφανίζονται σε αξονικές τραχεΐδες θλιψιγενούς ξύλου κωνοφόρων (δεξιά) - αξονικό παρέγχυμα o δεν υπάρχει σε όλα τα κωνοφόρα. Υπάρχει πάντοτε στο κυπαρίσσι, Thuja, Sequoia και Taxodium, μερικές φορές στην ελάτη, λάρικα, ψευδοτσούγκα, Tsuga, ενώ στα πεύκα, ερυθρελάτη και ίταμο δεν υπάρχει

21 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 21 o όταν υπάρχει, είναι λίγο, 1-2% του όγκου του ξύλου o αποτελείται από μικρά και λεπτά παραγχυματικά κύτταρα, μήκους μm και διαμέτρου μm (Εικόνα 13) o τα κύτταρα του παραμένουν ζωντανά στο σομφό o έχει αποθηκευτικό ρόλο o συνήθως είναι διάσπαρτο και μερικές φορές οριακό Π Π Σ Π Π Σ Εικόνα 13. Αξονικό παρέγγχυμα. Αριστερά (50Χ): σε εφαπτομενική τομή τα παραγχυματικά κύτταρα έχουν ίδια περίπου διατομή με τις αξονικές τραχεΐδες, όμως είναι μικρότερα (διαχωρίζονται από τα εγκάρσια τοιχώματά τους). Δεξιά (100Χ): σε εγκάρσια τομή τα αξονικά παρεγχυματικά κύτταρα (Π) διακρίνονται από τα λεπτά τους τοιχώματα και ορισμένες φορές από το σκούρο περιεχόμενό τους (Σ) - ακτινικό παρέγχυμα o τα περισσότερα κωνοφόρα έχουν μονόσειρες ακτίνες εκτός από το κυπαρίσσι και τη Sequoia που έχουν δίσειρες o έχει αγωγό και αποθηκευτικό ρόλο o αποτελείται από παρεγχυματικά κύτταρα (ομοιοκύτταρες ακτίνες) ή από παρεγχυματικά κύτταρα και ακτινικές τραχεΐδες (ετεροκύτταρες ακτίνες) o τα παρεγχυματικά κύτταρα των ακτίνων μπορεί να είναι από 2 ως και 40 σε ύψος, έχουν απλά βοθρία και περιεχόμενο (Εικόνα 14)

22 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 22 Chamaecyparis Ελάτη Εικόνα 14. Διάφορα ύψη ακτίνων κωνοφόρων o οι ακτινικές τραχεΐδες μοιάζουν με τα παρεγχυματικά κύτταρα όμως έχουν μικρά αλωφόρα βοθρία. Συνήθως βρίσκονται στις παρυφές των ακτίνων σε 1-3 σειρές. Ακτινικές τραχεΐδες έχουν τα πεύκα, η ερυθρελάτη, η ψευδοτσούγκα, η λάρικα, η ερυθρελάτη, ο κέδρος, Tsuga, Thuja, Chammaecyparis και μερικές φορές η ελάτη. Τα εσωτερικά τοιχώματα των ακτινικών τραχεΐδων σε ορισμένα είδη είναι ομαλά, ενώ άλλα έχουν οδοντώσεις (Σχήμα 12). Η ένταση της οδοντώσεως βοηθάει στην αναγνώριση διαφόρων ειδών πεύκης (Εικόνα 15) ΑΤ Π ΑΤ Σχήμα 12. Θέσεις διασταύρωσης ακτίνων με αξονικές τραχεΐδες. Διακρίνονται: (α) ακτινικές τραχεΐδες (ΑΤ) με μικρά αλωφόρα βοθρία και με ομαλά (αριστερά) ή οδοντωτά εσωτερικά τοιχώματα (δεξιά), (β) ερυθρελατοειδή (αριστερά) ή πευκοειδή (δεξιά) ημι-αλωφόρα ζεύγη βοθρίων ανάμεσα σε παρεγχυματικά κύτταρα (Π) και αξονικές τραχεΐδες

23 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 23 Εικόνα 15. Ακτινικές τραχεΐδες με οδοντωτά (αριστερά, Pinus palustris) και ομαλά εσωτερικά τοιχώματα (δεξιά, Pinus strobus) σε ακτινική όψη - ρητινοφόροι αγωγοί o δεν είναι κύτταρα, αλλά σωληνόμορφοι αγωγοί. Διακρίνονται σε αξονικούς που βρίσκονται ανάμεσα στις αξονικές τραχεΐδες και σε ακτινικούς μέσα στις ακτίνες (ατρακτοειδείς ακτίνες, Εικόνα 16). Αξονικοί και ακτινικοί ρητινοφόροι αγωγοί συνδέονται μεταξύ τους Εικόνα 16. Ατρακτοειδής ακτίνα σε ερυθρελάτη (βέλος) o υπάρχουν μόνο στα πεύκα, στην ερυθρελάτη, στην ψευδοτσούγκα και στη λάρικα (Εικόνα 17). Τραυματικοί ρητινηφόροι αγωγοί σχηματίζονται στην ελάτη, Tsuga και Sequoia

24 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 24 o τα τοιχώματά τους έχουν επίστρωση από παρεγχυματικά κύτταρα, τα επιθηλιακά, τα οποία παράγουν ρητίνη. Τα επιθηλιακά κύτταρα είναι λεπτότοιχα στα πεύκα και παχύτοιχα στην ερυθρελάτη, ψευδοτσούγκα και λάρικα Εικόνα 17. Αξονικοί ρηνινοφόροι αγωγοί σε πεύκη (αριστερά) και ερυθρελάτη (δεξιά) σε μακροσκοπική (πάνω) και μικροσκοπική (κάτω) εμφάνιση (εγκάρσια όψη)

25 Σημειώσεις Δομής Ξύλου ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ (α) ανόργανα και οργανικά συστατικά του ξύλου Το ξύλο ως οργανικό υλικό αποτελείται κυρίως από άνθρακα (C), υδρογόνο (Η) και οξυγόνο (Ο). Επιπλέον, στην μάζα του ξύλου υπάρχουν μικρές ποσότητες αζώτου (Ν) καθώς και διάφορα μεταλλικά στοιχεία (Κ, Να, Ca, Mg, Fe, S, P, Al, Si, Ni, Ba, Pd κ.α.), τα οποία παραμένουν μετά την καύση του ξύλου ως τέφρα. Η σύσταση του ξύλου σε ανόργανα συστατικά διαφέρει ελάχιστα μεταξύ των διαφόρων ειδών. Με βάση το ξηρό βάρος του, το ξύλο αποτελείται από 49-50% C, 6% H, 44-45% O, 0,1-1% N και 0,2-1% τέφρα. Τα παραπάνω στοιχεία ενώνονται και σχηματίζουν οργανικές πολυμερείς ενώσεις, οι οποίες αποτελούν τα δομικά συστατικά του ξύλου: o κυτταρίνη o ημικυτταρίνες o λιγνίνη o πηκτινικές ουσίες o άμυλο Ο Πίνακας 2 δείχνει τα ποσοστά (% του ξηρού βάρους) των οργανικών αυτών συστατικών σε κωνοφόρα και πλατύφυλλα. Πίνακας 2. Οργανικά συστατικά του ξύλου Κυτταρίνη Ημικυτταρίνες Λιγνίνη % του ξηρού βάρους Κωνοφόρα Πλατύφυλλα Η κυτταρίνη αποτελείται από γραμμικά πολυμερή μεγάλου μοριακού βάρους που έχουν ως στοιχειώδη μονάδα δόμησης την ανυδρογλυκόζη. Ο βαθμός πολυμερισμού, δηλ. ο αριθμός των δομικών μονάδων (ανυδρογλυκόζης) που ενώνονται για να σχηματίσουν το μακρομόριο (αλυσίδα) της κυτταρίνης είναι της τάξεως κατά μέσο όρο. Σχήμα 13. Συντακτικός τύπος τύπος τμήματος μακρομορίου κυτταρίνης

26 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 26 Οι ημικυτταρίνες είναι μίγμα πολυμερών ουσιών (πολυσακχαριτών) τα οποία δομούνται από δύο κυρίως απλά σάκχαρα: μαννόζη (σάκχαρο με 6 άτομα άνθρακα) και ξυλόζη (σάκχαρο με 5 άτομα άνθρακα). Οι μοριακές αλυσίδες των ημικυτταρινών έχουν πολύ μικρότερο μήκος και βαθμό πολυμερισμού (περίπου 150 κατά μέσο όρο) από την κυτταρίνη. Η λιγνίνη είναι τρισδιάστατο πολυμερές φαινολικών ενώσεων με κύριο δομικό στοιχείο το φαινυλοπροπάνιο (Σχήμα 14). Εργαστηριακή απομόνωση της φυσικής λιγνίνης χωρίς χημικές αλλοιώσεις της φύσης και των ιδιοτήτων της είναι μέχρι σήμερα αδύνατη, με αποτέλεσμα η χημική δομή της να μην είναι ακριβώς γνωστή. Η χημική δομή της, μάλιστα, διαφέρει στα διάφορα είδη ξύλου. Σχήμα 14. Μονάδες φαινυλοπροπανίου σε κωνοφόρα και πλατύφυλλα (αριστερά) και σε πλατύφυλλα (δεξιά) Οι πηκτινικές ουσίες είναι πολυμερείς ενώσεις σακχάρων και παραγώγων τους που μοιάζουν με τις ημικυτταρίνες, αλλά έχουν μικρότερο βαθμό πολυμερισμού, και αποτελούν μικρό ποσοστό της μάζας του ξύλου (λιγότερο από 1%). Η κυτταρίνη, ημικυτταρίνες και πηκτινικές ουσίες είναι υδατάνθρακες και χαρακτηρίζονται με τον όρο ολοκυτταρίνη του ξύλου. Η λιγνίνη είναι αρωματικής φύσεως ουσία. Εκτός από τις παραπάνω πολυμερείς ενώσεις, που αποτελούν και τα κύρια συστατικά του ξύλου, υπάρχει στο ξύλο και ένας μεγάλος αριθμός από οργανικές ενώσεις με μικρό μοριακό βάρος. Οι ενώσεις αυτές, που ονομάζονται εκχυλίσματα, δεν συμμετέχουν στην δομή της ξυλώδους ύλης, αλλά βρίσκονται εναποτεθειμένες στις κυτταρικές κοιλότητες και στα κυτταρικά τοιχώματα. Με την χρήση διαφόρων ουδέτερων διαλυτικών μέσων μπορούν να απομακρυνθούν (εκχυλιστούν) από το ξύλο, χωρίς να αλλάξει η δομή του. Το ποσοστό των εκχυλισμάτων κυμαίνεται από 1-10% (σε τροπικά ξύλα μπορεί να φτάσει μέχρι 20%) και διαφέρει ανάμεσα στα διάφορα είδη. Στις κυτταρικές κοιλότητες είναι επίσης εναποτεθειμένες και διάφορες ανόργανες ενώσεις (άλατα και οξείδια του ασβεστίου, πυριτίου, κ.λ.π.) που ομοίως μπορούν να διαλυθούν.

27 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 27 (β) μικροδομή του ξύλου Μελέτη της δομής της ξυλώδους ύλης (κυτταρικά τοιχώματα, μεσοκυττάρια στρώση, τυλώσεις) με πολωτικό μικροσκόπιο, ακτίνες Χ και ηλεκτρονικό μικροσκόπιο αποκαλύπτει ότι η ελάχιστη δομική μονάδα του ξύλου είναι το μικροϊνίδιο. Τα μικροϊνίδια έχουν την μορφή πολύ λεπτών και περίπου κυλινδρικών νηματίων. Για την κατασκευή τους έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες και σύμφωνα με την επικρατέστερη, κάθε μικροϊνίδιο αποτελείται από έναν αριθμό αλυσίδων μορίων κυτταρίνης, οι οποίες είναι τοποθετημένες στη διεύθυνση του μήκους του μικροϊνιδίου (Σχήμα 15). κυτταρικό τοίχωμα μεσοκυττάρια στρώση Υποδομή κυτταρικού τοιχώματος (κρυσταλλικό) αξονική τραχεΐδα μικροϊνίδιο κρυσταλλίτες πρισματική μορφή κρυσταλλιτών Σχήμα 15. Η ελάχιστη δομική μονάδα του ξύλου: το μικροϊνίδιο Στα μικροϊνίδια, διακρίνονται κρυσταλλικές περιοχές ή κρυσταλλίτες στις οποίες οι αλυσίδες κυτταρίνης είναι παράλληλες μεταξύ τους και συνδέονται μεταξύ τους με ισχυρούς χημικούς δεσμούς (γέφυρες υδρογόνου) και άμορφες περιοχές στις οποίες η διάταξη των αλυσίδων δεν είναι παράλληλη και ο σύνδεσμος είναι χαλαρός (Σχήμα

28 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 28 16). Η σχέση κρυσταλλικών και άμορφων περιοχών ονομάζεται βαθμός κρυσταλλικότητας και κυμαίνεται μεταξύ 70-90%. κρυσταλλικές περιοχές 60 nm άμορφες περιοχές α αλυσίδες κυτταρίνης αλυσίδες ημικυτταρινών λιγνίνη β Σχήμα 16. Αξονική τομή μικροϊνιδίου με κρυσταλλικές και άμορφες περιοχές (α) και εγκάρσια τομή όπου ο κρυσταλλικός πυρήνας περιβάλλεται από άμορφη στρώση και λιγνίνη (β) Ο διαφορετικός τρόπος διάταξης των μικροϊνιδίων μέσα στο κυτταρικό τοίχωμα βοηθά στην διάκριση του πρωτογενούς από το δευτερογενές τοίχωμα και στην αναγνώριση τριών στρώσεων (S 1, S 2, S 3 ) μέσα στο δευτερογενές (Σχήμα 17). Στο λεπτό πρωτογενές τοίχωμα τα μικροϊνίδια δημιουργούν αραιή ύφανση ενώ στο δευτερογενές τοίχωμα πυκνή. Διατάσσονται σχεδόν παράλληλα με τον άξονα του κυττάρου στην παχιά στρώση S2 και σχεδόν κάθετα στις πολύ λεπτότερες στρώσεις S1 και S3 (αριστερόστροφα ή δεξιόστροφα). Σχήμα 17. Δομή κυτταρικού τοιχώματος (στρώσεις) και αντίστοιχη διάταξη των μικροϊνιδίων. ΜL: μεσοκυττάρια στρώση, P: πρωτογενές τοίχωμα, στρώσεις S1, S2 και S3 του δευτερογενούς τοιχώματος, W: κοκκώδης στρώση.

29 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 29 Στον Πίνακα 3 φαίνεται το πάχος των στρώσεων του κυτταρικού τοιχώματος και η γωνία των μικροϊνιδίων με τον άξονα του κυττάρου. Πίνακας 3. Στρώσεις του κυτταρικού τοιχώματος και γωνία μικροϊνιδίων Στρώση Πάχος, μm Γωνία μικροϊνιδίων, ο Πρωτογενές τοίχωμα S S S Σε πολλά κωνοφόρα και πλατύφυλλα έχει παρατηρηθεί μια άμορφη στρώση (κοκκώδης στρώση) που επικάθεται στην στρώση S 3 ή και σε σπειροειδείς παχύνσεις. Η κοκκώδης στρώση, όπως και η μεσοκυττάρια, δεν έχουν μικροϊνίδια. Μικροϊνίδια δημιουργούνται και στις τυλώσεις. Η διάταξη των στρώσεων των μικροϊνιδίων διατηρείται και στα τοιχώματα των βοθρίων. Παρατήρηση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο δείχνει ότι η μεμβράνη μοιάζει με τροχό ποδηλάτου και ο άβακας φαίνεται να συγκρατείται από μικροϊνίδια και δέσμες μικροϊνιδίων (Εικόνα 18). Εικόνα 18. Μεμβράνη αλωφόρου βοθρίου κωνοφόρου (Τ: άβακας) (γ) κατανομή χημικών συστατικών στο κυτταρικό τοίχωμα Μελέτες προσδιορισμού των χημικών συστατικών των κυτταρικών τοιχωμάτων έχουν δείξει ότι (Σχήμα 18): o η κυτταρίνη συγκεντρώνεται κυρίως στο δευτερογενές τοίχωμα και περισσότερο στη στρώση S2 o η λιγνίνη είναι κύριο συστατικό της σύνθετης μεσοκυττάριας στρώσης

30 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 30 λιγνίνη ημικυτταρίνες κυτταρίνη Σύνθετη μεσοκυτάρια στρώση Δευτερογενές τοίχωμα Σχήμα 18. Κατανομή κυτταρίνης, λιγνίνης και ημικυτταρινών στο κυτταρικό τοίχωμα (δ) επίδραση της δομής και της χημικής σύστασης στις ιδιότητες και χρήσεις του ξύλου Η αρχιτεκτονική κατασκευή του ξύλου από τα δομικά στοιχεία που το αποτελούν είναι υπεύθυνη για την συμπεριφορά του ως υλικού, τις ιδιότητές του και κατά συνέπεια καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες αξιοποίησής του σε διάφορα προϊόντα και κατασκευές. Οι τύποι κυττάρων που συγκροτούν το ξύλο, οι διαστάσεις τους, ο τρόπος διάταξής τους και τα σχετικά ποσοστά τους, η κατεύθυνση που έχουν μέσα στον κορμό, η χημική σύσταση και υποδομή των κυτταρικών τοιχωμάτων και της μεσοκυττάριας στρώσης και η περιεκτικότητα σε εκχυλίσματα, αποτελούν παράγοντες από τους οποίους εξαρτώνται οι ιδιότητες και οι χρήσεις του ξύλου. Η έρευνα σε θέματα δομής και χημικής σύστασης του ξύλου συνεχίζεται και αναμένεται αποκαλύψει περισσότερο τη σχέση ανάμεσα στη δομή και τις ιδιότητες και χρήσεις του ξύλου. Τα μέχρι τώρα συμπεράσματα της έρευνας μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: o Η κατανομή των μακροσκοπικών χαρακτηριστικών του ξύλου σε συνδυασμό με το χρώμα, προσδίδουν ελκυστική σχεδίαση στο ξύλο (ιδιαίτερα σε ακτινικές και εφαπτομενικές επιφάνειες) και το κάνουν κατάλληλο για διακοσμητικούς σκοπούς (κατασκευή επίπλων και άλλες ειδικές χρήσεις) o Η πυκνότητα επηρεάζεται κύρια από την αναλογία των κυττάρων που συγκροτούν το ξύλο. Η πυκνότητα του ξύλου είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κυττάρων με παχιά κυτταρικά τοιχώματα και στενές κυτταρικές κοιλότητες. Η πυκνότητα αυξάνει από την παρουσία εκχυλισμάτων και επηρεάζεται από την χημική σύσταση των κυτταρικών τοιχωμάτων

31 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 31 o Η υγροσκοπικότητα του ξύλου οφείλεται στην χημική του σύσταση επειδή τα χημικά συστατικά του, που είναι η κυτταρίνη (κυρίως), ημικυτταρίνες, λιγνίνη, πηκτινικές ουσίες και εκχυλίσματα, είναι υδρόφιλες ουσίες σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Η ιδιότητα αυτή του ξύλου (πρόσληψη-απώλεια νερού) είναι υπεύθυνη για τις διαστασιακές μεταβολές, ρίκνωση (μείωση διαστάσεων) και διόγκωση (αύξηση διαστάσεων). Το ξύλο είναι ανισότροπο υλικό από άποψη διαστασιακών μεταβολών. Η αυξομείωση είναι ελάχιστη αξονικά, πολύ μεγαλύτερη ακτινικά και ακόμη μεγαλύτερη στην εφαπτομενική διεύθυνση ενώ κύριος ρυθμιστής των διαστασιακών μεταβολών είναι η γωνία των μικροϊνιδίων στην στρώση S2 του δευτερογενούς τοιχώματος o Η συμπεριφορά του ξύλου στην ξήρανση (π.χ. τάση δημιουργίας σφαλμάτων), η οποία είναι ένας αναγκαίος χειρισμός του πριν από τυχόν άλλες επεξεργασίες ή χρήσεις του, είναι απόρροια της δομής του. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δομής κάθε ξύλου καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το ρυθμό ξήρανσης ή το πρόγραμμα ξήρανσης που εφαρμόζεται o Οι μηχανικές ιδιότητες του ξύλου διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τον τρόπο φόρτισης, παράλληλα με τις ίνες του ξύλου ή εγκάρσια. Σημαντική επίδραση στην μηχανική αντοχή έχουν η δομή του κυτταρικού τοιχώματος καθώς και τα χημικά συστατικά του ξύλου o Η διαπερατότητα του ξύλου σε ρευστά επηρεάζεται από τον τύπο των κυττάρων καθώς και από άλλα χαρακτηριστικά (π.χ. τυλώσεις σε μέλη αγγείων πλατυφύλλων, απόφραξη αλωφόρων βοθρίων κωνοφόρων κ.λ.π.), κάτι που λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη στον εμποτισμό του με προστατευτικές ουσίες o Η περιεκτικότητα σε εκχυλίσματα, τέλος, επηρεάζει πολλές ιδιότητες του ξύλου, όπως την φυσική διάρκεια, τις διαστασιακές μεταβολές, την ξήρανση, τη συγκόλληση, την ποιότητα και τις ιδιότητες του ξυλοπολτού, κ.λ.π. o Το ανώριμο ξύλο (5-20 δακτύλιοι από την εντεριώνη) είναι κατώτερο σε ποιότητα σε σχέση με το ώριμο ξύλο, τόσο σε κωνοφόρα (κυρίως) όσο και σε πλατύφυλλα. Τα δύο αυτά τμήματα παρουσιάζουν βασικές διαφορές τόσο στη δομή όσο και στις ιδιότητες. Συγκεκριμένα, η πυκνότητα, το μήκος των κυττάρων, το πάχος του κυτταρικού τοιχώματος, το ποσοστό του όψιμου ξύλου, το ποσοστό της κυτταρίνης και τα μέτρα θραύσεως και ελαστικότητας παρουσιάζουν μικρότερες τιμές στο ανώριμο σε σχέση με το ώριμο ξύλο. Το αντίθετο συμβαίνει με τη γωνία των μικροϊνιδίων, το ποσοστό του πρώιμου ξύλου, το ρυθμό αύξησης, το θλιψιγενές ξύλο, την υγρασία, το ποσοστό των εκχυλισμάτων και το ποσοστό της λιγνίνης Είναι ευνόητο ότι, η διαφοροποίηση του ξύλου από την κανονική δομή έχει άμεσο αντίκτυπο στις ιδιότητες και στην αξιοποίησή του.

32 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 32 (α) το κάμβιο 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΤΑ ΔΕΝΤΡΑ Το ξύλο είναι ένα βιολογικό προϊόν και η μελέτη της δομής και των ιδιοτήτων του προϋποθέτει τη γνώση του μηχανισμού παραγωγής του από τα δέντρα. Τα δέντρα αυξάνουν σε ύψος και σε διάμετρο με πολλαπλασιασμό ειδικευμένων κυττάρων, τα οποία αποτελούν μεριστωματικούς ιστούς. Η αύξηση σε ύψος (πρωτογενής αύξηση) επιτυγχάνεται με την δραστηριότητα των αρχεφύτρων. Τα αρχέφυτρα είναι πρωτογενείς μεριστωματικοί ιστοί που βρίσκονται στις κορυφές των κλαδιών και των ριζών και που παρουσιάζουν ικανότητα για κυτταρική διαίρεση. Τα νέα κύτταρα που παράγονται αρχίζουν να διαφοροποιούνται σε σχήμα, μέγεθος και λειτουργία και σχηματίζουν διαφοροποιημένους πρωτογενείς ιστούς. Στην αρχή σχηματίζονται η επιδερμίδα, το προκάμβιο και η εντεριώνη. Το προκάμβιο φτάνει σε ένα μέγιστο μέγεθος και μετά τη διαφοροποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών κυττάρων του σε πρωτογενές ξύλωμα και πρωτογενές φλοίωμα αντίστοιχα, περιορίζεται σε ένα μονόστρωμο μανδύα. Ο μονόστρωμος αυτός μανδύας (έχει το πλάτος ενός κυττάρου) ονομάζεται κάμβιο (Σχήμα 19). Η αύξηση σε διάμετρο (δευτερογενής αύξηση) αρχίζει με την έναρξη της δραστηριότητας του καμβίου. φλοιός κάμβιο ξύλο ακτινικά μεριστικά ατρακτοειδή μεριστικά Σχήμα 19. Τρισδιάστατη παράσταση του καμβίου Το κάμβιο είναι ένας δευτερογενής ιστός και από τη διαίρεση των κυττάρων του παράγονται κύτταρα ξύλου (δευτερογενές ξύλωμα) και φλοιού (δευτερογενές φλοίωμα). Σε μια αυξητική περίοδο παράγονται περισσότερα κύτταρα ξύλου απ ότι φλοιού. Το κάμβιο βρίσκεται ανάμεσα στο ξύλο και τον φλοιό, εκτείνεται σε όλο το μήκος του άξονα του κορμού του δέντρου και παραμένει ενεργό σε όλη την διάρκεια της ζωής του δέντρου. Ο ακριβής προσδιορισμός της θέσης του καμβιακού δακτυλίου είναι δύσκολος κατά την μικροσκοπική παρατήρηση μιας εγκάρσιας τομής κορμού. Συνήθως παρατηρείται μια περιοχή από μερικώς διαφοροποιημένα κύτταρα ξυλώματος και φλοιώματος, που ονομάζεται καμβιακή περιοχή ή καμβιακή ζώνη και μέσα στην οποία περιλαμβάνεται ο καμβιακός δακτύλιος.

33 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 33 Α φλοιός ξύλο αντικλινής διαίρεση περικλινής διαίρεση Β α β γ δ ε ζ η θ Γ Σχήμα 20. Α. Διαίρεση καμβιακών κυττάρων. Β. Αντικλινής διαίρεση καμβιακών ατρακτοειδών μεριστικών κυττάρων. Γ. Δυο διαδοχικές περικλινείς διαιρέσεις ατρακτοειδούς μεριστικού κυττάρου: προετοιμασία για διαίρεση (α), διαίρεση (β), νέο κύτταρο (γ), αύξηση των δυο κυττάρων σε διάμετρο (δ) και μήκος (ε), το κύτταρο δεξιά εξελίσσεται σε κύτταρο ξύλου και ο κύκλος ξεκινάει και πάλι (ζ-θ) από το κύτταρο αριστερά το οποίο παραμένει καμβιακό. Το κάμβιο αποτελείται από κύτταρα επιμήκη, πρισματικά, με λεπτά άκρα (ατρακτοειδή μεριστικά) και από κύτταρα βραχέα, σχεδόν ισοδιαμετρικά (ακτινικά μεριστικά). Από την διαίρεση των ατρακτοειδών μεριστικών κυττάρων του καμβίου παράγεται το λεγόμενο αξονικό σύστημα του ξύλου (αξονικές τραχεΐδες, ίνες, μέλη αγγείων, αξονικό παρέγχυμα), ενώ από την διαίρεση των ακτινικών μεριστικών οι ακτίνες (ακτινικό παρέγχυμα, ακτινικές τραχεΐδες). Τα κύτταρα του καμβίου διαιρούνται περικλινώς (εφαπτομενικά) και αντικλινώς (ακτινικά). Από την περικλινή διαίρεση ενός καμβιακού κυττάρου παράγονται δύο κύτταρα. Το ένα παραμένει μεριστικό και το άλλο γίνεται μητρικό κύτταρο του ξύλου ή του φλοιού. Το μητρικό κύτταρο αρχίζει αμέσως να επιμηκύνεται ακτινικά και διαιρείται μία ή περισσότερες φορές προτού διαφοροποιηθεί σε ώριμο κύτταρο του ξύλου ή του φλοιού. Από την αντικλινή διαίρεση παράγονται νέα καμβιακά κύτταρα, με συνέπεια την αύξηση της περιφέρειας του καμβιακού δακτυλίου (Σχήμα 20). Διακρίνονται δύο τύποι καμβίου, ανάλογα με την εφαπτομενική του όψη:

34 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 34 o στρωματικός τύπος, όπου τα ατρακτοειδή μεριστικά κύτταρα είναι σχετικά βραχέα και εμφανίζονται σε οριζόντιες σειρές έτσι που τα άκρα τους να βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο o μη στρωματικός τύπος, όπου τα ατρακτοειδή μεριστικά είναι μακρύτερα και τα άκρα τους επικαλύπτονται. Αυτός ο τύπος καμβίου είναι και ο περισσότερο κοινός Η δραστηριότητα του καμβίου δεν είναι συνεχής όλο το χρόνο. Στα δέντρα της εύκρατης ζώνης το κάμβιο παραμένει σε νάρκη κατά το χειμώνα. Η διαίρεση των κυττάρων του ξαναρχίζει και πάλι την άνοιξη, με την θερμοκρασία να αποτελεί τον ουσιαστικότερο παράγοντα που επηρεάζει την έναρξη. Η δραστηριότητα του καμβίου ρυθμίζεται από αυξητικές ορμόνες, τις αυξίνες, οι οποίες παράγονται αρχικά στους επικόρυφους μεριστικούς ιστούς. Έτσι, η δραστηριότητα του καμβίου ξεκινάει από την κορυφή του κορμού και προχωράει προς την βάση καθώς οι αυξίνες μετακινούνται προς τα κατώτερα τμήματα του κορμού. Ο ρυθμός διαίρεσης των κυττάρων μειώνεται όσο πλησιάζει το τέλος της αυξητικής περιόδου (μέσα Ιουλίου με Σεπτέμβριο, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες) και τελικά διακόπτεται με το τέλος της αυξητικής περιόδου. Επίδραση στην διάρκεια της καμβιακής δραστηριότητας έχει και η ηλικία του δέντρου, και είναι μικρότερη όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία. Στην τροπική ζώνη, η δραστηριότητα του καμβίου μπορεί να συνεχίζεται όλο το χρόνο, αν και περισσότερο συχνό είναι το φαινόμενο να παρουσιάζει περιοδικότητα. Σε περιοχές με εναλλαγές βροχοπτώσεων και ξηρασίας οι κύκλοι δραστηριότητας-νάρκης σε ορισμένα είδη μπορεί να είναι από ένας μέχρι πέντε, μέσα σε ένα χρόνο. Υπάρχουν όμως και είδη της τροπικής ζώνης που παρουσιάζουν περιοδικότητα στη δραστηριότητα του καμβίου σε περιοχές με ομοιόμορφες κλιματικές συνθήκες σε όλη την διάρκεια του έτους, φαινόμενο που δεν έχει εξηγηθεί ακόμα. (β) στάδια εξέλιξης των κυττάρων του ξύλου Μετά την παραγωγή των κυττάρων από το κάμβιο ακολουθεί η εξέλιξή τους σε ώριμα κύτταρα ξύλου και φλοιού. Διακρίνονται τα εξής στάδια εξέλιξης: o στάδιο παραγωγής: είναι η διαίρεση των κυττάρων του καμβίου όπως περιγράφηκε παραπάνω o στάδιο αύξησης: περιλαμβάνει τη μεγέθυνση των κυττάρων (εκτός από παρεγχυματικά και μέλη αγγείων ορισμένων ειδών) σε μήκος και διάμετρο ως το τελικό σχήμα και μέγεθος. Η αύξηση γίνεται με τάνυση του πρωτογενούς τοιχώματος (χαλάρωση δικτύου μικροϊνιδίων, δημιουργία χυμοτοπίων, απώθηση πρωτοπλάσματος) και έχει σαν σκοπό την κίνηση των τροφών o στάδιο απόθεσης δευτερογενούς τοιχώματος: το δευτερογενές τοίχωμα αποτίθεται σε διαφορετικά πάχη ανάλογα με είδος δέντρου-κυττάρου, εποχή παραγωγής, κ.α.. Η απόθεση προχωρά από το μέσο του κυττάρου προς τα δυο άκρα και σχηματίζονται τα βοθρία και οι σπειροειδείς παχύνσεις (σε μερικά είδη, μετά τη συμπλήρωση της S3 στρώσεως) o στάδιο λιγνοποίησης: γίνεται η απόθεση της λιγνίνης στο κυτταρικό τοίχωμα, πρώτα στις γωνίες του κυττάρου και από εκεί ταυτόχρονα προς τη μεσοκυτάρια στρώση και το δευτερογενές τοίχωμα. Το πρωτόπλασμα καταναλώνεται ολοκληρωτικά και επέρχεται ο θάνατος του κυττάρου

35 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 35 Ο χρόνος που χρειάζεται για όλα τα στάδια είναι 2-4 εβδομάδες περίπου. Η κοκκώδης στρώση σχηματίζεται προς το τέλος ή μετά από τη λιγνοποίηση, πιθανόν από υπολείμματα του πρωτοπλάσματος. Οι ρητινοφόροι αγωγοί που υπάρχουν σε ορισμένα κωνοφόρα δεν είναι κύτταρα και δεν δημιουργούνται από το κάμβιο. Ο σχηματισμός τους γίνεται με σχίση μεσοκυττάριων στρώσεων ανάμεσα σε κύτταρα που έχουν παραχθεί από το κάμβιο και με διαίρεση παραγωγών του καμβίου γύρω από τη σχισμή. Τα επιθηλιακά κύτταρα σχηματίζονται από αυτά τα παράγωγα.

36 Σημειώσεις Δομής Ξύλου ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Το ξύλο εξαιτίας της βιολογικής του προέλευσης δεν παρουσιάζει απόλυτη ομοιογένεια και ομοιομορφία δομής σε όλη τη μάζα του. Η δομή του ξύλου μεταβάλλεται, εντός ορίων, μέσα σε κάθε δέντρο και μεταξύ δέντρων του ίδιου είδους και διαφορετικών ειδών. Τα χαρακτηριστικά που μεταβάλλονται αφορούν στην (Σχήμα 21): o δομή των αυξητικών δακτυλίων (ποσοστό πρώιμου-όψιμου ξύλου, αναλογία και κατανομή των κυττάρων) o μορφολογία των κυττάρων (μήκος, διάμετρος, πάχος κυτταρικών τοιχωμάτων) o χημική σύσταση και μικροδομή (δομή των κυτταρικών τοιχωμάτων και κυρίως η γωνία των μικροϊνιδίων στην στρώση S2 του δευτερογενούς τοιχώματος) (α) μεταβλητότητα μέσα σ ένα δέντρο Σχήμα 21. Μεταβλητότητα δομής Η μεταβλητότητα οφείλεται κύρια στον τρόπο αύξησης των δέντρων (κανονική μεταβλητότητα), με τοποθέτηση, κάθε χρόνο, αλλεπάλληλων αυξητικών μανδύων. Έτσι, κάθε χαρακτηριστικό του ξύλου, μπορεί να μελετηθεί σε τρεις κατευθύνσεις: o οριζόντια, δηλ. στην κατεύθυνση εντεριώνη-φλοιός και σε διάφορα παράλληλα προς το έδαφος επίπεδα, κάθετα προς τον άξονα του δέντρου. Το μέγεθος του χαρακτηριστικού συσχετίζεται με τον αριθμό των αυξητικών δακτυλίων που παράγονται προοδευτικά αυξανόμενης της ηλικίας του καμβίου o κατακόρυφα, δηλ. στην κατεύθυνση βάση-κορυφή και σε διάφορα παράλληλα μεταξύ τους και προς τον άξονα του δέντρου επίπεδα, κάθετα προς το έδαφος. Το μέγεθος του χαρακτηριστικού συσχετίζεται με το έτος σχηματισμού του καμβίου o πλάγια, δηλ. μέσα σε κάθε αυξητικό μανδύα σε διάφορα παράλληλα μεταξύ τους επίπεδα, πλάγια προς τον άξονα του δέντρου. Με αυτόν τον τρόπο μελετάται ξύλο που σχηματίστηκε τον ίδιο χρόνο αλλά από κάμβια μικρότερης ηλικίας όσο προχωρούμε από την βάση του δέντρου προς την κορυφή. Το μέγεθος του χαρακτηριστικού συσχετίζεται με τον αριθμό των ετήσιων τμημάτων αύξησης καθ ύψος

37 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 37 Στο Σχήμα 22 δείχνονται σχηματικά οι τρεις παραπάνω κατευθύνσεις μελέτης των χαρακτηριστικών του ξύλου. Παραγωγή ανώριμου ξύλου από κάμβιο ηλικίας 1 έτους K Π φλοιός Ο Εντεριώνη Παραγωγή ώριμου ξύλου (>10-20 ετών) από κάμβιο ίδιας ηλικίας Σχήμα 22. Σχηματική απεικόνιση της οριζόντιας (Ο), κατακόρυφης (Κ) και πλάγιας (Π) κατεύθυνσης παρατήρησης των χαρακτηριστικών του ξύλου Η μελέτη της οριζόντιας, κατακόρυφης και πλάγιας μεταβλητότητας απαιτεί λήψη δίσκων από το μέσο της καθ ύψος αύξησης. Αυτό γίνεται εύκολα στα κωνοφόρα, όπου τα μεσογονάτια διαστήματα είναι εμφανή, αλλά για τα πλατύφυλλα συνήθως γίνεται δειγματοληψία σε επίπεδα που αντιπροσωπεύουν εκατοστιαία ποσοστά του συνολικού ύψους του δέντρου, δηλ. σε προκαθορισμένες αποστάσεις μεταξύ τους (Σχήμα 23). Το τμήμα του ξύλου που σχηματίζεται στην νεαρή ηλικία του δέντρου χαρακτηρίζεται από γρήγορη μεταβολή της δομής του μεταξύ των αυξητικών δακτυλίων. Το τμήμα αυτό (5-20 δακτύλιοι από την εντεριώνη) υπάρχει σε όλα τα δέντρα, έχει σχήμα κυλίνδρου που γίνεται κώνος στην κορυφή, και ονομάζεται ανώριμο ξύλο. Ακολουθεί η ώριμη περίοδος (μέχρι και 200 χρόνια ή περισσότερο) και το ξύλο που παράγεται (ώριμο ξύλο) είναι τυπικό από άποψη δομής αυξητικών δακτυλίων, μορφολογίας κυττάρων, χημικής σύστασης και δομής των κυτταρικών τοιχωμάτων. Τα χαρακτηριστικά αυτά μεταβάλλονται και πάλι σε πολύ μεγάλη ηλικία (υπερώριμο ξύλο). Ένα παράδειγμα οριζόντιας μεταβλητότητας του μήκους των κυττάρων (αξονικών τραχεΐδων και ινών) διαφόρων κωνοφόρων και πλατυφύλλων δείχνεται στο Σχήμα 24.

38 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 38 εντεριώνη αυξητικοί μανδύες δίσκοι Σχήμα 23. Μέθοδος δειγματοληψίας στον κορμό των δέντρων

39 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 39 Από το Σχήμα 24 προκύπτει ότι η πορεία μεταβολής στην κατεύθυνση εντεριώνης φλοιού είναι ιδιαίτερα αυξητική στην ανώριμη ηλικία του δέντρου, ενώ αργότερα (ώριμη ηλικία) κυμαίνεται ευρέως στα διάφορα είδη. Συγκεκριμένα, το μήκος των κυττάρων παραμένει σταθερό (Pinus sylvestris, Populus serotina), αυξάνει συνεχώς (Thuja plicata) ή αποκτά μια μέγιστη τιμή και κατόπιν μειώνεται (Liriodendron tulipifera, Fraxinus pennsylvanica). Σχήμα 24. Οριζόντια μεταβλητότητα του μήκους των κυττάρων (αξονικών τραχεΐδων και ινών) διαφόρων κωνοφόρων και πλατυφύλλων Έχει διαπιστωθεί ότι το μήκος των αξονικών τραχεΐδων της μαύρης πεύκης αυξάνει γρήγορα στους πρώτους αυξητικούς δακτυλίους (νεαρό ξύλο) από την εντεριώνη. Σύμφωνα με άλλες μελέτες, το μήκος των ινών της οξυάς παρουσιάζει συνεχή αύξηση μέχρι ηλικία ετών. Σε κλώνους λεύκης, το μήκος ινών αυξάνει πολύ γρήγορα στους πρώτους 4-6 αυξητικούς δακτυλίους από την εντεριώνη. Το μήκος των ινών σε τρία είδη δρυός (Quercus conferta, Q. ilex, Q. coccifera) βρέθηκε να αυξάνει γρήγορα στην ανώριμη ηλικία (10-20 χρόνια) ενώ αργότερα αυξάνεται με βραδύτερο ρυθμό. Άλλα μικροσκοπικά χαρακτηριστικά που μεταβάλλονται είναι το μήκος αγγείων που συνήθως ακολουθεί την παραπάνω πορεία μεταβλητότητας, το πάχος των κυτταρικών τοιχωμάτων των τραχεΐδων και ινών (είναι λεπτότερα κοντά στην εντεριώνη), η διάμετρος των διαφόρων κυττάρων και κυτταρικών κοιλοτήτων, κ.λ.π. Οι πρώτοι αυξητικοί δακτύλιοι των κωνοφόρων έχουν μικρότερο ποσοστό όψιμου ξύλου σε σύγκριση με τους μετέπειτα τυπικούς αυξητικούς δακτυλίους. Επίσης, σε ορισμένα κωνοφόρα, που χαρακτηρίζονται σε τυπικό επίπεδο, από απότομη μετάβαση και έντονη αντίθεση πυκνότητας πρώιμου και όψιμου ξύλου, παρατηρείται στους πρώτους αυξητικούς δακτυλίους βαθμιαία μετάβαση και μικρή αντίθεση πυκνότητας μεταξύ πρώιμου και όψιμου ξύλου. Σε δακτυλιόπορα πλατύφυλλα είδη ο χαρακτηρισμός δακτυλιόπορος χαρακτήρας διαμορφώνεται βαθμιαία. Επίσης, άτυποι είναι και οι εξωτερικοί δακτύλιοι δένδρων μεγάλης ηλικίας.

40 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 40 Η χημική σύσταση μεταβάλλεται επίσης κατά την οριζόντια κατεύθυνση (εντεριώνη φλοιός). Η κυτταρίνη και ο βαθμός κρυσταλλικότητας ακολουθούν τη γενική πορεία μεταβλητότητας του μήκους των κυττάρων ενώ η λιγνίνη και η γωνία μικροϊνιδίων της στρώσεως S2 αντίστροφη πορεία. Γενικά, ισχύει ότι κύτταρα μεγάλου μήκους έχουν μικρή γωνία μικροϊνιδίων και αντίστροφα. Μεταβλητότητα υπάρχει και μέσα σε κάθε αυξητικό δακτύλιο. Μεταξύ πρώιμου και όψιμου ξύλου υπάρχουν διαφορές στο μήκος των κυττάρων (γενικά είναι μεγαλύτερο στο όψιμο ξύλο), στο σχήμα και εμφάνιση των αλωφόρων βοθρίων, στη γωνία μικροϊνιδίων, στην πυκνότητα, στη χημική σύσταση, στο βαθμό κρυσταλλικότητας της κυτταρίνης, στην κατανομή των κυττάρων, κ.λ.π. Η μεταβολή των χαρακτηριστικών από το πρώιμο στο όψιμο ξύλο γίνεται άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο απότομα. Κατά την οριζόντια κατεύθυνση, μεταβλητότητα υπάρχει και μεταξύ των αυξητικών δακτυλίων που ανήκουν όχι μόνο σε διαφορετική ζώνη (ανώριμο, ώριμο, υπερώριμο ξύλο) αλλά και στην ίδια ζώνη. Το πλάτος των αυξητικών δακτυλίων, το ποσοστό όψιμου ξύλου και άλλα χαρακτηριστικά διαφοροποιούνται μεταξύ των αυξητικών δακτυλίων. Στα κωνοφόρα μεγάλο πλάτος αυξητικών δακτυλίων σχετίζεται συνήθως με μικρότερο ποσοστό όψιμου ξύλου ενώ το αντίστροφο συμβαίνει στα δακτυλιόπορα πλατύφυλλα. Στα διασπορόπορα, τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συσχετίζοντα δύσκολα. Στο Σχήμα 25 φαίνεται η γενική πορεία μεταβολής των χαρακτηριστικών δομής στην οριζόντια κατεύθυνση ανάμεσα στο ανώριμο και ώριμο ξύλο. ανώριμο ξύλο ώριμο ξύλο ανώριμο ξύλο ώριμο ξύλο Ε 5-20 δακτύλιοι Φ Ε 5-20 δακτύλιοι Φ Γωνία μικροϊνιδίων στη στρώση S2 Μήκος αξονικών τραχεΐδων Πάχος κυτταρικού τοιχώματος Ποσοστό όψιμου ξύλου Σχήμα 25. Μετάβαση από το ανώριμο στο ώριμο ξύλο ξύλο στα κωνοφόρα (αριστερά: μείωση, δεξιά: σταδιακή αύξηση). Ε: εντεριώνη, Φ: φλοιός Η αύξηση της ηλικίας του δέντρου έχει σαν συνέπεια το σχηματισμό του εγκαρδίου. Το εγκάρδιο έχει μορφή κώνου μέσα στον κορμό που περιβάλλεται από σομφό ξύλο.

41 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 41 Το εγκάρδιο είναι φυσιολογικά ανενεργό (δεν συμμετέχει στην διακίνηση τροφών και αποθήκευση) και με τον σχηματισμό του το δέντρο διατηρεί το μέγεθος του σομφού στο άριστο επιθυμητό επίπεδο. Το εγκάρδιο συνήθως είναι σκοτεινότερο από το σομφό, κάτι που σχετίζεται με απόθεση εκχυλισμάτων. Ο μηχανισμός μετατροπής σομφού σε εγκάρδιο και η ακριβής θέση παραγωγής εκχυλισμάτων δεν είναι ακριβώς γνωστά. Το εγκάρδιο αυξάνει με την ηλικία, όχι όμως με κανονικό ρυθμό και τα όρια εγκαρδίου-σομφού δεν συμπίπτουν αναγκαστικά με τα όρια των αυξητικών δακτυλίων. Η μετατροπή μέρους του σομφού ξύλου σε εγκάρδιο συνεπάγεται τις παρακάτω μεταβολές: o σε πολλά είδη το χρώμα γίνεται σκοτεινότερο. Η διαφοροποίηση του χρώματος οφείλεται στη συγκέντρωση εκχυλισμάτων o τα παρεγχυματικά κύτταρα πεθαίνουν (χάνουν το πρωτόπλασμα και τον πυρήνα) και το άμυλο που υπάρχει στα κύτταρα αυτά υδρολύεται o γίνεται απόφραξη αλωφόρων βοθρίων o σχηματίζονται τυλώσεις (σε πλατύφυλλα) και φράσσονται ρητινοφόροι αγωγοί (σε ορισμένα κωνοφόρα) με τυλωσσοειδή o το εγκάρδιο παύει να συμμετέχει στη διακίνηση τροφών (β) μεταβλητότητα ανάμεσα στα δέντρα Εκτός από το μηχανισμό αύξησης των δέντρων, στη μεταβλητότητα της δομής επιδρούν και διάφοροι άλλοι παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί είναι: o το περιβάλλον. Περιλαμβάνονται: ποιότητα τόπου, γεωγραφική περιοχή, υπερθαλάσσια ύψη και μικροπεριβάλλον. Επίσης, τα διάφορα δασοκομικά μέτρα (αραιώσεις, λιπάνσεις, κλαδεύσεις, κ.ά.), οι υλοτομίες και ο ανταγωνισμός μεταξύ δένδρων τροποποιούν το μικροπεριβάλλον και έχουν αντίκτυπο στη μεταβλητότητα της δομής των δένδρων o οι γενετικές διαφορές μεταξύ δένδρων o παρουσία ελαττωμάτων Πολλές φορές είναι δύσκολο να αξιολογηθεί η συνεισφορά του κάθε παράγοντα στην μεταβλητότητα. Η μεταβλητότητα (κανονική) του ξύλου επηρεάζει την αξιοποίηση του σε διάφορα προϊόντα και κατασκευές και η ακριβής γνώση της αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση στην πλήρη αντιμετώπισή της στην πράξη.

42 Σημειώσεις Δομής Ξύλου ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ Τα δέντρα κατά τη διάρκεια της ζωής τους βρίσκονται συνεχώς κάτω από την επίδραση διαφόρων παραγόντων πού μπορούν να προκαλέσουν ακανονιστίες στην αύξηση τους. Οι ακανονιστίες μπορούν να διακριθούν σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τη θέση εμφάνισής τους στα δέντρα: o ακανονιστίες εξωτερικά στον κορμό o ακανονιστίες εσωτερικά στο ξύλο Ο κορμός γενικότερα προσφέρεται για εντοπισμό εξωτερικών ακανονιστιών. Ακανονιστίες εσωτερικά μπορούν να αποκαλυφθούν στη διατομή του κορμού όταν αυτός κοπεί. Οι αυξητικές ακανονιστίες έχουν δυσμενή επίδραση στην εμφάνιση και στις ιδιότητες του ξύλου, ελαττώνουν περισσότερο ή λιγότερο την αξία χρήσεως του για τεχνικές κατασκευές και ονομάζονται ελαττώματα ή σφάλματα. Στα σφάλματα ανήκουν και μερικά φυσικά χαρακτηριστικά των δέντρων, τα κλαδιά (παρουσιάζονται σαν ρόζοι στο ξύλο) και η εντεριώνη. (α) αποκλίσεις δέντρων από την τυπική εξωτερική μορφή - διχάλωση o περιγραφή: διχάλωση προκύπτει από τη διαίρεση του κύριου κορμού σε δύο ή περισσότερους κορμούς o θέση εμφάνισης: σε οποιοδήποτε σημείο πάνω από τη βάση του κορμού o αίτια εμφάνισης: οφείλεται σε κληρονομικά αίτια ή είναι αποτέλεσμα καταστροφής του επικόρυφου βλαστού από διάφορα αίτια o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 19 - γονατοειδής βάση Εικόνα 19. Διχαλωμένοι κορμοί σε διάφορα ύψη στον κορμό o περιγραφή: εμφάνιση καμπύλης στη βάση του κορμού

43 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 43 o θέση εμφάνισης: στη βάση του κορμού του δέντρου o αίτια εμφάνισης: προέρχεται από την επίδραση διαφόρων παραγόντων του περιβάλλοντος. Είναι συνηθισμένη σε εδάφη με ισχυρή κλίση o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 20 - κωνικομορφία Εικόνα 20. Κορμοτεμάχιο με γονατοειδή βάση o περιγραφή: είναι η ελάττωση της διαμέτρου του κορμού με το ύψος του. Αυξάνεται με το μέγεθος της κόμης και ενισχύεται από καλλιεργητικές υλοτομίες ενώ αντίθετα το κλάδεμα την ελαττώνει. Ενισχύεται επίσης από ισχυρούς ανέμους. Οι κορμοί είναι περισσότερο κωνικόμορφοι σε νεαρή ηλικία o θέση εμφάνισης: στον κορμό o αίτια εμφάνισης: επηρεάζεται κυρίως από τον αυξητικό χώρο των δέντρων. Είναι εντονότερη σε δέντρα που αυξάνονται σε ελεύθερο χώρο παρά σε κλειστές συστάδες - διόγκωση της βάσης o περιγραφή: αύξηση δέντρων σε ελεύθερο χώρο ενισχύει τη διόγκωση της βάσεως του κορμού τους. Η διόγκωση ευνοείται σε υγρούς τόπους αλλά πολλές φορές μπορεί να αποτελεί δείκτη εσωτερικής σήψεως o θέση εμφάνισης: στη βάση του κορμού o αίτια εμφάνισης: θεωρείται ότι προέρχεται από αυξημένες μηχανικές τάσεις στη βάση λόγω φορτίσεως της κόμης από άνεμο ή άλλους παράγοντες. Επίσης προέρχεται από μειωμένο αυξητικό χώρο σε δέντρα δεντροστοιχίων

44 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 44 - άλλες αποκλίσεις Υπάρχουν και άλλες αποκλίσεις όπως κλίση, κάμψη και απόκλιση από την κυκλική διατομή η οποία μπορεί να είναι ελλειψοειδής, κυματοειδής ή ακανόνιστη (Εικόνα 21). (β) στρεψοΐνια Εικόνα 21. Παραδείγματα ακανόνιστων εγκάρσιων διατομών o περιγραφή: είναι η στρέψη των ινών του ξύλου γύρω από τον άξονα του κορμού του δένδρου. Αποτελεί σημαντικό ελάττωμα διότι μειώνει τη μηχανική αντοχή και ευνοεί τη ραγάδωση και στρέβλωση του ξύλου. Σε περίπτωση που η διεύθυνση των ινών εναλλάσεται κατά διαστήματα (ορισμένα χρόνια), το σφάλμα ονομάζεται σύνθετη στρεψοΐνια o θέση εμφάνισης: συνήθως γίνεται φανερή μετά την αποφλοίωση αλλά μερικές φορές μπορεί να διακρίνεται και στο φλοιό. Δέντρα χωρίς στρεψοΐνια είναι σπάνια και το σφάλμα είναι κοινό τόσο σε κωνοφόρα όσο και σε πλατύφυλλα o αίτια εμφάνισης: δεν είναι ακριβώς γνωστά τα αίτια o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 22 Εικόνα 22. Στρεψοΐνια σε κορμό καστανιάς

45 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 45 (γ) ακανόνιστη διάταξη αυξητικών δακτυλίων - εκκεντρότητα o περιγραφή: είναι η έκκεντρη τοποθέτηση της εντεριώνης στην εγκάρσια τομή με αποτέλεσμα οι αυξητικοί δακτύλιοι να είναι πλατύτεροι προς τη μία και στενότεροι προς την απέναντι πλευρά o θέση εμφάνισης: αναγνωρίζεται εξωτερικά (απόκλιση από την τυπική κυκλική διατομή του κορμού) o αίτια εμφάνισης: συνήθως λόγω αποκλίσεων του κορμού από την κατακόρυφη θέση ή λόγω μονόπλευρης ανάπτυξης της κόμης. Συνήθως, συνδέεται με παρουσία ακανόνιστου ξύλου (θλιψιγενές, εφελκυσμογενές) - ψευδείς δακτύλιοι o περιγραφή: όταν κατά τη διάρκεια μίας αυξητικής περιόδου παράγονται φαινομενικά δύο ή σπάνια περισσότεροι αυξητικοί δακτύλιοι o θέση εμφάνισης: σε εγκάρσιες διατομές o αίτια εμφάνισης: μπορεί να προέλθουν από διάφορα αίτια, όπως καταστροφή του φυλλώματος και νέα ανάπτυξή του μέσα στην ίδια αυξητική περίοδο ή από κλιματικές αλλαγές σε δέντρα που αναπτύσσονται σε ξηρές περιοχές (π.χ. ξηρή άνοιξη που ακολουθείται από θερινές βροχές ή διαδοχικές περίοδοι μεγάλης ανομβρίας και βροχών) o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 23 Εικόνα 23. Κανονικοί και ψευδείς αυξητικοί δακτύλιοι σε άρκευθο - ασυνεχείς δακτύλιοι o περιγραφή: είναι εκείνοι που δεν σχηματίζουν ολόκληρο κύκλο γύρω από την εντεριώνη o θέση εμφάνισης: σε εγκάρσιες διατομές o αίτια εμφάνισης: μπορεί να προέλθουν από τοπικό τραυματισμό του καμβίου ή τοπική αναστολή της δραστηριότητάς του (π.χ. σε δέντρα με μεγάλη κλίση που δημιουργούν μονόπλευρη κόμη) o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 24 Εικόνα 24. Μικροσκοπική εμφάνιση ασυνεχών δακτυλίων (βέλη)

46 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 46 - οδοντωτοί δακτύλιοι o περιγραφή: οι δακτύλιοι παίρνουν οδοντωτό σχήμα γύρω από την εντεριώνη o θέση εμφάνισης: σε εγκάρσιες διατομές κωνοφόρων (ιδίως ερυθρελάτη). Τέτοιο ξύλο θεωρείται ότι έχει καλές ακουστικές ιδιότητες o αίτια εμφάνισης: δεν είναι γνωστά o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 25 Εικόνα 25. Μικροσκοπική εμφάνιση οδοντωτών δακτυλίων σε εγκάρσια τομή ξύλου ερυθρελάτης - διπυρήνωση ή πολυπυρήνωση o περιγραφή: όταν παρουσιάζονται δύο ή περισσότερες εντεριώνες στην εγκάρσια τομή. Δημιουργούν τοπικές αποκλίσεις από την ευθυΐνια o θέση εμφάνισης: σε εγκάρσιες διατομές o αίτια εμφάνισης: λόγω διαχάλωσης ή λόγω σύμφυσης φυταρίων o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 26 Εικόνα 26. Διπυρύνωση σε εγκάρσια διατομή δασικής πεύκης

47 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 47 (δ) ξύλο με ακανόνιστη δομή Ξύλο με ακανόνιστη δομή, θλιψιγενές ή εφελκυσμογενές, σχετίζεται κατά κανόνα με έκκεντρη αύξηση (παρουσιάζεται στην περιοχή των πλατύτερων αυξητικών δακτυλίων) και δημιουργείται σε κορμούς που αποκλίνουν από την τυπική κατακόρυφη θέση. Όπως δείχνει και η Εικόνα 27, στα κωνοφόρα το ξύλο ακανόνιστης δομής εμφανίζεται στη θλιβόμενη πλευρά (θλιψιγενές ξύλο) ενώ στα πλατύφυλλα στην εφελκυόμενη πλευρά (εφελκυσμογενές ξύλο). Ξύλο ακανόνιστης δομής παρουσιάζεται και στα κλαδιά των δέντρων. Το ξύλο ακανόνιστης δομής χαρακτηρίζεται από διαφοροποίηση της δομής και της χημικής σύστασης του σε σύγκριση με τυπικό, κανονικό ξύλο με αποτέλεσμα να δημιουργεί προβλήματα αξιοποίησης. εφελκυσμογενές ξύλο θλιψιγενές ξύλο ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΑ ΚΩΝΟΦΟΡΑ Εικόνα 27. Σχηματισμός θλιψιγενούς και εφελκυσμογενούς ξύλου σε κωνοφόρα και πλατύφυλλα - θλιψιγενές ξύλο o περιγραφή: έχει χρώμα σκοτεινότερο (ερυθρωπό) και πλατύτερους αυξητικούς δακτυλίους οι οποίοι φαίνονται να αποτελούνται από πολύ όψιμο ξύλο. Οι τραχεΐδες έχουν κυκλική ή ελλειψοειδή διατομή, μεσοκυττάριοι χώροι υπάρχουν λόγω μη καλής επαφής των τραχεΐδων, τα κυτταρικά τοιχώματα είναι παχιά με ραγαδώσεις που σχηματίζουν γωνία 45 ο ή και μεγαλύτερη με τον άξονα του κυττάρου και το μήκος των τραχεϊδών είναι μικρότερο. Η στρώση S3 απουσιάζει από το δευτερογενές τοίχωμα και η γωνία μικροϊνιδίων της S2 στρώσεως είναι περίπου 45 ο. Περιέχει περισσότερη λιγνίνη και λιγότερη κυτταρίνη

48 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 48 o θέση εμφάνισης: σε εγκάρσιες διατομές κατά ημισεληνοειδείς θέσεις. Δημιουργείται κατά κανόνα σε κορμούς που αποκλίνουν από την τυπική, κατακόρυφη θέση και στα κλαδιά των δένδρων. Σε κυρτωμένους κορμούς κωνοφόρων θλιψιγενές ξύλο συνήθως σχηματίζεται προς την κάτω πλευρά που θλίβεται-συμπιέζεται o αίτια εμφάνισης: όχι απολύτως γνωστά. Εκτός από την παρουσία μηχανικών τάσεων, η εμφάνισή του έχει βρεθεί να καθορίζεται από το γεωτροπισμό, τη γρήγορη αύξηση του δένδρου, τις μεταβολές στη χημική σύσταση του χυμού και το δυνατό άνεμο o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 28 θλιψιγενές ξύλο κανονικό ώριμο ξύλο Μικροσκοπική εμφάνιση θλιψιγενούς ξύλου: κύτταρα με κυκλική διατομή (κάτω) και απουσία S3 στρώσης (πάνω) Εικόνα 28. Μακροσκοπικά (αριστερά με βέλη) και μικροσκοπικάυπομικροσκοπικά χαρακτηριστικά του θλιψιγενούς ξύλου - εφελκυσμογενές ξύλο o περιγραφή: έχει χρώμα ανοιχτότερο αλλά αναγνωρίζεται γενικά δύσκολα. Πολλές φορές για την ασφαλή αναγνώριση γίνεται χρήση χρωστικών όπως

49 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 49 φλωρογλυκινόλη και χλωροϊωδιούχος ψευδάργυρος. Οι ίνες είναι παχύτοιχες με κυτταρικές κοιλότητες στενές σαν σχισμές ή δυσδιάκριτες. Η εσωτερική στρώση των τοιχωμάτων των ινών παρουσιάζει υαλώδη ή ζελατινώδη όψη (ζελατινώδεις ίνες ). Η ζελατινώδης στρώση βρίσκεται επί της S3 ή επί της S2 ή ακόμη και επί της S1 δηλαδή μπορεί να αντικαθιστά την S3 ή τις S2 και S3. Τα μικροϊνίδια της ζελατινώδης στρώσης έχουν τάση να είναι παράλληλα με τον άξονα του κυττάρου. Το εφελκυσμογενές ξύλο έχει περισσότερη κυτταρίνη και λιγότερη λιγνίνη, ενώ ο βαθμός κρυσταλλικότητας είναι μεγαλύτερος σε σχέση με κανονικό ξύλο o θέση εμφάνισης: σε εγκάρσιες διατομές κατά ημισεληνοειδείς θέσεις αλλά και σε θέσεις με ακανόνιστο σχήμα. Δημιουργείται κατά κανόνα σε κορμούς που αποκλίνουν από την τυπική, κατακόρυφη θέση και στα κλαδιά των δένδρων. Σε κυρτωμένους κορμούς πλατυφύλλων εφελκυσμογενές ξύλο συνήθως σχηματίζεται προς την πάνω πλευρά που εφελκύεται o αίτια εμφάνισης: όχι απολύτως γνωστά. Εκτός από την παρουσία μηχανικών τάσεων, η εμφάνισή του έχει βρεθεί να καθορίζεται από το γεωτροπισμό, τη γρήγορη αύξηση του δένδρου, τις μεταβολές στη χημική σύσταση του χυμού και το δυνατό άνεμο o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 29 Β Α Δ Γ Εικόνα 29. Μακροσκοπική και μικροσκοπική εμφάνιση εφελκυσμογενούς ξύλου. Α. Λευκωπό χρώμα σε λεύκη. Β. Παχύτοιχες ζελατινώδεις ίνες μετά από χρώση. Γ. Αποχωρισμός ζελατινώδους στρώσης. Δ. Αντικατάσταση της στρώσης S2 από τη ζελατινώδη στρώση (G)

50 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 50 (ε) διακοπή συνέχειας ιστών - ραγάδες o περιγραφή: διακρίνονται θλιψιγενείς, τοξοειδείς, περιφερειακές, διαμετρικές και αστεροειδείς ραγάδες o θέση εμφάνισης: δεν είναι εξωτερικά ορατές αλλά φαίνονται μετά την υλοτομία των δέντρων o αίτια εμφάνισης: θλιψιγενείς ραγάδες δημιουργούνται εγκάρσια στους αυξητικούς δακτυλίους από κάμψη των δένδρων λόγω επίδρασης διαφόρων φορτίων (π.χ. χιόνι, άνεμος). Τοξοειδές ή περιφερειακές ραγάδες δημιουργούνται εξαιτίας αυξητικών τάσεων μεταξύ αυξητικών δακτυλίων ή μέσα στον αυξητικό δακτύλιο και ακολουθούν παράλληλη διαδρομή με αυτούς. Ο αποχωρισμός των ιστών του ξύλου είναι μερικός (τοξοειδείς ραγάδες) ή σε ολόκληρη την περιφέρεια (περιφερειακές ραγάδες). Διαμετρικές ή αστεροειδείς ραγάδες δημιουργούνται από αυξητικές τάσεις στην οριζόντια διεύθυνση εντεριώνηςφλοιού, συνήθως στη βάση του κορμού o Παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 30 Β Α διαμετρική ραγάδα Γ Εικόνα 31. Α. Μικροσκοπική εμφάνιση θλιψιγενών ραγάδων σε ψευδοτσούγκα (εφαπτομενική τομή). Β. Διαμετρικές ραγάδες σε πριστό. Γ. Τοξοειδείς ραγάδες σε καστανιά

51 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 51 - ρητινοθύλακες o περιγραφή: είναι αξονικά φακοειδή ανοίγματα γεμάτα με ρητίνη o θέση εμφάνισης: παρουσιάζονται συνήθως στα όρια των αυξητικών δακτυλίων και εμφανίζονται σε κωνοφόρα που έχουν ρητινοφόρους αγωγούς o αίτια εμφάνισης: πιστεύεται ότι προέρχονται από κραδασμούς ή κάμψη δέντρων o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 32 Εικόνα 32. Ρητινοθύλακες διαφόρων μεγεθών σε εγκάρσια τομή ερυθρελάτης (στ) χρωματικές ανωμαλίες o περιγραφή: πρόκειται για εμφάνιση μη φυσιολογικού χρώματος του ξύλου και περιλαμβάνουν ακανόνιστο εγκάρδιο, υγρό εγκάρδιο, εγκλεισμένο σομφό, κηλίδες ανόργανων συστατικών, παγοεγκάρδιο και προστατευτικό ξύλο o θέση εμφάνισης: το ακανόνιστο εγκάρδιο σχηματίζεται σε οξιά και φράξο, είναι ακανόνιστο περιφερειακά και διαφορετικό σε χρώμα (κόκκινο στην οξιά, καστανό στο φράξο). Το υγρό εγκάρδιο εμφανίζεται κυρίως στην ελάτη (ανοιχτό καστανό χρώμα) και λεύκη (καστανό ή μαύρο χρώμα) και συνήθως έχει κυκλική διατομή. Ο όρος υγρό εγκάρδιο προέρχεται από τη σχετικά αυξημένη υγρασία του ξύλου αυτού. Εγκλεισμένο σομφό είναι ξύλο ίδιου χρώματος με το σομφό ξύλο, εγκλεισμένο ακανόνιστα σε εγκάρδιο ξύλο. Οι κηλίδες ανόργανων συστατικών είναι σκοτεινόχρωμες θέσεις σε διάφορα μεγέθη και σχήματα και εμφανίζονται σε ορισμένα πλατύφυλλα. Οι κηλίδες αυτές περιέχουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ανόργανων συστατικών με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δυσκολίες στη μηχανική κατεργασία, στον εμποτισμό και ξήρανση του ξύλου. Το παγοεγκάρδιο εμφανίζεται σε διάφορα πλατύφυλλα. Στην οξιά, το εγκάρδιο αυτό είναι σταχτοκόκκινο. Προστατευτικό ξύλο σχηματίζεται γύρω από πληγή ή μυκητική προσβολή του ξύλου και χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση εκχυλισμάτων o αίτια εμφάνισης: οφείλονται στις επιδράσεις ορισμένων βιοτικών (βακτήρια, μύκητες, έντομα) ή αβιοτικών παραγόντων (π.χ. μεγάλη υγρασία του εδάφους, παγετός), σε τραυματισμούς, αλλά και σε άγνωστα αίτια. Τα αίτια σχηματισμού ακανόνιστου εγκάρδιου είναι ασαφή, αλλά επικρατεί η άποψη ότι δεν πρόκειται

52 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 52 για παθολογικό αλλά για φυσιολογικό εγκάρδιο. Η παρουσία του υγρού εγκαρδίου έχει συνδεθεί με δράση βακτηρίων, πληγώσεων, παγοραγάδων, κ.ά.. Το εγκλεισμένο σομφό αποδίδεται σε τραυματισμό, μυκητική προσβολή ή άγνωστες αιτίες. Οι κηλίδες ανόργανων συστατικών αποδίδονται σε τραυματισμό από πτηνά ή σε άγνωστες αιτίες. Το παγοεγκάρδιο προέρχεται από παγετούς. Το προστατευτικό ξύλο προέρχεται από τοπική συγκέντρωση εκχυλισμάτων μετά από μηχανικό τραυματισμό ή βιολογική προσβολή o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα Α Β Γ Δ Εικόνα 33. Α. Κηλίδες ανόργανων συστατικών σε ξυλόφυλλο από Tsuga. Β. Εγκλεισμένο σομφό σε δρυ. Γ. Ακανόνιστο (κόκκινο) εγκάρδιο της οξυάς. Δ. Καστανό εγκάρδιο του φράξου (ζ) τραυματικές ακανονιστίες o περιγραφή: εκτός από μεταχρωματισμούς, οι πληγώσεις των δέντρων μπορούν να προκαλέσουν ακανονιστίες δομής όπως επουλωτικό ιστό, φλοιοθύλακες, τραυματικούς ρητινοφόρους αγωγούς, παρεγχυματικές κηλίδες, φλοιόκαυση και παγοραγάδες

53 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 53 Α Β Δ Γ Ε ΣΤ Εικόνα 34. Α. Δημιουργία επουλωτικού ιστού (Wxy) σε λεύκη μετά από πλήγωση. Β. Φλοιοθύλακας. Γ. Τραυματικοί ρητινόροι αγωγοί σε Cedrus μετά από πλήγωση. Δ. Παρεγχυματικές κηλίδες σε Prunus από προσβολή εντόμων. Ε. Πληγή σε κορμό δέντρου. ΣΤ. Παγοραγάδα

54 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 54 o θέση εμφάνισης: στον κορμό και τα κλαδιά. Ο επουλωτικός ιστός δημιουργείται από παρεγχυματικά ακανόνιστης μορφής με λεπτά τοιχώματα σαν μια αντίδραση του δέντρου για επούλωση τραύματος. Κατά την επούλωση του τραύματος είναι δυνατό να εγκλεισθούν στο ξύλο τμήματα φλοιού που λέγονται φλοιοθύλακες. Τραυματικοί ρητινοφόροι αγωγοί δημιουργούνται σε κωνοφόρα δένδρα μετά από τραυματισμό τους. Σε εγκάρσια τομή, οι τραυματικοί ρητινοφόροι αγωγοί εμφανίζονται συνήθως σε εφαπτομενικές σειρές και οπουδήποτε μέσα στον αυξητικό δακτύλιο. Οι τραυματικοί ρητινοφόροι αγωγοί είναι κατά κανόνα αξονικοί και δημιουργούνται ακόμη και σε είδη που δεν έχουν κανονικούς ρητινοφόρους αγωγούς. Παρεγχυματικές κηλίδες είναι ακανόνιστοι ιστοί από παρεγχυματικά κύτταρα που παράγονται μετά από τραυματισμό του δένδρου από συγκεκριμένο γένος εντόμων σε ορισμένα πλατύφυλλα είδη. Η φλοιόκαυση προκαλείται από την επίδραση του ήλιου σε νεαρά ή με λείο φλοιό δένδρα. Στην περίπτωση αυτή καταστρέφεται τοπικά και το κάμβιο. Οι παγοραγάδες οφείλονται σε παγετούς που μπορεί να έχουν σαν αποτέλεσμα διαφορετική συστολή των εξωτερικών και εσωτερικών στρωμάτων του σομφού ξύλου και να προκαλούν αξονικές θραύσεις μεγάλου μήκους αλλά μικρού πλάτους στον κορμό. Κατά την επούλωση τέτοιων θραύσεων, δημιουργούνται κατά μήκος της πληγής εξογκώματα σαν χείλη o αίτια εμφάνισης: τραυματισμοί δέντρων μπορεί να προκληθούν από πολλούς οργανικούς (άνθρωπος, ζώα, έντομα, φυτά) ή ανόργανους παράγοντες (ήλιος, παγετός, κεραυνοί, χαλάζι, φωτιά) o παραδείγματα εμφάνισης: βλέπε Εικόνα 34 (η) φυσικά αυξητικά χαρακτηριστικά Στα αυξητικά αυξητικά χαρακτηριστικά πελιλαμβάνονται οι ρόζοι και η εντεριώνη που αποτελούν σφάλματα όταν το ξύλο αξιοποιείται σε προϊόντα και κατασκευές. Οι ρόζοι είναι το κάτω μέρος (βάση) ενός κλαδιού που κλείνεται μέσα στον κορμό με την αύξηση του δέντρου σε διάμετρο. Οι ρόζοι διακρίνονται σε σύμφοιτους (όταν τα κλαδιά είναι ζωντανά και ενσωματώνονται στον κορμό με συνεχόμενους αυξητικούς μανδύες) και σε χαλαρούς (όταν τα κλαδιά είναι νεκρά και απλώς κλείνονται μέσα στον κορμό σαν ξένα σώματα) (Εικόνα 35). Εικόνα 35. Δημιουργία σύμφυτου ρόζου (αριστερά), χαλαρού ρόζου (μέσο) και άροζου ξύλου (δεξιά)

55 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 55 ΜΕΡΟΣ Β : ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

56 Σημειώσεις Δομής Ξύλου ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΞΥΛΟΥ (α) δασικά δέντρα α β Κωνοφόρα (α) και πλατύφυλλα (β) Κωνοφόρα: αειθαλή δέντρα που τα φύλλα τους είναι βελονόμορφα και οι καρποί τους έχουν σχήμα κώνου, π.χ. πεύκη, ελάτη. Πλατύφυλλα: συνήθως φυλλοβόλα δέντρα που φέρουν πλατιά φύλλα, π.χ. δρυς, οξιά, καστανιά. Ταξινόμηση: τα κωνοφόρα υπάγονται στην κλάση γυμνόσπερμα, και τα πλατύφυλλα στην κλάση αγγειόσπερμα, υποκλάση δικοτυληδόνα. Η δομή του ξύλου είναι διαφορετική ανάμεσα στις δυο αυτές κατηγορίες. Παράδειγμα πλήρους ονοματολογίας: Οικογένεια Pinaceae, Γένος Pinus, Είδος Pinus sylvestris, Κοινή ονομασία Δασική πεύκη. (β) βασικές επιφάνειες του ξύλου, χαρακτηριστικά, μηχανισμός αυξήσεως των δέντρων σομφό εντεριώνη εγκάρδιο αυξητικός δακτύλιος φλοιός εγκάρσια επιφάνεια εφαπτομενική επιφάνεια ακτινική επιφάνεια ακτίνα εσωτερικός φλοιός εξωτερικός φλοιός κάμβιο

57 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 57 Τα δασικά δέντρα αυξάνουν με απόθεση επάλληλων ετήσιων αυξητικών μανδυών (δευτερογενής αύξηση). Κάθε μανδύας σκεπάζει τον προηγούμενο και περιλαμβάνει τα κλαδιά και τις ρίζες. Σε διαγραμματική αναπαράσταση της αύξησης ενός δέντρου ηλικίας 6 ετών, δηλ. αξονική τομή των μανδυών που περνάει από την εντεριώνη, αποκαλύπτεται ότι σε εγκάρσια τομή οι μανδύες έχουν τη μορφή δακτυλίων. (γ) αυξητικοί δακτύλιοι Η διάκρισή των αυξητικών δακτυλίων οφείλεται σε διαφορές δομής ξύλου που παράγεται την ίδια αυξητική περίοδο, πρώιμο ξύλο την άνοιξη και όψιμο αργότερα. πρώιμο όψιμο δρυς πεύκη

58 Σημειώσεις Δομής Ξύλου 58 Αυξητικοί δακτύλιοι σε κωνοφόρα και πλατύφυλλα Π ΑΔ Ο Αυξητικός δακτύλιος (ΑΔ) κωνοφόρου: Το πρώιμο ξύλο (Π) είναι ανοιχτόχρωμο, τα κύτταρα έχουν λεπτά τοιχώματα και μεγάλη διάμετρο Το όψιμο ξύλο (Ο) είναι σκουρόχρωμο, τα κύτταρα έχουν παχιά τοιχώματα και μικρή διάμετρο Π Α ΑΔ Ο ΑΚ Αυξητικός δακτύλιος (ΑΔ) δακτυλιόπορου πλατύφυλλου: Το πρώιμο ξύλο (Π) έχει κύτταρα (αγγεία, Α) με μεγάλη διάμετρο Το όψιμο ξύλο (Ο) έχει κύτταρα (αγγεία) με μικρή διάμετρο ΑΚ = ακτίνα Στα διασπορόπορα πλατύφυλλα δεν διακρίνονται πρώιμο και όψιμο ξύλο και μετράται μόνο το συνολικό πλάτος του αυξητικού δακτυλίου. Μεταβλητότητα του πλάτους των αυξητικών δακτυλίων (παράδειγμα σε κωνοφόρο): Μεταβλητότητα του πλάτους αυξητικού δακτυλίου: μια ανοιχτόχρωμη και μια σκουρόχρωμη ζώνη Μεταβλητότητα του πλάτους του όψιμου ξύλου: οι σκουρόχρωμες ζώνες Μεταβλητότητα της πυκνότητας του όψιμου ξύλου: η σκοτεινότητα των σκουρόχρωμων ζωνών Το πλάτος των αυξητικών δακτυλίων (και αντίτοιχα τα πλάτη και τα ποσοστά πρώιμου και όψιμου ξύλου) ποικίλει: (α) με την ηλικία, (β) με τις περιβαλλοντικές συνθήκες κατά το σχηματισμό τους και τις συνθήκες αύξησης των δασικών δέντρων και (γ) την κληρονομικότητα. εντεριώνη ευνοϊκές συνθήκες ξηρή περίοδος ουλή από δασική πυρκαγιά

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 10-11. ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ Μεταβλητότητα δομής Δομή δακτυλίων Μορφολογία κυττάρων Χημική σύσταση Υποδομή Μέσα σ ένα δέντρο Ανάμεσα στα δέντρα Οριζόντια Κατακόρυφα Πλάγια Στο ίδιο είδος Σε διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 9. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 9. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 9. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Μεριστωματικοί ιστοί: ειδικευμένα κύτταρα, πολλαπλασιάζονται, αύξηση δέντρων (ύψος, διάμετρος) Αρχέφυτρα: πρωτογενείς μεριστωματικοί ιστοί στις κορυφές των

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΙΣΤΟΙ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΙΣΤΟΙ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΙΣΤΟΙ ΞΥΛΟΥ Το ξύλο στο μικροσκόπιο Κύτταρα: μικρές δομικές μονάδες ξύλου Κύτταρα φελλού (Hooke, 1665) 1 cm 3 ξύλου κωνοφόρα: 600-800 χιλιάδες πλατύφυλλα:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΩΝ Τύποι και ρόλος κυττάρων πλατυφύλλων Μέλη αγγείων: αγωγά στοιχεία Ίνες: στερεωτικά στοιχεία (σπάνια και αγωγά) Τραχεϊδες: αγωγά και στερεωτικά στοιχεία Παρεγχυματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Υποδομή του ξύλου Δομή της ξυλώδους ύλης: κυτταρικά τοιχώματα, μεσοκυττάρια στρώση, τυλώσεις Αόρατη με κοινό μικροσκόπιο Μελέτη με πολωτικό μικροσκόπιο, ακτίνες Χ, ηλεκτρονικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΩΝΟΦΟΡΩΝ Τύποι και ρόλος κυττάρων κωνοφόρων Τραχεΐδες (αξονικές, ακτινικές): αγωγά και στερεωτικά στοιχεία Παρεγχυματικά κύτταρα: αποθηκευτικά στοιχεία αξονικές τραχεϊδες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ τα διάφορα στρώματα ενός κορμού δένδρου εξωτερικός φλοιός εσωτερικός φλοιός κάμβιο σομφό εγκάρδιο Μακροσκοπικά χαρακτηριστικά Χαρακτηριστικά που διακρίνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 3. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 3. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 3. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Μακροσκοπική αναγνώριση ελληνικών ξύλων - Τι εννοούμε με τον όρο μακροσκοπικά χαρακτηριστικά: Με τον όρο μακροσκοπικά χαρακτηριστικά εννοούμε

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗ ΞΥΛΟΥ ΣΕ ΔΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ "ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ"

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ "ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ" ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Καθ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήμης & Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου www.teilar.gr/~mantanis ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ & ΚΛΕΙΔΕΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ & ΚΛΕΙΔΕΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ & ΚΛΕΙΔΕΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ 95 96 ΓΕΝΙΚΑ Στα προηγούμενα κεφάλαια περιλαμβάνονται πληροφορίες για τη Δομή του Ξύλου. Το Παράρτημα αυτό (Παράρτημα ΙΙΙ) αναφέρεται ειδικότερα στην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Δασικά δέντρα α β Κωνοφόρα (α): αειθαλή δέντρα που τα φύλλα τους είναι βελονόμορφα και οι καρποί τους έχουν σχήμα κώνου, π.χ. πεύκη, ελάτη Πλατύφυλλα (β):

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ. TEI of Larissa DFMNE. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ. TEI of Larissa DFMNE. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΚΩΝΟΦΟΡΑ ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΑ παραγωγή σακχάρων νερό και ανόργανα συστατικά από ρίζες ανόργανα συστατικά ταξινόμηση παγκόσμια δασική έκταση παγκόσμιος δασικός όγκος παγκόσμια υλοτομία παγκόσμια υλοτομία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: Αναπληρωτής Καθηγητής ΔΟΜΗ & ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΜΕΡΟΣ Ι.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: Αναπληρωτής Καθηγητής ΔΟΜΗ & ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΜΕΡΟΣ Ι. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΕΛΛΑΤΩΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΕΛΛΑΤΩΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 12-13. ΕΛΛΑΤΩΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ Ελαττώματα δομής Αυξητικές ακανονιστίες σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τη θέση εμφάνισής τους στα δέντρα: - εξωτερικά στον κορμό - εσωτερικά στο ξύλο Από επίδραση διαφόρων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 7. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 7. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 7. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Ανόργανα συστατικά Ανόργανα συστατικά % ξηρού βάρους ξύλου C 49-50 H 6 O 44-45 N 0,1-1,0 Τέφρα* 0,2-1,0 (σε ορισμένα τροπικά είδη μέχρι 5) * διάφορα μεταλλικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗΣ (TMHMA ΔΦΠ ΑΠΘ)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗΣ (TMHMA ΔΦΠ ΑΠΘ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗΣ (TMHMA ΔΦΠ ΑΠΘ) ΜΑΘΗΜΑ: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΚΕΦ: ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ 2017-18 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ = ΜΑΖΑ / ΟΓΚΟΣ (g/cm³ ή kg/m³) (για το ξύλο σε συγκεκριμένες υγρομετρικές συνθήκες) Ηλίας

Διαβάστε περισσότερα

Mάθημα «ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ»

Mάθημα «ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ» Mάθημα «ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ» ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΞΥΛΟΥ Καθηγητής Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήμης & Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Email: mantanis@teilar.gr Ορισμός της πυκνότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΟΜΗΣ ΞΥΛΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΟΜΗΣ ΞΥΛΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΟΜΗΣ ΞΥΛΟΥ Δρ. Δημητρίου Μπιρμπίλη Έκτακτου Συνεργάτη του τμήματος Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου Επίπλου Παράρτημα Καρδίτσας, ΤΕΙ Λάρισας Καρδίτσα 2011 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ. ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου. Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ. ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου. Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Ορισµός της πυκνότητας «Η σπουδαιότερη φυσική ιδιότητα του ξύλου»

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 8. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ Απόΐνωση ξύλου o μικρά δείγματα ξύλου (π.χ. ομάδες αυξητικών δακτυλίων ή κάθε αυξητικός δακτύλιος χωριστά) διαχωρίζονται με αξονική

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗMEIA ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΤΑΝΗΣ PhD, University of Wisconsin-Madison, ΗΠΑ. Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας URL:

ΧΗMEIA ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΤΑΝΗΣ PhD, University of Wisconsin-Madison, ΗΠΑ. Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας URL: ΧΗMEIA ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΤΑΝΗΣ PhD, University of Wisconsin-Madison, ΗΠΑ Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας URL: www.teilar.gr/~mantanis Επίπεδα μελέτης του ξύλου Δένδρο Κορμός Ζώνες Δακτύλιοι Χημικά συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ» Καθ. Γεωργίου Μαντάνη (PhD, Dipl.) Εργαστήριο Επιστήμης & Τεχνολογίας Ξύλου Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας

«ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ» Καθ. Γεωργίου Μαντάνη (PhD, Dipl.) Εργαστήριο Επιστήμης & Τεχνολογίας Ξύλου Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας «ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ» Καθ. Γεωργίου Μαντάνη (PhD, Dipl.) Εργαστήριο Επιστήμης & Τεχνολογίας Ξύλου Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας Καρδίτσα Φεβρουάριος 2017 «Δομή του Ξύλου» - διδακτικές σημειώσεις του Δρ. Γεωργίου Μαντάνη,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ = Εξωτερικοί παράγοντες που µπορούν να προκαλέσουν

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου Ενότητα 03: Ημικυτταρίνες Ιωάννης Φιλίππου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ 4. Ακανονιστίες αυξητικών δακτυλίων 5. Ραγάδες

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου Ενότητα 01: Χημική σύσταση Ιωάννης Φιλίππου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΚΟΛΛΗΤΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΚΟΛΛΗΤΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ Γρίβα 11, Τ.Κ. 43100, Καρδίτσα ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ Καθηγητής Δρ. Γεώργιος Μαντάνης, τηλ. 6947 300.585 URL: http://www.wfdt.teilar.gr/dbdata/news/wst.pdf

Διαβάστε περισσότερα

οµικά Υλικά-Ξύλο-Μέρος 1 Φ. Καραντώνη 1

οµικά Υλικά-Ξύλο-Μέρος 1 Φ. Καραντώνη 1 οµικά Υλικά-Ξύλο-Μέρος 1 Φ. Καραντώνη 1 2 3 Μακροσκοπική δοµή του ξύλου 4 οµικά Υλικά-Ξύλο-Μέρος 1 Φ. Καραντώνη 2 O κορµός αποτελείται από τρεις περιοχές. την εντεριώνη (F), το ξύλο (D+E) και το φλοιό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ 66 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Η ΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ 67 Η Ρίζα Αν και είναι συνηθισμένο να αναφερόμαστε στη ρίζα ενός φυτού, η έκφραση «ριζικό σύστημα» αποδίδει καλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ: ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ

ΚΕΦ: ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗΣ (ΤΜΗΜΑ ΔΦΠ ΑΠΘ) ΜΑΘΗΜΑ: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΚΕΦ: ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ 2017-18 Ηλίας Βουλγαρίδης Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ (Αποκλίσεις από την τυπική εξωτερική

Διαβάστε περισσότερα

Ε.202 2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΘΕΩΡΙΑ, ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ) ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ

Ε.202 2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΘΕΩΡΙΑ, ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ) ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ: Ε.202 2 ΕΝΤΥΠΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΤΥΠΟ: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΚΔΟΤΗΣ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ A ΜΕΡΟΣ Ε.202 2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΘΕΩΡΙΑ, ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ) 1. ΓΕΝΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Στόχοι - Να αναγνωρίζετε τα όργανα µε τα οποία τα φυτά µεταφέρουν το νερό από τις ρίζες στα υπόλοιπα µέρη του φυτού.. - Να διαπιστώσετε την άνοδο του νερού και των διαλυµένων ουσιών

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

Ρίζα. νερού και θρεπτικών. Στήριξη και πρόσληψη

Ρίζα. νερού και θρεπτικών. Στήριξη και πρόσληψη Ρίζα νερού και θρεπτικών Στήριξη και πρόσληψη Η ρίζα Ρόλος 1. στήριξη 2. πρόσληψη νερού & αλάτων 3. παραγωγή ορμονών (κυτοκινίνη & γιβερελίνη) 4. αποταμίευση μερική αυτονομία στη διαχείριση των υδατανθράκων,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ. Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας

ΕΚΦΕ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ. Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστηµών Αγίων Αναργύρων Υπεύθυνος: Ευάγγελος Κουντούρης, Φυσικός Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας Α Γυµνασίου: Η µεταφορά ουσιών στα φυτά Επιµέλεια-Παρουσίαση: Λαµπρινή Σιαφάκα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου Επίπλου ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ Μηχανικές ιδιότητες = είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι ιστοί συγκροτούν όργανα

Κεφάλαιο 3. Οι ιστοί συγκροτούν όργανα Κεφάλαιο 3 Οι ιστοί συγκροτούν όργανα Τα µέρη ενός αντιπροσωπευτικού σπερµατόφυτου Οβλαστός: (α) στηρίζει τα φύλλα και τα άνθη, (β) µεταφέρει νερό και ανόργανα άλατα από τις ρίζες προς όλα τα εναέρια µέρη

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ 4 ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΞΥΛΟΥ»

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ 4 ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΞΥΛΟΥ» Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ MANTANHΣ Καθηγητής Τ.Ε.Ι. Λάρισας στο γνωστικό αντικείμενο «Δομή και ιδιότητες ξύλου» δ/νση: Τέρμα Μαυρομιχάλη, ΤΚ 43100, Καρδίτσα τηλ. 24410 64.711 & 6947 300585 ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: «ΕΛΕΓΧΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΡΟΠΙΚΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΞΥΛΟΥ»

«ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΡΟΠΙΚΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΞΥΛΟΥ» Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ MANTANHΣ Καθηγητής ΤΕΙ Λάρισας στο γνωστικό αντικείμενο «Δομή και ιδιότητες ξύλου» δ/νση: Γρίβα 11, Τ.Κ. 43100, Καρδίτσα τηλ.: 24410 64.711 & 6947 300585 ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: «ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ρίζα. Διαφορές από βλαστό 1. δεν έχει στόματα 2. δεν φέρει φύλλα 3. δεν έχει γόνατα 4. δεν έχει οφθαλμούς (πλευρικές ρίζες από περικύκλιο)

Ρίζα. Διαφορές από βλαστό 1. δεν έχει στόματα 2. δεν φέρει φύλλα 3. δεν έχει γόνατα 4. δεν έχει οφθαλμούς (πλευρικές ρίζες από περικύκλιο) Ρίζα Ρόλος 1. έδραση 2. πρόσληψη νερού & αλάτων 3. παραγωγή ορμονών (κυτοκινίνη & γιβερελίνη) 4. αποταμίευση (καρότο) 5. στήριξη (φίκος) 6. αναρρίχηση (κισσός) 7. μυζητικός (ιξός) 8. φωτοσύνθεση (επιφυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα αρχαιότερα ευρήματα που υπάρχουν (δυτική Αλάσκα), δείχνουν ότι η τέχνη της καμπύλωσης του ξύλου είναι γνωστή σχεδόν 2000 χρόνια.

Τα αρχαιότερα ευρήματα που υπάρχουν (δυτική Αλάσκα), δείχνουν ότι η τέχνη της καμπύλωσης του ξύλου είναι γνωστή σχεδόν 2000 χρόνια. ΚΑΜΠΥΛΩΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Τα αρχαιότερα ευρήματα που υπάρχουν (δυτική Αλάσκα), δείχνουν ότι η τέχνη της καμπύλωσης του ξύλου είναι γνωστή σχεδόν 2000 χρόνια. Κουτί καμπύλωσης (1400-1750 μ.χ) ΕΠΙΛΟΓΗ ΞΥΛΟΥ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ 52 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ Ο ΒΛΑΣΤΟΣ 53 ΤΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Στα σπερματόφυτα ανήκουν τα πιο εξελιγμένα τραχεόφυτα που παράγουν πολυκύτταρα σπέρματα προστατεύμενα από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΞΥΛΟΥ (Πανεπιστημιακές Παραδόσεις)

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΞΥΛΟΥ (Πανεπιστημιακές Παραδόσεις) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΗΛΙΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΔΗΣ Καθηγητής ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΞΥΛΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ. Ξυλόφυλλα ή επενδύματα ή καπλαμάδες: λεπτά φύλλα ξύλου με πάχος 0,5-1,0 mm (ως 8-10 mm) αντικολλητών (κόντρα πλακέ)

ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ. Ξυλόφυλλα ή επενδύματα ή καπλαμάδες: λεπτά φύλλα ξύλου με πάχος 0,5-1,0 mm (ως 8-10 mm) αντικολλητών (κόντρα πλακέ) Ξυλόφυλλα ή επενδύματα ή καπλαμάδες: λεπτά φύλλα ξύλου με πάχος 0,5-1,0 mm (ως 8-10 mm) Παραγωγή αντικολλητών (κόντρα πλακέ) άλλων συγκολλημένων κατασκευών Ανάπτυξη βιομηχανίας παραγωγής ξυλοφύλλων λόγω:

Διαβάστε περισσότερα

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο Μέρη Δένδρου Υπόγειο Επίγειο Μέρη Δένδρου Ακραίο μερίστωμα βλαστού Οφθαλμός Καταβολή φύλλου Φύλλο Βλαστός Λαιμός Ριζικά τριχίδια Ακραίο μερίστωμα ρίζας Καλύπτρα Βλαστός Βλαστός: αδιαφοροποίητος βλαστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ Γρίβα 11, Τ.Κ. 43100, Καρδίτσα T: 24410 79.206 (εσ. 112) www.wfdt.teilar.gr ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

Τα βασικά μέρη ενός πριστηρίου: Κορμοπλατεία Κυρίως πριστήριο Πριστοπλατεία (αποθήκη) Τροχιστήριο Βοηθητικές εγκαταστάσεις

Τα βασικά μέρη ενός πριστηρίου: Κορμοπλατεία Κυρίως πριστήριο Πριστοπλατεία (αποθήκη) Τροχιστήριο Βοηθητικές εγκαταστάσεις ΤΟ ΠΡΙΣΤΗΡΙΟ Τα βασικά μέρη ενός πριστηρίου: Κορμοπλατεία Κυρίως πριστήριο Πριστοπλατεία (αποθήκη) Τροχιστήριο Βοηθητικές εγκαταστάσεις 1. ΚΟΡΜΟΠΛΑΤΕΙΑ. Αποθήκες ενδιάμεσης αποθήκευσης, πριν την ξήρανση

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος υγρασίας πριστής ξυλείας κατά την ξήρανση

Έλεγχος υγρασίας πριστής ξυλείας κατά την ξήρανση Έλεγχος υγρασίας πριστής ξυλείας κατά την ξήρανση Πορεία ξήρανσης πριστής ξυλείας A διαμόρφωση δειγμάτων ξήρανσης 2 cm 2 cm 50 cm 1 m A A 1 A 2 ζύγιση δειγμάτων ξήρανσης Α1, Α2 αμέσως μετά την πρίση ΑΣΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

2. Ποιότητα ξύλου και σχέση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του με τις ιδιότητες και τις χρήσεις του

2. Ποιότητα ξύλου και σχέση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του με τις ιδιότητες και τις χρήσεις του 2. Ποιότητα ξύλου και σχέση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του με τις ιδιότητες και τις χρήσεις του Σύνοψη Αναφέρεται στην έννοια της ποιότητας του ξύλου, τι εκφράζει για το ξύλο, πως αυτή καθορίζεται,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: Αναπληρωτής Καθηγητής

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΕΡΓΟΥ: Αναπληρωτής Καθηγητής ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΣΕ ΔΥΟ (2) ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΑΡΚΕΤΟΥ»

«ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΣΕ ΔΥΟ (2) ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΑΡΚΕΤΟΥ» Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ MANTANHΣ Καθηγητής ΤΕΙ Λάρισας στο γνωστικό αντικείμενο «Δομή και ιδιότητες ξύλου» δ/νση: Τέρμα Μαυρομιχάλη, Τ.Κ. 43100, Καρδίτσα τηλ. 24410 79.206 (εσ. 112) & κιν. 6947 300585 ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΞΥΛΟΥ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΞΥΛΟΥ-ΕΠΙΠΛΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ - ΥΠΟΔΟΜΗ

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ - ΥΠΟΔΟΜΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ - ΥΠΟΔΟΜΗ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ - ΥΠΟΔΟΜΗ Ανόργανα συστατικά % ξηρού βάρους ξύλου C 49-50 H 6 O 44-45 N 0,1-1,0 Τέφρα* 0,2-1,0 (σε ορισμένα τροπικά είδη μέχρι 5) * διάφορα μεταλλικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Θερινό εξάμηνο 2011 Ο ρόλος του νερού στο φυτό Βασικότερο συστατικό των ιστών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΛΙΓΝΙΝΗ. Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΗΜΟΥ Λέκτορας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΛΙΓΝΙΝΗ. Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΗΜΟΥ Λέκτορας ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΛΙΓΝΙΝΗ Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΗΜΟΥ Λέκτορας Η λιγνίνη είναι. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τρισδιάστατο πολυμερές φαινολικών ενώσεων Στην άμεση μέθοδο απολίγνωσης, Λιγνίνη παραμένει ως υπόλειμμα Στην έμμεση μέθοδο απολίγνωσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικό σύνθετο υλικό, που αποτελείται από επιµήκεις παράλληλες λεπτές ίνες κυτταρίνης ενσωµατωµένες σε ένα στρώµα λιγνίνης.

Φυσικό σύνθετο υλικό, που αποτελείται από επιµήκεις παράλληλες λεπτές ίνες κυτταρίνης ενσωµατωµένες σε ένα στρώµα λιγνίνης. 97 ΤΟ ΞΥΛΟ Φυσικό σύνθετο υλικό, που αποτελείται από επιµήκεις παράλληλες λεπτές ίνες κυτταρίνης ενσωµατωµένες σε ένα στρώµα λιγνίνης. Συστατικά του ξύλου Κυτταρίνη ( cellulose). ( C 6 H 10 O 5 ) n Πολυµερές

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΞΥΛΟΥ»

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΞΥΛΟΥ» Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ MANTANHΣ Καθηγητής ΤΕΙ Λάρισας στο γνωστικό αντικείμενο «Δομή και ιδιότητες ξύλου» δ/νση: οδός Γρίβα 11, ΤΚ 43100, Καρδίτσα τηλ.: 24410 64.711 & 69 47 300 585 ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: «ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ, ΚΑΤΑΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΩΝ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος

Διαβάστε περισσότερα

Το Δάσος Μια Ολοκληρωμένη Προσέγγιση. Επιμέλεια: Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου, Γεώργιος Καρέτσος, Γεώργιος Κατσαδωράκης

Το Δάσος Μια Ολοκληρωμένη Προσέγγιση. Επιμέλεια: Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου, Γεώργιος Καρέτσος, Γεώργιος Κατσαδωράκης Το Δάσος Μια Ολοκληρωμένη Προσέγγιση Επιμέλεια: Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου, Γεώργιος Καρέτσος, Γεώργιος Κατσαδωράκης WWF Ελλάς, 2012 Επιστημονική Επιμέλεια Έκδοσης: Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου, Γεώργιος

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Ξύλου. Ενότητα 04: Πριστή ξυλεία (Γ) Ιωάννης Φιλίππου Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τεχνολογία Ξύλου. Ενότητα 04: Πριστή ξυλεία (Γ) Ιωάννης Φιλίππου Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 04: Πριστή ξυλεία (Γ) Ιωάννης Φιλίππου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ: 2.2.2.α. Αναμόρφωση Προπτυχιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ : Τι είναι τα ξυλόφυλλα;

ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ : Τι είναι τα ξυλόφυλλα; ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ : ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ : Τι είναι τα ξυλόφυλλα; ΞΥΛΟΦΥΛΛΑ : ΦΥΛΛΑ ΣΥΜΠΑΓΟΥΣ ΞΥΛΟΥ, ΠΑΧΟΥΣ 0,5-3 mm (Σπανιότερα 0,05-8 mm) Οι κορμοί που προορίζονται για ξυλόφυλλα πρέπει να έχουν συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά:

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΞΥΛΟΥ»

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΞΥΛΟΥ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου Ενότητα 06: Χημικές ιδιότητες Ι Ιωάννης Φιλίππου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογία & Ανατομία Φυτών. Εργαστηριακός Οδηγός

Μορφολογία & Ανατομία Φυτών. Εργαστηριακός Οδηγός ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μορφολογία & Ανατομία Φυτών Εργαστηριακός Οδηγός Βόλος, 2018 Εργαστηριακές Ασκήσεις Μορφολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ: ΡΙΚΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΓΚΩΣΗ

ΚΕΦ: ΡΙΚΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΛΟΧΡΗΣΤΙΚΗΣ (ΤΜΗΜΑ ΔΦΠ ΑΠΘ) ΜΑΘΗΜΑ: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΚΕΦ: ΡΙΚΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΓΚΩΣΗ 2017-18 Ηλίας Βουλγαρίδης Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ ΡΙΚΝΩΣΗ - ΔΙΟΓΚΩΣΗ: ΟΡΙΣΜΟΙ & ΕΝΝΟΙΕΣ ΡΙΚΝΩΣΗ: Η ελάττωση

Διαβάστε περισσότερα

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί 5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι Αγωγοί Ιστοί Οι μόνιμοι ιστοί κατατάσσονται σε 3 συστήματα: Σύστημα δερμικών ιστών Σύστημα αγωγών ιστών Σύστημα θεμελιωδών ιστών ΑΚΡΑΙΑ ΜΕΡΙΣΤΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΒΛΑΣΤΟΥ ΡΙΖΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι. ΤΟ ΞΥΛΟ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι. ΤΟ ΞΥΛΟ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι. ΤΟ ΞΥΛΟ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ 80 ΓΕΝΙΚΑ Για την πλήρη αναγνώριση ενός είδους ξύλου είναι απαραίτητη η γνώση της δομής του. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα είδος ξύλου χρησιμοποιώντας τα μακροσκοπικά

Διαβάστε περισσότερα

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί

5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι. Αγωγοί Ιστοί 5o Eργαστήριο Βιολογία Φυτών Ι Αγωγοί Ιστοί Οι μόνιμοι ιστοί κατατάσσονται σε 3 συστήματα: Σύστημα δερμικών ιστών Σύστημα αγωγών ιστών Σύστημα θεμελιωδών ιστών ΑΚΡΑΙΑ ΜΕΡΙΣΤΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΒΛΑΣΤΟΥ ΡΙΖΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΑΠΟ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΕΝΤΕΤΑΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ. Γ. Παναγόπουλος Καθηγητής Εφαρμογών, ΤΕΙ Σερρών

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΑΠΟ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΕΝΤΕΤΑΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ. Γ. Παναγόπουλος Καθηγητής Εφαρμογών, ΤΕΙ Σερρών ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΑΠΟ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΕΝΤΕΤΑΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ Γ. Παναγόπουλος Καθηγητής Εφαρμογών, ΤΕΙ Σερρών Δεξαμενές Ο/Σ (Μέρος 2 ο ) -Σιλό Ορθογωνικές δεξαμενές Διάκριση ως προς την ύπαρξη ή μη επικάλυψης

Διαβάστε περισσότερα

Το φυτικό σώμα απαρτίζεται από μεριστωματικούς και μόνιμους ιστούς

Το φυτικό σώμα απαρτίζεται από μεριστωματικούς και μόνιμους ιστούς Το φυτικό σώμα απαρτίζεται από μεριστωματικούς και μόνιμους ιστούς Iστός: Μια ομάδα παρόμοιων σε μορφή κυττάρων, τα οποία βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν ομοειδές περιεχόμενο και επιτελούν συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

«Μελέτη της επίδρασης υδροθερμικών χειρισμών στη σκληρότητα και το χρώμα ξύλου οξιάς»

«Μελέτη της επίδρασης υδροθερμικών χειρισμών στη σκληρότητα και το χρώμα ξύλου οξιάς» ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Μελέτη της επίδρασης υδροθερμικών χειρισμών στη σκληρότητα και το χρώμα ξύλου οξιάς» ΠΕΤΡΟΥ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΥ (ΑΕΜ 1063) & ΤΣΑΛΙΚΗ Π. ΣΤΑΥΡΟΥ (ΑΕΜ 1401) Επιβλέπων: Δρ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΛΥΚΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

6/5/2017. Δρ. Σωτήρης Δέμης. Σημειώσεις Εργαστηριακής Άσκησης Θλίψη Σκυροδέματος. Πολιτικός Μηχανικός (Λέκτορας Π.Δ.

6/5/2017. Δρ. Σωτήρης Δέμης. Σημειώσεις Εργαστηριακής Άσκησης Θλίψη Σκυροδέματος. Πολιτικός Μηχανικός (Λέκτορας Π.Δ. Σημειώσεις Εργαστηριακής Άσκησης Θλίψη Σκυροδέματος Δρ. Σωτήρης Δέμης Πολιτικός Μηχανικός (Λέκτορας Π.Δ. 407/80) Έως τώρα Καταστατικός νόμος όλκιμων υλικών (αξονική καταπόνιση σε μία διεύθυνση) σ ε Συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΟΥ ΞΥΛΟΥ»

«ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΟΥ ΞΥΛΟΥ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΞΥΛΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: «ΕΛΕΓΧΟΣ & ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΡΟΠΙΚΟΥ ΞΥΛΟΥ» Επιστημονικός Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα

Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα Οργάνωση του φυτικού σώματος (Φ.Σ.): Τα φυτικά όργανα Το πέρασμα από το μονοκύτταρο στο πολυκύτταρο επίπεδο οργάνωσης, όπως εκδηλώνεται στα ανώτερα φυτά, είναι μια σταδιακή και πολύπλοκη διεργασία στην

Διαβάστε περισσότερα

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Αποσάθρωση Ονομάζουμε τις μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα και την εσωτερική δομή και χημική σύσταση τις οποίες δέχεται η στερεά φάση του εδάφους με την επίδραση των παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΜΟΣΠΙΤΩΝ

2 ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΜΟΣΠΙΤΩΝ Τ.Ε.Ι. Λάρισας - Παράρτημα Καρδίτσας Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Εργαστήριο Τεχνολογίας & Συντήρησης Ξυλοκατασκευών 2 ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΜΟΣΠΙΤΩΝ του Καθηγητή Δρ. Ιωάννη Κακαρά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ

ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΑΚΟΥΣΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ Το ξύλο έχει καλές ακουστικές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΙΑΣΤΟΛΗ - ΣΥΣΤΟΛΗ Όταν θερµαίνεται το ξύλο αυξάνονται

Διαβάστε περισσότερα

Το Ξύλο ως Δομικό Υλικό

Το Ξύλο ως Δομικό Υλικό Το Ξύλο ως Δομικό Υλικό Η Ξυλεία Η εταιρεία μας, εισάγει και κατασκευάζει ξύλινες κατοικίες άριστων προδιαγραφών, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε ως εξοχικές/θερινές είτε ως μόνιμες. Η ξυλεία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ A A1. Να χαρακτηρίσετε

Διαβάστε περισσότερα

«Η αειφορία του δάσους είναι προϋπόθεση για την σωτηρία. του περιβάλλοντος, του κλίματος και του ανθρώπου.»

«Η αειφορία του δάσους είναι προϋπόθεση για την σωτηρία. του περιβάλλοντος, του κλίματος και του ανθρώπου.» Η ΠΡΙΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ «Η αειφορία του δάσους είναι προϋπόθεση για την σωτηρία του περιβάλλοντος, του κλίματος και του ανθρώπου.» Το Πριστήριο Το μέρος όπου γίνεται η πρίση του κορμού Πρίζω (πριονίζω)= η διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΑΤΕΙΘ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΜΗΜΑ LOGISTICS ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΠΑΡΑΠΟΝΙΑΡΗ ΕΛΠΙΔΑ Α.Μ. 206 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κατερίνη 2011 ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΞΥΛΕΙΑΣ ΜΑΥΡΗΣ ΠΕΥΚΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΜΠΟΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΕ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΞΥΛΕΙΑΣ ΜΑΥΡΗΣ ΠΕΥΚΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΜΠΟΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΕ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΞΥΛΕΙΑΣ ΜΑΥΡΗΣ ΠΕΥΚΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΜΠΟΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΕ ΦΥΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ Φιλίππου Βασίλειος 1* και Καραστεργίου Σωτήριος 2 *Δασολόγος - Περιβαλλοντολόγος, MSC (PhD Candidate), Τμήμα Δασολογίας &

Διαβάστε περισσότερα

v = 1 ρ. (2) website:

v = 1 ρ. (2) website: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Φυσικής Μηχανική Ρευστών Βασικές έννοιες στη μηχανική των ρευστών Μαάιτα Τζαμάλ-Οδυσσέας 17 Φεβρουαρίου 2019 1 Ιδιότητες των ρευστών 1.1 Πυκνότητα Πυκνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών

Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών Οργάνωση μία ομάδα παρόμοιων σε μορφή κυττάρων, τα οποία βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν ομοειδές περιεχόμενο και επιτελούν συγκεκριμένη λειτουργία ή λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA Εικ.1. Ελάτη προσβεβληµένη από το µύκητα Armillaria mellea. ιακρίνονται οι λευκές µυκηλιακές πλάκες στη βάση του κορµού. Μαίναλο. Εικ.2. Μυκηλιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΜΟΣΠΙΤΩΝ

2 ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΜΟΣΠΙΤΩΝ Τ.Ε.Ι. Λάρισας - Παράρτημα Καρδίτσας Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Εργαστήριο Τεχνολογίας & Συντήρησης Ξυλοκατασκευών 2 ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΟΡΜΟΣΠΙΤΩΝ του Καθηγητή Δρ. Ιωάννη Κακαρά

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου

Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Χημεία και Χημικά Προϊόντα Ξύλου Ενότητα 08: Τροποποίηση του ξύλου Ι Ιωάννης Φιλίππου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

11 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

11 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Α.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ. ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ 11 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Σκοπός της άσκησης Σκοπός της άσκησης είναι να μελετηθεί η φυσική εκροή του νερού από στόμιο

Διαβάστε περισσότερα

Αίτια: Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες (δυσμενείς συνθήκες υγρασίας, έλλειψη ή περίσσεια θρεπτικών στοιχείων)

Αίτια: Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες (δυσμενείς συνθήκες υγρασίας, έλλειψη ή περίσσεια θρεπτικών στοιχείων) ΜΗ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Αίτια: Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες (δυσμενείς συνθήκες υγρασίας, έλλειψη ή περίσσεια θρεπτικών στοιχείων) Ατμοσφαιρικοί ρυπαντές Ασθένειες που προκαλούνται από κλιματικούς

Διαβάστε περισσότερα