Πρόγραμμα «ESCAPE» ESCAPE «ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΗΣ ΑΓΩΝΩΝ ΔΡΟΜΟΥ» Ομάδα Προγράμματος

Transcript

1 11 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ESCAPE «ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΗΣ ΑΓΩΝΩΝ ΔΡΟΜΟΥ» Ομάδα Προγράμματος Μαθητές Ανδρικοπούλου Μαριάντζελα Β1 Δαρζέντας Χάρης Β4 Ζησιμοπούλου Αναστασία Β1 Καπέλας Χρήστος Γ2 Kαρακώστα Βάσια Β2 Καψούρα Μαρία Β2 Κοντογιαννάτος Γιώργος Β3 Λαζαράκη Θένια Β2 Μανουδάκης Βασίλης Γ2 Μπαρή Μαρέβα Γ3 Μυλωνά Βιβιάννα Γ3 Ντούζα Κωνσταντίνα Β2 Παναγιωτοπούλου Αντωνία Γ3 Πούλιος Εμμανουήλ Β4 Σαλαμαλίκη Ελένη Γ4 Σταυρογιαννοπούλου Αναστασία Γ3 Σχίζας Ηρακλής Γ3 Τακουμάκη Μαριλένα Γ4 Χριστακούδη Αναστασία Γ4 Καθηγητές Ανδρικογιαννοπούλου Κατερίνα (Συντονίστρια) Μεγάλου Βάλια 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 1

2 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Πρόγραμμα «ESCAPE» Κάπνισμα είναι η τεχνική της εισπνοής καπνού που προέρχεται από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Αυτή η καύση συνήθως πραγματοποιείται μέσα σε τσιγάρα, πούρα ή με κάθε άλλο δυνατό τρόπο. 2. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Οι πρώτοι που ανακάλυψαν τις χαλαρωτικές ιδιότητες του καπνού ήταν οι ιθαγενείς Αμερικάνοι, ενώ με την άφιξη των πρώτων Ευρωπαίων στην Αμερική τον 15 ο αιώνα, αυτή η συνήθεια έφτασε στην Ευρώπη και σταδιακά στον υπόλοιπο κόσμο το Το πέρασμα από τη χρήση ακατέργαστου, ανεπεξέργαστου καπνού στα τσιγάρα αναπτύχθηκε στον 20 ο αιώνα όταν ιδρύθηκαν οι πρώτες βιομηχανίες τσιγάρων. Κατά τη δεκαετία του 20 το κάπνισμα πέρασε στον τομέα της διαφήμισης και έγινε το σύμβολο μιας ανέμελης ζωής. Στην δεκαετία του 60 η ιατρική κοινότητα άρχισε να επιβάλει απαγορεύσεις και μέτρα για την υγεία του λαού αναγνωρίζοντας τις αρνητικές επιδράσεις του καπνίσματος. Η πρώτη επιστημονική έρευνα πραγματοποιήθηκε το 1962 από την ιατρική κοινότητα της Μεγάλης Βρετανίας Την ίδια περίοδο εμφανίστηκαν οι πρώτες καμπάνιες κατά του καπνίσματος. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 2

3 3. ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ. Οι καπνιστές εξαιτίας της επίδρασης της νικοτίνης πάσχουν από αϋπνία και κακής ποιότητας ύπνο, ενώ φαίνεται ότι είναι πιο επιρρεπείς στους τραυματισμούς, κάτι που οφείλεται στην έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης. Ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους εφήβους το κάπνισμα βλάπτει ανεπανόρθωτα την ψυχική και σωματική τους υγεία και αποτελεί, εν τέλει, ανασταλτικό παράγοντα της αθλητικής τους εξέλιξης. Αν και ο καθένας έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους για να κόψει το κάπνισμα, ένα πράγμα είναι σίγουρο: Το κάπνισμα σκοτώνει! Για την ακρίβεια σκοτώνει Έλληνες κάθε χρόνο. Πολύ περισσότερους δηλαδή απ' όσους το αλκοόλ, οι αυτοκτονίες, οι δολοφονίες, οι πυρκαγιές, τα ναρκωτικά και το AIDS όλα μαζί! Γενικότερα: Κάθε χρόνο, 3,5 εκατ. άνθρωποι στον κόσμο καπνίσματος. πεθαίνουν εξαιτίας του Το 25% των θανάτων οφείλεται στις καρδιακές παθήσεις. Το 83% των θανάτων προέρχονται από χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα, και άλλες ασθένειες του περιφερικού κυκλοφορικού συστήματος, οι οποίες συνήθως οδηγούν σε ακρωτηριασμό. Το 82% των θανάτων αποδίδεται στον καρκίνο του πνεύμονα. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 3

4 4. ΟΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΠΝΟ Στον καπνό περιέχονται οι παρακάτω χημικές ουσίες: Πίσσα: Αποτελεί μίγμα βλαβερών χημικών ουσιών και χρησιμοποιείται στην ασφαλτόστρωση των δρόμων. Περίπου το 70% της πίσσας του τσιγάρου, εναποτίθεται στους πνεύμονες των καπνιστών με αποτέλεσμα να τους φράζει. Αμμωνία: Καυστική ουσία που περιέχεται σε δραστικά υγρά καθαρισμού (π.χ. υγρά για πατώματα) και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη αν την εισπνεύσει κάποιος. Φορμαλδεΰδη: Χημική ουσία με έντονη οσμή, που χρησιμοποιείται στη συντήρηση των πτωμάτων και περιέχεται σε διάφορες κόλλες και τυπογραφικές ουσίες. Η εισπνοή της φορμαλδεΰδης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή κρίση άσθματος, ιδίως τα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Αρσενικό: Ισχυρό δηλητήριο που μπορεί να σκοτώσει κάθε ζωντανό οργανισμό πολύ γρήγορα. Χρησιμοποιείται στην κατασκευή εντομοκτόνων, ποντικοφάρμακων κλπ και προκαλεί καρκίνο της ουροδόχου κύστης, των νεφρών, των πνευμόνων και του ήπατος. Επίσης προκαλεί δυσκολίες στην ακοή, πάχυνση του δέρματος και μυρμηγκιάσματα στα χέρια και τα πόδια. Μονοξείδιο του άνθρακα: Άοσμο, δηλητηριώδες αέριο που εκπέμπεται κι από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων. Το μονοξείδιο του άνθρακα συνδέεται με τα συστατικά του αίματος που μεταφέρουν το οξυγόνο. Το 15% του αίματος των καπνιστών δεσμεύεται για να μεταφέρει το μονοξείδιο του άνθρακα που περιέχεται στον καπνό, αντί για το απαραίτητο οξυγόνο. Για να αναπληρωθούν όμως οι ανάγκες του οργανισμού σε οξυγόνο, η καρδιά αναγκάζεται να δουλεύει πιο έντονα, με αποτέλεσμα να φθείρεται και να καταστρέφεται. Μεθάνιο: Χρησιμοποιείται ως καύσιμο για πυραύλους. Εξαιρετικά επιβλαβές για τον άνθρωπο. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 4

5 Κάδμιο: Εξαιρετικά επιβλαβές μέταλλο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή μπαταριών και προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα, καθώς και χρόνιες παθήσεις στο συκώτι, τα νεφρά και τα κόκαλα. Κυανιούχο άλας: Θανατηφόρο δηλητήριο που χρησιμοποιήθηκε από τους Ναζί στους θαλάμους αερίων. Χρησιμοποιείται επίσης στην κατασκευή ποντικοφάρμακων. Ακετόνη: Ισχυρό διαλυτικό που χρησιμοποιείται ευρέως, ακόμα και για το ξέβαμμα του βερνικιού των νυχιών Γομολάκα: Χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία ως βασικό συστατικό των γυαλιστικών του ξύλου. Αρκετές μπογιές και βερνίκια περιέχουν ως βάση τους τη γομολάκα. Βενζόλιο: Καρκινογόνος κυκλικός υδρογονάνθρακας με ισχυρές διαλυτικές ιδιότητες, που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία καυσίμων και τη χημική βιομηχανία. Είναι αποδεδειγμένα καρκινογόνο, ακόμα και σε μικρές ποσότητες, ιδιαίτερα για άτομα κάτω των 18 ετών. Με την εισπνοή επικάθεται στα επιθήλια των πνευμόνων και στη συνέχεια κυκλοφορεί στο αίμα, το οποίο καταστρέφει αργά - αργά. Βουτάνιο: Εύφλεκτο υγρό που χρησιμοποιείται στους αναπτήρες. Εξαιρετικά επιβλαβές για τον άνθρωπο. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 5

6 5. Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ Η νικοτίνη - όπως αποκαλείται το αλκαλοειδές το οποίο είναι παρόν σε σχετικά μεγάλες ποσότητες στα φύλλα του καπνού - είναι ένα άχρωμο υγρό, λιπαρό και ισχυρά δηλητηριώδες, με έντονη οσμή και πολύ πικρή γεύση. Το μόριο της νικοτίνης αποτελείται από δύο ετεροκυκλικούς δακτυλίους οι οποίοι συντήκονται σε ένα δεσμό άνθρακα-άνθρακα. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα εξαμελή αρωματικό δακτύλιο πυριδίνης και ένα πενταμελή κορεσμένο δακτύλιο πυρρολιδίνης, ο οποίος έχει επιπλέον ένα υποκατάστατο μεθυλίου στο ατόμου του αζώτου. Νικοτίνη (S)-3-(1-μεθυλο-2-πυρρολιδινυλο)πυριδίνη Nicotine (S)-3-(1-methyl-2-pyrrolidine)pyridine 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 6

7 Η Νικοτίνη: Είναι χρήσιμη στη ψυχιατρική, ως διεγερτικό του νευρικού συστήματος. Έχει χρησιμοποιηθεί στη βιομηχανία εντομοκτόνων. Αυξάνει την πίεση του αίματος και το αίσθημα παλμών κάθε φορά που καπνίζει κανείς. Δημιουργεί εξάρτηση στο ανθρώπινο σώμα, οπότε προκαλείται έντονο αίσθημα άγχους σε εκείνους που διακόπτουν το κάπνισμα. Δημιουργεί πολλά προβλήματα στην καρδιά και το αναπνευστικό σύστημα. Ειδικότερα για τους αθλητές, οι επιπτώσεις της νικοτίνης είναι οι εξής: Προκαλεί παράλυση των κροσσιών των επιθηλιακών κυττάρων και κατά συνέπεια περιορίζεται η δόνησή τους που προκαλεί την απομάκρυνση περίσσιων υγρών και γενικότερα ξένων σωματιδίων. Έτσι συσσωρεύονται στην αναπνευστική οδό απορρίμματα που δυσκολεύουν την αναπνοή του αθλητή. Τέλος ο καπνός δημιουργεί αυξημένη έκκριση υγρού από το βρογχικό δέντρο καθώς και διόγκωση του επιθηλίου των αεροφόρων οδών. Οδηγεί στην αύξηση των επιπέδων του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα (κυμαίνεται από 4%-10%).Η αύξηση αυτή έχει ως συνέπεια την μείωση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου και κατά συνέπεια της μείωσης της απόδοσης του αθλητή. Το κάπνισμα επηρεάζει πολύ σημαντικές ικανότητες που έχουν σχέση με την ταχύτητα αντίδρασης, τις γρήγορες αποφάσεις, το υψηλό επίπεδο συναρμογής και έλεγχου της κίνησης. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 7

8 6. ΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΙ ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ Παθητικό κάπνισμα / κάπνισμα από δεύτερο χέρι ή περιβαλλοντικό κάπνισμα, ονομάζεται η έκθεση του μη καπνιστή στον καπνό του τσιγάρου, ο οποίος προέρχεται τόσο άμεσα από την εκπνοή του καπνιστή, όσο και έμμεσα από το αναμμένο τσιγάρο, πίπα, πούρο κλπ. Συνέπειες του παθητικού καπνίσματος Το παθητικό κάπνισμα προκαλεί πολλές από τις ίδιες ασθένειες με το άμεσο κάπνισμα. Στα βρέφη, η έκθεση στον καπνό των γονιών μπορεί να προκαλέσει χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση και να αυξήσει τις πιθανότητες αιφνίδιου θανάτου. Στα μεγαλύτερα παιδιά, μπορεί να παρουσιαστεί άσθμα, πνευμονία κ.λ.π. Στους ενήλικες, προκαλεί: καρδιοπάθειες καρκίνο του πνεύμονα καρκίνο του τραχήλου της μήτρας παροξύνσεις στην κυστική ίνωση ελαττωμένη πνευμονική λειτουργικότητα 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 8

9 7. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ, ΔΙΑΝΟΜΗ, ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ 1 ο Ερωτηματολογιο: «ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΤΟ ΝΑ ΚΑΠΝΙΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΙΝΑΙ:» 2 Ο Ερωτηματολόγιο: «ΑΣΧΟΛΟΥΜΑΙ ΜΕ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ;» 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 9

10 8. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ «ΕΙΔΙΚΟΥ» ΑΓΩΝΑ ΔΡΟΜΟΥ Μέσα από έναν «ειδικό» αγώνα που πραγματοποιήθηκε στο προαύλιο του σχολείου μας και στον οποίο συμμετείχαμε όλοι εμείς, κατανοήσαμε τις αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος στους αθλητές. Συγκεκριμένα, τρέξαμε προσπαθώντας να αναπνεύσουμε μέσα από ένα καλαμάκι που είχαμε προσαρμόσει στο στόμα μας, ούτως ώστε να αισθανθούμε πως αναπνέει ένας αθλητής που είναι καπνιστής. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 10

11 9. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΑΘΛΗΤΗ Πήραμε συνέντευξη από τον αθλητή του Μαραθώνιου Γιάννη Σταματόπουλο, Ο οποίος μας είπε ότι: Η πρόκληση του τονώνει το ενδιαφέρον και τον κρατάει σε εγρήγορση. Κίνητρό του είναι η επιτυχία. Προς το δρόμο του αθλητισμού επηρεάστηκε από τους συγγενείς του. Σαν έφηβος δοκίμασε να καπνίσει, αλλά το σταμάτησε πολύ γρήγορα. Τέλος, μας συμβούλευσε: να βάλουμε όρια στην χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών να ζήσουμε τη ζωή μας και να είμαστε οι πρωταγωνιστές στη ζωή μας. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 11

12 10. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΝΤΙ-ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ «Αντιπαλέψαμε» το κάπνισμα φτιάχνοντας αντι-διαφημίσεις και διαφημίσεις. 11 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Σελίδα 12