Bιολογία Μέση Γενική Εκπαίδευση. Διαδίκτυο

Transcript

1 Επιμορφωτικό Υποστηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Θέμα Bιολογία Μέση ενική Εκπαίδευση Εργαλείο Διαδίκτυο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Τομέας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας Ομάδα Επιμόρφωσης ΤΠΕ Φθινόπωρο 2008 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών σε θέματα Πληροφορικής Το Πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία με ποσοστό 50% και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) με ποσοστό 50% στα πλαίσια του Μέτρου 2.1. «Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στα πλαίσια της δια βίου μάθησης» που εντάσσεται στο Ενιαίο Έγγραφο Προγραμματισμού (ΕΕΠ) Στόχος 3 «Ανθρώπινο Δυναμικό»για την Προγραμματική Περίοδο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) «Συμβολή στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, στη βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς εργασίας, στην προώθηση της απασχολησιμότητας, του επιχειρηματικού πνεύματος, της ικανότητας προσαρμογής και της ισότητας των ευκαιριών, καθώς και την κοινωνική ενσωμάτωση».

2 Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, 2008 Συγγραφή υλικού Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης () Αίγλη Βalkwill, Βιολόγος Χαρίτος Ολύμπιος, Βιολόγος Ανδρέας Χατζηχαμπής, Βιολόγος Εποπτεία υλικού Ομάδα Εποπτείας Bιολογίας Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Φεραίος Κωνσταντίνος, Επιθεωρητής Φυσιογνωστικών Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Ιρένα Δανιανού, Ομάδα Επιμόρφωσης ΤΠΕ στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Επιμέλεια υλικού Σταυρούλα Βαλιαντή ενικός συντονισμός - Επιμέλεια Αναστασία Οικονόμου

3 Κώδικας Δεοντολογίας Η άντληση πληροφοριών, η χρήση και ο πολλαπλασιασμός υλικού από το παρόν βιβλιάριο και το συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο* (CD/DVD) επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση της ανεπιφύλακτης αποδοχής των παρακάτω όρων: Η χρήση του βιβλιαρίου και του συνοδευτικού ψηφιακού δίσκου (CD/DVD) υπόκειται στις διατάξεις των κυπριακών και των διεθνών νόμων, στις επιταγές του εθιμικού δικαίου, καθώς επίσης και στην υποχρέωση σεβασμού των χρηστών ηθών. Όλες οι πληροφορίες, οι οποίες περιέχονται, διατίθενται στους χρήστες για αυστηρά προσωπική χρήση και μόνο για σκοπούς πληροφόρησης, μελέτης, ή πραγματοποίησης διδασκαλίας, και σε καμία περίπτωση για εμπορικούς. H χρήση, αναπαραγωγή ή επαναδημοσίευσή του υλικού, ολική ή μερική, με οποιαδήποτε άλλο μέσο, ηλεκτρονικό ή έντυπο, επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι τα στοιχεία που θα αντληθούν δε θα αλλοιωθούν ούτε θα χρησιμοποιηθούν παραπλανητικά, ενώ υφίσταται και η υποχρέωση, σε περίπτωση οποιασδήποτε χρήσης, να αναφέρεται ο δικαιούχος των πνευματικών δικαιωμάτων του υλικού. Οι πάσης φύσεως πληροφορίες και το υλικό που περιλαμβάνονται σε αυτό βιβλιάριο και το συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο (CD/DVD) παρέχονται στην βάση του «ως έχει» («as is») και «ως διατίθενται» («as available») και χωρίς καμιά απολύτως εγγύηση οποιουδήποτε είδους. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν εγγυάται για την ορθότητα και την ακρίβεια των πληροφοριών του βιβλιαρίου και του συνοδευτικού ψηφιακού δίσκου (CD/DVD), οι οποίες εκφράζουν μόνο τις απόψεις των συντακτών τους και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία τους. Ο χρήστης τις χρησιμοποιεί με αποκλειστικά δική του ευθύνη και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ουδεμία ευθύνη, άμεση ή έμμεση, φέρει για τυχόν ζημιά του χρήστη από τη χρήση των στοιχείων και πληροφοριών που περιέχονται είτε στο βιβλιάριο είτε στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο (CD/DVD). Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν φέρει καμία ευθύνη για το περιεχόμενο των προταθέντων δικτυακών τόπων και δεν ευθύνεται για τυχόν ζημία, η οποία μπορεί να προκληθεί από τη χρήση τους. Ακόμη ούτε είναι υπεύθυνη για την πολιτική ασφαλείας των προταθέντων δικτυακών τόπων ούτε και για τον τρόπο διαχείρισης των ηλεκτρονικών επισκεπτών τους. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ουδεμία ευθύνη, άμεση ή έμμεση, φέρει για τυχόν ζημία του επισκέπτη από την κακή χρήση είτε των προταθέντων δικτυακών τόπων, είτε των στοιχείων που περιέχονται σ αυτούς. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες φιλοξενούνται στο βιβλιάριο και το συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο (CD/DVD), εκφράζουν την άποψη των δημιουργών τους και όχι κατ ανάγκη την άποψη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν ευθύνεται για τυχόν διακοπή λειτουργίας ή τροποποίηση των προταθέντων δικτυακών τόπων καθώς και των παρεχομένων υπηρεσιών. Στο βιβλιάριο και το συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο (CD/DVD) περιλαμβάνονται υλικό, trademarks, service marks κλπ, καθώς και άλλο περιεχόμενο που προστατεύεται και η χρήση του πρέπει να ακολουθεί τις σχετικές διατάξεις του νόμου. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν ευθύνεται για τυχόν εμφάνιση προσωπικών δεδομένων, τα οποία εμφανίζονται στο βιβλιάριο και το συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο (CD/DVD). Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, 2008 * Το επιμορφωτικό υλικό του βιβλιαρίου, μαζί με επιπρόσθετο υλικό, βρίσκεται στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο (CD/DVD)

4

5 Περιεχόμενα Μέρος Α 9 Χαιρετισμός Δρ Κυριάκος Πιλλάς, Αν. Διευθυντής Παιδαγωγικού Ινστιτούτου 11 Εισαγωγή στη φιλοσοφία ανάπτυξης και χρήσης του Επιμορφωτικού Υποστηρικτικού Υλικού για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Αναστασία Οικονόμου, Προϊσταμένη Τομέα Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας Παιδαγωγικού Ινστιτούτου 13 Φιλοσοφία Ομάδας Εργασίας για Ανάπτυξη Επιμορφωτικού Υποστηρικτικού Υλικού για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Μέρος Β 17 Συνοπτικός Πίνακας Εισηγήσεων Δραστηριοτήτων 19 Εισηγήσεις για Δραστηριότητες Μέρος 53 Συνοπτικός Πίνακας Αναπτυγμένων Δραστηριοτήτων 55 Αναπτυγμένες Δραστηριότητες

6 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, Εργαλείο: Διαδίκτυο

7 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Α ΜΕΡΟΣ Α 7

8 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, Εργαλείο: Διαδίκτυο

9 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Α.1 - Χαιρετισμός Η ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας, πέρα από την ευρύτερη επίδραση που ασκεί σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του ανθρώπου, έχει επηρεάσει ουσιαστικά και αναμένεται να επηρεάσει περισσότερο στο μέλλον τη διαδικασία μάθησης και διδασκαλίας. Νέα ηλεκτρονικά εργαλεία και περιβάλλοντα μάθησης αναπτύσσονται συνεχώς στη βάση σύγχρονων παιδαγωγικών μεθοδολογιών και τίθενται στη διάθεση των εκπαιδευτικών μας ως ενισχυτικά μέσα για την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων. Η έκδοση αυτή, η οποία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης σειράς εκδόσεων που καλύπτουν διάφορα θέματα του αναλυτικού προγράμματος, φιλοδοξεί να συνδράμει τους εκπαιδευτικούς μας στην προσπάθειά τους να αξιοποιήσουν τα διαθέσιμα ηλεκτρονικά εργαλεία. Η βοήθεια συνίσταται στην παρουσίαση ιδεών και εισηγήσεων για αξιοποίηση των εργαλείων αυτών στην εκπαιδευτική πράξη. Στόχος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου είναι η δημιουργία μιας περιεκτικής τράπεζας εισηγήσεων για αξιοποίηση των διαθέσιμων ηλεκτρονικών εργαλείων, η οποία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και θα εμπλουτίζεται συνεχώς. Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του επιμορφωτικού υλικού υπό τη μορφή διδακτικών και μαθησιακών εισηγήσεων έγινε με τη συμμετοχή των ιδίων των εκπαιδευτικών και αποτελεί μέρος της ευρύτερης προσπάθειας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου να ενισχύει την εμπλοκή των εκπαιδευτικών σε δημιουργικές δραστηριότητες που συμβάλλουν στη συνεχή επαγγελματική τους ανάπτυξη. Χαιρετίζω την προσπάθεια όλων, όσοι έλαβαν μέρος στη διαδικασία ανάπτυξης και έκδοσης του υλικού αυτού και προσδοκώ ότι αυτό θα αξιοποιηθεί παραγωγικά. Δρ Κυριάκος Πιλλάς Αν. Διευθυντής Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Α Χαιρετισμός Αν. Διευθυντή 9

10 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Α 10 Εργαλείο: Διαδίκτυο

11 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Α.2 - Εισαγωγή στη φιλοσοφία ανάπτυξης και χρήσης του Επιμορφωτικού Υποστηρικτικού Υλικού για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προσφέρει προγράμματα επιμόρφωσης για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων σε θέματα νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας με στόχο την προετοιμασία των εκπαιδευτικών για την αποτελεσματική αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στη μαθησιακή διαδικασία. Μέσα από τα προγράμματα αυτά οι εκπαιδευτικοί αποκτούν κατ αρχήν βασικές δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή και αφ ετέρου αναπτύσσουν ένα συγκροτημένο φιλοσοφικό πλαίσιο στο οποίο οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας έχουν πραγματική ποιοτική συνεισφορά στη διδακτική πράξη. ια την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών προκειμένου να υποστηρίξουν την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στη μαθησιακή διαδικασία, σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε επιμορφωτικό υποστηρικτικό υλικό το οποίο οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν στη διδακτική πράξη. Το επιμορφωτικό υποστηρικτικό υλικό καλύπτει συγκεκριμένα και εξειδικευμένα παραδείγματα ένταξης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας σε σχέση με τη χρήση και τις δυνατότητες παιδαγωγικής αξιοποίησης συγκεκριμένων ηλεκτρονικών μαθησιακών εργαλείων και περιβαλλόντων υπό τη μορφή εκπαιδευτικών σεναρίων, διδακτικών εισηγήσεων, σχεδίων μαθήματος, δραστηριοτήτων ή και απλών οδηγιών χρήσης προγραμμάτων. Η ανάπτυξη του υλικού έγινε από Ομάδες Εργασίας, οι οποίες αποτελούνταν από εκπαιδευτικούς που είχαν παρακολουθήσει επιμορφωτικά προγράμματα και συντονίζονταν από επιθεωρητή της ειδικότητας ή εκπρόσωπό του και από λειτουργό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Το υλικό αυτό αναμένεται να αποτελέσει μια αρχική βάση εισηγήσεων πάνω στην οποία οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να οικοδομούν ποιοτικές μαθησιακές εφαρμογές, να προβληματιστούν για περαιτέρω τρόπους αποτελεσματικής χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας και να προχωρήσουν σε διδακτικές παρεμβάσεις. Η παρούσα πρώτη έκδοση του επιμορφωτικού υποστηρικτικού υλικού σε έντυπη και ψηφιακή μορφή που κρατάτε στα χέρια σας, αποτελείται από μια σειρά βιβλιαρίων που το καθένα καλύπτει τη χρήση συγκεκριμένων μαθησιακών εργαλείων για μια διδακτική περιοχή. Το κάθε βιβλιάριο παρουσιάζει αρχικά ένα αριθμό εισηγήσεων διδακτικών και μαθησιακών εφαρμογών, οι οποίες περιγράφονται συνοπτικά. Στο τρίτο μέρος του βιβλιαρίου, αναπτύσσονται ολοκληρωμένες διδακτικές και μαθησιακές εισηγήσεις οι οποίες συμπληρώνονται με συνοδευτικό υλικό. Το υλικό που αναφέρεται σε κάθε βιβλιάριο βρίσκεται στο ψηφιακό δίσκο που ενσωματώνεται στο τέλος του βιβλιαρίου. Επιπρόσθετα, το υλικό αυτό φιλοξενείται στη διαδικτυακή πύλη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου μέσω της οποίας ο κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να έχει πρόσβαση στη βάση του υλικού, να αποθηκεύει τις εκπαιδευτικές εισηγήσεις που τον ενδιαφέρουν, να αξιολογεί εισηγήσεις και να εμπλουτίζει τη βάση αυτή με δικές του προτάσεις προσαρμόζοντας υφιστάμενες εισηγήσεις ή προτείνοντας νέες. Στόχος είναι η αρχική αυτή δημιουργία υλικού να αποτελέσει μια δυναμική βάση διδακτικών και μαθησιακών εισηγήσεων ενσωμάτωσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας, η οποία να υποστηρίζει τους εκπαιδευτικούς στο έργο τους και η οποία συνεχώς να εμπλουτίζεται και να διαμορφώνεται βάσει των εκπαιδευτικών εφαρμογών και εμπειριών του κάθε εκπαιδευτικού. Α Αναστασία Οικονόμου Προϊσταμένη Τομέα Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου Εισαγωγή στη φιλοσοφία ανάπτυξης και χρήσης Επιμορφωτικού Υποστηρικτικού Υλικού 11

12 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Α 12 Εργαλείο: Διαδίκτυο

13 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Α.3 - Φιλοσοφία Ομάδας Εργασίας για Ανάπτυξη Επιμορφωτικού Υποστηρικτικού Υλικού για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Ομάδα Εργασίας Κωδικός Ομάδας Εργαλείο Θεωρητικό Πλαίσιο Bιολογία Μέση ενική Εκπαίδευση Διαδίκτυο Η ραγδαία εξέλιξη της Τεχνολογίας και της Επιστήμης είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη έντονου προβληματισμού στην εκπαιδευτική κοινότητα σχετικά με την αναθεώρηση των διδακτικών στόχων και μεθόδων διδασκαλίας, ώστε να δημιουργηθεί και να προωθηθεί η ιδέα του Επιστημονικού και Τεχνολογικού Αλφαβητισμού. ια τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί σε μεγάλο βαθμό τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης. Οι ΤΠΕ μπορεί να βοηθήσουν τους μαθητές να αποκτήσουν δεξιότητες, να είναι δημιουργικοί, να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, να έχουν ενεργό συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία και να αποκτήσουν γνώσεις μέσα από διερευνητικές διαδικασίες. Η Επιστήμη της Βιολογίας είναι μια επιστήμη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στη Βιολογία γίνεται μελέτη και διερεύνηση κυρίως της πολύπλοκης οργάνωσης του φυσικού κόσμου, συνδυασμός εννοιών και άλλων Φυσικών Επιστημών. Ταυτόχρονα, η Βιολογία έχει άμεση σχέση με βιώματα της καθημερινής ζωής. Στη διδασκαλία της Βιολογίας είναι πολύ εποικοδομητική η χρησιμοποίηση νέων τεχνικών με τις οποίες θα καταφέρουμε, όχι μόνο να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών, αλλά και να διεγείρουμε μακροπρόθεσμα την προθυμία για συνεχή διερεύνηση του φυσικού κόσμου. Ο κύριος στόχος της δικής μας ομάδας ήταν να δημιουργήσουμε εκπαιδευτικό υλικό το οποίο να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να μπορέσουν να ενσωματώσουν τις ΤΠΕ στη διδασκαλία συγκεκριμένων θεματικών ενοτήτων, ταυτόχρονα, κάνοντας τη μαθησιακή διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική για τους μαθητές/τριες. Το υλικό αυτό, με τον τρόπο που έχει σχεδιαστεί, πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει όλους τους εκπαιδευτικούς, είτε είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία είτε όχι, να διαφοροποιήσουν τη διδασκαλία τους ενσωματώνοντας τις ΤΠΕ, κάνοντας το μάθημά τους πιο ζωντανό και ενδιαφέρον προς τους μαθητές. Εκτός από τις δραστηριότητες που συστήνονται, έχουν επίσης ενσωματωθεί κινούμενες εικόνες, φιλμάκια, προσομοιώσεις και διαγράματα που βοηθούν τους μαθητές/τριες να αφομοιώνουν καλύτερα τις πληροφορίες της διδακτικής ύλης. Η καθοδηγούμενη πλοήγηση των μαθητών/τριών σε επιλεγμένες ιστοσελίδες δίνει μια άλλη διάσταση στη μαθησιακή διαδικασία. Ξεφεύγουμε πλέον από τα στενά πλαίσια της αίθουσας διδασκαλίας και δίνουμε τη δυνατότητα στους μαθητές να συνδεθούν και να εκμεταλλευτούν τις απεριόριστες δυνατότητες που τους δίνει το διαδίκτυο για την κατάκτηση της γνώσης. Α Φιλοσοφία Ομάδας Εργασίας 13

14 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, Εργαλείο: Διαδίκτυο

15 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Β ΜΕΡΟΣ Β 15

16 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, Εργαλείο: Διαδίκτυο

17 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Β.1 - Συνοπτικός Πίνακας Εισηγήσεων Δραστηριοτήτων Τίτλος Δραστηριότητας Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας Δραστηριότητα 1 εννητικό σύστημα της γυναίκας ορμονικός έλεγχος ΝΑΙ Δραστηριότητα 2 Κυτταρική Μεμβράνη-Μοντέλλο ρευστού μωσαϊκού ΝΑΙ Δραστηριότητα 3 Κυτταρική διαίρεση Κυττάρου Μίτωση ΝΑΙ Δραστηριότητα 4 Μεταλλάξεις ΝΑΙ Δραστηριότητα 5 Φωτοσύνθεση Μη κυκλική φωτοφοσφωρυλίωση ΝΑΙ Δραστηριότητα 6 Μετάφραση του mrna ΟΧΙ Δραστηριότητα 7 Η προέλευση της ζωής πληροφορίες για τη ζωή στη γη από τα απολιθώματα ΟΧΙ Δραστηριότητα 8 Το νερό και η βιολογική του σημασία ΟΧΙ Δραστηριότητα 9 Δραστηριότητα 10 Κυτταρική αναπνοή / τελική οξείδωση (αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων χημειώσμωση) Η κληρονομικότητα στον άνθρωπο το γενεαλογικό δέντρο ΟΧΙ ΟΧΙ Δραστηριότητα 11 AIDS (Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα) ΝΑΙ Δραστηριότητα 12 Ερειστικό σύστημα ΟΧΙ Δραστηριότητα 13 Η δομή και η λειτουργία της καρδιάς ΝΑΙ Β Δραστηριότητα 14 Πεπτικό Σύστημα ΟΧΙ Δραστηριότητα 15 Υγροβιότοποι ΟΧΙ Πίνακας Εισηγήσεων Δραστηριοτήτων 17

18 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Τίτλος Δραστηριότητας Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας Δραστηριότητα 16 Τροφικές αλυσίδες Πλέγματα τροφής ΝΑΙ Δραστηριότητα 17 Οικολογικές πυραμίδες Ροή ενέργειας Βιοσυσσώρευση ΝΑΙ Δραστηριότητα 18 Κύκλος του άνθρακα & Φαινόμενο του θερμοκηπίου ΝΑΙ Δραστηριότητα 19 Φωτοσυνθετικές χρωστικές ΝΑΙ Δραστηριότητα 20 Χερσαίες Ζώνες Βλάστησης (Μεγακοινότητες) ΝΑΙ Δραστηριότητα 21 Καρκίνος ΝΑΙ Δραστηριότητα 22 εωγραφικές Συντεταγμένες ΟΧΙ Δραστηριότητα 23 Η δομή και τα χαρακτηριστικά των ενζύμων ΝΑΙ Δραστηριότητα 24 Χλωρίδα και πανίδα της Κύπρου ΟΧΙ Δραστηριότητα 25 ενετική Φιλοσύνδετη κληρονομικότητα ΟΧΙ Δραστηριότητα 26 DNA, ενετικό Υλικό ΝΑΙ Δραστηριότητα 27 Αξιοποίηση του Google Earth νωριμία με μια χώρα του κόσμου ΟΧΙ Δραστηριότητα 28 εννητικό Σύστημα Άντρα ΟΧΙ Β Δραστηριότητα 29 Κύτταρο Πολυκύτταροι και μονοκύτταροι οργανισμοί ΟΧΙ Δραστηριότητα 30 Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα ΟΧΙ 18 Εργαλείο: Διαδίκτυο

19 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 1 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* Φυσιογνωστικά εννητικό σύστημα της γυναίκας ορμονικός έλεγχος Α Λυκείου Κοινού Κορμού Ενότητα Α, υποενότητα 3.2: εννητικό σύστημα της γυναίκας ορμονικός έλεγχος (καταμήνιος κύκλος), σελ Tο μάθημα γίνεται με παρουσίαση PowerPoint και ταυτόχρονη συμπλήρωση φύλλου εργασίας. Μετά το μάθημα οι μαθητές θα πρέπει να: Αναγνωρίζουν τις ορμόνες που ελέγχουν το γυναικείο γεννητικό σύστημα και να περιγράφουν τη δράση τους Ερμηνεύουν τα γεγονότα του καταμήνιου κύκλου Εξηγούν το φαινόμενο της ωοθυλακιορρηξίας, τις κρίσιμες μέρες, την έμμηνη ρύση, την εμμηνόπαυση Προβάλλεται μια απεικόνιση από το διαδίκτυο σα γενική εισαγωγή γιατί φαίνονται με κίνηση τα γεγονότα που συμβαίνουν στις ωοθήκες και τη μήτρα. Επεξηγούνται οι όροι: κρίσιμη περίοδος έμμηνη ρύση εμμηνόπαυση Δίδεται φυλλάδιο με συγκεντρωμένες πληροφορίες όσον αφορά στον ορμονικό έλεγχο της γυναίκας καθώς και ασκήσεις. ΝΑΙ υναικείο γεννητικό σύστημα, καταμήνιος κύκλος, ορμονικός έλεγχος, ωοθυλακιορρηξία, εμμηνόπαυση, Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή: html Β * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. Εισηγήσεις για Δραστηριότητες 19

20 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 2 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Βιολογία Κυτταρική Μεμβράνη- Μοντέλο ρευστού μωσαϊκού Λυκείου Μάθημα Κατεύθυνσης Ενότητα Ενότητα 4, υποενότητα 4.4, σελ Σύντομη περιγραφή Το μάθημα γίνεται με παρουσίαση σε PowerPoint. Στόχος του μαθήματος αυτού είναι οι μαθητές να: αναγνωρίζουν το ρόλο των μεμβρανών για την επιβίωση των κυττάρων /οργανισμών περιγράφουν τη λεπτομερή δομή της κυτταρικής μεμβράνης μοντέλο ρευστού μωσαϊκού μάθουν να αναγνωρίζουν σε σχήμα τα διαφορετικά μόρια που συνθέτουν τη μεμβράνη εξηγούν τη σημασία των μορίων αυτών ως προς τη λειτουργικότητα της μεμβράνης Προβάλλεται σχήμα της μεμβράνης και ζητείται από τους μαθητές να αναγνωρίσουν τα συστατικά της. Συζητείται ο ρόλος του κάθε συστατικού ως προς τη λειτουργία της μεμβράνης. Προβάλλεται απεικόνιση (animation) από μεμβράνη μέσω διαδικτύου. Δίνεται φυλλάδιο το οποίο γράφει όλα τα συστατικά της μεμβράνης και το ρόλο του καθενός απ αυτά σε μορφή πίνακα καθώς και ασκήσεις. Β Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* NAI Μοντέλο ρευστού μωσαϊκού, κυτταρική μεμβράνη, διπλοστιβάδα φωσφολιπίδιων, διαμεμβρανικές πρωτεΐνες Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: transport/index.html * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. 20 Εργαλείο: Διαδίκτυο

21 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 3 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* Bιολογία Κυτταρική διαίρεση Κυττάρου Μίτωση Λυκείου Μάθημα Κατεύθυνσης Ενότητα 13, υποενότητα 13.1 (Μίτωση), σελ Το μάθημα γίνεται με παρουσίαση PowerPoint με σκοπό οι μαθητές να: αναγνωρίζουν ότι η μίτωση είναι ένα είδος κυτταρικής διαίρεσης στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς εξηγούν τους λόγους για τους οποίους γίνεται η μίτωση ονομάζουν τα στάδια της μίτωσης περιγράφουν τα γεγονότα/αλλαγές που συμβαίνουν σε κάθε στάδιο ταξινομούν εικόνες κυττάρων σε μίτωση ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκονται μπορούν να σχεδιάζουν τα στάδια της μίτωσης αναγνωρίζουν ότι κατά τη διαδικασία αυτή τα χρωματοσώματα ενός κυττάρου μοιράζονται ακριβοδίκαια σε δύο θυγατρικά κύτταρα δικαιολογούν τη σημασία της ομοιόμορφης κατανομής του γενετικού υλικού στα δύο θυγατρικά κύτταρα για την επιβίωση των κυττάρων/οργανισμών Χρησιμοποιείται απεικόνιση (animation) από το διαδίκτυο για ανακεφαλαίωση Δίδονται ασκήσεις από παλιά εξεταστικά δοκίμια και άλλες πηγές. ΝΑΙ Κυτταρική διαίρεση, μίτωση, χρωματοσώματα, μεσόφαση, πρόφαση, μετάφαση, ανάφαση, τελόφαση Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή: Επίσης: Β * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. Εισηγήσεις για Δραστηριότητες 21

22 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 4 Β Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* Bιολογία Μεταλλάξεις Λυκείου Μάθημα Κατεύθυνσης Ενότητα 14, υποενότητα 14.4, σελ Σκοπός του μαθήματος είναι οι μαθητές να: περιγράφουν τι είναι μετάλλαξη κατονομάζουν τα διάφορα είδη μεταλλάξεων αναγνωρίζουν ασθένειες που οφείλονται σε μεταλλάξεις εφαρμόζουν τις γνώσεις τους για την επίλυση ασκήσεων Το μάθημα γίνεται με παρουσίαση PowerPoint και αρχικά, αναφέρονται τα είδη των μεταλλάξεων με οργανόγραμμα. Επεξηγούνται όροι όπως ανευπλοειδισμός και σύνδρομα όπως Down, Turner, Klinefelter. Χρησιμοποιείται δραστηριότητα από το διαδίκτυο για κατανόηση των γονιδιακών μεταλλάξεων και προβληματισμός για το ποιες γονιδιακές μεταλλάξεις έχουν τη μεγαλύτερη επίπτωση στο φαινότυπο και γιατί. Αναφέρονται οι παράγοντες που προκαλούν μεταλλάξεις. Δίνεται φύλλο εργασίας με ασκήσεις προηγούμενων εξετάσεων ενιαίων/προεισαγωγικών και άλλες πηγές. NAI Mετάλλαξη, ανευπλοειδισμός, Down, Turner, Klinefelter, cri-du-chat, φαινυλκετονουρία Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή mutation/index.shtml * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. 22 Εργαλείο: Διαδίκτυο

23 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 5 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* Bιολογία Μετάφραση του mrna Λυκείου Μάθημα Κατεύθυνσης Ενότητα 14, υποενότητα 14.3, Μετάφραση του mrna, σελ Στο μάθημα αυτό που γίνεται με παρουσίαση σε PowerPoint οι μαθητές θα πρέπει να μπορούν να: περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο οι πληροφορίες στο mrna μεταφράζονται σε πολυπεπτίδια, πού γίνεται αυτή η διαδικασία και με τη βοήθεια ποιων κυρίως μορίων/σχηματισμών. κατασκευάζουν το πολυπεπτίδιο που αντιστοιχεί σε ένα τμήμα mrna Εξηγείται η δομή και η λειτουργία: των ριβοσωμάτων του trna Προβάλλεται απεικόνιση (animation) από το διαδίκτυο που εξηγεί απλά τη διαδικασία της μετάφρασης με κίνηση.αναφέρονται οι σχετικές λεπτομέρειες της διαδικασίας. Δίνονται ασκήσεις από διάφορες πηγές. Δίνονται επίσης και σημειώσεις με υλικό για σκοπούς επανάληψης όπως επίσης και σημειώσεις με υλικό προ-απαιτούμενων γνώσεων. ΝΑΙ Μετάφραση, mrna, trna, ριβόσωμα/ριβοσώματα, αμινοξύ Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή Επίσης: Β * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. Εισηγήσεις για Δραστηριότητες 23

24 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 6 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Bιολογία Φωτοσύνθεση- Μη κυκλική φωτοφοσφωρυλίωση Λυκείου Μάθημα Κατεύθυνσης Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* Σκοπός του μαθήματος είναι οι μαθητές να μπορούν να περιγράφουν τα γεγονότα στη μη κυκλική φωτοφοσφωρυλίωση καθώς και τη σημασία της (μετατροπή φωτεινής ενέργειας σε χημική) Εξηγείται ότι η φωτοσύνθεση χωρίζεται σε δύο φάσεις ενικά για τη φωτεινή φάση και τις δύο πορείες που μπορεί να ακολουθήσουν τα ηλεκτρόνια κυκλική / μη κυκλική φωτοφοσφωρυλίωση Το μάθημα επικεντρώνεται στη μη κυκλική φωτοφοσφωρυλίωση Χρήση βιντεοπροβολέα ή τηλεόρασης συνδεδεμένης με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή για να προβληθεί απεικόνηση (animation) της μη κυκλικής φωτοφοσφωρυλίωσης σαν ανακεφαλαίωση του μαθήματος ια το σπίτι δίνονται ασκήσεις από παλιά θέματα ενιαίων/προεισαγωγικών εξετάσεων και άλλες πηγές ΟΧΙ Φωτοσύνθεση, κυκλική/μη κυκλική φωτοφοσφωρυλίωση Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή: Β * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. 24 Εργαλείο: Διαδίκτυο

25 Ομάδα Εργασίας: Bιολογία Μέσης ενικής Εκπαίδευσης Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 7 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Λογισμικό που απαιτείται* Bιολογία Η προέλευση της ζωής πληροφορίες για τη ζωή στη γη από τα απολιθώματα B Λυκείου B Λυκείου Κεφάλαιο 1/ Β. Η Προέλευση της ζωής πληροφορίες για τη ζωή στη γη από τα απολιθώματα σελ. 18 Βιβλίο: Επιστήμη του Περιβάλλοντος Β Ενιαίου Λυκείου Σκοπός του μαθήματος είναι οι μαθητές να αντιληφθούν το πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα απολίθωμα, καθώς και γιατί η μελέτη των απολιθωμάτων είναι σημαντική Το μάθημα ξεκινά με εξήγηση για το τι είναι τα απολιθώματα (δείγμα απολιθώματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν αφόρμηση) Συνεχίζει με ιδεοθύελλα που αφορά στα είδη απολιθωμάτων που υπάρχουν. Το μάθημα εμπλουτίζεται με εικόνες διαφορετικών ειδών απολιθωμάτων Με τη χρήση της απεικόνησης (animation) από ιστοσελίδα του διαδικτύου οι μαθητές βλέπουν ποιες συνθήκες ευνοούν τη δημιουργία απολιθωμάτων και γιατί Αναφορά για το πώς γνωρίζουμε την ηλικία των απολιθωμάτων και ποιες πληροφορίες παίρνουμε από τη μελέτη απολιθωμάτων Φύλλο εργασίας συμπληρώνεται στην τάξη ή στο σπίτι Και κάτι επιπλέον: Μία επίσκεψη στην περιοχή «Κακκαρίστρα» θα είναι ιδιαίτερα εποικοδομητική για τους μαθητές γιατί μπορούν να δουν απολιθώματα στο πραγματικό περιβάλλον που βρέθηκαν. Επίσης, μπορεί να γίνει και επίσκεψη στο κατάστημα Προϊστορικοί Θησαυροί (Λεωφόρος Στροβόλου) για τα σχολεία της Λευκωσίας όπου υπάρχουν πάρα πολλά δείγματα απολιθωμάτων. ΟΧΙ Απολίθωμα Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή: Β * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. Εισηγήσεις για Δραστηριότητες 25

26 Ε πιμορφωτικό Υποσ τηρικτικό Υλικό για την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σ τη μαθησιακή διαδικασία ΠΑΙΔΑΩΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ, 2008 Β Εισηγήσεις για Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 8 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη Ενότητα Σύντομη περιγραφή Πλήρης Ανάπτυξη Δραστηριότητας στο Μέρος Κωδικός Ομάδας Λέξεις-Κλειδιά για αναζήτηση στο Διαδικτυακό Τόπο Bιολογία Το νερό και η βιολογική του σημασία Λυκείου Μάθημα Κατεύθυνσης Βιβλίο Ενιαίου Λυκείου, Ενότητα 2, υποενότητα 2.2: Το νερό και η βιολογική του σημασία, σελ.9-14 Σκοπός του μαθήματος είναι οι μαθητές να κατανοήσουν την τεράστια σημασία του νερού για τη ζωή και να αναφέρουν παραδείγματα από την καθημερινή ζωή που να αποδεικνύουν τη σημασία του Έλεγχος γνώσης προαπαιτούμενων γνώσεων π.χ. ομοιοπολικός δεσμός, δεσμός υδρογόνου Χρήση απεικόνισης (animation) από το διαδίκτυο για να αντιληφθούν οι μαθητές το πώς συμπεριφέρεται το μόριο του νερού Εξήγηση των ιδιοτήτων του νερού με μεγάλη βιολογική σημασία, πειραματική επίδειξη μερικών ιδιοτήτων του νερού κατά τη διάρκεια της εξήγησής τους καθώς και παραδείγματα από την καθημερινή ζωή Ζητείται από τους μαθητές, να σκεφτούν και αυτοί παραδείγματα που έχουν σχέση με τις φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού Δίδεται φυλλάδιο με τις ιδιότητες του νερού που έχουν μεγάλη βιολογική σημασία γραμμένες σε συντομία για σκοπό επανάληψης ΟΧΙ Νερό, Η2Ο, δεσμός υδρογόνου, ιονισμός Β Λογισμικό που απαιτείται* Internet Explorer ή άλλο web browser Αρχική Ιστοσελίδα: Εσωτερική Παραπομπή: * ια να μπορέσετε να δείτε τα σχετικά με τη δραστηριότητα αρχεία που υπάρχουν στο συνοδευτικό ψηφιακό δίσκο, πρέπει να έχετε εγκαταστήσει στον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή το λογισμικό που απαιτείται. 26 Εργαλείο: Διαδίκτυο