Συνολική Ζήτηση, Δημοσιονομική Πολιτική και Εξωτερικός Τομέας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Συνολική Ζήτηση, Δημοσιονομική Πολιτική και Εξωτερικός Τομέας"

Βαρθολομαίος Αγγελοπούλου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Συνολική Ζήτηση, Δημοσιονομική Πολιτική και Εξωτερικός Τομέας - Βασικά Ζητήματα Δημοσιονομικής Πολιτικής (1) Σταθεροποιητική Πολιτική (2) Σημασία Δημοσιονομικού Ελλείμματος (3) Επιπτώσεις Δημόσιου Χρέους - Βασικά Εργαλεία Δημοσιονομικής Πολιτικής (1) Δημόσιες Δαπάνες (G) για αγορά αγαθών και υπηρεσιών (2) Φορολογία (Τ) (i) Έμμεσοι Φόροι επί των Δαπανών (ii) Άμεσοι Φόροι στα Εισοδήματα των Παραγωγικών Συντελεστών (3) Μεταβιβαστικές Πληρωμές (Β) 1

Δημοσιονομικής Πολιτικής (1) Δημόσιες Δαπάνες (G) για αγορά αγαθών και υπηρεσιών (2) Φορολογία (Τ) (i) Έμμεσοι

2 - Καθαροί Φόροι: ΝΤ = Τ Β Οι καθαροί φόροι μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα: Yd = Y NT = Y T + B - Είδη Φόρων (1) Αυτόνομος (εφάπαξ) Φόρος: (2) Αναλογικός Φόρος: Τ = ty, όπου t (0,1) : φορολογικός συντελεστής (3) Μικτός Φόρος: T = T+ ty - Κρατικός Προϋπολογισμός: Καταγραφή Κρατικών Δαπανών (G, B) και Εσόδων (Τ) Αν G - T > 0 : Δημοσιονομικό Έλλειμμα Αν G - T < 0 : Δημοσιονομικό Πλεόνασμα Αν G - T = 0 : Ισοσκελισμένος Κρατικός Προϋπολογισμός T = T 2

T = T+ ty - Κρατικός Προϋπολογισμός: Καταγραφή Κρατικών Δαπανών (G, B) και Εσόδων (Τ) Αν G - T > 0 :

3 Ισορροπία στην Αγορά Αγαθών - Συνθήκη Ισορροπίας: Υ = ΑD D = C + I + G (1) - Εναλλακτική Έκφραση της Συνθήκης Ισορροπίας Yd = Y NT = C+ S Y = C+ S+ NT (2) (1),(2) I + G = S+ NT (3) Αν δεν υπάρχει δημόσιος τομέας (G=0=NT), ησυνθήκη(3) γράφεται: I=S. S I = G NT: Το έλλειμμα του δημόσιου τομέα πρέπει να αντισταθμίζεται από το πλεόνασμα του ιδιωτικού τομέα. 3

(3) Αν δεν υπάρχει δημόσιος τομέας (G=0=NT), ησυνθήκη(3) γράφεται: I=S.

4 Γενική Μεθοδολογία για τον Υπολογισμό της Ισορροπίας στην Αγορά Αγαθών (1) Υπολογίζουμε το διαθέσιμο εισόδημα Yd (ως συνάρτηση του Υ). (2) Αντικαθιστούμε το Yd στη συνάρτηση κατανάλωσης C. (3) Γράφουμε τη συνθήκη ισορροπίας Υ=AD και λύνουμε ως προς Υ. (4) Χρησιμοποιούμε το Υ (=ΥΕ) για να υπολογίσουμε τις τιμές και των υπόλοιπων μεταβλητών (Υd, C, S, I, G, T, B) του υποδείγματος. 4

(2) Αντικαθιστούμε το Yd στη συνάρτηση κατανάλωσης C.

5 Αριθμητικό Παράδειγμα: Προσδιορισμός Εισοδήματος με Δημόσιο Τομέα Έστω τα εξής δεδομένα για μια υποθετική οικονομία: C = ,75Yd (Συνάρτηση Κατανάλωσης) (1) Ι = 30 (Αυτόνομη Ιδιωτική Επένδυση) (2) G = 20 (Αυτόνομη Δημόσια Δαπάνη) (3) T = 20 (Αυτόνομος Φόρος), B = 0 (4) Ζητείται το εισόδημα ισορροπίας (ΥΕ). - Βρίσκουμε πρώτα το διαθέσιμο εισόδημα και το αντικαθιστούμε στη συνάρτηση κατανάλωσης: Υd = Y T = Y 20 (5) C = ,75(Y 20) = ,75Y (1 ) 5 - Γράφουμε τη συνθήκη ισορροπίας: Υ = ΑD = C + I + G (6)

Φόρος), B = 0 (4) Ζητείται το εισόδημα ισορροπίας (ΥΕ).

6 - Αντικαθιστούμε τις (1 ), (2), (3), (4) στη συνθήκη ισορροπίας (6) καιλύνουμεωςπροςυ: (1 ),(2) (6) Y = ( Y 20) = 85+ 0,75Y (3),(4) => ΥΕ = 340 το εισόδημα ισορροπίας. Υπολογίζουμε τις τιμές και των άλλων μεταβλητών σε ισορροπία: Yd = 320, CE = 290, SE = Yd CE = 30, IE = 30, GE = 20 = ΤΕ. -(2 ος τρόπος) Εναλλακτική Συνθήκη Ισορροπίας: Ι + G = S + NT (7) όπου: S = Υd C = ,25(Y-20) (8) - Αντικαθιστούμε τις (2), (3), (4), (8) στη συνθήκη ισορροπίας (7) καιλύνουμεωςπροςυ: (2),(3) (7) = 50+ 0,25( Y 20) + 20= 35+ 0,25Y Y E = 340 (4),(8) 6

Υπολογίζουμε τις τιμές και των άλλων μεταβλητών σε ισορροπία: Yd = 320, CE = 290, SE = Yd CE = 30, IE = 30, GE = 20 = ΤΕ.

7 Διαγραμματική Απεικόνιση Ισορροπίας AD 45 o AD=85+0,75Y E 85 I+G, S+NT Υ S+NT=-35+0,25Y E I+G= Υ 7

8 ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ: Γραμμικό Υπόδειγμα Προσδιορισμού του Εισοδήματος με Δημόσιο Τομέα C = α + βyd (Συνάρτηση Κατανάλωσης), α >0, 0<β<1 (β=mpc) (1) Ι = Ι (Αυτόνομη Ιδιωτική Επένδυση) (2) G = G(Αυτόνομη Δημόσια Δαπάνη) (3) (Π1) Αυτόνομος Φόρος: Τ =Τ (4) Υd = Y Τ (Διαθέσιμο Εισόδημα) (5) => C = α + β(y Τ ) = (α β ) + βυ (1 ) Τ AD = C+I+G = (α+ Ι + G - β Τ) + βυ - Η αυτόνομη φορολογία μετατοπίζει τη συνάρτηση κατανάλωσης και την καμπύλη AD παράλληλα προς τα κάτω. C C=α+βΥ C=α-βŤ+βΥ AD AD=α+Î+Ĝ +βυ AD=α-βŤ+ Î+Ĝ +βυ Y Y 8

(Διαθέσιμο Εισόδημα) (5) => C = α + β(y Τ ) = (α β ) + βυ (1 ) Τ AD = C+I+G = (α+ Ι + G - β Τ) + βυ - Η αυτόνομη φορολογία

9 Αλγεβρικός Υπολογισμός Ισορροπίας Συνθήκη Ισορροπίας: Υ=ΑD= α-β Τ ++ +βy Λύνουμε τη συνθήκη ισορροπίας ως προς Υ και παίρνουμε: Ι G Y = α + I+ G β Τ= Y E 1 β 1 β 1 β 1 β (Εισόδημα Ισορροπίας) Πολλαπλασιαστές ΔYE 1 1 = = >1 : Πολλαπλασιαστής Ιδιωτικών Επενδύσεων Δ I 1 β 1 MPC ΔYE 1 = : Πολλαπλασιαστής Δημόσιων Δαπανών ΔG 1 β ΔYE β = : Πολλαπλασιαστής (Αυτόνομης) Φορολογίας ΔT 1 β 9

Ισορροπίας) Πολλαπλασιαστές ΔYE 1 1 = = >1 : Πολλαπλασιαστής Ιδιωτικών Επενδύσεων Δ I 1 β 1 MPC

10 Διαγραμματική Απεικόνιση Ισορροπία και Επιπτώσεις από μια Μεταβολή της Ιδιωτικής Επένδυσης (ΔΙ) ή των Δημόσιων Δαπανών (ΔG) - Έστω ότι αυξάνεται το Ι από Ιο σε Ι1 (ΔΙ >0) => Το εισόδημα ισορροπίας αυξάνεται από YE σε ΥΕ (ΔΥ >0). ΑD Ε 45 o AD =C+I1 +G AD=C+I0+G ΔΙ Ε ΥΕ ΔΥΕ Υ Ε Υ - Αντίστοιχες επιπτώσεις στο εισόδημα έχει μια μεταβολή των δημόσιων δαπανών (ΔG). 10

εισόδημα ισορροπίας αυξάνεται από YE σε ΥΕ (ΔΥ >0).

11 Πολλαπλασιαστής Ισοσκελισμένου Προϋπολογισμού - Έστω ότι η κυβέρνηση αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες κατά ΔG και χρηματοδοτεί αυτή την αύξηση των δημόσιων δαπανών με μια ισόποση αύξηση της φορολογίας (ΔΤ = ΔG), ώστε ο κρατικός προϋπολογισμός είναι ισοσκελισμένος. Επιπτώσεις στο Εισόδημα Ισορροπίας: 1 iδ YG = ΔG η μεταβολή (αύξηση) του Y λόγω ΔG>0. 1 β β iδ YT = ΔΤ η μεταβολή (μείωση) του Y λόγω ΔΤ>0. 1 β => Συνολική Μεταβολή Εισοδήματος: 1 β Δ G=ΔT1 β ΔΥ= Δ YG +Δ YΤ = ΔG ΔΤ = Δ G =Δ G > 0 1 β 1 β 1 β Θεώρημα Ισοσκελισμένου Προϋπολογισμού: Μια αύξηση των δημόσιων δαπανών που χρηματοδοτείται από μια ισόποση αύξηση της φορολογίας οδηγεί σε αύξηση του προϊόντος και του εισοδήματος ισορροπίας. 11

1 β β iδ YT = ΔΤ η μεταβολή (μείωση) του Y λόγω ΔΤ>0.

12 i i (Π2) Αναλογικός Φόρος (Τ=tY) Τότε: Υd = Y ty = (1-t)Y => C = α + β(1 t)y AD = C+I+G = α+ + G + β(1-t)υ Ι Έστω: C = a+ βy, I = I, G = G (όπως προηγουμένως) d Αναλογικός Φόρος: Τ = ty, όπου t (0,1) o φορολογικός συντελεστής (Διαθέσιμο Εισόδημα) - Η αναλογική φορολογία μειώνει την κλίση της συνάρτησης κατανάλωσης και της καμπύλης AD από β σε β(1-t). C C=α+βΥ C=α+β(1-t)Y AD AD=α+Î+Ĝ +βυ AD=α+ Î+Ĝ +β(1-t)υ Y Y 12

φορολογικός συντελεστής (Διαθέσιμο Εισόδημα) - Η αναλογική φορολογία μειώνει την κλίση της συνάρτησης

13 Αλγεβρικός Υπολογισμός Ισορροπίας Συνθήκη Ισορροπίας: Υ=ΑD= α+β(1-t)y+ + Λύνουμε τη συνθήκη ισορροπίας ως προς Υ και παίρνουμε: Y = α + I+ G=Y Ε (Εισόδημα Ισορροπίας) 1 β(1 t) 1 β(1 t) 1 β(1 t) i ΥΕ β = ( a+ I+ G) < 0 2 t [1 β (1 t)] Κάθε αύξηση (μείωση) του φορολογικού συντελεστή οδηγεί σε μείωση (αύξηση) του εισοδήματος ισορροπίας. Πολλαπλασιαστές ΔY E Δ I ΔY E ΔG 1 = 1 β (1 t) 1 = 1 β (1 t) : Πολλαπλασιαστής Ιδιωτικών Επενδύσεων : Πολλαπλασιαστής Δημόσιων Δαπανών Ι G 13

t)] Κάθε αύξηση (μείωση) του φορολογικού συντελεστή οδηγεί σε μείωση (αύξηση) του εισοδήματος ισορροπίας.

14 Διαγραμματική Απεικόνιση Ισορροπία και Επιπτώσεις από μια Μεταβολή του Φορολογικού Συντελεστή (t) - Έστω ότι o φορολογικός συντελεστής αυξάνεται από 0 σε t >0 => H κλίση της AD μειώνεται => Το εισόδημα ισορροπίας μειώνεται από YE σε ΥΕ (ΔΥ <0). ΑD Ε 45 o AD=α+βΥ+I +G AD =α+β(1- t)y+i+g Ε Υ Ε ΥΕ Υ 14

από 0 σε t >0 => H κλίση της AD μειώνεται => Το εισόδημα ισορροπίας

15 Αυτόματοι Σταθεροποιητές -Αυτόματοι Σταθεροποιητές ονομάζονται οι μηχανισμοί της οικονομίας που περιορίζουν τις αντιδράσεις του προϊόντος (Υ) σε ενδεχόμενα πλήγματα (shocks) που μεταβάλλουν τα αυτόνομα μεγέθη της συνολικής ζήτησης (Ι, G, ) και μετατοπίζουν την καμπύλη συνολικής ζήτησης. - Παράδειγμα: Έστω ότι ξεσπάει ένας πόλεμος ή αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου => Αυτό το shock μειώνει την αυτόνομη επένδυση (ΔΙ<0) => Οι αρνητικές επιπτώσεις στο Υ δίνονται από το μέγεθος του πολλαπλασιαστή: ΔΥ 1 1 = ΔΥ= ΔΙ ΔI 1 β(1 t) 1 β(1 t) - Επειδή μια υψηλότερη τιμή του t μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις του αρχικού πλήγματος στο εισόδημα (δηλ. μειώνει τον πολλαπλασιαστή ΔΥ/ΔΙ), λέμε ότι ο φορολογικός συντελεστής λειτουργεί ως αυτόματος σταθεροποιητής. 15

- Παράδειγμα: Έστω ότι ξεσπάει ένας πόλεμος ή αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου => Αυτό το shock μειώνει την αυτόνομη επένδυση (ΔΙ<0) => Οι αρνητικές επιπτώσεις στο Υ δίνονται από το μέγεθος

16 i (Π3) Μικτός Φόρος (Τ= T +ty) iμικτ ός Φόρος: Τ=Τ+ ty Τότε: Υd = Y Τ = (1-t)Y - => C = α β T + β(1 t)y T (Διαθέσιμο Εισόδημα) Συνθήκη Ισορροπίας: Υ = ΑD = α β T + + +β(1-t)υ Λύνουμε τη συνθήκη ισορροπίας ως προς Υ και παίρνουμε: β Y = α + I+ G Τ= Y E 1 β(1 t) 1 β(1 t) 1 β(1 t) 1 β(1 t) Πολλαπλασιαστές ΔY E ΔI ΔY E ΔT = ΔYE = 1 ΔG 1 β (1 t) β = 1 β (1 t) Έστω: C = a+ βy, I = I, G = G (όπως προηγουμένως) d (Εισόδημα Ισορροπίας) Ι G 16

και παίρνουμε: 1 1 1 β Y = α + I+ G Τ= Y E 1 β(1 t) 1 β(1 t) 1 β(1 t) 1 β(1 t) Πολλαπλασιαστές ΔY E ΔI ΔY E ΔT

17 (Π4) Προσθήκη Μεταβιβαστικών Πληρωμών (Β) i Έστω: C = a+ βy, I = I, G = G (όπως προηγουμένως) d iμικτ ός Φόρος: Τ=Τ+ ty i Συνάρτηση Μεταβιβαστικών Πληρωμών: Β = B fυ i όπου: f (0,1) Τότε: Y = Y T + B= (1 t f) Y + B T d C = a+ β( B T) + β(1 t f ) Y Συνθήκη Ισορροπίας: Υ = AD = C + I + G - Λύνουμε τη συνθήκη ισορροπίας ως προς Υ και παίρνουμε: 1 1 β ( B T) a Y = + I+ G+ = Y 1 β(1 t f) 1 β(1 t f) 1 β(1 t f) 1 β(1 t f) (Εισόδημα Ισορροπίας) 17 E

a+ β( B T) + β(1 t f ) Y Συνθήκη Ισορροπίας: Υ = AD = C + I + G - Λύνουμε τη συνθήκη ισορροπίας ως προς Υ και

18 Πολλαπλασιαστές: ΔY E ΔI ΔY 1 1 (1 f) = E = β t ΔG - Όσο μεγαλύτερος είναι ο συντελεστής Μεταβιβαστικών Πληρωμών ( f ), τόσο μικρότερος είναι ο πολλαπλασιαστής επενδύσεων και δημόσιων δαπανών. - Επομένως, ο συντελεστής μεταβιβαστικών πληρωμών ( f ) λειτουργεί ως αυτόματος σταθεροποιητής (όπως και ο φορολογικός συντελεστής t). 18

19 Επιπτώσεις στο Έλλειμμα του Προϋπολογισμού από μια Αύξηση τωνδημόσιωνδαπανών(g) ή του Φορολογικού Συντελεστή (t) (1) ΑύξησητωνΔημόσιωνΔαπανών Αύξηση του G => Αύξηση του Y=> Αύξηση των Καθαρών Φορολογικών Εσόδων ΝΤ (= ty Β) => Ποια θα είναι η επίπτωση στο Δημοσιονομικό Έλλειμμα (= G NT); Πρόταση: Μια αύξησητωνδημόσιωνδαπανών(με δεδομένο τον φορολογικό συντελεστή), οδηγεί σε αύξηση του Δημοσιονομικού Ελλείμματος (ή σε μείωση του Δημοσιονομικού Πλεονάσματος) [μολονότι αυξάνει επίσης το εισόδημα ισορροπίας και τα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης]. Απόδειξη: Χρησιμοποιούμε την εναλλακτική συνθήκη ισορροπίας: I + G = S + NT, ή: S I = G NT (*) G Y, Yd S, ενώ το Ι αμετάβλητο Άρα, το αριστερό μέρος της (*) αυξάνεται. Επομένως, πρέπει να αυξάνεται και το δεξιό μέρος, δηλαδή (G-NT) πράγματι. 19

Δημοσιονομικού Ελλείμματος (ή σε μείωση του Δημοσιονομικού Πλεονάσματος) [μολονότι αυξάνει επίσης το εισόδημα ισορροπίας και τα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης].

20 (2) Αύξηση του Φορολογικού Συντελεστή Αύξηση του t => Μείωση του Y => Τα καθαρά φορολογικά έσοδα (ΝΤ =ty-β) αυξάνονται ή μειώνονται; => Το δημοσιονομικό έλλειμμα (G-ΝT) αυξάνεται ή μειώνεται; Πρόταση: Με δεδομένο το ύψος των δημόσιων δαπανών, μια αύξηση του φορολογικού συντελεστή μειώνει το έλλειμμα (ή αυξάνει το πλεόνασμα) του κρατικού προϋπολογισμού [μολονότι μειώνει επίσης το εισόδημα ισορροπίας]. Απόδειξη: Χρησιμοποιούμε την εναλλακτική συνθήκη ισορροπίας: I + G = S + NT, ή: S I = G NT (*) t Y, Y S, ενώ το Ι αμετάβλητο d Άρα, το αριστερό μέρος της (*) μειώνεται. Επομένως, πρέπει να μειώνεται και το δεξιό μέρος, δηλαδή (G-NT) πράγματι. - Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να αναλύσουμε την επίπτωση στο δημοσιονομικό έλλειμμα από μια αύξηση των μεταβιβαστικών πληρωμών. 20

εισόδημα ισορροπίας]. Απόδειξη: Χρησιμοποιούμε την εναλλακτική συνθήκη ισορροπίας: I + G = S + NT, ή: S I = G NT (*) t Y, Y S, ενώ το Ι αμετάβλητο d Άρα, το αριστερό μέρος της (*) μειώνεται.

Σχετικά έγγραφα

To Έλλειμμα του Προϋπολογισμού ως Δείκτης της Ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής

To Έλλειμμα του Προϋπολογισμού ως Δείκτης της Ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής (1) Το Έλλειμμα του Προϋπολογισμού (=G NT = G T + B) δεν αποτελεί απόμόνοτουκαλό δείκτη της ασκούμενης Δημοσιονομικής Πολιτικής,