Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών"

Βηθζαθά Γιαννόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Τύποι φυτικών κυττάρων & ιστών

2 Οργάνωση μία ομάδα παρόμοιων σε μορφή κυττάρων, τα οποία βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν ομοειδές περιεχόμενο και επιτελούν συγκεκριμένη λειτουργία ή λειτουργίες Κύτταρο ιστός όργανο οργανισμός

4 Παραλλακτικότητα μορφής, δομής, λειτουργίας Κύτταρο ιστός όργανο οργανισμός - είδος Οι ανατομικές και μορφολογικές διαφορές μεταξύ των ειδών λειτουργικές διαφορές

5 Μονοκότυλα - Δικότυλα Διαφορές στη μορφή και ανατομία του ριζικού και του αγγειακού συστήματος στη μορφή και ανατομία των φύλλων (π.χ. με την υιοθέτηση μίσχου) και σε άλλα χαρακτηριστικά σχετίζονται με την επιλογή της μορφής του οργανισμού Μονοκότυλα Δικότυλα μονοετή ποώδη είδη ταχείας ανάπτυξης πόες και πολυετή δενδρώδη είδη

6 Το αντιπροσωπευτικό φυτό Κορυφαίο μερίστωμα ρίζας (παράγει νέους ιστούς)

7 Τα όργανα 1. βλαστός (α) στηρίζει τα φύλλα και τα άνθη (β) μεταφέρει νερό και ανόργανα άλατα από τις ρίζες προς όλα τα εναέρια μέρη του φυτού (γ) μεταφέρει θρεπτικά συστατικά από τα σημεία παραγωγής που ονομάζονται πηγές (δηλ. κυρίως φύλλα) προς τους ιστούςαποδέκτες (ετερότροφα όργανα), όπου απαιτούνται για ανάπτυξη ή και για αποθήκευση (δ) μπορεί να αποθηκεύει θρεπτικά συστατικά

8 Τα όργανα 2. ρίζα (α) στερεώνει το φυτό στο έδαφος (β) απορροφά νερό και ανόργανα άλατα από το έδαφος (γ) μπορεί να αποθηκεύει θρεπτικά συστατικά 3. φύλλα (α) φωτοσυνθέτουν (β) διαπνέουν 4. άνθη, καρποί και σπέρματα παίρνουν μέρος στη ζωτική λειτουργία της αναπαραγωγής και της διαιώνισης του είδους

9 Λειτουργίες που επιτελούνται σε όλα ανεξαιρέτως τα φυτικά όργανα 1. Όλα τα όργανα αναπνέουν 2. Όλα διαθέτουν στοιχειώδεις μηχανισμούς άμυνας έναντι βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων καταπόνησης 3. Όλα επικοινωνούν μεταξύ τους κυρίως μέσω ορμονικών ουσιών 4. Όλα αντιλαμβάνονται ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον και αντιδρούν ανάλογα.

10 Κύκλος ζωής (ετήσιου φυτού) Φύτρωση σπέρματος Παραγωγή οργάνων Παραγωγή και απελευθέρωση σπερμάτων Βλαστητικό στάδιο γονιμοποίηση Αναπαραγωγικό στάδιο Τέλος σταδίου νεανικότητας

11 Κάθε φυτικό είδος επιλέγει τη στρατηγική ανάπτυξής του εναρμονιζόμενο με και προσαρμοζόμενο στις συνθήκες του περιβάλλοντος Στρατηγική ανάπτυξης κλειστή ανοιχτή

12 Κλειστός τύπος ανάπτυξης Υψηλών ρυθμών δραστηριότητα ωρίμανση Διαιώνιση του είδους μαρασμός Ετήσια και διετή φυτά θάνατος

13 Ανοιχτός τύπος ανάπτυξης θάνατος Ο οργανισμός αναπτύσσεται καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του Πολυετή είδη: δέντρα και θάμνοι

14 Πρωτογενής ανάπτυξη παράγονται ιστοί και όργανα μέσω της δραστηριότητας του κορυφαίου ή ακραίου μεριστώματος στα περισσότερα μονοκότυλα και τα ποώδη δικότυλα Κορυφαίο μερίστωμα ρίζας (παράγει νέους ιστούς)

15 Δευτερογενής ανάπτυξη παράγονται ιστοί και όργανα μέσω της δραστηριότητας κυρίως πλάγιων μεριστωμάτων κυρίως πολυετή δικότυλα φυτά

16 Δευτερογενής ανάπτυξη Συνεχής αύξηση του μεγέθους του οργανισμού και του αριθμού των οργάνων νέες ανάγκες ενίσχυσης του βλαστού και της ρίζας παράγονται επιπρόσθετοι ιστοί μεταφοράς αλλά και στηρικτικοί και προστατευτικοί

17 Τα όργανα απαρτίζονται από ιστούς Ο ιστός είναι μία ομάδα παρόμοιων σε μορφή κυττάρων, τα οποία βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους, διαθέτουν ομοειδές περιεχόμενο και επιτελούν συγκεκριμένη λειτουργία ή λειτουργίες εξειδίκευση διαφοροποίηση

18 Τα όργανα απαρτίζονται από ιστούς Μεριστωματικοί Μόνιμοι Αποτελούνται από κύτταρα που διατηρούν την ικανότητα να διαιρούνται μιτωτικά και να παράγουν θυγατρικά κύτταρα συγκρότηση διαφοροποίηση

19 Οι μεριστωματικοί ιστοί υπεύθυνοι για την ανάπτυξη όλων των οργάνων του φυτού Ο μεριστωματικός ιστός είναι ο λιγότερο διαφοροποιημένος, άρα ο απλούστερος φυτικός ιστός απαντάται πάντα σε περιοχές ανάπτυξης νέων οργάνων το φυτού

20 Χαρακτηριστικά μεριστωματικών κυττάρων Περιορισμένο μέγεθος Κυβοειδές σχήμα Λεπτά κυτταρικά τοιχώματα (κυτταρίνη) Απουσία μεσοκυττάριων χώρων Πυκνό κυτταρόπλασμα Μικρού μεγέθους χυμοτόπια αντί ενός μεγάλου Μιτοχόνδρια και προπλαστίδια με έντονη μεταβολική δραστηριότητα

21 Χαρακτηριστικά μεριστωματικών κυττάρων

23 Τύπος μεριστώμα τος Ακραίο ή κορυφαίο Πλευρικό Εμβόλιμο Θέση στο φυτό Ρόλος Αποτέλεσμα κορυφή του βλαστού ή της ρίζας πλευρικά σε ήδη ανεπτυγμένα μέρη του φυτού, παράλληλα με τον επιμήκη άξονα των οργάνων υπάρχει μόνο στα μονοκότυλα φυτά, μεταξύ μονίμων ιστών, π.χ. στα γόνατα υπεύθυνο για την πρωτογενή ανάπτυξη μέσω της οποίας προκύπτει το πρωτογενές φυτικό σώμα. Μέσω αυτού παράγονται τα τρία πρωτογενή μεριστώματα υπεύθυνο για τη δευτερογενή ανάπτυξη επιτρέπει την ταχεία κατά μήκος ανάπτυξη, εκτός εκείνης που οφείλεται στο κορυφαίο μερίστωμα Αύξηση του φυτού σε μήκος (ύψος) Αύξηση σε διάμετρο Ανάπτυξη ή αναπλήρωση οργάνων

24 Εξωτερικό στρώμα

25 Ζώνη επιμήκυνσης οργάνων Τα θυγατρικά των μεριστωματικών κυττάρων αναπτύσσονται σε μέγεθος με την αύξηση της πίεσης σπαργής επιμήκυνση οργάνων Η σταδιακή μετατροπή ενός μεριστωματικού κυττάρου σε παρεγχυματικό

26 Τύπος μεριστώμα τος Ακραίο ή κορυφαίο Πλευρικό Θέση στο φυτό Ρόλος Αποτέλεσμα κορυφή του βλαστού ή της ρίζας πλευρικά σε ήδη ανεπτυγμένα μέρη του φυτού, παράλληλα με τον επιμήκη άξονα των οργάνων υπάρχει μόνο υπεύθυνο για την πρωτογενή ανάπτυξη μέσω της οποίας προκύπτει το πρωτογενές φυτικό σώμα. Μέσω αυτού παράγονται τα τρία πρωτογενή μεριστώματα υπεύθυνο για τη δευτερογενή ανάπτυξη Αύξηση το φυτού σε μήκος (ύψος) Αύξηση σε διάμετρο Από τα πλευρικά μεριστώματα επιτρέπει την παράγονται ταχεία κατά μήκος δευτερογενή στα μονοκότυλα Ανάπτυξη ή μεριστώματα Εμβόλιμο ανάπτυξη, εκτός εκείνης που φυτά, τα μεταξύ οποία παράγουν με τη σειρά τους οφείλεται στο κορυφαίο αναπλήρωση μόνιμους ιστούς, κυρίως μονίμων κατά ιστών, τη δευτερογενή ανάπτυξη των οργάνων φυτών π.χ. στα γόνατα μερίστωμα

27 Δευτερογενείς Μεριστωματικοί ιστοί κάμβιο Μόνιμοι ιστοί Αγωγοί ιστοί Δευτερογενές Ξύλο Δευτερογενής Ηθμός Δευτερογενείς εντεριώνιες ακτίνες φελλογόνο Προστατευτικοί ιστοί Περίδερμα

29 Τύπος μεριστώμα τος Ακραίο ή κορυφαίο Θέση στο φυτό Ρόλος Αποτέλεσμα κορυφή του βλαστού ή της ρίζας πλευρικά σε ήδη ανεπτυγμένα μέρη του φυτού, υπεύθυνο για την πρωτογενή ανάπτυξη μέσω της οποίας προκύπτει το πρωτογενές φυτικό σώμα. Μέσω αυτού παράγονται τα τρία πρωτογενή μεριστώματα Αύξηση το φυτού σε μήκος (ύψος) υπεύθυνο για τη δευτερογενή Αύξηση σε Πλευρικό Ο ρόλος του παράλληλα εμβόλιμου με είναι ζωτικής ανάπτυξη σημασίας σε περίπτωση τον επιμήκη διάμετρο καταστροφής άξονα των του κορυφαίου μεριστώματος Εμβόλιμο οργάνων υπάρχει μόνο στα μονοκότυλα φυτά, μεταξύ μονίμων ιστών, π.χ. στα γόνατα επιτρέπει την ταχεία κατά μήκος ανάπτυξη, εκτός εκείνης που οφείλεται στο κορυφαίο μερίστωμα Ανάπτυξη ή αναπλήρωση οργάνων

30 Οι μόνιμοι ιστοί αποτελούνται από εξειδικευμένα (διαφοροποιημένα) κύτταρα που εκτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες Μόνιμοι ιστοί: ο θεμελιώδης ιστός ή θεμελιώδες παρέγχυμα οι στηρικτικοί ιστοί οι αγωγοί ιστοί οι προστατευτικοί ιστοί οι απεκκριτικοί ιστοί και αδένες

31 Το παρέγχυμα εκτελεί θεμελιώδεις λειτουργίες σε όλα τα όργανα Χαρακτηριστικά παρεγχυματικών κυττάρων: λιγότερο διαφοροποιημένα παρουσιάζουν εξειδίκευση και καταμερισμό λειτουργιών μεγάλη ποικιλία μορφής (ανάλογα με θέση-ρόλο) συνήθως παρεμβάλλονται μεταξύ κυττάρων των έντονα διαφοροποιημένων ιστών

32 Παρέγχυμα η βασική ιστολογική μάζα των περισσοτέρων οργάνων μόνο πρωτογενές κυτταρικό τοίχωμα (λεπτό) χαμηλό κόστος κατασκευής κύτταρα πολυεδρικά - ισοδιαμετρικά μεταβολικά ενεργό παραμένει ζωντανό μετά την ωρίμανση αναλαμβάνει και: αναγέννηση ιστών, επούλωση τραυμάτων

33 Παρέγχυμα Rumex crispus τομή βλαστού

34 Παρέγχυμα Ambrosia sp. τομή βλαστού

35 Παρέγχυμα Helianthus sp. τομή βλαστού

36 Ταξινόμηση παρεγχύματος ανάλογα με μορφή, λειτουργία, θέση Αποταμιευτικό παρέγχυμα Αποθήκες θρεπτικών συστατικών σε ενδοσπέρμιο, κοτυληδόνες (σπέρματα) και σε φυτικά μέρη ειδικά γιαυτό το σκοπό (που χρησιμοποιούνται ως τροφή): καρποί, κόνδυλοι, βολβοί άμυλο (δημητριακά, πατάτες) πρωτεΐνες (μπιζέλια, φασόλια) έλαια (αβοκάντο, ηλιόσπορος) κύτταρα μεσαίου μεγέθους χωρίς χυμοτόπια

37 Αποταμιευτικό παρέγχυμα Κοτυληδόνα φασολιού

38 Αποταμιευτικό παρέγχυμα Κόνδυλος πατάτας

39 Ταξινόμηση παρεγχύματος ανάλογα με μορφή, λειτουργία, θέση Φωτοσυνθετικό παρέγχυμα ή χλωρέγχυμα Ο κατεξοχήν φωτοσυνθετικός ιστός του φυτού Τυπική εικόνα δικότυλων φυτών δρυφακτειδές ή πασσαλώδες παρέγχυμα σπογγώδες παρέγχυμα Τυπική εικόνα μονοκότυλων και γυμνόσπερμων φυτών ένα είδος λοβωτών κυττάρων

40 Φωτοσυνθετικό παρέγχυμα Λιγούστρο (δικότυλο)

41 Φωτοσυνθετικό παρέγχυμα Αγροστώδες μονοκότυλο

42 Ταξινόμηση παρεγχύματος ανάλογα με μορφή, λειτουργία, θέση Εντεριώνη Στο κέντρο του βλαστού των δικότυλων με ρόλο αποθηκευτικό και στηρικτικό

43 Εντεριώνη Helianthus sp. τομή βλαστού

44 Τα μονοκότυλα φυτά κατά κανόνα δεν διαθέτουν εντεριώνη το παρέγχυμα που εντοπίζεται μεταξύ των αγγειωδών δεσμίδων αναφέρεται απλά ως θεμελειώδες παρέγχυμα Καλαμπόκι μονοκότυλο τομή βλαστού

45 Αερέγχυμα Παρεγχυματικός ιστός εξειδικευμένος στη μεταφορά αέρα σε συνθήκες ελλιπούς αερισμού (έλη βάλτοι) οι μεσοκυττάριοι χώροι σημαντικότεροι από τα κύτταρα μεταφορά αέρα από το υπέργειο τμήμα σε βυθισμένους βλαστούς, μίσχους, και φύλλα υδρόβιων αγγειόσπερμων αλλά και σε ρίζες που πρέπει να τροφοδοτούνται με οξυγόνο (κρίνα του νερού, ρύζι, μαγκρόβια φυτά)

46 Αερέγχυμα Nymphaea colorata (νούφαρο)

47 Αερέγχυμα Nymphaea rubra (νούφαρο)

48 Αερέγχυμα

49 Αερέγχυμα Acorus sp. τομή ρίζας

50 Αερέγχυμα Juncus sp. (βούρλο) τομή βλαστού

51 Αερέγχυμα Scirpus sp. τομή βλαστού

Σχετικά έγγραφα

Κεφάλαιο 3. Οι ιστοί συγκροτούν όργανα

Κεφάλαιο 3. Οι ιστοί συγκροτούν όργανα Κεφάλαιο 3 Οι ιστοί συγκροτούν όργανα Τα µέρη ενός αντιπροσωπευτικού σπερµατόφυτου Οβλαστός: (α) στηρίζει τα φύλλα και τα άνθη, (β) µεταφέρει νερό και ανόργανα άλατα από τις ρίζες προς όλα τα εναέρια µέρη