ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Transcript

1 «Ἱστορίης Ἐπίσκεψις» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών για τους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ Στυλιανός Ε. Κατάκης επίκ. καθηγητής Ρωμαϊκής Αρχαιολογίας

2 Η τέχνη της περιόδου από το 323 π.χ. (θάνατος του Μ. Αλέξανδρου) μέχρι το 30 π.χ. (υποταγή της πτολεμαϊκής Αιγύπτου στη Ρώμη) ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ J.J. POLLITT, H Τέχνη στην Ελληνιστική Εποχή, μτφ. Α. Γκαζή (Αθήνα: εκδ. Δ. Παπαδήμα, ) Δ. ΠΛΑΝΤΖΟΣ, Ελληνική Τέχνη και Αρχαιολογία, π.χ. (Αθήνα: εκδ. Καπόν, 2011) T. HÖLSCHER, Κλασική Αρχαιολογία. Βασικές Γνώσεις, μτφ. Π. Παπαγεωργίου (Θεσσαλονίκη: εκδ. University Studio Press, 2005) ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ τ. Ε (Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1974)

3 Τα κράτη των Διαδόχων περί το 275 π.χ. Nέα καλλιτεχνικά κέντρα: Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Πέργαμος, Ρόδος

4 Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΩΝ με κέντρο την Αλεξάνδρεια και τη Βιβλιοθήκη της π.χ.: Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ π.χ.: Ο ΚΤΗΣΙΒΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ» ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΥΔΡΑΥΛΙΣ π.χ.: ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ (ΚΑΤΟΠΤΡΑ, ΑΝΑΡΡΟΦΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΛΙΕΣ) π.χ.: ΦΙΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (ΑΥΤΟΜΑΤΑ) Περ. 100 π.χ.: Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ

5 Η Ύδραυλις του Δίου (1 ος αι. π.χ.) Το εκκλησιαστικό όργανο στην Παναγία των Παρισίων

6 Η ύδραυλις παίζεται από 2 άτομα: ο ένας πατά τα πλήκτρα ενώ ο άλλος πιέζει τον αέρα με το νερό Ανάγλυφο στην Arles (Ν. Γαλλία)

7 Ειδώλιο από την Αλεξάνδρεια στο Λούβρο Ψηφιδωτό δάπεδο από το Aquincum (Ουγγαρία)

8 Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ ΕΝΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ; (περ. 100 π.χ.) 30 οδοντωτοί τροχοί που κινούνταν με μία λαβή που έδιναν τη δυνατότητα να κάνει αστρονομικούς και ημερολογιακούς υπολογισμούς.

9 Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ ΕΝΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ; (περ. 100 π.χ.) 30 οδοντωτοί τροχοί που κινούνταν με μία λαβή που έδιναν τη δυνατότητα να κάνει αστρονομικούς και ημερολογιακούς υπολογισμούς. Μεταλλικές πλάκες με πυκνογραμμένες αστρονομικές επιγραφές και οδηγίες χρήσεις. Σε μεταλλικούς δακτυλίους: αιγυπτιακό ημερολόγιο, ζωδιακός κύκλος, κορινθιακό ημερολόγιο, ολυμπιακός δίσκος, προβλέψεις εκλείψεων Ηλίου και Σελήνης κλπ.

10 ΦΑΡΟΣ Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου

11 Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ( π.χ.) Ανακατασκευή στο Changsha της Κίνας

12 Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ( π.χ.) Το φάρο τον αποτελούσαν 3 επάλληλοι μαρμάρινοι πύργοι, χτισμένοι επάνω σε θεμέλιο από πέτρινους ογκολίθους. Το συνολικό ύψος του φάρου ήταν 117 μέτρα. Ο 1ος πύργος ήταν τετράπλευρος και περιείχε διαμερίσματα για τους εργάτες και τους στρατιώτες. Από επάνω υπήρχε ένας 2ος οκταγωνικός πύργος, με σπειροειδές κεκλιμένο επίπεδο που οδηγούσε στον τελευταίο πύργο. Ο 3ος πύργος είχε σχήμα κυλίνδρου και στο εσωτερικό του έκαιγε η φωτιά που οδηγούσε τα πλοία με ασφάλεια στο λιμάνι. Από επάνω υπήρχε το άγαλμα του Διός Σωτήρος. Για τη συντήρηση της φωτιάς χρειάζονταν τεράστιες ποσότητες καύσιμων. Την τροφοδοτούσαν με ξύλα, που τα μετέφεραν χάρη στο σπειροειδές κεκλιμένο επίπεδο άλογα και μουλάρια. Πίσω από τη φωτιά υπήρχε ένα ΣΤΙΛΠΝΟ ΟΡΕΙΧΑΛΚΙΝΟ ΚΑΤΟΠΤΡΟ που αντανακλούσε τη λάμψη προς τη θάλασσα. Τα πλοία μπορούσαν να τη διακρίνουν από 50 χιλιόμετρα μακριά.

13 Επίδραση του Φάρου στην ισλαμική αρχιτεκτονική: μιναρέδες καϊρινού-βορειοαφρικανικού τύπου (τετράγωνη βάση, οκταγωνικός όροφος, κυκλικό ανώτερο τμήμα) Μιναρές < τουρκικό Minare < αραβικό manara = φάρος

14 TO ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΥΡΡΗΣΤΟΥ (Β αι. π.χ.)

15 TO ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΥΡΡΗΣΤΟΥ (Β ΑΙ. π.χ.) Ηλιακό ρολόι στις πλευρές του πύργου

16 TO ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΥΡΡΗΣΤΟΥ (Β ΑΙ. π.χ.)

17 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ - ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ «ΜΩΣΑΪΚΟ ΚΑΙ ΚΡΑΜΑ» ΕΘΝΟΤΗΤΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ο ΜΟΝΑΡΧΗΣ ΜΕ ΕΞΟΥΣΙΑ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ Λατρεία της Τύχης Θεατρική νοοτροπία Ατομικισμός Κοσμοπολίτικη αντίληψη ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΕ ΜΗ ΕΛΛΗΝΕΣ Η Τύχη της Αντιόχειας (~ 300 π.χ.)

18 Το Μνημείο του Λυσικράτους στην Αθήνα και το «Θησαυροφυλάκιο» στην Πέτρα (4 ος αι. π.χ.) της Ιορδανίας (1 ος αι. π.χ.)

19 ΤΑΦΟΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝ, ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ. «ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΑΒΒΕΣΑΛΩΜ», ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ Υπόμνηση: η μετάφραση των Ο (της Παλαιάς Διαθήκης) είναι έργο των Πτολεμαίων

20 Τοιχογραφία από τη «VILLA ΤΗΣ ΠΟΠΠΑΙΑΣ» στην Οπλοντίδα (Oplontis), του 1 ου αι. π.χ. ΤΑΦΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ (1 ος αι. μ.χ.)

21 ΤΑΦΟΣ «MUSTAFA BASHA» ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ (2 ος -1 ος αι. π.χ.) ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ π.χ.

22 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ Δημόσιοι χώροι: ΣΥΝΟΛΑ ΜΕ ΕΝΙΑΙΑ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ / ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΠΙΟΥ Αξονικές προσβάσεις στα αρχιτεκτονικά σύνολα Ο ναός δεν αποτελεί πια μια ανεξάρτητη ύπαρξη «ΠΡΟΤΙΜΗΣΗ» ΣΤΟΝ ΙΩΝΙΚΟ ΡΥΘΜΟ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ «ΠΕΡΙΒΛΕ- ΠΤΟΥ» ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΙΟΝΟΚΡΑΝΟΥ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ, ΠΟΛΥΩΡΟΦΕΣ ΠΡΟΣΟΨΕΙΣ, ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΡΥΘΜΩΝ ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ, ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ

23 Κυριαρχία των μεγάλων στοών, ανιδρυμένων όχι πλέον από τις πόλεις αλλά από τους ελληνιστικούς βασιλείς: π.χ. στην Αθήνα οι στοές του Ευμένους Β ( π.χ.) και του Αττάλου Β (159-της Περγάμου ΣΤΟΑ ΕΥΜΕΝΟΥΣ στη Ν. κλιτύ της Ακρόπολης

24 ΣΤΟΑ ΕΥΜΕΝΟΥΣ: Μεταφέρθηκε από την Μ. Ασία (μικρασιατικό μάρμαρο) 163 x 17,60 μ.: μεγαλύτερη από την Στοά του Αττάλου Όταν κτίσθηκε το Ηρώδειο (160 μ.χ.) το Δ. πέρας της στοάς συνδέθηκε οργανικά με αυτό.

25 ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΑΤΤΑΛΟΥ (περ. 150 π.χ.) Η Αγορά της Αθήνας τον 4 ο αι. και μετά τις ελληνιστικές επεμβάσεις τον 2 ο αι. π.χ.

26 ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΑΤΤΑΛΟΥ (περ. 150 π.χ.) 116 x 20 μ. 21 δωμάτια / καταστήματα στο ισόγειο και τον όροφο 45 κίονες εξωτερικά και 22 κίονες εσωτερικά

27 ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΙΕΡΑ: ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΗ ΛΙΝΔΟ

28 Ιερό της Λινδίας Αθηνάς: Σταδιακή διαμόρφωση του βράχου κατά τον 3 ο αι. π.χ. κυρίως. Αρχές συμμετρίας, προσπάθεια εντυπωσιασμού του επισκέπτη-προσκυνητή

29 ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΙΕΡΑ: ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΗΣ ΚΩ Σταδιακή διαμόρφωση Τον 3 ο και 2 ο αι. π.χ.

30 Πρόσοψη και κάτοψη του βωμού. Όψη του ιωνικού ναού του Ασκληπιού

31 - Παράλληλες τάσεις και ρυθμοί, λόγω των πολλών κέντρων παραγωγής (Αθήνα, Πέργαμος, Αλεξάνδρεια, Ρόδος, Αντιόχεια) -ΣΤΡΟΦΗ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ. -ΕΙΔΥΛΛΙΑΚΟ-ΠΑΙΧΝΙΔΙΑΡΙΚΟ ΚΑΙ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ. -ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ. - ΑΝΘΗΣΗ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΚΡΗΝΕΣ ΜΕ ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ (ΑΡΠΑΓΗ ΝΥΜΦΩΝ ΑΠO ΣΑΤΥΡΟΥΣ κλπ). - ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΠΟΡΤΡEΤΟΥ: Ο άνθρωπος δεν είναι πλέον ο υπεύθυνος πολίτης, μέλος του συνόλου των πολιτών της πόλης, αλλά εικονίζεται πλέον με τα προσωπικά, εξατομικευμένα χαρακτηριστικά του. Η απεικόνιση των προσώπων δεν έχει διαχρονικό, αλλά προσωρινό χαρακτήρα. - ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ GROTESQUE ΚΑΙ ΔΥΣΜΟΡΦΩΝ ΤΥΠΩΝ, ΝΑΝΩΝ, ΓΡΙΩΝ, ΨΑΡΑΔΩΝ, ΝΕΓΡΩΝ.

32 ΠΕΡΓΑΜΟΣ: από τα κύρια καλλιτεχνικά κέντρα του ελληνιστικού κόσμου Η Ακρόπολη της Περγάμου, όπως φαίνεται από τη σημερινή πόλη Bergama Σχεδιαστική αναπαράσταση της Ακρόπολης της Περγάμου

33 O μεγάλος Βωμός του Διός ΠΕΡΓΑΜΟΣ Εννοείται ο κυρίως βωμός, όπου γίνονταν οι θυσίες, και το βάθρο με τις στοές που τον περιβάλλουν. Διαστάσεις: 36,80 μ. (Α. και Δ. πλευρά) x 34,20 μ. (Β. και Ν. πλευρά) Ύψος βάθρου: 6 μ. Ζωφόρος Γιγαντομαχίας (στο βάθρο): ύψος 2,30 μ. και μήκος 113 μ. Ζωφόρος Τηλέφου (στον τοίχο γύρω από τον κυρίως βωμό): ύψος 1,58 μ. Η εσωτερική κιονοστοιχία δεν ολοκληρώθηκε.

34 ΠΕΡΓΑΜΟΣ O μεγάλος Βωμός του Διός στο Pergamonmuseum στο Βερολίνο τομή κατά μήκος (Δ. Α.)

35 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Γιγαντομαχία, Α. πλευρά Εκάτη Άρτεμις Λητώ Απόλλων ΓΙΓΑΝΤΟΜΑΧΙΑ: αλληγορία για τους αγώνες των Ατταλιδών κυρίως κατά των Γαλατών ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ Η ΑΝΤΙΠΑΡΑΒΟΛΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ έντονη θεατρικότητα, υπερβολικά δραματικός τόνος, βίαιη κίνηση, ακραίος δυναμισμός, παθητικές στάσεις και εκφράσεις.

36 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Γιγαντομαχία, Α. πλευρά ΖΕΥΣ με τον γίγαντα Πορφυρίωνα

37 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Γιγαντομαχία, Α. πλευρά Αλκυονεύς Αθηνά Γαία Νίκη

38 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Γιγαντομαχία, Α. πλευρά Αθηνά με τον γίγαντα Αλκυονέα: θυμίζει τα αετώματα του Παρθενώνος

39 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Γιγαντομαχία, Δ. πλευρά Τρίτων Αμφιτρίτη Νηρεύς Δωρίς Ωκεανός Τηθύς

40 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Τηλέφεια ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΤΗΛΕΦΟΥ ΑΠΌ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΥ: ΗΡΕΜΑ ΠΡΟΣΩΠΑ, ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ, ΜΟΝΟΤΟΝΗ ΠΤΥΧΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΦΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ: ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΠΡΟΦΑΝΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Η ζωή του Τήλεφου, από τη γέννηση έως τον θάνατό του, παρουσιάζεται μέσα σε ένα μεταλλασσόμενο, αλλά αδιάσπαστο υπόβαθρο που περιέχει σκηνές τοπίου, ιερά, πεδία μάχης, πλοία και εσωτερικούς χώρους.

41 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Τηλέφεια Β. τοίχος Ο Αλέος συμβουλεύται το Μαντείο Έκθεση του Τήλεφου Κατασκευή της σχεδίας για την Αύγη

42 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Τηλέφεια Β. τοίχος Α. τοίχος Η Αύγη ιδρύει τη λατρεία της Αθηνάς στην Πέργαμο Ο Ηρακλής ανακαλύπτει τον Τήλεφο στην Αρκαδία

43 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Τηλέφεια Α. τοίχος Ο Τεύθρας καλωσορίζει τον Τήλεφο Η Αύγη δίνει τα όπλα στον Τήλεφο Ο Τήλεφος αποχαιρετά την Αύγη

44 Α. τοίχος ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Τηλέφεια Υποδοχή του Τήλεφου στο Άργος Ο Τήλεφος ανάμεσα στους Αργείους άρχοντες ζητά να θεραπευθεί

45 ΠΕΡΓΑΜΟΣ. Ο μεγάλος ΒΩΜΟΣ: Τηλέφεια Ν. τοίχος Ο Τήλεφος με τον μικρό Ορέστη στο βωμό Λατρεία Διονύσου Ίδρυση κάποιας λατρείας

46 Σύμπλεγμα του Λαοκόωντος στο Βατικανό Βρέθηκε το 1506 στη Ρώμη. Το περιγράφει με θαυμασμό ο Πλίνιος (Nuturalis Historiae 36.27: opus omnibus et picturae et statuariae artis praeferandum. Τονίζει ότι είναι από έναν όγκο μαρμάρου. Ο Πλίνιος δίνει και τα ονόματα των γλυπτών Αθηνοδώρου, Αγησάνδρου και Πολυδώρου από τη Ρόδο Το έργο βρισκόταν στη Ρώμη στην οικία του αυτοκράτορα Τίτου.

47 Από την έκφραση του πάθους στη χαρά της ζωής. Από το baroque στο rococo Η Αφροδίτη με τον Πάνα από τη Δήλο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (περί το 100 π.χ.) Βρέθηκε το 1904 στη Λέσχη των Ποσειδωνιαστών της Βηρυτού στη Δήλο. Σύμφωνα με την επιγραφή στη βάση ήταν αφιέρωμα ενός Διονυσίου από τη Βηρυτό «θεοῖς πατρίοις».

48 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ Ο σημαντικότερος ελληνικός χώρος για τη μελέτη μίας ελληνιστικής πόλης είναι η Δήλος. Το π.χ. η Δήλος είναι πρωτεύουσα του Κοινού των Νησιωτών που ίδρυσαν ο Αντίγονος Γονατάς και ο γιος του Δημήτριος Πολιορκητής. Το 166 π.χ., οι Ρωμαίοι την δίνουν πάλι στους Αθηναίους, οι οποίοι εξορίζουν τους Δηλίους και εγκαθιστούν Αθηναίους εμπόρους. Επειδή οι Ρωμαίοι την ανακήρυξαν ελεύθερο λιμάνι και της έδωσαν φοροαπαλλαγή (ατέλειαν), με σκοπό να πλήξουν οικονομικά την αντίπαλό τους Ρόδο. Σταδιακά, συντελούσης και της καταστροφής της Κορίνθου το 146 π.χ., και μέχρι τις καταστροφές του νησιού κατά τους Μιθριδατικούς Πολέμους το 88 και το 68 π.χ., η Δήλος γίνεται από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Μεσογείου. Αυτό συνεπάγεται μεγάλη αύξηση του πληθυσμού και έντονη οικοδομική δραστηριότητα. Έρχονται και εγκαθίστανται έμποροι από όλη τη Μεσόγειο: Ιταλοί, Σύριοι, Αιγύπτιοι, Εβραίοι που κτίζουν νέα ιερά αφιερωμένα στους εθνικούς τους θεούς (πρβλ. το σύμπλεγμα της Αφροδίτης με τον Πάνα στο ΕΑΜ). Μέχρι τότε η πόλη και το λιμάνι ήταν παράρτημα του Ιερού του Απόλλωνος. Τώρα το Ιερό είναι παράρτημα του λιμανιού.

49 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ Ιερό Συρίων θεών Ισείον-Σαραπείον Συνοικία Θεάτρου 33. Αγορά των Ιταλών 34. Οίκος των Ποσειδωνιαστών της Βηρυτού

50 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ Άγαλμα του Γ. Oφέλλιου Φέρου από την Αγορά των Ιταλών στη Δήλο Ύψος: 2,63 μ. Στο αρ. χέρι κρατά ξίφος και στο δεξιό θα κρατούσε δόρυ. Έλληνες γλύπτες που εργάζονται και στη Ρώμη: Τιμαρχίδης και οι γιοι του Διονύσιος και Πολυκλής

51 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ 118. Οικία της Τρίαινας 119. Οικία της Κλεοπάτρας 120. Οικία του Διονύσου Συνοικία του Θεάτρου: παρ όλο που η πόλη είναι νέα, δεν υπάρχει κανονικό πολεοδομικό σχέδιο.

52 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ Είσοδος στο προαύλειον ή κλείσιον Δεξιά το Θυρωρείον. Αίθριον με περίστωον ή περίστυλον Στο κέντρο δεξαμενή για τη συλλογή βρόχινου νερού. Εξέδρα: ανοικτό θερινό δωμάτιο Οικία της Τρίαινας ΣΤΗ ΔΗΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΑΚΑΝΟΝΙΣΤΕΣ ΚΑΤΟΨΕΙΣ ΛΟΓΩ ΑΠΟΥΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

53 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ Οικία της Λίμνης

54 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ

55 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ ΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑΣ (Β αι. π.χ.)

56 ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΔΗΛΟΣ ΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑΣ (Β αι. π.χ.)

57 IMATIOΦΟΡΟΙ - PALLIATI Σοφοκλής ~335 π.χ. (Βατικανό) Αισχίνης ~310 π.χ. (Νεάπολη) Σύνταγμα της Κλεοπάτρας και του Διοσκουρίδου στη Δήλο (138/7 π.χ.)